Bài 7:Tìm tập hợp các điểm trong mặt phẳng phức biểu diễn các số z thõa mỗi điều kiện sau:.. Các bài trong các đề thi đại học và bài tập làm thêm: 1..[r]
(1)LTĐH Cấp Tốc 2014 GV: Đoàn Văn Tính SỐ PHỨC A:LÝ THUYẾT: I SỐ PHỨC VÀ BIỂU DIỄN SỐ PHỨC : Định nghĩa: Số phức là biểu thức có dạng a bi , đó a, b ; i 1 Số phức z a bi có a là phần thực, b là phần ảo Số phức z a bi biểu diễn điểm M a; b hay u a; b mặt phẳng tọa độ Oxy z = a + 0i là số thực z = + bi là số ảo z = + 0i vừa là số thực vừa là số ảo a c b d Modun số phức z a bi chính là độ dài OM Vậy : z OM a b2 Hai số phức : a bi c di Số phức liên hợp số phức z a bi là số phức z a bi Chú ý : các điểm biểu diễn z và z đối xứng qua trục hoành Do đó z là số thực và z z , z là số ảo và z z CÁC PHÉP TOÁN TRÊN SỐ PHỨC : a Phép cộng, trừ, nhân hai số phức : a bi c di a c b d i a bi c di a c b d i a bi c di ac bd ad bc i Chú ý : Các phép toán : cộng, trừ, nhân hai số phức thực rút gọn biểu thức đại số quen thuộc với chú ý i 1 Các quy tắc đại số đã biết trên tập số thực áp dụng trên tập số phức i1 i, i 1, i3 i, i Tổng quát : i 4n 1, i 4n1 i, i 4n2 1, i 4n3 i 1 i 2i ; 1 i 2i b Phép chia hai số phức : a bi a bi c di a bi c di c di c di c di c2 d Như : (LTĐH CT 2014 - Q-Bình Tân,Q11-HCM ) 0946069661 Trang (2) LTĐH Cấp Tốc 2014 GV: Đoàn Văn Tính z z.z z.z z z.z z Chú ý : 1 i i 1 i c Các tính chất số phức liên hợp và modun : z z z z ; z z z z ; zz z.z ; z z z với z , z z z z ; zz z z ; z z ; z z z z z z Tính kết hợp: ( z + z/ ) + z// = z + ( z/ + z// ) Tính giao hoán : z + z/ = z/ + z Cộng với 0: z + = + z = z z = a + bi = > - z = - a – bi là số đối z II: PHƢƠNG TRÌNH BẬC HAI Căn bậc số phức: Định nghĩa : Số phức z là bậc hai số phức w : z2 w Như để tìm Số phức z x yi x, y là bậc hai số phức w a bi ta giải hệ phương trình hai ẩn x, y thực sau : 2 x y a xy b Chú ý : Số có đúng bậc hai là Số thực a có đúng hai bậc hai là : a Số thực a có hai bậc hai là i a i a Đặc biệt , số 1 có hai bậc hai là i Phƣơng trình bậc hai : Cho phương trình bậc hai az bz c ( a, b, c , a ) (LTĐH CT 2014 - Q-Bình Tân,Q11-HCM ) 0946069661 Trang (3) LTĐH Cấp Tốc 2014 GV: Đoàn Văn Tính Nếu , phương trình có nghiệm kép z b 2a Nếu , phương trình có hai nghiệm thực phân biệt : z1,2 b , 2a Nếu , phương trình có hai nghiệm ảo phân biệt : z1,2 b 2a , a Định lý Viet : Nếu phương trình bậc hai az bz c ( a, b, c , a ) có hai nghiệm z1 , z2 thì : z1 z2 b c và z1 z2 a a b Định lý đảo định lý Viet : Nếu hai số z1 , z2 có tổng z1 z2 S và z1 z2 P thì z1 , z2 là nghiệm phương trình : z Sz P III: DẠNG LƢỢNG GIÁC CỦA SỐ PHỨC Dạng lƣợng giác số phức : Số phức z a bi có dạng lượng giác là : z r cos i sin ; đó : r z , a b cos , sin , Ox, OM là acgumen z r r Các tính chất acgumen : Nếu là acgumen z thì là acgumen z Nếu là acgumen z thì là acgumen z Nhân, chia số phức dƣới dạng lƣợng giác : Nếu z r cos i sin và z r cos i sin thì : zz rr cos i sin , z r cos i sin z r Lũy thừa số phức dƣới dạng lƣợng giác : Nếu z r cos i sin thì z n r n cos n i sin n n và n Căn bậc hai số phức dƣới dạng lƣợng giác : Nếu z r cos i sin thì các bậc hai z là : (LTĐH CT 2014 - Q-Bình Tân,Q11-HCM ) 0946069661 Trang (4) LTĐH Cấp Tốc 2014 GV: Đoàn Văn Tính k 2 k 2 r cos i sin 2 , với k hay k B Bài tập rèn luyện: Bài 1: Rút gọn các biểu thức sau: 1 6 11 A i 4i i 5 5 C 3i 2i 2i 3i 1 i E i 1 2010 3 i 1 i 1 ; B 1 i i 1 i i 1 i i 1 i i ; D 2008 2009 i 2010 2011 i 2012 i i i i 2007 1 i F 1 i 2010 ; 30 1 i 3i 3i 10 G 1 i 1 i 1 i 1 i ; H 1 i 1 i 1 i i 20 20 Bài 2: Giải các phương trình sau trên tập số phức: a (7+2i)x-4+5i = -2+8i ;b (3+2i)x-6ix=(1-2i)[x-(1+5i)] c 2i 1 3i z 1 i 2i ; d i z i iz e z z 4i ; f 3x 3i x i g z2+ z =0 k (1-ix)2 + (3+2i)x-5=0 m 2x4+3x2+1=0 1 0 2i 1 i 18 x 1 i ; i z2+ z =0 ; h z 2+ z =0 ; l x4-x2 -6=0 ; n 4x4+4x2+1=0 Bài 3: Biết x1 , x2 là hai nghiệm PT: x 3x Hãy tính: a A= x1 x2 2 ; b B= x1 x2 ; c C= x1 x2 4 ; d D= x1 x2 x2 x1 ; e E= 1 x12 x22 Bài 4: Tìm các số a, b để có phân tích sau: a 2z3-9z2+14z-5=(2z-1)(z2+az+b)=0 giải PT trên tập C: 2z3-9z2+14z-5=0 b x4-4x2-16x-16=(x2-2x-4)(x2+ax+b) giải PT trên tập C: x4-4x2-16x-16=0 Bài 5: Lập PT bậc hai có nghiệm là: a i và i ; Bài 6: Tìm số phức z thõa : b 2i và 2i ; c i và i ; 2.(z+1)(z-1)=2+4i ; z i ; z -2z=1+2i đs:z=-I ; z 1 1.(z+i)2=1 3Z Z 5i 3; kq : z 108 12 161 z 2i z i 17 i ; kq : z i 90 z 3i z 2 1 1 z z z ; kq : z 0; z i; z i ;8 2 2 (LTĐH CT 2014 - Q-Bình Tân,Q11-HCM ) z 10 ; kq : z i 10; z i 10; z 10; z 10 z lasothuc 0946069661 Trang i (5) LTĐH Cấp Tốc 2014 GV: Đoàn Văn Tính z i z 1 i 640 16 640 16 2 640 16 640 16 z i; z i 20 80 20 80 z.z z 1 1 10 z +z=3-4i kq : z 4i ; 11 z i (đs:z=0;z=1;z=-1) ; 12 z i z i z 3i z i z 2i z 13 z i z 1 ; 1 (đs: z=1+i); 14 z và z2 là số ảo 6 6 6 6 i; z i; z i; z i kq : z 2 2 2 2 z 3i 14 ; 15 z z.z 20 z z ;16 z 2i và z2 là số ảo Bài 7:Tìm tập hợp các điểm mặt phẳng phức biểu diễn các số z thõa điều kiện sau: 1 a z và phần ảo z thuộc đoạn ; ;b z z ; c z z i 2 d (2-z)(i- z ) là số thực tùy ý ; e (2-z)(i+ z ) là số ảo tùy ý; f z i z z 2i ; g z ( z ) 2 h z ; i z 2i z i ; k z z ; l z z ; m z z 3i 13 n z 3i z z 2i ; p z 3i 14 ; q z 2i z 2i ; r z+2i là số thực s z-2+i là số ảo; t z z =9 ; v z 3i ; u z i ; x z z z i II Các bài các đề thi đại học và bài tập làm thêm: ĐH 2009A(CB) Gọi z1 , z2 là hai nghiệm PT z2+2z+10 = Tính giá trị biểu thức A= z1 z2 KQ:A=20 ĐH 2009B(CB) Tìm số phức z thõa mãn z i 10 và Z Z =25 KQ: z=3+4i ; z=5 2 ĐH 2009D Trong mặt phẳng Oxy, tìm tập hợp điểm biểu diễn các số phức z thõa mãn diều kiện z 4i KQ: Đường tròn tâm I(3;-4), bán kính R=2 CĐ 2009A,B,D (CB) Cho số phức z thõa mãn: (1+i) 2(2-i)z=8+i(1+2i)z Xác định phần thực và phần ảo z KQ: phần thực: -2; phần ảo: z 7i z 2i trên tập số phức KQ: z1 2i; z2 i CĐ 2009A,B,D (NC) Giải PT: z i i 1 2i KQ: 3i Tìm môđun Z iZ KQ: ĐH 2010A(CB) Tìm phần ảo số phức z, biết: Z 1 ĐH 2010A(NC) Cho số phức z thõa mãn: Z 1 i ĐH 2010B Trong mặt phẳng Oxy, tìm tập hợp điểm biểu diễn các số phức z thõa mãn diều kiện z i 1 i z KQ: Đường tròn tâm I(0;1), bán kính R= (LTĐH CT 2014 - Q-Bình Tân,Q11-HCM ) 0946069661 Trang (6) LTĐH Cấp Tốc 2014 GV: Đoàn Văn Tính ĐH 2010D Tìm số phức z thõa mãn điều kiện z và z2 là số ảo KQ: z1 i; z2 i; z3 1 i; z4 1 i 10 CĐ 2010A,B,D (CB) Cho số phức z thõa mãn: 3i Z i Z 1 3i Xác định phần thực và phần ảo z KQ: phần thực: -2; phần ảo: 11 CĐ 2010A,B,D (NC) Giải PT: z -(1+i)z+6+3i=0 trên tập số phức KQ: x1 2i; x2 3i 12 TN 2011(CB) Giải PT: (1-i)z+2-i=4-5i trên tập số phức KQ:z=3-i 13 TN 2011(NC) Giải PT: (z-i)2+4=0 trên tập số phức KQ: z1 3i; z2 i 14 ĐH 2011D(CB) Tìm số phức z, biế t : z 3i z 9i KQ: z=2-i 15 ĐH 2011B(CB) Tìm số phức z, biế t : z 5i kq : z1 1 i 3; z2 i z 1 i 16 ĐH 2011B(NC) Tìm phần thực và phần ảo số phức sau: z 1 i (kq: phầ n thực bằ ng và phần ảo 2) 1 1 17 ĐH 2011A(CB) Tìm số phức z, biế t : z z z; kq : z1 0; z2 i; z3 i 2 2 2 18 ĐH 2011A(NC) Tính môđun số phức z, biế t : z 11 i z 1 i 2i; kq : z 5( z i) 19 Cho số phức z thỏa i Tính môđun số phức w = + z + z2 ( A 2012-NC) z 1 20 Cho số phức z 3i Viết dạng lượng giác z Tìm phần thực và phần ảo số phức w (1 i)z5 ( A 2013 –NC) 21 Gọi z1 và z2 là hai nghiệm phức phương trình z 3iz Viết dạng lượng giác z1 và z2 B 2012 –NC) 22 Cho số phức z thỏa mãn (2 + i)z + ( 2(1 2i) 8i Tìm môđun số phức w = z + + i 1 i ( D 2012) 23 Giải phương trình z2 + 3(1 + i)z + 5i = trên tập hợp các số phức ( D 2012 – NC) 24 Cho số phức z thỏa mãn điều kiện (1 i)(z i) 2z 2i Tính môđun số phức w z 2z (D z2 2013) Làm thêm 25 Cho z1, z2 là các nghiệm phức phương trình z z 11 Tính giá trị biểu thức z1 z2 A z1 z2 2 ĐS: A=11/4 26 Tìm số phức z thoả mãn: z i Biết phần ảo nhỏ phần thực đơn vị ĐS: z i, z i (LTĐH CT 2014 - Q-Bình Tân,Q11-HCM ) 0946069661 Trang (7) LTĐH Cấp Tốc 2014 GV: Đoàn Văn Tính z 1 z i 1 27 Tìm số phức z thỏa mãn: z 3i z i HD: Gọi z=x+yi; (1)x=y, (2)y=1 1 2 ĐS: z=1+i zi 28 Giải phương trình: z i ĐS: z{0;1;1} 29 Giải phương trình: z z HD: Gọi z=x+yi thay vào phương trình x, y z ĐS: z{0;i;i} 30 Giải phương trình: z z HD: Gọi z=x+yi thay vào phương trình x, y z ĐS: z=0, z=1, z i 2 z2 31 Giải phương trình: z z z HD: Chia hai vế phương trình cho z2 1 ĐS: z=1±i, z i 2 32 Giải phương trình: z5 + z4 + z3 + z2 + z + =0 HD: Đặt thừa số chung 3 i, z i 2 2 33 Cho phương trình: (z + i)(z22mz+m22m)=0 Hãy xác định điều kiện tham số m cho phương trình: a Chỉ có đúng nghiệm phức b Chỉ có đúng nghiệm thực c Có ba nghiệm phức ĐS: z 1, z 34 Giải phương trình sau biết chúng có nghiệm ảo: a z3iz22iz2 = b z3+(i3)z2+(44i)z7+4i = 35 Xác định tập hợp các điểm trên mặt phẳng biểu diễn số phức: z i z z 2i ĐS: y 36 Tìm phần thực, phần ảo các số phức sau: (1 i)10 a b cos i sin i5 i 3 i ĐS: a Phần thực , phần ảo 0, b Phần thực 0, phần ảo 128 16 (LTĐH CT 2014 - Q-Bình Tân,Q11-HCM ) 0946069661 Trang x2 (8)