Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Trong hơn bốn mươi năm qua, nhiều tài liệu sách, báo, tạp chí và phim tư liệu trong và ngoài nước đã được công bố về cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Mậu Thân 1968, phản ánh sự đa dạng và phong phú của các vấn đề liên quan Một số tác phẩm tiêu biểu như “Tết” của Don Oberdoifer (dịch bởi Hà Nguyễn, 1988), “Giải phẫu một cuộc chiến tranh” của Gabriel Kolko (dịch bởi Nguyễn Tấn Cưu, 2003), và “Việt Nam cuộc chiến tranh mười nghìn ngày” của Mai-cơn Mác lia (1990) đã góp phần nghiên cứu và đánh giá sự kiện lịch sử này Ngoài ra, các công trình như “Tết Mậu Thân 1968 - 40 năm nhìn lại” (Hồ Khang, Nguyễn Duy Tường, 2008) và “Tổng tiến công và nổi dậy Mậu Thân năm 1968 ở Sài Gòn-Gia Định” (Ban Nghiên cứu Lịch Sử Đảng, 1988) cũng đã làm nổi bật vai trò quan trọng của Tết Mậu Thân trong cuộc kháng chiến chống Mỹ.
Chưa có công trình nghiên cứu chi tiết nào về đề tài "Củ Chi trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Mậu Thân 1968" Tuy nhiên, đã có một số tài liệu và bài viết đề cập đến vai trò quan trọng của Đảng bộ, quân và dân Củ Chi trong sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ.
Mỹ, cứu nước nói chung, cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Mậu Thân 1968 nói riêng
Tác phẩm “Lịch sử Sài Gòn – Chợ Lớn – Gia Định kháng chiến (1945 – 1975)” của Trần Hải Phụng và Lưu Phương Thanh, xuất bản năm 1994, cung cấp cái nhìn tổng quan về những thắng lợi của quân dân Sài Gòn trong các lĩnh vực quân sự, chính trị và binh vận, đặc biệt nhấn mạnh cuộc chiến đấu tại Củ Chi.
Tác phẩm "Củ Chi – Huyện anh hùng" của Phạm Cường, xuất bản năm 1980 bởi Nhà xuất bản Thành phố Hồ Chí Minh, khắc họa rõ nét lịch sử đấu tranh kiên cường của huyện Củ Chi trong cuộc kháng chiến chống Pháp Đặc biệt, tác phẩm tập trung vào sự chiến đấu của quân và dân Củ Chi chống lại âm mưu của Mỹ trong giai đoạn "chiến tranh cục bộ".
Ban Thường vụ Huyện ủy Củ Chi đã hệ thống lại những thành tựu trong đấu tranh quân sự thông qua công trình “Một số trận đánh tiêu biểu trên quê hương Củ Chi đất thép anh hùng”, xuất bản năm 1995 Tác phẩm này nêu bật những thắng lợi lớn của quân dân Củ Chi trước các cuộc hành quân của Mỹ, được tường thuật chính xác, giúp chúng ta có cái nhìn toàn diện hơn về cuộc chiến ở Củ Chi.
Tác giả Hồ Sĩ Thành trong cuốn sách “Địa đạo Củ Chi – 100 câu hỏi đáp” do Nhà xuất bản Trẻ phát hành năm 2001 đã giải đáp nhiều câu hỏi liên quan đến địa đạo Củ Chi và cuộc kháng chiến vĩ đại của quân dân nơi đây.
Ban chỉ huy Công an huyện Củ Chi đã biên soạn sách “Sơ thảo lịch sử Ban An ninh quận Củ Chi” bằng cách sưu tầm tư liệu quý giá Đồng thời, Ban Chỉ huy Quân sự huyện cũng hoàn thành công trình “Lịch sử lực lượng vũ trang nhân dân Huyện” thông qua việc thu thập tài liệu liên quan.
Cuốn sách "Củ Chi", do Nhà xuất bản Quân đội nhân dân phát hành năm 2006, tập trung vào lĩnh vực quân sự, giúp độc giả hiểu rõ quá trình hình thành và phát triển của lực lượng vũ trang nhân dân tại vùng "đất thép" Tác phẩm nêu bật những thành tựu mà cuộc đấu tranh quân sự mang lại cho địa phương Đảng bộ huyện Củ Chi cũng đã chỉ đạo biên soạn và phát hành quyển sách "Lịch sử truyền thống đấu tranh cách mạng của Đảng bộ và nhân dân huyện", góp phần lưu giữ và tôn vinh những giá trị lịch sử quan trọng.
Cuốn sách "Củ Chi 1930 - 1975", được xuất bản bởi nhà xuất bản Tổng hợp thành phố Hồ Chí Minh vào năm 2008, đã mô tả chi tiết về quá trình đấu tranh cách mạng của nhân dân Củ Chi trong suốt thời kỳ này.
Củ Chi trước khi có Đảng lãnh đạo cho đến ngày giải phóng miền Nam thống nhất đất nước
Các tác phẩm lịch sử truyền thống cách mạng của Đảng bộ và nhân dân các xã như Trung An, Phú Hòa Đông, Nhuận Đức, Tân Thông Hội, Thái Mỹ, Tân Phú Trung, Phước Hiệp, và Trung Lập Hạ khắc họa rõ nét quá trình đấu tranh kiên cường của quân và dân dưới sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ Bên cạnh đó, những thành tựu phát triển của các địa phương ở Củ Chi từ sau giải phóng đến nay cũng được nêu bật, thể hiện sự phát triển bền vững và khát vọng vươn lên của nhân dân nơi đây.
Cuộc chiến ở Củ Chi được ghi lại bởi hai tác giả người Anh, John Penycate và Tom Malgold, trong tác phẩm "Hầm Củ Chi: câu chuyện khó tin về cuộc chiến tranh trong lòng đất ở Việt Nam", do Ngô Dư dịch và xuất bản năm 1988 Hai nhà báo này, mặc dù là người nước ngoài, đã gặp khó khăn trong việc hiểu và tin vào sự thật về cuộc chiến diễn ra dưới lòng đất tại Củ Chi Tuy nhiên, điều này càng làm nổi bật niềm tự hào của người dân Củ Chi và cả dân tộc Việt Nam, khi mà mặc dù không được trang bị đầy đủ vũ khí hiện đại và không có huấn luyện toàn diện, họ vẫn kiên cường chiến đấu và không ngại hy sinh để đánh bại kẻ thù.
Mặc dù chưa có nghiên cứu chi tiết nào về vị trí và vai trò của Củ Chi trong Tổng tiến công và nổi dậy Mậu Thân 1968, nhưng việc tiếp cận các tác phẩm liên quan sẽ cung cấp những tài liệu quý giá về cuộc chiến này Những thông tin và kiến thức từ các tác phẩm như “Giải phẫu một cuộc chiến tranh” và “Tết” sẽ giúp làm rõ hơn những đóng góp của Củ Chi cũng như quá trình đấu tranh gian khổ của nhân dân Việt Nam trong thời kỳ chiến tranh cục bộ.
Cuốn sách "Việt Nam cuộc chiến tranh mười nghìn ngày" đã giúp tôi nhận thức rõ hơn về tầm quan trọng và ý nghĩa của sự kiện Mậu Thân 1968 trong bối cảnh toàn bộ cuộc chiến tranh Việt Nam.
(1954 -1975) nhìn từ phía bên kia đối phương
Dựa trên những nghiên cứu trước đây, tôi sẽ tiếp tục khám phá vị trí, vai trò, những thắng lợi và đóng góp quan trọng của Củ Chi trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Mậu Thân 1968.
Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Trong luận văn này, tôi nghiên cứu sâu về quá trình chuẩn bị, chiến đấu và phối hợp chiến đấu của Củ Chi trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Mậu Thân.
1968 để từ đó làm rõ những thắng lợi cũng nhƣ vai trò và đóng góp của Củ Chi trong giai đoạn lịch sử này
Nghiên cứu này tập trung vào không gian Sài Gòn – Gia Định, đặc biệt là Củ Chi, nơi quân Mỹ thực hiện nhiều chính sách quan trọng trong chiến lược “chiến tranh cục bộ” Củ Chi không chỉ là điểm quyết định cho thắng lợi của ngụy quyền Sài Gòn mà còn là biểu tượng cho tình yêu quê hương đất nước.
* Về thời gian: Đề tài nghiên cứu trong giai đoạn “chiến tranh cục bộ” của Mỹ
(1965 – 1968) nhƣng đặc biệt đi sâu vào cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Mậu Thân
4 Nguồn tài liệu và phương pháp nghiên cứu
Để tiến hành nghiên cứu đề tài này, tôi sẽ thu thập và xử lý các tài liệu liên quan, bao gồm văn bản, chỉ thị, nghị quyết, biên bản và kế hoạch tác chiến của cả ta và địch Các nguồn tài liệu này sẽ được lấy từ các cơ quan như Phòng Khoa học Công nghệ Môi trường Quân khu 7, Trung tâm Lưu trữ Quốc gia 2, Văn phòng Huyện ủy huyện Củ Chi, UBND huyện, Ban Tuyên giáo Huyện ủy, Phòng Văn hóa Thông tin huyện, Huyện đội và Nhà Truyền thống huyện.
Củ Chi và Phòng Lưu trữ khu di tích lịch sử địa đạo Củ Chi
Thư viện Khoa học Tổng hợp thành phố Hồ Chí Minh và Thư viện Khoa học xã hội thành phố Hồ Chí Minh lưu trữ nhiều tài liệu quý giá, bao gồm sách, tạp chí, báo và các công trình nghiên cứu khoa học đã được công bố.
Tôi đã gặp gỡ và phỏng vấn các nhân chứng lịch sử tham gia cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Mậu Thân 1968 tại Củ Chi Những ghi chép này là nguồn tư liệu quý giá, giúp tái hiện sự thật lịch sử một cách sống động và chân thực nhất.
Dựa trên lý luận của Chủ nghĩa Mác - Lênin và Tư tưởng Hồ Chí Minh, tôi áp dụng hai phương pháp chính là phương pháp lịch sử và phương pháp logic để nghiên cứu đề tài này.
Phương pháp lịch sử được sử dụng để trình bày diễn biến cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Mậu Thân 1968 tại Củ Chi theo thứ tự thời gian từ ngày 30/01/1968 đến tháng 12/1968 Đồng thời, phương pháp logic giúp khái quát truyền thống yêu nước và cách mạng của Củ Chi từ khi có sự lãnh đạo của Đảng cho đến trước cuộc Tổng tiến công Phương pháp này cũng đánh giá kết quả, ý nghĩa và bài học kinh nghiệm từ phong trào Tổng tiến công và nổi dậy Mậu Thân 1968 tại Củ Chi.
Luận văn áp dụng nhiều phương pháp nghiên cứu đa dạng, bao gồm phương pháp so sánh, đối chiếu, phân tích, tổng hợp và phỏng vấn nhân chứng lịch sử.
Phương pháp so sánh và đối chiếu là kỹ thuật quan trọng giúp phân tích và đánh giá các nguồn tư liệu, từ đó lựa chọn thông tin chính xác và phù hợp với đề tài luận văn.
Phương pháp phân tích: phân tích, đánh giá kết quả, ý nghĩa và bài học kinh nghiệm của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Mậu Thân 1968 ở Củ Chi
Phương pháp tổng hợp hiện nay đã được áp dụng trong nhiều nghiên cứu phong phú, tuy nhiên, các tài liệu vẫn còn phân tán ở nhiều nguồn khác nhau như sách, báo và tạp chí Mục tiêu của phương pháp này là xử lý hệ thống các nguồn tư liệu nhằm tái hiện chính xác diễn biến lịch sử tại địa bàn Củ Chi.
Phương pháp phỏng vấn trực tiếp những nhân chứng đã tham gia và phục vụ trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Mậu Thân 1968 tại Củ Chi là một cách hiệu quả để thu thập thông tin Qua những cuộc phỏng vấn này, chúng ta có thể hiểu rõ hơn về những trải nghiệm và ký ức của họ trong giai đoạn lịch sử quan trọng này.
5 Đóng góp của luận văn
Luận văn này dựa trên những thành quả nghiên cứu của các thế hệ trước, nhằm tái hiện lịch sử cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Mậu Thân 1968.
Đề tài này sẽ làm nổi bật những thành tựu và đóng góp quan trọng của quân dân Củ Chi trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Mậu Thân 1968, cũng như trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.
Luận văn không chỉ là tài liệu tham khảo quý giá cho sinh viên ngành Lịch sử và độc giả mà còn giúp họ hiểu rõ hơn về vùng đất Củ Chi anh hùng Nghiên cứu này hy vọng sẽ góp phần vào việc tổng kết và biên soạn lịch sử giai đoạn 30 năm kháng chiến (1945-1975), đồng thời rút ra bài học kinh nghiệm để làm phong phú thêm kho tàng nghệ thuật quân sự Việt Nam.
Luận văn không chỉ bổ sung tài liệu giáo dục lịch sử địa phương mà còn truyền tải tinh thần yêu nước và ý chí chống giặc ngoại xâm của cha ông Những chiến công oanh liệt của họ xứng đáng được ghi nhận với danh hiệu “Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân” và “Củ Chi đất thép thành đồng”, góp phần giáo dục thế hệ trẻ hôm nay và mai sau.
Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và phụ lục Bố cục luận văn gồm 3 chương: