Đề tài: Thị trường thứ cấp Thực trạng hoạt động giao dịch chứng khoán VN PHẦN 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THỊ TRƯỜNG THỨ CẤP I Định nghĩa Thị trường thứ cấp nơi giao dịch chứng khoán phát hành thị trường thị sơ cấp Thị trường đảm bảo tính khoản cho chứng khoán phát hành Nhà đầu tư mua bán lại chứng khoán nhằm vào mục đích: cất giữ tài sản tài chính, nhận khoản thu nhập cố định hàng năm, hưởng chênh lệch giá Thị trường thứ cấp: tạo khả chuyển đổi chứng khoán thành tiền mặt dễ dàng, thuận tiện; Tiền thu không thuộc nhà phát hành mà thuộc nhà đầu tư bán chứng khoán, nhượng lại quyền sở hữu chứng khoán cho nhà đầu tư khác II Đặc điểm cấu - Đặc điểm Thị trường có tính chất cạnh tranh hồn hảo Thị trường có tính liên tục Khối lượng nhịp độ giao dịch lớn gấp nhiều lần so với thị trường chứng khoán - sơ cấp Hoạt động chủ yếu thị trường chứng khoán thứ cấp nhà đầu tư thực - - chuyển giao quyền sở hữu chứng khoán tiền cho Cơ cấu Dựa theo tiêu thức định, chia thị trường chứng khoán thứ cấp thành thị trường khác nhau: Theo tính chất tổ chức thị trường: Thị trường chứng khốn tập trung (thị trường chứng khốn có - tổ chức): thực mua bán loại chứng khoán niêm yết tổ chức cách chặt chẽ Việc giao dịch chủ yếu thực theo phương thức khớp lệnh tập trung - Thị trường chứng khoán phi tập trung (OTC - over the counter market): thị trường giao dịch chứng khoán chưa niêm yết Cơng ty chứng khốn thực qua mạng thơng tin Theo loại hàng hóa giao dịch thị trường: - Thị trường cổ phiếu; - Thị trường trái phiếu; - Thị trường chứng khoán phái sinh III Tổ chức hoạt động thị trường thứ cấp SVTH: Nhóm TCDN Đêm [1] GVHD: TS Trần Thị Mộng Tuyết Đề tài: Thị trường thứ cấp Thực trạng hoạt động giao dịch chứng khoán VN Sau chứng khoán phát hành thị trường sơ cấp, chúng giao dịch thị trường thứ cấp Khác với thị trường sơ cấp, tiền bán chứng khoán thị trường thứ cấp thuộc nhà đầu tư nhà kinh doanh không thuộc cơng ty phát hành chứng khốn Xét phương thức tổ chức giao dịch, thị trường chứng khoán bao gồm loại: Sở giao dịch chứng khoán, Thị trường phi tập trung (OTC), thị trường thứ - Thị trường tập trung (Sở giao dịch chứng khoán): thị trường việc giao dịch mua bán chứng khoán thực địa điểm tập trung gọi sàn giao dịch (trading floor) Các chứng khốn niêm yết Sở giao dịch thơng thường chứng khốn cơng ty lớn, có danh tiếng, qua thử thách thị trường Phương thức giao dịch Sở giao dịch phương thức đấu giá, lệnh mua, bán ghép với để hình thành giá cạnh tranh tốt - Thị trường phi tập trung (OTC): thị trường việc giao dịch mua bán chứng khốn khơng diễn địa điểm tập trung mà thông qua hệ thống computer nối mạng thành viên thị trường Các chứng khoán giao dịch thị trường phi tập trung chứng khoán công ty vừa nhỏ Phương thức giao dịch thị trường OTC phương thức thoả thuận, giá chứng khoán xác định sở thoả thuận thành viên thị trường - Thị trường thứ 3: thị trường, hoạt động giao dịch mua bán chứng khốn khơng thực thơng qua hệ thống đấu giá Sở giao dịch hệ thống computer thị trường OTC a Sở giao dịch chứng khốn: Hình thức sở hữu Sở giao dịch: Sở giao dịch chứng khoán tổ chức có tư cách pháp nhân thành lập theo quy định pháp luật Lịch sử phát triển Sở giao dịch chứng khoán nước trải qua hình thức sở hữu sau đây: - Hình thức sở hữu thành viên: Sở giao dịch chứng khốn thành viên cơng ty chứng khốn sở hữu, tổ chức công ty trách nhiệm hữu hạn, có Hội đồng quản trị mà thành phần đa số cơng ty chứng khốn thành viên cử VD: Sở giao dịch chứng khoán Hàn Quốc, Newyork, Tokyo, TháiLan - Hình thức cơng ty cổ phần: Sở giao dịch chứng khoán tổ chức hình thức cơng ty cổ phần đặc biệt cơng ty chứng khốn thành viên, ngân hàng, cơng ty tài SVTH: Nhóm TCDN Đêm [2] GVHD: TS Trần Thị Mộng Tuyết Đề tài: Thị trường thứ cấp Thực trạng hoạt động giao dịch chứng khoán VN chính, bảo hiểm sở hữu với mục tiêu lợi nhuận theo qui định Luật công ty VD: Đức, Malaysia, London, Hongkong…- Hình thức sở hữu nhà nước: Sở giao dịch chứng khoán Nhà nước sở hữu (phần lớn toàn bộ) trường hợp Sở giao dịch chứng khốn Warsawar, Istabul, Việt Nam… -Trong hình thức trên, hình thức sở hữu thành viên phổ biến Hình thức cho phép Sở giao dịch chứng khốn có quyền tự quản mức độ định, nâng cao tính hiệu nhanh nhạy vấn đề quản lý hình thức sở hữu nhà nước Tuy nhiên, hoàn cảnh lịch sử định, việc Chính phủ nắm quyền sở hữu quản lý Sở giao dịch cho phép ngăn ngừa lộn xộn, khơng cơng hình thức sở hữu thành viên chưa bảo vệ hệ thống pháp lý đầy đủ rõ ràng Ví dụ trường hợp Hàn Quốc, Sở giao dịch chứng khoán thành lập từ năm 1956 đến năm 1963 bị đổ vỡ phải đóng cửa 57 ngày thành viên sở hữu Sở giao dịch chứng khoán gây lộn xộn thị trường; sau Nhà nước phải đứng nắm quyền sở hữu Sở giao dịch chứng khoán thời gian dài từ năm 1963 đến 1988 b Mơ hình tổ chức Sở giao dịch: • Hội đồng quản trị: Hội đồng quản trị bao gồm đại diện người có liên quan trực tiếp gián tiếp đến thị trường chứng khốn Nói chung, thành viên Hội đồng quản trị gồm đại diện cơng ty chứng khốn thành viên, số người bên đại diện cơng ty có chứng khốn niêm yết, tổ chức công nghiệp, nhà chuyên môn đại diện Chính phủ • Các vụ chức năng: Thơng thường Sở giao dịch chứng khốn nước có khoảng 20 – 30 Vụ chức Tuy nhiên, giai đoạn đầu, sở có mức tối thiểu khoảng vụ chức sau: - Các Vụ chuyên môn: Vụ giao dịch; Vụ niêm yết; Vụ kinh doanh - Các Vụ phụ trợ: Vụ công nghệ tin học; Vụ nghiên cứu phát triển; Vụ kế tốn; Văn phịng c Thành viên Sở giao dịch chứng khoán: Thành viên Sở giao dịch chứng khốn cơng ty chứng khoán Uỷ ban chứng khoán cấp giấy phép hoạt động Sở giao dịch chứng khoán chấp nhận thành viên Sở giao dịch chứng khốn • Tiêu chuẩn để trở thành thành viên: SVTH: Nhóm TCDN Đêm [3] GVHD: TS Trần Thị Mộng Tuyết Đề tài: Thị trường thứ cấp Thực trạng hoạt động giao dịch chứng khoán VN Các Sở giao dịch chứng khốn khác có tiêu chuẩn khác việc kết nạp thành viên Sự khác trình độ phát triển thị trường qui định Dưới số tiêu chuẩn việc kết nạp thành viên - Yêu cầu tài chính: Các tiêu vốn cổ đông, vốn điều lệ, tổng tài sản có tiêu chủ yếu thường sử dụng xem xét kết nạp thành viên Vốn cổ đơng tổng tài sản có trừ tài sản nợ công ty Vốn cổ đông bao gồm vốn cổ phần, thặng dự vốn khoản lợi nhuận giữ lại Tại Mỹ, vốn cổ đông quy định tối thiểu 250.000 USD, Thái Lan 200 triệu Baht Ngoài ra, tỷ lệ nợ vốn cổ đông thu nhập cổ phiếu tiêu hay tính đến xét kết nạp thành viên Thông thường tỷ lệ nợ vốn cổ đông không vượt 1,5 lần thu nhập cổ phiếu phải đạt tỷ lệ định vịng 2-3 năm • Tiêu chuẩn nhân sự: - Cơng ty chứng khốn thành viên phải có đội ngũ cán kinh doanh có đủ trình độ, có hiểu biết kinh doanh chứng khốn tư cách đạo đức tốt - Cơ sở vật chất kỹ thuật: Cơng ty xin làm thành viên phải có địa điểm trang thiết bị điện tử cần thiết cho trình nhận lệnh, xác nhận kết giao dịch hệ thống bảng điện tử • Quyền hạn trách nhiệm thành viên: Tuỳ theo hình thức sở hữu Sở giao dịch chứng khốn, thành viên có quyền hạn sau đây: o Quyền bỏ phiếu định vấn đề quan trọng Sở giao dịch chứng khoán o Quyền giao dịch Sở giao dịch chứng khoán o Quyền nhận dịch vụ Sở giao dịch chứng khoán cung cấp o Quyền bầu đại biểu đại diện cho thành viên Hội đồng quản trị Ngoài quyền hạn trên, thành viên phải có trách nhiệm tuân thủ quy định Sở giao dịch chứng khoán, phải thực chế độ báo cáo định kỳ báo cáo bất thường theo quy định Hệ thống giao dịch: Hoạt động giao dịch mua bán chứng khoán khởi đầu việc đặt lệnh mua bán Văn phòng giao dịch Cơng ty chứng khốn đặt địa điểm khác nước Trước đặt lệnh, khách hàng phải làm thủ tục mở tài khoản Công ty chứng khoán Lệnh khách hàng chuyền từ Văn phịng cơng ty chứng khốn SVTH: Nhóm TCDN Đêm [4] GVHD: TS Trần Thị Mộng Tuyết Đề tài: Thị trường thứ cấp Thực trạng hoạt động giao dịch chứng khoán VN đến người đại diện công ty sàn giao dịch Sở giao dịch chứng khoán Các lệnh mua bán đấu giá với Kết giao dịch thông báo lại cho cơng ty chứng khốn khách hàng cơng ty Những lệnh thực chuyển sang hệ thống toán lưu ký chứng khoán làm thủ tục toán chuyển giao chứng khoán tiền Khách hàng < -> Công ty CK < -> Sở giao dịch CK a Mở tài khoản: Trước đặt lệnh, khách hàng mở tài khoản công ty chứng khoán Việc mở tài khoản phải thực sở hợp đồng khách hàng công ty chứng khốn • Các thơng tin liên quan đến tài khoản: Khi mở tài khoản, khách hàng phải cung cấp thơng tin sau cho cơng ty chứng khốn: o Tên đầy đủ o Địa thường trú o Số điện thoại o Số chứng minh thư o Các thông tin khác số tài khoản ngân hàng, số tài khoản chứng khốn cơng ty chứng khốn khác (nếu có), thu nhập kiến thức thị trường chứng khốn o Khi có thay đổi liên quan đến thông tin trên, khách hàng phải thơng báo cho cơng ty chứng khốn b Loại tài khoản: - Tài khoản lưu ký: Hầu hết tài khoản khách hàng tài khoản lưu ký Khách hàng mua bán chứng khốn thơng qua tài khoản sở giao Nếu khách hàng khơng thực việc tốn vào ngày tốn quy định, cơng ty chứng khốn có quyền bán chứng khốn có tài khoản để lấy tiền tốn - Tài khoản ký quỹ: Khách hàng sử dụng tài khoản để vay tiền chứng khốn cơng ty chứng khốn - Tài khoản uỷ thác: Là tài khoản qua khách hàng uỷ thác cho nhà mơi giới quyền mua bán chứng khốn mà khơng cần thơng báo có đồng ý khách hàng SVTH: Nhóm TCDN Đêm [5] GVHD: TS Trần Thị Mộng Tuyết Đề tài: Thị trường thứ cấp Thực trạng hoạt động giao dịch chứng khoán VN c Báo cáo tài khoản: Hàng tháng, công ty chứng khoán phải gửi cho khách hàng báo cáo tình trạng tài khoản khách hàng Báo cáo phải ghi rõ thay đổi tài khoản Đặt lệnh loại lệnh a Đặt lệnh: Khi khách hàng muốn giao dịch, họ phải đặt lệnh hình thức sau đây: o Đặt lệnh trực tiếp phịng lệnh cơng ty chứng khoán o Đặt lệnh qua điện thoại o Qua mạng vi tính nối mạng trực tiếp với phịng lệnh cơng ty chứng khốn o Nội dung mẫu lệnh gồm thơng tin sau: o Lệnh Mua hay Bán, in sẵn với mẫu khác o Số lượng o Tên chứng khoán, mã số loại chứng khoán o Tên khách hàng mã số o Ngày đặt lệnh o Thời gian có hiệu lực lệnh b Loại lệnh: • Lệnh thị trường (Market order) Người lệnh chấp nhận mua, bán theo giá hành thị trường • Lệnh giới hạn (Limit order): Đối với việc chào bán, giá giới hạn giá thấp sẵn sàng bán Đối với việc chào mua, giá cao sẵn sàng mua •  Lệnh dừng (Stop order) Lệnh dừng để bán: Khách hàng mua 100 cổ phần với giá 12 ngàn đồng/cổ phần Sau thời gian giá cổ phiếu lên tới 20 ngàn đồng/cổ phần Khách hàng chưa muốn bán ông ta cho giá tăng Nhưng để đề phịng trường hợp giá khơng tăng mà lại giảm, khách hàng đặt lệnh dừng với người đại diện cơng ty chứng khốn để bán với giá 19 ngàn đồng/cổ phần chẳng hạn Nếu thực tế giá cổ phiếu khơng tăng mà lại giảm giá cổ phiếu giảm tới 19 ngàn, người mơi giới bán cho ông ta  Lệnh dừng để mua: Lệnh thường dùng trường hợp bán khống để giới hạn thua lỗ Chẳng hạn khách hàng vay cơng ty chứng khốn số cổ phần bán với giá 30 ngàn đồng/cổ phần với hy vọng giá cổ phiếu giảm xuống tới 20 ngàn đồng/ cổ phần, ông ta mua để trả Nhưng để đề phịng trường hợp giá cổ phiếu khơng giảm mà lại tăng, khách hàng đặt lệnh dừng để mua với giá 35 ngàn đồng Khi giá lên tới 35 ngàn đồng, người mơi giới mua cổ phiếu cho ông ta ông ta giới hạn thua lỗ mức ngàn đồng / cổ phần SVTH: Nhóm TCDN Đêm [6] GVHD: TS Trần Thị Mộng Tuyết Đề tài: Thị trường thứ cấp Thực trạng hoạt động giao dịch chứng khoán VN Một lệnh dừng để mua đưa mức giá thị trường hành lệnh dừng để bán đưa thấp giá thị trường hành Các loại lệnh khác: loại lệnh đưa nhằm mục đích định - Lệnh giới hạn dừng (stop limit): giống lệnh dừng chuyển thành lệnh giới hạn không chuyển thành lệnh thị trường đạt tới điểm dừng - Lệnh thực toàn hay huỷ bỏ (Fill or Kill): loại lệnh thực toàn huỷ bỏ - Lệnh thực huỷ bỏ (Immediate or cancel IOC): lệnh thực phần đó, phần cịn lại bị huỷ bỏ - Lệnh tồn khơng (All or None, AON): với thời hạn cho trước, chẳng hạn ngày, lệnh phải thực toàn bộ, không khách hàng không chấp nhận việc thực A 1) Về chủ thể tham gia Ủy ban chứng khoán: Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước quan trực thuộc Bộ Tài chính, thực chức tham mưu, giúp Bộ trưởng Bộ Tài quản lý nhà nước chứng khoán thị trường chứng khoán; trực tiếp quản lý, giám sát hoạt động chứng khoán thị trường chứng khoán; quản lý hoạt động dịch vụ thuộc lĩnh vực chứng khoán, thị trường chứng khoán theo quy định pháp luật SVTH: Nhóm TCDN Đêm [7] GVHD: TS Trần Thị Mộng Tuyết Đề tài: Thị trường thứ cấp Thực trạng hoạt động giao dịch chứng khoán VN PHẦN 2: THỰC TRẠNG GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN TẠI VIỆT NAM I Về khung pháp lý II.Về chủ thể tham gia Ủy ban chứng khoán II.1 Sở giao dịch chứng khốn TP.HCM: Lịch sử hình thành: Tiền thân Trung tâm Giao dịch Chứng khốn (TTGDCK) TP Hồ Chí Minh thành lập ngày 10/07/1998 theo Nghị định 48/1998/NĐ-CP Thủ tướng Chính phủ Ngày 20/07/2000, TTGDCK Tp.HCM thức khai trương vào vận hành, thực phiên giao dịch vào ngày 28/07/2000 với 02 loại cổ phiếu niêm yết Cho đến nay, SGDCK TP.HCM đạt thành đáng khích lệ Tính đến ngày 31/12/2007, tồn thị trường có 507 loại chứng khốn niêm yết, có 138 cổ phiếu với tổng giá trị vốn hóa đạt 365 ngàn tỷ đồng, đặc biệt có doanh nghiệp có vốn đầu tư nước tham gia niêm yết; 03 chứng quỹ đầu tư với khối lượng 171,4 triệu đơn vị 366 trái phiếu loại Dự kiến thời gian tới, số lượng cổ phiếu niêm yết SGDCK TP.HCM tăng lên nhiều Chính phủ có chủ trương đưa cổ phiếu số tổng công ty lớn, ngân hàng thương mại quốc doanh SVTH: Nhóm TCDN Đêm [8] GVHD: TS Trần Thị Mộng Tuyết Đề tài: Thị trường thứ cấp Thực trạng hoạt động giao dịch chứng khoán VN cổ phần hoá vào niêm yết thị trường Qua năm với tăng trưởng thị trường hội nhập với TTCK giới, Trung tâm giao dịch chứng khoán Tp.HCM thức Chính phủ ký Quyết định số:599/QĐ-TTg ngày 11/05/2007 chuyển đổi thành Sở giao dịch Chứng khốn Tp.HCM Ngày 08/08/2007, SGDCK TP.HCM thức khai trương Sơ đồ tổ chức: 2.2) Điều kiện niêm yết: 2.2.1 Điều kiện niêm yết cổ phiếu: a) Là cơng ty cổ phần có vốn điều lệ góp thời điểm đăng ký niêm yết từ 80 tỷ đồng Việt Nam trở lên tính theo giá trị ghi sổ kế tốn Căn vào tình hình phát triển thị trường, mức vốn Bộ Tài điều chỉnh tăng giảm phạm vi tối đa 30% sau xin ý kiến Thủ tướng Chính phủ; b) Hoạt động kinh doanh hai năm liền trước năm đăng ký niêm yết phải có lãi khơng có lỗ luỹ kế tính đến năm đăng ký niêm yết; c) Khơng có khoản nợ q hạn chưa dự phịng theo quy định pháp luật; cơng khai khoản nợ công ty thành viên Hội đồng quản trị, Ban kiểm SVTH: Nhóm TCDN Đêm [9] GVHD: TS Trần Thị Mộng Tuyết Đề tài: Thị trường thứ cấp Thực trạng hoạt động giao dịch chứng khoán VN soát, Giám đốc Tổng Giám đốc, Phó Giám đốc Phó Tổng Giám đốc, Kế tốn trưởng, cổ đơng lớn người có liên quan; d) Tối thiểu 20% cổ phiếu có quyền biểu cơng ty 100 cổ đông nắm giữ; đ) Cổ đông thành viên Hội đồng quản trị, Ban kiểm soát, Giám đốc Tổng Giám đốc, Phó Giám đốc Phó Tổng Giám đốc Kế tốn trưởng cơng ty phải cam kết nắm giữ 100% số cổ phiếu sở hữu thời gian tháng kể từ ngày niêm yết 50% số cổ phiếu thời gian tháng tiếp theo, khơng tính số cổ phiếu thuộc sở hữu Nhà nước cá nhân đại diện nắm giữ; e) Có hồ sơ đăng ký niêm yết cổ phiếu hợp lệ theo quy định khoản Điều 10 Nghị định 2.2.2 Điều kiện niêm yết trái phiếu: a) Là công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn, doanh nghiệp nhà nước có vốn điều lệ góp thời điểm đăng ký niêm yết từ 80 tỷ đồng Việt Nam trở lên tính theo giá trị ghi sổ kế tốn; b) Hoạt động kinh doanh hai năm liền trước năm đăng ký niêm yết phải có lãi, khơng có khoản nợ phải trả hạn năm hồn thành nghĩa vụ tài với Nhà nước; c) Có 100 người sở hữu trái phiếu đợt phát hành; d) Có hồ sơ đăng ký niêm yết trái phiếu hợp lệ theo quy định khoản Điều 10 Nghị định 2.2.3 Điều kiện niêm yết chứng quỹ đại chúng cổ phiếu cơng ty đầu tư chứng khốn đại chúng: a) Là quỹ đóng có tổng giá trị chứng quỹ (theo mệnh giá) phát hành từ 50 tỷ đồng Việt Nam trở lên công ty đầu tư chứng khốn có vốn điều lệ góp thời điểm đăng ký niêm yết từ 50 tỷ đồng Việt Nam trở lên tính theo giá trị ghi sổ kế toán; b) Sáng lập viên thành viên Ban đại diện quỹ đầu tư chứng khoán thành viên Hội đồng quản trị, Ban kiểm soát, Giám đốc Tổng Giám đốc, Phó Giám đốc Phó Tổng Giám đốc, Kế tốn trưởng cơng ty đầu tư chứng khốn phải cam kết nắm giữ 100% số chứng quỹ cổ phiếu sở hữu thời gian tháng kể từ ngày niêm yết 50% số chứng quỹ cổ phiếu thời gian tháng tiếp theo; SVTH: Nhóm TCDN Đêm [10] GVHD: TS Trần Thị Mộng Tuyết Đề tài: Thị trường thứ cấp Thực trạng hoạt động giao dịch chứng khoán VN Nguyên nhân chủ yếu tượng trước hết đến từ vấn đề vĩ mô nước, đặc biệt áp lực tỷ giá, lạm phát lãi suất Ngoài ra, TTCK Việt Nam cịn chịu ảnh hưởng thơng tin tiêu cực thị trường giới mà bật vấn đề nợ công châu Âu chưa giải khả suy thoái kép kinh tế tồn cầu Số lượng chứng khốn giao dịch chưa xứng với tiềm Số lượng cổ phiếu đưa vào giao dịch so với số lượng công ty đại chúng chiếm tỷ trọng thấp thiếu hấp dẫn doanh nghiệp cơng chúng đầu tư Hiện tại, cịn tồn phận thị trường cổ phiếu đăng ký với Trung tâm lưu ký CK chưa có chế giao dịch chuyển quyền sở hữu Sản phẩm giao dịch nghèo nàn Sản phẩm giao dịch TTCK Việt Nam chưa đa dạng, chất lượng chưa cao, chưa đáp ứng nhu cầu đầu tư phòng ngừa rủi ro nhà đầu tư Giao dịch SGDCK Thành phố Hồ Chí Minh có cổ phiếu chứng quỹ đầu tư Giao dịch SGDCK Hà Nội có cổ phiếu, trái phiếu doanh nghiệp trái phiếu phủ Cịn sản phẩm khác như: phái sinh – hợp đồng tương lai, quyền chọn, bảo chứng phiếu, chứng quyền; sản phẩm đầu tư tập thể;… chưa giao dịch Bên cạnh đó, dịch vụ tiện ích cho nhà đầu tư thị trường cịn nghèo nàn (chưa có nghiệp vụ bán khống, vay ký quỹ, bán trước ngày hoàn tất giao dịch) Khung pháp lý có bước cải thiện, chưa theo kịp biến đổi không ngừng thị trường Bên cạnh kết đạt Luật Chứng khốn cịn hẹp phạm vi điều chỉnh, bao hàm nội dung chưa bao quát hoạt động TTCK theo thông lệ quốc tế; số quy định văn hướng dẫn Luật Chứng khốn cịn chồng chéo, chưa thống với văn pháp luật khác; việc ban hành quy định pháp lý nhìn chung có độ trễ so với mục tiêu đề ra, đồng thời, nhiều quy định Luật Chứng khoán chưa hướng dẫn thực hiện,… PHẦN 4: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM Bối cảnh quốc tế & Bối cảnh nước SVTH: Nhóm TCDN Đêm [42] GVHD: TS Trần Thị Mộng Tuyết Đề tài: Thị trường thứ cấp Thực trạng hoạt động giao dịch chứng khoán VN Bối cảnh quốc tế Năm 2012, mối đe dọa lớn khủng hoảng nợ châu Âu Trước tình hình bi đát kinh tế Mỹ châu Âu, kinh tế Ấn Độ Brazil Trung Quốc tăng trưởng kinh tế khiến kinh tế giới giảm suy thoái phân Tuy nhiên, số chuyên gia nhận định khối đồng euro tan vỡ, viễn cảnh tăng trưởng kinh tế u ám Dự báo năm 2012, thị trường chứng khốn tồn cầu lấy lại phần nhỏ năm 2011 1.1 Khủng hoảng đồng Euro vấn đề nợ công châu Âu ngày căng thẳng Cuộc khủng hoảng nợ công kéo dài từ cuối năm 2009 đầu 2010 châu Âu tác động xấu tới kinh tế châu Á nói chung kinh tế Việt Nam nói riêng Bắt đầu khủng hoảng là một số thành viên thuộc khối 17 nước đồng tiền chung Châu mắc nợ quá nhiều và không còn khả trả nợ Bắt đầu từ Hy Lạp, chi phí cho khoản nợ Chính phủ liên tục tăng lên; Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha Ý, Pháp, Cộng hịa Sip Romania quốc gia có nhiều nguy tụt hạng tín dụng Bối cảnh khiến các nhà đầu tư và ngân hàng cho vay tiền hoảng loạn Từ đó, dẫn đến việc các ngân hàng cho vay có nguy sụp đổ Trong một nền kinh tế đan xen ràng buộc lẫn nhau, sự sụp đổ có thể có của khối đồng tiền chung Châu Âu sẽ dẫn đến cuộc khủng hoảng toàn diện khắp thế giới Cuộc khủng hoảng tài châu Âu chuyển thành khủng hoảng nợ công trầm trọng Không gây tác động nghiêm trọng đến khu vực đồng Euro, ngân hàng, khả cạnh tranh số nước thành viên, cịn tiếng chuông cảnh tỉnh, thúc đẩy Mỹ phải giải triệt để vấn đề nợ, chi tiêu cải cách thuế để thúc đẩy tăng trưởng khu vực tư nhân, sách thương mại Đối với Việt Nam, khủng hoảng có tác động tiêu cực đến xuất trung hạn mức cầu từ khu vực khơng cịn trước Đọc báo cáo Tổng Cục Hải quan Việt Nam, tháng đầu năm (đến ngày 15/05/2012) kim ngạch xuất hàng dệt may sang EU giảm 1,4%, thủy sản giảm 11% so với kỳ năm trước SVTH: Nhóm TCDN Đêm [43] GVHD: TS Trần Thị Mộng Tuyết Đề tài: Thị trường thứ cấp Thực trạng hoạt động giao dịch chứng khoán VN Ngoài nguồn vốn FDI từ khu vực vào Việt Nam giảm sút, viễn cảnh kinh tế bất ổn, lãi suất biến động khiến nhà đầu tư lịng tin vào hình thức đầu tư khác Nhà đầu tư có xu hướng hạn chế tất danh mục đầu tư khác, bao gồm cổ phiếu trái phiếu, ngoại trừ vàng 1.2 Nguy khủng hoảng hệ thống ngân hàng toàn cầu Từ khủng hoảng nợ cơng nhen nhóm mối đe dọa khủng hoảng hệ thống ngân hàng Nguy xảy nhiều nước khó khăn kinh tế châu Âu hoàn toàn vỡ nợ ngân hàng vốn trung tâm quan trọng tiền tệ giới bị ngân hàng đối tác loại khỏi thị trường vay nợ liên ngân hàng Các ngân hàng châu Âu phải gồng lên không để gánh nợ chủ quyền nước mà nợ nước láng giềng khác Liên minh tiền tệ châu Âu Các ngân hàng trung ương nước châu Âu vừa phải gánh nợ chủ quyền khổng lồ họ vừa phải gánh khoản nợ chủ quyền chứng khoán phủ bảo lãnh để chấp cho khoản nợ cho ngân hàng có nguy phá sản vay Tháng năm 2012, phong trào Hãy chiếm Phố Wall dấy lên Mỹ cho thấy niềm tin vào giới ngân hàng sụt giảm nghiêm trọng Theo “99% người dân Mỹ”, định chế tài lớn hủy hoại kinh tế phố Wall, phủ không nên đổ thêm tiền để cứu ngân hàng hoạt động không hiệu Phong trào lan rộng khơng Mỹ mà tồn giới cho thấy giới ngân hàng cần phải tự cải tổ để lại niềm tin từ công chúng doanh nghiệp, không việc khả khoản hồn tồn xảy 1.3 Sự yếu ớt kinh tế Mỹ Trong cương vị kinh tế mạnh giới, Mỹ liên lục bị chao đảo liên tục phải đưa biện pháp phịng tránh khơi phục suy thối Chính sách cắt giảm lãi suất, thuế thi hành đến mức gần zê-rô kinh tế chật vật Nước Mỹ vấp phải vấn đề giá dầu tăng, thị trường lao động yếu ớt, khủng hoảng thị trường nhà đất, vấn đề tài khóa phủ liên bang địa phương, vấn đề tình trạng thâm hụt ngân sách kiên bang Chi tiêu công liên tục thâm hụt tỷ lệ thất nghiệp Mỹ cao: số đạt SVTH: Nhóm TCDN Đêm [44] GVHD: TS Trần Thị Mộng Tuyết Đề tài: Thị trường thứ cấp Thực trạng hoạt động giao dịch chứng khoán VN đỉnh điểm vào tháng 6, năm 2011 Dù tình hình kinh tế phần khơi phục, đến tháng năm 2012, số đến 8% tương đương 3,3 triệu người, chưa kể thành phân cư dân không đăng ký Sự suy yếu kinh tế Mỹ dai dẳng tới tận nửa cuối năm Trong tháng đầu năm 2012, có 41 ngân hàng Mỹ tuyên bố phá, ảnh hưởng đến hàng vô số người dân dự định tiêu tốn 12 tỷ USD phí bảo hiểm tiền gửi Cơ quan bảo hiểm tiền gửi liên bang Mỹ Bắt đầu từ khủng hoảng kinh tế bắt đầu năm 2008, Mỹ đưa gói gói nới lỏng có định lượng Quantitative Easing: QE1, QE2 gần QE3 Tuy nhiên sau khoảng thời gian ngắn ngủi phát huy tác dụng, gói kích thích kinh tế tác động nhiều đến diễn biến ảm đạm chứng khoán Mỹ châu Âu, kéo theo việc hầu hết thị trường chứng khoán châu Á quay đầu xuống phiên sau 1.4 Tăng trưởng kinh tế quốc gia chậm lại Sau thất bại hai kinh tế lớn lâu đời giới Mỹ khối Châu Âu, hy vọng dồn vào G20, nhóm kinh tế mà đứng đầu Ấn Độ, Nga, Brazil, Trung Quốc Tuy đạt nhiều thành tích năm 2011, quý II năm nay, tăng trưởng chững lại kinh tế phát triển biến động dịng vốn có khả làm hạn chế tăng trưởng kinh tế Chỉ số EMI - số phát triển kinh tế thị trường HSBC công bố giảm từ mức 53,6 điểm quý I xuống 53 điểm quý II Kinh tế Brazil Ấn Độ tăng trưởng chậm lại cách nhanh chóng Ngành dịch vụ tiếp tục tăng trưởng với tốc độ vừa phải, chậm so với tốc độ kỳ năm ngoái Ngành sản xuất - lĩnh vực lớn kéo hoạt động tăng trưởng mức thấp đáng kể so với mức độ tăng trưởng trước khủng hoảng, có cải thiện quý năm 2012 Tại Trung Quốc, suy giảm việc làm diễn với sụt giảm vòng 13 quý qua, báo hiệu chững lại tăng trưởng kinh tế Bối cảnh nước SVTH: Nhóm TCDN Đêm [45] GVHD: TS Trần Thị Mộng Tuyết Đề tài: Thị trường thứ cấp Thực trạng hoạt động giao dịch chứng khoán VN Khả quan tình hình quốc tế, quý II/2012, thị trường trái phiếu Việt Nam có mức tăng trưởng cao khu vực Đông Á với mức tăng 10,5% so với quý II/2012 Theo báo cáo thường kỳ tháng Văn phịng Chính phủ tình hình KT-XH tháng tháng đầu năm 2012 Bình quân tháng đầu năm, CPI tăng 10,41% so với kỳ năm 2011 Dự kiến, tính chung cho năm 2012, lạm phát 7% 2.1 Lạm phát kiềm chế Sau loạt biện pháp điều chỉnh giảm lãi suất, tỷ lệ dự trữ bắt buộc đà tăng CPI kiềm chế, tính từ đầu năm tới giờ, tiêu giảm dần theo tháng Như vấn đề nóng lạm phát hạ nhiệt Ngồi ra, cịn phải kể đến nguyên nhân trực tiếp biến động tiền tệ, tín dụng, tháng so với cuối năm trước, huy động tăng cho vay lại giảm Lãi suất cho vay giảm, Tỷ giá ổn định, tính chung tháng giảm 0,8% 2.2 Chính sách tài Chính phủ phát huy tác dụng Bên cạnh lạm phát, thâm hụt thương mại kiềm chế Ngành xuất Việt Nam tháng tăng 3,8% so với kỳ năm ngoái, số liệu tháng 14,3% Nhập xuống thấp, từ 13,6% tháng đến tháng 9% so sánh với kỳ năm ngoái Như vậy, thâm hụt thương mại năm dự đoán 3,5 tỷ USD, giảm so với mức dự đoán 6,4 tỷ USD trước Đây tín hiệu mừng Nguồn: Báo cáo tháng Ngân hàng HSBC triển vọng kinh tế vĩ mơ Việt Nam Bên cạnh đó, phủ tập trung vào việc xây dựng sở hạ tầng, đào tạo công nhân, khai phá thị trường mới, hỗ trợ an sinh xã hội, giảm bớt rút ngắn giải pháp hỗ trợ trực tiếp cho doanh nghiệp như: bù lãi suất, giảm thuế… Nhờ loạt biện pháp tài phủ tăng thu giải khoản nợ ngân sách nhà nước, thực tiết kiệm, hiệu khoản chi, phối hợp chặt chẽ với sách tiền tệ, tín dụng tình hình KT-XH tháng tháng đầu năm ổn định, trừ mức tăng trưởng, tiêu lại đạt kế hoạch: SVTH: Nhóm TCDN Đêm [46] GVHD: TS Trần Thị Mộng Tuyết Đề tài: Thị trường thứ cấp Thực trạng hoạt động giao dịch chứng khoán VN Một số tiêu chủ yếu tháng đầu năm 2012 (tăng/giảm) so với kỳ năm 2011 (%) Chỉ số sản xuất cơng nghiệp +4,7 Tổng mức bán lẻ hàng hố doanh thu dịch vụ tiêu dùng +17 Tổng kim ngạch xuất khẩu9 +17,8 Tổng kim ngạch nhập +6,7 Khách quốc tế đến Việt Nam +9,4 Vốn đầu tư ngân sách nhà nước thực so với kế hoạch năm 60,2 Chỉ số giá tiêu dùng tháng đầu năm 2012 so với kỳ năm 2011 +10,41 Nguồn: Tổng cục thống kê I Định hướng phát triển Nhà nước giữ vai trò định việc xây dựng, quản lý, khuyến khích tạo điều kiện cho thị trường phát triển theo đường lối định hướng Đảng phủ Ủy ban chứng khốn nhà nước quan nhà nước quản lý thống nhất, nhằm tạo điều kiện cho thị trường hoạt động thông suốt, hiệu an toàn Việt Nam xây dựng thị trường chứng khoán cổ tức, hoạt động cơng bằng, hiệu an tồn, bảo vệ lợi ích nhà đầu tư, phù hợp với điều kiện hoàn cảnh cụ thể đất nước, bước hội nhập với thị trường chứng khoán nước khu vực giới Việt Nam xây dựng phát triển thị trường chứng khốn từ quy mơ nhỏ đến quy mơ lớn, từ chưa hồn thiện đến hồn thiện phù hợp với điều kiện tình hình cụ thể đất nước II Giải pháp Về phía nhà nước 1.1 Hồn thiện khung pháp lý nâng cao lực quản lý, giám sát Hoàn thiện hệ thống văn hướng dẫn thi hành Luật Chứng khoán số 70 năm 2006 Luật sửa đổi, bổ sung Luật Chứng khoán số 62 năm 2010 để thực thi SVTH: Nhóm TCDN Đêm [47] GVHD: TS Trần Thị Mộng Tuyết Đề tài: Thị trường thứ cấp Thực trạng hoạt động giao dịch chứng khoán VN giai đoạn 2011 - 2015 1.2 Phát triển đa dạng loại hình nhà đầu tư, cải thiện chất lượng cầu đầu tư nhằm hướng tới cầu đầu tư bền vững - Phát triển đa dạng hóa tổ chức đầu tư chứng khốn chun nghiệp, khuyến khích tổ chức, cá nhân đầu tư khác tham gia thị trường chứng khoán, sở: + Xây dựng khn khổ pháp luật sách tài thích hợp để tạo điều kiện hình thành phát triển tổ chức đầu tư, như: Quỹ bất động sản; quỹ đầu tư số; quỹ bảo hiểm liên kết; quỹ hưu trí tự nguyện số loại hình quỹ đầu tư khác; + Xây dựng chế kết nối thị trường tiền tệ với thị trường vốn thông qua việc cho phép công ty quản lý quỹ kết hợp với ngân hàng thương mại thiết kế sản phẩm tài để nhà đầu tư vay nợ thơng qua việc chấp chứng quỹ; phát triển hình thức tiết kiệm liên kết đầu tư - Xây dựng chế thu hút nhà đầu tư nước ngồi, khuyến khích đầu tư dài hạn: + Khuyến khích tổ chức đầu tư nước đầu tư dài hạn vào Việt Nam phù hợp với khả hấp thụ vốn kinh tế thơng qua sách tài ưu đãi (thuế phí) đơn giản hóa thủ tục đăng ký đầu tư; + Tăng cường quản lý, giám sát, tăng cường tính cơng khai, minh bạch chế độ báo cáo, thống kê hoạt động lưu chuyển vốn đầu tư gián tiếp nước Việt Nam Xây dựng phương án để chủ động xử lý, ứng xử dịng vốn có đảo chiều; a - Phát triển nhà đầu tư cá nhân gắn với đào tạo, tập huấn phổ cập kiến thức thông tin tuyên truyền 1.3 Tái cấu trúc tổ chức thị trường, hồn thiện đại hố sở hạ tầng, công nghệ thông tin thị trường, nâng cao chất lượng hoạt động giao dịch thị trường chứng khốn - Tái cấu trúc mơ hình tổ chức thị trường chứng khoán theo hướng sáp nhập Sở GDCK thành Sở GDCK đủ mạnh để cạnh tranh thu hút vốn với TTCK khu vực Tiếp đó, cần cổ phần hóa Sở GDCK sớm tốt Thời kỳ đầu, Nhà SVTH: Nhóm TCDN Đêm [48] GVHD: TS Trần Thị Mộng Tuyết Đề tài: Thị trường thứ cấp Thực trạng hoạt động giao dịch chứng khốn VN nước nắm cổ phần chi phối, sau giảm dần, để đưa nguyên tắc tự quản - Phân định khu vực thị trường: thị trường cổ phiếu, thị trường trái phiếu thị trường chứng khoán phái sinh - Liên kết SGDCK Trung tâm lưu lý chứng khoán để gắn kết sức mạnh hoạt động toán, bù trừ lưu ký chứng khoán với hoạt động giao dịch chứng khoán - Hiện đại hoá hệ thống sở hạ tầng cơng nghệ thơng tin thị trường chứng khốn theo hướng thống nhất, đồng bộ, đảm bảo khả quản lý, giám sát thông qua hệ thống tự động hoạt động giao dịch, toán, lưu ký chứng khoán 1.4 Tăng cường lực quản lý, giám sát, cưỡng chế thực thi - Củng cố tổ chức, chức UBCKNN để đảm bảo đủ thẩm quyền thực nhiệm vụ quản lý, giám sát, cưỡng chế thực thi tiếp cận chuẩn mực IOSCO - Phát triển ứng dụng công nghệ thông tin hệ thống theo dõi thị trường, công bố thông tin báo cáo tự động Ủy ban Chứng khốn Nhà nước; xây dựng Trung tâm tích hợp liệu chung cho toàn thị trường để xử lý liệu chế phân quyền truy cập liệu xử lý - Xây dựng Quy chế phối hợp quản lý, giám sát chặt chẽ Bộ Tài với Ngân hàng Nhà nước, Bộ Cơng an, Bộ, ngành liên quan nhằm nâng cao tính minh bạch, công khai hoạt động khu vực tài phát huy hiệu quản lý nhà nước thị trường tài - Tăng cường lực đội ngũ cán quản lý, giám sát, tra cưỡng chế thực thi thơng qua chương trình đào tạo nước quốc tế 1.5 Tăng cường hợp tác quốc tế - Tăng cường hợp tác quốc tế nhằm hỗ trợ xây dựng sách, quản lý thị trường đào tạo nhân lực cho thị trường chứng khốn; hợp tác chia sẻ thơng tin nhằm giám sát, phát xử lý vi phạm hành vi vi phạm xuyên biên giới - Xây dựng chế sách quy định pháp lý nhằm triển khai thực cam kết WTO cam kết hội nhập thị trường vốn khu vực ASEAN, ASEAN+, SVTH: Nhóm TCDN Đêm [49] GVHD: TS Trần Thị Mộng Tuyết Đề tài: Thị trường thứ cấp Thực trạng hoạt động giao dịch chứng khoán VN bảo đảm tính cơng khai, minh bạch bình đẳng tổ chức, cá nhân ngồi nước - Triển khai thực chương trình hợp tác song phương với quan quản lý khuôn khổ Biên ghi nhớ ký kết; tham gia Biên ghi nhớ đa phương đầy đủ (Phụ lục A) khuôn khổ IOSCO Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đáp ứng đủ chuẩn mực quy định 1.6 Tăng cường công tác đào tạo, nghiên cứu thông tin tuyên truyền - Phát triển Trung tâm Nghiên cứu khoa học Đào tạo chứng khoán thành đơn vị hàng đầu lĩnh vực nghiên cứu, đào tạo chứng khoán; đẩy mạnh hợp tác với trường đại học, sở nghiên cứu nước hoạt động nghiên cứu, đào tạo kiến thức thị trường vốn; cho phép tổ chức đào tạo nước ngồi có uy tín thực dịch vụ đào tạo chứng khoán Việt Nam Công nhận chứng chuyên môn cấp quốc tế lĩnh vực chứng khốn - Đẩy mạnh cơng tác thơng tin, tun truyền, phổ biến kiến thức chứng khốn cho cơng chúng Về phía SGDCK 2.1 Chấp hành nghiêm chỉnh quy định Pháp luật giao dịch chứng khoán SGDCK tiến hành hoạt động giao dịch chứng khốn phải dựa sở khơng vi phạm nguyên tắc, điều kiện Luật chứng khoán Quốc Hội thông qua ngày 29/06/2006 SGDCK cần phải tiến hành giao dịch chứng khoán theo quy định Thơng tư số: 74/2011/TT-BTC Bộ Tài việc “Hướng dẫn giao dịch chứng khoán” 2.2 Giám sát giao dịch 2.2.1 Thực kiểm tra định kỳ hoạt động giao dịch chứng khoán - SGDCK thực kiểm tra định kỳ giao dịch chứng khoán theo kế hoạch kiểm tra định kỳ hang năm UBCKNN - Nội dung kiểm tra: • Kiểm tra việc tuân thủ quy định quy trình giao dịch, quy chế giao SVTH: Nhóm TCDN Đêm [50] GVHD: TS Trần Thị Mộng Tuyết Đề tài: Thị trường thứ cấp Thực trạng hoạt động giao dịch chứng khoán VN dịch, quy định đăng ký giao dịch • Kiểm tra việc tuân thủ quy định niêm yết, công bố thông tin liên quan đến giao dịch chứng khốn • Kiểm tra việc tn thủ quy định kiểm soát nội quy định khác SGDCK pháp luật hành 2.2.2 Kiểm tra giao dịch chứng khoán bất thường - SGDCK thực kiểm tra bất thường giao dịch chứng khoán trường hợp: • Phát dấu hiệu giao dịch bất thường • Cơng ty chứng khốn nhiều lần vi phạm quy định SGDCK có tái phạm hành vi vi phạm quy định giao dịch chứng khoán SGDCK pháp luật hành • Hệ thống sở vật chất phục vụ cho giao dịch chứng khốn cơng ty chứng khốn có dấu hiệu ảnh hưởng đến an toàn, an ninh hệ thống giao dịch SGDCK - Điều quan trọng hai SGDCK nên công bố cơng khai tiêu chí giám sát giao dịch bất thường để thị trường giám sát, hiệu giám sát cao Các tiêu chí giám sát cần linh hoạt hơn, ví dụ thay giám sát cổ phiếu liên tục tăng (giảm) hết biên độ, giám sát việc thay đổi giá cổ phiếu từ 1020% vòng tuần phải báo cáo Các giám sát bất thường nên tập trung vào đột biến khối lượng giao dịch so với phiên trước, ví dụ tăng 50% so với khối lượng giao dịch trung bình 10 phiên liên tiếp SGDCK giám sát đối chiếu lệnh đặt mua/bán với quy mô lớn tăng đột biến phiên giá cổ phiếu có biến động mạnh - SGDCK cần nỗ lực ngăn ngừa hành vi giao dịch “chui” cổ đông nội sở có đầy đủ thơng tin số tài khoản người Nếu lỡ để lọt giao dịch chui cần cơng bố cảnh báo vi phạm sau phiên giao dịch Như vậy, thị trường trở nên minh bạch - Việc yêu cầu tổ chức niêm yết báo cáo giải trình nên làm chặt chẽ SVTH: Nhóm TCDN Đêm [51] GVHD: TS Trần Thị Mộng Tuyết Đề tài: Thị trường thứ cấp Thực trạng hoạt động giao dịch chứng khốn VN Thay giải trình vơ nghĩa cơng ty khơng biết gì, làm ăn tốt, giá biến động theo thị trường… cần buộc DN cơng bố kết kinh doanh đến tháng gần nhất, thay đổi nhân sự, hợp đồng dự án, ghi nhận doanh thu bất thường… Như vậy, SGDCK có tốt việc giám sát hành vi giao dịch nội gián - Một cơng cụ cần có đường dây nóng SGDCK Từ đây, nhà đầu tư phản ánh để Sở trả lời công khai vấn đề bất thường mà thị trường nêu ra, thay giám sát giao dịch cách âm thầm, việc Sở, Sở làm, việc nhà đầu tư thắc mắc, thắc mắc 2.2.3 Chú trọng bảo mật giao dịch chứng khoán Được biết CTCK kết nối với Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội với Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM, phải đáp ứng u cầu khơng phần cứng mà cịn đảm bảo an tồn thơng tin Vì vậy, lý thuyết, việc rị rỉ thơng tin từ cơng ty khó xảy Theo chun gia an ninh bảo mật, cố virus sách an ninh nhân công ty chưa chặt chẽ Mới đây, kết rà sốt an ninh thơng tin cho 20 công ty hoạt động lĩnh vực chứng khốn cơng ty an tồn thơng tin VSEC cho thấy hệ thống giao dịch trực tuyến 15 CTCK hàng đầu Việt Nam có nguy bị hacker kiểm soát Các lệnh đặt mua bán nhà đầu tư bị hacker sửa đổi giá khối lượng Theo chuyên gia an ninh mạng, chưa quan tâm mức vấn đề bảo mật nên CTCK NĐT gặp nhiều bất trắc giao dịch như: Nghẽn giao dịch, liệu giao dịch thực hiện, nguy bị từ chối dịch vụ, lấy cắp hay sửa đổi liệu, phá huỷ hệ thống sở liệu, bị đánh cắp mật giao dịch hay bị đánh cắp tiền tài khoản… Các chuyên gia khuyên, để ngăn chặn xâm nhập hacker, công ty cần sử dụng mật khẩu, chế bảo mật chữ ký số cần phải tuân theo quy trình chuẩn an ninh mạng, trang bị tốt thiết bị bảo mật, cần có sách đào tạo an tồn thơng tin thường xuyên cho nhân viên nhằm nâng cao trình độ, để phát sớm cơng xảy Ngồi cần có tư vấn với đơn vị chuyên an ninh mạng để phát lỗ hổng vá kịp thời kiểm tra độ an tồn thường xun SVTH: Nhóm TCDN Đêm [52] GVHD: TS Trần Thị Mộng Tuyết Đề tài: Thị trường thứ cấp Thực trạng hoạt động giao dịch chứng khoán VN cho hệ thống giao dịch 2.3 Cải thiện chất lượng nguồn cung hàng hoá Chất lượng hàng hóa TTCK nhiều trường hợp khó xác định chí khơng thể xác định Nguyên nhân thiếu minh bạch thông tin doanh nghiệp niêm yết, thiếu minh bạch hỗ trợ hoạt động giám sát, quản lý lỏng lẻo thiếu nghiêm minh việc phát hiện, xử phạt vi phạm Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) sở GDCK Điều gây nên tình trạng “thơng tin bất cân xứng” bên cổ đông “nội bộ” có thơng tin “nội gián” bên nhà đầu tư Kết nhà đầu tư ngày niềm tin vào doanh nghiệp TTCK Việt Nam, làm cho hoạt động giao dịch chứng khốn thời gian qua ảm đạm, khơng hiệu Chính vậy, ơng Lê Văn Châu - Chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh chứng khoán cho rằng, tái cấu trúc TTCK, trước hết cần xem xét lại công tác phát hành niêm yết Trong cần đặc biệt coi trọng nghiệp vụ phát hành, khâu định quy mô thị trường, chất lượng "hàng hóa" Tiếp đó, nâng cao tiêu chuẩn niêm yết, sàng lọc hàng hóa thị trường nhằm đảm bảo doanh nghiệp niêm yết thị trường quan trọng phải có chất lượng tốt từ thu hút nhà đầu tư, nâng cao khoản, bước giúp TTCK thực tốt chức kênh huy động vốn trung dài hạn cho kinh tế Về phía cơng ty chứng khốn cơng ty quản lý quỹ 3.1 Đối với cơng ty chứng khốn - Nâng cao lực tài chính, phát triển hoạt động nghiệp vụ theo hướng chuyên nghiệp hóa, đại hóa hoạt động kinh doanh chứng khốn theo chuẩn mực thông lệ quốc tế; - Tăng cường quản trị công ty quản trị rủi ro dựa tiêu an tồn tài cơng ty chứng khốn phù hợp với tiêu chuẩn, chuẩn mực quốc tế; - Sắp xếp lại hệ thống tổ chức kinh doanh chứng khoán theo hướng thúc đẩy việc hợp nhất, sáp nhập giải thể tổ chức yếu để tăng quy mô hoạt động, giảm số lượng công ty cho phù hợp với phát triển thị trường; bước phát triển tổ chức kinh doanh chứng khốn theo mơ hình kinh doanh đa chuyên SVTH: Nhóm TCDN Đêm [53] GVHD: TS Trần Thị Mộng Tuyết Đề tài: Thị trường thứ cấp Thực trạng hoạt động giao dịch chứng khốn VN doanh, sở nâng cao lực cung cấp dịch vụ chứng khoán thị trường khu vực; - Nâng cao chất lượng nhân viên hành nghề kinh doanh chứng khốn thơng qua chuẩn hóa chương trình đào tạo hành nghề kinh doanh chứng khoán theo chuẩn mực cao bước mở cửa cho tổ chức đào tạo chứng khốn nước ngồi có uy tín 3.2 Đối với công ty quản lý quỹ - Tạo điều kiện, khuyến khích việc tái cấu hệ thống cơng ty quản lý quỹ theo hướng chuyên nghiệp Áp dụng quy định bảo đảm an tồn tài vốn khả dụng công ty quản lý quỹ - Khuyến khích cơng ty quản lý quỹ huy động quản lý loại hình quỹ đầu tư đa dạng nước, sản phẩm liên kết đầu tư, nhằm nâng cao khả cạnh tranh cơng ty quản lý quỹ • Tăng cường công tác quản lý, giám sát việc tuân thủ luật pháp tổ chức kinh doanh chứng khoán, giám sát chặt chẽ việc dịch chuyển luồng vốn lĩnh vực ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm, bất động sản, tăng cường cơng tác kiểm tra, sốt xét báo cáo tài nhằm kiểm sốt độ an tồn tài tổ chức kinh doanh chứng khốn • Đa dạng hóa nâng cao chất lượng dịch vụ đăng ký, lưu ký toán chứng khoán sở: • Mở rộng mạng lưới cung cấp dịch vụ lưu ký chứng khoán, hỗ trợ hoạt động đầu tư nhà đầu tư chứng khốn; • Tổ chức thực toán bù trừ song phương, đa phương cho chứng khoán sở chứng khoán phái sinh theo hướng rút ngắn quy trình, thời gian tốn chứng khốn; • Triển khai mơ hình tốn, bù trừ đối tác trung tâm (CCP); • Cải tiến cơng tác tốn giao dịch chứng khốn theo mơ hình hệ thống toán tập trung qua Ngân hàng Nhà nước Việt Nam - Tăng cường vai trò tổ chức Hiệp hội: Phát huy vai trò tự quản tổ SVTH: Nhóm TCDN Đêm [54] GVHD: TS Trần Thị Mộng Tuyết Đề tài: Thị trường thứ cấp Thực trạng hoạt động giao dịch chứng khoán VN chức Hiệp hội ngành chứng khoán việc hỗ trợ quan quản lý nhà nước lĩnh vực pháp lý, thể chế, sách đào tạo nguồn nhân lực, giám sát tuân thủ quy định pháp luật thành viên Hiệp hội Về phía nhà đầu tư 4.1 Nắm vững pháp luật – điều thiếu tham gia thị trường chứng khoán Các nhà đầu tư tham gia thị trường chứng khoán cần phải nắm rõ tuân thủ nghiêm túc quy định pháp luật quy định, nguyên tắc thị trường chứng khoán để tránh sai phạm việc mua bán chứng khốn gây thiệt hại mặt vật chất mặt pháp lý 4.2 Hãy thận trọng tham gia giao dịch Khi tham gia mua bán chứng khốn thị trường chứng khốn, ngồi việc phải thông hiểu hành vi bị cấm hạn chế thị trường, nhà đầu tư cần cảnh giác nhằm tránh bị lôi kéo vào hoạt động giao dịch không công Để tránh bị thiệt hại tiền bị lợi dụng vào mục đích lũng đoạn thị trường, nhà đầu tư cần lu ý đến điểm sau: - Các thông tin thị trường thờng đa dạng khiến người đầu tư gặp khó khăn định mua bán, cần phải xem xét tính xác thực độ tin cậy thơng tin trước định đặt lệnh - Phải thờng xuyên kiểm tra tài khoản cổ phiếu để đề phịng trường hợp số tài khoản bị người khác lợi dụng để thực giao dịch - Không nên ủy thác cho người khác thực việc mua bán tài khoản đưa tiền cho người khác kinh doanh chứng khoán mà rõ mục tiêu chiến lược kinh doanh người - Khơng nên đứng tên giùm để mở tài khoản giao dịch chứng khoán cho người khác SVTH: Nhóm TCDN Đêm [55] GVHD: TS Trần Thị Mộng Tuyết Đề tài: Thị trường thứ cấp Thực trạng hoạt động giao dịch chứng khoán VN SVTH: Nhóm TCDN Đêm [56] GVHD: TS Trần Thị Mộng Tuyết ... tài: Thị trường thứ cấp Thực trạng hoạt động giao dịch chứng khoán VN Sau chứng khoán phát hành thị trường sơ cấp, chúng giao dịch thị trường thứ cấp Khác với thị trường sơ cấp, tiền bán chứng khoán. .. nhà nước chứng khoán thị trường chứng khoán; trực tiếp quản lý, giám sát hoạt động chứng khoán thị trường chứng khoán; quản lý hoạt động dịch vụ thuộc lĩnh vực chứng khoán, thị trường chứng khốn... Nhóm TCDN Đêm [7] GVHD: TS Trần Thị Mộng Tuyết Đề tài: Thị trường thứ cấp Thực trạng hoạt động giao dịch chứng khoán VN PHẦN 2: THỰC TRẠNG GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN TẠI VIỆT NAM I Về khung pháp lý