Tính cấp thiết của đề tài
Theo Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, tính đến tháng 5/2019, tổng phương tiện thanh toán đạt 9.706.888 tỷ đồng, tăng 5,37% so với cuối năm 2018, trong đó tỷ trọng tiền mặt lưu thông chiếm 11,67% Sự phát triển của hoạt động mua bán trong kinh doanh đã tạo ra nhu cầu thanh toán lớn, khiến việc sử dụng tiền mặt không còn đủ đáp ứng Thanh toán bằng tiền mặt tiềm ẩn nhiều rủi ro và bất tiện, bao gồm chi phí in ấn, bảo quản, vận chuyển và kiểm đếm, đồng thời tạo điều kiện cho nạn in tiền giả và lạm phát Ngược lại, thanh toán không dùng tiền mặt giúp giảm chi phí kiểm đếm và vận chuyển, chống thất thu thuế và phát hiện giao dịch phạm pháp Trong bối cảnh hội nhập toàn cầu, Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ các dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt như Internet banking, Ví điện tử và SMS Banking, mang lại lợi ích tiết kiệm thời gian và tăng cường an toàn cho người dùng.
Việt Nam đã phê duyệt nhiều đề án nhằm thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt và hoàn thiện cơ sở pháp lý liên quan Mặc dù hạ tầng thanh toán và công nghệ thông tin đang phát triển, tỷ lệ thanh toán không dùng tiền mặt vẫn chỉ chiếm hơn 20%, trong khi mục tiêu của Chính phủ là đạt trên 30% vào năm 2020 Nguyên nhân chủ yếu là thói quen sử dụng tiền mặt và lo ngại về an ninh trong thanh toán Tuy nhiên, từ đầu năm 2020, xu hướng thanh toán đã có sự chuyển biến tích cực nhờ tác động của dịch bệnh, dẫn đến sự gia tăng trong hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt Theo Ngân hàng Nhà nước, thanh toán qua thẻ, internet và điện thoại di động đã ghi nhận sự tăng trưởng mạnh mẽ trong 4 tháng đầu năm 2020.
Nhóm nghiên cứu thực hiện đề tài “Xu hướng thanh toán không dùng tiền mặt ở TP.HCM” nhằm phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến tâm lý người dân về hình thức thanh toán này trong bối cảnh kinh tế - chính trị - xã hội hậu đại dịch COVID-19 Đề tài này được cho là cần thiết để đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại TP.HCM.
Tổng quan tình hình nghiên cứu
Tình hình nghiên cứu ngoài nước
Nghiên cứu của nhóm tác giả Wendy Ming-Yen Teoh, Siong Choy Chong, Binshan Lin, và Jiat Wei Chua (2014) về các nhân tố ảnh hưởng đến việc chấp nhận thanh toán điện tử tại Malaysia đã xác định năm yếu tố chính: lợi ích, niềm tin, hiệu quả, tính đơn giản và tính bảo mật Qua khảo sát 200 bảng hỏi, 183 câu trả lời hợp lệ đã được thu thập Nghiên cứu này mang lại ý nghĩa thực tiễn quan trọng, giúp các nhà hoạch định chính sách, ngân hàng, công ty phần mềm và công ty giao dịch trực tuyến phát triển thị trường thanh toán điện tử tiềm năng Tuy nhiên, kích thước mẫu nhỏ và phạm vi nghiên cứu trên toàn quốc đã hạn chế khả năng tổng quát hóa, khiến một số biến như niềm tin không có ý nghĩa rõ ràng.
Nghiên cứu của Dwi Wulandari (2016) tại Khoa Kinh tế, Đại học Bang Malang cho thấy chỉ 17,07% sinh viên sử dụng thẻ BRIZZI để thanh toán, với khối lượng giao dịch thấp và tần suất giao dịch chỉ từ 3-5 lần mỗi tháng Mặc dù đa số sinh viên ủng hộ xã hội ít tiền mặt, sự phát triển của tiền điện tử (E-Money) chưa được khai thác triệt để, do sự kết hợp với thẻ thành viên chưa khuyến khích việc sử dụng Tiền điện tử mang lại nhiều lợi thế như sự nhanh chóng và hiệu quả hơn so với thẻ tín dụng và thẻ ghi nợ, nhưng để thúc đẩy phong trào Quốc gia Không dùng Tiền mặt (GNNT), cần tăng cường xã hội hóa và mở rộng số lượng điểm chấp nhận thanh toán điện tử trong khuôn viên trường Việc nâng cao nhận thức về tiền điện tử là điều cần thiết, bởi vì nó có thể dễ dàng thay thế tiền mặt, đặc biệt là với sinh viên thường giao dịch với số lượng nhỏ.
Nghiên cứu của Lukasz Goczek và Bartosz Witkowski (2015) về "Yếu tố quyết định đến thanh toán không dùng tiền mặt" tập trung vào hai mô hình kinh tế lượng Mô hình đầu tiên sử dụng dữ liệu khảo sát từ Ba Lan, trong khi mô hình thứ hai dựa trên dữ liệu bảng điều khiển từ các nước EU trong những năm 2000.
Nghiên cứu năm 2012 chỉ ra rằng sự phát triển của thanh toán không dùng tiền mặt và việc sử dụng thẻ phụ thuộc vào giá trị giao dịch và số lượng thẻ mà người dân sở hữu Phân tích này được thực hiện trên hai cấp độ tổng hợp, với cuộc điều tra kinh tế vi mô dựa trên dữ liệu thu thập từ khảo sát cá nhân.
Nghiên cứu tại Ba Lan chỉ ra rằng các yếu tố nhân khẩu học, xã hội và kinh tế có ảnh hưởng đáng kể đến số lượng giao dịch thanh toán thẻ Cuộc điều tra tập trung vào sự khác biệt giữa các quốc gia về mức độ sử dụng thẻ, bao gồm giá trị giao dịch và số lượng thẻ nắm giữ, đồng thời xem xét các yếu tố quyết định có thể tác động đến chính sách Kết quả cho thấy sự tin tưởng của khách hàng vào các tổ chức, không chỉ ngân hàng, là yếu tố quan trọng cho sự thành công lâu dài Ngoài ra, nghiên cứu cũng xác định các yếu tố chính dự báo giá trị thanh toán không dùng tiền mặt và thị phần trong các tình huống khác nhau tại Ba Lan Tuy nhiên, thói quen thanh toán hiện tại rất khó thay đổi, và nghiên cứu chưa đưa ra giải pháp cụ thể cho việc xây dựng chiến dịch công khai nhằm tạo dựng niềm tin cho những người còn nghi ngờ về hệ thống thẻ.
Nghiên cứu của Cristina về hành vi sử dụng các công cụ thanh toán không tiền mặt tập trung vào việc phân tích thói quen và xu hướng của người tiêu dùng trong việc áp dụng các phương thức thanh toán hiện đại Nghiên cứu này nhằm hiểu rõ hơn về sự chấp nhận và hiệu quả của các công cụ thanh toán không tiền mặt trong xã hội ngày nay Kết quả từ nghiên cứu sẽ cung cấp thông tin quý giá cho các doanh nghiệp và nhà hoạch định chính sách trong việc phát triển và cải thiện hệ thống thanh toán điện tử.
Nghiên cứu Balteanu sử dụng phương pháp phỏng vấn bán chỉ thị sâu để xác định nhận thức của người tiêu dùng về các hệ thống thanh toán không dùng tiền mặt và hành vi sử dụng của họ đối với các phương tiện này Nghiên cứu cũng chú trọng đến pháp luật về gian lận trong thanh toán không dùng tiền mặt và các biện pháp mà các cơ quan quốc gia và châu Âu có thể thực hiện để hạn chế gian lận Kết quả cho thấy xu hướng gia tăng số lượng khách hàng ngân hàng thanh toán không dùng tiền mặt và sự đa dạng hóa các phương tiện thanh toán Người tiêu dùng sẵn sàng sử dụng các phương tiện này nhờ vào những lợi ích như sự thoải mái, an toàn, tốc độ và tính linh hoạt Tuy nhiên, một số khách hàng vẫn e ngại do lo ngại về nguy cơ gian lận, đặc biệt là mức độ gian lận cao liên quan đến thanh toán không dùng tiền mặt Các nhà quản lý phỏng vấn nhấn mạnh sự cần thiết phải thay đổi luật pháp ở cả cấp độ châu Âu và quốc gia.
- Việc mở rộng phạm vi của luật hình sự, do đó bao gồm cả các tội liên quan đến thanh toán không dùng tiền mặt;
- Sự phân chia năng lực rõ ràng giữa các cơ quan chức năng quốc gia và các cơ quan của
EU (Europol, Eurojust) nhằm phát triển các giải pháp hiệu quả nhất để chống lại các hành vi gian lận xuyên biên giới;
Để ngăn chặn gian lận và bảo vệ công dân khỏi trở thành nạn nhân của các hình thức thanh toán không dùng tiền mặt, cần có các biện pháp thông báo cụ thể Mặc dù kết quả từ nghiên cứu Marketing định tính không thể áp dụng trực tiếp cho tất cả đối tượng, nhưng các kết luận và khuyến nghị dựa trên phỏng vấn sâu có thể là cơ sở tham khảo hữu ích cho việc phân tích hành vi sử dụng phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt.
Trong nghiên cứu “ Xu hướng và triển vọng của thanh toán không dùng tiền mặt” ( Non-cash payments - trends and prospects), 3 tác giả Imola Drigă, Codruța Dura, Loredana
Cristea (2016) đã cung cấp cái nhìn tổng quan về sự phát triển của các công cụ thanh toán không dùng tiền mặt và những đổi mới trong lĩnh vực thanh toán bán lẻ Thanh toán đóng vai trò quan trọng trong dịch vụ ngân hàng, vì hạ tầng thanh toán hoạt động hiệu quả sẽ nâng cao hiệu suất của hệ thống tài chính và gia tăng niềm tin của người tiêu dùng Sự xuất hiện của công nghệ mới và mô hình kinh doanh hiện đại đang thay đổi cách thức thanh toán của khách hàng doanh nghiệp và bán lẻ, dẫn đến những thay đổi lớn trong bối cảnh thanh toán toàn cầu, đồng thời thúc đẩy sự tương tác kinh tế và thương mại hàng hóa cũng như dịch vụ.
Trong thập kỷ qua, tình hình tài chính đã có sự đổi mới nhanh chóng, dẫn đến việc gia tăng sử dụng các công cụ thanh toán không dùng tiền mặt như thẻ tín dụng, thẻ ghi nợ và chuyển khoản điện tử Sự xuất hiện của các phương tiện thanh toán mới không chỉ cung cấp các chức năng sáng tạo mà còn hỗ trợ các phương tiện thanh toán truyền thống như ví điện tử Việc thay thế tiền mặt bằng các công cụ thanh toán không dùng tiền mặt mang lại ý nghĩa kinh tế quan trọng, với nghiên cứu cho thấy mối quan hệ chặt chẽ giữa giao dịch không dùng tiền mặt và tăng trưởng kinh tế Trong tương lai gần, giao dịch không dùng tiền mặt dự kiến sẽ trở nên hấp dẫn và hiệu quả hơn, thúc đẩy chuyển đổi sang thanh toán kỹ thuật số, mặc dù tiền mặt vẫn giữ vai trò quan trọng trên toàn cầu.
Tình hình nghiên cứu trong nước
Nghiên cứu của NCS Đặng Công Hoàn (2016) về phát triển dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt ở Việt Nam đã phân tích thực trạng từ 2007-2014 Đề tài chỉ ra sự cần thiết phải phát triển các phương thức thanh toán hiện đại như thẻ thanh toán, Internet banking, Mobile Banking và ví điện tử Mặc dù nghiên cứu đề xuất nhiều giải pháp, nhưng các định hướng này chỉ phù hợp với nền kinh tế Việt Nam trước năm 2020.
Luận văn thạc sĩ Tài chính ngân hàng của Nguyễn Thị Hồng tập trung vào việc đề xuất giải pháp mở rộng phương thức thanh toán không dùng tiền mặt cho khách hàng cá nhân tại Việt Nam Nghiên cứu này nhằm nâng cao hiệu quả và tiện ích trong giao dịch tài chính, đồng thời thúc đẩy sự phát triển của hệ thống ngân hàng và kinh tế số trong bối cảnh hiện đại.
Phượng (2012) tại trường Đại học Kinh tế đã tiến hành nghiên cứu về thực trạng thanh toán không dùng tiền mặt cho khách hàng cá nhân thông qua bảng hỏi điều tra Nghiên cứu này đánh giá những thành quả đạt được và các hạn chế, đồng thời đề xuất giải pháp nhằm mở rộng thanh toán không dùng tiền mặt Tuy nhiên, luận văn chưa làm rõ những hạn chế cụ thể liên quan đến đối tượng khách hàng cá nhân và chỉ tập trung vào một nhóm đối tượng, do đó giải pháp mở rộng cho các doanh nghiệp và tổ chức tài chính vẫn chưa được giải quyết.
Luận văn Thạc Sĩ Quản trị kinh doanh của Nguyễn Thị Thu tập trung vào việc hoàn thiện và phát triển dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại các ngân hàng thương mại Việt Nam Nghiên cứu này nhằm nâng cao hiệu quả và tiện ích của dịch vụ thanh toán điện tử, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng và thúc đẩy sự chuyển đổi số trong ngành ngân hàng Bài viết cũng đề xuất các giải pháp nhằm cải thiện hạ tầng công nghệ và nâng cao nhận thức của người dân về lợi ích của thanh toán không dùng tiền mặt.
Luận văn năm 2008 của trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc Gia Hà Nội đã làm rõ vai trò của thanh toán không dùng tiền mặt trong sự phát triển của hoạt động thanh toán Nghiên cứu đã phân tích các dịch vụ thanh toán chủ yếu tại các ngân hàng thương mại Việt Nam, kết hợp giữa phương pháp truyền thống và hiện đại, từ duy vật biện chứng đến tổng hợp, so sánh và đối chiếu, giúp bài nghiên cứu trở nên rõ ràng và nhất quán Luận văn cũng đề xuất một số giải pháp nhằm thúc đẩy hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt trong tương lai Tuy nhiên, các phân tích và đánh giá vẫn còn chung chung, thiếu tính cụ thể cho từng ngân hàng, và chưa đưa ra giải pháp phù hợp cho từng tổ chức tài chính khác nhau.
Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh nghiên cứu các yếu tố tác động đến hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt tại các ngân hàng ở thành phố Đà Nẵng Nghiên cứu này nhằm phân tích và đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến việc áp dụng thanh toán không dùng tiền mặt, từ đó đưa ra những giải pháp cải thiện hiệu quả hoạt động này tại các ngân hàng địa phương.
Lê Thị Biếc Linh (2010) từ trường Đại học Đà Nẵng đã thực hiện một luận văn nghiên cứu sâu sắc về các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt tại các ngân hàng ở Đà Nẵng, sử dụng biểu đồ và mô hình hồi quy để phân tích Tác giả đã đề xuất các biện pháp nhằm thúc đẩy sự phát triển của thanh toán không dùng tiền mặt tại tỉnh Đà Nẵng Tuy nhiên, nghiên cứu chỉ tập trung vào các ngân hàng trong khu vực này, do đó chưa thể áp dụng cho các ngân hàng ở tỉnh khác.
Trên các tạp chí chuyên ngành, nhiều nghiên cứu và bài viết đã đề cập đến vấn đề thanh toán không dùng tiền mặt Một ví dụ tiêu biểu là bài viết “Chất lượng dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt: Nghiên cứu tại các ngân hàng thương mại Việt Nam” được đăng trên tạp chí Khoa học.
Công nghệ số 46/2018 nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt Bài viết của Ths Nguyễn Thị Kim Nhung, đăng trên Tạp chí Ngân hàng số 20/2018, đề xuất các giải pháp hoàn thiện khung pháp lý cho thanh toán không dùng tiền mặt và triển khai hình thức này cho các đơn vị cung cấp dịch vụ công Thêm vào đó, bài viết “Phát triển thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam” của Ths cũng góp phần làm rõ những vấn đề liên quan đến sự phát triển này.
Nguyễn Thanh Thảo (5/2020) từ Học viện Tài Chính đã nêu rõ thực trạng và kết quả của thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam, đồng thời chỉ ra những hạn chế còn tồn tại Mặc dù bài viết không thể đi sâu vào phân tích thực trạng, nhưng đã đề xuất một số giải pháp thiết thực để cải thiện tình hình này.
Trong những năm gần đây, dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt đã được nghiên cứu rộng rãi, góp phần hoàn thiện lý thuyết tại các ngân hàng thương mại Các luận án và luận văn đã phân tích thực trạng thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam, chỉ ra những thành tựu và hạn chế hiện tại, đồng thời đưa ra giải pháp cải thiện Tuy nhiên, các nghiên cứu vẫn chưa đi sâu vào nhận thức và hành vi của khách hàng, dẫn đến hiệu quả chưa rõ rệt trong xu hướng thanh toán không dùng tiền mặt, với tỷ lệ chỉ đạt khoảng 20% vào năm 2020, thấp hơn so với mục tiêu 30% của Chính phủ.
Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
Mục tiêu chung của nghiên cứu là khám phá các yếu tố ảnh hưởng đến xu hướng thanh toán không dùng tiền mặt của cư dân tại TP Hồ Chí Minh, đặc biệt trong giai đoạn hậu COVID-19.
Nghiên cứu này nhằm xác định các yếu tố tác động đến ý định sử dụng phương thức thanh toán không dùng tiền mặt của người tiêu dùng tại thành phố Hồ Chí Minh.
Thứ hai, đo lường tác động của các nhân tố chính đến ý định sử dụng phương thức thanh toán không dùng tiền mặt trước và sau COVID-19
Đề xuất một số kiến nghị cho Ngân hàng Nhà nước, các ngân hàng thương mại và các cửa hàng kinh doanh nhằm thúc đẩy việc chấp nhận thanh toán không dùng tiền mặt.
Phương pháp nghiên cứu
Quá trình nghiên cứu còn sử dụng các phương pháp nghiên cứu hỗn hợp, kết hợp cả định tính và định lượng, bao gồm:
Phương pháp nghiên cứu định tính đóng vai trò quan trọng trong việc thu thập dữ liệu thứ cấp, hỗ trợ cho giai đoạn lựa chọn đề tài và xây dựng cơ sở lý luận cho nghiên cứu Qua các kỹ thuật như thống kê, phân tích, so sánh đối chứng, tổng hợp và tư duy hệ thống, phương pháp này giúp tổng kết các lý thuyết liên quan đến thanh toán không dùng tiền mặt.
Phương pháp nghiên cứu định lượng bao gồm hai bước chính: khảo sát thực tế và phân tích dữ liệu Trong bước khảo sát thực tế, tác giả sử dụng phương pháp điều tra phi thực nghiệm thông qua bảng hỏi để thu thập dữ liệu phục vụ cho nghiên cứu định lượng.
Nghiên cứu tài liệu, xác định vấn đề nghiên cứu
↓ Xác định mục tiêu nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu, mô hình và phương pháp nghiên cứu
Cơ sở lý luận và đề xuất mô hình nghiên cứu giả định
↓ Lập kế hoạch điều tra, xây dựng thang đo, bảng hỏi dựa vào các nghiên cứu trước
↓ Phân tích thông tin thu thập được ↓
Bàn luận và kiến nghị
6 Tính mới của nghiên cứu:
Có rất ít số lượng bài nghiên cứu khoanh vùng phạm vi nghiên cứu tại thành phố
Thành phố Hồ Chí Minh hiện đang là thành phố đông dân nhất Việt Nam, nổi bật với sự phát triển kinh tế mạnh mẽ và khả năng thu hút các nhà đầu tư vào hệ thống phân phối và siêu thị, đáp ứng nhu cầu đa dạng của cư dân.
Hành vi thanh toán không dùng tiền mặt của khách hàng cá nhân đã có sự thay đổi rõ rệt tại các trang thương mại điện tử, trung tâm thương mại, chuỗi siêu thị, cửa hàng bán lẻ, trường học và bệnh viện sau đại dịch COVID-19 Sự gia tăng sử dụng các phương thức thanh toán điện tử không chỉ giúp tiết kiệm thời gian mà còn đảm bảo an toàn sức khỏe cho người tiêu dùng Các nền tảng thanh toán trực tuyến ngày càng trở nên phổ biến, tạo điều kiện thuận lợi cho khách hàng trong việc thực hiện giao dịch nhanh chóng và tiện lợi.
Bài viết sử dụng dữ liệu từ cuộc khảo sát mẫu để phân tích thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến việc thanh toán không dùng tiền mặt của khách hàng tại TPHCM trong và sau đại dịch COVID-19.
Chương 1: Giới thiệu vấn đề nghiên cứu
Chương 2: Những vấn đề cơ bản về hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt và các nhân tố ảnh hưởng
Chương 3 trình bày thiết kế nghiên cứu và kết quả phân tích các yếu tố ảnh hưởng mạnh mẽ đến hành vi thanh toán không dùng tiền mặt của người dân tại TPHCM sau đại dịch COVID-19 Nghiên cứu tập trung vào các yếu tố như thói quen tiêu dùng, sự tiện lợi, an toàn và nhận thức về công nghệ thanh toán Kết quả cho thấy rằng sự chuyển đổi sang thanh toán không dùng tiền mặt đã gia tăng đáng kể, nhờ vào sự thay đổi trong tâm lý và thói quen của người dân trong bối cảnh hậu COVID-19.
Chương 4: Một số giải pháp nhằm đẩy mạnh hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt trên các lĩnh vực tại TPHCM
1 Thông tin được công bố trên Ngân hàng Nhà Nước Việt Nam, website: https://www.sbv.gov.vn/
Nghiên cứu của ThS Lê Thị Kim Tuyết (2016) tại trường Đại học Đông Á tập trung vào động cơ sử dụng dịch vụ Internet Banking của người tiêu dùng tại TP Đà Nẵng Nghiên cứu này phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định sử dụng dịch vụ ngân hàng trực tuyến, nhằm hiểu rõ hơn về nhu cầu và thói quen tài chính của người dân địa phương.
Nguyễn Thị Nguyệt Dung và Nguyễn Hữu Cung (2018) đã thực hiện một nghiên cứu về chất lượng dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại các ngân hàng thương mại Việt Nam Nghiên cứu này được công bố trên Tạp chí Khoa, nhằm đánh giá hiệu quả và sự hài lòng của khách hàng đối với dịch vụ thanh toán điện tử.
Học & Công Nghệ (Số 46/2018) tr 102
Nguyễn Thị Thu (2008) đã thực hiện nghiên cứu về việc hoàn thiện và phát triển dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại các ngân hàng thương mại ở Việt Nam Luận văn ThS của cô thuộc lĩnh vực Kinh doanh và quản lý, được trình bày tại Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội Nghiên cứu này đóng góp vào việc nâng cao hiệu quả và tính tiện lợi của dịch vụ thanh toán điện tử trong bối cảnh phát triển kinh tế hiện đại.
5 Đặng Công Hoàn (2013) Giải pháp phát triển bền vững hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt ở Việt Nam Tạp chí Tài chính Tiền tệ số 13, tr 17-22, tháng 7/2013, ISSN- 1859-
Lê Đình Hạc (2019) từ Khoa Sau Đại học, Đại học Ngân hàng TP Hồ Chí Minh đã nghiên cứu về xu hướng phát triển thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam Bài viết được đăng trên Tạp chí Tài chính kỳ 2 tháng, cung cấp cái nhìn sâu sắc về sự chuyển biến trong phương thức thanh toán, nhấn mạnh vai trò ngày càng tăng của công nghệ trong việc thúc đẩy thanh toán điện tử.
Lê Thị Biếc Linh (2010) đã thực hiện một nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt tại các ngân hàng ở thành phố Đà Nẵng Luận văn Thạc sĩ của cô cung cấp cái nhìn sâu sắc về các yếu tố này, góp phần thúc đẩy sự phát triển của dịch vụ thanh toán điện tử trong khu vực.
Quản trị kinh doanh tại trường Đại học Đà Nẵng
Nguyễn Thị Hồng Phượng (2012) đã nghiên cứu về giải pháp mở rộng phương thức thanh toán không dùng tiền mặt cho khách hàng cá nhân tại Việt Nam trong luận văn thạc sĩ Tài chính ngân hàng của mình tại trường Đại học Kinh tế Nghiên cứu này đề xuất các biện pháp nhằm thúc đẩy việc áp dụng thanh toán điện tử, góp phần nâng cao hiệu quả và tiện lợi cho người tiêu dùng.
1 Wendy Ming-Yen, Teoh Siong Choy Chong, Binshan Lin, Jiat Wei Chua, (2013),"Factors affecting consumers’ perception of electronic payment: an empirical analysis", Internet
Dwi Wulandari, Thomas Soseco, and Bagus Shandy Narmaditya (2016) conducted an analysis on the role of electronic money in promoting a less cash society Their research, published in the International Finance and Banking journal (Vol 3, No 1, ISSN 2374-2089), explores how digital financial solutions can facilitate transactions and enhance financial inclusion, ultimately supporting the transition towards reduced cash dependency.
3 Imola Drigă, Codruța Dura, Loredana Cristea (2016) Non-Cash Payments - Trends And Prospects Annals of the University of Petrosani, Economics 16(2) (2016)
4 Lukasz Goczek, Bartosz Witkowski (2015) Determinants of non-cash payments NBP
Thân chào anh/chị/bạn,
Chúng tôi là sinh viên trường Đại học Ngoại Thương Cơ sở II tại TPHCM, hiện đang tiến hành nghiên cứu về xu hướng thanh toán không dùng tiền mặt tại Thành phố Hồ Chí Minh.
Chúng tôi rất mong nhận được phản hồi từ các anh/chị/bạn để hoàn thiện bài nghiên cứu này Mọi ý kiến đóng góp đều có giá trị quan trọng và sẽ chỉ được sử dụng cho mục đích nghiên cứu Chúng tôi cam kết bảo mật tuyệt đối thông tin cá nhân của các đối tượng tham gia khảo sát.
Kết cấu dự tính của đề tài
Chương 1: Giới thiệu vấn đề nghiên cứu
Chương 2: Những vấn đề cơ bản về hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt và các nhân tố ảnh hưởng
Chương 3 trình bày thiết kế nghiên cứu và kết quả về các nhân tố ảnh hưởng mạnh mẽ đến thói quen thanh toán không dùng tiền mặt của người dân tại TPHCM sau COVID-19 Nghiên cứu này nhằm khám phá các yếu tố như sự tiện lợi, an toàn, và sự chấp nhận công nghệ trong bối cảnh chuyển đổi số Kết quả cho thấy rằng người dân ngày càng ưa chuộng hình thức thanh toán không dùng tiền mặt, nhờ vào những lợi ích vượt trội mà nó mang lại.
Chương 4: Một số giải pháp nhằm đẩy mạnh hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt trên các lĩnh vực tại TPHCM
Bảng hỏi
Thân chào anh/chị/bạn,
Chúng tôi là nhóm sinh viên từ Đại học Ngoại Thương Cơ sở II tại TPHCM, hiện đang tiến hành nghiên cứu về "Xu hướng thanh toán không dùng tiền mặt tại Thành phố Hồ Chí Minh".
Chúng tôi rất mong nhận được phản hồi từ các anh/chị/bạn để cải thiện chất lượng nghiên cứu này Mọi ý kiến đóng góp đều có giá trị quan trọng và sẽ chỉ được sử dụng cho mục đích nghiên cứu Đặc biệt, thông tin cá nhân của người tham gia khảo sát sẽ được bảo mật hoàn toàn.
Nếu trong quá trình thực hiện phiếu khảo sát, bạn có bất kỳ thắc mắc nào, hãy liên hệ với nhóm qua email ngochoatns@gmail.com (Ngọc Hoa) để được hỗ trợ.
Xin trân trọng cảm ơn
Câu 1: Anh/Chị thuộc nhóm độ tuổi nào? *
Câu 2: Thu nhập trung bình 1 tháng của Anh/Chị *
Câu 3: Anh chị biết đến phương thức thanh toán không dùng tiền mặt qua *
O Quảng cáo / Truyền thông đại chúng
O Gia đình, bạn bè giới thiệu
Câu 4: Mức độ sử dụng thanh toán không dùng tiền mặt của Anh/Chị *
Câu 5: Anh/Chị thanh toán không dùng tiền mặt qua phương thức nào? *
O Thẻ tín dụng (Credit Card)
O Thẻ ghi nợ (Debit Card)
Câu 6: Công cụ thanh toán của Anh/Chị là *
Câu 7: Mục đích sử dụng thanh toán không tiền mặt của Anh/Chị là *
O Thanh toán hoá đơn điện nước
Câu 8: Đánh giá mức độ *
Hoàn toàn đồng ý Đồng ý Trung lập
Tiện lợi với cuộc sống hiện đại
Nhiều ưu đãi, lợi ích
Câu 9: Mối quan tâm về rủi ro quyền riêng tư trong thanh toán trực tuyến *
Không ý kiến Đồng ý Hoàn toàn đồng ý
Thông tin cá nhân của tôi có nguy cơ bị đánh cắp do sự bất cẩn của chính mình hoặc qua các hoạt động phi pháp từ ngân hàng và các nhà cung cấp dịch vụ.
Thông tin cá nhân của tôi có thể bị thu thập và sử dụng với mục đích xấu bởi người bán, ngân hàng hoặc nhà cung cấp dịch vụ,
Tin tặc có thể đánh cắp thông tin cá nhân của tôi từ cơ sở dữ liệu của nhà cung cấp dịch vụ và sử dụng trái phép
Câu 10: Mối quan tâm về rủi ro thời gian trong thanh toán trực tuyến *
Không ý kiến Đồng ý Hoàn toàn đồng ý
Tôi sẽ mất nhiều thời gian để đăng kí tài khoản thanh toán trực tuyến
Tôi sẽ mất nhiều thời gian để học cách sử dụng thanh toán trực tuyến
Quy trình thanh toán trực tuyến sẽ làm tôi mất nhiều thời gian trong việc xác nhận danh tính và các tài liệu khác
Câu 11: Mối quan tâm về rủi ro tâm lí trong thanh toán trực tuyến *
Không ý kiến Đồng ý Hoàn toàn đồng ý
Tôi sẽ cảm thấy lo lắng nếu có xảy ra mất mát trong thanh toán trực tuyến
Tôi sẽ lo lắng trước khi thanh toán được xác nhận
Tôi sẽ lo lắng nếu thanh toán không được chuyển đúng giờ
Câu 12: Mối quan tâm về rủi ro xã hội trong thanh toán trực tuyến *
Không ý kiến Đồng ý Hoàn toàn đồng ý
Tôi sẽ cảm thấy lo lắng nếu có xảy ra mất mát trong thanh toán trực tuyến
Tôi sẽ lo lắng trước khi thanh toán được xác nhận
Bạn bè sẽ có những lời chế giễu về tôi khi tôi gặp trục trặc trong thanh toán trực tuyến
Nếu tôi không sử dụng thanh toán trực tuyến, bạn bè của tôi sẽ nghĩ tôi lạc hậu
Câu 13: Mối quan tâm về rủi ro kinh tế trong thanh toán trực tuyến *
Không ý kiến Đồng ý Hoàn toàn đồng ý
Tôi lo lắng chi phí kết nối mạng và các chi phí khác sẽ làm tổng chi phí sử dụng cao lên
Tôi lo lắng rằng nếu tôi yêu cầu hoàn lại tiền, nền tảng thanh toán của bên thứ ba sẽ không phối hợp (Momo,
Moca, cổng thanh toán trực tuyến khác,…)
Tôi lo lắng có thể bị mất tiền do sự vận hành không đúng của nền tảng bên thứ ba
Câu 14: Mối quan tâm về rủi ro chức năng trong thanh toán trực tuyến *
Không ý kiến Đồng ý Hoàn toàn đồng ý
Tôi sẽ cảm thấy lo lắng nếu có xảy ra mất mát trong thanh toán trực tuyến
Tôi sẽ lo lắng trước khi thanh toán được xác nhận
Tôi sẽ lo lắng nếu thanh toán không được chuyển đúng giờ
Các công cụ thanh toán trực tuyến hiện tại vẫn còn nhiều hạn chế, không đáp ứng đủ nhu cầu sử dụng của tôi Chẳng hạn, tôi muốn thanh toán trực tuyến khi đổ xăng, nhưng các công cụ này lại thiếu chức năng hỗ trợ cho việc đó.
Tôi không thể thực hiện thanh toán do mạng không ổn định
Câu 15: Mối quan tâm về rủi ro bảo mật trong thanh toán trực tuyến *
Không ý kiến Đồng ý Hoàn toàn đồng ý
Thông tin giao dịch có thể bị tấn công bởi tin tặc hoặc virus do các lỗ hổng an ninh trong hệ thống vận hành hoặc công cụ thanh toán trực tuyến.
Thông tin tài khoản của tôi sẽ bị sử dụng bất hợp pháp do lỗ hổng của nền tảng thanh toán
Thông tin tài khoản của tôi sẽ bị sử dụng bất hợp pháp do lỗ hổng của nền tảng thanh toán
Câu 16: Nhận thức sự hữu ích ( perceived usefuless) *
Không ý kiến Đồng ý Hoàn toàn đồng ý
Tôi tin rằng thanh toán trực tuyến có thể tiết kiệm nhiều thời gian và việc chuyển tiền trở nên nhanh chóng trong mua hàng
Tôi tin rằng thanh toán trực tuyến có thể làm cho quá trình mua hàng trực tuyến hiệu quả hơn
Tôi tin rằng thanh toán trực tuyến thì hữu ích và tiện lợi hơn so với các phương thức thanh toán khác
Câu 17: Nhận thức dễ sử dụng (perceived ease of use) *
Không ý kiến Đồng ý Hoàn toàn đồng ý
Tôi nghĩ thanh toán trực tuyến rất đơn giản và thuận tiện
Tôi nghĩ thanh toán trực tuyến rất dễ sử dụng
Tôi nghĩ các hướng dẫn về thanh toán trực tuyến rất rõ ràng
Tôi nghĩ rằng thanh toán trực tuyến sẽ không làm mất nhiều thời gian và công sức
Tôi nghĩ rằng quy trình thanh toán trực tuyến rất dễ học
Câu 18: Ý định sử dụng thanh toán trực tuyến *
Không ý kiến Đồng ý Hoàn toàn đồng ý
Nhìn chung, tôi sẵn sàng sử dụng thanh toán trực tuyến
Nếu có thể, tôi sẽ tiếp tục chọn thanh toán trực tuyến
Mặc dù thanh toán trực tuyến có một vài giá trị lợi ích