Phương pháp nghiên cứu
Luận văn áp dụng các phương pháp nghiên cứu, phân tích và tổng hợp tài liệu từ sách báo về kinh tế và tài chính ngân hàng, cùng với dữ liệu trực tuyến liên quan Đặc biệt, luận văn kết hợp ý kiến từ các chuyên gia ngân hàng, nhất là những người làm việc trong lĩnh vực tài trợ thương mại và xuất khẩu Bên cạnh đó, nghiên cứu còn sử dụng phương pháp điều tra chọn mẫu để khảo sát nhận thức và thực hành giao dịch tài trợ xuất khẩu, sau đó thực hiện phân tích thống kê so sánh thông qua phần mềm SPSS để xử lý và phân tích dữ liệu thu thập được.
Nội dung nghiên cứu
Luận văn tập trung nghiên cứu các nội dung chủ yếu sau:
Chương 1: Giới thiệu về tài trợ xuất khẩu
Chương 2: Thực trạng tài trợ xuất khẩu thủy sản vào thị trường Hoa Kỳ tại ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam chi nhánh tỉnh Bạc Liêu
Chương 3: Các giải pháp nhằm thúc đẩy tài trợ xuất khẩu tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển chi nhánh tỉnh Bạc Liêu.
Ý nghĩa và ứng dụng của luận văn
Nghiên cứu luận văn này đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp lý luận và thực tiễn cho công tác tài trợ xuất khẩu, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản.
Luận văn đã phân tích thực trạng tài trợ xuất khẩu tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam chi nhánh Bạc Liêu, đồng thời chỉ ra những khó khăn mà doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản gặp phải khi tiếp cận nguồn vốn Bài viết cũng nêu rõ nguyên nhân dẫn đến những khó khăn này trong quá trình triển khai thực hiện.
Luận văn này nhằm mục đích củng cố và nâng cao khả năng cạnh tranh của ngân hàng cùng các doanh nghiệp xuất khẩu trong bối cảnh kinh tế thế giới đang có nhiều biến động.
GIỚI THIỆU VỀ TÀI TRỢ XUẤT KHẨU 1.1 Ngân hàng thương mại và hoạt động của ngân hàng thương mại
Khái niệm
Luật các tổ chức tín dụng (1) do Quốc hội khóa X thông qua vào ngày 12 tháng 12 năm 1997, định nghĩa:
Ngân hàng thương mại là tổ chức tín dụng thực hiện đầy đủ các hoạt động ngân hàng cùng với những hoạt động liên quan khác, theo quy định của pháp luật.
Tổ chức tín dụng là doanh nghiệp được thành lập theo quy định của pháp luật, có chức năng hoạt động trong lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng Chúng thực hiện việc nhận tiền gửi, cấp tín dụng và cung cấp các dịch vụ thanh toán.
Luật tổ chức tín dụng không định nghĩa hoạt động ngân hàng vì khái niệm này đã được quy định trong Luật Ngân Hàng Nhà Nước, được thông qua bởi Quốc hội khóa X cùng ngày Theo Luật Ngân Hàng Nhà Nước, hoạt động ngân hàng được hiểu là hoạt động kinh doanh tiền tệ và dịch vụ ngân hàng, chủ yếu bao gồm việc nhận tiền gửi và sử dụng số tiền này để cấp tín dụng cũng như cung ứng dịch vụ thanh toán.
Các hoạt động chủ yếu của ngân hàng thương mại
1.1.2.1 Hoạt động huy động vốn:
Ngân hàng thương mại được huy động vốn dưới các hình thức sau:
Ngân hàng nhận tiền gửi từ các tổ chức, cá nhân và các tổ chức tín dụng khác dưới các hình thức như tiền gửi không kỳ hạn, tiền gửi có kỳ hạn và nhiều loại tiền gửi khác.
• Phát hành chứng chỉ tiền gửi, trái phiếu và giấy tờ có giá khác để huy động vốn của tổ chức, cá nhân trong nước và ngoài nước
• Vay vốn của các tổ chức tín dụng khác hoạt động tại Việt Nam và của các tổ chức tín dụng nước ngoài
Vào ngày 12 tháng 12 năm 1997, Quốc hội Việt Nam đã thông qua Luật các tổ chức tín dụng, và sau đó, vào ngày 15 tháng 6 năm 2004, Quốc hội đã ban hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật này.
(2) Ngày 12/12/1997, Quốc hội Việt Nam thông qua Luật Ngân Hàng Nhà Nước và ngày 17/6/2003 ban
• Vay vốn ngắn hạn của Ngân hàng Nhà Nước
• Các hình thức huy động vốn khác theo qui định của Ngân hàng Nhà Nước
1.1.2.2 Hoạt động cấp tín dụng:
Ngân hàng thương mại cung cấp tín dụng cho tổ chức và cá nhân thông qua nhiều hình thức như cho vay, chiết khấu thương phiếu, bảo lãnh, và cho thuê tài chính, theo quy định của Ngân hàng Nhà Nước Các hình thức tín dụng này bao gồm bao thanh toán, tài trợ nhập khẩu, xuất khẩu, cho vay thấu chi, cho vay theo hạn mức tín dụng, và hạn mức tín dụng dự phòng Trong đó, cho vay là hoạt động chủ yếu và chiếm tỷ trọng lớn nhất trong các hoạt động cấp tín dụng.
Ngân hàng thương mại cho vay dưới các hình thức sau:
• Cho vay ngắn hạn nhằm đáp ứng nhu cầu vốn cho sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và đời sống
• Cho vay trung hạn, dài hạn để thực hiện các dự án đầu tư phát triển, sản xuất kinh doanh, dịch vụ và đời sống
Ngân hàng thương mại cung cấp các hình thức bảo lãnh như bảo lãnh vay, bảo lãnh thanh toán, bảo lãnh thực hiện hợp đồng và bảo lãnh đấu thầu, dựa trên uy tín và khả năng tài chính của mình Tuy nhiên, mức bảo lãnh cho mỗi khách hàng và tổng mức bảo lãnh của ngân hàng không được vượt quá tỷ lệ quy định so với vốn tự có của ngân hàng.
Ngân hàng thương mại có khả năng chiết khấu thương phiếu và các giấy tờ có giá ngắn hạn cho tổ chức và cá nhân Đồng thời, ngân hàng cũng có thể tái chiết khấu những tài sản này với các tổ chức tín dụng khác.
Ngân hàng thương mại có thể tham gia hoạt động cho thuê tài chính nhưng cần thành lập một công ty cho thuê tài chính riêng biệt Việc thành lập, tổ chức và hoạt động của công ty này phải tuân thủ Nghị định của Chính phủ quy định về tổ chức và hoạt động của các công ty cho thuê tài chính.
Các ngân hàng thương mại cung cấp dịch vụ bao thanh toán như một hình thức cấp tín dụng cho doanh nghiệp, bao gồm các loại hình như bao thanh toán truy đòi, bao thanh toán miễn truy đòi, bao thanh toán ứng trước, bao thanh toán chiết khấu và bao thanh toán khi đáo hạn, áp dụng cho cả giao dịch nội địa và quốc tế.
Nghiệp vụ tài trợ nhập khẩu cung cấp hỗ trợ tài chính và các tài liệu cần thiết cho doanh nghiệp nhập khẩu, giúp họ thực hiện nghĩa vụ trong hợp đồng mua bán hàng hóa.
• Mở L/C thanh toán hàng nhập khẩu
• Cho vay ứng trước một phần để thanh toán cho người bán hay ứng trước tiền thuế nhập khẩu
• Bảo lãnh và tái bảo lãnh việc thanh toán hối phiếu khi đến hạn
Chúng tôi cung cấp dịch vụ cho thuê kho bãi với giá cả hợp lý để chứa và bảo quản hàng hóa nhập khẩu, nhờ vào lợi thế về quy mô khách hàng của ngân hàng Dịch vụ của chúng tôi có mặt tại nhiều địa điểm khác nhau, đáp ứng nhu cầu của khách hàng một cách linh hoạt và hiệu quả.
• Cho vay để thanh toán tiền hàng nhập khẩu cho nhà xuất khẩu nếu đến hạn mà nhập khẩu chưa có tiền
Chúng tôi cung cấp hỗ trợ chuyên môn và kỹ thuật trong việc soạn thảo hợp đồng thương mại, mua bảo hiểm trong suốt quá trình vận chuyển và chuyển giao hàng hóa Đồng thời, chúng tôi cũng theo dõi và kiểm tra hóa đơn chứng từ cũng như hàng hóa về số lượng, quy cách và chất lượng.
• Các hỗ trợ khác do sự bất cập về tập quán và luật pháp…
Các ngân hàng thương mại cung cấp nhiều hình thức tài trợ xuất khẩu đa dạng, hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu trong cả giai đoạn trước và sau khi thực hiện giao dịch.
Chúng tôi cung cấp dịch vụ cho vay nhằm hỗ trợ thu mua hàng xuất khẩu và nguyên vật liệu sản xuất, đồng thời đầu tư nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm dịch vụ Ngoài ra, chúng tôi còn cho vay bảo trì cho các dự án chiến lược liên quan đến máy móc thiết bị và nhà xưởng ở nước ngoài.
• Cho vay nộp thuế xuất khẩu
Chúng tôi cung cấp hỗ trợ chuyên môn và kỹ thuật trong việc soạn thảo hợp đồng thương mại, mua bảo hiểm cho toàn bộ quá trình vận chuyển và chuyển giao hàng hóa Đồng thời, chúng tôi cũng theo dõi và kiểm tra hóa đơn chứng từ cũng như hàng hóa về số lượng, quy cách và chất lượng.
• Các hỗ trợ cần thiết khác do sự khác biệt về tập quán, luật pháp
• Cho thuê kho bãi để chứa và đóng gói hàng hóa xuất khẩu với giá cả phải chăng (do lợi thế về qui mô, số lượng)
• Cho vay hỗ trợ dịch vụ vận chuyển, giao hàng hóa
• Chiết khấu hối phiếu cho nhà xuất khẩu được nhận tiền sớm
• Chiết khấu chứng từ thanh toán theo hình thức tín dụng chứng từ
Quản lý nợ và sổ cái bán hàng là rất quan trọng để thu hồi các khoản phải thu, đảm bảo giảm thiểu rủi ro không thanh toán từ bên mua hàng Đồng thời, việc xếp hạng tín dụng và thu hộ cũng góp phần nâng cao hiệu quả trong quản lý tài chính của doanh nghiệp.
• Cho vay trên cơ sở bộ chứng từ thanh toán theo phương thức nhờ thu (ứng trước tiền hàng xuất khẩu)
• Thuận nhận ngân hàng (Ngân hàng chấp nhận thanh toán bằng cách ký chấp nhận hối phiếu do doanh nghiệp ký phát)
Cho vay theo hạn mức tín dụng và hạn mức tín dụng dự phòng
Cho vay theo hạn mức tín dụng cho phép khách hàng nộp một bộ hồ sơ vay vốn duy nhất cho nhiều món vay Ngân hàng thương mại sẽ cấp một hạn mức tín dụng, xác định mức dư nợ vay tối đa mà khách hàng có thể duy trì trong thời gian đã thỏa thuận trong hợp đồng tín dụng.
Các loại hình tài trợ xuất khẩu ngắn hạn
1.2.1 Các loại hình tài trợ trước khi giao hàng:
Để đáp ứng nhu cầu vốn lưu động cho các nhà xuất khẩu khi thực hiện đơn hàng từ khách hàng quốc tế, việc tài trợ là rất cần thiết Nhu cầu này thường bao gồm chi phí cho tài sản lưu động, như giá trị nguyên liệu, sản phẩm dở dang và dự trữ thành phẩm.
Tài trợ trước khi giao hàng là hình thức hỗ trợ tài chính cho nhà xuất khẩu trong giai đoạn thu mua nguyên liệu và vật tư cần thiết cho sản xuất, nhằm đảm bảo quá trình giao hàng trong các thương vụ xuất khẩu diễn ra thuận lợi.
Nhà xuất khẩu cần có đơn hàng hoặc cam kết mua hàng chắc chắn từ người mua nước ngoài, trong đó hàng hóa giao dịch chưa được sản xuất hoặc chưa được mua từ nhà sản xuất.
Mức tài trợ thường được giới hạn ở khoảng 80% so với giá ghi hóa đơn bán hàng của khách hàng nhận tài trợ, có thể bằng nội tệ hoặc ngoại tệ tùy nhu cầu Để khuyến khích xuất khẩu, một số chính phủ quy định tỷ lệ tối thiểu trong tổng khoản tài trợ ngân hàng phải dành cho xuất khẩu, nhắm đến các doanh nghiệp xuất khẩu quy mô vừa và nhỏ.
Thời hạn tài trợ ngân hàng thường diễn ra từ khi doanh nghiệp xuất khẩu thanh toán cho nhà cung cấp đến khi người mua nước ngoài thực hiện chuyển tiền.
Để khuyến khích doanh nghiệp xuất khẩu, nhiều chính phủ đã thực hiện các biện pháp trợ cấp lãi suất hoặc yêu cầu ngân hàng duy trì lãi suất trong một khoảng nhất định, đồng thời đảm bảo ngân hàng vẫn có mức lãi hợp lý để hoạt động.
Ngân hàng có thể đảm bảo tín dụng bằng cách nhận thế chấp hoặc cầm cố tài sản cố định và tài sản lưu động, bao gồm cả hàng hóa được tài trợ khi giao hàng Ngoài ra, ngân hàng cũng có thể yêu cầu bảo lãnh từ công ty mẹ hoặc các công ty khác trong cùng tập đoàn, cùng với bảo lãnh cá nhân từ giám đốc và cổ đông góp vốn Các hình thức bảo đảm khác bao gồm lợi ích bảo hiểm trên các bảo hiểm đơn cấp theo hàng hóa, chương trình bảo lãnh và bảo hiểm tín dụng xuất khẩu, hoặc thậm chí là ký quỹ.
Tín dụng hạn mức trước khi giao hàng là hình thức tài trợ không giới hạn vào một giao dịch cụ thể, mà hướng tới một chuỗi giao dịch xuất khẩu trong khoảng thời gian xác định, thường không quá hai năm Loại tài trợ này được thể hiện qua hạn mức trần tài trợ dành cho nhà xuất khẩu trong thời gian thỏa thuận Nó chỉ áp dụng cho khách hàng có độ tín nhiệm cao và đặc biệt phù hợp cho các giao dịch ổn định giữa nhà xuất khẩu và khách hàng quen thuộc ở nước ngoài với mặt hàng xuất khẩu đã được biết đến.
1.2.1.1 Tài trợ thương vụ tự thanh tiêu:
Ngân hàng đóng vai trò đối tác tài chính cho doanh nghiệp xuất khẩu, chia sẻ rủi ro và đồng hành sát sao trong toàn bộ quá trình giao dịch Từ việc thu mua nguyên liệu ban đầu, sản xuất, lưu kho, vận chuyển hàng hóa cho đến khi nhận thanh toán, ngân hàng hỗ trợ doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình và giảm thiểu rủi ro.
Loại hình tài trợ này phù hợp cho các thương vụ xuất khẩu hàng hóa phi truyền thống, đặc biệt khi doanh nghiệp xuất khẩu còn non trẻ hoặc gặp khó khăn về vốn Ngân hàng cần xác định tiềm năng và triển vọng tăng trưởng của nhà xuất khẩu cũng như sản phẩm xuất khẩu, đồng thời sẵn sàng chia sẻ rủi ro và hỗ trợ để đảm bảo thành công cho thương vụ Điều này yêu cầu sự hiểu biết sâu sắc giữa ngân hàng và doanh nghiệp, cùng với sự hợp tác minh bạch và thiện chí từ cả hai bên.
Ngân hàng không cần lo lắng về bản chất và chi tiết các giao dịch xuất khẩu khi cung cấp tài trợ, do thiếu kinh nghiệm hoặc vì khách hàng không muốn ngân hàng can thiệp Thay vào đó, ngân hàng chỉ tập trung vào chất lượng tài sản đảm bảo và hồ sơ tín dụng của khách hàng Khách hàng cũng có thể yêu cầu ngân hàng thực hiện vai trò thông báo hoặc nhận tiền thanh toán qua L/C.
Hình thức tín dụng xuất khẩu cổ điển là một trong những phương thức đơn giản nhất cho các nước đang phát triển có nền ngoại thương còn yếu Ngân hàng cho phép khách hàng chi vượt số dư tài khoản trong giới hạn nhất định, gọi là hạn mức tài trợ thấu chi, và sẽ theo dõi các giao dịch này Thông thường, ngân hàng không can thiệp vào các giao dịch của nhà xuất khẩu, ngoại trừ việc thực hiện thông báo hoặc nhận tiền thanh toán trong giao dịch L/C hoặc thanh toán bù trừ.
1.2.1.4 Bảo lãnh và bảo hiểm tín dụng xuất khẩu Để khuyến khích phát triển xuất khẩu, chính phủ các nước thường đề ra một số biện pháp ưu đãi dành cho giới kinh doanh xuất khẩu, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ và các nhà sản xuất những mặt hàng phi truyền thống Những biện pháp này có thể là các chương trình bảo hiểm và bảo lãnh tín dụng xuất khẩu hoặc bảo lãnh rủi ro chính trị và rủi ro thương mại của các tổ chức chuyên nghiệp nhằm giúp ngân hàng mạnh dạn hơn trong việc tài trợ xuất khẩu những doanh nghiệp chưa đủ điều kiện an toàn
Nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn khi xin tài trợ từ ngân hàng không phải vì năng lực kinh doanh yếu kém hay sản phẩm kém chất lượng, mà thường do doanh nghiệp mới thành lập còn thiếu kinh nghiệm trong môi trường tài chính hoặc không có đủ tài sản đảm bảo.
1.2.2 Các loại hình tài trợ sau khi giao hàng :
Để đáp ứng nhu cầu vốn lưu động cho các doanh nghiệp xuất khẩu, việc tài trợ khoản phải thu từ bán hàng có thời hạn sau khi giao hàng là rất quan trọng.
Khách hàng và rủi ro tài trợ xuất khẩu
1.3.1 Tiến trình tìm hiểu và tài trợ khách hàng :
Tìm hiểu khách hàng là quá trình thu thập và xử lý thông tin liên quan đến xuất khẩu, giúp doanh nghiệp nắm rõ nhu cầu và đặc điểm của khách hàng.
Mối quan hệ giữa khách hàng và ngân hàng không chỉ đơn thuần là giao dịch trực tiếp, mà còn bao gồm nhiều phương thức khác để ngân hàng xây dựng và củng cố mối quan hệ chặt chẽ với khách hàng Ngân hàng có thể hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu hiểu rõ hơn về các dịch vụ tài trợ mà mình cung cấp thông qua các buổi gặp gỡ và trao đổi, đồng thời giải quyết những khó khăn thường gặp trong quá trình tài trợ.
Khi thu thập và xử lý thông tin khách hàng, ngân hàng cần chú trọng vào thông tin cá nhân của khách hàng hơn là chỉ tập trung vào giao dịch xuất khẩu cần tài trợ.
Những thông tin cơ bản có ý nghĩa quan trọng trong việc nắm vững và hiểu biết khách hàng bao gồm :
Tiêu chuẩn khách hàng và hiểu biết của khách hàng về dịch vụ ngân hàng
Hồ sơ khách hàng trong các quan hệ giao dịch với ngân hàng trước nay
Thông tin tham khảo về khách hàng từ các tổ chức khác có quan hệ
Quyền sở hữu, giấy đăng ký kinh doanh
Tiếng tăm khách hàng, năng lực quản lý, năng lực kinh doanh
Ngành kinh doanh và dịch vụ xuất khẩu
Danh sách khách hàng đối tác
Các báo cáo tài chính
Kế hoạch kinh doanh, phương án kinh doanh xuất khẩu
Chất lượng tài sản đảm bảo cho các khoản tài trợ
Môi trường kinh doanh của quốc gia bao gồm các yếu tố như ngành xuất khẩu, quy định thương mại, và chế độ hoạt động của ngân hàng Chính phủ đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy xuất khẩu thông qua các biện pháp hỗ trợ cụ thể.
Nắm vững thông tin khách hàng giúp ngân hàng xây dựng niềm tin và dự đoán những rủi ro từ phía nhà xuất khẩu trong quá trình tài trợ Điều này cũng cho phép ngân hàng xác định, phân loại và chọn lọc khách hàng nhận tài trợ một cách hiệu quả.
Sau khi nghiên cứu kỹ lưỡng về khách hàng và đánh giá tổng quan về doanh nghiệp cũng như hoạt động kinh doanh của họ, ngân hàng sẽ tiến hành khảo sát thương vụ xuất khẩu cụ thể mà doanh nghiệp đề xuất yêu cầu tài trợ.
• Đối với thương vụ cần tài trợ trước khi giao hàng:
Trong thỏa thuận mua bán giữa nhà xuất khẩu và người mua nước ngoài, ngân hàng cần chú ý đến một số thông tin cơ bản Đầu tiên, bên bán - nhà xuất khẩu cần được đánh giá không chỉ về doanh nghiệp mà còn về cấu trúc thương vụ và các bên liên quan Thứ hai, chi tiết về hàng hóa giao dịch như mô tả, qui cách và phẩm chất là rất quan trọng Thông tin về bên mua, bao gồm quan hệ mua bán, mức độ tin cậy và xếp hạng tín dụng cũng cần được xem xét kỹ lưỡng Hơn nữa, dạng thức vận chuyển hàng hóa từ nước xuất khẩu đến nước nhập khẩu và thời điểm giao hàng có ảnh hưởng lớn đến thời hạn tài trợ của ngân hàng Đặc biệt, trong những thương vụ cho phép giao hàng nhiều lần, việc xác định thời điểm giao hàng chính xác là cần thiết Cuối cùng, bộ chứng từ thương mại, thủ tục xuất khẩu, bảo hiểm hàng hóa và điều kiện thanh toán cũng là những yếu tố không thể thiếu trong quy trình này.
Khả năng sinh lợi và rủi ro của thương vụ :
Phân tích khả năng sinh lợi của thương vụ xuất khẩu và xác định các yếu tố rủi ro là rất quan trọng để đảm bảo an toàn trong tài trợ Điều này không chỉ là biện pháp nghiệp vụ ngân hàng mà còn tạo cơ hội cho ngân hàng thực hiện vai trò tư vấn kinh doanh gần gũi với doanh nghiệp xuất khẩu.
• Đối với thương vụ cần tài trợ sau khi giao hàng :
Chất lượng các khoản phải thu :
Bằng chứng về việc giao hàng và sự phù hợp của bộ chứng từ
Xác định phương thức tài trợ phù hợp nhu cầu khách hàng :
Sau khi xác định rằng khách hàng và thương vụ đáp ứng đủ tiêu chuẩn cần thiết, ngân hàng sẽ xem xét yêu cầu tài trợ cụ thể từ góc độ dịch vụ tín dụng và tiện ích bổ trợ hiện có, từ đó lựa chọn loại hình tài trợ phù hợp và cơ chế thanh toán tối ưu cho khách hàng.
Ngân hàng cần phân tích tình hình tài chính của doanh nghiệp và thương vụ xuất khẩu để xác định tính cần thiết của yêu cầu tài trợ Nếu ngân hàng nhận thấy rằng việc sử dụng dịch vụ tín dụng không thật sự cần thiết, họ có thể khuyên khách hàng không nên vay mượn, điều này mang lại lợi ích cho cả hai bên.
Xác định loại tài trợ thích hợp
Khi lựa chọn hình thức tài trợ phù hợp với nhà xuất khẩu, ngân hàng cần giải thích rõ bản chất, lợi ích và khó khăn của từng loại hình tài trợ Điều này bao gồm việc làm rõ các điều kiện ràng buộc và vấn đề tài chính liên quan Ngân hàng cũng cần giúp doanh nghiệp hiểu rằng việc chọn loại hình tài trợ chỉ là một phần trong quá trình tài trợ và chưa tạo thành cam kết từ phía ngân hàng.
Xem xét khả năng bảo lãnh và bảo hiểm tín dụng xuất khẩu :
Khi đối diện với người mua nước ngoài uy tín nhưng có nguy cơ không thanh toán cao do yếu tố ngoài tầm kiểm soát, nhà xuất khẩu nên cân nhắc việc sử dụng các chương trình bảo lãnh và bảo hiểm tín dụng xuất khẩu từ chính phủ để giảm thiểu rủi ro.
Hướng dẫn biện pháp chống đỡ rủi ro biến động tỷ giá
Trong giao dịch ngoại thương, đồng tiền thanh toán thường không phải là đồng nội tệ và có thể khác với đồng tiền tài trợ Do đó, việc tìm kiếm biện pháp để giảm thiểu rủi ro biến động tỷ giá là rất cần thiết.
1.3.2 Rủi ro và biện pháp chống đỡ rủi ro trong tài trợ : 1.3.2.1 Rủi ro chính trị
Rủi ro chính trị, hay còn gọi là rủi ro quốc gia, là loại rủi ro phát sinh từ các sự kiện không liên quan đến hoạt động thương mại tại quốc gia của người mua Những biến cố này có thể ảnh hưởng đến khả năng thanh toán của người mua hoặc ngân hàng của họ đối với bên bán.
Chống đỡ rủi ro chính trị là việc khách hàng và ngân hàng có thể tiếp cận các chương trình bảo lãnh và bảo hiểm tín dụng xuất khẩu, cũng như các chương trình ưu đãi tín dụng và xuất khẩu từ chính phủ.
Các hình thức tài trợ xuất khẩu
1.4.1 Cho vay thực hiện hàng xuất khẩu theo L/C đã mở
Mỗi lô hàng xuất khẩu đều cần một hình thức tài trợ trong quá trình sản xuất và vận chuyển Nhà xuất khẩu có thể sử dụng thư tín dụng (L/C) đã mở để yêu cầu ngân hàng cấp tín dụng nhằm thực hiện việc xuất hàng theo các điều khoản đã quy định trong L/C.
Chiết khấu hối phiếu là hình thức tín dụng ngân hàng, cho phép khách hàng nhận tiền trước hạn bằng cách mua lại hối phiếu Hình thức này hỗ trợ nhà xuất khẩu có vốn sớm hơn, giúp đáp ứng nhu cầu tài chính cho khoản tín dụng cung ứng hàng đã cấp cho nhà nhập khẩu.
Khối lượng tín dụng được xác định dựa trên giá trị của hối phiếu, sau khi đã trừ đi giá trị chiết khấu và lệ phí nhờ thu mà ngân hàng thu được từ việc chiết khấu.
1.4.3 Chiết khấu chứng từ thanh toán theo hình thức tín dụng chứng từ Để đáp ứng nhu cầu vốn, nhà xuất khẩu sau khi giao hàng xong có thể thương lượng với ngân hàng để thực hiện chiết khấu bộ chứng từ hoặc ứng trước tiền trước khi bộ chứng từ được thanh toán Như vậy đối với nhà xuất khẩu thì L/C không chỉ là công cụ bảo đảm thanh toán mà còn là công cụ bảo đảm tín dụng
1.4.4 Cho vay trên cơ sở bộ chứng từ thanh toán theo phương thức nhờ thu
Hầu hết các ngân hàng đều sẵn sàng cấp tín dụng thấu chi cho khách hàng xuất khẩu với thời hạn thanh toán lên đến sáu tháng Khi xử lý chứng từ gửi hàng, ngân hàng thường chuyển cho ngân hàng đại lý ở nước ngoài để nhờ thu và có thể cung cấp khoản ứng trước dựa trên tỷ lệ phần trăm của các khoản phải thu chưa nhận Trong một số trường hợp, vật đảm bảo cho khoản ứng trước có thể là các chứng từ gửi hàng, cho phép kiểm soát hàng hóa, kèm theo các tờ hối phiếu trong quá trình nhờ thu.
Phương thức này có nhiều điểm tương tự như hình thức chiết khấu bộ chứng từ thanh toán theo phương thức tín dụng chứng từ
Hối phiếu là một hình thức tài trợ liên quan đến tín dụng chứng từ, trong đó ngân hàng cam kết chi trả một số tiền nhất định vào ngày đã định khi hối phiếu được ký phát Điều này biến hối phiếu thành công cụ giao dịch trên thị trường, cho phép nhà xuất khẩu sử dụng hối phiếu đã được chấp nhận thông qua chiết khấu hoặc bán Điểm nổi bật của nghiệp vụ thuận nhận ngân hàng là khả năng huy động vốn từ thị trường tiền tệ, không chỉ giới hạn trong nguồn vốn của ngân hàng thương mại.
Các nhà đầu tư trên thị trường tiền tệ
1 Đơn đặt hàng của nhà NK gởi cho nhà XK
2 Nhà NK gởi đơn xin mở L/C cho ngân hàng phục vụ mình
3 Ngân hàng phát hành thư tín dụng L/C
4 Ngân hàng thông báo về việc mở L/C của ngân hàng phát hành
6 Nhà XK gởi bộ chứng từ hàng xuất và hối phiếu cho ngân hàng thông báo
7 Ngân hàng thông báo chuyển bộ chứng từ và hối phiếu cho ngân hàng phát hành
8 Ngân hàng phát hành ký chấp nhận hối phiếu, chiết khấu và chuyển tiền cho ngân hàng thông báo
9 Ngân hàng thông báo thanh toán cho nhà XK
10 Ngân hàng phát hành gởi bộ chứng từ cho nhà NK
11 Bán các hối phiếu đã chấp nhận cho các nhà đầu tư trên thị trường tiền tệ
12 Các nhà đầu tư trên thị trường tiền tệ thanh tóan tiền cho việc mua hối phiếu đã được chấp nhận
13 Nhà NK thanh toán L/C khi đến hạn
14 Các nhà đầu tư xuất trình hối phiếu đã chấp nhận khi đến hạn
15 Ngân hàng phát hành thanh toán tiền cho các nhà đầu tư
Giao dịch bảo lãnh ngân hàng trong thương mại quốc tế bao gồm ba bên: ngân hàng bảo lãnh, người được bảo lãnh và người thụ hưởng Ngân hàng bảo lãnh cam kết với người thụ hưởng rằng người được bảo lãnh sẽ thực hiện đầy đủ nghĩa vụ theo hợp đồng Nếu nghĩa vụ không được hoàn thành, ngân hàng sẽ bồi thường cho người thụ hưởng, với mức đền bù từ 1% đến 100% giá trị hợp đồng, tùy theo thỏa thuận bảo lãnh đã ký kết.
Bảo lãnh ngân hàng đóng vai trò quan trọng trong thương mại quốc tế, ngày càng trở nên phổ biến và gia tăng trong số lượng sử dụng Hầu hết các giao dịch kinh tế quy mô lớn đều được hỗ trợ bởi ít nhất một loại bảo lãnh ngân hàng, giúp đảm bảo tính an toàn và tin cậy cho các bên tham gia.
Bảo lãnh ngân hàng là công cụ quan trọng giúp ngăn ngừa và hạn chế rủi ro trong việc không hoàn thành nghĩa vụ hợp đồng, đặc biệt là đối với nhà xuất khẩu trong việc cung ứng hàng hóa và dịch vụ Đồng thời, bảo lãnh ngân hàng cũng đóng vai trò là phương tiện tài trợ hữu ích.
Các dạng bảo lãnh ngân hàng thông dụng :
Bảo lãnh vay vốn là cam kết của ngân hàng, do tổ chức tín dụng phát hành, nhằm đảm bảo rằng bên nhận bảo lãnh sẽ được ngân hàng trả nợ thay cho khách hàng trong trường hợp khách hàng không thực hiện nghĩa vụ trả nợ đầy đủ hoặc đúng hạn.
Bảo lãnh thanh toán là cam kết của ngân hàng, trong đó ngân hàng sẽ thực hiện nghĩa vụ thanh toán thay cho khách hàng nếu khách hàng không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ nghĩa vụ của mình khi đến hạn.
Bảo lãnh dự thầu là một cam kết quan trọng nhằm thể hiện sự nghiêm túc của bên dự thầu trong việc tham gia đấu thầu Mục đích chính của bảo lãnh này là để bên mua nhận thấy rằng đơn dự thầu không chỉ là một đề nghị thông thường, mà bên dự thầu sẵn sàng ký kết hợp đồng nếu họ trúng thầu.
• Bảo lãnh thực hiện hợp đồng: mục đích của bảo lãnh là bảo đảm việc bên bán thực hiện phù hợp với các qui định của hợp đồng
Bảo lãnh bảo đảm chất lượng công trình là loại bảo lãnh ngân hàng được phát hành bởi tổ chức tín dụng, nhằm đảm bảo rằng bên nhận bảo lãnh sẽ thực hiện đúng các thỏa thuận về chất lượng sản phẩm theo hợp đồng đã ký kết với khách hàng.
Bảo lãnh hoàn thanh toán, hay còn gọi là bảo lãnh hoàn trả tiền ứng trước, là hình thức bảo lãnh nhằm đảm bảo nghĩa vụ hoàn trả số tiền ứng trước của khách hàng theo hợp đồng đã ký kết với bên nhận bảo lãnh.
Bảo lãnh đối ứng là hình thức bảo lãnh ngân hàng được phát hành bởi một tổ chức tín dụng cho một tổ chức tín dụng khác Nó cam kết rằng bên bảo lãnh sẽ thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh cho các nghĩa vụ của khách hàng của bên phát hành đối với bên nhận bảo lãnh.
