Quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách Nhà nước trên địa bàn huyện Nông Cống, tỉnh Thanh HóaQuản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách Nhà nước trên địa bàn huyện Nông Cống, tỉnh Thanh Hóa CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ VỐN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC 1.1. Khái quát về quản lý XDCB từ vốn NSNN cấp huyện 1.1.1. Khái niệm về đầu tư XDCB Khái niệm đầu tư và đầu tư cơ bản Ở mỗi phạm vi, đầu tư có cách nhìn nhận khác nhau, cụ thể: Với nghĩa rộng; đầu tư là quá trình bỏ vốn bao gồm cả tiền, nguồn lực, công nghệ, ... để đạt được một hay nhiều mục tiêu đã định trước như: chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội .... Góc độ nghĩa hẹp; đầu tư được thể hiện một cách cụ thể, nó mang bản chất kinh tế, hoạt động đầu tư nhằm mục đích kiếm lời, nhất là đầu tư trong hoạt động kinh tế thì đặc trưng cơ bản nhất chính là tính sinh lời, lợi nhuận là một tiêu chuẩn cơ bản và chủ yếu của hoạt động đầu tư 12. Đầu tư cơ bản là hoạt động đầu tư để tạo ra các tài sản cố định đưa và hoạt động trong các lĩnh vực kinh tế xã hội nhằm thu được lợi ích từ các hình thức khác nhau 2. Khái niệm đầu tư XDCB Đầu tư XDCB là hoạt động đầu tư thực hiện bằng cách tiến hành xây dựng mới tài sản cố định 2 Xây dựng cơ bản là hoạt động với chức năng tái sản xuất giản đơn và tái sản xuất mở rộng các tài sản cố định có tổ chức sản xuất và không có tổ chức sản xuất các ngành kinh tế thông qua các hoạt động xây dựng mới, xây dựng mở rộng, xây dựng lại, hiện đại hoá hay khôi phục các tài sản cố định 5. Vậy theo tác giả, “đầu tư XDCB là một loại đầu tư, trong đó việc bỏ vốn được xác định rõ và giới hạn trong phạm vi tạo ra những sản phẩm công trình xây dựng. Các hạng mục đó là cơ sở vật chất kỹ thuật hoặc kết cấu hạ tầng của nền kinh tế như hệ thống giao thông vận tải, hồ, đập thuỷ lợi, trường học, bệnh viện,…” Với khái niệm về đầu tư XDCB cho thấy, hoạt động này có vai trò quyết định trong việc tạo ra cơ sở vật chất kỹ thuật cho xã hôi thúc đẩy sự tăng trưởng và phát triển kinh tế quốc gia theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Khái niệm vốn đầu tư XDCB Theo Luật đầu tư của Việt Nam: Vốn đầu tư là tiền và tài sản hợp pháp khác để thực hiện các hoạt động đầu tư theo hình thức đầu tư trực tiếp hoặc đầu tư gián tiếp 14 Vốn đầu tư xây dựng cơ bản là toàn bộ những chi phí để đạt được mục đích đầu tư bao gồm chi phí cho việc khảo sát thiết kế và xây dựng, mua sắm, lắp đặt máy móc thiết bị và các chi phí khác được ghi trong tổng dự toán 15. Từ đó, có thể suy luận, “Vốn đầu tư XDCB là tổng chi phí bằng tiền để tái sản xuất tài sản cố định. Với mục đích đầu tư vốn được xác định rõ và giới hạn trong phạm vi tạo ra những cơ sở vật chất, kỹ thuật hoặc kết cấu hạ tầng cho nền kinh tế xã hội chẳng hạn như: nhà máy, hệ thống giao thông vận tải, hồ đập, thuỷ điện, thuỷ lợi, trường học, bệnh viện...” 1.1.2. Đầu tư XDCB bằng nguồn vốn ngân sách Khái niệm ngân sách Nhà nước Tại Khoản 14 Điều 4 Luật Ngân sách nhà nước 2015 đã nêu “Ngân sách nhà nước là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước được dự toán và thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định để bảo đảm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước”. 15 Ngân sách nhà nước gồm 2 loại đó là: Ngân sách địa phương: là các khoản thu ngân sách nhà nước phân cấp cho cấp địa phương hưởng, thu bổ sung từ ngân sách trung ương cho ngân sách địa phương và các khoản chi ngân sách nhà nước thuộc nhiệm vụ chi của cấp địa phương. Ngân sách trung ương: là các khoản thu ngân sách nhà nước phân cấp cho cấp trung ương hưởng và các khoản chi ngân sách nhà nước thuộc nhiệm vụ chi của cấp trung ương 5. Khái niệm vốn đầu tư XDCB từ NSNN Từ các khái niệm trên, có thể hiểu vốn đầu tư XDCB từ NSNN là một bộ phận trong quỹ NSNN thuộc các khoản chi đầu tư của NSNN hàng năm, được duyệt cho đầu tư vào các công trình, dự án XDCB của Nhà nước. Nói cách khác, Vốn đầu tư XDCB từ nguồn NSNN là khoản vốn Ngân sách được Nhà nước chi cho việc đầu tư xây dựng các công trình kết cấu hạ tầng, kinh tế, xã hội như nhà máy, hệ thống giao thông vận tải, hồ đập, thuỷ điện, thuỷ lợi, trường học, bệnh viện... các công trình này không có khả năng thu hồi vốn cũng như các khoản chi đầu tư khác theo quy định của Luật NSNN. Đặc điểm của vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước cấp huyện Thứ nhất, vốn đầu tư XDCB từ NSNN thường có quy mô lớn nhưng không có tính ổn định. Các hạng mục đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng xã hội là những hạng mục có vốn đầu tư lớn nhưng lại có vai trò vô cùng quan trọng và tất yếu của quá trình phát triển. Chi đầu tư XDCB tạo ra môi trường thuận lợi nhằm thu hút các nguồn lực đầu tư nội địa cũng như từ các nguồn vốn nước ngoài đầu tư theo định hướng của Nhà nước trong từng thời kỳ. Do đó, đường lối phát triển KTXH và khả năng nguồn vốn của NSNN ảnh hưởng lớn đến quy mô và tỷ trọng chi ngân sách cho đầu tư XDCB. Vì thế, chi cho đầu tư XDCB thường chiếm tỷ trọng lớn trong tổng nguồn chi ngân sách nhà nước của các địa phương. Mặc dù chiếm tỷ trọng lớn nhưng vốn đầu tư XDCB từ ngân sách lại không ổn định giữa các năm cũng như giữa các thời kỳ phát triển KTXH. Các nội dung chi thuộc chi đầu tư XDCB cho từng lĩnh vực KTXH thường có sự thay đổi giữa các thời kỳ. Với mỗi sự thay đổi đó thì lượng vốn chi cho đầu tư XDCB cũng sẽ thay đổi theo. Thứ hai, vốn đầu tư XDCB từ NSNN thường dài hạn và sản phẩm đầu tư XDCB có giá trị sử dụng lâu dài. Chi đầu tư XDCB là nhằm để thực hiện các mục tiêu phát triển KTXH của Nhà nước. Các mục tiêu này có tính dài hạn. Hơn nữa, các hạng mục đầu tư XDCB phục vụ cho mục tiêu phát triển kinh tế xã hội thường có thời gian thực hiện đầu tư dài. Tuy nhiên sau khi sử dụng, những công trình này có tính kiên cố và có giá trị sử dụng lâu. Thứ ba, vốn đầu tư XDCB từ NSNN chủ yếu được sử dụng để hình thành lên cơ sở hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội và tài sản cố định trong nền kinh tế. Thứ tư, vốn đầu tư XDCB dễ bị thất thoát, lãng phí. Những hạng mục công trình XDCB có vốn đầu tư lớn, thời gian đầu tư dài, có nhiều công trình lại “chìm” dưới mặt đất; hơn nữa, một công trình có thể có sự tham gia của nhiều ngành, nhiều địa phương, sự quản lý không chuyên sâu, vì thế dễ gây thất thoát và lãng phí trong quá trình thực hiện. 12 Vai trò của vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước cấp huyện Một là, vốn đầu tư XDCB từ NSNN góp phần quan trọng vào việc xây dựng và phát triển cơ sở vật chất kỹ thuật, hình thành kết cấu hạ tầng chung cho đất nước như giao thông, thuỷ lợi, hệ thống điện, trường học, trạm y tế… Hai là, vốn đầu tư XDCB từ NSNN góp phần quan trọng vào việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế, hình thành những ngành mới, tăng cường chuyên môn hoá và phân công lao động xã hội. Ba là, vốn đầu tư XDCB từ NSNN có vai trò định hướng hoạt động đầu tư trong nền kinh tế. Việc Nhà nước bỏ vốn đầu tư vào kết cấu hạ tầng và các ngành, lĩnh vực có tính chiến lược không những có vai trò dẫn dắt hoạt động đầu tư trong nền kinh tế mà còn góp phần định hướng hoạt động của nền kinh tế. Bốn là, vốn đầu tư XDCB từ NSNN có vai trò quan trọng trong việc giải quyết các vấn đề xã hội như xoá đói, giảm nghèo, phát triển vùng sâu, vùng xa. Thông qua việc đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng, các cơ sở sản xuất kinh doanh và các công trình văn hoá, xã hội góp phần quan trọng vào việc giải quyết việc làm, tăng thu nhập, cải thiện và nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân ở nông thôn, vùng sâu, vùng xa. 2 1.1.3. Quản lý hoạt động đầu tư XDCB bằng nguồn vốn ngân sách 1.1.3.1. Khái niệm Khái niệm quản lý Quản lý là một hoạt động mang tính tất yếu, nó tò tại ở mọi tổ chức có quy mô lớn hay nhỏ, có cấu trúc đơn giản hay phức tạp. Hoạt động quản lý bắt nguồn từ sự phân công lao động xã hội nhằm đạt được mục tiêu đề ra. Trong các công trình nghiên cứu, quản lý được tiếp cận ở nhiều góc độ, làm nên sự phong phú về quan niệm quản lý. Quản lý là một hoạt động rất cần thiết. Mục tiêu của các nhà quản lý là nhằm hình thành một môi trường mà con người có thể đạt được các mục đích của nhóm với thời gian, tiền bạc, vật chất và sự bất mãn cá nhân ít nhất. Với tư cách thực hành thì cách quản lý là một nghệ thuật, còn kiến thức có tố chức về quản lý là một khoa học 4. Quản lý còn được nhìn nhận là hoạt động với 2 quá trình đan xen rất chặt chẽ chính là sự duy trì và phát triển 6. Quản lý là sự tác động có chủ đích của chủ thể quản lý tới đối tượng quản lý một cách liên tục, có tổ chức, liên kết các thành viên trong tổ chức hành động nhằm đạt tới mục tiêu với kết quả tốt nhất 19. Như vậy, suy rộng phân tích quản lý gồm 4 yếu tố: chủ thể, đối tượng, mục tiêu và môi trường quản lý, cụ thể: + Chủ thể quản lý: là người đưa ra mệnh lệnh, thực hiện trong hoạt động quản lý. Trong suốt quá trình quản lý, chủ thể sẽ dùng các công cụ, phương pháp quản lý khác nhau nhằm tác động lên đối tượng quản lý. + Đối tượng quản lý: Là thực thể tiếp nhận trực tiếp sự tác động của chủ thể quản lý. + Mục tiêu quản lý: Là cái cuối cùng cần phải đạt tới một thời điểm nào đó trong tương lai do chủ thể quản lý hướng tới đặt ra. Mục tiêu quản lý là sự liên kết giữa chủ thể quản lý và đối tượng quản lý. + Môi trường quản lý: Bao gồm các điều kiện mà có tác động, ảnh hưởng đến hoạt động quản lý. Môi trường quản lý tồn tại khá đa dạng. Khái niệm quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN Quản lý vốn đầu tư XDCB từ nguồn NSNN là việc áp dụng các công cụ, biện pháp của nhà nước trong phân phối và sử dụng phần vốn mà NSNN bỏ ra để đầu tư tái sản xuất tài sản cố định với mục đích nhằm đạt được hiệu quả, hiệu lực của đầu tư XDCB từ nguồn NSNN hướng tới mục tiêu từng bước tăng cường, hoàn thiện, hiện đại hóa cơ sở vật chất kỹ thuật và năng lực sản xuất của nền kinh tế quốc dân 15 Quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN là sự tác động có chủ đích của cán bộ quản lý nhà nước lên đối tượng quản lý nhằm đánh giá, điều chỉnh, giám sát các nội dung quản lý vốn đầu tư XDCB từ nguồn NSNN để duy trì và nâng cao hiệu quả của hoạt động này, hướng đến hiệu quả hơn trong việc xây dựng và phát triển cơ sở vật chất kỹ thuật, kết cấu hạ tầng kinh tế xã hội cho nền kinh tế phát triển. Đặc điểm của quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN Theo Quy định tại Luật Ngân sách nhà nước số 012002QH11 ngày 16122012 (Quốc hội, 2002). Nghị định số 602003NĐCP ngày 06062003, Chính phủ (2003) về Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Ngân sách Nhà nước quy định rõ, một trong những nhiệm vụ chi quan trọng của NSNN tại các cấp ngân sách là chi đầu tư cho phát triển. Vốn đầu tư XDCB từ nguồn NSNN là một bộ phận thuộc vốn đầu tư phát triển từ nguồn NSNN, được hình thành từ hoạt động huy động ngân sách của Nhà nước để chi cho đầu tư XDCB nhằm xây dựng và phát triển hạ tầng cơ sở kỹ thuật và kết cấu hạ tầng kinh tế xã hội cho nền kinh tế quốc dân. Vậy nên, đặc điểm quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN phụ thuộc vào đặc điểm của vốn cấp XDCB. Thứ nhất, quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN được quản lý phân cấp với nhiều chủ đầu tư và với nhiều giai đoạn chi ngân sách, và nguồn vốn tương đối lớn. Với những đặc thù của vốn đầu tư XDCB từ NSNN cho thấy vốn đầu tư XDCB từ nguồn NSNN là một khoản chi lớn của NSNN nhưng không có tính chất ổn định. Nó phụ thuộc vào từng thời kỳ, thời điểm phụ thuộc vào kế hoạch, quy hoạch, định hướng phát triển từng giai đoạn, từng lĩnh vực chi. Bên cạnh đó, phần lớn các dự án đầu tư được thực hiện bởi nhiều đơn vị, mỗi đơn vị đảm nhận mỗi công việc riêng dưới sự quản lý chung của chủ đầu tư, việc quản lý vốn đầu tư XDCB rất khó khăn nếu đảm bảo được mục đích tránh thất thoát vừa đảm bảo tiến độ và chất lượng thi công, vừa đảm bảo tiết kiệm, nâng cao hiệu quả vốn đầu tư. Thứ hai, Quản lý vốn đầu tư XDCB từ nguồn NSNN được thực hiện từ khâu phê duyệt chủ trương đầu tư; lập kế hoạch, xác định danh mục chương trình, dự án đầu tư, triển khai thực hiện; sau đó là quá trình theo dõi, kiểm tra đánh giá, thanh tra các chương trình, dự án. Vì vậy, cần có kế hoạch chi tiết cụ thể và xuyên suốt hoạt động khi chi vốn đầu tư XDCB từ nguồn NSNN. Thứ ba, Quản lý vốn đầu tư XDCB từ nguồn NSNN phụ thuộc vào đối tượng đặc điểm đầu tư XDCB là quá trình thi công chịu ảnh hưởng điều kiện tự nhiên, vì thế có những biến động về nguồn vốn, thời gian... Cần bám sát và có những điều chỉnh cụ thể trong quá trình quản lý nguồn vốn nhằm đêm lại kết quả cao trong sử dụng vốn. Thứ tư, hấu hết vốn đầu tư XDCB từ nguồn NSNN, thường xuyên suốt thời gian kéo dài. Sự thay đổi các yếu tố kinh tế, chính trị và cả tự nhiên biến động sẽ gây nên những thất thoát lãng phí, gọi chung là những tổn thất mà các nhà đầu tư không lường được hết khi lập kế hoạch dự toán. Do vậy, từ đặc điểm này sẽ là cơ sở khoa học để có những biện pháp quản lý vốn đầu tư XDCB từ nguồn NSNN thích hợp hữu hiệu nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế và hiệu quả xã hội của quá trình đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn NSNN 15. 1.1.3.2. Mục tiêu, công cụ, chủ thể quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước Mục tiêu quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước cấp huyện Quản lý vốn đầu tư XDCB từ nguồn NSNN nhằm: Phân định rõ trách nhiệm, quyền hạn của cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức, cá nhân liên quan đến quản lý và sử dụng vốn đầu tư XDCB từ nguồn NSNN; thực hiện mục tiêu hướng đến sử dụng vốn đầu tư XDCB từ nguồn NSNN tiết kiệm, chống thất thoát lãng phí, nâng cao chất lượng công trình đầu tư XDCB từ nguồn ngân sách Nhà nước; Tạo điều kiện thúc đẩy quá trình Công nghiệp hóa, Hiện đại hóa đất nước, tạo tiền đề phát triển kinh tế xã hội địa phương 2. Công cụ quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước cấp huyện Trong quản lý vốn có nhiều các công cụ khác nhau, tuy nhiên 4 công cụ chính được sử dụng gồm: Thứ nhất, quản lý bằng hệ thống cơ chế chính sách pháp luật gồm các quy định liên quan đến đầu tư XDCB từ NSNN; thông qua các văn bản quy phạm pháp luật do Nhà nước ban hành, các hệ thống hướng dẫn phương thức lập, theo dõi, đánh giá, quá trình sử dụng vốn đầu tư XDCB từ nguồn NSNN. Ngoài ra Nhà nước luôn hoàn thiện thể chế, mô hình phân cấp trong quản lý vốn nhằm giao trách nhiệm cụ thể đến từng đối tượng quản lý. Công cụ này là căn cứ để các các chủ thể quản lý thực hiện công tác kiểm tra, thanh tra việc còn các đối tượng quản lý thực hiện nhằm đảm bảo tính kỷ cương và quy chuẩn trong công tác quản lý vốn đầu tư XDCB từ nguồn NSNN. Thứ hai, hệ thống định mức kinh tế kỹ thuật liên quan đến hoạt động quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN bao gồm: định mức vật tư xây dựng cơ bản, định mức chi phí dự án, tư vấn dự án đầu tư xây dựng công trình, các loại định mức đơn giá xây dựng cơ bản. Chính vì vậy, trong bộ phận Ban quản lý dự án đầu tư cấp huyện luôn có một bộ phần phụ trách về thẩm định kỹ thuật dự án trước khi hoàn tất công trình bàn giao, báo cáo cơ quan có thẩm quyền quản lý. Thứ ba, đội ngũ cán bộ công chức và cộng đồng giám sát. Đội ngũ cán bộ công chức thực thi nhiệm vụ quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN là một công cụ quan trọng quyết định đến chất lượng của các công cụ quản lý nhà nước. Thứ tư, quản lý thông qua các kế hoạch, quy hoạch; Các quy hoạch kế hoạch huyện được thực hiện hàng năm; và được xây dựng dựa trên định hướng mục tiêu tổng thể phát triển kinh tế của huyện trong từng giai đoạn. Chủ thể quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước cấp huyện Chủ thể quản lý bao gồm tổng thể các cơ quan quản lý sử dụng vốn đầu tư XDCB từ NSNN với cơ cấu tổ chức nhất định (chẳng hạn các cơ quan có chức năng của nhà nước thực hiện quản lý vĩ mô đối với vốn đầu tư XDCB của nhà nước thực hiện chức năng quản lý tất cả các dự án; Các cơ quan của chủ đầu tư thực hiện quản lý vi mô đối với vốn đầu tư XDCB từ NSNN thực hiện chức năng quản lý cho từng dự án). Bên cạnh đó còn có đối tượng quản lý, nhìn dưới góc độ hiện vật thì đối tượng quản lý chính là vốn đầu tư XDCB của NSNN; Xét về cấp quản lý thì đối tượng quản lý chính là các cơ quan quản lý và sử dụng vốn đầu tư XDCB cấp dưới 5. 1.2. Nội dung của quản lý đầu tư XDCB từ vốn NSNN cấp huyện 1.2.1. Lập kế hoạch và phân bổ vốn Công tác lập kế hoạch vốn đầu tư XDCB Lập kế hoạch vốn đầu tư XDCB từ NSNN cần phải thực hiện trước khi thực hiện quyết định đầu tư. Xây dựng danh mục đầu tư XDCB phải căn cứ vào chủ trương đầu tư, các dự án phải bám sát vào kế hoạch đầu tư xây dựng kế hoạch phát triển kinh tếxã hội 5 năm của huyện, của các ngành, các địa phương và phù hợp với quy hoạch tổng thể phát triển kinh tếxã hội; quy hoạch ngành, lĩnh vực được phê duyệt. Phân bổ vốn đầu tư xây dựng cơ bản Quá trình quyết định phân bổ vốn cần dựa trên cơ sở cân đối nguồn vốn khả thi và thực hiện theo 2 loại nguồn vốn (Nguồn vốn thuộc tỉnh quản lý cấp xuống và nguồn vốn từ NSNN huyện), đảm bảo tập trung, không dàn trải, chủ yếu do các cơ quan tổng hợp và quản lý về nguồn vốn đầu tư XDCB là cơ quan Kế hoạch đầu tư và cơ quan Tài chính phối hợp với các chủ đầu tư cân đối nhu cầu và quy mô vốn để phân bổ. Việc phân bổ vốn đầu tư cần phải bám sát mục tiêu phát triển kinh tếxã hội hàng năm, kế hoạch đầu tư xây dựng trung hạn, kế hoạch phát triển kinh tếxã hội 5 năm; các quy định của pháp luật hiện hành, nhằm phân bổ vốn trọng tâm các hạng mục, tránh dàn trải. Quá trình phân bổ vốn càn dựa trên các tiêu chí thực hiện phân bổ nhằm tránh hiện tượng không đáng có trong công tác quản lý vốn đầu tư XDCB từ nguồn NSNN như có dự án thừa vốn, có dự án thiếu vốn, có dự án phân bổ vốn nhưng không triển khai được. Phân bổ vốn là rất quan trọng, phức tạp vì có nhiều yếu tố tác động nhất là can thiệp con người. Vì vậy thực hiện phân bổ dựa trên nguyên tắc phân bổ, dựa trên các văn bản hướng dẫn của các cấp đối với một danh mục phân bổ kế hoạch vốn đầu tư XDCB nguồn NSNN hàng năm. Bên cạnh đó, cơ cấu lĩnh vực trong tổng vốn đầu tư XDCB nguồn NSNN hàng năm: Cơ cấu này phản ánh mức độ cân đối của việc phân bổ, phù hợp với mục tiêu, định hướng phát triển kinh tế xã hội. Quá trình thực hện dự án đầu tư có những yếu tố tác động khách quan ảnh hưởng đến kết quả dự án, phân bổ vốn cần điều chỉnh kế hoạch, chuyển vốn từ các dự án không thực hiện sang các dự án khác khả thi... thúc đẩy quá trình giải ngân vốn hợp lý, đúng nguyên tắc 13; 15. 1.2.2. Tạm ứng và thanh toán XDCB từ vốn NSNN Quy trình tạm ứng, thanh toán vốn đầu tư XDCB từ NSNN Số lượng vốn tạm ứng cho nhà thầu đầu tư được thực hiện theo quy định ban hành, một số công văn thông tư hướng dẫn chính như: công văn số 16989BTCĐT ngày 13122011 của Bộ Tài chính về việc hướng dẫn thanh toán vốn đầu tư kế hoạch năm 2012; tại Thông tư số 862011TTBTC ngày 1762011 của Bộ Tài chính quy định về quản lý, thanh toán vốn đầu tư và vốn sự nghiệp có tính chất đầu tư thuộc nguồn ngân sách nhà nước và văn bản sửa đổi, bổ sung. Quy trình tạm ứng, thanh toán vốn đầu tư XDCB Bước 1: Mở tài khoản giao dịch tại Kho bạc Bước 2: Chủ đầu tư nộp hồ sơ tại bộ phận tiếp nhận. Cán bộ tiếp nhận kiểm tra tính pháp lý và nội dung hồ sơ: Trường hợp hồ sơ đã đầy đủ, hợp lệ thì lập giấy giao nhận tài liệu, mỗi bên giữ một bản; Trường hợp hồ sơ thiếu, hoặc không hợp lệ thì công chức tiếp nhận hồ sơ hướng dẫn để người đến nộp hồ sơ làm lại cho kịp thời. Bước 3: Sau thời gian quy định, Chủ đầu tư đến nhận giấy rút vốn về. Tùy theo từng lần tạm ứng hay thanh toán mà Chủ đầu tư bổ sung thêm các tài liệu trong quá trình tạm ứng thanh toán như: nếu tạm ứng vốn (Giấy đề nghị thanh toán vốn đầu tư; Chứng từ chuyển tiền) 13. Quyền và trách nhiệm của các chủ thể trong quá trình thanh toán vốn NSNN cho đầu tư XDCB: Chủ đầu tư chịu trách nhiệm toàn bộ về chất lượng của công trình thuộc dự án đầu tư do bộ phận quản lý. Bên cạnh đó, chủ đầu tư có quyền yêu cầu những đơn vị liên quan, theo hợp đồng, giải trình về chất lượng vật liệu, thiết bị, công việc,... và được phép từ chối nghiệm thu công trình nếu không đủ, đúng yêu cầu chất lượng thẩm định. Ngoài quyền trên thì chủ đầu tư cũng phải tự chịu trách nhiệm trước pháp luật về giá trị đề nghị thanh toán với tổ chức cấp phát, cho vay vốn (về tính chính xác, hợp pháp của khối lượng thực hiện, định mức, đơn giá, dự toán các loại công việc, chất lượng công trình). KBNN có trách nhiệm kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ trong quá trình thanh toán, đảm bảo thanh toán vốn kịp thời, đầy đủ, đúng quy định. Hình thức kiểm tra gồm: Định kỳ và đột xuất kiểm tra các chủ đầu tư tình hình chấp hành chế độ chính sách về quản lý chi phí đầu tư xây dựng, về tình hình sử dụng vốn đầu tư. KBNN cũng được phép tạm dừng thanh toán vốn hoặc thu hồi số vốn mà chủ đầu tư sử dụng sai mục đích, không đúng đối tượng hoặc trái với chế độ quản lý tài chính của Nhà nước 13. Nhằm tăng cường quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ NSNN, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đâu tư công của Nhà nước, đồng thời góp phần thực hiện cải cách hành chính về quy trình nghiệp vụ kiểm soát chi, ngày 28 tháng 12 năm 2016, KBNN đã ban hành Quyết định số 5657QĐKBNN kèm theo Quy trình kiểm soát thanh toán vốn đầu tư và vốn sự nghiệp có tính chất tư trong nước qua hệ thống KBNN (Quy trình 5657). Tuy nhiên, thời gian qua, hệ thống KBNN đã nỗ lực triển khai đồng bộ các giải pháp như: Tăng cường năng lực, nâng cao trình độ chuyên môn cho công chức kiểm soát chi thông qua công tác đào tạo, tập huấn nghiệp vụ; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác kiểm soát chi; thường xuyên động viên công chức nâng cao tinh thần trách nhiệm trong thực thi công vụ; thực hiện cải cách thủ tục hành chính… Vì vậy, quy định về thời gian kiểm soát chi của KBNN tại quy trình này là 03 ngày làm việc, không trừ thời gian cao điểm (tháng cuối năm và tháng 1 năm sau), trong đó, bộ phận kiểm soát chi là 02 ngày làm việc, kế toán là 01 ngày làm việc (bao gồm cả thời gian để Lãnh đạo KBNN phụ trách kiểm soát chi và phụ trách kế toán xem xét, ký duyệt) 3. 1.2.3. Quyết toán đầu tư XDCB từ vốn NSNN Quyết toán vốn đầu tư Vốn đầu tư được quyết toán là toàn bộ chi phí hợp pháp được thực hiện trong suốt thời gian đầu tư để đưa dự án vào sử dụng. Các chi phí hợp pháp là chi phí được thực hiện đúng với thiết kế, dự toán đã phê duyệt. Sau khi quyết toán toàn bộ dự án, quá trình quản lý vốn đầu tư XDCB từ nguồn NSNN xem là tạm dừng, toàn bộ công trình của dự án đầu tư sẽ được bàn giao cho đơn vị thụ hưởng sử dụng. Các sửa chữa nhỏ phát sinh sẽ được sử dụng từ nguồn vốn khác. Quyết toán vốn NSNN cho đầu tư XDCB có hai hình thức, đó là quyết toán niên độ ngân sách và quyết toán vốn đầu tư XDCB công trình hoàn thành. Thẩm quyền kiểm tra, phê duyệt quyết toán vốn đầu tư hoàn thành Trong hoạt động thẩm tra, phê duyệt quyết toán dự án hoàn thành thuộc nguồn vốn nhà nước, đã được thực hiện theo phân cấp cụ thể đến từng bộ phận: Đối với Phòng Tài chính – Kế hoạch huyện, có thẩm định quyết toán các dự án đầu tư xây dựng thuộc thẩm quyền quyết định phê duyệt của UBND huyện. Đối với Sở Tài chính, có thẩm định quyết toán các dự án đầu tư xây dựng công trình thuộc thẩm quyền quyết định phê duyệt dự án của tỉnh và của Sở Kế hoạch và Đầu tư được UBND tỉnh ủy quyền quyết định đầu tư. Các cấp có thẩm quyền quyết định phê duyệt dự án đầu tư, đồng thời là cấp phê duyệt quyết toán vốn đầu tư 3. 1.2.4. Kiểm tra, giám sát XDCB từ vốn NSNN Các cơ quan thanh tra Nhà nước (được tổ chức theo cấp hành chính, ngành, lĩnh vực) thực hiện theo các nhiệm vụ, quyền hạn của mỗi tổ chức trong việc: thanh tra thực hiện chính sách luật pháp Nhà nước, các nhiệm vụ, các vụ việc liên quan đến trách nhiệm quản lý của cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu sự quản lý theo thẩm quyền.... Vậy nên, hoạt động quản lý và sử dụng vốn NSNN cho đầu tư XDCB chịu trách nhiệm dưới sự thanh tra nhà nước về quyền thanh tra trong việc thực hiện chính sách pháp luật. Kiểm tra giám sát, thanh tra trong quản lý và sử dụng vốn NSNN cho đầu tư XDCB với các nội dung như: định mức kỹ thuật, đơn giá, điều kiện thi công, đơn giá dự toán, bản thiết kế, tiến độ thời gian, các quy trình đấu thầu, công bố....nhàm hạn chế tham nhũng, chống thất thoát vốn NSNN cho đầu tư XDCB, hướng tới vốn được giải ngân đúng mục đích, đúng giá trị công trình. Các nhiệm vụ cụ thể trong công tác thanh tra giám sát như: Công tác kiểm tra cần được tăng cường, giám sát chi theo đúng quy định, đảm bảo hoàn thành nhiệm vụ theo dự toán ngân sách được giao; Tăng cường giám sát việc thực hiện lập, thẩm định, phê duyệt, trình phê duyệt chủ trương đầu tư và quyết định đầu tư; Tăng cường công tác kiểm tra quy trình quyết toán, sai phạm trong thi công, số liệu quyết toán... 3 15. 1.3. Các tiêu chí đánh giá quản lý vốn đầu tư XDCB từ vốn NSNN Công tác lập kế hoạch và phân bổ vốn đầu tư XDCB từ nguồn NSNN được thể hiện chỉ tiêu giữa số công trình, số vốn dự toán kế hoạch so với kết quả thực hiện. Để đánh giá công tác quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN có thể dựa trên các tiêu chí sau: Thực trạng quản quản lý vốn đầu tư XDCB từ nguồn NSNN thể hiện qua tổng số vốn đầu tư qua các năm, tổng công trình XDCB được đầu tư, công trình XDCB hoàn thành; công trình XDCB chưa hoàn thành,…. Đối với hiệu quả tài chính được đánh giá riêng cho mỗi dự án đầu tư XDCB, các chỉ tiêu như: tiết kiệm chi phí đầu tư, chi phí phát sinh hay không phát sinh do đầu tư không đúng tiến độ hay theo đúng tiến độ dự án… Hiệu quả kinh tế xã hội của chi NSNN cho dự án đầu tư XDCB được thể hiện bởi: Số km đường, kênh mương được kiên cố hóa, số trường học, số bệnh viện…) Các quy trình quản lý vốn NSNN cho dự án đầu tư XDCB cần chấp hành đúng chính sách pháp luật của Nhà nước như quy trình thẩm định, đấu thầu, chi cho đấu thầu, quyết toán, tạm ứng.... và được sử dụng vốn đầu tư XDCB đúng mục đích. Công tác thanh tra, kiểm tra được thực hiện theo quy định như số lần kiểm tra, các sai phạm trong quá trình kiểm tra cần được kết luận và xử lý đúng quy định pháp luật như vốn quyết toán và thanh tra vốn quyết toán; chỉ rõ mức sai phạm tại các công trình và có hướng giải quyết trong các lần thanh tra. 1.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý đầu tư XDCB từ vốn NSNN cấp huyện 1.4.1. Các nhân tố khách quan 1.4.1.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội Hoạt động xây dựng cơ bản chịu ảnh hưởng lớn bởi của điều kiện khí hậu. Bên cạnh đó, ở mỗi vùng, mỗi lãnh thổ có điều kiện tự nhiên khác nhau, do vậy cần phải có những thiết kế, kiến trúc phù hợp với điều kiện tự nhiên ở nơi xây dựng công trình. Với mỗi địa phương khác nhau thì yêu cầu có những công trình, sự án XDCB khác nhau phù hợp với mục tiêu và lợi thế của khu vực đó. Bên cạnh yếu tố tự nhiên thì quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ NSNN tại địa phương còn chịu ảnh hưởng bởi điều kiện kinh tế xã hội. Với môi trường kinh tế ổn định, vốn đầu tư sẽ được cung cấp đầy đủ, đúng tiến độ. Ngược lại nền kinh tế mất ổn định, mức tăng trưởng kinh tế chậm Nhà nước sẽ thắt chặt tín dụng để kìm chế lạm phát, các dự án sẽ bị điều chỉnh cơ cấu vốn đầu tư, chi ngân sách nhà nước giảm. Lạm phát cũng làm cho giá cả nguyên vật liệu tăng, làm chi phí công trình tăng điều này có thể hoãn thực hiện dự án vì không đủ vốn đầu tư để thực hiện. Vì vậy, có thể nói các yếu tố về kinh tế – xã hội có ảnh hưởng không nhỏ đến quản lý chi ngân sách nhà nước trong đầu tư xây dựng cơ bản trên địa bàn địa phương. 1.4.1.2. Hệ thống luật pháp, chính sách Hệ thống cơ chế, chính sách của cấp Trung ương liên quan đến quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN (Luật xây dựng, Luật đầu tư, Luật đấu thầu, nghị định, thông tư...) và địa phương (Quyết định, quy định...) tạo điều kiện thuận lợi cho công tác quản lý đầu tư XDCB và sẽ tạo ra sức hút lớn trong đầu tư. Môi trường pháp lý là nhân tố có ảnh hưởng rất lớn tới quản lý chi ngân sách nhà nước trong đầu tư xây dựng cơ bản ở địa phương. Định mức chi tiêu của Nhà nước là một trong những căn cứ quan trọng để xây dựng dự toán, phân bổ dự toán và kiểm soát chi tiêu trong đầu tư xây dựng cơ bản, cũng là một trong những chỉ tiêu để đánh giá chất lượng quản lý và điều hành ngân sách nhà nước của các cấp chính quyền địa phương. Việc ban hành các định mức chi một cách khoa học, cụ thể, kịp thời sẽ góp phần không nhỏ trong việc quản lý chi tiêu ngân sách nhà nước được chặt chẽ hơn, hiệu quả hơn. Hơn nữa, khi phân công trách nhiệm, quyền hạn rõ ràng cho từng cơ quan, địa phương sẽ tạo điều kiện cho công tác quản lý chi ngân sách nhà nước trong đầu tư xây dựng cơ bản đạt hiệu quả, không lãng phí công sức, tiền của. Sự phân định trách nhiệm, quyền hạn phải được tôn trọng và thể chế hóa thành Luật để các cơ quan cũng như từng cá nhân có liên quan biết được phạm vi trách nhiệm và quyền hạn của mình trong thực hiện nhiệm vụ, qua đó công việc được tiến hành trôi chảy, dựa trên nguyên tắc rõ ràng, minh bạch không đùn đẩy trách nhiệm, và trách nhiệm giải trình rõ ràng sẽ góp phần nâng cao chất lượng quản lý chi ngân sách nhà nước trong đầu tư xây dựng cơ bản. Hệ thống chính sách pháp luật nếu không chặt chẽ sẽ dẫn đến tình trạng có nhiều kẽ hở tạo điều kiện cho tiêu cực, tham nhũng thất thoát, lãng phí trong đầu tư XDCB. Vì vậy, hệ thống pháp luật quản lý vốn đầu tư xây dựng ngày càng phải hoàn thiện, phù hợp với thực tế, tránh chồng chéo, tránh thủ tục rườm rà nhằm thu hút đầu tư cũng như nâng cao hiệu quả hoạt động đầu tư XDCB. Như vậy, hệ thống pháp luật liên quan đến quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN sẽ có tác dụng thúc đẩy hoặc kìm hãm hoạt động quản lý hiệu quả nguồn vốn đầu tư XDCB từ NSNN trên địa bàn huyện. 1.4.1.3. Quy mô ngân sách nhà nước (khả năng đáp ứng của ngân sách) Các khoản chi trong dự toán về chi ngân sách cho đầu tư xây dựng cơ bản luôn luôn được xây dựng dựa và tính toán có căn cứ khoa học dựa trên nguồn thu ngân sách năm trước. Hàng năm, căn cứ vào thực tiễn thu ngân sách các năm trước và dự báo tăng thu trong năm nay, các cơ quan có chức năng đề ra kế hoạch thu ngân sách. Đối với các địa phương có nguồn thu lớn thì không phụ thuộc vào NSTW cấp và sẽ chủ động hơn trong việc lập dự toán chi ngân sách cũng như quản lý chi ngân sách trong đầu tư xây dựng cơ bản. 1.4.2. Các nhân tố chủ quan 1.4.2.1. Trình độ quản lý của cơ quan quản lý cấp huyện Năng lực, trình độ tổ chức bộ máy quản lý nhà nước cấp huyện có ảnh hưởng quan trọng quyết định đến hiệu quả hoạt động quản lý vốn đầu tư XDCB. Trình độ quản lý ảnh hưởng trực tiếp đến việc xây dựng kế hoạch, đến các giai đoạn quản lý, thực thi như: chuẩn bị đầu tư; thực hiện và kết thúc đầu tư đưa vào quản lý khai thác sử dụng. Nếu đội ngũ cán bộ có trình độ chuyên môn, sẽ tạo điều kiện cho công tác quản lý, giám sát, đánh giá được diễn ra có hiệu quả, có chất lượng hơn và ngược lại. Trình độ quản lý của các cơ quan quản lý nhà nước cấp huyện có thể chia dưới góc độ trình độ, năng lực quản lý của người lãnh đạo tham gia quản lý vốn đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN và trình độ chuyên môn của cán bộ tham gia quản lý vốn đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN. Đối với lãnh đạo, với vai trò đề xuất các chiến lược về ngân sách, lập kế hoạch triển khai các công việc hợp lý, rõ ràng tạo nên một cơ cấu tổ chức hợp lý, hiệu quả có sự phân định rõ ràng trách nhiệm giữa các nhân viên cũng như các khâu, các bộ phận quản lý vốn đầu tư ở địa phương. Điều hành, quản lý chung cho toàn bộ hoạt động dự án đầu tư XDCB cấp huyện. Lãnh đạo cũng cần tránh bệnh chạy theo thành tích, bệnh cục bộ địa phương, bệnh quan liêu mệnh lệnh, coi thường pháp luật, xem trình tự thủ tục là thứ gò bó quyền lực của mình. Đây cũng có thể được coi là một trong những yếu tố làm giảm hiệu quả, thậm chí còn gây những hậu quả như thất thoát, lãng phí, tham nhũng,… trong công tác quản lý chi ngân sách nhà nước trong đầu tư xây dựng cơ bản trên địa bàn địa phương Đối với cán bộ tham gia quản lý vốn đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN quyết định đến hiệu quả quản lý sử dụng vốn đầu tư XDCB từ NSNN. Nếu có trình độ cao sẽ nắm bắt nguyên tắc quản lý và xử lý thông tin nhanh, phù hợp mang lại hiệu quả cao trong đầu tư XDCB; giảm thiểu được sai lệch trong cung cấp thông tin của đối tượng sử dụng vốn ngân sách nhà nước trong đầu tư xây dựng cơ bản, kiểm soát được toàn bộ nội dung chi, nguyên tắc chi và tuân thủ theo các quy định về quản lý chi ngân sách nhà nước trong đầu tư xây dựng cơ bản đảm bảo theo dự toán đã đề ra 1.4.2.2. Năng lực tổ chức thực hiện dự án của chủ đầu tư Năng lực tổ chức này, có ảnh hưởng không nhỏ đến việc thực thi dự án đầu tư XDCB cấp huyện, cụ thể như việc thực thi theo kế hoạch về tiến độ công trình XDCB, về chất lượng sản phẩm đầu tư XDCB, vấn đề thanh toán, quyết toán công trình, dự án. Với vai trò đại diện duy nhất cho chủ đầu tư cấp huyện, năng lực tổ chức của Ban quản lý dự án đầu tư cấp huyện có ảnh hưởng đến sự thành bại của một dự án đầu tư XDCB, từ công tác quyết toát, quy trình dự thầu, Thẩm định về kỹ thuật công trình dự án, xây dựng, kiểm tra kỹ thuật công trình.... xuyên suốt quá trình đầu tư. 1.4.2.3. Năng lực của các tổ chức tư vấn đầu tư XDCB Thứ nhất, với chủ thầu đầu tư; nếu chủ đầu tư, đơn vị tư vấn, nhà thầu thi công nếu không đủ năng lực chuyên môn, không thực hiện đúng, đủ chức năng, nhiệm vụ hoặc quá chạy theo mặt trái của cơ chế thị trường... sẽ dẫn đến tình trạng lãng phí đối với nhiều dự án đầu tư xây dựng cơ bản. Thiếu năng lực trình độ sẽ dẫn đến các sai phạm như là nghiệm thu, tính sai hệ số chi phí, sử dụng chi phí ban quản lý không đúng quy định. Ngoài ra, trong quá trình thực hiện các dự án đầu tư, vẫn xảy ra tình trạng: Công tác khảo sát chưa sát, đúng với điều kiện thực tế tại địa điểm xây dựng công trình ảnh hưởng đến việc lập dự án, dự toán chưa chính xác; các đơn vị lập dự án tính sai hệ số chi phí, lập dự toán không đúng với điều kiện thực tế, các đơn vị tư vấn giám sát, đơn vị thi công tổ chức nghiệm thu, thanh toán vốn và quyết toán công trình, điều này làm thất thoát vốn Nhà nước, ảnh hưởng đến chất lượng công trình 7. Bên cạnh đó, yếu năng lực còn dẫn đến các chủ đầu tư chưa xác định chính xác loại, quy mô, tính chất công trình, nhằm áp dụng tiêu chuẩn, quy chuẩn, định mức, đơn giá cho phù hợp với mục đích sử dụng. Tác động đến tình trạng suất đầu tư xây dựng bị đẩy lên cao, dự án phải điều chỉnh nhiều lần, gây lãng phí, thất thoát trong ĐTXD công trình, cũng như trong quá trình sử dụng. Thứ hai, với năng lực các nhà thầu tư vấn, các nhà thầu tư vấn XDCB như tư vấn khảo sát thiết kế, quản lý dự án, thẩm tra thiết kế dự toán, kiểm định an toàn chịu lực và chứng nhận sự phù hợp chất lượng công trình, nhà thầu thi công xây lắp chạy theo lợi nhận, thiếu trách nhiệm nghề nghiệp hoặc không đủ năng lực dẫn đến chất lượng sản phẩm tư vấn xây dựng, chất lượng thi công công trình không đạt yêu cầu ảnh hưởng đến thất thoát và hiệu quả vốn đầu tư XDCB. Ngoài yếu tố trên còn có một số yếu tố ảnh hưởng như: Sự tiến bộ của khoa học công nghệ ứng dụng sẽ thuận tiện hơn trong quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN. Việc ứng dụng công nghệ thông tin đã được triển khai sâu rộng vào hầu hết các quy trình, nội dung quản lý, nhằm giúp tiết kiệm thời gian xử lý công việc, đảm bảo được tính chính xác, nhanh chóng, thống nhất về mặt dữ liệu, tạo tiền đề cho việc cải cách về mặt nghiệp vụ một cách hiệu quả. Cơ sở vật chất phục vụ cho quản lý (như máy tính, phòng làm việc, hệ thống thông tin liên lạc…) đầy đủ tạo điều kiện công tác quản lý vốn đầu tư XDCB được thực hiện nhanh chóng, dễ dàng và có độ chính xác cao hơn. 1.5. Kinh nghiệm quản lý đầu tư XDCB từ vốn NSNN của một số huyện trên cả nước 1.5.1. Kinh nghiệm quản lý đầu tư XDCB từ vốn NSNN của huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hóa Hậu Lộc là huyện đồng bằng ven biển của tỉnh Thanh Hoá. Huyện có địa hình tương đối bằng phẳng, mức độ chênh lệch giữa các vùng không lớn. Do đó, Hậu Lộc có điều kiện thuận lợi để phát triển giao thông, thủy lợi. Huyện có nhiều tuyến đường quốc lộ chạy qua (Quốc lộ 1A, quốc lộ 10), các đường tỉnh lộ cũng như hệ thống các sông lớn (sông Lèn, sông Cầu Sài, sông Lạch Trường), hệ thống đường giao thông liên xã, liên thôn kết nối các cụm dân cư làng xã với nhau rất thuận lợi cho đi lại, giao lưu, buôn bán. Từ năm 2015 đến nay, huyện Hậu Lộc tập trung chỉ đạo thực hiện có hiệu quả Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện về đầu tư cơ sở hạ tầng; huy động các nguồn lực để để tạo vốn đầu tư. Thực hiện rà soát danh mục các công trình, dự án cấp bách cần ưu tiên tập trung đầu tư để hoàn thành hoặc tiệm cận với tiêu chí về giao thông, thủy lợi, y tế, giáo dục, văn hóa. Luôn chú trọng thu hút, lồng ghép các nguồn vốn đầu tư; trong công tác quản lý, chỉ đạo thực hiện có sự linh hoạt, sát thực tế, phù hợp với điều kiện kinh phí và nhu cầu sử dụng thực tế. Tỷ trọng vốn đầu tư XDCB trên địa bàn huyện Hâu Lộc luôn chiếm trên 25% trong tổng chi ngân sách nhà nước.
Điều kiện tự nhiên
Điều kiện kinh tế xã hội của huyện Nông Cống có ảnh hưởng đến đầu tư XDCB bằng nguồn vốn ngân sách
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
STT Chữ viết tắt Ý nghĩa
1 BQLDA Ban Quản lý dự án
3 HĐND Hội đồng nhân dân
4 KBNN Kho bạc nhà nước
5 NSNN Ngân sách nhà nước
6 THCS Trung học cơ sở
7 THPT Trung học phổ thông
8 TNHH Trách nhiệm hữu hạn
9 UBND Ủy ban nhân dân
10 XDCB Xây dựng cơ bản
2.1.1.1.Vị trí địa lý, địa hình 30
2.1.2.Điều kiện kinh tế xã hội của huyện Nông Cống có ảnh hưởng đến đầu tư XDCB bằng nguồn vốn ngân sách 30
Trong giai đoạn 2016-2018, huyện Nông Cống đã có sự tạm ứng vốn xây dựng cơ bản (XDCB) theo từng ngành, lĩnh vực, được thể hiện trong Bảng 2.4 Bên cạnh đó, Bảng 2.7 cho thấy số lượng dự án đầu tư XDCB từ nguồn ngân sách nhà nước (NSNN) đã hoàn thành và được quyết toán trong cùng giai đoạn này.
Bảng 2.9 Tổng số vốn đầu tư XDCB từ NSNN huyện Nông Cống giai đoạn 2016 -2018 54
Bảng 2.10 Dự án hoàn thành và chưa hoàn thành tại huyện Nông Cống giai đoạn 2016 -2018 55
Bảng 2.11 Chi phí phát sinh của các dự án đầu tư XDCB từ NSNN tại Nông Cống giai đoạn 2016-2018 56
Bảng 2.12 Các chỉ tiêu hiệu quả kinh tế - xã hội từ hoạt động đầu tư XDCB từ NSNN tại Nông Cống 56
2.1.1.1.Vị trí địa lý, địa hình 30
2.1.2.Điều kiện kinh tế xã hội của huyện Nông Cống có ảnh hưởng đến đầu tư XDCB bằng nguồn vốn ngân sách 30
Trong giai đoạn 2016-2018, huyện Nông Cống đã có sự tạm ứng vốn xây dựng cơ bản (XDCB) theo các ngành và lĩnh vực khác nhau, như thể hiện trong Bảng 2.4 Đồng thời, Bảng 2.7 cho thấy số lượng dự án đầu tư XDCB từ nguồn ngân sách nhà nước (NSNN) đã hoàn thành và được quyết toán trong cùng thời gian này.
Bảng 2.9 Tổng số vốn đầu tư XDCB từ NSNN huyện Nông Cống giai đoạn 2016 -2018 54
Bảng 2.10 Dự án hoàn thành và chưa hoàn thành tại huyện Nông Cống giai đoạn 2016 -2018 55
Bảng 2.11 Chi phí phát sinh của các dự án đầu tư XDCB từ NSNN tại Nông Cống giai đoạn 2016-2018 56
Bảng 2.12 Các chỉ tiêu hiệu quả kinh tế - xã hội từ hoạt động đầu tư XDCB từ NSNN tại Nông Cống 56
Đầu tư xây dựng cơ bản (XDCB) đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển kết cấu hạ tầng kinh tế xã hội, hỗ trợ sản xuất và kinh doanh, từ đó thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế tại các địa phương Ở nhiều nơi, vốn đầu tư XDCB chiếm hơn 20% tổng chi ngân sách nhà nước, cho thấy sự quan tâm và chú trọng đối với lĩnh vực này.
Nông Cống là huyện thuộc phía nam tỉnh Thanh Hóa, nằm trong vùng kinh tế Nam Thanh - Bắc Nghệ Huyện có đường sắt Bắc Nam và quốc lộ 45 chạy qua, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển kinh tế, giao lưu thương mại và hội nhập của địa phương.
Dưới sự lãnh đạo của Huyện ủy, HĐND và UBND huyện Nông Cống, quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản (XDCB) đã đạt nhiều kết quả quan trọng Việc huy động và sử dụng vốn ngân sách Nhà nước cùng với vốn trái phiếu chính phủ đã góp phần lớn vào đầu tư XDCB kinh tế - xã hội Nhiều dự án đã hoàn thành và đưa vào sử dụng, tạo ra hiệu quả rõ rệt, thúc đẩy sản xuất phát triển, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, xoá đói giảm nghèo và cải thiện đời sống vật chất, tinh thần của người dân trong huyện.
Vốn đầu tư XDCB từ ngân sách nhà nước (NSNN) là nguồn vốn được phân bổ trong dự toán hàng năm, bao gồm các khoản thu từ trong nước và nước ngoài, nhằm mục đích cấp phát, thanh toán và cho vay ưu đãi cho các dự án đầu tư xây dựng cơ bản.
Tại huyện Nông Cống, tỉnh Thanh Hóa, ngân sách nhà nước cho đầu tư xây dựng cơ bản (XDCB) đã tăng liên tục qua các năm Tuy nhiên, quản lý vốn đầu tư XDCB vẫn gặp nhiều khó khăn như hệ thống văn bản quản lý thường xuyên thay đổi và thiếu đồng bộ, quy trình quản lý phức tạp với nhiều văn bản khác nhau, và việc quy hoạch, lập kế hoạch còn phân tán Năng lực của một số cán bộ quản lý còn hạn chế, dẫn đến tình trạng thất thoát và lãng phí trong đầu tư Công tác thanh tra, kiểm tra và giám sát các dự án cũng còn nhiều bất cập, và việc đánh giá quản lý chưa toàn diện Do đó, việc tăng cường quản lý vốn đầu tư XDCB từ ngân sách nhà nước là rất cần thiết trong thời gian tới.
Tác giả đã quyết định chọn đề tài "Quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách Nhà nước trên địa bàn huyện Nông Cống, tỉnh Thanh Hóa" cho Luận văn tốt nghiệp Thạc sĩ của mình, nhằm nghiên cứu và phân tích thực trạng quản lý vốn đầu tư trong lĩnh vực xây dựng cơ bản tại khu vực này.
2 Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
Mục tiêu của bài viết là đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước tại huyện Nông Cống, tỉnh Thanh Hóa.
Hệ thống hóa các vấn đề lý luận liên quan đến quản lý hoạt động đầu tư xây dựng cơ bản (XDCB) bằng ngân sách nhà nước là cần thiết Đồng thời, việc xây dựng các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả của công tác quản lý đầu tư XDCB tại vùng nông thôn cũng đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng quản lý và sử dụng nguồn vốn.
Trong giai đoạn 2016 – 2018, huyện Nông Cống đã thực hiện phân tích thực trạng quản lý hoạt động đầu tư xây dựng cơ bản (XDCB) từ ngân sách nhà nước Qua đó, bài viết đánh giá những thành tựu đạt được cũng như những hạn chế trong công tác quản lý XDCB tại địa phương Đồng thời, các nguyên nhân dẫn đến những hạn chế này cũng được chỉ ra, nhằm tìm kiếm giải pháp cải thiện hiệu quả quản lý đầu tư trong tương lai.
- Đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động đầu XDCB từ ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Nông Cống.
3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động đầu tư XDCB từ ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Nông Cống.
- Phạm vi không gian: công tác quản lý hoạt động đầu tư XDCB diễn ra trên địa bàn huyện Nông Cống, tỉnh Thanh Hóa.
- Phạm vi thời gian: công tác quản lý hoạt động đầu tư XDCB diễn ra từ năm 2016 đến 2018, định hướng đến năm 2025.
Luận văn này tập trung vào việc nghiên cứu quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước cấp huyện tại huyện Nông Cống, tỉnh Thanh Hóa Nội dung nghiên cứu sẽ phân tích các khía cạnh liên quan đến hiệu quả sử dụng vốn đầu tư và các chính sách quản lý tài chính trong lĩnh vực xây dựng cơ bản.
Để hoàn thành các nhiệm vụ và đạt được mục tiêu nghiên cứu của luận văn, chúng tôi đã áp dụng một số phương pháp nghiên cứu kết hợp.
- Phương pháp thu thập dữ liệu:
Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các giáo trình và nghiên cứu trước đây có liên quan đến đề tài, cùng với thông tin từ tài liệu và báo cáo của Ủy ban nhân dân huyện Nông Cống, Phòng Kế hoạch – Tài chính và Phòng Kinh tế.
Hạ tầng là yếu tố quan trọng trong việc phát triển dự án đầu tư xây dựng Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng, Chi cục Thống kê huyện cùng các đơn vị liên quan đóng vai trò thiết yếu trong việc điều phối và quản lý Ngoài ra, các văn bản nhà nước quy định cũng ảnh hưởng đến hoạt động đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước.
- Phương pháp phân tích số liệu