BỘ GIÁO DỰC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TÉ TRƯỜNG DẠI HỌC Y HÀ NỘI NGUYEN HOANG OANH ĐÁNH GIÁ KÉT QUẢ ĐIỀU TRỊ NGŨ ÂM Ở TRẺ EM SAU PHẢU THUẬT KHE HỞ MƠI - VỊM MIỆNG Chun ngành: Răng - Hàm - Mặt Mà số: 62720601 LUẬN ÁN TIẾN Sĩ RÂNG HÀM MẠT Người hướng dần khoa học: PGS.TS Phạm Dương Châu GS.TS Cao Minh Cháu HÀ NỘI-2021 LỜI CAM ĐOAN TM/ V*: Tòi lả Nguyễn Hoảng Oanh, nghiên cứu sinh khóa 34 Trường Đại học Y liâ Nội chuyên ngành Răng - Hàm - Mặt xin cam đoan: Đây luận án ban thân trực tiếp thục hướng dần cua PGS.TS Phạm Dương Châu GS.TS Cao Minh Châu Công trinh không trùng lập với nghiên cứu não khác dã dược công bố Việt Nam Các số liệu thông tin nghiên cứu hoàn toàn chinh xác trung thực khách quan, dã xác nhận chấp thuận cua sờ nơi nghiên cửu Tơi xin hồn tồn chịu trách nhiệm tnrớc pháp luật nhùng cam kết Hà Vộj, Hgộy 24 tháng 12 nám 2021 Người viết cam đoan Nguyền lloàng Oanh TM/ zfci V*: 4Ã 'V MVC LỤC LỊI cảm on Lịi cam đoan Mục lục Danh mục cãc chữ viết tất Danh mục báng Danh mục biểu đồ Danh mục hình ánh DẶT VÁN ĐẾ CHƯƠNG 1: TÔNG QUAN TÀI LIỆU 1.1 Nhùng ánh hưởng cùa khuyết tật KHMVM lèn sồng .3 1.1.1 Những thay dôi cẩu trúc chức nàng the tre KHMVNÍ 1.1.2 Cảc hạn chc hoạt dộng vã tham gia .11 1.1.3 Các yểu tố môi trương cá nhàn 12 1.2 Rối loạn âm lời nói tre khe hơ mòi vòm miệng điều trị 14 1.2.1 Giới thiệu đặc diêm ngừ ám việt .14 1.2.2 Rỗi loạn phát àm cua tre KHMVM sau phẫu thuật 21 1.2.3 Các vấn đề liên quan khác 24 1.3 Các phương pháp điều trị ngữ ám cho tre KHMVM 25 1.3.1 Tiến trình trị liệu ngừ ám cho tre KHMVM 25 1.3.2 Hư ởng dẫn vị tri cấu âm' Can thiệp cấu âm truyền thống .27 1.3.3 Phương pháp can thiệp quỵ trinh âm vị băng cặp âm tối thiếu 31 1.4 Nghiên cửu phương pháp trị liệu ngừ ám Việt Nam 34 CHƯƠNG 2: DÕI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PIIÁP NGHIÊN cứu .37 2.1 Đối tượng nghiên cứu .37 2.1.1 Tiêu chuẩn lựa chọn 37 2.1.2 Tiê u chuẩn loại ưừ 37 2.2 Phương pháp nghiên cửu 38 2.2.1 Thiết kế nghiên cửu 39 2.2.2 Phương pháp liến hành nghiên cứu 39 2.2.3 Phương pháp xứ lý sỗ liệu 60 2.3 Đạo đức nghiên cứu 60 CHƯƠNG 3: KÉT QVẢ NGHIÊN cút’ „ „ .62 3.1 Đặc điểm mầu nghiên cứu trước diều tri ngừ âm 62 3.1.1 Phán bồ đối tượng nghiên cửu theo giới tính 62 3.1.2 Phản bổ đối tượng nghiên ciru theo tuổi 62 3.1.3 yếu tố liên quan dền dị tật khe hơ mõi vòm miệng 63 TM/ V*: 3.1.4 Thời diêm dược phầu thuật 64 3.1.5 Đặc diêm cộng hưởng khí mùi sau phẫu thuật 65 3.2 Đặc diêm phảt ảm phụ âm dầu cua trc KI 1MVM trước tộ liệu ngữ ám .65 3.2.1 Các qui trinh ám vị (biển dồi) cua phụ âm dầu 65 3.2.2 Đặc diêm qui trinh âm vị cua phụ âm theo dặc lính phát âm 69 3.2.3 Đặc diem qui trinh cùa phụ âm theo phương thức phát âm 71 3.2.4 Đặc điếm qui trinh cua phụ âm theo tinh 73 3.2.5 Sự phối hợp dặc tính phụ âm cãc qui trinh .74 3.2.6 Đặc diêm phát âm nguyên ám vã điệu cua ưẽ sau mổ KI IM VM trước trị liệu ngữ âm 75 3.2.7 Dặc diêm quy trinh lỏi âm vị cua ưe KI IM VM trước tri liệu ngừ ám 76 3.2.8 Tinh dề hiểu cua lời nói cua trê trước điều trị ngừ âm .77 3.3 Kct qua điều ưị ngữ ảm cua ưe KHMVM sau can thiệp ảm ngữ trị liệu 78 3.3.1 Cộp ảm vị tương phan mắc lồi phố biến tre KHMVM lụa chọn can thiệp phương pháp cặp ảm tồi thiêu 78 3.3.2 Sự cãi thiện cua lỗi phát âm cùa trê KHMVM sau can thiệp bàng phương pháp cặp ám tối thiêu 79 TM/ V*: 3.3.3 Sự cai thiện lỗi ám vị cua tre KHMVM sau can thiộp phương pháp cặp ám tổi thiếu 80 3.3.4 Tính dẻ hiêu cùa lời nói cùa tré KHMVM sau can thiệp bang phương pháp cặp àm tối thiêu 82 3.4 Giói thiệu kết qua cua số case bệnh 82 3.4.1 Lỗi Mũi hoá 82 3.4.2 Lồi Tắc hầu 84 3.4.3 Lỗi Xát hầu .85 CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN -~- - - -„ 87 4.1 Đặc diêm cùa dổi lượng nghiên cứu .87 4.2 Đặc diêm phát ảm cua tre KI IM VM trước can thiệp điều trị ngừ âm 88 4.2.1 Các qui trinh phụ âm đầu 88 4.2.2 Rối loạn phát âm nguyên âm diệu 97 4.2.3 Rối loạn quỵ trinh ảm vị 98 4.3 Ket qua điều ưị ngừ âm tre KHMA’M sau phẫu thuật 105 4.3.1 Ket qua can thiệp trẽn lồi phát âm phụ âm dầu .105 4.3.2 Hiệu qua can thiệp trẽn lồi quy trinh ảm vị 108 4.3.3 Dánh giá tính de hicu VC lởi nói cùa tre KHMVM sau can thiệp ngừ ảm 111 KÉT LUẬN 113 KIÊN NGHỊ 116 DANH MỤC CÁC CĨNG TRÌNH NGHIÊN cứu KHOA HỌC ĐĂ CƠNG BĨ LIÊN QUAN DÉN LUẬN ÁN TÀI LIỆU THAM KHÁO PHỤ LỤC TM/ V*: DANH AIỤC CÁC CHŨM ÉT TẤT BVRHMTW HN : Bệnh viện Rãng Hàm Mặt Trung ương Hả Nội KHM : Khe hớ nk>i KHMVM KHMVMTB : Khe mòi vòm miệng : Khe mơi vịm miện tồn KHVM : Khe há vòm miệng TNVH : Thiếu nâng vòm hầu TM/ V*: DANH MỤC CÁC BÁNG Báng 1.1 Ám tiết phụ âm đầu .19 Băng 12 Ám tiết bán ngu vẻn âm 20 Bang 13 Ảm tiết phụ âm cuối 20 Bang 3.1 Phản loại bệnh nhãn theo tuôi .62 Bang 32 Tiền sứ gia đính cua tre khe hư mòi vòm miệng 63 Bang 33 Tý lộ mẹ bị cúm mang thai vã thời điểm mẹ bịcúm mang thai 63 Bang 3.4 Phân bố vị tri khuyết hông theo giới tinh 64 B ang 3.5 Thời đ iêm phẫu thuật tạo hình mòi 64 Bang 3.6 Thời điếm phẫu thuật tạo hình vịm miệng 64 Bang 3.7 Kct q cộng hướng vã khí mũi sau phẫu thuật 65 Bang 3.8 Tỷ lệ tre KHMVM sau phẫu thuật trước điều trị âm ngừ trị liệu có qui trinh phụ âm đầu 65 Bang 3.9 Tý lệ % tre cõ qui trinh âm vị cua phụ àm theo vị trí phát âm cua âm mơi 69 Bang 3.10 Tỳ lệ % tre cỏ qui trinh âm vị cua phụ âm theo phụ ám đầu lưỡi 69 Bang 3.11 Tý lệ % tre cõ qui trinh cua phụ âm theo phụ âm lười 70 Bang 3.12 Tý lộ % ừẽ có qui trinh cua phụ âm theo phụ âm gốc lười 70 Bang 3.13 Tý lệ % tre cõ qui trinh cua phụ âm phát âm âm tầc 71 Bang 3.14 Tý lộ % tre cỏ qui trinh cua phụ âm phát ám ảm xãt .72 Bang 3.15 Tý lệ % tré có qui ưinh cua phụ âm phát âm âm mùi 72 Bang 3.16 Tý lộ % tre cỏ qui trinh cua phụ âm âm hửu 73 Bang 3.17 Tý lộ % tie cỏ qui trinh cua phụ âm âm vô 73 Bang 3.1 s Sự phổi hợp đặc tính phụ âm qui trinh 74 Bang 3.19 Đặc diêm phát âm nguyên âm điệu 75 Bang 320 Phàn bỗ Cãc lồi quy trinh âm vị .76 TM/ V*: Bang 321 Tính de hiểu cua lời nói (xem phụ lục 2) cua trê trước điều ưị ngừ âm 77 Bang 322 Bang cập ám tồi thiêu 78 Bang 323 Tỳ lộ số lói phát âm trung bình cua trê trước sau diều tri 79 Bang 324 Sự cãi thiện lồi phát ảm phụ ám trước vả sau điều trị ba sâu vã mười hai tháng cùa trê KHMVM .79 Bang 325 Sự cai thiện cãc lỏi âm vi trước sau điểu trị ba sáu mười hai thárg cua tre KHXÍVM .80 Báng 326 Điềm số tinh dề hiéu trước vả sau điều trị ba sáu mười hai thảng cua tre KHMVM 82 TM/ V*: DANH MỤC CÁC BIEV l)Ò TM/ V*: DANH MỤC CÁC HÌNH ÁNH Hĩnh 1.1 Khung phân loại khuyết tật ICF - c Y cua tỏ chửc y tế giới TM/ V*: Cặp ã nr /d/- /?/ Ấm vị [Cặp ảm Chừ cai 10 ỉỉ 12 13 14 15 16 17 /d7 d Da Dá Đả Dác Đai Đâm Dầm Dan Dao Dâo Đão Dau Đau Dê Đêm Đi Dia 18 Dích /?/ /?/ A Á Á Ác Ai Àm Âm An Ao Ao Ao Au Âu É Ẽm I la ích ích mẫu) (cây 19 Đo o Dõi ỏi 20 Đôi Oi _ _21 ?2 Dom Om 23 Dong Ong 24 Đông ỏng 25 Dút ửt Đú 26 27 Dúc ửc Đức ưc 28 29 Dun Un 30 Đúng ủng 31 Dửng ừng 32 _Đúp Op TM/ V*: Cặp ã nr / a famvk' Ihf 56 Thư ••Lena* /ui 57 GŨy Paper- w 58 CM UM -FJephant 59 A'Ao ••Small* 60 a>M r* 61 AW* •’Table-chair (furniture)* •To hold (a) bone |m a mouth)- 62 Afjy -Cloud” fax)' 61 AV mJ r -Motorcwlc” /ãc mojo 64 Gditth -Family* 65 KAi ãMonkey" ô7 66 Tdwgftfd 67 Xfưữt tưn ’To gne (a) present* -Adult- Jlo Wfc rjuni hn M ộu*t ràc ’To throw away traih" 69 V? •To draw” f*J or VỜ 70 XjỊựj 71 IK du -Hone"Pâpayi" /w du du 72 -V.Ú -Mango" /aoàv 75 Mdr •To itant" fất7 74 ZJw •’Flood ị a budding)” /lảu/ 75 Afjr frin "Sun" /mậf (V1/ 76 eJu ỉhúní -Sua>- ■UujSo 77 (Aw cAJm 78 TXÚ -Ram but an (common fruit)” "WatafcB* com com ữMkV 79 AV -Fan lie- fam/ 80 GM a ti 81 LỈMÌ •To watch TV” -Ear” 'kJiji VI /lo JOI’ 82 Q*>t “Fa" farjkV 85 Kfcjm Air iF -Examincl-cd) [by a) doctor” 84 RJU 85 .V*J k'0 p> or kx) VM Zpi' ban Yẻ/ 1)4 m iunr) M din *ii)