Sử dụng phối hợp các phương tiện dạy học nhằm tích cực hóa hoạt động học tập của học sinh vùng sâu, áp dụng dạy học chương sóng cơ sóng âm vật lý cơ bản

Mục đích nghiên cứu của đề tài

Việc áp dụng phối hợp các phương pháp dạy học sẽ giúp tạo động lực và hứng thú cho học sinh, đặc biệt là ở những vùng sâu, từ đó thúc đẩy hoạt động học tập và nhận thức của các em Điều này không chỉ góp phần đổi mới phương pháp dạy học mà còn nâng cao chất lượng giảng dạy môn vật lý tại các trường phổ thông.

3 Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu

- Lý thuyết về phương pháp dạy học và phương tiện dạy học

- Một số PTDH hiện đại và truyền thống sử dụng ở trường phổ thông

- Quá trình dạy học vật lý ở trường THPT vùng sâu

Chương trình Vật lý THPT chương “Sóng cơ và sóng âm” lớp 12- Cơ bản

Sử dụng hiệu quả các phương tiện dạy học sẽ kích thích hoạt động học tập của học sinh, góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy.

“Sóng cơ và sóng âm” Vật lý lớp 12 THPT

- Nghiên cứu lý luận về các PPDH tích cực và các phương tiện trong dạy học Vật lý

- Nghiên cứu thực tiễn vận dụng các phương tiện khi dạy học Vật lý ở trường THPT vùng sâu, vùng xa, vùng có nhiều khó khăn

- Nghiên cứu giải pháp sử dụng phối hợp PTDH ở trường THPT vùng sâu, vùng khó khăn thông qua việc giảng dạy chương “Sóng cơ và sóng âm” vật lý 12-

Xây dựng quy trình dạy học cho các bài trong chương “Sóng cơ và Sóng âm” của môn Vật lý 12 theo chương trình chuẩn là rất cần thiết Quy trình này cần tập trung vào việc sử dụng phối hợp các phương pháp dạy học nhằm kích thích sự tham gia tích cực của học sinh Việc áp dụng các phương pháp dạy học đa dạng sẽ giúp học sinh hiểu rõ hơn về các khái niệm sóng cơ và sóng âm, từ đó nâng cao hiệu quả học tập.

- Thực nghiệm sư phạm để kiểm tra, đánh giá tính khả thi của đề tài

6.1 Phương pháp nghiên cứu lý thuyết

- Nghiên cứu văn kiện của Đảng, nhà nước và của Bộ giáo dục đào tạo về chất lượng dạy và học

- Nghiên cứu cơ sở lý luận về PPDH và các PTDH ở trường phổ thông

- Nghiên cứu mục tiêu, nội dung và nhiệm vụ dạy học môn Vật lý ở trường phổ thông hiện nay

- Nghiên cứu đặc điểm tâm lý lứa tuổi của học sinh THPT vùng sâu, vùng có điều kiện khó khăn

6.2 Phương pháp nghiên cứu thực tiễn

Thăm dò và trao đổi ý kiến với giáo viên tại một số trường THPT trong huyện nhằm đánh giá thực trạng việc sử dụng kết hợp các phương tiện dạy học trong môn vật lý.

Xây dựng mẫu phiếu điều tra nhằm phát hiện những thuận lợi và khó khăn trong việc sử dụng phối hợp các phương tiện dạy học môn Vật lý Đồng thời, khảo sát hiệu quả của việc sử dụng các phương tiện này trong giảng dạy và mức độ áp dụng phối hợp các phương tiện dạy học trong tiết học.

Tiến hành thực nghiệm sư phạm tại trường THPT với lớp đối chứng và lớp thực nghiệm nhằm kiểm nghiệm hiệu quả của nội dung nghiên cứu trong luận văn.

6.4 Phương pháp thống kê toán học

Dùng thống kê toán học để kiểm tra, đối chiếu, so sánh kết quả thực nghiệm sư phạm giữa lớp đối chứng và lớp thực nghiệm

7 Những đóng góp của đề tài

Việc bổ sung và làm rõ cơ sở lý luận về việc sử dụng phối hợp các phương pháp dạy học (PTDH) là cần thiết nhằm nâng cao hiệu quả học tập cho học sinh ở vùng sâu Các PTDH kết hợp không chỉ giúp kích thích sự tham gia của học sinh mà còn tạo điều kiện cho việc tiếp thu kiến thức một cách hiệu quả hơn Sự đa dạng trong phương pháp giảng dạy sẽ góp phần tích cực hóa hoạt động học tập, đáp ứng nhu cầu và đặc điểm của học sinh tại các khu vực khó khăn.

Soạn 3 giáo án (4 tiết) cho phần “Sóng cơ và sóng âm” kết hợp các phương pháp dạy học nhằm nâng cao hoạt động học tập của học sinh.

Đề tài này sẽ cung cấp tài liệu tham khảo hữu ích cho việc giảng dạy môn vật lý, đặc biệt dành cho giáo viên tại các trường vùng sâu và những khu vực còn gặp khó khăn.

8 Cấu trúc của luận văn Luận văn gồm 3 phần

2 Phần nội dung: Gồm 3 chương:

Chương 1 trình bày cơ sở lý luận và thực tiễn về việc kết hợp các phương tiện dạy học nhằm nâng cao tính tích cực trong hoạt động học tập của học sinh Việc sử dụng phối hợp đa dạng các công cụ giáo dục không chỉ giúp tạo ra môi trường học tập phong phú mà còn khuyến khích sự tham gia chủ động của học sinh Thực tiễn cho thấy, việc áp dụng các phương pháp dạy học tích cực có thể cải thiện đáng kể kết quả học tập và phát triển kỹ năng tư duy phản biện của học sinh.

Chương 2: Sử dụng phối hợp các phương tiện dạy học trong dạy học một số bài chương “Sóng cơ và sóng âm” Vật lý 12- Chương trình Cơ bản

Chương 3: Thực nghiệm sư phạm

CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC SỬ DỤNG PHỐI HỢP CÁC PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC NHẰM TÍCH CỰC HÓA HOẠT ĐỘNG

HỌC TẬP CỦA HỌC SINH 1.1 Những vấn đề về đổi mới phương pháp dạy học để phát huy tính tích cực học tập của học sinh

1.1.1 Vì sao phải đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực?

Trong bối cảnh khoa học và công nghệ phát triển nhanh chóng, nhu cầu cải cách giáo dục trở nên cấp thiết để đáp ứng với những thay đổi này.

Việt Nam đang trong quá trình hội nhập và phát triển, vì vậy việc đổi mới giáo dục, đặc biệt là đổi mới phương pháp dạy học (PPDH), là vô cùng cần thiết Điều này được ghi nhận trong Luật Giáo dục 2005, Điều 28.2.

Phương pháp dạy học phổ thông cần khuyến khích tính tích cực, tự giác và chủ động của học sinh, đồng thời phù hợp với đặc điểm của từng lớp học Điều này không chỉ giúp bồi dưỡng phương pháp tự học mà còn rèn luyện kỹ năng áp dụng kiến thức vào thực tiễn, tạo ảnh hưởng tích cực đến tình cảm và mang lại niềm vui, hứng thú trong học tập cho học sinh.

Trong những năm gần đây, ngành giáo dục đã có nhiều đổi mới về chương trình, sách giáo khoa và phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực của học sinh Tuy nhiên, nhiều trường phổ thông vẫn bị ảnh hưởng nặng nề bởi mục tiêu thi cử và "chạy theo thành tích", dẫn đến việc dạy và học chủ yếu vẫn là truyền thụ kiến thức một chiều, nặng về lý thuyết và xa rời thực tiễn Điều này chưa chú trọng đến việc hình thành thói quen tư duy, sáng tạo và năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh.

1.1.1.2 Sự cần thiết phải đổi mới PPDH theo hướng tích cực

Sự phát triển của công nghệ thông tin đã tạo ra nhiều nguồn tư liệu phong phú cho người học, đồng thời hỗ trợ giáo viên trong việc giảng dạy bằng các phương tiện hiện đại, hữu ích và hiệu quả.

Phương pháp nghiên cứu

CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC SỬ DỤNG PHỐI HỢP CÁC PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC NHẰM TÍCH CỰC HÓA HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP CỦA HỌC SINH

SỬ DỤNG PHỐI HỢP CÁC PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC TRONG DẠY HỌC MỘT SỐ BÀI CỦA CHƯƠNG “ SÓNG CƠ VÀ SÓNG ÂM” VẬT LÝ 12 – CHƯƠNG TRÌNH CƠ B ẢN

THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM