Ngôi nhà được chia làm ba buồng nhỏ và một phòng làm công trình phụ.Vào cửa là thấy ngay phòng khách không rộng lắm nhưng sạch sẽ và gọn gàng.Ở đây chỉ kê một bộ bàn ghế sa lông mà ông e[r]
(1)Năm đó bọn tôi bước vào ngôi trường đó với tất ngỡ ngàng, tò mò và lạ lẫm Ba mươi sáu đứa là tay siêu quậy, lớp 9A mệnh danh là quậy trường, quậy lớp, quậy…hội đồng Giờ đây ngồi lớp mới, im thin thít vì…lạ Hôm chúng tôi học tiết Tiếng Anh đầu tiên, vì chúng tôi không học môn này cấp II Cô bước vào, lớp ngỡ ngàng vì …cô Cô quá nhỏ nhắn và chân cô khập khểnh, cái dáng mỏng manh làm tôi e ngại cô không thể nào kham 36 đứa học sinh có tiếng là …siêu quậy Nhưng học kết thúc tốt đẹp không cố nào xảy Lạ điều là lớp say mê môn này dù là đứa học giỏi hay dở Tôi là số đứa mê môn học này Ngoài , tôi rất… mê cô, có lẽ vì cô quá đẹp mắt tôi Ở nơi cô có cái gì đó dịu dàng, gần gũi Cô thường tranh thủ lúc giảng bài để kể thêm điều liên quan đến đất nước mà chúng tôi học tiếng nói, chử viết để giúp chúng tôi hình dung đất nước thân quen đất nước mình Mỗi ngày tôi thêm yêu môn học này qua dẫn dắt cô Trong lớp tôi là đứa cô quan tâm hết vì cô biết tôi yêu môn học này Cô dành cho tôi cái nhìn động viên, câu hỏi khó học để tôi tiến Thấm thoát năm học trôi qua, tôi tốt nghiệp trường Theo bước cô, đây tôi trở thành giáo viên dạy môn Tiếng Anh Mỗi ngày đứng lớp, nhìn đứa học trò nghe giảng tôi lại nhớ đến cô, nhớ giọng nói dịu dàng êm ái, nhớ điều mà cô kể cho chúng tôi nghe Những lúc tôi lại nghe lòng mình ấm áp Tiếp bước cô nghề này tôi tự nhủ với lòng mình cô, cố gắng dạy dỗ hệ đàn em sau này tôi ngày nay, vững vàng trên bục giảng và đời thường.Tuy nhiên kể từ trường tôi không lần nào gặp lại cô vì cô đã chuyển công tác đến nơi khác…cho đến bây Bây trở thành cô giáo đứng trên bục giảng, nhìn đứa học trò mình tôi lại nhớ đến cô và thầm hỏi :Bây cô đâu? Năm thứ hai, học ngôi trường này Mới hôm nó còn xa lạ lắm, hôm sợ, sợ có ngày rời xa mái trường thân yêu, nơi ôm ấp tuổi thơ, nuôi dưỡng ước mơ, vung đắp tình người Sợ xa bạn bè, thầy cô, xa lớp, xa trường xa nhiều !! Nhưng làm tránh khỏi, nó là quy luật mà Đã là quy luật thì không thể có cách nào thay đổi nó Đành thế, đành viết đây dòng cảm xúc tình cảm, để có thể ghi dấu nơi trường xưa Hôm ấy, vào trường là lạ và bỡ ngỡ Bất bắt gặp ánh mắt ân cần từ tốn Cô nói , cô là giáo viên chủ nhiệm lớp Vừa vui, vừa thoải mái, câu nói nhẹ nhàng gió mát thổi ngang tai,cuốn lạ lẵm ,rụt rè, sợ sệt…Rồi thổi bùng lửa tình yêu, ấm áp, chan hòa cảm xúc, rút ngắn khoảng cách hai khung trời xa lạ Bài học đầu tiên ngôi trường này, bài “ Kĩ Cương – Tình Thương – Trách Nhiệm”, hay thật! Chính bài học này hiểu cô, hiểu ngôi trường không quen thuộc này Và sau đó cô luôn là đuốc soi sáng tâm hồn u tối Con luôn nhìn cô nhìn thấy tương lai mình Trong lời cô giảng, đâu đó có cách dạy làm người, cách sống chan hòa và đặc biệt là cách tôn trọng danh dự mình, người khác Đó là bài học danh dự vô cùng sâu sắc mà có lẽ không phải bạn nào lớp củng dể dàng hiểu hết câu nói, lời lẽ đầy hàm ý cô Có bạn nói cô yêu thành tích yêu học trò Nhưng thì không nghĩ Cô hay mắng hay vi phạm,cô thích kể đời mình để cô trò có thể gần gũi Tâm nhiều, hiểu nhiều hơn, tôi thấy vẽ đẹp tâm hồn cô và tìm thấy lí tưởng sống cho riêng mình Đặt biệt nhận có cho tình thương thì có thể nhận lại tình thương Có lúc yếu lòng, đã khiến cho cô buồn nhiều, thấy nỗi buồn hữu trên đôi mắt thâm quầng vì đêm dài thức trắng cô Thưa cô em xin lỗi!! đó là câu nói đã giữ lòng từ hôm không dám đứng trước cô để nói lên điều này Đó là cảm giác xấu hổ thân trước người cao thượng Nhưng cô khoan dung không trách móc, mà thay vào đó là lời thuyết phục động viên đầy ý nghĩa Có phải đây là tình người chăng?? Con lại học thêm cô bài học lòng khoan dung Từ đó mở lòng (2) mình hơn, yêu thương người hơn, thường xuyên giúp đỡ bạn bè và thấy yêu đời Cảm ơn cô nhiều lắm!! gì cô đã cho con, bài học làm người bổ ích và còn Cảm ơn cô người lái đò tri thức đã dạy cho cách bơi dòng đời nghiệt ngã! Người ta ví thầy cô là người lái đò tri thức theo thi không nghĩ thế, thầy cô là người lái đò thì chúng có qua đươc bên sồng thì là công sức người lái đò mà thôi Chính vì thầy cô lòng là người dạy bơi chuyên nghiệp, dạy cho cách bơi sang bến bờ thành đạt và đó đích thật là thành cố gắng Một năm trời làm công tác chủ nhiệm cô chưa nhận lời cảm ơn, cành hoa hay câu nói khiến cô vui lòng Nhưng, thưa cô! Con là vậy, luôn kiềm nén cảm xúc mình vào tận đáy lòng, không bày tỏ, không kêu ca cô có biết nhiều lúc muốn chạy dến ôm chặc láy cô, gọi cô mẹ cho thỏa niềm thương Nhưng chưa làm xin cô buồn, vì cô luôn hữu lòng Và biết nên người thì chính cô hạnh phúc nhiều Một lần xin cảm ơn cô !! gửi cho cô ngàn vì sang trên bầu trời thành đạt, và ngàn vì có vì tỏa sáng nhờ công mài giũa cô Lặng thầm Tháng đến gần, cây bàng góc sân nhuộm đỏ bầu trời trường Chuyên Ngoại Bỗng tôi nghĩ bầu nhiệt huyết, y sắc đỏ thắm lá bàng ngày cuối đông Có nhà giáo đã gắn bó với ngôi trường này năm qua Cô là giáo viên phụ trách giảng dạy nên không học sinh nào không biết tới cô Đó là cô giáo Nguyễn Thị Minh Phương Cô là giáo viên dạy môn Sinh học Và cô còn làm chủ nhiệm với tất tình yêu nghề, yêu trò và đó là may mắn các lớp cô tận tình dìu dắt Không nào tôi thấy vắng bóng cô trên nẻo hành lang lộng gió Năm tháng có qua đi, số học sinh trường ta dù ít dù nhiều, cô luôn nhớ lớp học phòng nào, giáo viên nào phụ trách giảng dạy môn học tất các lớp Công việc sổ sách, lịch học nhà trường, cô lo vẹn toàn không có sai sót nhỏ Không phải đứng lớp có thể quan tâm tới học sinh, thực là nhà giáo, tôi cảm nhận tình yêu nghề giáo và với học trò cô hành động thật nhỏ bé Từ học cấp tới giờ, lúc nào tôi cảm thấy cô thật dịu dàng và hiền hòa Dù lần tiếp xúc và có lẽ cô không nhớ mặt với tôi, nói chuyện in sâu tâm trí Mỗi ngày, tôi bắt gặp dáng hình giản dị cô gắn liền với xe đạp mini Cô là giáo viên ít ỏi trường ta còn xe đạp tới trường Giống nhà giáo thời xưa cũ, cô là cô giáo hệ trước đã có mặt từ năm đầu trường Nguyễn Tất Thành, góp phần xây dựng và phát triển ngôi trường ngày hôm Các học sinh thường nhớ mặt, nhớ tên mà không biết rõ cô Tôi hiểu rằng, đằng sau giáo viên hàng ngày lên lớp truyền đạt kiến thức, luôn có thầy cô lặng thầm cống hiến hết mình (3) Tuy đã nhiều tuổi cô là giáo viên chủ nhiệm tâm lí Tôi không phải là học sinh lớp cô chủ nhiệm tôi luôn nghe các hệ học sinh ca ngợi cô hết lời Khóa này qua khóa khác, các học sinh vô cùng yêu quí cô Các anh chị đã trường đến dịp 20/11 là tề tựu đông đủ để chúc mừng cô- người mẹ thứ hai tận tâm và bao dung Giờ đây cô chủ nhiệm lớp 10A4 Tôi thật xúc động chứng kiến đợt học quân Vĩnh Yên, học vài tuần, mà lúc cô lên thăm, các bạn đã ùa vây lấy cô, thi kể chuyện, cười nói ríu rít, ánh mắt rạng ngời niềm vui và hạnh phúc Và đến bây giờ, đã trải qua học kì, các bạn 10A4 tươi cười nói với tôi cô giáo chủ nhiệm các bạn thật tuyệt vời Cô và các học sinh lớp 12A2 (niên khóa 2009-2013) ngày kỉ niệm 15 năm thành lập trường Cô là nhà giáo không nhiệt tình mà còn luôn tâm huyết với nghề, với học trò mình Nghe văng vẳng lời bài hát sân trường năm lại vọng tâm trí tôi: Người thầy, lặng lẽ mưa, Dòng đời, ngày qua êm đềm trôi mãi, Chiều trên phố bao người đón đưa, Dòng sông vắng bây gió mưa, Còn nhớ, quên đò xưa Dù năm tháng vô tình trôi mãi mãi, Có hay bao mùa lá rơi Thầy đã đến muôn ngàn tia nắng, Sáng soi bước em đời Vẫn nhớ trời mưa rơi, Vẫn áo xưa sờn đôi vai, Thầy đi, buồn vui, lặng lẽ… “ Lúc nhà mẹ là cô giáo Khi đến trường cô giáo mẹ hiền” Tôi đã có người mẹ hiền đời và tôi chắn các bạn có người mẹ hiền tôi “ ngôi nhà thứ hai mình” Người mẹ hiền mà tôi yêu quý nhớ nhung và lòng biết ơn Đó chính là cô Đào Thị Canh –cô giáo dạy Văn- Sử cấp II Chuyên Ngoại Nói cô giáo , em không thể không kể vai trò cô, tài cô truyền thụ kiến thức Em còn nhớ rõ tiết học ngày ấy, cô giảng bài “ Hoạt động cứu nước Nguyễn Ái Quốc” Cô đã đưa chúng em tuổi thơ Bác, hành trình tìm đường cứu nước gian lao Bác qua mẩu chuyện “ Đôi bàn tay”, “ Những viên gạch hồng” và giọng cô xúc động nghẹn ngào rưng rưng nước mắt cô giảng kiện: Năm 1920, (4) Nguyễn Ái Quốc đọc luận cương Lênin vấn đề dân tộc và thuộc địa Người đã tìm đường cứu nước đúng đắn cho dân tộc Việt nam sau bao nhiêu năm bôn ba hoạt động nước ngoài Sau này Người ghi lại: “ Luận cương Lênin làm cho tôi cảm động, phấn khởi, sung sướng biết bao! Tôi vui mừng phát khóc lên Ngồi mình buồng mà tôi nói to lên nói trước quần chúng đông đảo: Hỡi đồng bào bị đọa đày đau khổ, đây là cái cần thiết cho chúng ta, đây là đường giải phóng chúng ta” Cả lớp lặng im hòa vào nhịp xúc động cô Trống đánh mà chúng em không hay biết Hiếm có tiết học nào Kể từ tiết học hôm chúng em đứa nào mong đến học môn Sử cho dù là tiết tiết cuối cùng đứa nào đói bụng và mệt Khi kể câu chuyện lịch sử chưa xong câu kết cô khép lại “ hồi sau rõ”, làm chúng em háo hức mong đợi xem phim vậy, khiến cái đầu cứng cổ cậu trai quậy phá phải thay đổi thái độ học tập mình Hồi cô chừng 45 tuổi Nhưng lạ không riêng tôi mà còn các bạn lớp yêu quý cô và cô yêu quý chúng tôi Dáng cô vừa tầm, đầy đặn, khuôn mặt thật tươi tắn, dễ gần Tôi thích là lần cô giáo cười, khuôn mặt cô hửng sáng lên, hàm trắng đều, đôi môi hồng thoa son, hàng lông mày nhỏ sợi chỉ, tôi thấy cô đẹp lắm, có lẽ vì tình yêu thương cô dành cho chúng tôi Nên lúc nào tôi thấy cô đẹp Ở lớp có “ tướng ” tưởng cô hiền nên làm tới, cô nghiêm sắc mặt, thì các vị lại sợ hãi Cô thật là “ người mẹ” thứ hai chúng tôi Ngoài kiến thức bài giảng trên lớp, cô còn lí giải, giảng giải điều mà chúng tôi nghĩ và nghĩ mà thôi.Cô nói trúng phóc ý nghĩ chúng tôi, có đôi lúc, tôi thấy cô thật gần gũi Tôi các bạn khó nói chuyện với người khác, kể mẹ mình, lại dễ dàng kể cho cô nghe Với giọng tâm tình, thủ thỉ, cô hướng dẫn, giảng giải câu chuyện vui để từ đó vướng mắc, ấm ức giải tỏa cách nhẹ nhàng Cô hiểu và thông cảm cho hoàn cảnh tôi, người sống gia đình đông anh em, bố công tác xa nhà Gia đình nghèo, có mình mẹ lam lũ, vất vả nuôi cái ăn học thành người Những lúc ngồi tâm với cô tuổi thơ mình, cô ôm tôi vào lòng an ủi động viên Tôi cảm thấy hạnh phúc vô cùng có lá chắn nào đó che chở, làm điểm tựa cho tôi vững bước trên đường đời Cô còn cho tôi nhiều món quà áo quần, sách vở…để em tự tin hòa nhập với bạn bè trường, lớp Tôi từ chối thấy nét mặt cô thoáng buồn, cô nói “ cô coi em đứa gái cô mà thôi, em nhận đi” Từ đó có chuyện gì vui hay buồn hai cô trò tâm và chia sẻ Tấm lòng cô là nguồn động viên để tôi “ vượt lên chính mình’’ hòa nhập với cộng đồng Tôi còn nhớ mãi lời cô khuyên: “Nếu mình thích cái gì thì nên theo đuổi và tâm làm đến cùng” Khi học xong cấp III, bạn bè tôi háo hức rộn ràng theo việc đăng ký thi vào trường đại học, cao đẳng Còn tôi không định hướng cho mình ngành gì, trường nào Tôi phân vân và tìm gặp lại cô, muốn tham khảo ý kiến cô Tôi nhận từ cô lời động viên: “ Nếu em thích học ngành văn- lịch sử thì cô cho mượn tài liệu để ôn tập” Từ lần đó đầu tôi lóe lên suy nghĩ và đến định là đăng ký vào trường Cao đẳng Sư phạm Hà Nam khoa Văn -Sử, ước mơ trở thành cô giáo dạy môn (5) Văn- Lịch sử cô.Với tâm nỗ lực thân cùng với lời động viên cô đã giúp ước mơ tôi trở thành thực Năm đó cầm giấy báo trúng tuyển tôi vô cùng sung sướng và chạy báo với cô để cô mừng Hai cô trò ôm niềm hạnh phúc khó tả Rồi thời gian dần trôi, Tôi tiếp bước đường tương lai rộng mở, bỏ lại sau lưng tháng ngày êm ả sống bên cô, bỏ lại đằng sau ánh mắt sâu thẳm dõi theo bước đi, dắt tôi vượt qua nấc thang khó nhất, đưa tôi đến với giới trải đầy nắng và hoa Tôi thay cô chèo lái thuyền cập bến tương lai.Trở lại mái trường xưa, ngôi trường cô đã dạy và tôi đứng trên bục giảng kế thừa nghiệp cô để giảng Văn - Lịch sử cho học sinh Hình bóng cô thấp thoáng đâu đây ngày xưa đó Tôi luôn nhớ cô và mãi mãi in sâu tâm trí-người mẹ hiền thứ hai đời Cô giáo tôi là giáo viên tuyệt vời, cô dạy môn văn, chương trình văn lớp 7, toàn bài khó và xa lạ chúng tôi Tôi thật chật vật, nhiều bài tôi chẳng hiểu gì, là mảng thơ cổ, phần ca dao bảo dễ học cái đầu tăm tối tôi lại không tưởng tượng để hiểu Nhờ cô tôi đã học bài học từ vài ca dao cổ tình yêu gia đình, tình yêu và niềm tự hào đất nước quê huơng Tôi còn học bài học lòng cảm thông đỗi với số phận, đời người lao động xưa chế độ phong kiến Bây thi tôi đã hiểu nào thể thơ cổ, nhờ cô, tôi đã hiểu cái lạnh lẽo, cô dơn tâm trang, nhớ nước thương nhà bà Huyện Thanh Quan Cũng là hai cụm từ “ ta với ta” hai bài thơ “ Qua đèo ngang” “ Bạn đến chơi nhà”, cô đã cho tôi thấy cái hay, cái đẹp tiếng việt, cái tài hai nhà thơ sử dụng cụm từ đó Cảm ơn cô thật nhiều “người chi”, “người mẹ” đúng nghĩa tôi trường Nhờ cô tôi không sợ môn văn này nữa, bước đầu tôi cảm thấy môn học thật hay Tôi muốn cảm ơn cô nhiều cô không bớt thời gian để nghe tôi và các bạn nói, cô còn quan sát chúng tôi để điều chỉnh hành vi lời nói chúng tôi kịp thời Tôi thường hay nghe mẹ nói với cô : “ độ tuổi này: “người lớn không người lớn, trẻ không trẻ , ương ương dở dở, đến kì khó dạy” Thế mà cô giáo thân yêu (6) tôi không quản lí, hưỡng dẫn, dạy bảo 19 “ tiểu quỷ” Và Chỉ nghe tới đó thôi biết thương cô đến nhường nào Cô giáo yêu quý em, sau này lớn lên em có thể gặp nhiều thầy cô mãi mãi em không thể nào quên cô, quên “ người mẹ” đáng kính thứ hai mình Em hữa với cô, em cố gắng để trở thành học sinh ngoan, công dân tốt xứng đáng với dạy dỗ và yêu thương cô Tình cờ em bắt gặp câu thơ này trên trang báo Vần thơ tha thiết và chan chứa nỗi niềm chính nỗi lòng em Bao ký ức cô dìu năm tháng học trò bên em Em nhớ cô nhiều cô ơi! Nhớ cô em nhớ dáng người cô gầy yếu, mái tóc quăn xoã đến lớp Cô không phải là giáo viên chủ nhiệm em, em cô là người mẹ hiền thứ hai đời Ngày em còn là học sinh mái trường THPT Duy Tiên A Ngày đầu tiên bước vào mái trường cấp III, thứ em trở nên xa lạ, bỡ ngỡ Em vốn tính người ít nói lại hay mặc cảm thân phận mình khiến em thu mình lại không muốn giao thiệp cùng với ốc thu mình vào vỏ Và em đã gặp cô đó là năm cuối cùng quãng đời học sinh Cô là giáo viên dạy môn lịch sử, môn học mà đứa học trò nào lớp em không thích, chán nản vì toàn là số và kiện Suốt hai năm học lớp 10 và 11 lớp chúng em đa số điểm thấp môn sử vì chúng bạn không ấn tượng với môn học này nên không học bài Đến năm lớp 12 trò đùa tinh nghịch lũ bạn, giáo viên môn có thay đổi Cô giáo dạy môn sử không phải cô giáo cũ mà là cô giáo Cô có khuôn mặt hiền từ luôn nở nụ cười trìu mến, giọng cô miền bắc ấm áp truyền cảm đến lạ lùng Đôi mắt cô thăm thẳm chứa đựng đầy tình thương bao la mà cô dành cho chúng em Rồi tiết học lịch sử cô dạy, chúng em không còn cảm thấy khô khan, ngáp ngủ năm học trước mà trở nên sinh động hẳn lên cô đã đem đến luồng sinh khí mới, phương pháp công tác giảng dạy Tiết học nào, bài học nào cô lồng ghép kể câu chuyện lịch sử, nhân vật lịch sử Cô đã khơi dậy chúng em niềm tự hào dân tộc, hy sinh các hệ cha anh đất nước nở hoa độc lập, tự Từ đó thấy mình sống phải đẹp hơn, có ý nghĩa Hoa xoan Hoa xoan có nhiều tên gọi khác nhau, tùy theo vùng miền: hoa sầu đông, hoa thầu đâu, quê tôi gọi là hoa sầu đâu… Đây là loài cây dễ tính, hạt rơi xuống mọc lên tự nhiên, (7) người dân đào lên trồng ngoài ngõ, ngoài bờ ao hay góc ruộng, ven đường đi… Cây xoan dẻo dai, khỏe khoắn người dân quê nắng hai sương Lá xoan có thể đem dấm trái cây tắm cho trẻ em để chống rôm sảy ngứa ngáy; gỗ xoan có vị đắng độc chống mối mọt nên hay đóng đồ dùng nhà Mùa đông cây trơ trọi lá khẳng khiu đứng trời gió bấc lạnh thấu xương Sang xuân cây xoan nảy lộc nở hoa nhanh đến ngỡ ngàng Mỗi cây xoan trở thành tán hoa lớn với tầng tầng, lớp lớp chùm hoa Hoa xoan khiêm nhường, không đua sắc, không ngát hương bao loại hoa khác, có màu trắng nhẹ nhàng, màu tím biêng biếc, lại nở trên cao nên ít để ý… Từ xa nhìn tới, tán hoa xoan áng mây bồng bềnh, lửng lơ trời, huyền ảo mơ màng, hư hư, thực thực Cánh hoa xoan nhỏ nhắn, xinh xắn, gặp gió xuân rơi lả tả, rải đầy trên lối đi, vương trên mái tóc thôn nữ Lũ gái lớn quê tôi thường nhặt hoa xâu thành chuỗi cườm đeo vào cổ (gọi là kết cườm) Hoa xoan nở rộ xuân sang chóng tàn, rơi lẫn mưa bụi gió nhẹ thoảng qua, nên người ta còn gọi tên khác nghe buồn là hoa sương khói Khi tia nắng ấm áp mùa xuân tràn là lúc cây xoan sau nhà đâm chồi xanh mởn Và từ nhành lá sum suê nhú nụ hoa bé li ti Hoa xoan Có lẽ nông thôn, mùa xuân ngoài hương thơm khiết, dịu hoa bưởi thì người dân quê nhớ là hình ảnh hoa xoan Chùm hoa xoan tim tím, đung đưa gió, rung rinh xao động mưa phùn làm đẹp thêm xóm làng xuân Với tôi, hoa xoan mang vẻ đẹp mong manh ( ) “Bữa mưa xuân phơi phới bay Hoa xoan lớp lớp rụng vơi đầy ” (Nguyễn Bính) Tôi nhớ ngày bé thơ, anh hàng xóm tôi vài tuổi, buổi đồng chăn bò lại chạy tung tăng khắp các bờ ruộng, thấy có cây xoan non nào là cẩn thận đánh gốc đem trồng vườn Khu vườn rộng mênh mông nhà anh vì mà đầy cây xoan đâm lên thẳng tắp, chí còn nhiều các giống cây ăn Những cây xoan lớn dần lớn dần và mùa xuân lại treo đầy chùm hoa đẹp đến nao lòng Người dân quê tôi dùng gỗ xoan ngâm để làm nhà, chắn và bền bỉ Chả mà nhiều người lại thích trồng xoan đến Tôi còn nhớ, chặt buồng chuối nào, mẹ tôi lấy lá xoan giấm chuối Kỳ lạ là giấm lá xoan, chuối chín vàng ươm, kéo mã đẹp Rồi xoan già rơi rụng, mẹ lại nhặt đốt làm bánh gio, thứ bánh khiết, mát lành ngày Tết Nguyên Đán Hồi nhỏ, vào buổi trưa, lũ trẻ chúng tôi thường chạy quanh gốc xoan, nhặt cánh xoan, xoan rụng để chơi đồ hàng Lũ gái túm xoan thành bó gồng gánh chợ bán, lũ trai gom cánh hoa tung lên trời bông tuyết… Và buổi trốn bố mẹ ngủ trưa, rong chơi bên gốc xoan dễ bị phát vì trên đầu đứa nào lấm đầy cánh hoa tim tím Quả xoan nhìn đẹp Chả mà các cụ xưa thường ví người gái có khuôn mặt đẹp là “mặt trái xoan” Ấn tượng với tôi còn là sức sống mãnh liệt loại cây này Sau trận mưa, cây xoan sau nhà bị gẫy, thân cành dần khô lại Những tưởng cây mục nát chết bước sang mùa xuân, tôi ngỡ ngàng nhìn thấy cành non bật lên thẳng từ chỗ thân bị gãy gập (8) Và rồi, cây xoan lại bắt đầu sức sống tràn căng Có thể vì mà ngày xưa niên quê tôi còn mang cây xoan trồng Tết Trồng Cây Giờ đây, xóm làng đã trải bê-tông nên dọc đường không còn nhiều cây xoan Nhưng nhiều gia đình còn lưu giữ gốc xoan già góc vườn là lưu giữ mãi hồn quê, lưu giữ mùa xuân lại Hoa xoan có nhiều tên gọi khác nhau, tùy theo vùng miền: hoa sầu đông, hoa thầu đâu, quê tôi gọi là hoa sầu đâu… Đây là loài cây dễ tính, hạt rơi xuống mọc lên tự nhiên, người dân đào lên trồng ngoài ngõ, ngoài bờ ao hay góc ruộng, ven đường đi… Cây xoan dẻo dai, khỏe khoắn người dân quê nắng hai sương Lá xoan có thể đem dấm trái cây tắm cho trẻ em để chống rôm sảy ngứa ngáy; gỗ xoan có vị đắng độc chống mối mọt nên hay đóng đồ dùng nhà Mùa đông cây trơ trọi lá khẳng khiu đứng trời gió bấc lạnh thấu xương Sang xuân cây xoan nảy lộc nở hoa nhanh đến ngỡ ngàng Mỗi cây xoan trở thành tán hoa lớn với tầng tầng, lớp lớp chùm hoa Hoa xoan khiêm nhường, không đua sắc, không ngát hương bao loại hoa khác, có màu trắng nhẹ nhàng, màu tím biêng biếc, lại nở trên cao nên ít để ý… Từ xa nhìn tới, tán hoa xoan áng mây bồng bềnh, lửng lơ trời, huyền ảo mơ màng, hư hư, thực thực Cánh hoa xoan nhỏ nhắn, xinh xắn, gặp gió xuân rơi lả tả, rải đầy trên lối đi, vương trên mái tóc thôn nữ Lũ gái lớn quê tôi thường nhặt hoa xâu thành chuỗi cườm đeo vào cổ (gọi là kết cườm) Hoa xoan nở rộ xuân sang chóng tàn, rơi lẫn mưa bụi gió nhẹ thoảng qua, nên người ta còn gọi tên khác nghe buồn là hoa sương khói Khi tia nắng ấm áp mùa xuân tràn là lúc cây xoan sau nhà đâm chồi xanh mởn Và từ nhành lá sum suê nhú nụ hoa bé li ti Hoa xoan Có lẽ nông thôn, mùa xuân ngoài hương thơm khiết, dịu hoa bưởi thì người dân quê nhớ là hình ảnh hoa xoan Chùm hoa xoan tim tím, đung đưa gió, rung rinh xao động mưa phùn làm đẹp thêm xóm làng xuân Với tôi, hoa xoan mang vẻ đẹp mong manh ( ) “Bữa mưa xuân phơi phới bay Hoa xoan lớp lớp rụng vơi đầy ” (Nguyễn Bính) Tôi nhớ ngày bé thơ, anh hàng xóm tôi vài tuổi, buổi đồng chăn bò lại chạy tung tăng khắp các bờ ruộng, thấy có cây xoan non nào là cẩn thận đánh gốc đem trồng vườn Khu vườn rộng mênh mông nhà anh vì mà đầy cây xoan đâm lên thẳng tắp, chí còn nhiều các giống cây ăn Những cây xoan lớn dần lớn dần và mùa xuân lại treo đầy chùm hoa đẹp đến nao lòng Người dân quê tôi dùng gỗ xoan ngâm để làm nhà, chắn và bền bỉ Chả mà nhiều người lại thích trồng xoan đến Tôi còn nhớ, chặt buồng chuối nào, mẹ tôi lấy lá xoan giấm chuối Kỳ lạ là giấm lá xoan, chuối chín vàng ươm, kéo mã đẹp Rồi xoan già rơi rụng, mẹ lại nhặt đốt làm bánh gio, thứ bánh khiết, mát lành ngày Tết Nguyên Đán Hồi nhỏ, vào buổi trưa, lũ trẻ chúng tôi thường chạy quanh gốc xoan, nhặt cánh xoan, xoan rụng để chơi đồ hàng Lũ gái túm xoan thành bó gồng gánh chợ bán, lũ trai gom cánh hoa tung lên trời bông tuyết… Và buổi trốn bố mẹ ngủ trưa, rong chơi bên gốc xoan dễ bị phát vì trên đầu đứa nào lấm đầy (9) cánh hoa tim tím Quả xoan nhìn đẹp Chả mà các cụ xưa thường ví người gái có khuôn mặt đẹp là “mặt trái xoan” Ấn tượng với tôi còn là sức sống mãnh liệt loại cây này Sau trận mưa, cây xoan sau nhà bị gẫy, thân cành dần khô lại Những tưởng cây mục nát chết bước sang mùa xuân, tôi ngỡ ngàng nhìn thấy cành non bật lên thẳng từ chỗ thân bị gãy gập Và rồi, cây xoan lại bắt đầu sức sống tràn căng Có thể vì mà ngày xưa niên quê tôi còn mang cây xoan trồng Tết Trồng Cây Giờ đây, xóm làng đã trải bê-tông nên dọc đường không còn nhiều cây xoan Nhưng nhiều gia đình còn lưu giữ gốc xoan già góc vườn là lưu giữ mãi hồn quê, lưu giữ mùa xuân lại Hoa xoan có nhiều tên gọi khác nhau, tùy theo vùng miền: hoa sầu đông, hoa thầu đâu, quê tôi gọi là hoa sầu đâu… Đây là loài cây dễ tính, hạt rơi xuống mọc lên tự nhiên, người dân đào lên trồng ngoài ngõ, ngoài bờ ao hay góc ruộng, ven đường đi… Cây xoan dẻo dai, khỏe khoắn người dân quê nắng hai sương Lá xoan có thể đem dấm trái cây tắm cho trẻ em để chống rôm sảy ngứa ngáy; gỗ xoan có vị đắng độc chống mối mọt nên hay đóng đồ dùng nhà Mùa đông cây trơ trọi lá khẳng khiu đứng trời gió bấc lạnh thấu xương Sang xuân cây xoan nảy lộc nở hoa nhanh đến ngỡ ngàng Mỗi cây xoan trở thành tán hoa lớn với tầng tầng, lớp lớp chùm hoa Hoa xoan khiêm nhường, không đua sắc, không ngát hương bao loại hoa khác, có màu trắng nhẹ nhàng, màu tím biêng biếc, lại nở trên cao nên ít để ý… Từ xa nhìn tới, tán hoa xoan áng mây bồng bềnh, lửng lơ trời, huyền ảo mơ màng, hư hư, thực thực Cánh hoa xoan nhỏ nhắn, xinh xắn, gặp gió xuân rơi lả tả, rải đầy trên lối đi, vương trên mái tóc thôn nữ Lũ gái lớn quê tôi thường nhặt hoa xâu thành chuỗi cườm đeo vào cổ (gọi là kết cườm) Hoa xoan nở rộ xuân sang chóng tàn, rơi lẫn mưa bụi gió nhẹ thoảng qua, nên người ta còn gọi tên khác nghe buồn là hoa sương khói Khi tia nắng ấm áp mùa xuân tràn là lúc cây xoan sau nhà đâm chồi xanh mởn Và từ nhành lá sum suê nhú nụ hoa bé li ti Hoa xoan Có lẽ nông thôn, mùa xuân ngoài hương thơm khiết, dịu hoa bưởi thì người dân quê nhớ là hình ảnh hoa xoan Chùm hoa xoan tim tím, đung đưa gió, rung rinh xao động mưa phùn làm đẹp thêm xóm làng xuân Với tôi, hoa xoan mang vẻ đẹp mong manh ( ) “Bữa mưa xuân phơi phới bay Hoa xoan lớp lớp rụng vơi đầy ” (Nguyễn Bính) Tôi nhớ ngày bé thơ, anh hàng xóm tôi vài tuổi, buổi đồng chăn bò lại chạy tung tăng khắp các bờ ruộng, thấy có cây xoan non nào là cẩn thận đánh gốc đem trồng vườn Khu vườn rộng mênh mông nhà anh vì mà đầy cây xoan đâm lên thẳng tắp, chí còn nhiều các giống cây ăn Những cây xoan lớn dần lớn dần và mùa xuân lại treo đầy chùm hoa đẹp đến nao lòng Người dân quê tôi dùng gỗ xoan ngâm để làm nhà, chắn và bền bỉ Chả mà nhiều người lại thích trồng xoan đến Tôi còn nhớ, chặt buồng chuối nào, mẹ tôi lấy lá xoan giấm chuối Kỳ lạ là giấm lá xoan, chuối chín vàng ươm, kéo mã đẹp Rồi xoan già rơi rụng, mẹ lại nhặt đốt làm bánh gio, thứ bánh khiết, mát lành ngày Tết (10) Nguyên Đán Hồi nhỏ, vào buổi trưa, lũ trẻ chúng tôi thường chạy quanh gốc xoan, nhặt cánh xoan, xoan rụng để chơi đồ hàng Lũ gái túm xoan thành bó gồng gánh chợ bán, lũ trai gom cánh hoa tung lên trời bông tuyết… Và buổi trốn bố mẹ ngủ trưa, rong chơi bên gốc xoan dễ bị phát vì trên đầu đứa nào lấm đầy cánh hoa tim tím Quả xoan nhìn đẹp Chả mà các cụ xưa thường ví người gái có khuôn mặt đẹp là “mặt trái xoan” Ấn tượng với tôi còn là sức sống mãnh liệt loại cây này Sau trận mưa, cây xoan sau nhà bị gẫy, thân cành dần khô lại Những tưởng cây mục nát chết bước sang mùa xuân, tôi ngỡ ngàng nhìn thấy cành non bật lên thẳng từ chỗ thân bị gãy gập Và rồi, cây xoan lại bắt đầu sức sống tràn căng Có thể vì mà ngày xưa niên quê tôi còn mang cây xoan trồng Tết Trồng Cây Giờ đây, xóm làng đã trải bê-tông nên dọc đường không còn nhiều cây xoan Nhưng nhiều gia đình còn lưu giữ gốc xoan già góc vườn là lưu giữ mãi hồn quê, lưu giữ mùa xuân lại Hoa xoan có nhiều tên gọi khác nhau, tùy theo vùng miền: hoa sầu đông, hoa thầu đâu, quê tôi gọi là hoa sầu đâu… Đây là loài cây dễ tính, hạt rơi xuống mọc lên tự nhiên, người dân đào lên trồng ngoài ngõ, ngoài bờ ao hay góc ruộng, ven đường đi… Cây xoan dẻo dai, khỏe khoắn người dân quê nắng hai sương Lá xoan có thể đem dấm trái cây tắm cho trẻ em để chống rôm sảy ngứa ngáy; gỗ xoan có vị đắng độc chống mối mọt nên hay đóng đồ dùng nhà Mùa đông cây trơ trọi lá khẳng khiu đứng trời gió bấc lạnh thấu xương Sang xuân cây xoan nảy lộc nở hoa nhanh đến ngỡ ngàng Mỗi cây xoan trở thành tán hoa lớn với tầng tầng, lớp lớp chùm hoa Hoa xoan khiêm nhường, không đua sắc, không ngát hương bao loại hoa khác, có màu trắng nhẹ nhàng, màu tím biêng biếc, lại nở trên cao nên ít để ý… Từ xa nhìn tới, tán hoa xoan áng mây bồng bềnh, lửng lơ trời, huyền ảo mơ màng, hư hư, thực thực Cánh hoa xoan nhỏ nhắn, xinh xắn, gặp gió xuân rơi lả tả, rải đầy trên lối đi, vương trên mái tóc thôn nữ Lũ gái lớn quê tôi thường nhặt hoa xâu thành chuỗi cườm đeo vào cổ (gọi là kết cườm) Hoa xoan nở rộ xuân sang chóng tàn, rơi lẫn mưa bụi gió nhẹ thoảng qua, nên người ta còn gọi tên khác nghe buồn là hoa sương khói Khi tia nắng ấm áp mùa xuân tràn là lúc cây xoan sau nhà đâm chồi xanh mởn Và từ nhành lá sum suê nhú nụ hoa bé li ti Hoa xoan Có lẽ nông thôn, mùa xuân ngoài hương thơm khiết, dịu hoa bưởi thì người dân quê nhớ là hình ảnh hoa xoan Chùm hoa xoan tim tím, đung đưa gió, rung rinh xao động mưa phùn làm đẹp thêm xóm làng xuân Với tôi, hoa xoan mang vẻ đẹp mong manh ( ) “Bữa mưa xuân phơi phới bay Hoa xoan lớp lớp rụng vơi đầy ” (Nguyễn Bính) Tôi nhớ ngày bé thơ, anh hàng xóm tôi vài tuổi, buổi đồng chăn bò (11) lại chạy tung tăng khắp các bờ ruộng, thấy có cây xoan non nào là cẩn thận đánh gốc đem trồng vườn Khu vườn rộng mênh mông nhà anh vì mà đầy cây xoan đâm lên thẳng tắp, chí còn nhiều các giống cây ăn Những cây xoan lớn dần lớn dần và mùa xuân lại treo đầy chùm hoa đẹp đến nao lòng Người dân quê tôi dùng gỗ xoan ngâm để làm nhà, chắn và bền bỉ Chả mà nhiều người lại thích trồng xoan đến Tôi còn nhớ, chặt buồng chuối nào, mẹ tôi lấy lá xoan giấm chuối Kỳ lạ là giấm lá xoan, chuối chín vàng ươm, kéo mã đẹp Rồi xoan già rơi rụng, mẹ lại nhặt đốt làm bánh gio, thứ bánh khiết, mát lành ngày Tết Nguyên Đán Hồi nhỏ, vào buổi trưa, lũ trẻ chúng tôi thường chạy quanh gốc xoan, nhặt cánh xoan, xoan rụng để chơi đồ hàng Lũ gái túm xoan thành bó gồng gánh chợ bán, lũ trai gom cánh hoa tung lên trời bông tuyết… Và buổi trốn bố mẹ ngủ trưa, rong chơi bên gốc xoan dễ bị phát vì trên đầu đứa nào lấm đầy cánh hoa tim tím Quả xoan nhìn đẹp Chả mà các cụ xưa thường ví người gái có khuôn mặt đẹp là “mặt trái xoan” Ấn tượng với tôi còn là sức sống mãnh liệt loại cây này Sau trận mưa, cây xoan sau nhà bị gẫy, thân cành dần khô lại Những tưởng cây mục nát chết bước sang mùa xuân, tôi ngỡ ngàng nhìn thấy cành non bật lên thẳng từ chỗ thân bị gãy gập Và rồi, cây xoan lại bắt đầu sức sống tràn căng Có thể vì mà ngày xưa niên quê tôi còn mang cây xoan trồng Tết Trồng Cây Giờ đây, xóm làng đã trải bê-tông nên dọc đường không còn nhiều cây xoan Nhưng nhiều gia đình còn lưu giữ gốc xoan già góc vườn là lưu giữ mãi hồn quê, lưu giữ mùa xuân lại nhiều tên gọi khác nhau, tùy theo vùng miền: hoa sầu đông, hoa thầu đâu, quê tôi gọi là hoa sầu đâu… Đây là loài cây dễ tính, hạt rơi xuống mọc lên tự nhiên, người dân đào lên trồng ngoài ngõ, ngoài bờ ao hay góc ruộng, ven đường đi… Cây xoan dẻo dai, khỏe khoắn người dân quê nắng hai sương Lá xoan có thể đem dấm trái cây tắm cho trẻ em để chống rôm sảy ngứa ngáy; gỗ xoan có vị đắng độc chống mối mọt nên hay đóng đồ dùng nhà Mùa đông cây trơ trọi lá khẳng khiu đứng trời gió bấc lạnh thấu xương Sang xuân cây xoan nảy lộc nở hoa nhanh đến ngỡ ngàng Mỗi cây xoan trở thành tán hoa lớn với tầng tầng, lớp lớp chùm hoa Hoa xoan khiêm nhường, không đua sắc, không ngát hương bao loại hoa khác, có màu trắng nhẹ nhàng, màu tím biêng biếc, lại nở trên cao nên ít để ý… Từ xa nhìn tới, tán hoa xoan áng mây bồng bềnh, lửng lơ trời, huyền ảo mơ màng, hư hư, thực thực Cánh hoa xoan nhỏ nhắn, xinh xắn, gặp gió xuân rơi lả tả, rải đầy trên lối đi, vương trên mái tóc thôn nữ Lũ gái lớn quê tôi thường nhặt hoa xâu thành chuỗi cườm đeo vào cổ (gọi là kết cườm) Hoa xoan nở rộ xuân sang chóng tàn, rơi lẫn mưa bụi gió nhẹ thoảng qua, nên người ta còn gọi tên khác nghe buồn là hoa sương khói Khi tia nắng ấm áp mùa xuân tràn là lúc cây xoan sau nhà đâm chồi xanh mởn Và từ nhành lá sum suê nhú nụ hoa bé li ti Hoa xoan Có lẽ nông thôn, mùa xuân ngoài hương thơm khiết, dịu hoa bưởi thì người dân quê nhớ là hình ảnh hoa xoan Chùm hoa xoan tim tím, đung đưa gió, rung rinh xao (12) động mưa phùn làm đẹp thêm xóm làng xuân Với tôi, hoa xoan mang vẻ đẹp mong manh ( ) “Bữa mưa xuân phơi phới bay Hoa xoan lớp lớp rụng vơi đầy ” (Nguyễn Bính) Tôi nhớ ngày bé thơ, anh hàng xóm tôi vài tuổi, buổi đồng chăn bò lại chạy tung tăng khắp các bờ ruộng, thấy có cây xoan non nào là cẩn thận đánh gốc đem trồng vườn Khu vườn rộng mênh mông nhà anh vì mà đầy cây xoan đâm lên thẳng tắp, chí còn nhiều các giống cây ăn Những cây xoan lớn dần lớn dần và mùa xuân lại treo đầy chùm hoa đẹp đến nao lòng Người dân quê tôi dùng gỗ xoan ngâm để làm nhà, chắn và bền bỉ Chả mà nhiều người lại thích trồng xoan đến Tôi còn nhớ, chặt buồng chuối nào, mẹ tôi lấy lá xoan giấm chuối Kỳ lạ là giấm lá xoan, chuối chín vàng ươm, kéo mã đẹp Rồi xoan già rơi rụng, mẹ lại nhặt đốt làm bánh gio, thứ bánh khiết, mát lành ngày Tết Nguyên Đán Hồi nhỏ, vào buổi trưa, lũ trẻ chúng tôi thường chạy quanh gốc xoan, nhặt cánh xoan, xoan rụng để chơi đồ hàng Lũ gái túm xoan thành bó gồng gánh chợ bán, lũ trai gom cánh hoa tung lên trời bông tuyết… Và buổi trốn bố mẹ ngủ trưa, rong chơi bên gốc xoan dễ bị phát vì trên đầu đứa nào lấm đầy cánh hoa tim tím Quả xoan nhìn đẹp Chả mà các cụ xưa thường ví người gái có khuôn mặt đẹp là “mặt trái xoan” Ấn tượng với tôi còn là sức sống mãnh liệt loại cây này Sau trận mưa, cây xoan sau nhà bị gẫy, thân cành dần khô lại Những tưởng cây mục nát chết bước sang mùa xuân, tôi ngỡ ngàng nhìn thấy cành non bật lên thẳng từ chỗ thân bị gãy gập Và rồi, cây xoan lại bắt đầu sức sống tràn căng Có thể vì mà ngày xưa niên quê tôi còn mang cây xoan trồng Tết Trồng Cây Giờ đây, xóm làng đã trải bê-tông nên dọc đường không còn nhiều cây xoan Nhưng nhiều gia đình còn lưu giữ gốc xoan già góc vườn là lưu giữ mãi hồn quê, lưu giữ mùa xuân lại Ngôi nhà em bố tự thiết kế và xây em vừa tròn ba tuổi Kể từ đến ngôi nhà đã trở thành nôi ấm áp nuôi em khôn lớn nên người Đã có lần bố em có ý định chuyển nhà thị trấn sau bố lấy biểu thì chẳng đồng ý là bố lại thôi Và có lẽ người sung sướng phải là em nhà em em sống hạnh phúc và chứa đựng bao kỉ niệm Ngôi nhà em không bề biệt thự thị trấn mà nó là ngôi nhỏ hai tầng quét lớp sơn màu hồng Trong nhà, bố em chia racác phòng; phòng đầu tiên là phòng khách, nhờ bàn tay khéo léo mẹ mà trông nó lúc nào và đẹp mắt Bộ sa lông màu gụ bóng lộn đặt trước tủ đồng màu, đó luôn có lọ hoa tươi Phía là phòng ngủ bố mẹ em, và phòng sau cùng là chỗ nấu ăn và bàn ăn cơm.Đi qua cầu thang gỗ uốn lượn là lên đến tầng hai, trên đó bố em chia làm hai phòng, phòng ngủ em, phòng em bừa bộn nhất, mẹ thường la mắng em tội luộm thuộm lúc mẹ mắng em cố gắng chạy dọn dẹp lát em lại bày đủ thứ trò chơi Trên tầng hai còn có phòng đọc sách, đó có nhiều sách, nhiều thứ là lạ mà chuyến công tác bố lại mua Những lúc chán các trò chơi mình em lại sang thăm dò khám phá phòng đầy bí ẩn đó Đằng trước có (13) ban công nhỏ, buổi tối mùa hè ngồi hóng mát thì thật là tuyệt Em nhớ có hôm trăng sáng nhà em ngồi ngắm trăng, khung cảnh nông thôn thật bình yên Muốn hít thở không khí lành nên bố em mở nhiều cửa sổ đặc biệt là trên tầng hai bố mở cánh cửa hướng ngoài cánh đồng Phía đằng trước nhà em là sân gạch đỏ, bong, và đó còn có hàng cau, mùa hoa đến cần đến đầu ngõ là em đã ngửi thấy mùi hương ngào Tiếp đến là vườn rau, đó mẹ trông mùa loại, lúc nào nhà có rau ăn mà trông mát Mỗi chiều học cởi quần áo đồng phục trường là em lại vác ôdoa tưới rau Quanh nhà em còn có dòng suối nhỏ nước vắt Buổi sớm vừa tỉnh giấc em đã nghe dòng suối róc rách chảyqua nghe nhạc, còn vào trưa hè em thường trốn mẹ men theo dọc suối bắt cá cờ, cá rô Em thích dọc suối theo đoạn ven rừng vì không gian thật yên tĩnh có tiếng chim hót lên tiếng chim giật mình vỗ cánh Và nhìn từ nhà em còn có đồi đó xanh mướt màu xanh cây sắn, tàu lá cọ rì rào gió Đó là nơi lí thú mà vào buổi trưa buổi chiều mặt trời tắt chúng em lại rủ lên đồi cọ, ngắm mặt trời lặn đằng tây, ngắm lũ chim vội tìm chốn ngủ Từ ngôi nhà nhỏ em, phóng tầm mắt xa thấy màu xanh bát ngát cánh đồng lúa thẳng cánh cò bay, em bắt gặp đàn cò trắng bay lượn trên cánh đồng, và có trưa nắng hè em cùng các bạn lại rủ đồng bắt cua Dưới cái nắng lửa đốt và nước nóng đun các anh các chị cặm cụi móc chú cua chạy trốn hang Nhà em còn có điều thật đặc biệt, muốn vào nhà em phải qua cây cầu nhỏ Cây cầu này đã có từ thời ông nội em ngày đó nó đơn giản là cây tre bắc lên tạm bợ, và vậy, nó thường trôi mùa lũ Còn năm gần đây bố em đã xây thành cầu xi măng vững chắc, nó có thể đứng vững mưa bão Và ngôi nhà em thật ấm cúng buổi chiều sau ngày vất vả nhà lại đoàn tụ bên Mẹ em làm thường mang theo làn thức ăn, đến nhà mẹ lại lúi húi nấu nướng, còn bố em tưới cây cảnh, và em tưới rau Vừa làm bố mẹ vừa hỏi em tình hình học tập ngày hôm Nhìn từ xa ngôi nhà em thật nhỏ bé ẩn vườn cây xanh tốt Trông nó thật bình yên và đẹp đẽ Bữa cơm nhà em thường bắt đầu vào rưỡi tối, lúc này nhà dường gần gũi người quây quần đoàn tụ Cả nhà nói chuyện vui vẻ, bố em tính vốn hay đùa nhiều làm mẹ và em cười nắc nẻ, quên ăn Em cảm thấy thật ấm cúng ngôi nhà nhỏ mình, vòng tay chăm sóc cha mẹ Chính vì vậy, em yêu ngôi nhà nhỏ mình, lần đâu em mong trở nhà, đó em thật thích thú và thoải mái Mẹ em thường nói: Sau này dù phải đâu phải nhớ ngôi nhà này nhé Thật lòng chưa em thích rời xa ngôi nhà này Em ào lên lòng mẹ và nói: Sau này có tiền biến nơi này thành ngôi biệt thự to có gara để ô tô, có bể bơi, có sân chơi thể thao, giống ngôi nhà trên ti vi Mẹ cười lớn: Vậy dễ làm điều đó còn phải học thật giỏi Em thầm hứa với chính mình: phải cố gắng học thật giỏi để không phụ lòng cha mẹ và sống ngôi nhà thân yêu này, mảnh đất đã cho em nhiều kỉ niệm khó quên Bài 2: (14) Cả nhà em vậy, hết làm việc, học là nhanh nhanh chóng chóng quây quần ngôi nhà thân yêu mình Ngôi nhà em là ngôi nhà cấp rộng 60 m 2, bà em bảo thế.Nó nằm ngõ nhỏ trên phố Đội Cấn Nếu đứng đầu ngõ mà nhìn thì chẳng thấy nó đâu vì bị các ngôi nhà cao tầng che khuất.Đi đến gần nơi thìo trông thấy nó thật bé nhỏ toà nhà lộng lẫy.Để vào nhà phải qua cửa sắt và mảnh vườn nhỏ bà em trồng đủ thứ hoa và số cây làm gia vị Ngôi nhà chia làm ba buồng nhỏ và phòng làm công trình phụ.Vào cửa là thấy phòng khách không rộng và gọn gàng.Ở đây kê bàn ghế sa lông mà ông em đã mua từ lâu đến dùng tốt và bóng loáng vì bà em lau chùi thường xuyên.Trên bàn luôn có lọ hoa đủ màu sắc, bà hái vườn vào cắm càng làm cho ngôi nhà thêm đẹp.Sát tường là cái tủ để tivi, gia đình em xem sau ngày lao động mệt mỏi.Tường lăn sơn màu hồng nhạt tạo cho em cảm giác ấm áp đến nhà.Đi thẳng vào là phòng bà em.Trong phòng, đồ đạc giản dị tính tình bà em vậy.Một giường cá nhân bà mua từ lâu lúc nào sẽ, bên trên trải chiếu cói hoa, cạnh giường là tủ nhỏ bà để quần áo.Bên trên tủ là đèn ngủ có độ sáng khác nhau.Bố em định thay đén khác cho bà bà bảo đó là kỷ niệm ông em tặng bà nhân ngày sinh nhật.Sau năm đó ông em mất.Rẽ sang phải là phòng bố mẹ em và em thì rộng phòng bà.Đồ đạc giản dị thôi.Một giường đôi, giường cá nhân và bàn học em.Trên tường có treo ảnh chung gia đình em lúc ông em còn sống và ảnh cưới bố mẹ em.Điều mà em tự hào là vào nhà khen nhà nhỏ xếp gọn gàng, và hợp lý Ngôi nhà êm ấm gia đình em có vậy, lâu đài, biệt thự và đồ đạc sang trọng mà bình dị thôi.Nhưng em yêu ngôi nhà êm đềm này lắm.Mỗi lần học em lại cất tiếng gọi “Bà ơi!Mẹ ơi!Con đã ạ!” Đã tuần , em bố cho lên đơn vị chơi đơn vị bố vui ngày em đã thấy nhớ nhà da diết Hôm em trở với ngôi nhà thân yêu mình Về tới đầu làng em đã nhìn thấy mái tôn đỏ nhà em thấp thoáng sau lùm cây xanh Ngôi nhà em nằm gần đầu làng, cạnh đường trục chính thôn lát gạch Trước vào nhà phải qua cổng sắt để dẫn vào sân Sân nhà em không rộng bố em trồng bồn hoa góc sân Sắc hoa rực rỡ tô thêm vẻ đẹp cho ngôi nhà Ngôi nhà xinh xắn có sân trước, sân sau thoáng mát Bước vào nhà, đầu tiên là phòng khách Phòng khách sơn màu vàng nhạt dịu êm Nền nhà lát gạch hoa vừa đẹp lại vừa trang nhã Đồ đạc phòng khách đơn sơ bố mẹ xếp đặt gọn gàng nên vui mắt Bên cạnh bàn uống nước, bố để chậu cảnh Mẹ còn treo giò phong lan lên cửa sổ nên có thiên nhiên nhà Đối diện với bàn uống nước là cái tủ trang trí có để ti vi Sau bữa cơm tối, nhà em thường quây quần đây để trò chuyện xem ti vi Kế với phòng khách là phòng ngủ bố mẹ em Và cuối cùng là phòng bếp và phòng vệ sinh Phòng bếp nhỏ với bàn tay khéo léo mẹ nên đồ đạc lúc nào gọn gàng ngăn nắp Trên gác là phòng hai chị em em Bàn học em kê gần cửa sổ nên lúc nào tràn ngập ánh sáng Từ đây em có thể nhìn thấy tất khu vườn nhà (15) mình Ngôi nhà là tổ ấm gia đình em Nơi em yêu thương, che chở vòng tay bà và bố mẹ Dù đâu xa em muốn nhanh chóng trở với ngôi nhà thân yêu mình Một thời để nhớ… Từ còn là cô cậu học trò nhỏ xíu, vần thơ thật dễ thương và giản dị mùa Thu đã ăn sâu vào tâm khảm chúng tôi: Cứ độ Thu sang Hoa cúc lại nở vàng Ngoài vườn hương thơm ngát Ong bướm bay rộn ràng Em cắp sách đến trường Nắng tươi rải trên đường Trời xanh cao gió mát Đẹp thay lúc Thu sang Và đã vào lứa tuổi đủ độ chín mặt, thấm thía nỗi niềm đời người Để biết trân trọng hơn, nâng niu khoảnh khắc quý giá chất chứa cung bậc cảm xúc Để biết ơn gì ta hưởng từ thiên nhiên tươi đẹp, từ giới quanh ta ban tặng cho ta Có bóng mùa thu thức ta lòng son muộn Một ngày xuôi ghé Thăng Long buồn Có phải em là mùa thu Hà Nội Ngày sang thu anh lót lá em nằm Bên trời xa sương tóc bay… Tôi có lẽ nằm số bạn đọc may mắn có dịp đắm mình vào khung cảnh mùa Thu lộng lẫy sắc màu số nước bạn châu Á, châu Âu, Úc và Mỹ Được tiếp xúc với số người nước ngoài đến VN và nhiều là kiều bào ta nước ngoài, để tự mình thẩm định và hiểu sâu sắc nỗi nhớ mang tên Thu Hà Nội nói riêng, Tết VN nói chung…Và để nhiều độc giả, cảm nhận mùa Thu càng khơi gợi vừa sâu lắng, da diết vừa trào dâng mãnh liệt ngắm cảnh sắc tuyệt đẹp tờ Huffington Post tiếng Mỹ bình chọn đại diện cho nét Thu đẹp giới: “Hình ảnh mùa Thu các nước thật là đẹp Nhưng bài viết thật thiếu không có hình ảnh mùa Thu Hà Nội - niềm cảm hứng nhiều bài thơ, bài ca bất hủ“Cảnh sắc thiên nhiên mùa Thu khắp nơi trên Trái Đất thật đẹp và thơ mộng… Còn nhiều hình ảnh đẹp mùa Thu mà bài viết và hình ảnh có thể chưa đăng tải hết Hy vọng (16) người chúng ta tìm thấy nét đẹp riêng, yêu mến riêng mùa Thu nơi, dù nói tới hay chưa ” Bốn mùa năm thì mùa nào có vẻ đẹp riêng thiên nhiên tạo và ban tặng cho người Nhưng có lẽ mùa thu là mùa lành nhất, đẹp trên quê hương em Dấu hiệu đầu tiên mùa thu đến là không khí trở nên mát mẻ hơn, làm dịu cái nắng gay gắt mùa hạ chói chang Bầu trời mùa thu xanh cao vời vợi, bầu trời mà không có làn mây trắng mây hồng điểm tô thì khác gì bông hoa có sắc mà không có hương Thỉnh thoảng còn có đám mây màu xanh phớt hay màu mỡ gà trôi nhè nhẹ trên trời khoe sắc thắm mình Làn mây mùa hạ khoác áo xanh tươi tràn đầy sức sống bây đã thay áo vàng tươi rực rỡ mùa Cây cối bây mà có thể ngày mai còn trơ trụi cành lá khẳng khiu nên nó trân trọng thời gian quý giá mà nó còn mặc áo màu vàng rực rỡ này Luỹ tre làng thay áo mới, gió ào tới , tầng tầng lá nối bay xuống trao liệng trên không trung , có quay tít còn muốn níu kéo nguồn cội mình Cái đặc biệt mùa thu không phải là trận mưa rào mùa hạ mà là màn sương mỏng nhẹ nhàng giăng mắc khắp đầu làng ngõ xóm vào buổi sớm mai Có hạt thì kiêu hãnh đọng trên cành cây kẽ lá long lanh rắc kim cương lấm nắng ban mai chiếu rọi, thật chẳng khác nào chốn bồng lai tiên cảnh Vào mùa thu trận mưa rào thưa dần thay vào đó là mát mẻ, dễ chụi đôi lúc còn sót lại đôi chút cái oi mùa hè đã qua và cái se se lạnh mùa đông đến Cánh đồng vào mùa thu hoạchnên chín vàng óng ả, có đợt gió thoảng qua thì làn sóng lúa vàng óng lại nhấp nhô đuổi đến tận chân trời Dòng sông vắt, mênh mông, làn nước mát lạnh Vào mùa này , lũ trẻ chăn trâu ngồi trên lưng trâu thổi sáo, thả diều khung cảnh lãng mạn , nên thơ bầu trời quê hương Mùa thu trên quê hương tôi thật đẹp và thú vị biết nhường nào! Nếu có dịp, các bạn đến thăm quê hương thân yêu tôi nhé .Dường ngang cửa Gió mùa đông bắc se lòng Chút lá thu vàng đã rụng Chiều bỏ ta ! Dạo này quá bận rộn với công việc nên ít có thời gian để onll cy ghé thăm các hàng xóm Cũng may nhờ bận rộn công việc mình theo để cái tâm hồn “dở hơi” mình không còn chỗ miên man theo cảm xúc mùa thu ! Lâu bữa lại có chút thời gian thư thái trước bước vào bao bộn bề công việc Chợt nhớ đến chia sẻ thú vị người bạn thân người bạn có tâm hồn và cảm nhận sống khá gần gũi với tâm hồn và cảm nhận sống mình thời gian gần đây khiến mình bất giác mỉm cười thật vui nghĩ đến sẻ chia bạn Cảm ơn bạn nhiều vì chính nhờ sẻ chia bạn đã giúp mình vượt qua suy nghĩ luôn đắm chìm theo cảm xúc mùa thu để đây tâm hồn mình có thay đổi thật mình lại lấy lại “Một thể giới quan cùng nhân sinh quan” hoàn toàn tươi để (17) cảm nhận mùa đông hữu bên mình Cuộc sống là có nhiều điều kỳ diệu Chỉ cần để tâm chút, giành thời gian chút suy nghĩ khách quan chút ta phát còn bao nhiêu diệu kỳ từ điều bình dị vì mải miết chạy theo cảm xúc mùa thu mà mình đã vô tình không phát Mùa đông còn bao điều kỳ diệu Trước đây suy nghĩ mình khoảng thời gian dài mình luôn nghĩ mùa đông với suy nghĩ quan niệm không khách quan Mùa đông thường gắn liền với nỗi buồn cùng hanh khô, lạnh giá Mình đâu có biết mùa đông còn cho ta nhận biết bao điều to lớn và vĩ đại chẳng hạn quan sát hàng cây trút hết lá vàng còn lại cành cây khẳng khiu vẽ lên trời tranh ảm đạm hay nhìn khóm cây, bụi cỏ nhọc nhằn mưa rét mà chẳng thể nở hoa mình thấy có điều gì đó man mác đây thì đã khác Với nét nhìn tươi mình đã nhìn điều trước đây mình không nhận thấy đó chính là tích lũy lượng ẩn chứa giá trị to lớn khát vọng chuẩn bị cho hành trình vươn tới tầm cao và thấp thoáng đó ấp ủ chồi non lộc biếc Và mình nhận Mùa xuân bắt đầu gió lạnh đến tái tê từ lúc cuối đông Cảm ơn nhé mùa đông vì đã cho tôi hiểu và biết thêm nhiều sống Tôi đã hiểu vì lạnh lẽo đến băng giá người mong mỏi sưởi ấm, dù là chút ấm thoảng qua ly rượu ấm nồng tình bè bạn buổi trưa đầy ắp niềm vui để tôi lại cảm nhận ồn ào sóng ngầm trào dâng tâm hồn lâu tĩnh lặng vì chút lá rụng mùa thu Cảm ơn nhé người bạn yêu quý tôi bạn đã mang lại cho tôi bao khát khao hy vọng để tâm hồn tôi lại thấy thấp thoáng đâu đây căng tràn nhựa sống mùa xuân cùng bao đam mê cháy bỏng mùa hạ lớn dần lên và dần hữu bên mình Cho tâm hồn tôi có thêm cảm nhận mùa đông, để sớm mai thức dậy tâm hồn tôi cảm nhận rõ điều: "Mỗi buổi sáng thấy lòng xe xe lạnh Gió chuyển mùa theo nỗi nhớ mênh mang Trong sương sớm nghe hồn thoang thoảng rét Thấp thoáng nắng vàng sưởi ấm vần thơ"! Mùa xuân là mùa đầm ấm, là mùa sẻ chia thiên nhiên đất trời với người Mùa hạ là ngày không khí trở nên ngột ngạt cái nắng nóng oi xen kẽ trận mưa Mùa thu là mùa bình với gió mát và lá vàng rơi Mùa đông là mùa cuối cùng, là khoảng thời gian để nhìn lại gì đã đến với mình suốt năm qua Và với riêng em, mùa thu là mùa đẹp Tiết trời đã vào thu Bầu trời xanh và cao vời vợi Nắng dịu nhẹ trải dài Mùa thu vàng mênh mang: màu vàng tươi hoa cúc, hoa nhái, màu vàng xuộm cánh đồng lúa chín, màu vàng giòn tan tia nắng ban trưa, màu vàng nâu lá héo úa rơi đầy trên đường phố, … Chỉ có màu vàng mùa thu sóng sánh mật ong, đậm nét và tươi tắn đến Thu giấc mơ dịu dàng, đưa người hòa mình vào thiên nhiên để quên cái sống thành thị ồn ào, náo nhiệt và căng thẳng Gió mùa thu thật nghịch ngợm! Gió đùa giỡn tạo nên mưa lá vàng rơi trên đường phố Gió quấn quít, vấn vương Gió khiến người ta có cảm xúc lạ Một chiều thu, em dạo trên đường trung tâm thành phố Vài gió heo may vô tình lướt qua hàng cổ thụ ven đường Chỉ phút chốc, lá vàng rơi xuống ngại ngần, quyến luyến trời cao, xoay tròn không trung trước gieo mình xuống dòng xe cộ đông đúc Con (18) đường trước mặt gợn lên làn sóng lăn tăn dòng sông vàng cuộn chảy Em ngây người trước tranh sống động Một lá mỏng manh lại lìa cành Dường nó luyến tiếc phải rời xa cành cây, rời xa người bạn lá thân thương Rồi lá vũ công tài năng, uyển chuyển xoay tròn theo gió Em xòe tay đón lấy, nắm chặt lá tay mình Một cảm xúc dịu dàng len lỏi vào tim Và lúc ấy, em nhận đó chính là cảm xúc mùa thu Chỉ đây thôi, hạ đến cùng với kỳ thi căng thẳng, mệt mỏi và náo nức ngày nghỉ vui tươi Vậy mà thu vừa chớm tới, cái cảm giác mong chờ gặp lại bạn bè, thầy cô lại tràn ngập lòng em Tháng chín, chúng em thôi ngày tháng rong chơi, quay lại với trang vở, với áo trắng học trò và chờ đợi tiếng trống khai trường Tháng chín, nụ cười thật tươi, em háo hức bước vào năm học Dẫu biết có nhiều khó khăn phía trước, em cố gắng học thật tốt để mai này trở thành người có ích cho xã hội Rặng tre ngày (Cập nhật ngày: 17/12/2010 08:41:00) Những rặng tre không còn nữa, và đứa trẻ ngày bây đã trở thành chàng trai cô gái, ông bố bà mẹ Đào Vân Việt, Hà Nội Làng ngày nhiều tre Nhà nào có Những rặng tre dài nối tiếp chạy dọc hai bên đường làng và bao quanh khắp làng, che mát trưa hè oi ả Từ xa nhìn lại, thấy màu xanh toàn tre là tre Nhà tôi cuối làng, và rặng tre ngõ tôi thuộc loại lớn làng Những rặng tre đã che mát tuổi thơ chúng tôi Mỗi trưa hè, cái ngõ nhỏ lại ồn ã tiếng trẻ nô đùa Ngõ tôi đông trẻ con, đứa trẻ nhau tuổi chín mười Thêm nữa, đây là nơi có bụi tre to nhất, mát làng, lại bên cạnh cánh đồng, gió thổi vào mát lịm, nên trẻ ngõ khác thường kéo tụ hội Bọn trẻ nơi làng quê với bao nhiêu trò chơi dân dã Nào trò trốn tìm, đánh trận giả, đánh khăng, đánh đáo, đá bóng (bóng thường là bưởi non) Bọn gái thường rủ tìm chỗ nào đó để chơi đồ hàng hay chơi mốt Nhiều còn chơi trò đám cưới Cô dâu xinh xún cầm hoa, còn chú rể nhễ nhại mồ hôi, áo quần đầy bụi đất Và còn nhiều, nhiều trò nghịch ngợm khác, khiến lúc nào inh ỏi tiếng cười đùa gào thét Tất cả, tất diễn bóng rặng tre rợp mát cuối làng Các cụ già thường hóng mát bóng tre xanh, bên ao sen thơm ngan ngát trưa hè Những lúc bọn trẻ chúng tôi lại thường ngồi quây quần bên chõng tre, nghe kể chuyện ngày xưa gian khó Có chuyện hầm đào bụi tre mà bom Mỹ đánh vào không sập được; chuyện bầy cò đậu trắng tre và cò non rơi đầy bên luỹ tre vào mùa bão lớn Vào ngày gió đẹp cuối hè, chúng tôi thường cùng làm diều tán tre, gửi lên trời cao ước mơ thơ bé Có hôm tôi thường mình leo lên bụi tre tìm tổ chim hay hóng mát Leo cao đến mức tưởng còn cây sào là đến Ngọn tre cong xuống đu đưa Có nhiếu lần bám phải cành yếu ngã xoài ra, gai tre kéo xước xát hết người ngợm quần áo Nhưng đâu lại vào đấy, trẻ mau quên, và không cưỡng cái thú vui Cây tre đã quá quen thuộc và gắn bó với người dân quê Tre dựng cửa, xây nhà, để ta xa mãi nhớ mái nhà tranh bên hàng tre nơi miền quê yêu dấu Tre đan rá, đan rổ Tre đóng giường; tre làm chõng, kê ngoài ngõ ngồi đón gió về, đặt ngoài sân ngồi ngắm trăng lên Tre làm bờ rào, bờ rậu cho mồng tơi leo lên xanh rờn, để từ đó thành thơ và câu hát Tre làm ống điếu thuốc lào, làm đóm châm lửa cho lão nông say sưa nhả khói lên trời Tre làm cần câu để ông lão cùng bầy cháu mải mê bên bờ ao từ tinh mơ lúc nhá nhem Tre làm que móc cho mẹ ngồi đan len bên ánh đèn dầu Tre làm diều, làm lồng chim, làm súng phốc, làm khăng, để ta lớn lên thì gọi đó là tuổi thơ và kỷ niệm Tre còn là nỗi hãi hùng ta mắc lỗi, bố bảo cầm dao bụi tre, chặt cái roi mang cho bố Thế là chết rồi! Tôi yêu rặng tre, yêu cái ngõ nhỏ thân thương mình Yêu lắm! Yêu tới mức phải chốn nhà trưa hè không kìm lòng trước tiếng hò la ngoài ngõ, tiếng chim chích choè lánh lót trên tre Có lẽ vì mà còn là cậu bé lớp 2, học bài thơ "Luỹ tre", tôi đọc có lần mà thuộc lòng bài thơ dài khổ Đó là điều không phải dễ gì cậu bé tuổi Thuộc tận bây sau 20 năm còn nhớ Và lại thầm đọc lòng cái giai điệu đẹp đẽ ấy: Mỗi Luỹ Ngọn Kéo sớm tre tre mặt mai xanh cong trời thức rì gọng lên dậy rào vó cao (19) Những Trâu Tre Chợt ………………… ………………… trưa nằm bần hè nhai thần đầy đầy bóng nhớ tiếng nắng râm gió chim Nhưng đó là ngày xưa! Giờ đây làng tôi và có lẽ bao nhiêu làng quê khác không còn tre Mười lăm tuổi, tôi cầm dao chặt cây tre cuối cùng nhà mình Đó là rặng tre đầu tiên làng bị chặt hạ Rồi ít năm sau, phần vì cây tre không còn dùng nhiều trước nữa, phần để đảm bảo an toàn lưới điện, là rặng tre bị chặt hàng loạt Những rặng tre xưa đã thay bước tường gạch vô hồn, và chúng trở thành biểu tượng cho đổi đời khấm khá Chúng chẳng thể nào biết kỷ niệm tuổi thơ đẹp đẽ chúng tôi bóng tre xưa Những đường bê tông buồn bã nằm phơi nắng, có lẽ hoài niệm ngày xưa đầy kỷ niệm bóng tre mát rượi Những rặng tre không còn nữa, và đứa trẻ ngày bây đã trở thành chàng trai cô gái, ông bố bà mẹ Có đứa cái đã lớn tuổi chúng tôi ngày xưa Trong nhịp sống hối trò chơi Games đại và vô hồn này, có lẽ chúng chẳng có tháng năm ấu thơ đẹp đẽ nứa tuổi chúng tôi Lớp bụi thời gian có thể xoá nhoà và thay đổi nhiều thứ, kỷ niệm đẹp đẽ thân thương chẳng thể phai mờ Nhiều lúc tôi thường nhìn vào tường và thầm nhủ: có thể ngày nào đó nó biến mất, và chính bàn tay mình đưa rặng tre cùng tuổi thơ trở lại! Một năm học đã kết thúc, em hân hoan mẹ đưa thăm quê ngoại Em đã thưởng thức buổi bình minh rực rỡ và tràn trề sức sống buổi sáng tinh khôi Trời hãy còn sớm mà em đã thức dậy, chạy ùa sân Khí trời còn se lạnh Làn gió thổi nhè nhẹ khẽ lay động giọt sương mai còn e ấp lá non mơn mởn Cả xóm làng bồng bềnh biển sương và làn khói trắng hai quyện vào để tạo nên nhứng dải lụa mềm uốn lượn trên bầu trời lan toả nhanh khắp cánh đồng Mới sáng mà cây lúa thì gái đã ngả đầu vào thủ thỉ trò chuyện Đồng lúa trông thảm nhung mượt mà nhấp nhô theo làn gió Ở tận chân trời phía đông, tia nắng yếu ớt cố gắng xuyên qua hàng bạch đàn thẳng ven đường , ánh sáng rực rỡ muôn vàn màu sắc Những giọt sương bắt đầu tan dần tia sáng dịu dàng buổi bình minh Ánh nắng chan hoà, đồng lúa trông tranh tuyệt mỹ Em say (20) sưa ngắm cảnh và hít thở bầu không khí lành và thấy tim mình đập rộn lên niềm vui phơi phới Ông mặt trời đã thực rực rỡ đám mây trắng xoá xoè rộng ánh sáng xuống vạn vật Cả xóm làng bừng lên ánh bình minh Cánh đồng vang rộn âm thánh thót chú chim vùa thức dậy đã rủ bay liệng và hát ca Thấp thoáng đằng xa là bóng áo bà nông dân làm cỏ Tiếng kẽo kẹt xe bò chở đồ hoà lẫn với tiếng lội nước bì bõm các cô chú làm không khí cánh đồng thêm nhộn nhịp Rảo bước trên bờ kênh nhỏ em cảm thấy khoan khoái vô cùng Dòng nước lấp lánh ánh nắng trời gương Thỉnh thoảng vài chú đòng đong nhảy lên vội vàng lặn xuống tăm để lại vòng tròn lan rộng Đột ngột vang lên tiếng rao hàng trên đưòng ven làng phá tan không khí yên lặng Em chạy vội vào khu vườn nhà tràn ngập nắng vàng ấm áp Bên luống rau xanh rờn, mái đầu bạc ngoại lúi húi bắt sâu Những buổi bình minh thật đẹp nơi thôn dã là kỉ niệm khó quên đời em Em luôn muốn quê ngoại để có dịp thưởng thức buổi sáng vậy! Bài Hè lại đến phố phường đỏ thắm hoa phượng Hè lại đến tiếng ve rộn ràng hát ca Tạm biệt sách bút thân yêu , tạm biệt mái trường mến yêu Chúng em chào đón hè đã '- bài hát Hè Không hiểu tự , mùa hè đã gắn liền với tuổi cắp sách đến trường Mùa hè đến mang theo bao sung sướng tuổi học trò Chúng em có thể thở phào nhẹ nhõm và háo hức chờ chuyến chơi xa cùng gia đình Khi chú ve sầu bắt đầu hát ca điệu nhạc du dương , chùm phượng vĩ nở đỏ rực góc sân trường , đó là hình ảnh báo hiệu mùa hè bắt đầu Ôi ! Mùa hè ! Hầu hết học sinh yêu mùa hè , đó có em Mùa hè - gợi cho em bao cảm xúc thân thương , bao ấn tượng khó phai Khi không khí vui tươi ấm áp mùa xuân qua , thay vào là cái nắng gay gắt mùa hạ chuyển qua mùa khác , nó vòng tuần hoàn xoay chuyển mãi Mỗi mùa có đặc điểm riêng nó Mùa xuân - vạn vật nhẹ nhàng bước sang năm đầy hi vọng , ước mơ Mùa thu - mùa bao nỗi buồn vẩn vơ , vô cớ mà không thể lí giải Mùa đông - mùa gió buốt thịt len lỏi , luồn lách , chui rúc vào ngỏ nhỏ , lá tung bay Còn mùa hạ thì ? Nó có đặc điểm bật nào có thể làm rung dộng trái tim bạn ? Riêng tôi , tôi yêu cái nắng chói chang , oi , ngột ngạt Tôi yêu nhạc hoà tấu nhạc sĩ ve sầu tạo nên giúp cho người thư giãn trưa hè , tôi yêu cánh hoa phượng vĩ nở đỏ rực trên trời xanh tươi , tôi yêu vui chơi thoả thích , tất , tất diễn vào mùa hè Đó là lí tôi yêu mùa hè Vào mùa hè , không khí nóng nực bốn mùa , cái nắng nóng làm nám da người nông dân , người xây dựng , làm thiêu đốt cây lá Thoả thích làm em ăn kem , ăn li chè thập cẩm , chè đậu xanh , chè bưởi , thời tiết nóng lò bát quái này Những li chè thập cẩm thơm lừng , béo ngậy , mát lạnh Chúng em có thể đắm mình làn nước xanh , bơi lội tung tăng cá biển Nha Trang , Vũng Tàu ,đùa giỡn với sóng biển , hoà quyện cùng cát xây lâu đài ước mơ ,nhảy múa cùng dồi thông xanh mát , vi vu vi vút , chúng em còn mê mải bắt ốc , Em yêu mùa hè mùa mà chúng em có thể thoải mái học hành , không phải sợ bài kiểm tra , không phải u sầu (21) bị điểm kém , .mùa hè mang lại cho chúng em bao nụ cười Mỗi hè đến , em quê thăm ông bà nội Hậu Giang Nào là câu cá , ngồi nghe bà kể chuyện , cùng lũ trẻ chèo thuyền vùng sông nước mênh mông , rợp sắc tím biếc bông súng , ngắm cảnh đồng ruộng , bình minh , hoàng hôn với khói lam quyện lại lan toả khắp nơi Nhưng càng vui chơi , em lại nhớ kỉ niệm trường lớp , nhớ bài kiểm tra đầy ám ảnh , nhớ bạn bè , thầy cô , nhớ bàn thân thương , mùa hè mang lại cho chúng em nhớ nhung da diết Hè đến mang lại cho chúng em giải trí sau năm học căng thẳng , để chuẩn bị cho năm học tốt đẹp Những công ty du lịch đắt khách vào mùa này vì họ mong hè chúng em Các bạn ! Mùa hè thật đặc biệt , nó đem lại cho ta suy nghĩ , cảm xúc tự nhiên ít ta có Trong khoảnh thời gian chúng ta nói cười vui vẻ cùng gia đình thì có biết nơi luôn buồn bã , trống vắng , mong ngóng các bạn đến , mong đợi các bạn tâm tình , mong muốn các bạn lại mãi với nó , Các bạn có biết không ? Chính là ngôi trường và bác phượng thân yêu chúng ta Bác còn biết làm gì học sinh nghỉ hè hết , bác đứng lặng im mình , cô đơn vô cùng , có thấu hiểu ? Nhớ xưa , em đã khắc chữ lên cây còn bây em nhìn dấu vết mà cảm thấy tội lỗi làm ! Thời gian trôi , trôi làn sóng dập dềnh khơi không thể trở lại Nhưng có lẽ kỷ niệm thời thơ ấu luôn đọng mãi em Khi mùa hè đến vào năm cuối cấp , chúng em ôm , không nói gì ứa nước mắt Cô nghẹn ngào : _ Các đừng buồn ! Chúng ta có thể gặp mà ! Một lí khác khiến em yêu mùa này : em đã cất tiếng khóc đầu tiên vào mùa hè , mùa sinh nhật em Mùa hạ mang lại cho đất nước ta nhiều trái cây bổ dưỡng , ngon lành : xoài , chuối , đu đủ , trái sầu riêng , dưa hấu , trái nào em thích Mùa hè - mùa cảm xúc suy nghĩ , thú vui , ước muốn , mùa em và tất người Mùa hạ thôi đủ để gợi tình yêu và nỗi nhớ tâm hồn chúng ta 'Ngày mai xa Trường mến thương xa Hè phượng buồn, tiếng ve buồn Nghe tim thiết tha.' - bài hát kỉ niệm mái trường Trong ngày sinh nhật lần thứ mười , em mẹ tặng cho món quà có ý nghĩa sâu sắc với em Đó là cây bút máy mà em mong ước Ôi ! Trông cây bút máy này đẹp làm ! Cây bút nhó nhắn, dài khoảng gang tay em Thân bút tròn, thon thon ngón tay Nắp bút kim loại, mạ kềnh sáng loáng Thân bút nhỏ hơn, nhựa màu đen, trơn bóng, càng sau thon lại búp măng non Trên thân bút bật dòng chữ “Bút mài nét nét đậm” Mở nắp bút ra, em thấy ngòi nho nhỏ, xinh xinh, sáng lấp lánh, phía ngòi là cục than màu đen để điều hoà mực Khi bơm mực, em mở thân bút ra, xoay bơm theo chiều kim đồng hồ để lấy mực Chiếc ruột gà làm cao su, sau nhiều ngày nhịn đói bữ no nê Trong ruột gà có ống nhỏ que tăm để dẫn mực Hôm dùng bút lần đầu, nét chữ em còn vương vướng Nhưng vài hôm sau là ngòi bút viết thật êm, nét chữ đậm Khi ngòi bút chạy trên giấy thì nét chữ em trở nên mềm mại, duyên dáng, trông thật là đẹp Em sung sướng ngắm mãi dòng chữ mình Từ em luyện viết chữ đẹp Em thầm cảm ơn mẹ đã tặng cho em món quà kì diệu này ! Hằng ngày, trường nhà, cây bút là (22) người bạn thân thiết em Mỗi làm xong công việc mình là cây bút nằm gọn hộp, ngủ giấc ngon lành Trong năm học tiểu học,em có nhiều kỉ niệm kỉ niệm làm em nhớ đó là kỉ niệm với Lan-cô bạn thân em Hôm là thứ nên em soạn bài cẩn thận ngày mai có tiết kiểm tra viết.Chuẩn bị xong,em ngủ giấc ngon lành đến tận sáng Sáng hôm sau,em hồi hộp chờ đến tiết văn mà lòng tràn ngập lo lắng.Cuối cùng,tiết văn đã tới,cô giáo bước lên bục giảng ghi đề bài.Em lúng túng không biết làm nào nên giật áo Lan,nói:''Cậu cho tớ xem bài cậu với'',nhưng Lan đã nghiêm nghị trả lời:''Không , cậu hãy tự làm lấy bài mình đi."Em giận Lan đành nghĩ câu gì thì viết câu ấy.Đến hôm trả bài, em có điểm mà Lan lại điểm sáng chói.Em hối hận,nghĩ nghĩ lại thấy lỗi là mình.Về nhà, em kể cho mẹ nghe đầu đuôi câu chuyện Mẹ bảo em phải xin lỗi Lan.Ngày hôm sau,đến lớp,em lại gần Lan , lí nhí xin lỗi.Lan mỉm cười gật đầu.Kể từ hôm đó,Lan luôn giảng bài cho em nên môn văn em đã tiến lên nhiều và tình bạn em với Lan càng thêm gắn bó Tuy bây phải xa Lan,xa mái trường tiểu học đã cho em bao điều tốt đẹp kỉ niệm ngôi trường này lại mãi với thời gian Tuổi thơ có niềm vui đến trường Đối với em ngôi trường Tiểu học Nguyễn Viết Xuân thân thương là địa em luôn hướng Trường em đẹp lắm! Đến trường em đã 20 tuổi Tuy tuổi đời còn trẻ trường đã có danh tiếng vang dội khắp thành phố Thái Nguyên và có truyền thống hiếu học quý giá bao hệ học sinh nhà trường Trường luôn dẫn đầu hoạt động văn hoá, thể thao, văn nghệ, xứng đáng là lá cờ đầu khối tiểu học toàn tỉnh Thái Nguyên Ngôi trường xây dựng khang trang, bề với bốn dãy phòng học sơn màu vàng sáng sủa cùng với khoảng sân rộng rãi cho chúng em nô đùa, vui chơi thoả thích Từng phòng học lúc nào vang lên lời giảng bài ân cần, dịu dàng thầy cô, tiếng phát biểu dõng dạc hay tiếng nói cười hồn nhiên, vô tư, sáng bạn học sinh Mỗi phòng học trang trí giống em thấy lớp học mình là thân thuộc Mỗi lần trở lại thăm trường xưa, ghé qua lại lớp học cũ mình, chỗ ngồi thân quen luôn lên em khuôn mặt thân thương các bạn cùng lớp Em lại nhớ đến tháng ngày hồn nhiên, vui tươi chơi đùa bên bạn bè mái trường thân yêu Vào chơi, em thường cùng các bạn học tập, vui chơi bóng mát bác phượng già thân yêu Với em, bác phượng người bạn gần gũi, tri âm tri kỉ, cùng chia sẻ với em bao niềm vui, nỗi buồn tuổi học trò Em yêu sân trường mình Mỗi khoảnh đất, ghế đá in dấu kỷ niệm em lần học hay là buổi tập múa hát, nghi thức đội, mệt vui không kể xiết Cây phượng già đứng đó, lá reo vui sân trường tràn ngập ánh nắng vàng tươi ngày nào em bước vào lớp Một, còn rụt rè, bỡ ngỡ đứng nhìn sân trường thân yêu Thế mà thời gian thấm thoi đưa, năm năm học trôi qua nhanh giấc mơ, bây em đã trở thành cô học sinh lớp Thời gian xin hãy quay trở lại để em mãi là cô bé học sinh tiểu học ngày nào, sống mái trường với thầy cô bạn bè thân thương Nơi đây là nơi lưu giữ nhiều kỷ niệm vui buồn người thầy, người cô, người bạn thân mà em vô cùng yêu quý Thầy cô người lái đò chở khách qua sông, hệ này đến hệ khác đưa chúng em – hệ trẻ cập bến bờ tương lai, đến chân trời rộng mở, mở ước mơ, hoài bão cho chúng em Với (23) em người thầy người cô người cha, người mẹ thứ hai và người bạn thì thân thiết anh chị em gia đình Mỗi gặp khó khăn hay buồn bã thất vọng em lại nhớ đến người thầy người cô và người bạn là lòng em lại thấy ấm áp, vững vàng lên nhiều Đó nguồn động viên em cố gắng bước tiếp trên đường đời phía trước Thời gian lặng lẽ trôi mà không đợi chờ ai, không quay trở lại kỷ niệm đẹp đẽ tuổi thơ mái trường Tiểu học Nguyễn Viết Xuân thân yêu luôn luôn đọng mãi lòng em, ký ức em «n tËp v¨n häc, tiÕng viÖt A.Mục tiêu cần đạt Gióp hs tù hÖ thèng l¹i c¸c kiÕn thøc vÒ tiÕng ViÖt RÌn kÜ n¨ng lµm c¸c d¹ng bµi tËp tiÕng ViÖt RÌn kÜ n¨ng c¶m nhËn vh vµ lµm v¨n bc vÒ tpvh (24) B.ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß: 1.ThÇy: ChuÈn bÞ néi dung «n tËp 2.Trß: «n tËp theo néi dung híng dÉn C.Tiến trình tổ chức các họat động dạy và học KiÓm tra bµi cò ¤n tËp TiÕt Hoạt động thầy và trò Nội dung cần đạt I.Lý thuyÕt Kiểm tra: Nêu khái niệm từ đồng 1.Từ đồng nghĩa nghÜa a Kh¸i niÖm(SGK) VD: phụ nữ, đàn bà, gái, Các loại từ đồng nghĩa - §ång nghÜa hoµn toµn( Kh«ng ph©n biÖt vÒ s¾c th¸i nghÜa - §ång nghÜa kh«ng hoµn toµn( Ph©n biÖt vÒ s¾c th¸i nghÜa) ? Nªu kh¸i niÖm vÒ tõ tr¸i nghÜa Tõ tr¸i nghÜa lÊy vÝ dô a Kh¸i niÖm(SGK) VD: giµ- trÎ b Sö dông tõ tr¸i nghÜa ? Tìm số thành ngữ đợc tạo bëi c¸c cÆp tõ tr¸i nghÜa? Ph©n tÝch gi¸ trÞ cña c¸c tõ tr¸i nghÜa thành ngữ đó VD: bíc thÊp bíc cao - Gîi sù vÊt v¶, tÊt bËt cña ngêi HS nh¾c l¹i kh¸i niÖm Từ đồng âm a Kh¸i niÖm(SGK) VD:Ruåi ®Ëu m©m x«i m©m x«i ®Ëu § D b Sử dụng từ đồng âm GV lÊy vd c©u chuyÖn -Chú ý đến ngữ cảnh, tránh hiểu sai nghĩa Sgk ph©n tÝch cña tõ * Phân biệt từ đồng âm với ®iÖp tõ - §iÖp tõ: Lµ dïng lÆp ®i lÆp l¹i nhiều làn từ nào đó có tác (25) dông nhÊn m¹nh, lµm næi bËt ý ( §T lµ biÖn ph¸p tu tõ) * Phân biệt từ đồng âm với từ đồng nghĩa - Từ đồng nghĩa: Phát âm khác nhng gnhÜa gièng VD: bè, ba, cha _ Từ đồng âm : Phát âm giống nhng nghÜa kh«ng liªn quan gì đến VD: Con ngựa đứng lång lªn § Ma đợc chim tôi nhốt vµo lång Thµnh ng÷ D a Kh¸i niÖm(SGK) HS nh¾c l¹i kh¸i niÖm VD: b¶y næi ba ch×m b Sö dông thµnh ng÷.(SGK) TiÕt 2: Hoạt động thầy và trò Nội dung cần đạt ? Văn đợc viết theo thể loại nµo - ThÓ tuú bót ? ThÕ nµo lµ tuú bót HS nh¾c l¹i ?Văn đề cập đến đôí tợng nµo? C¶m xuc cña tg ntn viÕt vÒ Cèm ? Em h·y nªu kh¸i qu¸t néi dung t¸c phÈm ? Tg đã mở đầu bài viết Cốm b»ng nh÷ng chi tiÕt vµ h/ a nµo ? NhËn xÐt c¸ch sd tõ ng÷ cña tg * V¨n b¶n" Mét thø quµ cña lóa non: Cèm ThÓ lo¹i: Tuú bót Néi dung( ghi nhí) C¶m nhËn Đoạn 1:Cảm hứng đợc gợi lên từ hơng thơm cña l¸ sen c¬n giã mïa h¹ ;h¬ng th¬m gợi nhớ đến thứ quà nhã và tinh khiÕt: Cèm - để miêu tả Cốm tg huy động nhiều giác quanđể cảm nhận đối tợng đặc biệt là khứu giác để nhận ơng thơm khiết cánh đồng lúa, lá sen, lóa non §Ó miªu t¶ h×nh ¶nh Cèm, tg dïng nhiÒu tÝnh tõ chØ mµu s¾c h¬ng vÞ vµ (26) ? Tg đã nhận xét ntn tục lệ hång, cèm mãn quµ sªu tÕtcña nhan d©n ta ? Tg c¶m nhËn sù hoµ hîp cña hång cèm trªn mÊy ph¬ng diÖn H·y ph©n tÝch sù hoµ hîp Êy ? Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ ®o¹n" Hìi c¸c bµ mua hµng cèm" c¶m gi¸c §o¹n 2: - Cốm là thức dâng tặng trời đất, thiên nhiªn, mang nã h¬ng vÞ nh· võa đậm đà đồng quê, vừa thích hơp với nghi lÔ cña mét sø së n«ng nghiÖp.Thø lÔ vËt Êy t¬ng trng cho sù g¾n bã hai hoµ t×nh yêu đôi lứa - Sù hoµ hîp cña hång cèm trªn hai ph¬ng diÖn + Mµu s¾c + H¬ng vÞ §o¹n 3: - Nhà văn Thạch Lam đã nhắc khẽ ngờikhi thởng thức Cốm phải có cử nh·,nhÑ nhµng, thëng thøc cèm víi mét phong c¸ch nh lµ nghi lÔthiªng liªngvíi tÊt c¶ tÊm lßng tr©n träng vµ biÕt ¬n - Khi ¨n Cèm, thëng thøc Cèm b»ng nh÷ng cử chỉ, tình cảm và tầm lòngđó chính là ta biết thởng thứcvà giữ gìn nét đẹp v¨n ho¸ cña ngêi kinh k×- cña ngêi VN TiÕt Hoạt động thầy và trò Nội dung cần đạt Hớng dẫn tìm hiểu đề ? §äc bµi th¬ em h×nh dung, tëng tîng khung c¶nh thiªn nhiªn vµ t×nh c¶m cña B¸c Hå ntn -Thiªn nhiªn: Hai c©u ®Çu - T×nh c¶m: Hai c©u cuèi ? Chi tiÕt nµo lµm cho em høng thó? V× ? Qua bµi th¬, em hiÓu Hå ChÝ Minh lµ mét ngêi ntn - Yêu thiên nhiên say đắm và yêu đất nớc thiết tha Híng dÉn HS lËp dµn ý - Phải đảm bảo bố cục phần §Ò bµi: Ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña em vÒ bµi th¬" C¶nh khuya" cña Hå ChÝ Minh a Më bµi: Giíi thiÖu bµi th¬ vµ c¶m nghÜ chung cña em -Cảnh khuya" là bài thơ đợc Bác st năm (27) - Đảm bảo đúng kĩ làm văn bc vÒ vh - N¾m v÷ng nh÷ng gi¸ trÞ néi dung và nghệ thuật từ đó bộc lộ c¶m xóc 1947 t¹i chiÕn khu ViÖt B¾c §äc bµi th¬ em cµng kÝnh träng, kh©m phôc t©m hån B¸c b Th©n bµi: - Cảm xúc đẹp thiên nhiên + h×nh ¶nh: so s¸nhgiµu søc gîi c¶m + ng«n ng÷ th¬ => Vẻ đẹp núi rừng VB thật đẹp thật nªn th¬, nªnnh¹c, nªn ho¹ + Rung động say mê trứơc vẻ đẹp thiên nhiªn + KÝnh yªu B¸c - C¶m xóc vÒ t©m tr¹ng cña B¸c Hå n¬i nói rõngVB + HiÓu h¬n t©m tr¹ng cña B¸c: Cha ngñ không vì thiên nhiên đẹp mà còn vì lo cho d©n cho níc + Xúc động, khâm phục Bác - Trong B¸c t©m hån nghÖ sÜ thi sÜ vµ chiến sĩ luôn hoà quyện để chúng ta cïng tù hµo kÝnh träng B¸c c KÕt bµi: Ên tîng chung vÒ Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ Gv kh¸i qu¸t néi dung «n tËp ViÕt bµi hoµn chØnh «n tËp tËp lµm v¨n A.Mục tiêu cần đạt Giúp hs tự vận dung kliến thức đã học làm văn biểu cảm tpvh RÌn kÜ n¨ng lµm v¨n bc vÒ tpvh B.ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß: 1.ThÇy: ChuÈn bÞ néi dung «n tËp 2.Trß: «n tËp theo néi dung híng dÉn C.Tiến trình tổ chức các họat động dạy và học KiÓm tra bµi cò ¤n tËp TiÕt Hoạt động thầy và trò Nội dung cần đạt A.TËp lµm v¨n (28) ? §äc bµi th¬ em h×nh dung, tëng tîng khung c¶nh thiªn nhiªn vµ t×nh c¶m cña B¸c Hå ntn -Thiªn nhiªn: Hai c©u ®Çu - T×nh c¶m: Hai c©u cuèi ? Chi tiÕt nµo lµm cho em høng thó? V× ? Qua bµi th¬, em hiÓu Hå ChÝ Minh lµ mét ngêi ntn - Yêu thiên nhiên say đắm, phong thái ung dung l¹c quan LËp dµn ý §Ò bµi: Ph¸t biªu c¶m nghÜ cña em vÒ bµi th¬" R»m th¸ng giªng" cña Hå ChÝ Minh a Më bµi:Giíi thiÖu bµi th¬ vµ c¶m xóc chung cña em " Rằm tháng giêng"đợc Bác st năm 1948 chiÕn khu ViÖt B¾c §äc bµi th¬ em cµng kÝnh träng, kh©m phôc t©m hån B¸c - Cảm xúc đẹp thiên nhiên + h×nh ¶nh: ¸nh tr¨ng r»m lung llinh s¸ng đẹp + ng«n ng÷ th¬ => Vẻ đẹp núi rừng VB thật đẹp thËt nªn th¬, + Rung động say mê trứơc vẻ đẹp thiªn nhiªn + KÝnh yªu B¸c - xóc vÒ t©m tr¹ng cña B¸c Hå n¬i nói rõngVB: + Cảm nhận đợc niềm vui tâm hồn B¸c + B¸c lµ ngêi rÊt l¹c quan => + Xúc động, khâm phục Bác - Trong B¸c t©m hån nghÖ sÜ thi sÜ vµ chiến sĩ luôn hoà quyện để chúng ta cïng tù hµo kÝnh träng B¸c c KÕt bµi: Ên tîng chung vÒ TiÕt Hoạt động thầy và trò Nội dung cần đạt Thùc hµnh viÕt bµi Híng dÉn HS viÕt bµi hoµn chØnh - Phải đảm bảo bố cục phần - Đảm bảo đúng kĩ làm văn bc vh a Mở bài phải đảm bảo đợc hai ý: + Giíi thiÖu tgtp: Tªn vµ hoµn c¶nh §Ò bµi: Ph¸t biªu c¶m nghÜ cña em vÒ bµi th¬" R»m th¸ng giªng" cña Hå ChÝ Minh a Më bµi:Giíi thiÖu bµi th¬ vµ c¶m xóc chung cña em " Rằm tháng giêng"đợc Bác st năm 1948 t¹i chiÕn khu ViÖt B¾c §äc bµi th¬ em cµng kÝnh träng, (29) đời C¶m xóc chungvÒ b Th©n bµi: + c¶m nhËn, tëng tîng vÒ h×nh tîng th¬ trongtp + C¶m nghÜ vÒ tõng chi tiÕt + C¶m nghÜ vÒ tg bµi th¬ c Kªt bµi: Ên tîng chung vÒ bµi th¬ - N¾m v÷ng nh÷ng gi¸ trÞ néi dung vµ nghệ thuật từ đó bộc lộ cảm xúc HS viÕt bµi Gv gọi số HS đọc bài viết mình cho c¶ líp nghe vµ nhËn xÐt u, nhîc ®iÓm cña HS kh©m phôc t©m hån B¸c - Cảm xúc đẹp thiên nhiên + h×nh ¶nh: ¸nh tr¨ng r»m lung llinh sáng đẹp + ng«n ng÷ th¬ => Vẻ đẹp núi rừng VB thật đẹp thËt nªn th¬, + Rung động say mê trứơc vẻ đẹp thiªn nhiªn + KÝnh yªu B¸c - xóc vÒ t©m tr¹ng cña B¸c Hå n¬i nói rõngVB: + Cảm nhận đợc niềm vui tâm hån B¸c + B¸c lµ ngêi rÊt l¹c quan => + Xúc động, khâm phục Bác - Trong B¸c t©m hån nghÖ sÜ thi sÜ và chiến sĩ luôn hoà quyện để chóng ta cïng tù hµo kÝnh träng B¸c c KÕt bµi: Ên tîng chung vÒ Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ GV kh¸i qu¸t néi dung «n tËp Bµi tËp vÒ nhµ: Ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ bµi th¬" B¸nh tr«i níc" §ñ gi¸o ¸n tuÇn 16/ 2009 _ TuÇn 17 Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: ¤n t©p tæng hîp häc k× I (30) A Mục tiêu cần đạt Giúp HS khái quát các đơn vị kiến thức ca ba phân môn RÌn kÜ n¨ng lµm c¸c d¹ng bµi tËp TiÕng ViÖt, kÜ n¨ng c¶m nhËn VH RÌn kÜ n¨ng lµm v¨n biÓu c¶m B ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh GV: chuÈn bÞ néi dung «n tËp HS: «n tËp C Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy- học KiÓm ttra 2.¤n tËp TiÕt Hoạt động thầy và trò Nội dung cần đạt GV kiÓm tra HS kiÕn thøc tiÕng viÖt qua c¸c kh¸i niÖm Từ đồng nghĩa Tõ tr¸i nghÜa Từ đồng âm * Phân biệt k/n từ đồng âm và từ đồng nghÜa - Từ đồng âm: Phát âm giông nhng nghĩa khác xa VD: - Từ đồng nghĩa: Phát âm khác nhng nghÜa gièng VD: * Phân biệt điệp từ với từ đồng âm - §iÖp tõ: LÆp l¹i tõ cã t¸c dông tu tõ - Từ đồng âm: Chỉ là nhữg từ phát âm gièng GV kiÓm tra HS kiÕn thøc tiÕng viÖt qua c¸c kh¸i niÖm §iÖp ng÷ Ch¬i ch÷ GV híng dÉn HS lµm c¸c bµi tËp SGk §o¹n v¨n: biÓu c¶m A TiÕng ViÖt I VÒ tõ II BiÖn ph¸p tu tõ III.Bµi tËp: Ch÷a bµi tËp SGK Bµi tËp 4/ 129: ViÕt mét ®o¹n v¨n (31) ND: T×nh c¶m quª h¬ng HT: Sö dông tõ tr¸i nghÜa C¸ch viÕt ®o¹n v¨n: Më ®o¹n, th©n ®o¹n, kÕt ®o¹n HS lµm bµi tËp GV ch÷a bµi tËp GV gäi HS lªn b¶ng lµm HS kh¸c bæ sung GV: ch÷a C¸ch lµm gièng BT4/ 129 Tuy nhiªn bµi tËp nµy thÓ lo¹i vµ néi dung đoạn văn không quy định trớc tuỳ chóng ta lùa chän HS lµm bµi tËp GV ch÷a BT ng¾n vÒ t×nh c¶m quª h¬ng cã sd tõ tr¸i nghÜa Bµi tËp 4/ 145: Su t©m mét sè thµnh ngữ cha đợc giới thiệu sgk Bµi tËp 4/ 153.ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n cã sd ®iÖp ng÷ Tiết : C©u 1: c¶m nhËn vÒ c©u v¨n cña Th¹ch Lam “Cèm lµ mét thøc qïa riªng biÖt, lµ thøc d©ng cánh đồng lúa bát ng¸t xanh, mang h¬ng vÞ tÊt c¶ c¶i méc m¹c gi¶n dÞ, tinh khiết cánh đồng quê nội cỏ An Nam ” Cèm lµ sù kÕt tinh nh÷ng thø quý báu tốt đẹp cuả quê hơng, đợc hoµ quyÖn h¬ng trêi s÷a lóa vµ ta× năng,tâm hồn ngời lao động, ngêi n«ng d©n ViÖt Nam Th¹ch Lam c¶m nhËn cèm nh mét thøc quµ riªng biệt đất nớc Các từ ngữ; thức qùa, thøc d©ng, c¸c tÝnh tõ: méc m¹c gi¶n - Néi dung cña ®o¹n v¨n nµy lµ dÞ, khiÕt thÓ hiÖn sù mét thaÝ g×? độ trân trọng và tự hào sản - Từ ngữ đợc sd đoạn văn vật dân tộc, quê hơng ntn? nh÷ng ngêi nghÖ sÜ n«ng d©n Hµ - Tg đã cảm nhận đợc gì Néi, ViÖt Nam cña nhµ v¨n TL vÒ Cèm? B»ng sù c¶m nhËn tinh tÕ vµ tr©n trọng nhà văn giúp ngời đọc không thấy đợc hơng vị mà còn giá trị văn hóa độc đáo cốm NhËn xÐt sù kh¸c cña hai côm tõ "ta víi ta" hai bµi th¬: (32) C©u 2:NhËn xÐt ng¾n gän vÒ sù kh¸c cña côm tõ" ta víi ta" hai bµi th¬" Qua §Ìo Ngang" cña bµ HuyÖn Thanh Quan vµ bµi th¬"B¹n đến chơi nhà" Nguyễn KhuyÕn - §äc hai c©u th¬ cã cum tõ" ta víi ta" - Đặt cụm từ đó vào bài thơ để phân biệt khác cña nã Gîi ý: *Trong bµi Qua §Ìo Ngang: -ChØ t¸c gi¶ víi nçi niÒm cña chinh m×nh -Sự cô đơn, nhỏ bé ngời tríc non níc bao la *Trong bài Bạn đễn chơi nhà -Chá t¸c gi¶ v¬i sngêi b¹n giµ -Sù chan hßa, sÎ chia Êm ¸p cña t×nh b¹n bÌ th¾m thiÕt §Ò bµi:C¶m nghÜ mïa xu©n LËp dµn ý a Më bµi: VD: Một năm có mùa xuân, hạ, thu, đôngmùa nào đẹp đáng yêu nhng em yêu nhÊt lµ mïa xu©n- mïa cña tr¨m hoa ®ua në,mïa cña t×nh yªu cuéc sèng b Th©n bµi: - Khung c¶nh mïa xu©n: + C©y cèi + vËt => cảm xúc em: mùa xuân thật đẹp, đáng yêu - Kh«ng mïa xu©n lßng ngêi: lÔ héi C¶m xóc: + T©m hån còng c¶m thÊy hå hëi, r¹o rùc nh÷ng ngµy ®Çu xu©n + Mùa xuân làm đẹp lòng ngời, mùa c KÕt bµi:Ên tîng chung vÒ mïa xu©n C©u ¸nh tr¨ng bµi th¬" C¶nh khuya"¸nh tr¨ng bµi " R»m th¸ng giªng" - ¸nh tr¨ng bµi th¬" C¶nh khuya" lµ ¸nh tr¨ng mïa thu c¶nh vËt cã tiÕng suèi ch¶y rãc r¸ch , cè tr¨ng lång lªn c¶nh vËt" Tr¨ng lång cæ thô bãng lång hoa tr¨ng s¸ng lung linh, huyÒn diÖu lµm cho kh«ng gian trµn ngËp ¸nh s¸ng , c¶nh vËt nh cã tÇng tÇng líp líp - ánh trăng bài " Rằm tháng giêng" là ánh trăng mùa xuân, trăng tròn sáng đẹp Trăng làm cho sông xuân, trời xuân, nớc xuân dạt dào sức sống Trăng không đẹp mµ cßn h÷u t×nh - Hai bµi th¬ viÕt vÒ ¸nh tr¨ng n¬i nói rõng ViÖt B¾c b»ng sù c¶m nhËn kh¸c nhng làm bật tình yêu thiên nhiên, yêu ánh trăng Bác C©u 2: a Më bµi: GT t¸c gi¶ t¸c phÈm vµ c¶m xóc vÒ bµi th¬ b Th©n bµi: (33) C¶m xóc vÒ t×nh b¹n cña NguyÔn KhuyÕn - Niềm xúc động, hồ hởi tg ngời bạn đến thăm nhà " Đã tới nhà" - Sự dí dỏm, hài hớc nhà thơ nói việc tiếp đãi bạn( 6câu thơ tiếp) - T×nh b¹n ch©n thµnh th¾m thiÕt cña hai ngêi tri ©m tri kØ T×nh b¹n chØ cÇn cã lòng hiểu mà không cần thứ vật chất nào " Bác đến chơi đây ta víi ta" §¹i tõ ta ë ®©y lµ chØ TG vµ ngêi b¹n , hai ngêi Êy g¾n bã víi keo s¬n mËt thiÕt - Tình bạn nhà thơ thật là cao đẹp, sáng làm cho em ngỡng mộ và trân biết bao! Tình bạn sống mãi lòng độc giả yêu thơ Nguyễn Khuyến c KÕt bµi: C¶m xóc cña em vÒ bµi th¬ Rèn kĩ sử dụng từ loại chính xác giao tiếp A.MỤC TIÊU CẦN ĐẠT 1.Kiến thức : -Củng cố và nắm dt , đt ,tt ,st lt và cụm dt ,cụm đt , cụm tt -Luyện tập bài tập để vận dụng làm bài kiểm tra 2.Kỹ : - Rèn cách sử dụngt, đt ,tt và cụm dt ,cụm đt ,cụm tt 3.Giáo dục: -h/s cẩn thận nói ,viếtcâu có các từ loại đó B.PHƯƠNG PHÁP : Ôn -luyện C.Lªn líp: 1.ổn định tổ chức 2.KiÓm tra bµi cò: 3.Bµi míi: Bµi tËp 2: §iÒn c¸c quan hÖ tõ vµo ®o¹n v¨n ThÕ råi DÕ Cho¾t t¾t thë.T«i thư¬ngl¾m vừa thư¬ng vừa ¨n n¨n téi mình tôi không trêu chị Cốc thỡ đâu Choắt việc gì Cả tôi nữa, không nhanh chân chạy vào hang thỡ tôi đã chết Câu 7: Cho biết các câu sau có câu sử dụng đúng cặp qht + Së dÜ kÕt qu¶ häc tËp cña nam thÊp nh÷ng nam kh«ng chÞu ch¨m chØ häc tËp +HÔ ham ch¬i lµ kÕt qu¶ häc tËp cña b¹n sÏ bÞ sót kÐm + mặc dù gặp nhiều khó khăn mà tôi phải phẩn đấu vơn lên họctập nên đã giành dîc rÊt nhiÒu ®iÓm cao * ¤n tËp tiÕng ViÖt ? Hs nh¾c l¹i kh¸i niÖm c©u rót gän I Rót gän c©u(SGK) HT: câu rút gọn là câu đợc lợc bỏ số thµnh phÇn - M§: lµm cho c©u gän h¬n, th«ng tin (34) nhanh h¬n, tr¸nh lÆp tõ ? LÊy VD: ? Khi sd c©u rót gän cÇn lu ý ®iÒu g× - Không đợc sd câu rút gọn sai làm ngời đọc không hiểu hiểu ko đầy đủ nghÜa cña c©u - BiÕn c©u thµnh c©u céc léc, khiÕm nh· HS đọc và xác định yêu cầu bài tập ? V× cËu bÐ vµ «ng kh¸ch niÓu lÇm ? C©u chuyÖn khuyªn chóng ta ®iÒu g× II Bµi tËp Bµi tËp3/sgk - CËu bÐ sd nhiÒu c©u rót gän kh«ng phï hîp lµm ngêi kh¸ch hiÓu lÇm néi dung th«ng tin - Khuyªn chóng ta ph¶i cÈn thËn sd c©u rót gän v× nÕu sd c©u rót gọn không đúng dễ gây hiểu lầm Bµi tËp 4/ Sgk HS đọc và xác định yêu cầu bài tập - §©y G:C¸ch lµm bt còng gièng nh bµi tËp - Mçi - T×m c©u rót gän -TiÖt - Chỉ tác dụng gây cời và mục đích > Các câu nói anh chàng tham phª ph¸n cña c©u chuyÖn ăn có yếu tố gây cời và phê phán vì rút gọn đến mức không hiểu đợc và thô lỗ * Bµi tËp vËn dông Bµi tËp1: T×m c©u rót gän ®o¹n v¨n sau vµ chØ t¸c dông cña HS đọc và xác định yêu cầu bài tập nã ?T×m c©u rót gän ®o¹n v¨n sau vµ a tôi yêu phố phờng náo động, dập chØ t¸c dông cña nã d×u xe cé vµo nh÷ng giê cao ®iÓm - Yªu c¶ c¸i tÜnh lÆng cña buæi s¸ng Yªu c¶ c¸i tÜnh lÆng cña buæi s¸ng tinh s¬ng víi lµn kh«ng khÝ m¸t dÞu, tinh s¬ng víi lµn kh«ng khÝ m¸t dÞu, trên số đờng còn nhiều trên số đờng còn c©y xanh che chë.=> C©u rót gän CN nhiÒu c©y xanh che chë -> Tr¸nh lÆp tõ, c©u ng¾n gän b Mỗi đảng viên cán phải thật - Ph¶i gi÷ g×n §¶ng cho thËt thấm nhuần đạo đức cách s¹ch.=> C©u rót gän CN m¹ng Ph¶i gi÷ g×n §¶ng cho thËt s¹ch HS đọc và xác định yêu cầu bài tập C©u rót gän: Bµi tËp 2: ChØ râ vµ kh«i phôc c¸c thµnh phÇn c©u bÞ rót gän a C¶ tiÕng cêi.=> Rót gän VN nh÷ng trêng hîp sau ®©y => C¶ tiÕng h¸t ngõng a TiÕng h¸t ngõng C¶ tiÕng cêi b Uèng níc nhí nguån.=> Rót gän CN b Uèng níc nhí nguån => Chóng ta uèng níc nhí nguån (35) c §i th«i con!=> Rót gän CN => Chóng ta ®i th«i c §i th«i con! I Lý thuyÕt HS nhắc lại khái niệm C©u rót gän ThÕ nµo lµ c©u rót gän? - Lµ c©u cã thÓ lîc bá mét sè thµnh phÇn LÊy vÝ dô? c©u Khi sử dụng câu rút gọn - Mục đích: làm cho câu ngắn gọn,thông cÇn lu ý nh÷ng g×? tin nhanh, tr¸nh lÆp tõ Thế nào là câu đặc Ví dụ: Bao cậu Ha Nội? biÖt? LÊy vÝ dô? - Ngµy mai ? Nêu c¸c t¸c dông cña TN câu đặc biệt * Lưu ý: Câu đặc biệt ? Ph©n biÖt c©u rót gän Lµ c©u kh«ng cã cÊu t¹o theo m« h×nh và câu đặc biệt CN- VN VD: ¤i, C¸i g× thÕ nµy * Các tác dụng câu đặc biẹt - Béc lé c¶m xóc HS đọc và xỏc định cỏc - Gọi đáp yêu cầu bài tập -Th«ng b¸o, liÖt kª sù tån t¹i cña sù vËt -Tìm câu rút gọn hiÖn tîng -Cho biết thành phần nào Xác định thời gian, nơi chốn bị rút gọn - C©u rót gän cã thÓ kh«i phôc l¹i c¸c - Hãy khôi phục lại thành phần câu để trở thành câu bình HS làm bài tập thêng GV chữa bài tập - Câu đặc biệt không có câu tạo theo mô h×nh CN- Vn nªn kh«ng thÓ kh«i phôc HS đọc và xác định các thµnh phÇn c©u yêu cầu bài tập II.Bài tập - Tìm các câu đặc biệt BÀI TẬP - Cho biết tác dụng 1:Tìm câu rút gọn đoạn trích (36) sau và cho biết thành phần nào bị rút gọn Hãy khôi phục lại a Mẹ kh«ng lo, không ngủ Cứ nhắm mắt lại vang bên tai tiếng đọc bài trầm bổng b Những ngồi đấy? -Ông Lý cựu với ông Chánh hội HS đọc và xác định các * Đ áp án: yêu cầu bài tập Các câu in đậm đây a C âu r út g ọn: Cứ nhắm mắt lại vang bên có phải là câu đặc biệt tai tiếng đọc bài trầm bổng không - Thành phân bị rút gọn:CN Khôi phục: Mẹ nhắm mắt lại vang bên tai tiếng đọc bài trầm bổng b Câu rút gọn: Ông Lý cựu với ông Chánh hội Thành phân bị rút gọn:VN Khôi phục: Ông Lý cựu với ông Chánh hội ngồi Bài tập 2.Tìm các câu đặc biệt các đoạn trích đây và cho biết tác dụng chúng a Đêm trăng Biển yên tĩnh Tàu Phương Đông chúng tôi buông neo vùng biển Trường Xa b Đình chiến Các anh đội nón lưới có gắn kéo đầy làng Đ áp án: a Câu đặc biệt: Đêm trăng Tác dụng: Xác định thời gian diễn việc nói đến câu b Câu đặc biệt: Đình chiến Tác dụng: (37) HS đọc đoạn văn và xác Đọc đoạn văn: Nhật kí tù canh cánh định luận điểm lòng lòng nhớ nớc Chân bớc ®o¹n v¨n trên đất Bắc mà lòng vân hớng Nhật kí tù canh miền Nam, nhớ đồng bào hoàn c¸nh lßng mét tÊm c¶nh lÇm than, cã lÏ nhí c¶ tiÕng khãc cña lßng nhí níc Ch©n bíc bao em bÐ VN qua tiÕng khãc cña mét em trên đất Bắc mà lòng bé trung Quốc, nhớ ngời đồng chí đa tiễn vân hớng miền Nam, đến sông, nhiứ là cờ nghĩa tung nhớ đồng bào bay phấp phới Nhớ lúc tỉnh và nhớ lúc hoµn c¶nh lÇm than, cã lÏ m¬ nhí c¶ tiÕng khãc cña bao em bÐ VN qua tiÕng khãc cña mét em bÐ trung Quèc, nhí ngêi đồng chí đa tiễn đến s«ng, nhiø lµ cê nghÜa ®ang tung bay phÊp phíi Nhí lóc tØnh vµ nhí c¶ lóc m¬ Xác định luận điểm cuả đoạn văn tôc ng÷ nh thÕ nµo TrÝch c©u tôc ng÷ LuËn ®iÓm: NhËt kÝ tï canh c¸nh mét tÊm lßng nhí níc Đề bài: lập dàn ý cho đề bài: Nh©n d©n ta cã c©u Mét c©y lÇm ch¼ng nªn non Ba c©y chôm l¹i nªn hßn nói cao B»ng dÉn ch÷ng lÞch sö, x©y HS đọc đề bài, xác dựng và bảo vệ Tổ Quốc hãy chứng minh định vấn đề cần nghị Mở bài:Dân tộc ta coi tinh thần ®oµn kÕt Søc m¹nh ®oµn kÕt lµ niÒm luËn Em hiÓu ý nghÜa c©u tin cña nh©n d©n ta -T×m luËn ®iÓm chÝnh Th©n bµi: Tìm dẫn chứng để làm Giải thích nghiã các từ ngữ, hình ảnh: c©y, ba c©y, chôm l¹i næi bËt luËn ®iÓm Rút nghĩa bóng: sống đơn lẻ thì yếu, biÕt ®oµn kÕt sÏ lµm nªn søc m¹nh to lín, phi thêng LuËn ®iÓm: §oµn kÕt t¹o nªn søc m¹nh dân tộc để bảo Tổ Quốc Xa: Hệ thống đề điều ngăn lũ bảo vệ mïa mµng BiÓu hiÖn niÒm tù hµo vµ søc m¹nh ®oµn kÕt (38) C Nay: VÉn tiÕp n«i truyÒn thèng ®oµn kÕt cña «ng cha Luận điểm 2: Để bảo đợc độc lập, chủ quyền dân tộ từ ngàn đời là đoàn kết, đồng lòng cảu nh©n d©n ta -Cuéc kh¸ng chiÕn 15 n¨m chèng qu©n Minh -30 n¨m kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p vµ chèng Mü KÕt bµi *Đoàn kết chính là sức mạnh để xây dùng t×nh th¬ng vµ h¹nh phóc «n tËp v¨n nghÞ luËn chøng minh A.Mục tiêu cần đạt Giúp HS củng cố kiến thức đã học văn nghị luận chứng minh, biết xây dựng hệthống luËn ®iÓm, t×m luËn cø cho c¸c luËn ®iÓm Cã kÜ n¨ng x©y dùng dµn bµi cho mét bµi v¨n nghÞ luËn B ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß Thầy: đề và hớng dẫn lập dàn ý cbho các đề bài Trò: Nghiên cứu các đề bài, tìm ý cho các đề văn chứng minh C Họat động thầy và trò KiÓm tra bµi cò ¤n tËp TiÕt Hoạt động thầy và trò Nội dung cần đạt Đề bµi: Có công mài sắt, có ngaøy neân kim + Với đề này, ta có thể thực §ề có ý nghĩa khuyên nhủ bốn bước (tìm hiểu đề và tìm ý, người phải bền lòng, không nản lập dàn bài, viết bài, đọc lại và chí sửa chữa) _ Khi chứng minh cho câu Có §eà coù yù nghóa khuyeân nhuû coâng maøi saét, coù ngaøy neân kim, (39) người phải bền lòng, không nản chí _ Câu tục ngữ và bài thơ nêu để chứng minh mang ý nghĩa khuyên nhủ người phải bền lòng, không nản chí (tương tự nhö yù nghóa cuûa caâu Coù chí thì neân) Vì theá ta coù theå laøm nhö các bước bài học trên và có thể tham khảo dàn bài đã neâu Tuy nhiên hai đề này không tuyệt đối giống Ngoài khaùc veà phaàn dieãn giaûi thì phần chứng minh có chỗ khaùc nhau: _ Khi chứng minh cho câu Có coâng maøi saét, coù ngaøy neân kim, caàn nhaán maïnh vaøo chieàu thuaän: Heã coù loøng beàn bæ, chí quyeát taâm thì việc khó mài sắt (cứng raén, khoù maøi) thaønh kim (beù nhoû) có thể hoàn thành _ Còn chứng minh cho bài Khoâng coù vieäc gì khoù …, caàn chuù yù caû hai chieàu thuaän nghòch : Moät maët, neáu loøng khoâng beàn thì không làm việc ; còn đã chí thì việc dù lớn lao, phi thường đào núi, lấp biển cuõng coù theå laøm neân caàn nhaán maïnh: Heã coù loøng beàn bæ, chí quyeát taâm thì vieäc khoù nhö maøi saét thaønh kim cuõng coù theå hoàn thành Còn đã chí thì việc dù lớn lao, phi thường đào núi, lấp bieån cuõng coù theå laøm neân _ Câu tục ngữ và bài thơ nêu để chứng minh mang ý nghĩa khuyên nhủ người phải bền lòng, không nản chí (tương tự ý nghóa cuûa caâu Coù chí thì neân) Vì ta có thể làm các bước baøi hoïc treân vaø coù theå tham khảo dàn bài đã nêu Tuy nhiên hai đề này không tuyệt đối giống Ngoài khác phần diễn giải thì phần chứng minh cuõng coù choã khaùc nhau: _ Khi chứng minh cho câu Có coâng maøi saét, coù ngaøy neân kim, caàn nhaán maïnh vaøo chieàu thuaän: Heã coù loøng beàn bæ, chí quyeát taâm thì việc khó mài sắt (cứng raén, khoù maøi) thaønh kim (beù nhoû) có thể hoàn thành _ Còn chứng minh cho bài Khoâng coù vieäc gì khoù …, caàn chuù yù caû hai chieàu thuaän nghòch : Moät maët, neáu loøng khoâng beàn thì không làm việc ; còn đã chí thì việc dù lớn lao, phi thường đào núi, lấp biển coù theå laøm neân Nếu muốn dùng câu định hướng chứng minh để chuyển ý (ở cuối phaàn thaân baøi) thì GV coù theå cho HS tham khảo câu sau đây: _ Có dẫn chứng tiêu biểu cuôc sống đã làm sáng tỏ điều đó _ Vấn đề đó đã chứng thực nhiều dẫn chứng sinh động thực tế vaên hoïc _ (40) TiÕt Hoạt động thầy và trò GV hớng dẫn HS xác định yêu cầu bài tËp Vấn đề cần chứng minh: Chửựng minh luaän ñieåm Phong traøo veà nguồn “Nhà nước ta lấy ngày 27-7 haøng naêm laø ngaøy Thöông binh lieät só” : Trong đấu tranh bảo vệ đất nước Đền ơn đáp nghĩa cách nào? - Nhớ ơn các chiến sĩ đã ngaõ xuoáng, Taïo - Vừa qua học sinh chúng em đã laøm moät vieäc theå hieän loøng bieát ơn đó là viếng thăm và tăng quà cho caùc gia ñình Thöông Binh, Lieät Sĩ thăm hỏi tình hình sức khoẻ, tình caûnh gia ñình,taëng quaø, laøm giúp vệ sinh môi trường sân ngõ nhaø chuù.v.v… Do đó, việc làm trên nhà nước là đúng, là ý nghĩa Điều đó thể đạo lí Aên nhớ kẻ trồng cây, Uống nước nhớ nguồn truyền thống đáng quí cuûa daân toäc ta Nội dung cần đạt Chứng minh luận điểm Phong trào nguồn “Nhà nước ta laáy ngaøy 27-7 haøng naêm laø ngaøy Thöông binh lieät só” Trong đấu tranh bảo vệ đất nước không phải là việc đơn giaûn,deã daøng, noù traû giaù baèng bao hi sinh maát maùt cuûa caùc chieán só Muïc ñích cuûa hoï laø ñem lại độc lập, tự cho đất nước Do đó hệ chúng ta phải thấm thía cái giá trị to lớn, biết trân trọng hàm ơn với gì ta có ngày hôm Đó là hành động hợp với đạo lí thời đại Đền ơn đáp nghĩa cách nào?-Nhớ ơn các chiến sĩ đã ngaõ xuoáng, chuùng ta soáng phaûi có trách nhiệm, phát huy xứng đáng gì cha ông để lại baèng caùch laáy ngaøy 27-7 haøng năm để kỉ niệm ngày Thương Binh Liệt Sĩ, phát động xây dựng nhaø tình nghóa, chaêm soùc caùc Baø meï Vieät Nam anh huøng Taïo ñieàu kieän oån ñònh cuoäc soáng cuûa caùc bà mẹ, vợ các chiến sĩ, ñaëc bieät laø qui taäp caùc haøi coát caùc chieán só veà nghóa trang, traû teân cho caùc lieät só voâ danh Vừa qua học sinh chúng em đã laøm moät vieäc theå hieän loøng bieát ơn đó là viếng thăm và tăng quaø cho caùc gia ñình Thöông Binh, Liệt Sĩ thăm hỏi tình hình sức khoeû, tình caûnh gia ñình,taëng quaø, làm giúp vệ sinh môi trường sân ngoõ nhaø chuù.v.v… Do đó, việc làm trên nhà nước là đúng, là ý nghĩa Điều đó thể đạo lí Aên nhớ kẻ trồng cây, (41) Uống nước nhớ nguồn truyền thống đáng quí dân tộc ta Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ ¤n tËp Lµm c¸c bµi tËp phÇn luyÖn tËp lËp luËn chøng minh §ñ gi¸o ¸n tuÇn 26/2010 TuÇn 27 Ngµy so¹n:7/3/ 2010 Ngµy d¹y: «n tËp v¨n nghÞ luËn chøng minh A.Mục tiêu cần đạt Giúp hs củng cố, hệ thống hóa kiến thức đã học phân môn môn ngữ văn rÌn kÜ n¨ng lµm bµi kiÓm tra theo h×nh thøc tr¨c nghiÖm vµ tù luËn B.ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß ThÇy: hÖ thèng bµi tËp Trß: «n tËp theo néi dung híng dÉn C.Tiến trình tổ chức các họat động dạy và học KiÓm tra bµi cò 2¤n tËp TiÕt Hoạt động thầy và trò Nội dung cần đạt C©u 1:Mét bµi v¨n nghÞ luËn ph¶i cã yÕu tè nµo? ATr¾c nghiÖm C©u 1:Mét bµi v¨n nghÞ luËn ph¶i cã yÕu tè nµo? A.LuËn ®iÓm B.LuËn cø C LËp luËn C©u 2: TÝnh chÊt nµo D C¶ yÕu tè trªn không phù hợp với đề bài: Có Câu 2: Tính chất nào không phù hợp với đề c«ng mµi s¾t cã ngµy nªn bµi: Cã c«ng mµi s¾t cã ngµy nªn kim (42) kim A.Ph©n tÝch D.Khuyªn nhñ B.Ca ngîi C.tranh luËn C©u 3: lËp luËn bµi v¨n lµ ®a nh÷ng C©u 3: lËp luËn bµi văn là đa luận luận để dẫn ngời đọc tơí luận điểm mà để dẫn ngời đọc tơí ngời viết muối nói luËn ®iÓm mµ ngêi viÕt A.§óng B.Sai muèi nãi C©u 4: PhÇn më bµi cã vai trß g× bµi C©u 4: PhÇn më bµi cã v¨n nghÞ luËn vai trß g× bµi v¨n A.nêu vấn đề có ý nghĩa đời sống xã họi nghÞ luËn mµ bµi v¨n híng tíi B.nªu c¸c luËn ®iÓm sÏ triÓn khai phÇn th©n bµi C.Nªu ph¹m vi dÉn chøng mµ bµi viÕt sÏ sö dông D.nªu tÝnh chÊt cña bµi v¨n C©u 5: Chøng minh v¨n nghÞ luËn lµ g×? C©u 5: Chøng minh v¨n nghÞ luËn lµ g×? A.lµ mét phÐp lËp luËn sö dông c¸c dÉn chøng để làm sáng tỏ vấn đề nào đó B.là phép lậpluận sử dụng lí lẽ sđể giải thích vấn đề nào đó mà ngời khác cha hiểu C.lµ mét phÐp lËp luËn sö dông lÝ lÏ vµ dÉn chứng để làm sáng tỏ nhận định, luạn điểm nào đó D.lµ mét phÐp lËp luËn sö dông c¸c t¸c phÈm v¨n học để làm sáng rõ vấn đề nào đó C©u 6: Trong bµi v¨n C©u 6: Trong bµi v¨n chøng minh, chóng ta sö chøng minh, chóng ta sö dông c¸c thao t¸c chøng minh kh«ng cÇn gi¶i thÝch dông c¸c thao t¸c chøng minh vấn đề chứng minh Đúng hay sai kh«ng cÇn gi¶i thÝch vÊn A.§óng B.Sai đề chứng minh Đúng hay sai TiÕt Gv hớng dẫn Hs tìm hiểu đề B.Tù luËn bµi §Ò bµi:Nh©n d©n ta thêng nh¾c nhë nhau: GÇn Xác định vấn đề cần chứng mực thì đen, gần đèn thì rạng có bạn lại hco rằng: minh Môi trờng sống có vai trò quan Gần mực cha đã đen, gần đèn cha đã trọng ảnh hởngđến nhân cách rạng Em hãy viết baì văn chứng minh để (43) ngêi ? Gi¶i thÝch ý nghÜa c©u tôc ng÷ ? T×m c¸c luËn ®iÓm - M«i trêng sèng lµ yÕu tè quan träng nhng b¶n lÜnh ngêi míi lµ yÕu tè quyÕt định Nếu làm chủ đợc th©n, cã ý chÝ lËp trêng, quan ®iÓm v÷ng vµng th× khã cã thÓ bÞ tha hãa bëi c¸i x©u thuyÕt phôc mäi ngêi theo ý kiÕn cña m×nh Dµn bµi: Mở bài:Vấn đề chứng minh: Môi trờng sống có vai trß rÊt quan träng ¶nh hëng tíi nh©n c¸ch cña ngêi Th©n bµi a.Gi¶i thÝch ý nghÜa c©u tôc ng÷, rót ý nghÜa nh©n c¸ch b.Chøng minh LuËn ®iÓm1: hùc tÕ cuéc sèng cho ta thÊy c©u tục ngữ trên là đúng Thùc tÕ cuéc sèng cho ta thÊy câu tục ngữ trên là đúng DC:+ Trong gia đình DC:+ Trong gia đình LuËn ®iÓm 2: M«i trêng sèng lµ yÕu tè quan träng nhng b¶n lÜnh ngêi míi lµ yÕu tè quyÕt định Nếu làm chủ đợc thân, có ý chí lập trờng, quan điểm vững vàng thì khó có thể bị tha hãa bëi c¸i x©u +Ngoµi x· héi Híng dÉn lËp dµn ý +Ngoµi x· héi DC: TÊm g¬ng nhµ b¸o Vò Ngäc Nh¹ B¸ Hå nhµ tï Tëng G¬ng s¸ng c¸c b¹n nhµ nghÌo häc giái LuËn ®iÓm 3: Ys kiÕn cña b¹n ®a bæ sung cho c©u tôc ng÷ thªm hoµn thiÖn h¬n KÕt bµi: C©u tôc ng÷ lµ mét lêi khuyªn bæ Ých TiÕt Hoạt động thầy và trò Nội dung cần đạt GV híng dÉn HS viÕt bµi hoàn chỉnh cho đề văn trên Më bµi mÉu: M«i trêng cã vai trò quan trọng việc h×nh thµnh h©n c¸ch ngêi nhng quan träng h¬n lµ chóng ta lu«n lµm chñ b¶n th©n m×nh §Ó nh¾c nhë mäi ngêi ph¶i lu«n §Ò bµi: Nh©n d©n ta thêng nh¾c nhë nhau: GÇn mực thì đen, gần đèn thì rạng có bạn lại hco rằng: Gần mực cha đã đen, gần đèn cha đã rạng Em hãy viết baì văn chứng minh để thuyÕt phôc mäi ngêi theo ý kiÕn cña m×nh Mở bài:Vấn đề chứng minh: Môi trờng sống có (44) biÕt gi÷ g×n nh©n c¸ch «ng cha vai trß rÊt quan träng ¶nh hëng tíi nh©n c¸ch cña ta cã c©u" GÇn mùc th× ®en, ngêi gÇn ®en th× r¹ng" §ã lµ lêi TrÝch dÉn c©u tôc ng÷" GÇn mùc th× ®en, gÇn khuyªn rÊt bæ Ých đèn thì rạng" HS viÕt bµi theo híng daaxn Th©n bµi dµn ý Lu ý:Bè côc râ rµng a.Gi¶i thÝch ý nghÜa c©u tôc ng÷, rót ý Cách diễn đạt phải mạch lạc, nghÜa nh©n c¸ch các luận điểm phải đợc xÕp theo tr×nh tù hîp lý b.Chøng minh LËp luËn chÆt chÏ LuËn ®iÓm1: hùc tÕ cuéc sèng cho ta thÊy c©u tục ngữ trên là đúng DC:+ Trong gia đình +Ngoµi x· héi LuËn ®iÓm 2: M«i trêng sèng lµ yÕu tè quan träng nhng lĩnh ngời là yếu tố định Nếu làm chủ đợc thân, có ý chí lập trờng, quan ®iÓm v÷ng vµng th× khã cã thÓ bÞ tha hãa bëi c¸i x©u DC: TÊm g¬ng nhµ b¸o Vò Ngäc Nh¹ B¸ Hå nhµ tï Tëng G¬ng s¸ng c¸c b¹n nhµ nghÌo häc giái LuËn ®iÓm 3: Ys kiÕn cña b¹n ®a bæ sung cho c©u tôc ng÷ thªm hoµn thiÖn h¬n KÕt bµi: C©u tôc ng÷ lµ mét lêi khuyªn bæ Ých Rót bµi häc cho b¶n th©n TiÕt Hoạt động thầy và trò Nội dung cần đạt *Tìm hiểu đề, tìm ý Xá định vấn đề cần chứng minh: Ca dao laø tieáng noùi veà tính gia ñình, ñaèm thaém vaø tình laøng xoùm queâ höông tha thieát ? T×m c¸c luËn ®iÓm cho Dựa vào bài ca dao đã học và đọc thêm, em hãy chứng minh rằng: Ca dao laø tieáng noùi veà tính gia ñình, ñaèm thaém vaø tình laøng xoùm queâ höông tha thieát Mở bài: (Có nhiều cách mở khác nhau, có thể chọn cách mở đề sau) Xuất phát từ cảm hứng người viết (45) đề văn trên ca dao: Từ tuổi thơ, ca dao đã đến - Ca dao là tiếng nói tính với tâm hồn ta, dễ thuộc, dễ nhớ, có lẽ vì gia ñình, ñaèm thaém nó diễn tả tình cảm mà có, quan tâm Đó là tình cảm - Ca dao laø tình laøng xoùm gia ñình ñaèm thaém, tình laøng nghóa xoùm, queâ queâ höông tha thieát ? Tìm các dẫn chứng để chứng hửụng thieỏt tha Thaân baøi (7 ñieåm) minh cho ®iÓu Êy ( DÉn chøng lµ c¸c bµi ca dao Ca dao laø tieáng noùi veà tình caûm gia đã học và đọc thêm) ñình ñaèm thaém: * LËp dµn ý: a.Mở bài: Nêu vấn đề cần - Lòng kính yêu, biết ơn ông bà, cha mẹ, chøng minh người đã nuôi dưỡng ta nên người + Ca dao ghi lại lớp lớp cháu luôn tưởng VD:Từ tuổi thơ, ca dao đã nhớ tổ tiên: Con người có nguồn đến với tâm hồn ta, dễ thuộc, dễ nhớ, có lẽ vì nó + Ghi nhớ công ơn trời biển ông bà, diễn tả tình cha mẹ công ơn đó vô cùng to lớn: Ngoù leân caûm maø cuõng coù, cuõng Hoặc Ôn cha naëng laém quan tâm Đó là tình cảm + Tình nghĩa không vơi cạn: Nghĩa mẹ nước gia ñình ñaèm thaém, tình laøng nghóa xoùm, queâ höông thieát nguoàn Caûm vaø hieåu saâu saéc noãi vaát vaû tha cha mẹ phải chịu đựng để nuôi dưỡng b Th©n bµi:Dïng lý lÏ vµ dÉn ta “bởi vì sương tuyết hóa bạc đầu”, nhớ chøng chøng minh đến “Công cha ”, chăm chút từ ngày “bé - Ca dao laø tieáng noùi veà cỏn con” đến lớn khôn Họ gửi tình caûm gia ñình ñaèm thaém loøng vaøo ca dao nhaéc nghó cho boõ +Lòng kính yêu, biết ơn ông ngày ước ao bà, cha mẹ, người đã + Tình thương yêu để gia đình êm ấm, hạnh nuôi dưỡng ta nên người.(DC) phúc anh em: + Tình thương yêu để gia đình Anh em phải hòa thuận, êm ấm, hạnh eâm aám, haïnh phuùc cuûa anh phuùc: em(DC) Anh em nào phải người xa +Tình vợ chồng thủy chung Tình vợ chồng thủy chung son sắt: son saét(DC) - Coi trọng tình nghĩa giàu sang: _ Ca dao cßn laø tieáng noùi veà Choàng em aùo raùch tình laøng xoùm, queâ höông tha - Kieám soáng vaát vaû: thiết làng xóm ấy, trước Cuûi than nhem nhuoác hết là xóm bình, sống - Ăn uống đạm bạc luôn nhắc nhau: luoân quan taâm vaø coù traùch Ghi lời vàng đá nhieäm laãn nhau: + Ca dao laø tieáng noùi veà tình laøng xoùm, queâ + Khi xa nhớ quê hương da hương tha thiết làng xóm ấy, trước hết là diết, nhớ gì bình dị xoùm bình, soáng luoân quan taâm vaø coù nhöng voâ cuøng thaân thöôngDC) traùch nhieäm laãn nhau: + Mở rộng tình làng xóm Đầu mường ta (46) là tình quê hương đất nước(DC) + Tình thương yêu đùm bọc laãn nhau(DC) + Tình thương yêu đùm bọc laãn nhau(DC) C,Kết bài:Khẳng định vấn đề chứng minh + Khi xa nhớ quê hương da diết, nhớ gì bình dò nhöng voâ cuøng thaân thöông: “Anh anh nhớ ” + Mở rộng tình làng xóm là tình quê hương đất nước: Gioù ñöa caønh truùc + Tình thương yêu đùm bọc lẫn nhau: Baàu ôi + Niềm tự hào quê hương tươi đẹp: Đường vô xứ Nghệ Keát baøi: (1 ñieåm) - Ca dao phần lớn nói tình cảm, đó là tình cảm cao đẹp người dân lao động nhiều người ưa thích - Ca dao coù yù nghóa vaên chöông coøn laø baøi hoïc quyù giaù 3.Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ Lµm hoµn chØnh bµi II.Bµi tËp HS đọc va xác định yêu cầu bài tập Bài tập 1: Tìm trạng ngữ đoạn trích sau Để xác định TN ta phải vào các đặc điểm hình thức và chức n¨ng cña TN Vào đêm trớc ngày khai trờng con, mẹ TN không ngủ đợc.Một ngày kia, còn xa lắm, ngày TN đó biết nào là không ngủ đợc Còn bây giấc ngur đến với dễ dàng nh uống li sữa Cứ lần, vào đêm trớc ngày TN chơi xa, lại háo hức lên giờng mà không nằm yên đợc HS đọc va xác định yêu cầu bài tập Bài tập 2: Những câu sau câu nào là câu bị động ? Vì sao? Gợi ý: Để xác định câu nào là câu chủ động phải vào vai trò a Tớ vừa chạy cái xe này xong chñ ng÷ b Xe nµy võa ch÷a xong - Câu bị động: Chủ ngữ ngời , (47) đợc hoạt động ngời vật khác híng vµo c Xe này vừa đợc chữa xong §¸p ¸n: b; c HS đọc va xác định yêu cầu bài tËp Gợi ý: hãy chuyển đổi câu bị động sau thành câu chủ động ta việc đa chủ thể hoạt độnglên đầu câu làm chủ ngữ và đa đối tợng hoạt động xuóong cuối cau làm VN đồng thời bỏ từ bị ,đợc - HS lµm bµi Bài tập 3: hãy chuyển đổi câu bị động sau thành câu chủ động a.Toàn chi đội lớp 7D đợc Ban giám hiệu nhà trờng biểu dơng b Ngày 19 tháng này, em đợc bố đa di thăm quª B¸c c Nam đợc thầy giáo khen GV ch÷a: a Ban giám hiệu nhà trờng biểu dơng toàn chi đội lớp 7D b Ngµy 19 th¸ng nµy, bè ®a em ®i th¨m quª B¸c c.ThÇy gi¸o khen Nam HD: Đoạn văn phải đúng thể loại: NghÞ luËn _ Vấn đề nghị luận đoạn v¨n: V§ m«i trêng Bµi tËp 4: Viªt ®o¹n v¨n nghÞ luËn vÒ vÊn ®eef môi trờng đó có sử dụng câu rút gọn, câu đặc biệt Sử dụng đợc câu rút gọn và câu đặc biệt Yªu cÇu: §o¹n v¨n dµi khoang 10 c©u Phải đẳm bảo đúng hình thức mét ®o¹n v¨n HS viÕt ®o¹n v¨n, gv gäi mét sè HS đọc bài viết sau đó nhận xét bổ sung Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ Gv kh¸i qu¸t néi dung «n tËp Về nhà làm các bài bài tâp các bài đã cho «n tËp A.Mục tiêu cần đạt (48) Giúp hs củng cố và hệ thống các kiến thức đã đợc học học kì II RÌn kÜ n¨nglµm mét bµi v¨n nghÞ luËn chøng minh vµ gi¶i thÝch tõ theo c¸c bíc, rÌn luyện cách viết đoạn và xác định nh xây dựng hệ thống luận điểm bài văn B.ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß ThÇy: hÖ thèng bµi tËp vµ néi dung «n tËp Trò: ôn tập kiến thức đã học C.Tiến trình tổ chức các họat động dạy và học 1.Kiểm tra bài cũ: kiểm tra đề cơng học sinh 2.«n tËp TiÕt Hoạt động thầy và trò Qua phaân tích haõy neâu caûm nhaän cuûa em veà giaù trò cuûa truyeän soáng cheát maëc bay treân caùc phöông dieän (Trao đổi nhóm, để trả lời) - a) Giaù trò phaûn aùnh hieän thực - b) Giá trị nhân đạo - c) Ñaëc saéc ngheä thuaät - GV giaûi thích pheùp NT, pheùp taêng tieán ? Gv híng dÉn Hs dùa vµo néi dung vb để giải thíc nhan đề cña truyÖn ? Sèng chÕt mÆc bay cã nghÜa lµ g× - lµ chØ nh÷ng ngêi v« tr¸ch nhiÖm, bá mÆc ngêi kh¸c ? Tại tg lại đặt nhan đề cho t¸c phÈm nh vËy + Trong truyện giới thiệu viên quan hoàn toàn bỏ maëc daân, khoâng quan taâm đến dân sống chết, sướng khoå Nội dung cần đạt Bµi tËp 1: Gîi ý Giaù trò cuûa truyeän: - Giá trị thực: Phản ánh mâu thuẫn sống nhân dân và sống cuûa boïn caàm quyeàn - Giá trị nhân đạo: Thể niềm thương cảm tác giả trước sống lầm than, cực dân thiên tai và thái độ vô trách nhieäm cuûa quan phuï maãu - Giaù trò ngheä thuaät: Ngheä thuaät töông phaûn, xen kẽ với tăng cấp, ngôn ngữ ngắn gọn, sinh động Gi¶i thÝch nhan đề truyện ngắn “Sống chết maëc bay” cuûa Phaïm Duy Toán a Mở bài: Trong sống kẻ ích kỷ lo cho thân mình mà không nghĩ đến naqigười khác Để phản ánh tượng đó, nhan đề truyện ngaén cuûa Phaïm Duy Toán “Soáng cheát maëc bay” Định hướng giải thích: Ta tìm hiểu xem ý nghĩa sâu xa nào chứa đựng nhan đề đó Ta nên hiểu nào cho đúng ? b Thaân baøi: Giải thích nghĩa nhan đề “Sống chết mặc bay” Vô trách nhiệm, bỏ mặc người khác Taïi Phaïm Duy Toán laïi ñaët teân cho taùc phaåm “Soáng cheát maëc bay” + Trong truyện giới thiệu viên quan hoàn toàn (49) + Trong luùc daân ñang lo laéng đê vỡ thì tên quan văn thản nhiên vui chơi đánh tổ tôm đình với bao kẻ hầu người hạ (dẫn chứng) + Lẽ quan đem số người phục dịch đó cùng dân hộ ñeâ + Ngay bên bờ thảm họa kẻ coi là “cha mẹ” dân nghĩ đến tận hưởng thú vui và hưởng lạc, ích kỷ + Bao laàn baåm baùo teân quan vaãn ñieàm nhieàn khoâng heà tỏ lo lắng trước đau khoå cuûa daân + HS lấy dẫn chứng: keä, boû tuø + Khi đê vỡ nhà cửa ngập caûnh thaûm saàu + Quan sung sướng cười nói veà vaùn baøi to haén coi daân nhö coû raùc, voâ traùch nhieäm bỏ mặc dân, không quan tâm đến dân sống chết, sướng khổ + Trong lúc dân lo lắng đê vỡ thì tên quan văn thản nhiên vui chơi đánh tổ tôm đình với bao kẻ hầu người hạ (dẫn chứng) + Lẽ quan đem số người phục dịch đó cùng daân hoä ñeâ + Ngay bên bờ thảm họa kẻ coi là “cha mẹ” dân nghĩ đến tận hưởng thú vui và hưởng lạc, ích kỷ + Bao laàn baåm baùo teân quan vaãn ñieàm nhieàn không tỏ lo lắng trước đau khổ daân + HS lấy dẫn chứng: kệ, bỏ tù + Khi đê vỡ nhà cửa ngập cảnh thảm sầu + Quan sung sướng cười nói ván bài to haén coi daân nhö coû raùc, voâ traùch nhieäm Có lẽ vì Phạm Duy Tốn đặt nhan đề “Sống cheát maëc bay” + Biết lối sống chúng ta cần phaûi bieát leân aùn choïn cho mình caùch soáng c Keát baøi Khẳng định thói ích kỷ, sống xa hoa, coi thường tính maïng cuûa daân laø baûn chaát cuûa boïn quan laïi TiÕt Hoạt động thầy và trò §Òà baøi : Moät nhaø vaên noùi : “S¸ch là đèn sáng bất diệt trí tuệ ngêi" Haõy giaûi thích noäi dung caâu nói đó Gv hớng dẫn Hs xác định thể loại, nội dung vấn đề cần giải thích - Gi¶i thÝch néi dung c©u nãi" s¸ch lµ đèn sáng bất dịt trí tuệ ngời" ? Ta hiểu câu nói đó ntn? ? đèn sáng là nh nào ? Tại sáh lại đợc ví nh đền sáng ? TrÝ tôª lµ g×? t¹i scsh l¹i vÝ nh ngän đèn sáng bất diệt, Nội dung cần đạt I/ Mở bài : Nêu vấn đề : Sách là bán vật không thể thiếu người Trích đề : dẫn câu nói nhaø vaên Định hướng : ta hiểu câu nói treân nhö theá naøo II/ Thaân baøi : Giaûi thích yù nghóa cuûa caâu noùi : "S¸ch vë lµ ngêi b¹n tèt nhÊt cña häc sinh “Trí tueä laø gì : tinh tuyù, tinh hoa cuûa hieåu bieát - Sách là đèn sáng : đèn sáng rọi chiếu, soi đường, đưa (50) GV híng dÉn HS lËp dµn ý A, Më bµi Dẫn dắt nêu vấn đề cần giải thích B, Th©n bµi: - Gi¶i thÝch ý nghÜa c©u nãi - Sách là đèn sáng : - Sách là đèn sáng bất dieät : - YÙ nghóa caû caâu : Saùch laø nguoàn sáng bất diệt, thắp lên từ trí tuệ người Tại nói sách là nguồn sáng bất diệt, thắp lên từ trí tuệ người 3.Hiểu giá trị sách ta caàn phaûi laøm gì ? - Cần phải chăm đọc sách để hieåu bieát nhieàu hônvaø soáng toát hôn - Caàn phaûi choïn saùch toát, saùch hay để đọc, không đọc sách dở, sách có haïi - Caàn tieáp nhaän aùnh saùng trí tueä chứa đựng sách, cố hiểu nội dung saùch vaø laøm theo saùch III/ Keát baøi : - Sách mãi mãi là đèn sáng bất diệt trí tuệ người - Lieân heä baûn thaân Gv yªu cÇu hs viÕt thµnh bµi v¨n hoµn chØnh người khỏi chốn tối tăm (ở đây là chốn tối tăm không hiểu bieát) - Sách là đèn sáng bất diệt : Ngọn đèn sáng (hiểu theo nghĩa trên) không tắt - YÙ nghóa caû caâu : Saùch laø nguoàn sáng bất diệt, thắp lên từ trí tuệ người Không thể nói sách là “ngọn đèn sáng bất diệt trí tuệ người” Nhưng sách có giá trị thì đúng là Bởi vì : + Những sách có giá trị ghi lại hiểu biết quý giá mà người thâu hái sản xuất, chiến đấu, các mối quan heä xaõ hoäi Chốt lại : Do đó, “ Sách là đèn sáng bất diệt trí tuệ người” + Những hiểu biết sách ghi lại không là có ích cho thời mà còn có ích cho thời Mặt khác, nhờ có sách ,ánh sáng trí tuệ truyền lại cho đời sau Choát laïi : Vì theá, “ Saùch laø ngoïn đèn sáng bất diệt trí tuệ người” + Đây là điều nhiều người thừa nhận 3.Hiểu giá trị sách ta caàn phaûi laøm gì ? - Cần phải chăm đọc sách để hieåu bieát nhieàu hônvaø soáng toát hôn - Caàn phaûi choïn saùch toát, saùch hay để đọc, không đọc sách dở, sách có haïi (51) - Caàn tieáp nhaän aùnh saùng trí tueä chứa đựng sách, cố hiểu nội dung saùch vaø laøm theo saùch III/ Keát baøi : - Sách mãi mãi là đèn sáng bất diệt trí tuệ người - Lieân heä baûn thaân Gv yªu cÇu hs viÕt thµnh bµi v¨n hoµn chØnh Cñng cè híng dÉn vÒ nhµ GV kh¸i qu¸t néi dung «n tËp Yêu cầu hs nhà viết bài hoàn chỉnh cho đề bài trên §ñ gi¸o ¸n tuÇn 30/ 2010 TuÇn 31 Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: ¤n tËpv¨n chøng minh vµ V¨n gi¶i thÝch A- Mục tiêu cần đạt Giúp hs nắm đợc ngững kĩ làm bài văn nghị luận giải thích và chứng minh B- ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß (52) ThÇy: Néi dung «n tËp Trò: Hoàn thành đề cơng ôn tập C- Tiến trình tổ chức các họat động dạy và học KiÓm tra bµi cò ¤n tËp TiÕt Hoạt động thầy và trò §Ò bµi:Nh©n d©n ta thêng nh¾c nhë nhau: Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng có bạn lại hco rằng: Gần mực cha đã đen, gần đèn cha đã rạng Em hãy viết baì văn chứng minh để thuyết phục mäi ngêi theo ý kiÕn cña m×nh - ThÓ lo¹i: V¨n chøng minh Nội dung cần đạt Dµn bµi: Mở bài:Vấn đề chứng minh: Môi trờng sèng cã vai trß rÊt quan träng ¶nh hëng tíi nh©n c¸ch ccña ngêi Th©n bµi a.Gi¶i thÝch ý nghÜa c©u tôc ng÷, rót ý nghÜa nh©n c¸ch Nội dung: Chứng minh vấn đề môi tr- b.Chứng minh ờng ảnh hởng đến việc hình thành nhân LuËn ®iÓm1: Thùc tÕ cuéc sèng cho ta c¸ch ngêi thấy câu tục ngữ trên là đúng ? Em hiÓu ntn vÒ c©u tôc ng÷" GÇn mùc DC:+ Trong gia đình thì đen,gần đèn thì rạng." +Ngoµi x· héi ?Vấn đề câu tục ngữ nêu là đúng hay LuËn ®iÓm 2: M«i trêng sèng lµ yÕu tè sai, nó đợc chứng minh thựcc tế ntn quan träng nh÷ng b¶n lÜnh ngêi míi lµ - LËp dµn ý yếu tố định Nếu làm chủ đợc th©n, cã ý chÝ lËp trêng, quan ®iÓm v÷ng Mở bài:Vấn đề chứng minh: Môi trờng vàng thì khó có thể bị tha hóa cái xâu sèng cã vai trß rÊt quan träng ¶nh hëng tíi DC: TÊm g¬ng nhµ b¸o Vò Ngäc Nh¹ nh©n c¸ch cña ngêi B¸ Hå nhµ tï Tëng Th©n bµi G¬ng s¸ng c¸c b¹n nhµ nghÌo häc giái a.Gi¶i thÝch ý nghÜa c©u tôc ng÷, rót ý LuËn ®iÓm 3: Ys kiÕn cña b¹n ®a bæ nghÜa nh©n c¸ch ssung cho c©u tôc ng÷ thªm hoµn thiÖn b.Chøng minh h¬n LuËn ®iÓm1: Thùc tÕ cuéc sèng cho ta KÕt bµi: C©u tôc ng÷ lµ mét lêi khuyªn bæ thấy câu tục ngữ trên là đúng Ých DC:+ Trong gia đình +Ngoµi x· héi LuËn ®iÓm 2: M«i trêng sèng lµ yÕu tè Rót bµi häc cho b¶n th© (53) quan träng nh÷ng b¶n lÜnh ngêi míi lµ yếu tố định LuËn ®iÓm 3: Ys kiÕn cña b¹n ®a bæ ssung cho c©u tôc ng÷ thªm hoµn thiÖn h¬n KÕt bµi: C©u tôc ng÷ lµ mét lêi khuyªn bæ Ých Rót bµi häc cho b¶n th©n TiÕt Hoạt động thầy và trò Nội dung cần đạt Gv cho Hs viết bài hoàn chỉnh cho đề văn GV gọi Hs đọc bài viết mình, cho các bạn Hs kh¸c nhËn xÐt §Ò bµi:Nh©n d©n ta thêng nh¾c nhë nhau: Gần mực thì đen, gần đèn th× r¹ng cã b¹n l¹i hco r»ng: GÇn mùc cha đã đen, gần đèn cha đã rạng Em hãy viết baì văn chứng minh để thuyết phục ngời theo ý kiÕn cña m×nh Gîi ý: *Gièng nhau: §Òu lµ v¨n nghÞ luËn, ph¶i x©y dựng đợc hệ thống luận điểm - Néi dung nghi luËn: TruyÒn thèng biÕt ¬n cña nh©n d©n ta *Kh¸c - Văn chứng minh: Lấy dẫn chứng để làm sáng rõ lòng biết ơn là truyền thống tốt đẹp nh©n d©n ta - V¨n gi¶i thÝch; dïng nh÷ng lÝ lÏ gi¶i thÝch sù đúng đắn câu tục ngữ.Hãy lập dàn ý cho đề văn trên Bµi tËp: Gi¶i thÝch c©u tôc ng÷ “ ¡n qu¶ nhí kÎ trång c©y” Chøng minh c©u tôc ng÷ “ ¡n qu¶ nhí kÎ trång c©y” Hai đề văn trên giống và kh¸c ntn? TiÕt Hoạt động thầy và trò Nội dung cần đạt §Ò bµi: Kho tµng tôc ng÷ lµ “Tói kh«n” cña nh©n d©n ta Em h·y chøng minh Më bµi: Nªu luËn ®iÓm: Tôc ng÷ lµ kho tµng tri (54) nhận định trên 1.Tìm hiểu đề ? Hãy xác định yêu cầu đề bài? KiÓu bµi: NghÞ luËn chøng minh Néi dung: Kho tµng tôc ng÷ lµ tói kh«n cña nh©n d©n ta ? Tìm ý và lập dàn ý cho đề văn trên? Xác định vấn đề nghị luận? Gi¶i thÝch côm tõ- tói kh«n Rút vấn đề nghị luận: Kho tàng tục ng÷ chÝnh lµ kho tµng tri thøc thÓ hiÖn nh÷ng kinh nghiÖm, hiÓu biÕt cña nh©n d©n ta vÒ mäi mÆt ? Em lấy dẫn chứng đâu để làm sáng tỏ nhận định trên - Các câu tục ngữ thiên nhiên lao động s¶n xuÊt C¸c c©u tôc ng÷ vÒ ngêi x· héi LËp dµn ý: Më bµi: Nêu luận điểm: Trích đề Th©n bµi: a/ Gi¶i thÝch nghi· cña côm tõ: Tói kh«n Rót néi dung ý nghÜa cña c©u nãi b/ Chøng minh: LuËn ®iÓm 1: ThËt vËy, Tríc ®©y khoa häc cha ph¸t triển đại nh bây nhng qua việc quan s¸t c¸c hiÖn tîng tù nhiªn hµng ngµy nhân dân ta đã biết dự đoán các tợng tự nhiên nh tợng ngày dài đêm ng¾n, b·o, lò lôt, LuËn ®iÓm 2: Trải qua hàng nghìn năm lao động và sản xuất nhân dân ta đã đúc kết nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm quý b¸u LuËn ®iÓm 3: Nhân dân ta đúc kết kinh nghiÖm vµ bµi häc vÒ viÖc häct Ëtp tu dìng thức đúc kết kinh nghiệm quý báu cña nh©n d©n ta vÒ mäi mÆt Trích đề Th©n bµi: a/ Gi¶i thÝch nghi· cña côm tõ: Tói kh«n Rót néi dung ý nghÜa cña c©u nãi b/ Chøng minh: LuËn ®iÓm 1: ThËt vËy, Tríc ®©y khoa häc cha ph¸t triển đại nh bây nhng qua việc quan s¸t c¸c hiÖn tîng tù nhiªn hµng ngµy nhân dân ta đã biết dự đoán các tợng tự nhiên nh tợng ngày dài đêm ng¾n, b·o, lò lôt, LuËn ®iÓm 2: Trải qua hàng nghìn năm lao động và sản xuất nhân dân ta đã đúc kết bµi häc kinh nghiÖm quý b¸u NhÊt th× nh× thôc NhÊt canh tr×, nhÞ canh viªn, tam canh ®iÒn Tấc đất tấc vàng Nh©n d©n ta kh«ng chØ cÇn cï chÞu khã lµm ¨n mµ mµ cã nh÷ng c¸ch nhìn nhận đánh giá tinh tế hình thøc vµ phÈm chÊt c u ¶ ngêi - C¸i r¨ng c¸i tãc lµ gãc ngêi: qua câu tục ngữ chúng ta đề rút cho mình mét bµi häc: H·y tù biÕt hoµn thiÖn m×nh tõ nh÷ng ®iÒu nhá nhÊt Vµ cã thÓ xen xÐt t c¸ch c¶u ngêi tõ nh÷ng biÓu nhỏ chính ngời đó Chim kh«n nghe tiÕng r¶nh rang Ngêi kh«n nãi tiÕng dÞu dµng dÔ nghe - Ngời đẹp vì lụa, lúa tốt vì phân Nhân dân ta đúc kết kinh nghiÖm vµ bµi häc vÒ viÖc häct Ëtp tu dìng - Häc ¨n häc noi, häc gãi häc më ¡n tr«ng nåi, ngåi tr«ng híng (55) LuËn ®iÓm 4: Kinh nghiÖm vµ bµi häc vÒ quan hÖ øng xö KÕt luËn:Nh÷ng c©u tôc ng÷ thÓ hiÖn kinh nghiệm sống đồng thời là lới khuyªn cña nh©n d©n vÒ phÈm chÊt, häc tËp vµ tu dìng vµ quan hÖ øng xö cña ngêi KÕt luËn: Nh÷ng c©u tôc ng÷ lµ nh÷ng kinh nghiÖm đợc nhân dân ta đúc kết và vận dụng vào đời sống Qua câu tục ngữ giúp chúng ta hiểu đợc phần nào sống sinh hoạt lao động nhân dân ta ngày xa mà ngaỳ còn nguyªn gi¸ trÞ Không thầy đố mày làm nên Häc thÇy kh«ng tµy häc b¹n LuËn ®iÓm 4: Kinh nghiÖm vµ bµi häc vÒ quan hÖ øng xö - Th¬ng ngêi nh thÕ th¬ng th©n ¡n qu¶ nhí kÎ trång c©y Mét c©y lµm ch¼ng nªn non KÕt luËn:Nh÷ng c©u tôc ng÷ thÓ hiÖn kinh nghiệm sống đồng thời là lới khuyªn cña nh©n d©n vÒ phÈm chÊt, häc tËp vµ tu dìng vµ quan hÖ øng xö cña ngêi KÕt luËn: Nh÷ng c©u tôc ng÷ lµ nh÷ng kinh nghiÖm đợc nhân dân ta đúc kết và vận dụng vào đời sống Qua câu tục ngữ giúp chúng ta hiểu đợc phần nào sống sinh hoạt lao động nhân dân ta ngày xa mà ngaỳ còn nguyªn gi¸ trÞ Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ Gv kh¸i qu¸t néi dung «n tËp §ñ gi¸o ¸n tuÇn 31/2010 TuÇn 32 Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: «n tËp tôc ng÷ A Mục tiêu cần đạt: Giúp hs củng cố kiến thức đã học tục ngữ và văn nghị luận RÌn kÜ n¨ng lµm tr¾c nghiÖm kh¸ch quan, nhËn biÕt tôc ng÷ vµ luËn ®iÓm bµi v¨n nghÞluËn B ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß 1.ThÇy :hÖ thèng c¸c c©u hái tr¾c nghiÖm 2.Trß: n¾m vòng kiÕn thøc trªn líp vÒ v¨n nghÞ luËn vµ tôc ng÷ (56) C.Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học KiÓm tra bµi cò 2.¤n tËp TiÕt Hoạt động thầy và trò Nội dung cần đạt ?Nh¾c l¹i kh¸i niÖm vÒ tôc ng÷ II ¤n tËp v¨n häc H×nh thøc: TN lµ nh÷ng c©u nãi ng¾n 1.Tôc ng÷ gän, cã vÇn, cã nhÞp ®iÖu - Gieo vÇn: chñ yÕu lµ gieo vÇn lng - Có các vế đối, có hình ảnh Néi dung: TN thÓ hiÖn nh÷ng kinh * Tục ngữ thiên nhiên và lao động nghiÖm d©n gian vÒ mäi mÆt nh s¶n xuÊt L§SX, tù nhiªn, ngêi vµ x· héi Tôc ng÷ vÒ thiªn nhiªn - Tục ngữ là đúc kết kinh nghiệm Câu 1: - Câu tục ngữ muốn nói tháng ngời xa và thờng để lại bài năm ngày dài,đêm ngắn và tháng mời häc giµu gi¸ trÞ ngày ngắn đêm dài - Nh¾c nhë mäi ngêi ph¶i biÕt sö dông HS đọc thêi gian vµ s¾p xÕp c«ng viÖc ? NhËn xÐt ®iÓm gièng vµ kh¸c cho hîp lÝ cña nh÷ng c©u TN nµy Câu 2:- Quan sát tự nhiên để dự đoán HT: Gieo vÇn, ng¾t nhÞp n¾ng ma: nÕu trêi nhiÒu sao-> trêi - Sö dông h×nh ¶nh n¾ng vµ nÕu trêi Ýt sao(kh«ng cã ND: §Òu lµ nh÷ng kinh nghiÖm vÒ sao)-> trêi ma thiªn nhiªn - Nhìn thiên văn để dự đoán thời tiết Mçi c©u tôc ng÷ lµ kinh nghiÖm, vµ s¾p xÕp c«ng viÖc cho hîp lÝ mét bµi häc kh¸c C©u 3: - Nh×n lªn trêi thÊy xh nh÷ng ? Em hãy phân tích cụ thể câu đám mây có sắc vàng nh màu mỡ gà tôc ng÷ lµ s¾p cã b·o - Kn biết dự đoán bão để chủ động b¶o vÖ tµi s¶n C©u 4: Th¸ng ©m lÞch nÕu thÊy kiến bò đàn lên cao là có lụt lín - Kn phßng chèng lò lôt Tục ngữ lao động sản xuất "Tấc đất tấc vàng" Đất đợc coi nh vàng quý nh vàng câu tục ngữ lấy cái nhỏ bé( tấc đất) so s¸nh víi c¸i rÊt lín( tÊc vµng)®eer nãi Gv híng dÉn HS tù ph©n tÝch tõng giá trị đất Đất quý giá vì nuôi c©u TN sống đợc ngời, đất là nơi ngời ? Phân tích câu tục ngữ""Tấc đất - Câu tục ngữ đề cao giá trị đất tấc vàng"và nêu ý nghĩa giáo dục qua đồng thời phê phán tợng câu tục ngữ đó lãng phí đất (57) TiÕt Hoạt động thầy và trò *Cảm nhận cái hay cái đẹp cña c©u tôc ng÷ HS đọc các câu TN sau đó lÇn lît c¶m nhËn nh÷ng gi¸ trÞ nghÖ thuËt vµ néi dung cña tõng c©u TN NghÖ thuËt: Gieo vÇn, ng¾t nhÞp Sd tõ ng÷, h×nh ¶nh Néi dung:C©u tôc Êy muèn nãi ®iÒu g× Bµi häc cña c©u tôc ng÷ ? Ph©n tÝch cô thÓ tõng c©u tôc ng÷ theo gîi ý cña gv Nội dung cần đạt * ¤n tËp v¨n häc( tiÕp) II.Tôc ng÷ vÒ ngêi vµ x· héi C©u :"Mét mÆt ng¬× b»ng mêi mÆt cña" C©u tôc ng÷ t«n vinh gi¸ trÞ cña ngêi Chữ mặt đợc sử dụng độc đáo, mặt ngời chØ t×nh ngêi, ngêi, gi¸ trÞ ngêi; MÆt cña- chØ tiÒn cña, vµng b¹c lÊy mÆt ngêi so s¸nh víi mÆt cña nh©n d©n ta chØ râ: TiÒn bạc, cải đã quýa cái đáng quý la t×nh ngêi, gi¸ trÞ ngêi C©u " C¸i r¨ng c¸i tãc lµ gãc ngêi" Cái răng, cái tóc là hai nét đẹp bên gnoài ngời, góc ngời – nó đã thể phÇn tÝnh c¸ch, nh©n phÈm ngêi C©u tôc ng khuyªn chóng ta ph¶i biÕt chó ý vÒ mÆt h×nh thøc, bíi chÝnh h×nh thøc bªn ngoµi phÈn ¶nh mét phÇn ngêi bªn C©u "§ãi cho s¹ch r¸ch cho th¬m" §ãi r¸ch- Èn dôc vÒ ngêi cã hoµn c¶nh nghÌo khổ, thiếu thốn, đói cơm, rách áo Cho lµ gi÷ lÊy, s¹ch vµ th¬m Èn dô cho c¸ch sèng kh«ng tham lam, cã lßng tù träng C©u tôc ng÷ nªu lªn mét kinh nghiÖm sèng, bµi häc lµm ngêi: Ph¶i biÕt gi÷ g×n phÈm gi¸, nhân cách, đừng vì nghèo đói mà sa ngã Cñng cè, híng dÉ vÒ nhµ TiÕp tôc «n tËp vÒ c¸c c©u tôc ng÷ §ñ gi¸o ¸n tuÇn 32/2010 (58) TuÇn 33 Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: ¤n tËp tiÕng ViÖtvµ tËp lµm v¨n A.Mục tiêu cần đạt Giúp hs củng cố kiến thức kiểu câu và cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động và ngợc lại RÌn kÜ n¨ng lµm c¸c d¹ng bµi tËp tiÕng ViÖt B.ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - ThÇy: ChuÈn bÞ n«Þ dung «n tËp - Trß n¾m v÷ng néi dung «n tËp C.Tiến trình tổ chức các họat động dạy và học KiÓm tra bµi cò ¤n tËp TiÕt Hoạt động thầy và trò Nội dung cần đạt HS nhắc lại khái niệm I.Lý thuyÕt ThÕ nµo lµ c©u rót gän? LÊy vÝ dô? 1.C©u rót gän - Lµ c©u cã thÓ lîc bá mét sè thµnh phÇn c©u - Mục đích: làm cho câu ngắn gän,th«ng tin nhanh, tr¸nh lÆp tõ VÝ dô: Bao giê cËu ®i HµNéi? Khi sö dông c©u rót gän cÇn lu ý nh÷ng - Ngµy mai g×? TN Thế nào là câu đặc biệt? Lấy ví dụ? * Lưu ý: ? Nêu các tác dụng câu đặc biệt Câu đặc biệt Lµ c©u kh«ng cã cÊu t¹o theo m« h×nh CN- VN (59) VD: ¤i, C¸i g× thÕ nµy * Các tác dụng câu đặc biẹt - Béc lé c¶m xóc ? Phân biệt câu rút gọn và câu đặc - Gọi đáp biÖt -Th«ng b¸o, liÖt kª sù tån t¹i cña sù vËt hiÖn tîng Xác định thời gian, nơi chốn - C©u rót gän cã thÓ kh«i phôc l¹i c¸c thành phần câu để trở thành câu bình thêng - Câu đặc biệt không có câu tạo theo m« h×nh CN- Vn nªn kh«ng thÓ kh«i phôc thµnh phÇn c©u Thªm tr¹ng ng÷ cho c©u ? Nêu các đặc điểm trạng ngữ a §Æc ®iÓm cña tr¹ng ng÷ ý nghĩa: Thêm vào câu để xác định thêi gian, n¬i chèn, nguyªn nh©n, môc đích, cách thức diễn kiện đợc nêu nßng cèt c©u ? Nªu c¸c c«ng dông cña tr¹ng ng÷.(SGK) VÞ trÝ: §Çu c©u, cu«Ý c©u hay gi÷a c©u Giữa trạng ngữ với CN,VN thờng đợc ngăn c¸ch bëi dÊu phÈy viÕt ? Nhắc lại khái niệm chuyển đổi câu chủ động câu bị động? Lấy ví dô ? Nêu các cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động và ngợc lại Cách1:Chuyển từ cụm từ đối tợng lên đầu câu và thêm từ bị hay đợc vµo sau tõ hay côm tõ Êy - Con mèo làm đổ lọ hoa.( Câu chủ Chuyển đổi câu chủ động câu bị động -Câu chủ động là câu chủ ngữ ngời, vật thực hoạt động hớng vào ngêi, vËt kh¸c( ChØ chñ thÓ cña ho¹t động) - Câu bị động là câu chủ ngữ ngời vật đợc hoạt động ngời, vật khác hớng vào ( đối tợng hoạt động) VD:Con mèo làm đổ lọ hoa.( Câu chủ động) (60) động) =>Lọ hoa bị mèo làm đổ Lọ hoa bị mèo làm đổ.(Câu bị động) ( Câu bị động) C¸ch 2: ChuyÓn tõ hoÆc côm tõ chØ hhoạt động lên đầu câu và thêm từ bị hay đợc vào sau từ hay cụm từ biến đổi phần còn lại cho thích hợp VD:Nhµ vua truyÒn ng«i cho chó bÐ => Chú bé đợc nhà vua truyền ngôi TiÕt Hoạt động thầy và trò Nội dung cần đạt II.Bµi tËp HS đọc va xác định yêu cầu bài tập Để xác định TN ta phải vào các đặc điểm hình thức và chức TN Bµi tËp 1: T×m tr¹ng ng÷ ®o¹n trÝch sau Vào đêm trớc ngày khai trờng con, mẹ TN không ngủ đợc.Một ngày kia, còn xa lắm, ngµy TN đó biết nào là không ngủ đợc Còn bây giấc ngur đến với dễ dµng nh uèng mét li s÷a Cø mçi lÇn, vµo đêm trớc ngày TN HS đọc va xác định yêu cầu bài tập Gợi ý: Để xác định câu nào là câu chủ động phải vào vai trò chủ ngữ - Câu bị động: Chủ ngữ ngời , đợc hoạt động ngời vật khác hớng vào chơi xa, lại háo hức lên giờng mà không nằm yên đợc Bµi tËp 2: Nh÷ng c©u sau c©u nµo lµ c©u bị động ? Vì sao? a Tí võa ch¹y c¸i xe nµy xong §¸p ¸n: b; c b Xe nµy võa ch÷a xong HS đọc va xác định yêu cầu bài tập c Xe này vừa đợc chữa xong Gợi ý: hãy chuyển đổi câu bị động sau thành câu chủ động ta việc đa chủ thể hoạt độnglên đầu câu làm chủ ngữ và đa đối tợng hoạt động xuóong cuối cau làm VN đồng thời bỏ từ bị ,đợc Bài tập 3: hãy chuyển đổi câu bị động (61) - HS lµm bµi sau thành câu chủ động GV ch÷a: a.Toàn chi đội lớp 7D đợc Ban giám hiệu a Ban gi¸m hiÖu nhµ trêng biÓu d¬ng toµn nhµ trêng biÓu d¬ng chi đội lớp 7D b Ngày 19 tháng này, em đợc bố đa di b Ngµy 19 th¸ng nµy, bè ®a em ®i th¨m th¨m quª B¸c quª B¸c c Nam đợc thầy giáo khen c.ThÇy gi¸o khen Nam HD: Đoạn văn phải đúng thể loại: Nghị luËn _ Vấn đề nghị luận đoạn văn: VĐ m«i trêng Sử dụng đợc câu rút gọn và câu đặc biÖt Yªu cÇu: §o¹n v¨n dµi khoang 10 c©u Bµi tËp 4: Viªt ®o¹n v¨n nghÞ luËn vÒ vấn đeef môi trờng đó có sử dụng câu rút gọn, câu đặc biệt Phải đẳm bảo đúng hình thức ®o¹n v¨n HS viết đoạn văn, gv gọi số HS đọc bài viết sau đó nhận xét bổ sung TiÕt Hoạt động thầy và trò §Ò bµi: Nh©n d©n ta thêng khuyªn nhau: “NhiÔu ®iÒu phñ lÊy gi¸ g¬ng Ngêi mét níc ph¶i th¬ng cïng” Nội dung cần đạt Dµn bµi: 1- Më bµi: Yêu thơng đoàn kết là truyền thống tốt đẹp cña nh©n d©n ta Trích đề Em h·y gi¶i thÝch c©u ca dao trªn? 2- Th©n bµi: GV hớng dẫn Hs tìm hiểu đề vµ t×m ý Nhiễu điều là vải đỏ -ThÓ lo¹i: NghÞ luËn gi¶i thÝch - Néi dung: Gi¶i thÝch c©u ca a- Gi¶i thÝch nghÜa ®en, nghÜa bãng c©u ca dao: Giá gơng: là giá đỡ gơng Nghĩa đen: Tấm vải đỏ che phủ, giữ cho và làm đẹp cho giá gơng cùng gơng (62) dao - NghÜa ®en: Nghĩa bóng: Sự yêu thơng, đùm bọc che chở Lấy nghĩa bóng đó, dân gian muốn nhắn nhủ ngời cùng cộng đồng phải biết yêu thơng đùm bäc che chë cho -NghÜa bãng: b- Lý giải t tởng đúng đắn câu ca dao? ? T×m c¸c luËn ®iÓm lµm s¸ng rõ vấn đề - Mọi ngời cộng đồng, cùng làng, cùng nớc có quan hệ đời sống vật chất tinh thần luôn gắn bó với nhau, cần đến quan tâm giúp đỡ, chăm sóc lẫn nhau, là lúc đó gặp khó kh¨n ho¹n n¹n ? Em hiÓu ntn vÒ ý nghÜa c©u ca dao Gîi ý: ? T¹i ngêi mét níc ph¶i yªu th¬ng nhau: - Cïng nguån gèc gièng nßi - Thơng yêu đùm bọc, giúp đỡ lẫn là trách nhiÖm vµ còng lµ lÏ sèng cña mçi ngêi ?Tình yêu thơng đợc biểu ntn? - Là truyền thống đạo lý tốt đẹp ngời ViÖt Nam, d©n téc ViÖt Nam ? Hiểu đợc ý nghĩa câu tục ngữ chóng ta cÇn ph¶i lµm g× * hớng dẫn hs lập dàn ý cho đè v¨n Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ Gv kh¸i qu¸t néi dung «n tËp.¤n tËp c¸c néi dung c¬ b¶n chuÈn bÞ häc k× §ñ gi¸o ¸n tuµn 33/ 2010 TuÇn 34 Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: «n tËp tæng hîp cuèi n¨m A.Mục tiêu cần đạt Giúp hs củng cố và hệ thống các kiến thức đã đợc học học kì II RÌn kÜ n¨nglµm mét bµi v¨n nghÞ luËn chøng minh vµ gi¶i thÝch tõ theo c¸c bíc, rÌn luyện cách viết đoạn và xác định nh xây dựng hệ thống luận điểm bài văn B.ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß ThÇy: hÖ thèng bµi tËp vµ néi dung «n tËp Trò: ôn tập kiến thức đã học C.Tiến trình tổ chức các họat động dạy và học 1.KiÓm tra bµi cò: (63) 2.«n tËp TiÕt Hoạt động thầy và trß Nội dung cần đạt I.Tr¾c nghiÖm C©u 1: DÊu chÊm löng cã t¸c dông g× c©u a.- “ Bẩm quan lớn đê vỡ rồi” A ThÓ hiÖn lêi nãi ngËp ngõng hèt ho¶ng B ThÓ hiÖn sù ngËp ngõng v× kh«ng muèn nãi C ThÓ hiÖn lêi nãi ngËp ngõng v× qu¸ mÖt D Đáp án A, C đúng b.-Råi mét ngµy mu rµo gi¨ng gi¨ng bèn phÝa Cã qu·ng nắng xuyên xuống biển óng ánh đủ màu: xanh lá mạ, tÝm phít hång, xanh biÕc A Tỏ ý ngời viết diễn đạt khó khăn B Ngêi viÕt nãi ngËp ngõng C Ngêi viÕt bÝ tõ D Tá ý nh÷ng mµu s¾c cha liÖt kª hÕt C©u 2: CÆp c©u nµo díi ®©y kh«ng thÓ ghÐp thµnh mét c©u cã mét côm C-V? A.ThÇy c« gi¸o tËn t×nh d¹y dç Chóng em mau tiÕn bé B.Đó là đờng quen thuộc rợp mát bóng cây Ngày ngµy chóng em ®i häc C.Bè mÊt Em míi tuæi D.Năm đã bắt đầu Ve không còn kêu C©u 3: Trong c¸c c©u sau, c©u nµo kh«ng ph¶i lµ c©u chủ động A Ta đợc văn chơng luyện cho ta tình cảm sẵn cã B V¨n ch¬ng luyÖn cho ta nh÷ng t×nh c¶m ta s½n cã C V¨n ch¬ngluyÖn cho ta nh÷ng t×nh c¶m ta kh«ng cã D V¨n ch¬ng gîi cho ta nh÷ng t×nh c¶m ta kh«ng cã vµ luyÖn hco ta nh÷ng t×nh c¶m ta s½ cã C©u 4: C©u nµo lµ c©u bÞ động VÝ dô a: A.T«i d¾t em khái líp (64) B Cuối cùng hai búp bê đã không chia li C T«i kÐo em ngåi xuèng khÏ khµng vuèt lªn m¸i tãc D Em im lặng đặt tay lên vai tôi §Òà baøi : Moät nhaø vaên noùi : “ Saùch laø ngoïn đèn sáng bất diệt trí tuệ người” Hãy giaûi thích noäi dung caâu nói đó Gv híng dÉn Tù luËn I/ Mở bài : Nêu vấn đề : Sách là bán vật không thể thiếu người Trích đề : dẫn câu nói nhà văn Định hướng : ta hiểu câu nói trên naøo II/ Thaân baøi : Giaûi thích yù nghóa cuûa caâu noùi : “Saùch laø đèn sáng bất diệt trí tuệ người” - Trí tueä laø gì : tinh tuyù, tinh hoa cuûa hieåu bieát - Sách là đèn sáng : đèn sáng rọi chiếu, soi đường, đưa người khỏi chốn tối tăm (ở đây là chốn tối tăm dự không hiểu bieát) - Sách là đèn sáng bất diệt : Ngọn đèn sáng (hiểu theo nghĩa trên) không tắt - YÙ nghóa caû caâu : Saùch laø nguoàn saùng baát diệt, thắp lên từ trí tuệ người Tại nói sách là nguồn sáng bất diệt, thắp lên từ trí tuệ người Không thể nói sách là “ngọn đèn sáng bất diệt trí tuệ người” Nhưng sách có giá trị thì đúng là Bởi vì : + Những sách có giá trị ghi lại hiểu biết quý giá mà người thâu hái sản xuất, chiến đấu, các moái quan heä xaõ hoäi Chốt lại : Do đó, “ Sách là đèn sáng bất diệt trí tuệ người” + Những hiểu biết sách ghi lại không là có ích cho thời mà còn có ích cho thời Mặt khác, nhờ có sách ,ánh sáng trí tuệ truyền lại cho đời sau Ví dụ : (65) Những sách lịch sử, địa lý, y học , toán hoïc … Chốt lại : Vì thế, “ Sách là đèn sáng bất diệt trí tuệ người” + Đây là điều nhiều người thừa nhận 3.Hiểu giá trị sách ta cần phải làm gì ? - Cần phải chăm đọc sách để hiểu biết nhiều hônvaø soáng toát hôn - Cần phải chọn sách tốt, sách hay để đọc, không đọc sách dở, sách có hại - Cần tiếp nhận ánh sáng trí tuệ chứa đựng saùch, coá hieåu noäi dung saùch vaø laøm theo saùch III/ Keát baøi : - Sách mãi mãi là đèn sáng bất diệt trí tuệ người - Lieân heä baûn thaân TiÕt Hoạt động thầy và trò Qua phaân tích haõy neâu caûm nhaän cuûa em veà giaù trò cuûa truyeän soáng cheát maëc bay treân caùc phöông dieän (Trao đổi nhóm, để trả lời) - a) Giaù trò phaûn aùnh hieän thực - b) Giá trị nhân đạo - c) Ñaëc saéc ngheä thuaät - GV giaûi thích pheùp NT, pheùp taêng tieán ? Nội dung cần đạt Bµi tËp 1: Giaù trò cuûa truyeän: - Giá trị thực: Phản ánh mâu thuẫn sống nhân dân và sống cuûa boïn caàm quyeàn - Giá trị nhân đạo: Thể niềm thương cảm tác giả trước sống lầm than, cực dân thiên tai và thái độ vô trách nhiệm cuûa quan phuï maãu - Giaù trò ngheä thuaät: Ngheä thuaät töông phaûn, xen kẽ với tăng cấp, ngôn ngữ ngắn gọn, sinh động §Ò bµi: Nh©n d©n ta thêng khuyªn nhau: Tìm hiểu đề ThÓ lo¹i:NghÞ luËn gi¶i thÝch Néi dung: gi¶i thÝch c©u tôc ng÷ “NhiÔu ®iÒu phñ lÊy gi¸ g¬ng Ngêi mét nícc ph¶i th¬ng cïng” Em h·y gi¶i thÝch c©u ca dao trªn? Dµn bµi: 1- Më bµi: (66) Vấn đề cần giải thích: Yêu th¬ng ®oµn kÕt lµ mét truyền thống tốt đẹp nh©n d©n ta Yêu thơng đoàn kết là truyền thống tốt đẹp nh©n d©n ta Híng dÉn lËp dµn ý a- Gi¶i thÝch nghÜa ®en, nghÜa bãng c©u ca dao: a Mở bài: Dẫn dắt vấn đề cÇn gi¶i thÝch Nhiễu điều là vải đỏ b Th©n bµi: Gi¶i thÝch néi dung câu ca dao, để khắng định tính đúng đắn câu ca dao đó c Kết bài:Khẳng định ý nghÜa c©u ca dao Trích đề 2- Th©n bµi: Giá gơng: là giá đỡ gơng Nghĩa đen: Tấm vải đỏ che phủ, giữ cho và làm đẹp cho giá gơng cùng gơng Nghĩa bóng: Sự yêu thơng, đùm bọc che chở Lấy nghĩa bóng đó, dân gian muốn nhắn nhủ ngời cùng cộng đồng phải biết yêu thơng đùm bọc che chë cho b- Lý giải t tởng đúng đắn câu ca dao? - Mọi ngời cộng đồng, cùng làng, cùng nớc có quan hệ đời sống vật chất tinh thần luôn gắn bó với nhau, cần đến quan tâm giúp đỡ, chăm sóc lẫn nhau, là lúc đó gặp khó khăn hoạn nạn c KÕt bµi: - Thơng yêu đùm bọc, giúp đỡ lẫn là trách nhiệm vµ còng lµ lÏ sèng cña mçi ngêi - Là truyền thống đạo lý tốt đẹp ngời Việt Nam, d©n téc ViÖt Nam Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ ViÕt bµi hoµn chØnh Hoàn thành đề cơng ôn tập Hoạt động thầy và trò ?Em hãy nêu đặc điểm danh từ ? Nội dung chính I.Danh từ Đặc iểm danh từ -Định nghĩa : -Đặc điểm :Kết hợp từ số lượng phía trước ,các từ :này ,nọ …ở phía sau và số từ ngữ khác tạo thành cụm dt -Chức ngữ pháp : +Làm chủ ngữ Danh từ làm vị ngữcó “là” đứng trước IV.Híng dÉn häc ë nhµ -Lµm bµi tËp (67) -ChuÈn bÞ bµi cho tiÕt sau… *Rút kinh nghiệm: Đã duyệt ngày NS: NG: / / / /2013 / 2013 / 2013 Tiết : Rèn kĩ sử dụng từ loại chính xác giao tiếp A.MỤC TIÊU CẦN ĐẠT 1.Kiến thức : -Củng cố và nắm dt , đt ,tt ,st lt và cụm dt ,cụm đt , cụm tt -Luyện tập bài tập để vận dụng làm bài kiểm tra 2.Kỹ : - Rèn cách sử dụngt, đt ,tt và cụm dt ,cụm đt ,cụm tt 3.Giáo dục: -h/s cẩn thận nói ,viếtcâu có các từ loại đó B.PHƯƠNG PHÁP : Ôn -luyện C.Lªn líp: 1.ổn định tổ chức 2.KiÓm tra bµi cò: 3.Bµi míi: Hoạt động thầy và trò Giáo viên cho học sinh vẽ lại sơ đồ (vẽ đến đâu ôn lại kiến thức cụ thể đến đó) H: Tõ phøc lµ g×? H: Cã mÊy lo¹i tõ phøc? Cho VD? Nội dung cần đạt I Tõ Phøc: Kh¸i niÖm: Lµ tõ gåm tiÕng trë lªn kÕt hîp víi Ph©n lo¹i: Hai lo¹i tõ phøc: tõ ghÐp; tõ l¸y VD - từ ghép: Núi đồi, cá rô H: Tõ ghÐp cã mÊy lo¹i? Cho VD? - từ láy : Lao xao; đìu hiu Cã lo¹i tõ ghÐp: - GhÐp chÝnh phô: C©y bëi, m¸y kh©u H:Tõ l¸y cã mÊy lo¹i? Cho VD? - Ghép đẳng lập: Núi sông, đỏ đen - GV: Trong tõ phøc c¸c tiÕng cã quan hÖ Cã lo¹i tõ l¸y: ý nghĩa thì gọi là từ ghép, có quan - Láy toàn : Xanh xanh, đo đỏ hệ lặp âm thì gọi là từ láy Giữa từ ghép - Láy phận: Đẹp đẽ, bâng khuâng vµ tõ l¸y thêng cã mét sè tõ trung gian Ii §¹i tõ: H: Thế nào là đại từ? Cho VD? Khái niệm:Là từ dùng để trỏ ngời, vật, hđ, tc dùng để hỏi VD: T«i, Êy, ®©u, nµo (68) Hoạt động thầy và trò H: Có loại đại từ? Cho VD? Nội dung cần đạt Phân loại: Có hai loại đại từ là đại từ để trỏ, đại từ để hỏi + Đại từ để - Trá ngêi, sù vËt: T«i, nã, tí, … - Trá sè lîng: BÊy, bÊy nhi - Trỏ hoạt động, tính chất, việc:Vậy, thÕ + Đại từ để hỏi - Hái vÒ ngêi, sù vË: Ai, g×, nµo, - Hái vÒ sè lîng: bao nhiªu, mÊy? - Hỏi hoạt động, tính chất, việc: Sao, thÕ nµo + Ngoài chức dùng để và hỏi, đại từ còn có thể đóng các vai trò ngữ pháp nh: CN, VN, định ngữ, bổ ngữ, … - VD: + Chóng t«i ®i tham quan CN + Lớp chúng tôi có hai bạn tên Lan §N + D¹o nµy nã vÉn thÕ VN H: Quan hÖ tõ lµ g× ? VÝ dô ? + Hoa khen nã kh«ng ngít BN Iii Quan hÖ tõ: Kh¸i niÖm: - Là từ dùng để liên kết các thành H:Vai trß, t¸c dông cña quan hÖ tõ ? phÇn cña côm tõ, c¸c thµnh phÇn cña c©u hoÆc c©u víi c©u ®o¹n v¨n, ®o¹n v¨n víi ®o¹n v¨n bµi) VÝ dô: vµ, víi, cïng, nh, do, … - Quan hÖ tõ cã sè lîng kh«ng lín nhng tÇn sè sö dông rÊt cao Nã lµ mét nh÷ng - Cho học sinh so sánh quan hệ từ với danh từ công cụ quan trọng cho việc diễn đạt từ, động từ, tính từ.(theo SGK-tr 201.) - Nhờ có quan hệ từ mà lời nói, câu văn đợc diễn đạt chặt chẽ hơn, chính xác hơn, gi¶m bít sù hiÓu lÇm giao tiÕp IV tõ h¸n viÖt: 1.Gi¶i nghÜa: - Dựa vào ngữ cảnh – từ đồng âm VÝ dô: + thiªn 1: trêi (thiªn nhiªn) + thiªn 2: lÖch (thiªn vÞ) + thiªn 3: ngh×n (thiªn lý) + thiên 4: dời (thiên đô) (69) Hoạt động thầy và trò Nội dung cần đạt - Dùa vµo c¸ch dÞch nghÜa: - MÉu: NguyÖn quyÕt cøu nguy VÝ dô: (C¸c yÕu tè nµo cã chøa vÇn cña tõ Phô tö: cha trªn lµ yÕu tè H¸n ViÖt 2.Ph©n biÖt c¸c yÕu tè (tõ) thuÇn ViÖt c¸c Ngo¹i lÖ: nguyÒn, chuyÒn, chuyÖn lµ víi yÕu tè (tõ) H¸n ViÖt thuÇn ViÖt - TÊt c¶ c¸c tiÕng cã kÕt hîp víi vÇn "ết" là Việt (ngoại lệ: "kÕt") V từ trái nghĩa, đồng nghĩa, đồng âm: - TÊt c¶ c¸c tiÕng cã kÕt hîp víi vÇn "- HS tù tr¶ lêi c¸c c©u hái bªn ng" là Việt (ngoại lệ: "ng, øng, ngng".) Vi thµnh ng÷: Giµu tÝnh h×nh tîng, tÝnh biÓu c¶m H:Từ trái nghĩa, từ đồng nghĩa, đồng ©m lµ g× ? Vii ®iÖp ng÷ vµ ch¬i ch÷: H: T¸c dông cña tõng lo¹i tõ trªn ? VÝ dô ? §iÖp ng÷ Ch¬i ch÷ H:Kh¸i niÖm thµnh ng÷ ? §Æc ®iÓm Gióp c©u v¨n, th¬ hµm sóc, dÝ dám, cã thµnh ng÷ ? duyªn, Bµi tËp: H: Nêu tác dụng điệp ngữ và chơi - Lối chơi chữ dùng từ đồng âm ch÷? V.Củng cố: d/t,tính từ, động từ và cấu tạo cụm d/t, cụm động từ, cụm tính từ VI.Hướng dẩn :về nhà ôn bài *Rút kinh nghiệm: Đã duyệt ngày / /2013 NS: / / 2013 NG: / / 2013 c.Phân tích các đặc điểm hình thức tục ngữ( câu hỏi 4- SGK) - Hình thức ngắn gọn: Số lợng tiếng rtrong câu tục ngữ ít( VD: Tấc đất tấc vàng; NhÊt th×, nh× thôc; " - Câu tục ngữ thờng có vần đặc biệt là vần lng: VD: Đêm tháng năm cha nằm đã sáng Ngày tháng mời cha cời đã tối - Các vế câu tục ngữ thờng đối xứng hình thức lẫn nội dung VD: Đêm tháng năm cha nằm đã sáng Ngày tháng mời cha cời đã tối (70) HT: Sử dụng các từ ngữ hình ảnh đối nhau: đêm - ngày; sáng - tối tạo thành vế đối c©n xøng ND: Tháng năm ngày dài đêm ngắn Tháng mời ngày ngắn đêm dài - Hình ảnh câu tục ngữ sinh độngVD: - sử dụng hình ảnh xng( nói quá) để nhÊn m¹nh kh¼ng ®iÞnh néi dung Ôn tập văn biểu cảm (TiÕp theo) A Mục tiêu cần đạt: - Giúp HS ôn tập, củng cố kiến thức văn biểu cảm nói chung và biểu cảm tác phẩm văn học nói riêng - Rèn luyện cho HS kỉ viết đoạn văn biểu cảm, kĩ lập dàn ý, kÜ làm bài văn biểu cảm tác phẩm văn học B Chuẩn bị phương tiện dạy học: - SGK, SGV, Sách bồi dưỡng Ngữ văn,Những bài làm văn mẫu lớp C Tổ chức dạy học I Những nội dung 1, Dàn ý chung bài văn biểu cảm tác phẩm văn học 2, Viết đoạn văn mở bài 3, Viết đoạn văn phần thân bài 3, Viết kết bài H§cña Nội dung cần đạt thÇy vµ trß - Gv II Luyện tập viết bài văn( tiÕp theo) cho Bài 3:Phát biểu cảm nghĩ bài thơ Ngẫu nhiên viết nhân HS buổi quê nhắc * Lập dàn bài: lại nội a, Mở bài: dung - Trần Nhân Tông là vị vua tiếng nhân ái, yêu dân, yêu chính nước - Ông đã cùng vua cha(Trần Thánh Tông) và các tướng lĩnh tài văn banhư Trần Hưng Đạo, Trần Quang Khải lãnh đạo nhân dân ta bản, lần đánh bại qân xâm lược Nguyên Mông - Cho - Bài Thơ Buổi nhà vua sáng tác lần thăm quê HS lập nội Thiên Trường (Nam Định), sau nước nhà giải phóng dàn ý, Nội dung ca ngợi khung cảnh thiên nhiên nông thôn thơ mộng GV và sống bình nhân dân cho b, Thân bài: lớp - Tả cảnh làng quê lúc hoàng hôn, sương, khói bao phủ thống khắp thôn xóm, vạn vật thấp thoáng ẩn có, không Bức tranh nông thôn với màu sắc, đường nét nhẹ nhàng, dàn ý, thoát sau đó - Hình ảnh giản dị quen thuộc gợi cảm (thôn, xóm, (71) cho các em viết bài - VG thu bài HS chấm, đề (8– 10 em) GV giao bài tập cho các em nhà làm GV gợi ý cho các em lập dàn ý, HS theo dàn ý để viết bài sương, khói, bóng chiều) Hai câu cuối: - Vẫn tiếp tục tả cảnh: Tiếng sáo mục đồng réo rắt, đàn trâu đã nhà hết đôi cò trắng nghiêng cánh liệng trên cánh đồng lúa xanh - Cảm xúc xốn xang, rạo rực lòng nhà thơ - Một vị vua có tâm hồ thi sĩ, xuất thân từ nông thôn, gắn bó máu thịt với quê hương và dân chúng c, Kết bài: - Bài thơ ngắn gọn hàm xúc xứng đáng là thơ muôn đời - Vẻ đẹp giản dị, tinh tế nó để lại dấu ấn khó phai lòng người đọc * Viết bài: HS làm bài lớp Bài 4: Phát biểu cảm nghĩ bài thơ Bánh trôi nước Hồ Xuân Hương * Dàn ý: Mở bài - Giới thiệu tác giả: Hồ Xuân Hương là nữ thi sĩ tiếng nước ta cuối kỉ XIX, đầu kỉ XX Bà đã gửi gắm vào thơ điều suy tư trăn trở trước thực phức tạp xã hội phong kiến - Giới thiệu tác phẩm, ấn tượng cảm xúc chung bài thơ: Bánh trôi nước là bài thơ vịnh vật xuất sắc Hồ Xuân Hương, mượn hình ảnh bánh trôi tác giả kín đáo phản ánh thân phận phụ thuộc và phẩm giá cao đẹp người phụ nữ Việt Nam b Thân bài: - Bài thơ miêu tả quá trình làm bánh trôi nước, bánh hình tròn, làm bột nếp, nhân đường đỏ luộc nước sôi, chìm vài lần là chín - Mượn đặc điểm trên bài thơ miêu tả vẻ đẹp, số phận người phụ nữ Việt Nam + Vẻ đẹp hình thể: Đẹp trắng, dịu dàng, thuỳ mị “Thân em tròn” + Số phận long đong chìm người phụ nư VN, sống phụ thuộc, không có quyền định đời mình “Bảy non” + Vẻ đẹp tâm hồn: trắng, Thuỷ chung, son sát “Rắn nát mặc son” - Ngôn ngữ thơ bình dị, bài thơ mang nhiều lớp nghĩa, sử dụng thành ngữ, biện pháp tu từ lời khẳng định phẩm chất sach, cao quí người phụ nữ, lời thách thức lực tàn bạo chà đạp lên quyền sống và nhâ phẩm người phụ nữ c Kết bài (72) Bài thơ thể trân trọng vẻ đẹp phẩm chất cao quí, cảm thương sâu sắc tác giả người phụ nữ VN ngày xưa * Viết bài: HS tự viết bài Bài 5: Phát biểu cảm nghĩ tác phẩm Tiếng gà trưa Xuân Quỳnh * Dàn bài a, Mở bài: - Giới thiệu tác giả: Nhà thơ nữ xuất sắc thơ đạiVN.Thơ Xuân Quỳnh thường viết tình cảm gần gũi bình dị đời sống gia đình và sống thường ngày, biểu lộ rung cảm và khát vọng trái tim phụ nữ chân thành, tha thiết - Giới thiệu tác phẩm: Tiếng gà trưa viết thời kì đầu kháng chiến chống Mĩ cứu nước dân tộc, in tập thơ Hoa dọc chiến hào - Cảm nhận chung tác phẩm: Bài thơ gợi lại kỉ niệm đẹp đẽ tuổi thơ và tình bà cháu b, Thân bài: - Bài thơ lấy cảm hứng từ tiếng gà trưa, gợi dậy tâm hồn người chiến sĩ kỉ niệm đẹp đẽ tuổi thơ + Hình ảnh người bà kính yêu tần tảo thương cháu hết lòng + Hình ảnh chân thực gia đình quê hương: Ổ rơm hồng trứng, giấc ngủ hồng sắc trứng - Tình yêu gia đình, quê hương, đất nước người chiến sĩ trẻ: Vì lí tưởng, vì tình xóm làng thân thuộc, vì bà c, Kết bài: - Lòng yêu nước bắt nguồn từ thứ mộc mạc người - Ngôn ngữ giản dị cảm xúc dạt dào tạo nên vẻ đẹp sâu sắc tự nhiên cho bài thơ C Híng dÉn häc ë nhµ: - ¤n phÇn v¨n biÓu c¶m vÒ TPVH Chó ý kü n¨ng lËp dµn ý, dùng ®o¹n - ChuÈn bÞ bµi tiÕp v¨n BC vÒ TPVH *Rút kinh nghiệm: Đã duyệt ngày NS: NG: / / / /2013 / 2013 / 2013 ¤n tiÕng ViÖt A Mục tiêu cần đạt: - Giỳp HS ụn tập, củng cố kiến thức tiếng Việt từ đầu năm đến hết học kì I - Rèn luyện cho HS kỉ viết đoạn văn biểu cảm, kĩ lập dàn ý, kỉ làm bài văn biểu cảm tác phẩm văn học cã sö dông kiÕn thøc tiÕng ViÖt (73) B Chuẩn bị phương tiện dạy học: - SGK, SGV, Sách bồi dưỡng Ngữ văn,Những bài làm văn mẫu lớp C Tổ chức dạy học 1ổn định tổ chức 2.KiÓm tra bµi cò: 3.Bµi míi: Hoạt động thầy và trò Nội dung cần đạt Giáo viên cho học sinh vẽ lại sơ đồ I Từ Phức: (vẽ đến đâu ôn lại kiến thức cụ thể Khái niệm: Lµ tõ gåm tiÕng trë lªn kÕt hîp đến đó) víi H: Tõ phøc lµ g×? Ph©n lo¹i: H: Cã mÊy lo¹i tõ phøc? Cho VD? Hai lo¹i tõ phøc: tõ ghÐp; tõ l¸y VD - từ ghép: Núi đồi, cá rô - từ láy : Lao xao; đìu hiu H: Tõ ghÐp cã mÊy lo¹i? Cho VD? Cã lo¹i tõ ghÐp: - GhÐp chÝnh phô: C©y bëi, m¸y kh©u H:Tõ l¸y cã mÊy lo¹i? Cho VD? - GV: Trong từ phức các tiếng có - Ghép đẳng lập: Núi sông, đỏ đen quan hÖ vÒ ý nghÜa th× gäi lµ tõ ghÐp, Cã lo¹i tõ l¸y: có quan hệ lặp âm thì gọi là từ láy - Láy toàn : Xanh xanh, đo đỏ Giữa từ ghép và từ láy thờng có - Láy phận: Đẹp đẽ, bâng khu©ng sè tõ trung gian H: Thế nào là đại từ? Cho VD? H: Có loại đại từ? Cho VD? Ii §¹i tõ: Khái niệm:Là từ dùng để trá ngêi, sù vËt, h®, tc hoÆc dïng để hỏi VD: T«i, Êy, ®©u, nµo Phân loại: Có hai loại đại từ là đại từ để trỏ, đại từ để hỏi + Đại từ để - Trá ngêi, sù vËt: T«i, nã, tí, … - Trá sè lîng: BÊy, bÊy nhi - Trỏ hoạt động, tính chất, viÖc:VËy, thÕ + Đại từ để hỏi - Hái vÒ ngêi, sù vË: Ai, g×, nµo, - Hái vÒ sè lîng: bao nhiªu, mÊy? - Hỏi hoạt động, tính chất, viÖc: Sao, thÕ nµo + Ngoài chức dùng để và hỏi, đại từ còn có thể đóng c¸c vai trß ng÷ ph¸p nh: CN, VN, định ngữ, bổ ngữ, … - VD: + Chóng t«i ®i tham quan CN + Líp chóng t«i cã hai bạn tên Lan §N + D¹o nµy nã vÉn thÕ V N + Hoa khen nã kh«ng ngít BN Iii Quan hÖ tõ: Kh¸i niÖm: (74) Hoạt động thầy và trò Nội dung cần đạt - Là từ dùng để liên kết các H: Quan hÖ tõ lµ g× ? VÝ dô ? thµnh phÇn cña côm tõ, c¸c thµnh phÇn cña c©u hoÆc c©u víi c©u ®o¹n v¨n, ®o¹n v¨n víi ®o¹n v¨n bµi) VÝ dô: vµ, víi, cïng, nh, do, H:Vai trß, t¸c dông cña quan hÖ tõ ? … - Quan hÖ tõ cã sè lîng kh«ng lín nhng tÇn sè sö dông rÊt cao Nã lµ mét nh÷ng tõ c«ng cô quan trọng cho việc diễn đạt - Nhê cã quan hÖ tõ mµ lêi nãi, - Cho học sinh so sánh quan hệ từ câu văn đợc diễn đạt chặt chẽ hơn, với danh từ, động từ, tính từ.(theo chính xác hơn, giảm bớt hiểu SGK-tr 201.) lÇm giao tiÕp - MÉu: NguyÖn quyÕt cøu nguy (C¸c yÕu tè nµo cã chøa vÇn cña tõ trªn lµ yÕu tè H¸n ViÖt Ngo¹i lÖ: nguyÒn, chuyÒn, chuyÖn lµ thuÇn ViÖt - TÊt c¶ c¸c tiÕng cã kÕt hîp víi vần "ết" là Việt (ngoại lệ: "kÕt") - TÊt c¶ c¸c tiÕng cã kÕt hîp víi vần "ng" là Việt (ngoại lệ: "ng, øng, ngng".) IV tõ h¸n viÖt: 1.Gi¶i nghÜa: - Dùa vµo ng÷ c¶nh – tõ đồng âm VÝ dô: + thiªn 1: trêi (thiªn nhiªn) + thiªn 2: lÖch (thiªn vÞ) + thiªn 3: ngh×n (thiªn lý) + thiªn 4: dêi (thiªn đô) - Dùa vµo c¸ch dÞch nghÜa: VÝ dô: Phô tö: cha 2.Ph©n biÖt c¸c yÕu tè (tõ) thuÇn ViÖt c¸c víi yÕu tè (tõ) H¸n ViÖt V từ trái nghĩa, đồng nghĩa, đồng âm: HS tù tr¶ lêi c¸c c©u hái bªn H:Từ trái nghĩa, từ đồng nghĩa, đồng ©m lµ g× ? Vi thµnh ng÷: H: T¸c dông cña tõng lo¹i tõ trªn ? Giµu tÝnh h×nh tîng, tÝnh biÓu c¶m VÝ dô ? Vii ®iÖp ng÷ vµ ch¬i ch÷: §iÖp ng÷ H:Kh¸i niÖm thµnh ng÷ ? §Æc ®iÓm Ch¬i ch÷ thµnh ng÷ ? Gióp c©u v¨n, th¬ hµm sóc, dÝ dám, cã duyªn, H: Nªu t¸c dông cña ®iÖp ng÷ vµ Bµi tËp: ch¬i ch÷? - Lối chơi chữ dùng từ đồng âm IV.Híng dÉn häc ë nhµ -Lµm bµi tËp -ChuÈn bÞ bµi cho tiÕt sau *Rút kinh nghiệm: Đã duyệt ngày / /2013 (75) NS: NG: / / / 2013 / 2013 ¤n tËp TiÕng ViÖt: Tõ ghÐp, tõ l¸y A-Mục tiêu cần đạt: Sau giê häc gióp häc sinh hiÓu; - -Nắm đợc cấu tạo các loại từ láy, từ ghép.Bớc đầu hiểu đợc mối quan hệ âm -nghĩa tõ l¸y -Biết phân tích đợc giá trị việc dùng từ láy, từ ghép giao tiếp - Nắm đợc khái niệm đại từ và các loại đại từ B-Tổ chức các hoạt động dạy-học I Tõ l¸y a-C¸c lo¹i tõ l¸y; -Tõ l¸y toµn bé:C¸c tiÕng lÆp l¹i hoµn toµn +tiếng đứng trớc biến đổi điệu phụ âm cuối -Tõ l¸y bé phËn:Gi÷a c¸c tiÕng cã sù gièng vÒ phô ©m ®Çu hoÆc phÇn vÇn b-NghÜa cña tõ l¸y; -Tạo thành nhờ đặc điểm âm tiếng và hoà phối âm các tiếng -Tõ l¸y cã tiÕng gèc:NghÜa cña chóng cã s¾c th¸i riªng so víi tiÕng gèc Gi¸o viªn tá chøc híng dÉn häc sinh lµm c¸c bµi tËp theo yªu cÇu sau: Bµi 1:Chän tõ thÝch hîp ®iÒn vµo chç trèng c©u sau ®©y: Nhá nh¾n, nhá nhÆt,nhá nhÎ,nhá nhen, nhá nhoi A-ChÞ Êy cã vãc ngêi … B-Con trai mµ ¨n nãi… C-Con thuyÒn gi÷a dßng s«ng mªnh m«ng xanh th¼m D-Những chuyện … nh đẻ bụng làm gì E-CËu ta tÝnh rÊt… Híng gi¶i: §iÒn lÇn lît A-Nhá nh¾n C-Nhá nhoi E-nhá nhen B-Nhá nhÎ D-Nhá nhÆt Bµi 2: Xác định các từ láy có bài ca dao sau “Đứng bên ni đồng, ngó bên ni đồng mênh mông bát ngát, Đứng bên tê đồng,ngó bên ni đồng ,bát ngát mênh mông Thân em nh chẽn lúa đòng đòng PhÊt ph¬ díi ngän n¾ng hång ban mai -Híng gi¶i: Các từ láy: Mênh mông, bát ngát đòng đòng, phất phơ Bµi “Vừa nghe thấy thế, em tôi đã bất giác run lên bần bật., kinh hoàng đa cặp mắt tuyệt vọng nhìn tôi,cặp mắt đen em tôi lúc này buồn thăm thẳm,hai bơ mi đã sng mọng lên vì khóc nhiÒu §ªm qua, lóc nµo chît tinh, t«i còng nghe tiÕng nøc në, tøc tuëi cña em T«i cø ph¶i c¾n chặt mơi để khỏi bật lên tiếng khóc to, nhng nớc mắt tuôn nh suối ớt đầm gối và hai c¸nh tay ¸o” 1-G¹ch díi c¸c t l¸y cã ®o¹n v¨n 2-XÕp c¸c tõ l¸y cã ®o¹n v¨n vµo b¶ng ph©n lo¹i A-Tõ l¸y toµn bé B-Tõ l¸y bé phËn -Híng gi¶i 1- G¹ch díi c¸c t l¸y cã ®o¹n v¨n trªn lµ; BÇn bËt ,th¨m th¼m,nøc në,tøc tëi 2-a)Tõ l¸y toµn bé:th¨m th¼m,bÇn bËt (76) b)Tøc tëi,nøc në Bµi C¸c tiÕng ;ChiÒn(chïa chiÒn), nª(no nª),rít(r¬i rít),hµnh(häc hµnh),cã nghÜa lµ g×?C¸c tõ:Chïa chiÒn,no nª,r¬i rít,häc hµnh lµ tõ l¸y hay tõ ghÐp? -Híng gi¶i: Gi¶i nghÜa nh sau: ChiÒn:chïa, nª: no, rít:r¬i, hµnh; thùc hµnh C¸c tõ trªn lµ t ghep Bµi §Æt c©u cã sö dông c¸c tõ l¸y: NhÊp nh«, phËp phång, bËp bÒnh -GV:Híng dÉn häc sinh lµm,GV nhËn xÐt bµi lµm cña häc sinh Bµi 6: Xác định các từ láy đoạn trích sau “Mùa xuân tôi là mùa xuân có ma riêu riêu,gió lành lạnh,có tiếng nhạn kêu đêm xanh,cã tiÕng trèng chÌo väng l¹i tõ nh÷ng th«n xãm xa xa,cã c©u h¸t h÷u t×nh cña c« g¸i đẹp nh thơ mộng” Híng gi¶i: -C¸c tõ l¸y cã ®o¹n trÝch trªn lµ:riªu riªu,lµnh l¹nh,xa xa *DÆn dß: vÒ nhµ häc bµi «n bµi, chuÈn bÞ tiÕt sau… *Rút kinh nghiệm: Đã duyệt ngày NS: NG: / / / /2013 / 2013 / 2013 ¤n tËp TiÕng ViÖt: Tõ ghÐp, tõ l¸y ( tiÕp) A-Mục tiêu cần đạt: Sau giê häc gióp häc sinh hiÓu; - -Nắm đợc cấu tạo các loại từ láy, từ ghép.Bớc đầu hiểu đợc mối quan hệ âm -nghĩa tõ l¸y -Biết phân tích đợc giá trị việc dùng từ láy, từ ghép giao tiếp - Nắm đợc khái niệm đại từ và các loại đại từ B-Tổ chức các hoạt động dạy-học II Tõ ghÐp GV cho Hs nhắc lại khái niệm từ ghép, các loại từ ghép, sau đó tổ chức cho học sinh làm bài tËp: Bµi tËp 1: H·y g¹ch ch©n c¸c tõ ghÐp - ph©n lo¹i a TrÎ em nh bóp trªn cµnh BiÕt ¨n ngñ biÕt häc hµnh lµ ngoan (HCM) b Ai ¬i bng b¸t c¬m ®Çy Dẻo thơm hạt đắng cay muôn phần (ca dao) c NÕu kh«ng cã ®iÖu Nam Ai Sông Hơng thức suốt đêm dài làm chi Nếu thuyền độc mộc Th× Hå Ba BÓ cßn g× n÷a em (Hµ Thóc Qu¸) (77) Bµi tËp 2: Ph©n biÖt, so s¸nh nghÜa cña tõ nghÐp víi nghÜa cña c¸c tiÕng: a èc nhåi, c¸ trÝch, da hÊu b ViÕt l¸ch, giÊy m¸, chî bóa, quµ c¸p c Gang thÐp, m¸t tay, nãng lßng * Gîi ý: Có số tiếng cấu tạo từ ghép đã nghĩa, mờ nghĩa Tuy ngời ta xác định đợc đó là từ ghép CP hay đẳng lập Cô thÓ: Nhãm a: NghÜa cña c¸c tõ ghÐp nµy hÑp h¬n nghÜa cña tiÕng chÝnh tõ ghÐp CP Nhãm b: NghÜa cña c¸c tõ ghÐp nµy kh¸i qu¸t h¬n nghÜa cña c¸c tiÕng tõ ghÐp §l Nhóm c: Mát tay có nghĩa khác “mát” + “tay” Nghĩa các từ ghép này đã bị chuyển trờng nghĩa so với nghĩa các tiếng Bµi tËp 3: H·y t×m c¸c tõ ghÐp vµ tõ l¸y cã VD sau a Con trâu thân thiết với ngời dân lao động Những trâu phải cái nặng nề, chậm chạp, sống sống vất vả, chẳng lúc thảnh thơi Vì vậy, nghĩ đến đời sống nhọc nhằn, cực khổ mình, ngời nông dân liên hệ đến trâu b Kh«ng g× vui b»ng m¾t B¸c Hå cêi Quªn tuæi giµ t¬i m·i tuæi hai m¬i Ngêi rùc rì mét mÆt trêi c¸ch m¹ng Mà đế quốc là loài dơi hốt hoảng §ªm tµn bay chËp cho¹ng díi ch©n Ngêi Gợi ý: a.- Các từ ghép: trâu, ngời dân, lao động, sống, cực khổ, nông dân, liên hệ - C¸c tõ l¸y: th©n thiÕt, nÆng nÒ, chËm ch¹p, vÊt v¶, th¶nh th¬i, nhäc nh»n b- Từ ghép: tuổi già, đôi mơi, mặt trời, cách mạng, đế quốc, loài dơi - Tõ l¸y: rùc rì, hèt ho¶ng, chËp cho¹ng Bµi tËp 4: H·y t×m tõ ghÐp ®o¹n v¨n sau & s¾p xÕp chóng vµo b¶ng ph©n lo¹i Ma phùn đem mùa xuân đến, ma phùn khiến chân mạ gieo muộn nảy xanh lá m¹ D©y khoai, c©y cµ chua rêm rµ xanh rî c¸c tr¶ng ruéng cao MÇm c©y sau sau, c©y nhéi, cây bàng hai bên đờng nảy lộc, hôm trông thấy khác … Nh÷ng c©y b»ng l¨ng mïa h¹ èm yÕu l¹i nhó léc VÇng léc non n¶y Ma bôi Êm áp Cái cây đợc cho uống thuốc (T« Hoµi) Tõ ghÐp chÝnh phô Từ ghép đẳng lập Bµi tËp 5: H·y chän côm tõ thÝch hợp ( trăng đã lªn råi, c¬n (78) giã nhÑ, tõ tõ lªn ë ch©n trêi, v¾t ngang qua, rÆng tre ®en, nh÷ng h¬ng th¬m ng¸t) ®iÒn vµo chỗ trống để hoàn chỉnh đoạn văn dới đây: Ngày cha tắt hẳn, trăng đã lên Mặt trăng tròn, to và đỏ từ từ lên chân trời, sau rặng tre đen làng xa Mấy sợi mây vắt ngang qua, lúc mảnh dần đứt hẳn Trên quãng đồng ruộng, gió nhẹ hiu hiu đa lại, thoang thoảng hơng thơm ngát (Th¹ch Lam) *DÆn dß: vÒ nhµ häc bµi «n bµi, chuÈn bÞ tiÕt sau *Rút kinh nghiệm: Đã duyệt ngày NS: NG: / / / /2013 / 2013 / 2013 ¤n tËp tõ H¸n ViÖt *Mục tiêu cần đạt: sau buổi học giúp học sinh hiểu: -Cñng cè l¹i c¸ch sö dông tõ H¸n ViÖt -RÌn luyÖn c¸ch sö dông tõ H¸n ViÖt phï hîp *Tổ chứccác hoạt động dạy học: -GV tæ chøc híng dÉn häc sinh lµm c¸c bµi tËp theo yªu cÇu sau: Bµi 1: Th¨ng Long thµnh hoµi cæ T¹o ho¸ g©y chi cuéc hÝ trêng §Õn thÊm tho¾t mÊy tinh s¬ng Lèi xa xe ngùa hån thu th¶o Nền cũ lâu đài bóng tịch dơng §¸ vÉn tr¬ gan cïng tuÕ nguyÖt Níc cßn cau mÆt víi tang th¬ng Ngµn n¨m g¬ng cò soi kim cæ Cảnh ngời đây luống đoạn trờng 1-H·y g¹ch díi c¸c tõ H¸n ViÖt cã bµi th¬ trªn 2-Những từ Hán Việt đã tạo sắc thái gì cho bài thơ A-s¾c th¸i cæ kÝnh hoµi cæ B-S¾c th¸i tao nh·, trang träng C-S¾c th¸i buån D-C¶ ý trªn -Híng gi¶i: 1-Các từ Hán Việt có bài thơ trên là:tạo hoá,hí trờng,tinh sơng,thu thảo,lâu đài,tịch dơng,tuế nguyệt tang thơng,kim cổ,đoạn trờng 2-C©u D Bµi 2- MÑ dÆn tríc ®i häc : -Mang ¸o ma ®i häc,cÈn träng vÉn h¬n 1-G¹ch díi c¸c tõ H¸n ViÖt cã c©u th¬ trªn 2-Giải nghĩa các từ Hán Việt đó -Híng gi¶i: +Cẩn trọng:Do coi trọng mà có ý thức cẩn thận việc gì,tránh sơ suất,đề phßng nh÷ng ®iÒu kh«ng hay cã thÓ x¶y Bµi 3- Em cã ý kiÕn g× vÒ viÖc sö dông tõ H¸n ViÖt? A-Nên dùng nhiều từ Hán Việt nói và viết,vì nh bài(nói,viết)của mình độc đáo,mới đợc đánh giá cao B-Nói chung,chỉ dùng từ hán Việt trờng hợp không có từ việt tơng đơng C-Dïng tõ H¸n ViÖt ph¶i phï hîp víi hoµn c¶nh giao tiÕp -Híng gi¶i: §¸p ¸n C (79) Bài 4a-Âm "đại" có nghĩa là "thay" có mặt từ nào sau đây? A-§¹i diÖn D-§¹i biÓu B-Phóng đại E-§¹i tõ C-§aÞ d¬ng G-§¹i th¾ng b-Âm "đại"trong các từ ngữ khác có nghĩa là gì? -Híng gi¶i: a-"§¹i ": "Thay" cã mÆt c¸c tõ: A,D,E b-Âm "đại" các từ khác: Đại dơng,phóng đại,đại thắng có nghĩa là'lớn" Bµi 5: Cho c¸c tõ ng÷ : mÜ nh©n, mÜ vÞ, mÜ tôc, mÜ qan ,mÜ m·n Sắp xếp các từ ngữ đã cho theo hai nghĩa yếu tố ''mĩ'' a- Nghĩa 1: ''mĩ' có nghĩa là "đẹp" b- Nghĩa 2: "mĩ" có nghĩa là "tốt" hoàn thiện, tốt đẹp Híng dÉn a- NghÜa 1:mÜ nh©n ,mÜ quan b- NghÜa 2: mÜ vÞ, mÜ tôc,mÜ m·n Bµi 6: Trong c¸c c©u sau, c©u nµo sö dông tõ h¸n viÖt phï hîp víi s¾c th¸i ý nghÜa A C¸c chiÕn sÜ kh«ng qu©n ®ang lµm nhiÖm vô b¶o vÖ kh«ng phËn cña tæ qu«c Viªt Nam B Tổng thống Pu -Tin và phu nhân đến thăm nớc ta C Đoàn đại biểu cựu chiến binh quân phục chỉnh tề diễu hành qua lễ đài D Do nhiễm chất độc da cam, bạn đã từ trần 15 tuổi E Nhà văn vĩ đại đã từ trần, hởng thọ 76 tuổi Híng dÉn C¸c c©u sö dông tõ h¸n viÖt phï hîp : B , C, E Bài 7: Điền vào các yếu tố Hán Việt sau để trở thành từ ghép a - Nh©n (lßng th¬ng yªu ngêi ) b-Nh©n (ngêi) c - Tö ( chÕt ) d- Tö ( ) e-NhËt (MÆt trêi) g-NhËt (Ngµy) -Híng dÉn a-Nh©n nghÜa,nh©n hËu,nh©n ¸i b-Nh©n d©n,nh©n b¶n,nh©n c¸ch,nh©n chøng c-Thiªn tö,phô tö,mÉu tö,c«ng tö d-Tö trËn,tù tö,tö chiÕn,tö n¹n,tö thi e-NhËt nguyÖt,nhËt thùc,nhËt xuÊt g-NhËt kÝ,nhËt b¸o,sinh nhËt,nhËt dông *-Híng dÉn häc sinh tù häc ë nhµ -¤n l¹i c¸h sö dông tõ H¸n ViÖt -Đọc lại các yếu tố Hán Việt sử dụng phần phiên âm các bài thơ trung đại đã học *Rút kinh nghiệm: Đã duyệt ngày NS: NG: / / / /2013 / 2013 / 2013 Ôn Tập thơ trữ tình trung đại *Mục tiêu cần đạt: Sau buổi học giúp học sinh hiểu -Biết cách giới thiệu các thể thơ trung đại đợc học -Củng cố kiến thức các thể thơ trung đại *Tổ chức các hoạt động dạy học: I-Cách giới thiệu các thể thơ trung đại +Bíc 1-Giíi thiÖu tªn thÓ th¬ cã bµi th¬ (80) +Bớc 2-Giới thiệu cụ thể thể thơ đó -Sè c©u bµi,sè ch÷ c©u,c¸c phÇn cÊu tróc -c¸ch hiÖp vÇn -§èi (ThÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có) -LuËt b»ng tr¾c(M· ho¸ cô thÓ) +Bíc 3-LÊy vÝ dô minh häc b»ng bµi th¬ cô thÓ II-Thực hành giới thiệu các thể thơ trung đại Bài 1-Nhận diện và giới thiệu thể thơ đợc sử dụng bài"Nam Quốc sơn hà" Của Lí Thờng Kiệt -Híng dÉn: -Bµi th¬ sö dông thÓ th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt -Bµi th¬ cã c©u,mçi c©u ch÷ -Bµi th¬ cã c¸ch hiÖp mét vÇn,vÇn b»ng,n»m ë ch÷ cuèi c¸c c©u thø 1,2,4 (c-th-h) -Luật trắc: Chữ thứ 1,3,5 không bàn đến,chữ thứ 2,4,6 phải rõ ràng đúng luật.Cụ thể là: Nam quốc sơn hà nam đế c T B T Tiệt nhiên định phận thiên th B T B Nh hµ nghÞch lç lai x©m ph¹m B T B Nhữ đẳng hành khan thủ bại h T B T Bµi 2-NhËn diÖn vµ giíi thiÖu thÓ th¬ cã bµi"Phß gi¸ vÒ kinh" cña TrÇn Quang Kh¶i -Híng dÉn: -ThÓ th¬ ngò ng«n tø tuyÖt -Bµi cã c©u,mçi c©u ch÷ -hiÖp cvÇn,ch÷ cuèi c©u 2,4 (quan-san) -LuËt b»ng tr¾c: Đoạt sáo Chơng Dơng độ T B CÇm Hå Hµm Tö quan B T Th¸i b×nh tu trÝ lùc B T V¹n cæ thö giang san T B Bµi 3-NhËn diÖn vµ giíi thiÖu thÓ th¬ cã bµi "Sau phót chi li" cña dÞch gi¶ §oµn ThÞ §iÓm -Híng dÉn: -ThÓ th¬: Song thÊt lôc b¸t,thÓ ngêi ViÖt Nam s¸ng t¹o -Số câu: câu chữ(Song thất),tiếp đến hai câu 6-8 (lục bát),bốn câu thành khổ,số lợng khổ thơ không hạn định -Hiệp vần: Chữ cuối câu trên vần với chữ thứ câu7 dới,đều vần trắc.(gió -cũ/ lại-hãy/thấy mÊy) Chữ cuối câu dới vần với chữ cuối câu 6,đều vần (chăn-ngăn/sang -dơng/dâu-màu) -Ch÷ cuèi c©u vÇn víi ch÷ thø c©u 8,vÇn b»ng(xanh-cßn/trïng-cïng) -LuËt b»ng tr¾c: Chµng th× ®i câi xa ma giã B T B ThiÕp th× vÒ buång cò chiÕu ch¨n B B T Đoái trông theo đã cách ngăn B T B Tu«n mµu m©y biÕc,tr¶i ngµn nói xanh B T B Bài 4-Nhận diện và giới thiệu thể thơ sử dụng bài"Qua đèo Ngang" Bà Huyện Thanh Quan Híng dÉn: -ThÓ th¬:ThÊt ng«n b¸t có §êng LuËt,ThÓ th¬ m« pháng th¬ca Trung Quèc -Sè c©u:8 c©u /1 bµi,mçi c©u ch÷ (81) -HiÖp vÇn: vÇn,vÇn b»ng,ch÷ cuèi c¸c c©u 1,2,4,6,8(nhµ -xa-gµ-hoa-ta) (tµ- hoa-nhµ-gia -ta) -Đối: Đối thanh,đối ý,đối từ loại câu và 4, câu và6 -Luật trắc:Chữ thứ 1,3,5 không bàn đến;chữ thứ 2,4,6 phải rõ ràng cụ thể: Bớc tới đèo Ngang bóng xế tà T B T Cỏ cây chen lá, đá chen hoa B T B Lom khom díi nói tiÒu vµi chó B T B Lác đác bên sông, chợ nhà T B T Nhí níc ®au lßng quèc quèc T B T Th¬ng nhµ mái miÖng c¸i gia gia B T B Dừng chân đứng lại trời non nớc B T B Mét m¶nh t×nh riªng, ta víi ta T B T *Híng dÉn häc sinh häc bµi ë nhµ -¤n tËp l¹i c¸ch lµm d¹ng bµi tËp nµy;LuyÖn chÝnh t¶ -TËp thùc hµnh c¸c bµi th¬ kh¸c cïng thÓ th¬ *Rút kinh nghiệm: Đã duyệt ngày NS: NG: / / / /2013 / 2013 / 2013 Ôn tập Tiếng Việt: đại từ và quan hệ từ A.Mục tiêu cần đạt: Sau buæi häc gióp häc sinh hiÓu -Thông qua các bài tập đẻ nhận diện các loại đại từ,quan hệ từ -Hiểu giá trị sử dụng đại từ, quan hệ từ văn cảnh cụ thể B.Tổ chức các hoạt động dạy học: GV tæ chøc híng d·n häc sinh lµm c¸c bµi tËp theo yªu cÇu sau Bµi 1-Tõ "ta"trong b¶n dÞch th¬ bµi"Bµi ca C«n S¬n" thuéc tõ lo¹i g×? A-Danh Tõ B-§¹i tõ xng h« sè nhiÒu ng«i th nhÊt C-§¹i tõ xng h« sè Ýt ng«i thø nhÊt 2-T¸c dông cña viÖc dïng tõ "ta" bµi th¬? A-ThÓ hiÖn t thÕ ung dung,tù t¹i,lµm chñ t×nh thÕ,lµm chñ hoµn c¶nh cña t¸c gi¶ B-ThÓ hiÖn t thÕ ng¹o m¹n,cøng cái cña t¸c gi¶ C-C¶ hai ý trªn -Híng dÉn: Khoanh vµo 1- C; 2- A Bài 2-Câu nào là đúng các câu sau? A-QuyÓn s¸ch nµy t«i B-QuyÓn s¸ch nµycña t«i C-Bè mÖ rÊt vui D-Bè nÑ rÊt vui v× E-T«i tÆng quyÓn s¸ch nµy anh Nam G-T«i tÆng quyÓn s¸ch nµy cho anh Nam -Híng dÉn:Khoanh B,D,G Bài 3Trong nhận xét sau đây việc sử dụng quan hệ từ,nhận xét nào đúng? A-Kh«ng cÇn dïng quan hÖ tõ (82) B-Dïng nhiÒu quan hÖ tõ nãi,viÕt c©u v¨n sÏ rµnh m¹ch dÔ hiÓu C-Chỉ nên dùng quan hệ từ khi: Nếu thiếu nó,câu văn tối nghĩa,hoặc thay đổi nghĩa -H¬ng dÉn:Khoanh C Bài 4-Xác định đại từ có các câu sau: aM×nh vÒ cã nhí ta ch¨ng Ta vÒ ta nhí hµm r¨ng m×nh cêi b§· bÊy l©u b¸c tíi nhµ TrÎ thêi ®i v¾ng chî thêi xa c-Qua đình ngả nón trông đình §×nh bao nhiªu ngãi th¬ng m×nh bÊy nhiªu d-Tr¨ng bao nhiªu tuæi tr¨ng giµ Nói bao nhiªu tuæi gäi lµ nói non? e-ChÞ Lan häc giái,chÞ V©n còng thÕ g-Chóng t«i lµ häc sinh líp Bài 5-Xếp các đại từ trên vào bảng phân loại A-đại từ trỏ ngời B-§¹i tõ trá sè lîng C-Đại từ trỏ hoạt động -Híng dÉn A-M×nh, ta, chóng t«i B-Bao nhiªu, bÊy nhiªu C-ThÕ,vËy Bài 6-:Xếp các đại từ "ta" đã đợc đánh số hai câu thơ sau vào bảng phân loại : "Bác đến chơi đây,ta với ta." "Mét m¶nh t×nh riªng,ta víi ta" Ng«i/Sè Ng«i thø nhÊt Ta Sè Ýt ta Sè nhiÒu ,ta Ta Ng«i thø Ng«i thø Bµi 7- So s¸nh côm tõ "ta víi ta"trong bµi th¬ Qua §Ìo Ngang cña Bµ HuyÖn Thanh Quan và bài "Bạn đến chơi nhà" Nguyễn Khuyến -Híng gi¶i: +Sự giống nhau:Đều dùng đại từ "ta"->Đại từ nhân xng +sù kh¸c nhau: -Bµi Qua §Ìo ngang :"Ta" chØ chÝnh t¸c gi¶- t©m sù kh«ng biÕt chia sÎ cïng Bài Bạn đến chơi nhà:Hiểu số ít,cả số nhiều-Tác giả với bạn ,tình bạn là cao quý thø cña c¶i,vËt chÊt kh¸c->Hä hiÓu,th«ng c¶m víi nhau, tri kØ cïng *Rút kinh nghiệm: Đã duyệt ngày NS: NG: / / / /2013 / 2013 / 2013 Buæi 10: LuyÖn tËp tæng hîp §Ò bµi: C©u 1: A H·y g¹ch ch©n nh÷ng tõ H¸n ViÖt c¸c c©u sau: a Phụ nữ Việt Nam giỏi việc nớc, đảm việc nhà b Hoàng đế đã băng hà c C¸c vÞ b« l·o cïng vµo yÕt kiÕn nhµ vua d ChiÕn sÜ h¶i qu©n rÊt anh hïng e Hoa L là cố đô nớc ta B Hãy xếp các từ Hán Việt vừa tìm đợc theo sắc thái sau: (83) a S¾c th¸i trang träng: nh·: b S¾c th¸i cæ kÝnh: C©u 2: H·y s¾p xÕp c¸c tõ l¸y sau vµo b¶ng ph©n lo¹i: long lanh, khã kh¨n, vi vu, nhá nh¾n, ngêi ngêi, bån chån, hiu hiu, linh tinh, loang lo¸ng, lÊp l¸nh, th¨m th¼m Tõ l¸y toµn bé Tõ l¸y bé phËn Câu 3: Vẽ sơ đồ đại từ ( các loại đại từ) C©u 4: B¸nh tr«i níc Th©n em võa tr¾ng võa trßn B¶y næi ba ch×m víi níc non R¾n n¸t mÆc dÇu tay kÎ nÆn Mµ em vÉn gi÷ tÊm lßn son a, Quan hÖ tõ lµ g×? b, Nªu nh÷ng quan hÖ tõ cã bµi th¬ trªn c, CÆp quan hÖ tõ'' mÆc dÇu mµ'' cã ý nghÜa nh thÕ nµo? d, Dïng cÆp quan hÖ tõ trªn cã t¸c dông g×? C©u5: ThÕ nµo lµ mét v¨n b¶n m¹ch l¹c? Câu6: Viết đoạn văn ngắn ( câu) ý nghĩa cụm từ'' ta với ta'' bài thơ Qua đèo Ngang cña Bµ HuyÖn Thanh Quan Câu 7: Lập dàn ý viết bài văn hoàn chỉnh cho đề bài sau: Nêu cảm nghĩ ngời thân gia đình *Rút kinh nghiệm: Đã duyệt ngày NS: NG: / / / /2013 / 2013 / 2013 Ôn tập thơ đờng I Mục tiêu cần đạt Gióp HS: - ôn tập lại các tác phẩm thơ nớc ngoài nội dung bản, đặc sắc nghệ thuật cña tõng bµi - Cñng cè c¸c kÜ n¨ng vÒ c¶m thô th¬ tr÷ t×nh - Cã hiÎu biÕt s¬ lîc vÒ mét sè nhµ th¬ lín cña Trung Quèc II ChuÈn bÞ - GV: Néi dung «n tËp - HS: «n tËp chuÈn bÞ ë nhµ III Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học 1.KiÓm tra bµi cò 2.Bµi míi Hoạt động thầy và trò Nội dung cần đạt ? KÓ tªn c¸c t¸c phÈm th¬ níc ngoµi I T¸c gi¶, t¸c phÈm đã học và tên tác giả ? Väng L s¬n béc bè – LÝ B¹ch ? Nªu ng¾n gän nh÷ng hiÓu biÕt cña TÜnh d¹ tø - LÝ B¹ch em vÒ tõng t¸c gi¶ Mao èc vÞ thu phong së ph¸ ca - HS: Tr×nh bµy, nhËn xÐt §ç Phñ - GV nhËn xÐt, bæ sung Håi h¬ng ngÉu th – H¹ Tri Ch¬ng ? Đọc thuộc lòng bài thơ Vọng L II.Những đặc sắc nội dung, ? Bµi th¬ nµy miªu t¶ c¶nh g×? nghÖ thuËt ? Bài thơ đợc làm theo thể thơ gì? Väng L s¬n béc bè – LÝ B¹ch Nêu đặc điểm thể thơ đó - Néi dung: C¶nh tîng thiªn nhiªn (84) Hoạt động thầy và trò ? Nêu đặc sắc nội dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬ ? §äc thuéc lßng bµi th¬ ? Nêu hoàn cảnh đời bài thơ ? Nêu đặc sắc nội dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬ ? Em c¶m nhËn c¸c néi dung s©u s¾c nào đợc phản ánh bài thơ? ? Em học tập đợc gì từ nghệ thuật biÓu c¶m ®o¹n v¨n nµy? ? §äc thuéc lßng bµi th¬ ? Nêu hoàn cảnh đời bài thơ ? Nêu đặc sắc nội dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬ ? Hai bµi th¬: NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª vµ C¶m nghÜ đêm tĩnh khác tác giả nhng có nội dung tình cảm H·y nhËn xÐt vÒ ®iÓm chung nµy? - Cả hai bài thơ diễn tả tìh c¶m quª h¬ng th¾m thiÐt cña ngêi - Đều bồi đắp, làm giàu thêm t×nh quª cña mçi ngêi chóng ta ? Tõ nh÷ng tÊm lßng quª cña nh÷ng ngêi næi tiÕng thêi xa nh H¹ Tri Chơng và Lí Bạch, em cảm nhận đợc nh÷ng ®iÒu thiªng liªng nµo tõ mçi ngêi? - §ã lµ t×nh quª h¬ng - Lµ t×nh quª kh«ng thÓ thiÕu v¾ng mçi ngêi ? ý nghÜa næi b¹t nhÊt cña chi tiÕt “ trÎ cíp tranh” bµi th¬ “Bµi ca nhµ tranh bÞ giã thu ph¸” lµ g×? ? C©u th¬ nµo thÓ hiÖn râ nhÊt chñ nghĩa nhân đạo cao nhà thơ? A Ước đợc nhà rộng muôn ngàn gian B Che kh¾p thiªn h¹ kÎ sÜ nghÌo hân hoan Nội dung cần đạt tr¸ng lÖ huyÒn ¶o T×nh ngêi say đắm với thiên nhiên - NghÖ thuËt: T¶ c¶nh b»ng trÝ tëng tîng t¸o b¹o m·nh liÖt, tao c¸c h×nh ¶nh th¬ phi thêng Th«ng qua cảnh để tả tình TÜnh d¹ tø - LÝ B¹ch - Néi dung: T×nh yªu thiªn nhiªn, yªu quª h¬ng s©u nÆng - NghÖ thuËt:T¶ c¶nh ngô t×nh Mao èc vÞ thu phong së ph¸ ca §ç Phñ - Néi dung: Ph¶n ¸nh nçi thèng khæ cña kÎ sÜ nghÌo x· héi cũ Biểu khát vọng nhân đạo cao c¶ cña nhµ th¬ - NghÖ thuËt: KÕt hîp biÓu c¶m víi miªu t¶, tù sù Håi h¬ng ngÉu th – H¹ Tri Ch¬ng - Néi dung: T×nh yªu quª h¬ng s©u s¾c cña mét ngõ¬i xa quª l©u ngµy - NghÖ thuËt:§Æt t×nh huèng hµi hớc hóm hỉnh để biểu đạt tình cảm quê hơng *LuyÖn tËp chung 1.Hai bµi th¬: NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª vµ C¶m nghÜ đêm tĩnh khác tác giả nhng có nội dung t×nh c¶m Tõ nh÷ng tÊm lßng quª cña nh÷ng ngêi næi tiÕng thêi xa nh H¹ Tri Ch¬ng vµ LÝ B¹ch, em cảm nhận đợc điều thiêng lªng nµo tõ mçi ngêi? 3.ý nghÜa næi b¹t nhÊt cña chi tiÕt “ trÎ cíp tranh” bµi th¬ “Bµi ca nhµ tranh bÞ giã thu ph¸” lµ g×? - Cho ta thÊy c¶ nçi khæ cña nh÷ng ngêi xãm 4.C©u th¬ nµo thÓ hiÖn râ nhÊt chñ nghĩa nhân đạo cao nhà th¬? -Riªng lÒu ta n¸t chÞu chÕt rÐt còng đợc Cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ - Khaùi quaùt noäi dung baøi hoïc- Chuaån bò baøi tieáp theo *Rút kinh nghiệm: Đã duyệt ngày NS: NG: / / / /2013 / 2013 / 2013 Ôn tập thơ hiên đại (85) I-Mục tiêu cần đạt: 1.- Kiến thức: - Giúp học sinh ôn tập lại các tác phẩm thơ hịên đại đã học 2- Kĩ năng: - Rèn kĩ c¶m nhËn tác phÈm tr÷ t×nh 3- Thái độ: - Bồi dưỡng lòng yêu quê hương, gia đình - Giáo dục tư tưởng, lòng yêu nước, có ý thức học tập, rèn luyện viết đoạn văn II- CHUẨN BỊ : GV:Tham khảo sgk, sgv và số tài liệu có liên quan hs: Soạn theo hướng dẫn gv III- Tổ chức các hoạt động dạy học 1.KiÓm tra bµi cò 2.Bµi míi Hoạt động GV và HS Nội dung cần đạt I ôn tập các tác phẩm thơ hiên đại ? §äc thuéc thuéc lßng bµi th¬ " C¶nh 1.C¶nh khuya – Hå ChÝ Minh khuya"và “ Rằm tháng giêng” Hồ Chí - Hoàn cảnh đời: Năm đầu kháng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p Minh? ? Hai bài thơ đợc sáng tác hoàn cảnh - Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt - Nội dung: Cảnh rừng Việt Bắc đêm nµo? ? Tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ ®iÓm m¾t thi sÜ yªu , say thiªn nhiªn, gièng vµ kh¸c vÒ néi dung vµ T©m sù cña ngêi chiÕn sÜ c¸ch m¹ng yªu níc - Nghệ thuật: Lấy động tả tĩnh, so sánh, từ nghÖ thuËt cña hai bµi th¬ ? Qua hai bài thơ em cảm nhận đợc điều gì láy… R»m th¸ng giªng – HCM đáng quý Chủ tịch Hồ Chí Minh - Hoàn cảnh đời: Năm đầu kháng - HS: tù béc lé chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p - Bài thơ đợc viết chữ Hán - ThÓ th¬: ThÊt ng«n tø tuyÖt - Nội dung: Cảnh rừng Việt Bắc đêm trên sông đêm rằm tháng giêng, công việc cña ngêi chiÕn sÜ c¸ch m¹ng yªu níc - NghÖ thuËt: §iÖp tõ, tõ l¸y, Èn dô… ? §äc thuéc lßng bµi th¬ “ TiÕng gµ tra” cña TiÕng gµ tra – Xu©n Quúnh - XuÊt xø: TËp th¬ “Hoa däc chiÕn hµo” nhµ th¬ Xu©n Quúnh - ThÓ th¬: ch÷ ? Nªu xuÊt xø vµ thÓ th¬ cña bµi th¬ ? Em cảm nhận đợc tình cảm nào - Nội dung: Những kỉ niệm thân thơng ngời chiến sĩ tình bà cháu đợc gợi qua ngêi chiÕn sÜ qua bµi th¬? âm tiếng gà tra Tình yêu gia đình, làng xóm, quê hơng, đất nớc - NghÖ thuËt: §iÖp tõ, Èn dô, t×nh c¶m tù nhiªn s¸ng… * Gîi ý: T¸c gi¶ Xu©n Quúnh viÕt bµi th¬ thêi k× chèng MÜ + Văn đợc in tập thơ “Hoa dọc chiÕn hµo” 1968 + Khổ thơ gợi lòng ngời đọc bao cảm xóc - TiÕng gµ nh¶y æ cña nhµ bªn xãm cÊt lªn ”côc côc t¸c côc ta” trë lªn b×nh dÞ thân thiết Bµi tËp 2: C¶m nhËn cña em vÒ ®o¹n th¬ ®Çu bµi “TiÕng gµ tra” cña Xu©n Quúnh - MB: Giơí thiệu đôi nét đời bài th¬, giíi thiÖu vÞ trÝ ®o¹n th¬, c¶m nhËn ban ®Çu vÒ néi dung cña ®o¹n th¬ - TB: Tr×nh bµy nh÷ng c¶m nhËn s©u s¾c cña mình cái hay cái đẹp nội dung nghệ thuËt cña ®o¹n th¬ - KB: C¶m nghÜ chung vÒ ®o¹n th¬ (86) Hoạt động GV và HS Nội dung cần đạt ngời lính trên đờng hành quân mặt trận đoạn thơ: “ Trên đờng hành quân xa Côc, côc t¸c côc ta” Giäng th¬ nhÑ nhµng, tiÕng gµ thµnh tiÕng hậu phơng chào đón, vẫy gọi + ®o¹n th¬: “Nghe xao tuæi th¬” - Gîi niÒm c¶m xóc s©u xa cña ngêi chiÕn sÜ - Nghe tiÕng gµ ngêi lÝnh c¶m thÊy n¾ng tra “xao động” dờng nh có làn gió mát thổi qua t©m hån - TiÕng gµ truyÒn cho ngêi chiÕn sÜ niÒm vui Tinh thÇn vµ nghÞ lùc míi lµm dÞu n¾ng tra, xua tan mÖt mái gióp hä cã thªm søc mạnh chiến đấu Qua ®iÖp tõ “nghe” Xu©n Quúnh nãi lªn bao điều tốt đẹp, mở liên tởng đáng yêu: TiÕng gµ lµ tiÕng gäi quª h¬ng mang nÆng t×nh hËu ph¬ng - Dùa vµo gîi ý GV híng dÉn Hs lµm bµi hoµn chØnh - Tr×nh bµy tríc líp bµi viÕt cña m×nh, nhËn xÐt vµ söa ch÷a Cñng cè vµ híng dÉn häc ë nhµ - Häc thuéc lßng c¸c bµi th¬ d· häc - N¾m ch¾c néi dung vµ nghÖ thuËt cña tõng bµi - ChuÈn bÞ cho bµi «n tËp tiÕp theo *Rút kinh nghiệm: Đã duyệt ngày NS: NG: / / / /2013 / 2013 / 2013 LuyÖn tËp tõ xÐt vÒ mÆt nghÜa TuÇn 11: *Mục tiêu cần đạt: sau buổi học giúp học sinh hiểu -Củng cố lại kiến thức từ đồng nghĩa,từ trái nghĩa -Thông qua các bài tập để rèn luyện cách làm bài Tiêng việt *Tổ chức các hoạt động dạy học -GV tæ chøc híng dÉn hcj sinh theo yªu cÇu sau: Bài 1:Tìm các từ đồng nghĩa và phânbiệt khác nghĩa các từ đồng nghĩa c©u sau: -Buổi lao động hôm nhanh,vì các bạn làm mau nên chóng xong -Hớng dẫn:-Các từ đồng nghĩa:Nhanh,mau,chóng +Nhanh:Mang nghĩa khái quát thời gian nh tốc độ,cờng độ làm việc +Mau:Chỉ cờng độ,tốc độ hoạt động công việc thời gian ngắn -Chãng:ChØ thêi gian hoµn thµnh c«ng viÖc ng¾n Bài 2Từ nào sau đây đồng nghĩa với từ"bạc"(Không nhớ ân nghĩa ngời đã giúp mình) A-B¹c bÏo C-TÖ b¹c E-L¹nh lïng H-B¹c t×nh B-Thê ¬ D-Béi b¹c G-Béi nghÜa -Híng dÉn: Khoanh trßn vµo A,C,D,G,H Bài 3Tìm các từ đồng nghĩa với từ: a-Do¹ n¹t (87) b-C¨m ghÐt c-Th¨m dß d-Lõa dèi -Híng dÉn a-Do¹ n¹t:Do¹,n¹t,n¹t né,®e doË,h¨m do¹,do¹ dÉm b-C¨m ghÐt:C¨m,ghÐt,c¨m giËn,thï,thï ghÐt,ghÐt bá c-Th¨m dß:Dß,dß la,dß xÐt,do th¸m,th¸m thÝnh d-Lõa dèi:Dèi, lõa,dèi tr¸,lõa läc,bÞp,x¶o tr¸,gian tr¸ Bài 4Trong ác t trái nghĩa sau đây,cặp nào biểu thị khái niệm đối lập loại trừ A-Vui-Buån C-Trèng-M¸i E-Níc-Löa B-Cã-Kh«ng D-Dµi-Ng¾n G-ChÝnh nghÜa-Phi nghÜa -Híng dÉn: Khoanh vµo:B,C<E,G Bµi 5-T×m c¸c tõ tr¸i nghÜa víi c¸c nÐt nghÜa cña tõ"Lµnh" a-Lµnh(Nguyªn ven) b-Lµnh(Kh«ng cã h¹i cho søc khoÎ) c-lµnh(HiÒn tõ) d-Lµnh(Kh«ng cßn ®au èm) -Híng dÉn: a-Lµnh.><r¸ch, n¸t,vì ,nøt b-lành>< Độc,độc,hại c-Lµnh >< ¸c,d÷ Lµnh >< BÖnh,®au, èm Bµi 6Trong di chóc B¸c Hå viÕt: "Khi nời ta đã 70 xuân,tuổi tác càng cao,sức khoẻ càng thấp.Điều dó không có gì lạ" a-Tìm từ đồng nghĩa với từ"Xuân" câu trên.? Có thể thay từ"Xuân"bằng từ đồng nghĩa tìm đợc không? Vì sao? b-T×m cÆp tõ tr¸i nghÜa c©u v¨n trªn? T¸c dông sö dông cña nã? -Híng dÉn: a-Xu©n:Tuæi ->Không thay đợc,vì "Xuân" biểu thị sắc thái ý nghĩa lạc quan Bác b-CÆp tõ tr¸i nghÜa: Cao-ThÊp ->NhÊn m¹ng quy luËt kh¾c nghiÖt cña t¹o ho¸,kh«ng cìng lại đợc *Híng dÉn häc sinh häc bµi ë nhµ -Vẽ sơ đồ biểu diễn các loại từ đồng nghĩa -LuyÖn viÕt chÝnh t¶ mét trang,tù chän *Rút kinh nghiệm: Đã duyệt ngày NS: NG: / / / /2013 / 2013 / 2013 TuÇn 12 : ¤n TËp v¨n b¶n biÓu c¶m *Mục tiêu cần đạt:Sau gìơ học giúp học sinh hiểu: Củng cố lại kiểu văn biểu cảm đã học -Thông qua các bài tập để rèn luyện cách làm văn biểu cảm vật,con ngời *Tổ chức các hoạt động dạy học: I-KiÕn thøc c¬ b¶n -V¨n biÓu c¶m thêng th«ng qua sù vËt vµ chi tiÕt gîi c¶m mµ béc lé c¶m xóc cña ngêi -V¨n biÓu c¶m mµ cã thªm suy nghÜ,nghÞ luËn thÝch hîp th× cµng s©u s¾c -Mçi bµi v¨n biÓu c¶m cã thÓ béc lé nhiÒu c¶m xóc,t©m tr¹ng kh¸c nhau,thËm chÝ tr¸i ngîc nhau,nhng tất nhằm biểu đạt tình cảm lớn,chủ đạo,xuyên suốt văn -Cã thÓ biÓu c¶m trùc tiÕp(Nãi th¼ng t×nh c¶m ra) hoÆc biÓu c¶m gi¸n tiÕp(Mîn h×nh ¶nh cã ý nghĩa ẩn dụ miêu tả ,tự để bộc lộ tình cảm) (88) hoÆc kÕt hîp c¶ biÓu c¶m trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp II-Bµi tËp Bµi 1-Khoanh trßn nh÷ng bè trÝ kh«ng phï hîp dµn bµi sau: I-Më bµi: A-Tríc s©n nhµ em cã mét hµnh cau th¼ng t¾p B-§ã lµ hµng cau «ng em trång C-Mỗi lần học về,từ xa em đã nhìn thấy tàu lá cau đung đa vẫy chào thân mật II-Th©n bµi A.Thân cau thẳng đứng , hồn nhiên đón nắng,đón gió B hao cau đẹp và thơm,đi đâu xa em nhớ hơng cau nồng nàn , mát C Quả cau cần cho ngời ta làm đám cới , đám giỗ bán lấy tiền , làm thuốc D Em thích là vào vị thu hoạch cau , bà em mời các bà xóm đến bổ cau.Không khí tối bổ cau đầm ấm,vui vẻ,đợm tình quê III KÕt bµi : A.C©y c¨u cßn cho ta nhiÒu lîi Ých h×nh tÕ kh¸c n÷a.V× vËy,c©y cau rÊt cÇn cho ngêi B.Em yêu cây cau vì nó làm cho làng quê thêm đẹp C.Em còn yêu cây cau ,quý cây cau vì nó cho để bà em ăn trầu,mà em lại yêu bà Híng dÉn Khoanh vµo IC,IIIA Bài 2:Sắp xếp lại các ý dàn bài bài tập cho phù hợp và diễn đạt thành bài văn biểu cảm -Híng dÉn: ý I C chuyÓn xuèng th©n bµi,ý III A chuyÓn lªn th©n bµi C-Híng dÉn häc sinh häc bµi ë nhµ -¤n l¹i c¸c kiÕn thøc vÒ v¨n b¶n biÓu c¶m *Rút kinh nghiệm: Đã duyệt ngày NS: NG: Bµi 4: / / / 2013 / 2013 / /2013 T×m ý, lËp dµn ý cho v¨n b¶n biÓu c¶m A-Mục tiêu cần đạt: - ¤ân tập lại kiến thức văn biểu cảm vật người - Luyeän taäp laøm vaên bieåu caûm - LuyÖn c¸ch lËp dµn bµi v¨n biÓu c¶m B- Tổ chức các hoạt động dạy học : Hoạt động GV và HS Noäi dung chính HÑ1:OÂân laïi lyù thuyeát Tieát 1: OÂn laïi lyù thuyeát ? HS nhaéc laïi khaùi nieäm I.Ñaêc ñieåm vaên bieåu caûm vaên bieåu caûm Khaùi nieäm ? Vaên bieåu caûm bao goàm Các thể loại các thể loại nào? - Ca dao, dân ca trữ tình, thơ trữ tình, tuỳ ? Em hãy nêu số đè buùt… vaên bieåu caûm? Đề và cách làm ? Trình baøy cuï theå caùc - Đề bước làm bài văn biểu - Cách làm: Tìm hiểu đề, tìm ý, lập dàn caûm bài Viết bài, sửa bài ? Khi laøm vaên bieåu caûm Laäp yù cho baøi vaên bieåu caûm (89) Hoạt động GV và HS chúng ta có cách laäp yù naøo? ? Trình baøy cuï theå daøn yù cuûa baøi vaên bieåu caûm veà vật? HĐ2:Thực hành ? Lập dàn ý cho đề văn sau: - HS: chuẩn bị dàn ý nhaùp Trình baøy vaø nhaän xeùt - GV: nhaän xeùt vaø chuaån xaùc HS: Dựa trên dàn ý đã có, viết thành bài văn hoàn Noäi dung chính - Hồi tưởng quá khứ, suy nghĩ - Liên hệ với tượng lai - Quan saùt , suy ngaãm - Tưởng tượng, liên tưởng, suy tưởng… II Dàn ý bài văn biểu cảm vật MB: Giới thiệu vật, nêu cảm xúc ban đầu T B: Boäc loä caûm xuùc, suy nghó moät caùch cuï theû chi tieát thoâng qua mieâu taû vaø keå chuyeän KB: Aán tượng chung đối tượng biểu cảm, nâng lên bài học tư tưởng III Thực hành luyện tập: * Đề bài:Cảm xúc khu vườn nhà em A Laäp daøn yù 1/Mở bài:Giới thiệu chung - Quê em đâu? - Khu vườn nhà em trồng loại cây gì? 2/Thân bài:Cảm nghĩ em đứng trước kku vườn: - Raát thích cuøng boá saùng saùng thaêm vườn, tận hưởng không khí thơm tho mát lành,được nhìn ngắm vẻ đẹp loài caây aên traùi - Vẻ đẹp vườn: Hoa nhãn nở rộ quyến rũ bướm ong Hoa xoài rụng xuống tóc xuống vai Hoa bưởi thơm ngát.Chôm chôm chín đỏ mùa hè ,bưởi vàng rộm mùa thu.Cuoái naêm,saàu rieâng troå boâng,thaùng tö thaùng naêm saàu rieâng chín,muøi thôm ñaëc bieät bay xa - Khu vườn đem lại nguồn lợi không nhỏ cho gia ñình em 3/Keát baøi: Neâu caûm nghó cuûa em - thieân nhieân mieàn nam haøo phoùng ban tặng cho người nhiều hoa thơm ngoït - Mỗi lần dạo bước khu vườn sum sê caây traùi taâm hoàn em laâng laâng moät nieàm (90) Hoạt động GV và HS chænh - Đọc bài và sửa chữa Noäi dung chính vui B Viết thành bài văn hoàn chỉnh GV: Tæ chøc híng dÉn häc sinh lµm c¸c bµi tËp theo yªu cÇu sau Bµi tËp 1: Cho bµi ca dao sau: Con cò mà ăn đêm §Ëu ph¶i cµnh mÒm lén cæ xuèng ao ¤ng ¬i «ng vít t«i nao T«i cã lßng nµo «ng h·y xµo m¨ng Cã x¸o th× x¸o níc Đừng xáo nớc đục đau lòng cò H·y ®iÒn vµo b¶ng sau nh÷ng ®iÒu em hiÓu vÒ bµi ca dao A.Néi dung miªu t¶ B.Néi dung tù sù C.Néi dung biÓu c¶m -Híng gi¶i : A-Hình ảnh cò lam lũ kiếm ăn đêm B- KÓ chuyÖn cß ®i kiÕm ¨n gÆp n¹n C- Th¬ng xãt,chia sÎ vµ th«ng c¶m,c¶m phôc cß Bµi 2: §iÒn vµo b¶ng nh ë bµi tËp víi bµi th¬" Qua §Ìo Ngang" cña Bµ HuyÖn Thanh Quan -Híng gi¶i: A-Néi dung miªu t¶: C¶nh §Ìo Ngang lóc xÕ tµ B-Nội dung tự sự: Nỗi cô đơn,niềm thơng nhớ nhà,nhớ nớc C-Néi dung biÓu c¶m: Chia sÎ,th«ng c¶m cho nçi lßng t¸c gi¶ Bµi 3: C¶m nghÜ vÒ mét ngêi b¹n Từ đề văn trên ,một bạn đã viết bài văn có các ý đợc đánh số thứ tự nh sau: a-Giíi thiÖu chung vÒ ngêi b¹n b-Ph¸t biÓu c¶m nghÜ chung vÒ t×nh b¹n c-Ph¸t biÓu vÒ t×nh b¹n tuæi häc trß d-T¶ ngêi b¹n,kÓ vµi nÐt vÒ mèi quan hÖ cña b¶n th©n víi b¹n e-Kể lại số kỉ niệm đáng nhớ hai ngời g-Giíi thiÖu mèi quan hÖ hiÖn h-KÕt thóc,nãi vÒ sù bÒn v÷ng t×nh b¹n gi÷a hai ngêi 3.1-Trong hÖ thèng ý nªu trªn,theo em,nªn nhËp ý nµo víi ý nµo lµm mét? 3.2-Có ý nào cần đảo vị trí không? đảo nh nào? Híng dÉn: 3.1-NhËp ý (b,c) 3.2-đảo hai ý b,c lên trên ý (a) Bµi 4: Nªu hÖ thèng ý cña v¨n b¶n"Quµ B¸nh tuæi th¬"? -Híng gi¶i: A-Giíi thiÖu quµ b¸nh tuæi th¬ B-Mãn quµ nhí nhÊt C-ý nghÜa cña "Quµ b¸nh tuæi th¬" Bài 5: Trong các câu văn sau văn biểu cảm "Quà bánh tuổi thơ" câu nào nêu đợc ý chÝnh cña v¨n b¶n? A-V¶ ch¨ng,giê ®©y,trÎ ®©u cã ¨n kÑo võng,kÑo bét s÷a,mµ thÝch ¨n kÑo cao su B-Gäi lµ mãn ¨n,nhng thùc chÊt lµ mãn ¨n tinh thÇn.Bëi ngêi ta ¨n ngon chñ yÕu lµ kØ niÖm C-Những món ăn nhỏ là thứ ngon còn lại đời ngời -Híng gi¶i: Khoanh trßn vµo (B) C-Híng dÉn häc sinh häc bµi ë nhµ -¤n tËp l¹i lÝ thuyÕt van b¶n biÓu c¶m -TËp viÕt hoµn chØnh bµi tËp (91) *Rút kinh nghiệm: Đã duyệt ngày NS: NG: / / / /2013 / 2013 / 2013 Buæi 13 LuyÖn tËp ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ t¸c phÈm v¨n häc A-Mục tiêu cần đạt: Sau buổi học giúp học sinh hiểu: -Củng cố kiến thức đã học bài phát biểu cảm nghĩ tác phẩm văn học -Rèn luyện cách viết,diễn đạt bài văn phát biểu cảm nghĩ tác phẩm văn học cụ thể B-Tổ chức các hoạt động dạy học I-KiÕn thøc cÇn nhí: 1-Phát biểu cảm nghĩ tác phẩm văn học: Là trình bày cảm xúc tởng tợng,liên tởng,suy ngẫm mình nội dung và hình thức tác phẩm đó 2-Dµn ý chung: a-Më bµi: -Giíi thiÖu t¸c phÈm -Hoµn c¶nh tiÕp xóc víi t¸c phÈm b-Th©n bµi: Nh÷ng c¶m xóc,suy nghÜ t¸c phÈm gîi lªn (Néi dung,nghÖ thuËt ) c-KÕt bµi: Ên tîng chung vÒ t¸c phÈm II-LuyÖn tËp Bµi 1: LËp dµn ý chi tiÕt:Ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ bµi th¬ "C¶nh khuya" cña Hå ChÝ Minh -Híng gi¶i: Dµn ý chi tiÕt: *Mở bài: -Bài thơ "Cảnh khuya" đợc viết thời kì đầu kháng chiến chống Pháp xâm lợc t¹i chiÕn khu ViÖt B¾c -Bài thơ thật thú vị có nhiều hình ảnh thiên nhiên đẹp,có màu sắc cổ điển mà bình dị,tự nhiªn -Bài thơ đợc học chơng trình Ngữ văn Th©n bµi: a-Hai c©u th¬ ®Çu: Miªu t¶ c¶nh tr¨ng rõng ViÖt B¾c -Dßng th¬ ®Çu: ¢m vµ c¸ch so s¸nh-> gÇn gòi,Êm ¸p -Dòng thơ thứ 2: Vẻ đẹp hình ảnh nhiều tầng,bậc -> hình ảnh thơ đẹp,mang màu sắc cổ điển mà lại bình dị,tự nhiên b-Hai c©u th¬ cuèi: H×nh ¶nh B¸c Hå cã t©m hån nh¹y c¶m yªu thiªn nhiªn,lßng yªu níc s©u nÆng vµ phong th¸i ung dung,l¹c quan -Câu thơ thứ 3: vẻ đẹp nhà nghệ sĩ trớc cái đẹp thiên nhiên (Không ngủ đợc) -Câu thơ cuối: Vẻ đẹp cao nàh lãnh tụ,ngời chiến sĩ cách mạng trớc vận mệnh d©n téc -> H×nh ¶nh ®iÖp ng÷ vßng "cha ngñ' nhÊn m¹nh t©m hån,phong th¸i l¹c quan cña B¸c Hå *KÕt bµi: Ên tîng chung vÒ t¸c phÈm.cã thÓ chän c¸ch: -Bµi th¬ cho ta thÊy B¸c Hå lµ mét nhµ c¸ch m¹ng,mét nhµ th¬ lín mang phong c¸ch võa cæ điển vừa đại -Bìa thơ cho ta thấy Bác Hồ là ngời lạc quan,yêu đời,yêu thiên nhiên nhng luôn giành tình yêu đất nớc -đọc bài thơ,ta thấy Bác Hồ là nghệ sĩ biết yêu cái đẹp và sáng tạo cái đẹp cho đời Bài 2: Dựa trên dàn ý chi tiết đã lập,hãy diễn đạt thành bài văn hoàn chỉnh -HS viết tiết->HS đọc,HS nhận xét->GV thâu tóm ý chính C-Híng dÉn häc sinh häc bµi: -Ôn lại các kiến thức đã học -Lµm c¸c bµi tËp ë"S¸ch n©ng cao kiÕn thøc Ng÷ V¨n 7" *Rút kinh nghiệm: Đã duyệt ngày / /2013 (92) NS: NG: / / / 2013 / 2013 ¤n tËp thµnh ng÷ Buæi 14 : A-Mục tiêu cần đạt : Giúp học sinh hiểu : -Củng cố kiến thức đã học thành ngữ -Rèn kĩ nhận biết thành ngữ,giải thích và đặt câu có thành ngữ B-Tổ chức các hoạt động dạy học GV tæ chøc híng dÉn häc sinh lµm c¸c bµi tËp theo yªu cÇu sau Bµi 1: Sắp xếp các thành ngữ sau đây thành hai nhóm :Cụm từ tự và cụm từ cố định " Những bông hoa này,đã học rồi,học nh cuốc kêu,đẹp nh tiên,đẹp quá,dai quá,dai nh đỉa,những sách kia,học vẹt,thuộc rồi,thuộc nh cháo (chảy),dai nh chảo,buồn nh tr©u,vui thËt,thÝch thËt,vui nh héi,tèi råi,tèi nh hò nót *Híng dÉn: + Côm tõ tù do: + Cụm từ cố định -Nh÷ng b«ng hoa nµy -Häc nh cuèc kªu -§· häc råi -§Ñp nh tiªn -đẹp quá -Dai nh đỉa -Dai qu¸ -Thuéc nh ch¸o (ch¶y) -Nh÷ng cuèn s¸ch -Dai nh ch¶o -Häc vÑt -Buån nh trÊu -Thuéc råi -Vui nh héi -Vui thËt -Tèi nh hò nót -ThÝch thËt -Tèi råi Bài 2: Giải các thành ngữ sau và đặt câu với chúng -Ba ch©n bèn c¼ng -§á nh gÊc -Mét n¾ng hai s¬ng *Híng gi¶i -Ba chân bốn cẳng : Chạy mức độ nhanh nhằm mục đích làm việc gì đó vội vàng -Đỏ nh gấc : Chỉ khuôn mặt lúc làm việc nóng tác động chất gây nóng mặt (rợu) -Mét n¾ng hai s¬ng : ChØ sù vÊt v¶ d·i dÇu Bµi 3:T×m c¸c thµnh ng÷ cã ®o¹n v¨n: "Học đến nhà,quăng cái cặp xuống là ngồi vào ăn nh thuồng luồng,ba ba,ăn thủng nồi tr«i rÕ,¨n xong lîn kh¾p ®Çu lµng cuèi xãm,nghÞch nh giÆc.Tèi vÒ,sÊp sÊp,ngöa ngöa nµo học,nào ăn.Ăn xong,sờ đến sách thì ngáp ngắn ngáp dài *Híng gi¶i -Thµnh ng÷ cã ®o¹n v¨n trªn lµ: ¨n nh thuång luång,¨n thñng nåi tr«i rÕ,®Çu lµng cuèi xãm;nghÞch nh giÆc;sÊp sÊp ngöa ngöa;ng¸p ng¾n ng¸p dµi Bài 4:Xác định các thành ngữ có các câu: a-Nhân dân ta có truyền thống tôn s trọng đạo,luôn luôn đề cao vai trò ngời thầy b-Cã ph¶i duyªn th× th¾m l¹i §õng xanh nh l¸,b¹c nh v«i c-ChÝ PhÌo kh«ng anh hïng nhng nã lµ c¸i th»ng liÒu lÜnh.ThÕ nµo lµ mÒm n¾n r¾n bu«ng? *Híng gi¶i: C¸c thµnh ng÷ cã ®o¹n v¨n trªn lµ: a-Tôn s trọng đạo b-B¹c nh v«i c-MÒm n¾n r¨n bu«ng Bµi 5: Gi¶i nghÜa c¸c thµnh ng÷ cã c©u ë bµi tËp *Híng gi¶i a-Tôn s trọng đạo: Kính thầy,trọng học hành b-¨n ë b¹c bÏo c B¾t n¹t kÎ yÕu,e dÌ kÎ m¹nh Bài 6: Điền Đ (đúng) S (sai) vào ô trống A- C©u a,thµnh ng÷ lµm vÞ ng÷ (93) B-Thµnh ng÷ lµm phô ng÷ C-C©u d,thµnh ng÷ lµm vÞ ng÷ *Híng gi¶i: A-§iÒn S B-§iÒn § C-§iÒn § Bài 7:Điền thêm yếu tố để thành ngữ đợc trọn vẹn,rồi đặt câu với thành ngữ A-Bªn träng bªn B-KhÈu t©m xµ C-S¬n hµo .vÞ *Híng gi¶i: Điền thứ tự đúng là: A-khinh B-phËt C-h¶i Ví dụ: -Cậu đùng bên trọng bên khinh -H¾n lµ kÎ khÈu phËt t©m xµ -M©m cç toµn s¬n hµo h¶i vÞ C-Híng dÉn häc sinh häc bµi ë nhµ -¤n tËp l¹i ghi nhí vÒ thµnh ng÷ -Tập giải nghĩa các thành ngữ tự su tầm và đặt câu *Rút kinh nghiệm: Đã duyệt ngày NS: NG: / / / /2013 / 2013 / 2013 ¤n tËp ®iÖp ng÷ Buæi 15 : A-Mục tiêu cần đạt : Giúp hcọ sinh hiểu: -HÖ thèng l¹i c¸c kiÕn thøc vÒ thµnh ng÷ -RÌn luyÖn kÜ n¨ng tr×nh bµy bµi tËp vÒ ®iÖp ng÷ B-Tổ chức các hoạt động dạy học: I-Mét sè ®iÓm cÇn lu ý vÒ ®iÖp ng÷: *§iÖp ng÷: Lµ c¸ch l¸y ®i l¸y l¹i nhiÒu lÇn mét tõ,mét ng÷ c©u v¨n,®o¹n v¨n,c©u th¬,®o¹n th¬ mét c¸ch cã nghÖ thuËt * T¸c dông:- NhÊn m¹nh ý -T¹o cho c©u v¨n giµu ©m ®iÖu,giäng v¨n tha thiÕt,nhÞp nhµng hoÆc hµo hïng,m¹nh mÏ,nhiÒu rung c¶m,gîi c¶m * Lu ý: CÇn ph©n biÖt ®iÖp ng÷ víi c¸ch nãi,c¸ch viÕt th« thiÓn vông vÒ lÆp ®i lÆp l¹i II- LuyÖn tËp GV : Tæ chøc híng dÉn häc sinh lµm c¸c bµi tËp theo yªu cÇu sau: Bµi 1: X¸c ®inh ®iÖp ng÷ c¸c vÝ dô sau ? a- §ªm qua em nh÷ng lo phiÒn Lo v× mét nçi kh«ng yªn mét bÒ b-Cßn non cßn níc cßn ngêi Còn còn nhớ đến ngời hôm c-Hoa d·i nguyÖt,nguyÖt in mét tÊm NguyÖt lång hoa,hoa th¾m b«ng NguyÖt hoa hoa nguyÖt trïng trïng Tríc hoa díi nguyÖt lßng xiÕt ®©u -Híng dÉn: a-§iÖp ng÷ c¸c vÝ dô trªn lµ: a-Lo,mét b-Cßn c-Hoa,nguyÖt Bài 2: Xác định kiểu điệp ngữ có các ví dụ: (94) a-Mïa xu©n cña t«i-mïa xu©n B¾c ViÖt,mïa xu©n cña Hµ Néi-lµ mïa xu©n cã ma riªu riêu,gió lành lạnh,có tiếng nhạc kêu đêm xanh,có tiếng trống chèo cọng lại từ thôn xóm xa xa,có câu hát huê tình cô gái đẹp nh thơ mộng." b- Kh¨n th¬ng nhí ai, Khăn rơi xuống đất? Kh¨n th¬ng nhí ai, Kh¨n v¾t lªn vai? Kh¨n th¬ng nhí ai, Kh¨n chïi níc m¾t? *Híng dÉn: §iÖp ng÷ cã c¸c vÝ dô trªn lµ: a-Mïa xu©n ,cã ->§iÖp ng÷ c¸ch qu·ng b-Kh¨n th¬ng nhí ai, kh¨n ->§iÖp ng÷ c¸ch qu·ng Bài 3: Phân tích giá trị điệp ngữ đợc sử dụng các trờng hợp sau: a-" Ai bảo non đừng thơng nớc,bớm đừng thơng hoa,trăng đnmgf thơng gió;ai cấm đợc trai thơng gái,ai cấm đợc mẹ yêu con,ai cấm đợc cô gái còn son nhớ chồng thì hết đợc ngời mª luyÕn mïa xu©n." b-Trêi xanh ®©y lµ cña chóng ta Nói rõng ®©y lµ cña chóng ta Những cách đồng thơm mát Những ngả đờng bát ngát Những dòng sông đỏ nặng phù sa" *Híng dÉn: a-" đừng thơng","ai cấm đợc" gắn liền với các động từ: "thơng","yêu,nhớ,mê luyến" và qua nghệ thuật so sánh,tác giả rõ tình cảm mê luyến mùa xuân là tình cảm tự nhiên,rất đẹp cña ngêi b-" ®©y lµ cña chóng ta" ;"nh÷ng" -> NhÊn m¹nh ý th¬ võa t¹o nªn ¨m ®iÖu m¹nh mÏ,hµo hïng>§Æc biÖt ®iÖp ng÷ "cña chóng ta" biÓu lé niÒm tù hµo vÒ ý chÝ tù lËp tù cêng cña nh©n d©n ta Bài 4: Viết đoạn văn chủ đề tự chọn,trong đó có sử dụng phép điệp ngữ C-Híng dÉn häc sinh häc bµi ë nhµ: -¤n tËp lÝ thuyÕt ®iÖp ng÷ -¤n tËp chuÈn bÞ kiÓm tra häc k× I *Rút kinh nghiệm: Đã duyệt ngày NS: NG: / / Buæi 16 : / /2013 / 2013 / 2013 ¤n tËp vÒ c¸c biÖn ph¸p tu tõ A- Mục tiêu cần đạt : Giúp học sinh : -Ôn tập và củng cố,nâng cao các kiến thức đã học các biện pháp tu từ đã học -Vận dụng để sử dụng biện pháp tu từ có hiệu B-Tổ chức các hoạt động dạy học GV : Tæ chøc híng dÉn häc sinh lµm c¸c bµi tËp theo yªu cÇu sau: Bµi : Ca dao cã c©u : "ThuyÒn vÒ cã nhí bÕn ch¨ng, Bến thì khăng khăng đợi thuyền" -Cho biÕt : a-T¸c gi¶ dïng biÖn ph¸p tu tõ g× ? b-T¸c dông diÔn t¶ cña biÖn ph¸p tu tõ Êy ? *Híng gi¶i: (95) a-Câu ca dao trên,nhà thơ dân gian đã sử dụng biện pháp tu từ ẩn dụ "thuyền " và "bến";biện ph¸p nghÖ thuËt nh©n ho¸ (ThuyÒn nhí bÕn;bÕn nhí thuyÒn) b- Các biện pháp tu từ ẩn dụ và nhân hoá đã tạo nên hình ảnh đẹp,gợi cảm nói tình thơng nhớ,đợi chờ lứa đôi.Tình yêu chung thuỷ,thắm thiết ngời gái đợc diễn đạt cách sâu sắc,cảm động Bµi :Cho ®o¹n th¬ sau: "Nhí «ng cô m¾t s¸ng ngêi, áo nâu túi vải đẹp tơi lạ thờng Nhí Ngêi nh÷ng s¸ng tinh s¬ng Ung dung yên ngựa trên đờng suối reo Nhớ Ngời bớc lên đèo Ngêi ®i rõng nói tr«ng theo bãng Ngêi " (Tè H÷u-ViÖt B¾c) -Cho biÕt : a-Các biện pháp tu từ đợc sử dụng đoạn thơ trên? b-Ph©n tÝch gi¸ trÞ biÓu c¶m cña c¸c biÖn ph¸p tu tõ Êy? * Híng gi¶i a-Trong đoạn thơ trên tác giả đã sủ dụng các biện pháp t từ: -§iÖp tõ: "Nhí" (3 lÇn) ;"Ngêi" (4 lÇn) -Nh©n ho¸ : "rõng nói tr«ng theo bãng Ngêi" b-Tác dụng : Sau chiến thắng Điện Biên Phủ,miền bắc đợc hoàn toàn giải phóng.Chủ tịch Hå ChÝ Minh vµ chÝnh phñ trë vÒ Hµ Néi §o¹n th¬ sö dông rÊt s¸ng t¹o c¸c ®iÖp tõ vµ nh©n hoá đẻ diễn tả tình cảm lu luyến,nhớ thơng đồng bào Việt Bắc Bác Hồ-Tình cảm lu luyến vô cùng xúc động,thắm thiết bao trùm không gian,núi rừng,thiên nhiên Giọng thơ sâu lắng,ân tình ,thân mật vừa trang nghiêm vừa đậm đà tính dân tộc Bài 3: Em hãy tìm biện pháp tu từ và phân tích giá trị biểu đạt,biểu cảm các biện pháp tu từ đó hai câu thơ sau: " B·o bïng th©n bäc lÊy th©n, Tay «m,tay nÝu,tre gÇn thªm" (Tre ViÖt Nam-NguyÔn Duy) *Híng gi¶i -C¸c biÖn ph¸p tu tõ : + "B·o bïng" :H×nh ¶nh tîng trng cho sù gian khæ,khã kh¨n + Tre đợc nhân hoá: "Thân bọc lấy thân","tay ôm,tay níu" + Điệp từ "thân" và "tay" đợc láy lại hai lần -Giá trị biểu đạt,biểu cảm Đây là hai câu thơ đặc sắc bài "Tre Việt Nam" Nguyễn Duy.Tre không là vẻ đẹp thân mật làng quê mà còn là biểu tợng cho phẩm chất cao quý ngời n«ng d©n ViÖt Nam.Còng nh tre g¾n bã víi "nªn luü nªn thµnh",ngêi d©n cµy ViÖt Nam, "b·o bïng" gian khæ,biÕt yªu th¬ng ®oµn kÕt,che chë nhau" th©n bäc lÊy thân",bảo vệ "tay ôm tay níu" để cùng tồn tại,phát triển và sống hạnh phúc.Điệp từ làm cho ý thơ đợc nhấn mạnh,giọng thơ êm ái nhịp nhàng,gợi cảm.Niềm thơng mến và tự hào tác gỉa đợc diễn tả vần thơ hàm súc,hình tợng và truyền cảm sâu sắc Bµi : Bµi th¬ "C¶nh khuya" Cña Hå ChÝ Minh viÕt n¨m 1947 t¹i chiÕn khu ViÖt B¾c cã c©u : "TiÕng suèi nh tiÕng h¸t xa" Cho biết nghệ thuật so sánh có gì đặc biệt ? Hãy phân tích? *Híng gi¶i T¸c gi¶ sö dông biÖn ph¸p tu tõ nh©n ho¸ : so s¸nh tiÕng suèi ch¶y gi÷a rõng khuya víi tiếng hát xa,vừa diễn tả đợc âm rì rầm,ngọt ngào,êm đềm tiếng suối chảy,vừa gơi t¶ c¶nh khuya nói rõng chiÕn khu ViÖt B¾c ®Çm Êm mang hån ngêi,søc sèng ngêi.Thiªn nhiên không heo hút,quạnh vắng mà trở nên hiền hoà,thân thiết.Tâm hồn Bác đẹp,yêu thiªn nhiªn vµ chan hoµ víi thiªn nhiªn,t¹o vËt C©u 5: Ca dao cã bµi: " Cày đồng buổi ban tra, Må h«i th¸nh thãt nh ma ruéng cµy Ai ¬i bng b¸t c¬m ®Çy, Dẻo thơm hạt đắng cay muôn phần " Em h·y cho biÕt: a- Th¸nh thãt" lµ tõ lo¹i g× ?Gi¸ trÞ gîi t¶ cña nã? (96) b-Gi÷a vÕ vµ vÕ c©u thø cã quan hÖ víi nh thÕ nµo ? Ph©n tÝch gi¸ trÞ biÓu c¶m cña biÖn ph¸p nghÖ thuËt Êy? C©u : Ca dao cã bµi: "Ngày ngày em đứng em trông, Tr«ng non non ngÊt,tr«ng s«ng s«ng dµi Tr«ng m©y m©y kÐo ngang trêi Tr«ng tr¨ng tr¨ng khuyÕt,tr«ng ngêi ngêi xa" a- Em h·y cho biÕt t¸c gi¶ dïng biÖn ph¸p tu tõ g×? b- Tác dụng biểu đạt biện pháp tu từ ấy? Híng dÉn gi¶i: Câu :(3 điểm -mỗi ý đúng cho 1,5 điểm) a-Trong bài ca dao trên,tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật điệp từ điêu luyện: Từ "tr«ng "(6 lÇn) ;c¸c tõ: "em, non, s«ng, m©y, tr¨ng, ngêi" (mçi tõ lÇn) b-Tác dụng : Bài ca dao nói đợi chờ,thơng nhớ Cô gái sống tâm trạng nhớ mong,đợi chờ,buồn,cô đơn.Cô đã "trông" đất đến trời,trông non,trôngsông trông m©y tr«ng tr¨ng "vÉn mÞt mï,v¾ng bãng ®iÖp tõ phèi hîp nhiÒu h×nh ¶nh thiªn nhiªn gîi kh«ng gian mªnh m«ng,cao,dµi,mê mÞt,xa vêi.c¶nh vµ t×nh man m¸c,buån th¬ng Hệ thống điệp từ đợc hỗ trợ biệp pháp sóng đôi với liệt kê tăng cấp đặc tả tâm tình cô đơn,thơng nhớ,đợi chờ,buồn bã cô gái cách sâu sắc và cảm động *Rút kinh nghiệm: Đã duyệt ngày NS: NG: / / / /2013 / 2013 / 2013 ¤n tËp häc k× I Buæi 17 : A- Mục tiêu cần đạt : Giúp học sinh -Ôn tập và củng cố các kiến thức đã học học kì I -Vận dụng để thi học kì I đạt kết cao B-Tổ chức các hoạt động dạy học GV : Tæ chøc híng dÉn häc sinh lµm c¸c bµi tËp theo yªu cÇu sau: Bµi 1:Tai cã thÓ nãi bµi th¬ "Nam Quèc S¬n Hµ " mang ý nghÜa lÞch sö nh B¶n tuyªn ngôn độc lập đầu tiên nớc ta? *Híng gi¶i: -Bµi th¬"Nam Quèc S¬n Hµ" Cña Lý Thêng KiÖt g¾n liÒn víi chiÕn th¾ng S«ng CÇu n¨m 1076 quân dân Đại Việt đánh bại giặc Tống xâm lợc Hai câu thơ đầu khẳng định núi sông nớc Nam là chủ quyền thiêng liêng Đại việt,là nơi "Vua Nam ở",đã đợc ghi rõ sách Trời: "Nói s«ng Nam ViÖt vua Nam ë V»ng vÆc s¸ch Trêi chia xø së" Hai câu thơ 3,4 thể lòng căm thù hành động xâm lợc phi nghĩa đầy tội ác giặc Tống,cảnh cáo quân giặc định bị nhân dân ta đánh bại Nhà thơ đã nêu cao lòng yêu nớc và sức mạnh Đại Việt tâm chiến đấu bảo vệ sông núi nớc Nam dân tộc ta: "Giặc cớ phạm đến đây, Chúng mày định phải tan vỡ" Tóm lại : Bài thơ thần Lí Thờng Kiệt đã khẳng định chủ quyền đất nớc ta,nêu cao tâm nhân dân ta đánh thắng quân xâm lợc để bảo vệ Tổ Quốc thân yêu.Do đó bai thơ "Sông núi nớc Nam" mang ý nghĩa lịch sử trọng đại nh Bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên cña níc ta Bài 2: Giới thiệu vài nét đời và thơ văn Nguyễn Trãi *Híng gi¶i: NguyÔn Tr·i (1380-1442) hiÖu lµ øc Trai cña NguyÔn Phi Khanh,quª ë lµng NhÞ khª,huyÖn Thêng TÝn,tØnh Hµ T©y.¤ng tham gia cuéc khëi nghÜa Lam S¬n víi vai trß rÊt lín bªn c¹nh Lª Lîi,«ng trë thµnh nh©n vËt lÞch sö lçi l¹c toµn tµi hiÕm cã Nớc nhà đợc độc lập sau 10 năm kháng chiến,năm 1428,thay lời Lê Lợi,Nguyễn Trãi viÕt"B×nh Ng« phôc quèc "cña nh©n d©n ta hoµn toµn th¾ng lîi,níc §¹i ViÖt bíc sang kØ nguyên : Kỉ nguyên độc lập tự do.Ông đợc phong tớc Quan phục hầu,làm chánh chủ (97) khảo khoa thi tiến sĩ đầu tiên triều Lê ÔNg hăm hở đem hết tài mình để giúp vua xây dựng đất nớc cờng thịnh.Cuộc sống ông bạch liêm khiết,tính ông cơng trùc nªn «ng bÞ bän quyÒn thÇn ghen ghÐt vµ chÌn Ðp,«ng c¸o quan vÒ ë Èn t¹i C«n S¬n Năm 1442 vụ án Lệ Chi Viên xảy ra,Nguyễn Trãi bị vu oan,bị tru di tam tộc;mãi đến năm 1464 đợc vua Lê Thánh Tông rửa oan.Ông là ngời Việt Nam đầu tiên đợc UNESCO c«ng nhËn lµ danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi Nguyễn Trãi để lại nghiệp văn chơng đồ sộ và phong phú,trong đó có Bình Ngô §¹i C¸o,øc Trai thi tËp,Quèc ©m thi tËp,Qu©n trung tõ mÖnh tËp Tãm l¹i : NguyÔn Tr·i lµ ngêi anh hïng d©n téc,v¨n vâ song toµn.Sù nghiÖp vµ th¬ v¨n cña «ng lµ bµi ca yªu níc tù hµo d©n téc Bài : Lập dàn ý cho đề văn sau đây : Ph©n tÝch ®o¹n th¬ "Chinh phô ng©m khóc" *Híng gi¶i: I-Më bµi : -Giíi thiÖu t¸c gi¶ ,dÞch gi¶ vµ" Chinh phô ng©m khóc" -Giíi thiÖu ®o¹n th¬ 12 c©u -ý chính cua đoạn thơ : Tâm trạng trống trải cô đơn và nỗi sầu chia li nàng chinh phụ nh÷ng ngµy ®Çu sau tiÔn chång trËn II-Th©n bµi: -Khæ th¬ ®Çu thÓ hiÖn c¶m xóc ®Çu tiªn cña chinh phô.Bi kÞch thêi lo¹n l¹c: Chµng ph¶i dÊn vào cõi sa trờng xa xôi,đầy ma gió,gian khổ.Nàng chinh phụ sống cảnh cô đơn lẻ bãng,n¬i"buång cò chiÕu ch¨n" -Khổ thơ thứ 2,nỗi buồn chia li đợc khắc sâu,đợc tô đậm,dâng lên tràn ngập tâm hồn kẻ ngêi ®i ,biÕt bao tr«ng ngãng nhí th¬ng -Khổ thơ thứ cực tả nỗi ngóng trông,thơng nhớ,đau buồn lẻ loi cô đơn nàng chinh phụ III-KÕt bµi : -§o¹n th¬ nãi lªn mét t©m tr¹ng rÊt ®iÓn h×nh thêi chiÕn tranh,lo¹n l¹c cña bao"løa thiÕu niªn" : Li biÖt, xa c¸ch ngh×n trïng ,th¬ng nhí,®au buån.Mét sù c¶m th«ng chia sÎ-> §ã chính là giá trị nhân đạo -Phép đối,phép điệp ngữ liên hoàn đã làm cho đoạn thơ giàu âm điệu,nhạc điệu cực tả nỗi buån da diÕt triÒn miªn d©ng lªn v« tËn t©m hån chinh phô.Ngo¹i c¶nh víi bao h×nh ảnh mang tính ớc lệ tợng trng có giá trị biểu đạt tâm cảnh,tâm trạng cách tinh tế sâu sắc vµ gîi c¶m Bµi : Tõ dµn ý chi tiÕt trªn,em h·y viÕt bµi v¨n hoµn chØnh -HS viÕt thêi gian tiÕt->GV yªu cÇu häc sinh tr×nh bµy-> GV nhËn xÐt,bæ sung C-Híng dÉn häc sinh häc bµi ë nhµ: -Ôn tập lại các kiến thức đã học học kì I -¤n tËp chuÈn bÞ kiÓm tra häc k× I *Rút kinh nghiệm: Đã duyệt ngày NS: NG: / / / /2013 / 2013 / 2013 ¤n tËp häc k× I Buæi 18 : A- Mục tiêu cần đạt : Giúp học sinh -Ôn tập và củng cố các kiến thức đã học học kì I -Vận dụng để thi học kì I đạt kết cao B-Tổ chức các hoạt động dạy học GV : Tæ chøc híng dÉn häc sinh lµm c¸c bµi tËp theo yªu cÇu sau: Bài tập 1: Hãy lập dàn ý chi tiết cho đề văn sau đây: Ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña em vÒ bµi th¬ "C¶nh khuya" cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh *Híng gi¶i: Më bµi:- Giíi thiÖu B¸c Hå (98) -Hoàn cảnh sáng tác bài thơ : Bài thơ sáng tác vào hoàn cảnh : Thu đông 1947,chiến dịch Việt bắc diễn vô cùng ác liệt.Trong hoàn cảnh lịch sử hào hùng ấy,Bác Hồ đã viất bài thơ " C¶nh khuya" *Th©n bµi: + Hai c©u th¬ ®Çu: Bøc tranh thiªn nhiªn c¶nh khuya suèi rõng -Câu : Tả tiếng suối chảy đêm khuya,tiếng suối rì rầm nghe trong,rất êm tai.So sánh tiếng suối với tiếng hát xa,nhà thơ đã làm cho cảnh khuya không hoang vắng mà mang søc sèng Êm ¸p cña ngêi -Câu :Tả trăng,cổ thụ và hoa.Cảnh khuya núi rừng Việt bắc đẹp thơ mộng,hữu t×nh.Ch÷"Lång" l¸y l¹i hai lÇn gîi lªn sù giao hoµ,quÊn quýt gi÷a c¶nh vËt +Hai c©u sau: ThÓ hiÖn t©m tr¹ng cña nh©n vËt tr÷ t×nh,cña thi nh©n -Cha ngủ : +Say mê ngắm cảnh đẹp thiên nhiên + Lo l¾ng cho vËn mÖnh cña d©n téc (Cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p ngµy ®Çu nh ngµn c©n treo sîi tãc) => Con ngêi chiÕn sÜ vµ ngêi thi sÜ ngêi B¸c *KÕt bµi : -" Cảnh khuya" là bài thơ trăng đẹp nhất,hay Hồ Chí MInh -Vẻ đẹp màu sắc cổ điển kết hợp tài tình vơi tính thời đại -C¶m høng thiªn nhiªn tr÷ t×nh hoµ hîp,chan hoµ víi c¶m høng yªu níc -Bµi th¬ ph¶n ¸nh mét t©m hån cao,mét phong th¸i ung dung,tù t¹i cña mét nhµ th¬ chiến sĩ suốt đời hi sinh,phấn đấu cho độc lập,tựu đất nớc và hạnh phúc nhân d©n Bµi : Tõ dµn ý chi tiÕt trªn,em h·y viÕt hoµn chØnh thµnh bµi v¨n -HS viÕt kho¶ng thêi gian lµ mét tiÕt -> Gv yªu cÇu häc sinh tr×nh bµy ->HS nhËn xÐt ->GV tãm lîc c¸c ý chÝnh Bµi : Nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶ Xu©n Quúnh *Híng gi¶i: -Nét chính tác giả xuân Quỳnh.(2 điểm-Mỗi ý đúng cho điểm) -Xu©n Quúnh (1942-1988) Quª ë la Khª,Hoµi §øc,hµ §«ng -Vèn lµ mét diÔn viªn móa,tõ n¨m 1963 chuyÓn lµm c«ng t¸c biªn tËp viªn,phãng viªn vµ làm thơ.Thơ Xuân Quỳnh thờng viết tình cảm gần gũi,bình dị đời sống gia đình và sống ngày,biểu lộ rung cảm và khát vọng trái tim phụ nữ chân thành,tha thiết và đằm thắm C-Híng dÉn häc sinh häc bµi ë nhµ: -Ôn tập lại các kiến thức đã học học kì I -¤n tËp chuÈn bÞ kiÓm tra häc k× I *Rút kinh nghiệm: Đã duyệt ngày / /2013 NS: / /2014 NG: / /2014 Ôn tập tục ngữ thiên nhiên và lao đông xuÊt A-Mục tiêu cần đạt : Giúp học sinh hiểu -Thế nào là tục ngữ thiên nhiên và lao động sản xuất -Vận dụng các kiến thức đã học vào sông hàng ngày B-Tổ chức các hoạt động dạy học: GV tæ chøc híng dÉn häc sinh lµm c¸c bµi tËp Ph¬ng ph¸p Nội dung cần đạt So s¸nh tôc ng÷ víi thµnh ng÷? Cho vÝ dô? s¶n (99) Ph©n biÖt tôc ng÷ vµ ca dao? Tõ dµn ý chi tiÕt trªn,em h·y viÕt hoµn chØnh thµnh bµi v¨n NS: NG: / / / 2014 / 2014 ¤n tËp v¨n chøng minh TuÇn 24 : A- Mục tiêu cần đạt : Giúp học sinh - HÖ thèng,cñng cè l¹i c¸c kiÕn thøc vÒ v¨n chøng minh - RÌn luyÖn kÜ n¨ng thùc hµnh x©y dùng bµi v¨n chøng minh B- Tổ chức các hoạt động dạy học (100) GV Tæ chøc híng dÉn häc sinh lµm c¸c bµi tËp theo yªu cÇu sau Bµi bµi v¨n nghÞ luËn,ph¶i cã nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n nµo ? YÕu tè nµo lµ quan träng nhÊt t¸ãc thuyÕt phôc cho bµi v¨n nghÞ luËn? V× sao? Híng gi¶i - Bµi v¨n nghÞ luËn cã c¸c yÕu tè c¬ b¶n : LuËn ®iÓm,luËn cø vµ lËp luËn -YÕu tè c¬ b¶n nhÊt : LËp luËn - Vì : lập luận là cách lựa chọn xếp luận để dẫn đến luận điểm Bµi : LuËn ®iÓm lµ g× ? c¸c c©u v¨n sau,nh÷ng c©u nµo nªu luËn ®iÓm? a- Nh©n d©n ta cã lßng yªu níc nång nµn b- §Ñp thay Tæ Quèc ViÖt Nam! c- Chủ nghĩa anh hùng cách mạng chiến đấu và sản xuất d- TiÕng cêi lµ vò khÝ cña kÎ m¹nh Híng gi¶i - LuËn ®iÓm lµ ý kiÕn thÓ hiÖn t tëng,quan ®iÓm cña bµi v¨n nghÞ luËn.Nã n»m díi h×nh thøc là câu khẳng định ( Phủ định ) - C¸c c©u trªn,nh÷ng c©u nªu luËn ®iÓm : a,d Bài : Có bạn học sinh cho : làm văn chứng minh dễ thôi,chỉ cần nêu luận đỉêm và dẫn chứng là xong : Ví dụ sau nêu luận điểm " Tiếng Việt ta giàu đẹp",chỉ cần dẫn câu ca dao : Trong đầm gì đẹp sen " là đợc ý kiÕn cña em nh thÕ nµo? Híng gi¶i - C¸ch hiÓu cña c¸c b¹n häc sinh trªn lµ sai,bëi v× bµi v¨n chøng minh chØ cã luËn ®iÓm vµ dẫn chứng là cha đủ Bài văn phải có yếu tố lập luận NS: NG: / / / 2014 / 2014 ÔN TẬP VÀ THỰC HÀNH MỘT SỐ BÀI TẬP NÂNG CAO VỀ TIẾNG VIỆT I- MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 1- Kiến thức: - Ôn tập nắm vững các kiến thức, khắc sâu, mở rộng kiến thức câu rút gọn, câu đặc biệt, thêm trạng ngữ cho câu, dùng cụm chủ vị để mở rộng câu,… qua số bài tập cụ thể - Đọc lại nội dung bài học -> rút nội dung bài học Nắm điều cần lưu ý vận dụng vào thực hành 2- Kĩ năng: - Bước đầu phát và phân tích tác dụng vai trò các từ loại văn, thơ 3- Thái độ: - Nâng cao ý thức cầu tiến, ý thức trách nhiệm II- CHUAÅN BÒ CUÛA GIAÙO VIEÂN VAØ HOÏC SINH: 1- GIAÙO VIEÂN: - Chọn số bài tập để học sinh tham khảo và luyện tập 2- HOÏC SINH: - Soạn theo hướng dẫn giáo viên III- HOẠT ĐỘNG DẠY 1.ổn định 2.«n tËp HĐ 1: (GV hướng dẫn HS ơn A Câu rút gọn (101) tập lại số vấn đề câu rút I Ôn tập: gọn) Định nghĩa: - Câu bị lược bỏ thành phần gọi là câu ? Nêu định nghĩa từ câu rút rút gọn gọn… Câu rút gọn còn dùng để ngụ ý ? Kể tên các thành phần thường hành động, tính chất nêu câu là rút gọn chung người ? Khi dùng câu rút gọn ta cần chú Chú ý đến cách dùng câu rút gọn ý đến điều gì? II- Luyện tập Nhận xét bổ sung Bài tập 1: Các câu rút gọn đoạn trích GV chốt vấn đề sau HĐ 2:( Hướng dẫn hs luyện tập) a) Mãi không Hướng dẫn hs nhận diện các câu rút b) Cứ nhắm mắt lại là dường vang - - Hướng dẫn hs thực bên tai tiếng đọc bài trầm - Nhận xét, bổ sung-> rút kinh nghiệm Bài tập 2: Các câu rút gọn đoạn trích Cho học sinh xác định yêu cầu bài sau: tập a) – Đem chia đồ chơi đi! Hướng dẫn hs thực - Không phải chia Nhận xét bổ sung hoàn chỉnh - Lằng nhằn mãi Chia ra! -> TD: tập trung chú ý người nghe vào nội dung câu nói b) Ăn chuối xong là tiện tay vứt cái vỏ cửa, đường…=> TD: ngụ ý đó việc làm người có thói quen vứt rác bừa bãi c) Tháng hai trồng cà, tháng ba trồng đỗ.=> hành động nói đến là chung người Cho hs xác định yêu cầu bài tập d) Nhứ người xa, còn trước mặt… - Hướng dẫn hs thực nhứ trưa hè gà gáy khan…nhớ - Nhận xét bổ sung hoàn chỉnh thành xưa son uể oải… - Yêu cầu hs thực hành viết đoạn Bài tập 3: Trong thơ, ca dao, tượng rút văn có chứa câu rút gọn gọn chủ ngữ tương đối phổ biến Chư ngữ hiểu là chính tác giả là người đồng cảm với chính tác giả Lối rút gọn làm cho cáh diễn đạt trở nên uyển chuyển, mềm mại, thể đồng cảm Bài tập 4: Các câu (1),(2) bị rút gọn chủ Chốt lại vấn đề cho hs nắm ngữ thì thành các câu: - Biết chuyện Thương em - Tặng em Về trường mới, cố gắng học nhé! Sẽ làm cho câu sắc thái tình cảm thương xót cô giáo nhân vật em (102) -HĐ 1: (GV hướng daãn HS ôn tập số vấn đề "thêm trạng ngữ cho câu") Hướng dẫn học sinh ôn tập kiến thức" thêm trạng ngữ cho câu" - GV chốt vấn đề cho hs nắm HĐ 2:( Thực hành) - GV cho HS hoạt động nhóm - GV: nhận các nhóm Chốt lại vấn đề - Theo dõi hs trình bày, nhận xét, bổ sung Gv tổng hợp ý kiến học sinh, bổ sung sửa chữa cho hoàn chỉnh, giúp các em rút kinh nghiệmngữ Bài tập 5: Viết đoạn văn ngắn có sử dụng câu rút gọn * Thêm trạng ngữ cho câu I- Ôn tập: Để các định thời điểm, nơi chốn, nguyên nhân, mục đích, phương tiện, cách thức diễn việc nêu câu, câu thường mở rộng cách thêm trạng ngữ Trạng ngữ có thể đứng đầu câu, câu, cuối câu Trạng ngữ dùng để mwor rộng câu, có trường hợp bắt buộc phải dùng trạng II- Luyện tập Bài tập 1: Tìm trạng ngữ câu có từ ngữ in đậm đây: a) Mùa đông, giũa ngày mùa-làng quê toàn màu vàng- màu vàng khác ( Tô Hoài) b) Qủa nhiên mùa đông năm xảy việc biến lớn ( Tô Hoài) Bài tập 2: Xác định và nêu tác dụng các trạng ngữ đoạn trích sau đây: a)Trên quãng trường Ba Đình lịc sủ, lăng Bác uy nghi mà gần gũi, cây và hoa khắp miền đất nước đây hội tụ, đâm chồi phô sắc và tỏa hương thơm.-> Trạng ngữ xác định nơi chốn diễn việc nói lăng Bác b) Diệu kì thay, ngày, Tùng có ba sắc màu nước biển Bình minh, mặt trời than hồng đỏ ối chiếu xuống mặt biển, nước biển nhuộm màu hồng nhạt Trưa, nước biển xanh lơ và chiều tà thì biển đổi sang màu xanh lục ( Thụy Chương) ( trạng ngữ xác định thời gian, điều kiện diễn việc: thay đổi màu sắc biển và liên kết, thể mạch lạc giũa các câu đoạn văn) Bµi Phân Bài tập 3: tích cấu tạo Trạng ngữ tách thành câu riêng đây có tác dụng gì? Đêm Trong phòng tập thể, Na, Hà đã (103) các câu sau (tìm cụm C-V làm thành phần câu) và cho biết câu, cụm CV làm thành phần gì? Đợi đến lúc vưằ nhất, mà riêng người chuyên môn / TR.N C định /, người ta / gặt mang V C V Trung đội trưởng / khuôn mặt / đầy đặn CN C V VN Khi các cô gái vòng/ đỗ gánh, giở lớp lá sen, chúng ta / DT C V CN VN Phụ ngữ thấy lá cốm/, và tinh khiết, không có mảy ĐT C V Phụ ngữ may chút bụi nào Bỗng bàn tay / đập vào vai / khiến / giật mình C v CN C V VN IV Dặn dò, hướng dẫn nhà: Nêu đặc điểm văn nghị luận giải thích Chuẩn bị tiết sau ôn tập * Rót kinh nghiÖm………………………………………………… Đã duyệt ngày NS: NG: / / / /2014 / 2014 / 2014 RÌn kÜ n¨ng dïng tõ lo¹i chÝnh x¸c giao tiÕp I.Yªu cÇu: - HS củng cố lại hệ thống câu: Câu rút gọn, câu đặc biệt Biết phân biệt câu trên,cấu tạo từ HS cñng cè vÒ kiÕn thøc vÒ tõ ng÷ Gióp HS cñng cè kiÕn thøc TiÕng ViÖt - Rèn kĩ dùng từ loại chính xác đặt câu: - RÌn kÜ n¨ng lµm bµi tËp tiÕng viÖt -Rèn kĩ xác định câu cho HS II ChuÈn bÞ: - GV: Hệ thống các bớc làm bài giải thích, đề ôn tập - HS: ¤n tËp III TiÕn tr×nh lªn líp: 1.ổn định 2.«n tËp A.Bµi tËp: Bµi tËp 1: H·y chän nh÷ng tõ thÝch hîp líp häc, chiÕn th¾ng, hoµn cÇu, s¸ch vë ®iÒn vµo chç trèng c©u sau: (104) Hãy can đảm lên con, ngời lính nhỏ đạo quân mênh mông là vũ khí con, là đơn vị con, trận địa là và là văn minh nh©n lo¹i ( TrÝch nh÷ng tÊm lßng cao c¶) Bài tập 2: Điền thêm các tiếng ( Đứng trớc sau) để tạo từ ghép chính phụ và từ ghép đẳng lập Ví dụ: nhà : cửa nhà ( Từ ghép đẳng lập) ; nhà ăn ( từ ghép chính phụ) a ¸o: b.Vë: c.Níc: d.Cêi e.§a: g.§en: Bµi 4: Cã b¹n cho nhỏ nhẹ là từ láy, có bạn lại cho đó là từ ghép Em hãy cho biết ý kiến m×nh vµ gi¶i thÝch Bµi 5: Em h·y t×m c¸c tõ l¸y cã vÇn ©p vµ vÇn um ë tiÕng ®Çu Bài 6: b Xác định và phân loại các từ láy tợng thanh, tợng hình và biểu thị tạng thái c¸c tõ l¸y sau ®©y: lo l¾ng, l«m c«m, lñng cñng, lÊp löng, bån chån, khÊp khÓn, h¶, r× rµo, l« nh«, vui vÎ, bç b·, lãc cãc, ïng oµng II Tự luận (7,5 điểm) IV Dặn dò, hướng dẫn nhà: Nêu đặc điểm văn nghị luận giải thích Chuẩn bị tiết sau ôn tập * Rót kinh nghiÖm………………………………………………… Đã duyệt ngày NS: NG: / / / /2014 / 2014 / 2014 ÔN TẬP VÀ THỰC HÀNH MỘT SỐ BÀI TẬP NÂNG CAO VỀ TIẾNG VIỆT I- MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 1- Kiến thức: - Ôn tập nắm vững các kiến thức, khắc sâu, mở rộng kiến thức câu rút gọn, câu đặc biệt, thêm trạng ngữ cho câu, dùng cụm chủ vị để mở rộng câu,… qua số bài tập cụ thể - Đọc lại nội dung bài học -> rút nội dung bài học Nắm điều cần lưu ý vận dụng vào thực hành 2- Kĩ năng: - Bước đầu phát và phân tích tác dụng vai trò các từ loại văn, thơ 3- Thái độ: - Nâng cao ý thức cầu tiến, ý thức trách nhiệm II- CHUAÅN BÒ CUÛA GIAÙO VIEÂN VAØ HOÏC SINH: 1- GIAÙO VIEÂN: - Chọn số bài tập để học sinh tham khảo và luyện tập (105) 2- HOÏC SINH: - Soạn theo hướng dẫn giáo viên III- HOẠT ĐỘNG DẠY 1.ổn định 2.«n tËp Về ý nghĩa, trạng ngữ câu" Chúng ta có thể khẳng định rằng: cấu tạo tiếng việt, với khả thích ứng với hoàn cảnh lịch sử chúng ta vừa nói trên đây, là chứng cớ khá rõ sức sống nó" Được thêm vào câu để làm gì? A Để xác định nguyên nhân B Để xác đinh nơi chốn C Để xác định phương tiện D Để xác định mục đích Xác định vị trí trạng ngữ câu " Từ có người tiếng chim kêu, tiếng suối chảy làm đề ngâm vịnh, tiếng chim, tiếng suối nghe hay"? A Ở đầu câu B Ở câu C Ở cuối câu Người ta thường dùng câu bị động trường hợp nào? A Muốn tạo ấn tượng khách quan( hiểu chủ thể là được) B Chủ thể quá rõ ràng, hiển nhiên, không cần nói C Không muốn nêu chủ thể vì lí tế nhị nào đó D Tất đúng Câu đặc biệt " Gần đêm" Được dùng để làm gì? A Để liệt kê, thông báo tồn vật, việc B Để nêu lên thời gian, nơi chốn việc nói đến câu C Để gọi đáp D Để bộc lộ cảm xúc Câu " Trăng lên" là loại câu gì? A Câu bị động B Câu rút gọn C Câu đơn D.Câu đặc biệt Câu " Bác sống đời sống giản dị, bạch vậy, vì người sống sôi nổi, phong phú đời sống và đấu tranh gian khổ và ác liệt quần chúng nhân dân" Là kiểu câu gì? A.Câu chủ động B Câu bị động C Câu rút gọn D Câu đặt biệt 10.Câu rút gọn " Và để tin tưởn vào tương lai cảu nó" Đã lược bỏ thành phần nào? A Chủ ngữ B.Vị ngữ C Chủ ngữ và vị ngữ D Trạng ngữ II Tự luận (7,5 điểm) Phân tích cấu tạo các câu sau (tìm cụm C-V làm thành phần câu) và cho biết câu, cụm C-V làm thành phần gì? Đợi đến lúc vằ nhất, mà riêng người chuyên môn định được, người ta gặt mang ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… Trung đội trưởng khuôn mặt đầy đặn ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… Khi các cô gái vòng đỗ gánh, giở lớp lá sen, chúng ta thấy lá cốm, và tinh khiết, không có mảy may chút bụi nào (106) ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… Bỗng bàn tay đập vào vai khiến giật mình * Bài tập nhà : - Nắm vững các kiến thức đã học - Hoàn thiện bài tập chưa làm xong IV Dặn dò, hướng dẫn nhà: Nêu đặc điểm văn nghị luận giải thích Chuẩn bị tiết sau ôn tập * Rót kinh nghiÖm………………………………………………… Đã duyệt ngày NS: NG: / / / /2014 / 2014 / 2014 Buæi 9: «n tËp tôc ng÷ I.Môc tiªu: - Qua ôn tập giúp HS nắm tục ngữ, nắm đợc nội dung ý nghĩa c©u nghÖ thuËt - RÌn kÜ n¨ng c¶m thô vµ ph©n tÝch tôc ng÷ - Gi¸o dôc ý thøc t tëng häc hái nh÷ng kinh nghiÖm d©n gian I ChuÈn bÞ: - GV: ChuÈn bÞ hÖ thèng c©u hái vµ bµi «n tËp HS: «n tËp III- HOẠT ĐỘNG DẠY 1.ổn định 2.«n tËp A.Néi dung: ? Đọc thuộc câu tục ngữ thiên nhiên và lao động xã hội ? Trong c¸c c©u tôc ng÷ nµy em thÝch nhÊt c©u nµo? V× sao? - Câu “Tấc đất, tấc vàng” - Qua câu tục ngữ ta thấy giá trị đất Đất quý giá vì đất nuôi sống ngời Đất là loại vàng sinh sôi, từ đó khuyên ngời biết sử dụng và quý trọng đất ? §äc thuéc nh÷ng c©u tôc ng÷ vÒ ngêi vµ x· héi ? C©u tôc ng÷ “§ãi cho s¹ch, r¸ch cho th¬m” sö dông c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt g×? - §èi rÊt chØnh - Sö dông h×nh ¶nh Èn dô ? Từ nghệ thuật đó làm bật nghĩa câu tục ngữ nh nào? - Nghĩa đen: Dù đói phải ăn uống sẽ, dù rách ăn uống cho sẽ, giữ gìn cho th¬m tho - NghÜa bãng cña c©u tôc ng÷: Dï nghÌo, thiÕu thèn vÉn ph¶i sèng s¹ch, kh«ng v× nghÌo khæ mµ lµm ®iÒu xÊu IV LuyÖn tËp Bài 1/88: Tục ngữ ngời đợc hiểu theo nghĩa nào? A ChØ hiÓu theo nghÜa ®en; (107) B ChØ hiÓu theo nghÜa bãng; C C¶ nghÜa ®en vµ nghÜa bãng D C¶ A, B, C ? Theo em tôc ng÷ hiÓu theo nghÜa bãng ? Nh vËy em chän c©u nµo? C©u C Bài 2: Nội dung câu tục ngữ “không thầy đố mày làm nên” và “Học thầy không tµy häc b¹n” A §Ò cao ý nghÜa, vai trß cña viÖc häc b¹n B Khuyến khích mở rộng phạm vi và đối tợng học hỏi C Kh«ng coi häc b¹n quan träng h¬n häc thÇy D Kh«ng coi träng viÖc häc thÇy h¬n häc b¹n ? Theo em, emchän c©u nµo? V× sao? C©u D Bài 4: Nối nội dung A với nội dung cột B để đợc nhận định đúng A B Díi h×nh thøc nhËn xÐt, khuyªn A nh×m nhËn c¸c quan hÖ nhñ, tôc ng÷ vÒ ngêi vµ x· héi gi÷a ngêi víi ngêi iíi tù truyền đạt nhiều bài học bổ ích nhiªn v× c¸ch B Nh×n nhËn gi¸ trÞ ngêi c¸ch häc c¸ch sèng vµ c¸ch øng sö hµng ngµy C nhËn biÕt c¸c hiÖn tîng thêi tiÕt D khai th¸c tèt ®iÒu kiÖn, hoàn cảnh tự nhiên để tạo c¶i vËt chÊt IV Dặn dò, hướng dẫn nhà: Nêu đặc điểm văn nghị luận giải thích Chuẩn bị tiết sau ôn tập * Rót kinh nghiÖm………………………………………………… Đã duyệt ngày NS: NG: / / / /2014 / 2014 / 2014 Luyện tập cảm thụ thơ – văn A Mục tiêu cần đạt - Củng cố, nâng cao kiến thức đã học ba phân môn: Văn, Ngữ pháp, TLV - Thông qua các bài tập rèn luyện khả cảm thụ thơ văn các em - Giúp các em nhận vẻ đẹp khác đời sống, tâm hồn người, văn chương B Chuẩn bị phương tiện dạy - học - SGK, SGV, Các bài TLV và cảm thụ thơ văn lớp C- HOẠT ĐỘNG DẠY 1.ổn định 2.«n tËp (108) I Kiến thức 1, Các biện pháp tu từ 2, Các từ loại đã học 3, Các đoạn văn, bài văn II Luyện tập Bài tập : « Con là lửa ấm quanh đời mẹ mãi Con là trái xanh mùa gieo vãi Mẹ nâng niu Nhưng giặc Mĩ đến nhà Nắng đã chiều muốn hắt tia xa » ( Trích bài thơ mẹ, Phạm Ngọc Cảnh) a, Đoạn thơ trên có sử dụng biện pháp nghệ thuật : A Nhân hoá B, Ẩn dụ C, So Sánh D, Cả A,B,C b, Phân tích dấu chấm câu giưũa câu thơ và từ “Nhưng” Tác dụng hai dấu hiệu với nội dung ntn? Em hiểu câu thơ nthứ tư ntn? c, Có bạn cho khổ thơ trên có hai ý đối lập Em có đồng ý với hận xét trên không? Ý kiến em ntn? d, Phát biểu cảm nghĩ em người mẹ Việt Nam khổ thơ trên (viết đoạn văn từ 10 đến 12 câu) Gợi ý trả lời: a, Phương án đúng: Đ b, Dấu chấm câu câu thơ và từ tách hai ý khổ thơ: - Con là lửa ấm, là trái xanh, là sốg mẹ, mẹ niu giữ gìn - Nhưng giặc đến nhà, tuổi cao sức yếu mẹ muốn đóng góp phần sức lực cho chiến đấu bảo vệ tổ quốc: Động viên trai lên đường đánh giặc c, Câu thơ thứ hình ảnh ẩn dụ: “Nắng đã chiều” chính là hình ảnh bà mẹ Nhưng mẹ lại hết lòng vì tổ quố: “Vẫn muốn hắt tia xa” (109) d, Khổ thơ này có hai ý đối lập nhau, ý lại làm cho ý hai Vì mẹ càng yêu quí nâng niu đứa trai mình bao nhiêu thì càng thấy rõ lòng yêu nước, hi sinh lớn lao mẹ nhiêu mẹ động viên trai đánh gặc cứu nước Bài 2: Có đoạn thơ hay viết Bác Hồ kính yêu sau: Đất nước đẹp vô cùng Nhưng Bác phải Cho tôi làm sóng tàu đưa tiễn Bác Khi bờ bãi dần lui làng xóm khuất Bốn phía nhìn không bóng hàng tre Đêm xa nước đầu tiên, nỡ ngủ Sóng thân tàu đâu phải sóng quê hương Trời từ đây chẳng xanh màu xứ sở Xa nước càng hiểu nước đau thương ( Chế Lan Viên, trích người tìm hình nước) a, Đoạn thơ trên đã viết kiện nào đời hoạt động Bác? Lúc đó Bác có tên là gì? b, Phân tích hiệu dấu chấm câu câu thơ thứ tư và từ “nhưng”c, Trong đoạn thơ trên có ba từ đồng nghĩa Hãy phát ba đó và lí giải tác giả lại sử dụng vậy? Có thể dùng từ thôi ba vị trí khác không? d, Viết đoạn văn biểu cảm đoạn thơ trên Gợi ý trả lời: a , Đoạn thơ trên đã viết kiện Bác Hồ xuống tàu Pháp bến cảng nhà Rồng tìm đường cứu nước Lúc đó Bác có tên gọi là anh Ba b,Dấu chấm câu câu thơ thứ tư và từ “nhưng”tách hai ý đối lập nhau: - Đất nướn đẹp vô cùng nên Bác không muốn rời xa đất nước - Nhưng Bác Hồ phải tìm đường cứu nước, phải rời xa đất nước vì Bác yêu quí tổ quố mình vô cùng -> Hai ý tưởng đối lập lại thống c, Trong đoạn thơ trên có ba từ đồng nghĩa: Nước, quê hương, xứ sở - Không thể dùng từ được, vì từ đồng nghĩa trên có sắc thái ý nghĩa khác nhau: + Nước sắc thái tình cảm giản dị (110) + Quê hương sắc thái tình cảm giản dị, thân thiết + Xứ sắc thái tình cảm mảnh đất đã cách xa d, Viết đoạn văn biểu cảm đoạn thơ: HS tự làm Bài 3: Trong Bài thơ Hắc Hải Nguyễn Đình Thi đã viết đất nước: Việt Nam đất nước ta ơi! Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn! Cánh cò bay lả rập rờn Mây mờ che đỉnhTrường Sơn sớm chiều Cũng viết vê đất nước, nhà thơ Tố Hữu lại viểttong bài trơ Miền Nam: Ôi! Tổ quốc giang sơn hùng vĩ Đất anh hùng kỉ hai mươi Hãy kiêu hãnh trên tuyến đầu chống Mĩ Có miền Nam anh dũng tuyệt vời? a, Hãy so sánh giọng điệu hai đoạn thơ trên cùng nói đất nước a, Giải thích nhà thơ Nguyễn Đình Thi dùng nhiều từ Việt “Đất nước” Nhưng nhà thơ Tố Hữu lại dùng nhiều từ Hán Việt: Tổ quốc, giang sơn? c, So sánh thể thơ hai đoạn d, Hãy chọn đoạn em thích phát biểu cảm nghĩ mình? Gợi ý trả lời: a, Hãy so sánh giọng điệu hai đoạn thơ trên cùng nói đất nước - Đoạn 1: Thiết tha, gần gủi thân thương - Đoạn 2: Trang trọng tự hào, khâm phục b,- Nhà thơ nguyễn Đình Thi dùng từ Việt “Đất nước” phù hợp với giọng điệu thơ thiết tha gần gũi thân yêu - Nhà thơ Tố Hữu lại dùng liên tiếp nhiều từ Hán Việt phù hợp với tình cảm trang trọng tự hào c, - Dùng thể thơ lục bát phù hợp với tình cảm thiết tha - Thể thơ bảy chữ phù hợp với tình cảm trang trọng tự hào d, * Nếu chọn đoạn lưu ý: - Gọi tên đất nước kết hợp với lời gọi “ơi”! - đảo ngữ mênh mông biển lúa nhấn mạnh kông gian rộng lớn cánh đồng lúa (111) - So sánh và khẳng địng đâu trời đẹp - Hình ảnh quen thuộc với người dân Việt Nam + Cánh cò bay lả rập rờn + Dãy núi trường Sơn quanh năm mây mù bao phủ * Nếu chọn đoạn lưu ý: - Chú ý từ cảm thán “Ôi!” kết hợp liên tiếp ba từ Hán Việt Tổ quốc, giang sơn hùng vĩ câu đầu tiên - Ca ngợi tố quốc là đất anh hùng kết hợp quan hệ từ tầm cở lớn với từ Hán Việt.Thế kỉ - Nhắc đến miền Nam - Thành đồng tổ quốc đương đầu với tên xâm lược đế quốc Mĩ - Các từ có ý ngợi ca liên tiếp câu: kiêu hảnh - tuyến đầu- anh dũng - tuyệt vời Bài 4: Phân tích và phát biểu cảm nghĩ cái hay, cái ngộ nghĩnh bài thơ có nhan đề Ngủ nhà thơ Phạm Hổ sau: Gà mẹ hỏi gà con: - Đã ngủ chưa hả? Cả đần gà nhao nhao: - Ngủ ạ! Gợi ý trả lời: - Đoạn thơ hay vì tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật nhân hoá - Nhân hoá đàn gà mang đặc điểm tính chất người: + Gà mẹ giống bà mẹ hiền từ qyan tâm và yêu thương các + Gà nghịnh ngợm, hồn nhiên, đáng yêu - Nhà thơ có tài vào giới nội tâm trẻ thơ, bộc lộ tâm lí trẻ thơ thật ngộ nghĩnh, đáng yêu * Lưu ý: Đoạn văn phải đảm bảo mặt nội dung và hình thức III Bài tập nhà 1, Phát biếu cảm nghĩ em đoạn thơ cuối bài thơ “Tiếng gà trưa” Xuân Quỳnh đoạn văn 2, Viết đoạn văn biểu cảm phát biểu cảm nghĩ bài ca dao (đã học) mà em thích Gợi ý trả lời: 1, - Xác định biện pháp tư từ đoạn thơ (112) - Biện pháp tư từ có tác dụng gì? - Hình ảnh ổ trứng hồng, người bà, xóm làng, tổ quốc có ý nghĩa gì? 2, - Xác định biện pháp nghệ thuật bài ca dao - Xác định nội dung bài ca dao - Bộc lộ tình cảm mình với bài ca dao đó IV Dặn dò, hướng dẫn nhà: Nêu đặc điểm văn nghị luận giải thích Chuẩn bị tiết sau ôn tập *Rút kinh nghiệm: Đã duyệt ngày / /2014 NS: / /2014 NG: / /2014 RÌn luyÖn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n nghÞ luËn.C¸ch lµm bµi v¨n nghÞ luËnGi¶I thÝch vµ chøng minh I Môc tiªu Kiến thức: Giúp HS nắm đợc luận điểm và các phơng pháp lập luận các bài văn nghị luận đã học Chỉ đợc nét riêng đặc sắc nghệ thuật nghị luận bài Nắm đợc đặc trng chung văn nghị luận qua phân biệt với các thể văn khác KÜ n¨ng: RÌn luyÖn kÜ n¨ng nhËn biÕt, c¶m thô v¨n nghÞ luËn Thái độ: Giáo dục HS tình cảm say mê học môn II ChuÈn bÞ III TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y häc ổn định tổ chức KiÓm tra bµi cò( ph) - KiÓm tra sù chuÈn bÞ bµi cña HS Bµi míi I: Tóm tắt nội dung, đặc điểm các bài văn nghị luận đã học stt Tªn bµi T¸c gi¶ Tinh thÇn yªu Hå ChÝ níc cña nh©n Minh d©n ta §Ò tµi NL Tinh thÇn yªu níc cña nh©n d©n ta Sự giàu đẹp Đặng cña TiÕng ViÖt Thai Mai Sù giàu Tiếng việt có đặc Chứng đẹp sắc thứ tiếng đẹp, minh kết TiÕng ViÖt mét thø tiÕng hay hîp gi¶i thÝch §øc tÝnh gi¶n Ph¹mV¨n §øc dÞ cña B¸c Hå §ång gi¶n cña Hå LuËn ®iÓm KiÓu bµi D©n ta cã lßng nång Chøng nµn yªu níc §ã lµ mét minh truyÒn thèng quý b¸u cña ta tÝnh B¸c gi¶n dÞ mäi phdÞ ¬ng diÖn, b÷a c¬m(¨n) c¸i B¸c nhµ( ë) lèi sèng… sù gi¶n dÞ Êy ®i liÒn víi sù phong phú, rộng lớn đời sống tinh thÇn cña B¸c Chøng minh kÕt hîp gi¶i thÝch, b×nh luËn (113) ý nghÜa v¨n Hoµi ch¬ng Thanh V¨n ch¬ng vµ ý nghÜa cña nó ngêi Nguån gãc cña v¨n ch¬ng lµ ë t×nh th¬ng ngêi, th¬ng mu«n loµi, mu«n vËt V¨n ch¬ng h×nh dung vµ s¸ng t¹o sù sèng, nu«i dìng vµ lµm giµu cho t×nh c¶m ngêi Gi¶i thÝch kÕt hîp b×nh luËn II:Tóm tắt nét nghệ thuật đặc sắccủa bài nghị luận đã học Tªn bµi §Æc s¾c nghÖ thuËt 1.Tinh thÇn yªu níc cña nh©n - Bè côc chÆt chÏ, m¹ch l¹c, dÉn chøng toµn diÖn, d©n ta chän läc, tiªu biÓu vµ s¾p xÕp theo tr×nh tù thêi gian lÞch sö, rÊt khoa häc, hîp lÝ Sự giàu đẹp Tiếng Việt - KÕt hîp chøng minh víi gi¶i thÝch ng¾n gän - Luận và luận chứng xác đáng toàn diện, phong phó vµ chÆt chÏ 3.§øc tÝnh gi¶n dÞ cña B¸c - KÕt hîp chøng minh víi gi¶i thÝch vµ b×nh luËn Hå ng¾n gän - DÉn chøng cô thÓ, toµn diÖn, ®Çy søc thuyÕt phôc - Lêi v¨n gi¶n dÞ, trµn ®Çy nhiÖt t×nh c¶m xóc ý nghÜa v¨n ch¬ng - KÕt hîp chøng minh víi gi¶i thÝchvµ b×nh luËn ng¾n gän Lêi v¨n giµu c¶m xóc, h×nh ¶nh III: So sánh đối chiếu các yếu tố văn tự sự, văn trữ tình và văn nghị luận TT ThÓ lo¹i TruyÖn kÝ Tr÷ t×nh NghÞ luËn YÕu tè chñ yÕu - Cèt truyÖn - Nh©n vËt - Nh©n vËt kÓ truyÖn - T©m tr¹ng, c¶m xóc - H×nh ¶nh, vÇn , nhÞp, nh©n vËt tr÷ t×nh - Luận đề, luận ®iÓm, luËn cø, luËn chøng Tªn bµi – VÝ dô - DÕ MÌn phiªu lu kÝ - Buæi häc cuèi cïng - C©y tre ViÖt Nam - Ca dao, d©n ca tr÷ t×nh - Nam quèc s¬n hµ, Nguyªn tiªu, TÜnh d¹ tø, Ma, Lîm, §ªm B¸c kh«ng ngñ - Tinh thÇn yªu níc cña nh©n d©n ta, Sự giàu đẹp Tiếng Việt, Đức tính gi¶n dÞ cña B¸c Hå, ý nghÜa v¨n ch¬ng (114) * Hoạt động nhóm ( 2-4 em) - GV nªu yªu cÇu nhiÖm vô ? Dùa vµo sù t×m hiÓu ë trªn, em h·y ph©n biÖt sù kh¸c gi÷a v¨n nghÞ luËn vµ c¸c thÓ lo¹i tù sù, tr÷ t×nh? ? Nh÷ng c©u tôc ng÷ bµi 18, 19 cã thÓ coi lµ mét lo¹i v¨n b¶n nghị luận đặc biệt không? Vì sao? - HS trao đổi bàn - phát biểu - HS kh¸c nh©n xÐt, bæ sung - GV chèt l¹i ( XÐt c¸ch chÆt chÏ th× kh«ng thÓ nãi nh vËy, nhng nÕu xÐt mét c¸ch đặc biệt, dựa vào đặc điểm chñ yÕu cña v¨n b¶n nghÞ luËn th× còng cã thÓ coi c©u tôc ng÷ lµ v¨n b¶n nghÞ luËn rÊt kh¸i qu¸t, ng¾n gän.) ? Qua t×m hiÓu vµ ph©n tÝch, em h·y cho biÕt v¨n nghÞ luËn lµ g×? V¨n nghÞ luËn ph©n biÖt víi c¸c thÓ lo¹i tù sù, tr÷ t×nh ë chç nµo? - HS tr¶ lêi - NhËn xÐt - GVKL: * Sù kh¸c gi÷a v¨n nghÞ luËn vµ tù sù, tr÷ t×nh -Tù sù: ( truyÖn kÝ) Chñ yÕu dïng ph¬ng thức miêu tả, kể truyện để tái vật, hiÖn tîng - Tr÷ t×nh: ( th¬ tr÷ t×nh, tuú bót.) Dïng phơng thức biểu cảm để thể tình c¶m, c¶m xóc - NghÞ luËn: Dïng ph¬ng thøc lËp luËn lí lẽ, dẫn chứng để trình bày ý kiến thuyết phục ngời đọc, ngời nghe IV.Híng dÉn häc ë nhµ -Lµm bµi tËp -ChuÈn bÞ bµi cho tiÕt sau… *Rút kinh nghiệm: Đã duyệt ngày / /2014 NS: NG: / /2014 / /2014 Nội dung «n tËp A Mục tiêu cần đạt - Củng cố, nâng cao kiến thức đã học ba phân môn: Văn, Ngữ pháp, TLV.«n l¹i c¸c kiến thức các thể thơ đã học - Thông qua các bài tập rèn luyện khả cảm thụ thơ văn các em - Giúp các em nhận vẻ đẹp khác đời sống, tâm hồn người, văn chương (115) B Chuẩn bị phương tiện dạy - học - SGK, SGV, Các bài TLV và cảm thụ thơ văn lớp C- HOẠT ĐỘNG DẠY 1.ổn định 2.«n tËp I/ Các định nghĩa: Thơ trữ tình: dùng để bày tỏ bộc lộ cảm xúc nhân vật Thơ thất ngôn tứ tuyệt đường luật: bài thơ gồm câu:mỗi câu chữ - tiếng/câu, câu/bài, 28 tiếng/ bài; - Kết cấu: câu - khai, câu - thừa, câu - chuyển, câu - hợp; - Nhịp 4/3 2/2/3; - Vần: chân (7), liền (1-2), cách (2-4), Thơ ngũ ngôn tứ tuyệt Đường luật - tiếng/câu, câu/bài, 20 tiếng/bài; - Nhịp 3/2 2/3; - Có thể gieo vần trắc Thơ thất ngôn bát cú: bài thơ gồm câu:mỗi câu chữ - tiếng/câu, câu /bài, 56 tiếng/bài; - Vần: bằng, trắc, chân (7), liền (1-2), cách (2-4-6-8); - Kết cấu: liên Câu 1-2: đề, câu 3-4: thực, câu 5-6: luận, câu 7-8: kết - Luật trắc: (1); tam (3); ngũ (5); (tự do); nhị (2), tứ (4) lục (6) phân minh - Hai câu (3-4 và 5-6) phải đối vế, từ, âm Thơ lục bát : câu chữ và câu chữ - Thể thơ dân tộc cổ truyền bắt nguồn từ ca dao, dân ca; - Kết cấu theo cặp: Câu trên tiếng (lục), câu tiếng (bát); - Vần bằng, lưng (6-6); chân (6-8); liền; - Nhịp 2/2/2/2; 3/3/4/4; 2/4/2; 2/4; - Luật trắc: B - T - B; B – T – B - B Thơ song thất lục bát: câu chữ và câu chữ,một câu chữ - Kết hợp có sáng tạo thể thơ thất ngôn đường luật và thơ lục bát; - Một khổ câu; - Vần câu song thất; - Nhịp câu tiếng Phép tương phản nghệ thuật -Là đối lập các hình ảnh, chi tiết, nhân vật, trái ngược nhau, để tô đậm, nhấn mạnh đối tượng hai 10 Phép tăng cấp nghệ thuật -Thường cùng với tương phản III/ Những tình cảm, thái độ thể các bài ca dao - dân ca đã học Nhớ thương, kính yêu, than thân trách phận, buồn bã, hối tiếc, tự hào, biết ơn, IV Những kinh nghiệm nhân dân thể tục ngữ: Kinh nghiệm thiên nhiên thời tiết - Thời gian tháng năm và tháng mười; dự đoán nắng, mưa, bão, giông, lụt, Kinh nghiệm lao động sản xuất nông nghiệp (116) - Đất đai quý hiếm, vị trí các nghề: làm ruộng, nuôi cá, làm vườn, kinh nghiệm cấy lúa, làm đất, trồng trọt, chăn nuôi, Kinh nghiệm người xã hội - Xem tướng người, học tập thầy bạn, tình thương người, lòng biết ơn, đoàn kết là sức mạnh, V Những giá trị lớn tư tưởng, tình cảm thể các bài thơ, đoạn thơ trữ tình Việt Nam và Trung Quốc (thơ Đường) đã học - Lòng yêu nước và tự hào dân tộc; - ý chí bất khuất, kiên đánh bại quân xâm lược; - Thân dân - yêu dân, mong dân khỏi khổ, no ấm, nhớ quê, mong quê, ngỡ ngàng trở về, nhớ mẹ, nhớ thương bà, - Ca ngợi cảnh đẹp thiên nhiên: Đêm trăng xuân, cảnh khuya, thác hùng vĩ, đèo vắng, - Ca ngợi tình bạn chân thành, tình vợ chồng thuỷ chung chờ đợi, vời vợi nhớ thương, VII Tiếng Việt giàu và đẹp bởi: - Hệ thống nguyên âm, phụ âm khá phong phú; - Giàu điệu; - Cú pháp câu TV tự nhiên, cân đối, nhịp nhàng; - Từ vựng dồi dào mặt thơ, nhạc, hoạ: gợi âm , hình dáng, màu sắc VIII Đặc điểm chính ý nghĩa văn chương: - Nguồn gốc cốt yếu văn chương là lòng thương người và thương muôn vật, muôn loài - Văn chương sáng tạo sống, sáng tạo giới khác, người, vật khác, - Văn chương gây cho ta tình cảm ta không có, luyện tình cảm ta sẵn có IV Dặn dò, hướng dẫn nhà: Nêu đặc điểm văn nghị luận giải thích Chuẩn bị tiết sau ôn tập *Rút kinh nghiệm: Đã duyệt ngày / /2014 Cách tìm ý cho bài văn giải thích * Câu hỏi tìm ý, lí lẽ có thể chia thành nhóm - Câu hỏi giảng giải ý nghĩa từ ngữ, hình ảnh, thường là câu hỏi như: nào là? nghĩa là gì? có ý nghĩa gì? - Câu hỏi giải thích tầm quan trọng t/d vấn đề c/s: Tại sao? có tác dụng gì? ý nghĩa gì sống? (117) - Câu hỏi thường hướng người đọc đến suy nghĩ, hành động theo đúng vấn đề: Phải làm gì? Phải làm ntn? Từ có tính biểu cảm Lom khom Lác đác bên sông Phân tích giá trị biểu cảm hai câu thơ sau? Con người vvvà cảnh vật câu thơ trên thật là buồn Cái buồn thấm đẫm hai từ laom khom, lác đác gợi tả cái tư còng lưng, cái dáng người bé nhỏ, cái tư lao động đến tội nghiệp người kiếm củi nôi chân núi Lác đác gợi rời rạc, thưa thớt nóc nhà không có bóng dáng người, cảnh vì thể mà themmp phần hưu hắt, vắng lặng Đứng vị trí đầu câu thơ , chính hai từ lác đs lom khom làm nên chất tạo hình câu thơ Nó giúp người đọc cảm nhận rõ rệt cảnh và người đèo ngang buổi chiều tà, và cảm nhận nỗi buồn đến nao lòng, tràn dâng tâm hồn nhà thơ Phép tu từ Phép tu từ Là cánh dùng từ ngữ gọt giũa có hình ảnh bóng bẩy làm cho lời thêm hay, ý thêm đẹp để nâng cao hiệu diễn đạt Phân tích tác phẩm 1, Mở bài : - Giới thiệu tg, tp, xuất xứ đoạn trích - Bước đầu nêu giá trị Thân bài : Phân tích đánh giá a, Phân tích tác phẩm 1, Nêu chủ đề và phân tích ý nghĩa chủ đề 2, Phân tích các khía cạnh chủ đề a, Khía cạnh (ý) 1: - Nêu ý - Phân tích các chi tiết biểu ý: nd, nt - Tiểu kết, bình giá, chuyển ý b, Khía cạnh Tổng kết các khía cạnh đã phân tích trên (118) II Đánh giá 1, Nêu giá trị - Giá trị ND, NT -2, Nêu giá trị tác phẩm lúc đời và - Đối với phát triển vă học 3, Chỉ hạn chế nội dung và nghệ thuật C Kết bài.- Nêu cảm nghĩ, cảm tưởng sâu sắc nội dung NT - Rút ý nghĩa giáo dục RÈN LUYỆN KĨ NĂNG VIẾT ĐOẠN VĂN I viÕt ®oan v¨n diÔn dÞch 1, LÝ thuyÕt ThÕ nµo lµ ®o¹n v¨n diÔn dÞch? GV cho HS nh¾c l¹i vµ bæ sung - Đoạn văn phải đảm bảo yêu cầu: + Liên kết mặt nội dung (các câu văn phải hớng đến câu chủ đề) + Liên kết mặt hình thức: các quan hệ từ, các đại từ, các câu văn + Câu chủ đề phải khái quát ý toàn đoạn văn 2, Bµi tËp Bài 1: Viết đoạn văn với câu chủ đề sau: Tự phụ là thói quen xấu ngời - GV cho HS xác định phơng thức biểu đạt cho đoạn văn (nghị luận) - GV híng dÉn HS x©y dùng hÖ thèng c©u hái lËp luËn cho ®o¹n v¨n - hệ thống câu hỏi phải bám sát vào câu chủ đề đoạn văn * HÖ thèng c©u hái: - Tù phô lµ g×? Lµ thãi quen xÊu cña ngêi - Thói quen xấu đó biểu ntn? Thờng tự cho mình là tài giỏi, coi thờng ngời khác: + Họ làm sai cho mình là đúng, xấu tự cho mình là tốt + Ngời khác tốt đến đâu chê bai coi thờng họ - Víi thãi quen xÊu nh thÕ th× hä thêng gÆp nh÷ng khã kh¨n g× cuéc sèng ( t¸c h¹i) + Đối với tập thể: không đơcj ngời khác yêu quí, bị cô lập xa lánh -> cô lập, lẻ loi + Với thân: Không đánh giá đúng tực mình, không nhận u, nhợc ®iÓm -> tù ti - DÉn chøng: C¸ nh©n, tËp thÓ - Phải làm gì để không tự phụ: Sống hoà nhã với ngời, phải khiêm tốn ViÕt ®o¹n v¨n Bài 2: Viết đoạn văn với câu chủ đề sau: Khiêm tốn là đức tính tốt ngòi GV định hớng: Tính khiêm tốn trái ngợc với tính tự phụ - Đặt câu hỏi để xây dựng hệ thống lập luận - Khiêm tốn là gì? (Câu chủ đề) - Đức tính tốt đợc biểu ntn? - Sù khiªm tèn cã t¸c dông g× cuéc sèng? - Phải phát huy đức tính khiêm tốn chúng ta phải làm gì? Bài 3: Viết đoạn văn với chủ đề sau: Lợi ích việc đọc sách GV định hớng: - §äc s¸ch gióp ta nhËn thøc râ h¬n vÒ thÕ giíi - Đọc sách giúp ta nhận thức đợc quá khứ, tong lai - §äc s¸ch gióp ta th«ng c¶m víi ngßi §äc s¸ch gióp tath gi¶n, gi¶i trÝ Bài 4: Viết đoạn văn nghị luận (từ 10 đến 15 dòng) nói các vấn đề sauvề : (119) a,Về vấn đề vệ sinh môi trờng b, Về vấn đề an toàn giao thông c, Lçi ph¸t ©m cña ngêi Thanh Ho¸ Gợi dẫn: Nghị luận các vấn đề xã hội X©y dùng hÖ thèng c©u hái: 1, Vấn đề đó nh nào? 2, Biểu cụ thể vấn đề đó 3, Tác hại (lợi ích) vấn đề đó với sống ngời 4, Thái độ nguời trớc vấn đề đó Bài 5: Viết đoạn văn nghị luận từ 10 đến 15 dòng) nói các vấn đề sauvề a, Viết đoạn văn khoảng 10 đến 15 dòng trình bày suy nghĩ em mối quan hệ anh em ruột thịt gia đình b, Viết đoạn văn khoảng 10 đến 15 dòng trình bày suy nghĩ em trách nhiệm cháu tổ tiên c, Viết đoạn văn khoảng 10 đến 15 dòng trình bày suy nghĩ em đạo làm cha mẹ Nghị luận các vấn đề t tởng đạo lí: Gîi dÉn: - Viết câu chủ đề khái quát nội dung toàn đoạn, sau đó dựa vào câu chủ đề tự đạt câu hỏi để lËp luËn cho ®o¹n v¨n - HÖ thèng c©u hái: Em có suy nghĩ gì các mối quan hệ , đạo lí , và trách cháu đối víi tæ tiªn 2, T¹i l¹i suy nghÜ nh vËy 3, Ph¶i lµm g×? Viết câu chủ đề cho các đoạn văn a, Anh chÞ em gia cã mqh th©n thiÕt, g¾n bã kh«ng thÓ t¸ch rêi gièng nh ch©n vµ tay lµ bé phËn kh«ng thÓ thiÕu cña c¬ thÓ ngêi b, Tình yêu thơng, kính trọng, lòng hiếu thảo cha mẹ đó là đạo lí tốt đẹp của đạo làm c, Nhớ ông bà tổ tiên, nhớ cội nguồn là nét đẹp văn hoá truyền thống ông cha ta HÖ thèng lËp luËn a, Giữa anh chị em gia đình có mqh thân thiết, gắn bó không thể tách rời khác với quan hệ đồng nghiệp, quan hệ làng xóm, bạn bè Khi ta gặp khó khăn, hoạn nạn có thể ta xẽ không có bạn bè bên cạnh, có thể bị bạn bè, đồng nghiệp xa lánh, bỏ rơi nhng anh em ruột thịt gia đình xẽ không bỏ rơi ta, anh em luôn cùng ta chia xẽ khã kh¨n ho¹n n¹n cuéc sèng V× anh chÞ em ruét htÞt cïng sèng díi mét m¸i nhµ, cïng chung dßng m¸u, cïng mÑ sinh * Bµi tËp 3: Cã mét v¨n b¶n tù sù sau: " Ngày xa có em bé gái tìm thuốc chữa bệnh cho mẹ Em đợc phật trao cho mét b«ng cóc Sau dÆn em c¸ch lµm thuèc cho mÑ PhËt nãi thªm: " Hoa cóc cã bao nhiªu c¸nh, ngêi mÑ sÏ sèng thªm bÊy nhiªu n¨m" V× muèn mÑ sèng thËt l©u cô bé dừng lại bên đờng tớc các cánh hoa làm nhiều cánh nhỏ Từ đó hoa cúc có nhiều cánh Ngày cúc đợc dùng chữa bệnh Tên y học cúc là Liêu Chi" a Ph©n tÝch bè côc, sù liªn kÕt cña v¨n b¶n tù sù trªn b Có thể đặt tên cho câu chuyện nào? c Cảm nghĩ em sau đọc chuyện? Bµi Lµm: (120) a Học sinh nhớ lại bố cục phần văn để phân tích Kết luận chặt chẽ xác định P1 C©u giíi thiÖu hoµn c¶nh cña c©u chuyÖn P2 Tõ c©u nªu diÔn biÕn cña c©u chuyÖn P3 câu còn lại : Khẳng định vai trò, giá trị hoa cúc Sù liªn kÕt v¨n b¶n kh¸ chÆt chÏ Mở đầu: Vấn đề tìm thuốc chữa bệnh cho mẹ Th©n truyÖn: §îc phËt cho b«ng cóc, híng dÉn c¸ch lµm thuèc ch÷a bÖnh cho mẹ và nói cách để mẹ sống đợc nhiều năm - Hành động hiếu thảo cô bé : Qua việc xử lý hoa cúc - thuốc chữa bệnh cho mÑ KÕt thóc : Vai trß cña cóc y häc thuèc ch÷a bÖnh cho ngêi M¹ch l¹c ý xuyªn suèt toµn v¨n b¶n lµ thuèc ch÷a bÖnh cho mÑ Nã cµng râ nÐt hîp sù xuÊt hiÖn cña hoa cóc b Học sinh xác định nội dung chính văn để đặt tiêu đề: Tiêu đề phải phù hợp với nội dung + V× hoa cóc cã nhiÒu c¸nh + T×nh víi mÑ + Cóc lµ thuèc ch÷a bÖnh c C¶m nghÜ ( Häc sinh tù lµm) - Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh viÕt tõ c©u thÓ hiÖn bè côc liªn kÕt chÆt chÏ m¹ch l¹c - Dµnh thêi gian cho häc sinh viÕt - Ch÷a bµi hoµn chØnh II ViÕt ®o¹n v¨n qui n¹p NS: / / 2013 NG: / / 2013 «n Mét sè kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ v¨n b¶n A Yªu cÇu: - Cñng cè cho häc sinh c¸c kü n¨ng cÇn cã t¹o lËp v¨n b¶n - Muốn tạo đợc văn bản, cần biết cách liên kết tầm quan trọng xây dựng bố côc sù m¹ch l¹c cña v¨n b¶n - RÌn kÜ n¨ng x©y dùng v¨n b¶n B- ChuÈn bÞ: - Bµi lý thuyÕt phÇn t¹o lËp v¨n b¶n - Bµi tËp ë nhµ C- Tiến trình các hoạt động dạy học: I- ổn định lớp: II- KiÓm tra bµi cò: Bµi tËp ë nhµ III- Bµi míi: * Bµi tËp 1: Cho tËp hîp c©u: (121) ChiÕc xe lao mçi lóc mét nhanh (1) kh«ng ®iÖn! t«i ph¶i ®uæi theo nã v× t«i lµ tµi xÕ chiÕc xe mµ ! " (2) Mét chiÕc xe « t« buýt chë ®Çy kh¸ch ®ang lao xuèng dèc (3) Thấy bà thò dầu cửa kêu lớn (4) Một ngời đàn ông mập mạp, mồ hôi nhễ nhãi gắng chạy theo xe (5) Ông ! không kịp đâu !đừng đuổi theo vô ích ! ( 6) ngời đàn ông vội gào lên ( 7) a Hãy xếp lại tập hợp câu trên theo thứ tự hợp lí để có đợc văn mang tÝnh liªn kÕt chÆt chÏ? b Theo em có thể đặt đầu đề cho văn trên đợc không? c Phơng thức biểu đạt chính văn trên là gì? A Tù sù C Miªu t¶ B BiÓu c¶m D NghÞ luËn d Viết đoạn văn từ - dòng để nêu cảm nghĩ em văn trên? Bµi lµm: GV cho học sinh nhắc lại kiến thức cũ đã học tiết trớc để lµm a Học sinh xếp theo thứ tự sau Đọc văn đã xắp xếp ? có xếp đó? V× : C©u lµ c©u giíi thiÖu mét hiÖn tîng quan träng, kh¸i qu¸t c©u chuyÖn xe kh¸ch dÇy ngêi lao xuèng dèc Câu : Xuất ngời đàn ông có đặc điểm mập, chạy theo xe (Vì nÕu kh«ng cã sù kiÖn nµy sÏ kh«ng cã c¸c sù viÖc nèi tiÕp, Tiếp theo là câu : Vì xe không dừng lại để dẫn đến ý kiến bà trªn xe Câu 4: Liền với câu ( Lời bà ta) vì bà ta và khách nghĩ ông ta bị lì chuyÔn xe Cuối cùng là câu và câu gây vỡ lẽ đến tức cời đồng thời là kết thóc chuyÖn b Học sinh đặt tiêu đề: + Kh«ng kÞp ®©u + Mét tµi xÕ mÊt xe c Phơng thức biểu đạt chính là A d Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh viÕt ®o¹n v¨n - tr×nh bµy - nhËn xÐt Đoạn tham khảo: Khi đọc ba câu đầu câu chuyện thơng và ái ngại cho ngời đàn ông đã mập lại phải đuổi theo xe đầy ngời xuống dốc ( Chắc là ông ta lỡ xe!) giá xe phanh lại để chờ ông ta khó Đằng l¹i kÞch tÝnh cña c©u chuyÖn lªn cao " ChiÕc xe cø lao mçi lóc m«t nhanh" Sù ái ngại đó đã lan ngời ngồi trên xe bà thò cổ khuyên ông ta đừng chạy Thật bất ngờ cho bạn đọc vỡ lẽ ông ta là tài xế Thế thì cuội chạy ông ta là có lí Thật vừa đáng thơng vừa nực cời cho ông tài xế " Lỡ xe" Bµi tËp 2: Cho ®o¹n v¨n " Enrico nµy ! ( 1) h·y nhí r»ng t×nh yªu th¬ng kÝnh träng cha mÑ lµ t×nh c¶m thiêng liêng (2) thật đáng xấu hổ và nhục nhã cho kẻ nào chà đạp lên tình yêu thơng đó(3) " ( Trích mẹ tôi - Những lòng cao Et- môn -đô - A- mi -xi) a Đoạn văn có câu theo em có thể đổi chỗ câu + đợc không vì sao? b Trong ®o¹n v¨n cã nh÷ng tõ ghÐp nµo? nh÷ng tõ ghÐp Êy diÔn t¶ lÜnh vùc nµo cuéc sèng ngêi? c Nội dung trên nói vấn đề gì? em có biết bài ca dao nào cùng có nội dung đó hãy viết ít hai bài? Bài làm: Hớng dẫn học sinh liên kết văn bản, mạch lạc văn để làm c©u (a) a không thể đổi chỗ hai câu và đợc vì đổi chỗ nội dung văn rời rạc Bởi từ " đó" câu là dấu liên kết với câu (122) b Học sinh nhắc lại khái niệm từ ghép các loại từ ghép và tác dụng để làm + Yêu thơng kính trọng cha mẹ, tình cảm thiêng liêng, xấu hổ, nhục nhã chà đạp, yªu th¬ng + C¸c tõ ghÐp thuéc lÜnh vùc thÓ hiÖn t×nh c¶m víi cha mÑ ë hai t×nh huèng - Con ngoan - Con cha ngoan c Néi dung ®o¹n v¨n nãi vÒ t×nh c¶m yªu th¬ng kÝnh träng cha mÑ cña ngêi lµ rÊt thiªng liªng - Ngêi ViÖt Nam cã nhiÒu bµi ca dao cïng néi dung VD1: " C«ng cha cu mang" VD2: " Công cha nh đạo con" * Bài tập 3: Trong chuyện “cuộc chia tay búp bê” tác giả đã miªu t¶ c¶nh thiªn nhiªn ®o¹n v¨n sau: Đằng đông, trời hửng dần Những bông hoa thợc dợc vờn đã thoáng mµn s¬ng sím vµ b¾t ®Çu khoe bé c¸nh rùc rì cña m×nh Lò chim x©u, chim chiền chiện nhảy nhót trên cành và chiêm chiếp hót Ngoài đờng, tiếng xe m¸y, tiÕng « t« vµ tiÕng nãi chuyÖn cña nh÷ng ngêi ®i chî mçi lóc mét rÝu ran C¶nh vËt vÉn cø nh h«m qua, h«m th«i mµ tai ho¹ r¸ng xuèng ®Çu anh em t«i nÆng nÒ thÕ nµy a) H·y nhËn xÐt vÒ nghÖ thuËt miªu t¶ ®o¹n v¨n b) Qua ®o¹n v¨n, em h·y chØ râ vai trß v¨n miªu t¶ t¸c phÈm tù sù nµy *Củng cố:GV chốt lại số kiến thức *Dặn dò :ôn bài chuẩn bị bài cho tiết sau *Rút kinh nghiệm: Đã duyệt ngày / /2013 NS: / / 2013 NG: / / 2013 Ôn số vấn đề văn A Môc tiªu: 1.Kiến thức :Học sinh nắm chắc, vận dụng kiến thức văn để viết văn tự sự, miêu tả, biểu cảm 2.Kỹ năng: biết tìm hiểu đề ,tìm ý, lập dàn ý, viết bài hoàn chỉnh với các đề văn đã học phù hợp với đề bài 3.Thái độ : thích tìm hiểu văn tự sự, miêu tả, biểu cảm B.Phương pháp: ôn luyện, thực hành C.Nội dung :G/v : Hướng dÉn học sinh thực hành D ChuÈn bÞ: - Bµi lý thuyÕt phÇn t¹o lËp v¨n b¶n - Bµi tËp ë nhµ Đ.Tiến trình các hoạt động dạy học: I- ổn định lớp: II- KiÓm tra bµi cò: Bµi tËp ë nhµ III- Bµi míi: (123) Hoạt động thầy và trò ?Xác định thể loại đề ? ?Nội dung đề yêu cầu gì? ?Em hãy tìm ý cho đề trên? Mở bài em giới thiệu gì? ?Thân bài kể chi tiết nào? Em hãy trình bày? G/v gợi ý cách làm bài G/v chia lớp thành hai nhóm:làm bài đại diện nhóm trình bày G/v gợi ý-gọi học sinh kể G/v nhận xét bổ sung bài Nội dung chính A.đề văn tự sự: 1.Cho đề bài tự Đề :Kể gặp gỡ (đi thăm các chú đội …) a Tìm hiểu đề : _ Thể loại:k/c đời thường _Nội dung: gặp gỡ các chú đội thú vị b.Tìm ý: 22-12Ngày thành lập quân đội nhân dân việt nam -Trên đường đến nơi -Cô giáo tập trung hướng dẫn -Thăm gặp gỡ các chú -Trň chuyện chia tay c.DŔN BŔI *Mở bài : Nhân ngày 22.12 trường em tổ chức toàn học sinh khối đến thăm…ở lực lượng phòng không không quân -Đến nơi , chúng em ngạc nhiên : Nhiều máy bay tên lửa *Thân bài : -Cô giáo tập trung điểm sĩ số Hướng dẫn :cho vào phòng thong tinh Em nhận máy bay dò sóng ra- –ô -Một chú giới thiệu:trên máy bay nào có máy phát tính hiệu để truyền trung tâm có máy bay nào xâm phạm bầu trời bị máy dò sóng phát và báo cho các lực lượng bắn nổ máy bay -Sau đó nói chuyện với các chú đội -Các chú nói chuyện truyền thống … -Kể chuyện chiến đấu ,chuyện riêng tư -Em yêu cầu chú hát tặng chúng em bài “Ngày đầu tiên ’’rất hay đôi lúc dí dõm *Kết bài : -Bây giờ, em hiểu thêm đời sống các chú … -Yêu quý và tự hào và sống xứng đáng… B Văn miêu tả Đoạn văn miêu tả mùa thu đến H/S viết đoạn văn tả mùa -Trời se lạnh thu quê hương em -Hồ nước xanh -Trời xanh ,mây trắng (124) -Gío thổi nhẹ -Hoa cúc nở các vườn nhà -Hương cốm thoảng qua Học sinh đọc bài tập II LUYỆN TẬP VỀ VĂN MIÊU TẢ: Trao đổi thảo luận, trình Bµi 4: ( trang 29 SGK) T¶ quang c¶nh buæi s¸ng trªn quª h¬ng em bày ý kiến - Mặt trời (mâm lửa, mâm vàng) lòng đỏ trøng thiªn nhiªn - BÇu trêi (lång bµn khæng lå, nöa qu¶ cÇu xanh) bÇu trêi s¸ng vµ m¸t mÎ nh khu«n mÆt em bÐ sau giÊc ngñ dµi, chiÕc b¸t thuû tinh, tÊm kÝnh lau - Hµng c©y bøc têng thµnh cao vót, c« g¸i nghiªng m×nh, hµng qu©n danh dù - Núi đồi bát úp, cua kềnh, mâm xôi - Nh÷ng ng«i nhµ; viªn g¹ch, bao diªm, tr¹m g¸c Bài 5: (trang 29 SGK) Học sinh thảo luận, Tả cảnh dòng sông Tìm ý - Bầu trời - ánh nắng- không gian - thời gian tả Giáo viên định hướng - Dòng sông nào ? đâu…? - Mặt sông - Hai bên bờ sông - Điểm bật dòng sông Bài 1: (trang sách bài tập) a) Cảnh sắc mùa thu c) lá vàng rải rác bay theo gió d) vầng trăng tròn sáng gương b) Không chọn A vì đó là bầu trời mùa hè B vì đó là khí hậu mùa đông D vì đó là đặc điểm mùa xuân ? Muốn miêu tả hay người ta cần lực gì? ?Quan sát và ghi chép lại đặc điểm lớp học em? Trong đặc điểm đó, đặc điểm nào bật ? III.TẬP QUAN SÁT,TƯỞNG TƯỢNG SO SÁNH VÀ NHẬN XÉT TRONG VĂN MIÊU TẢ 1.Các lực cần thiết: -Quan sát,nhận xét, liên tưởng, tưởng tượng, ví von,so sánh để làm bật đặc điểm tiêu biểu 2.Bài tập: a Đặc điểm lớp học -Lớp quét vôi màu vàng chanh -Cửa lớp gỗ, màu sơn xanh lá cây -Riêng cửa sổ có song sắt thưa -Chính lớp có treo ảnh Bác -Bên trái là năm điều Bác dạy,bên phải là thư (125) chúc -Bục giảng xây cao ráo -Bảng màu xanh lá cây nhạt -Hai dãy bàn ghế thơm phức, -Các lẵng hoa tự tạo treo tường mộc mạc có duyên _Lớp học ngôi nhà thứ hai thân thương em b.Tả dòng sông hùng vĩ và thơ mộng _Mở bài :Giới thiệu sông hùng vĩ, thơ mộng-Sông gì? ? Yêu cầu h/s làm dàn _ Thân bài : bài, đọc - nhận xét -Sông chảy qua Giáo viên bổ sung -Nước sông màu Giống dãi lụa vắt ngang lên áo màu xanh đồng quê em -Hai bên bờ sông bãi mía,nương dâu xanh ngắt -Từng đoàn thuyền dong buồm,thả lưới trắng xoá mặt sông -Hai bên bờ sông ,các bà ,các cô xã viên ruộng hái bắp ,tỉa dâu -Chiều :Trẻ bơi lội ,vùng vẫy trên sông Kết bài:cảm xúc dòng sông,suy nghĩ dòng sông IV.Củng cố: phương pháp làm bài văn tự sự,miêu tả hoàn chỉnh V.Hướng dẩn:Học bài , chuẩn bị tiết sau ôn ca dao *Rút kinh nghiệm: Đã duyệt ngày NS: NG: / / / /2013 / 2013 / 2013 Chủ đề 3:ca dao,cách đọc hiểu ca dao, nghệ thuật đặc sắc ca dao A-Mục tiªu bµi häc - Cñng cè kiÕn thøc vÒ ca dao d©n ca HS cã kü n¨ng t×m hiÓu ca dao d©n ca - Cñng cè kiÕn thøc vÒ liªn kÕt v¨n b¶n HS rÌn kü n¨ng dùng ®o¹n vµ liªn kÕt v¨n b¶n B- ChuÈn bÞ: C- Tiến trình các hoạt động dạy học: I- ổn định tổ chức: II- KiÓm tra bµi cò: III- Ba× míi: (126) Yªu cÇu HS «n vÒ ca dao d©n ca §· häc nh÷ng v¨n b¶n ca dao vÒ các chủ đề nào? Kể tên ? I Kh¸i niÖm Ca dao: sgk + Chủ đề tình yêu gia đình + Về tình yêu quê hơng đất nớc + Ch©m biÕm, mØa mai + Than th©n - Tình cảm thể là tình ? NhËn xÐt g× vÒ nh÷ng t×nh c¶m c¶m cao thÓ hiÖn nh÷ng bµi ca dao đẹp, thấm nhuần t tởng nhân văn sâu sắc nµy? ( Tình yêu gia đình, quê hơng làng xóm, t×nh yêu thơng đồng loại ) VD: Đứng bên ni đồng, ngó bên tê * Cách tìm hiểu ca dao: đồng, Mênh mông bát ngát 1- T×m hiÓu chñ thÓ cña lêi ca : Đứng bên tê đồng ,ngó bên ni - Lời ca đó là ? Mợn lời ? đồng, bát ngát mênh mông CÊt lªn hoµn c¶nh nµo ? Thân em nh chẽn lúa đòng đòng 2- Xác định nội dung - Nghệ thuật PhÊt ph¬ díi ngän n¾ng hång ban bµi ca dao: mai - Bµi ca dao thÓ hiÖn néi dung g× ? Nãi -Nếu xác định chủ thể bài ca lªn ®iÒu g× ? lµ ngêi g¸i th«n quª-> 3- ThÓ hiÖn c¶m xóc: Nghiªng vÒ c¶m xóc tù hµo - Bài ca để lại em cảm xúc - NÕu chñ thÓ lµ chµng trai th× g× ? niÒm c¶m xóc nghiªng vÒ lêi ngîi - Giúp em hiểu đợc điều gì ? ca vẻ đẹp đầy sức sống ngời II §Æc ®iÓm ca dao d©n ca VN: g¸i th«n quª * Kh¸i niÖm ca dao- d©n ca: - Gièng: + Lµ nh÷ng bµi th¬, bµi h¸t tr÷ t×nh d©n gian cña quÇn chóng nh©n d©ndo nh©n d©n s¸ng t¸c H·y nªu kh¸i niÖm ca dao d©n ca?so+ Tr×nh diÔn vµ lu hµnh truyÒn miÖng tõ sánh giống và khác nhau? đời này qua đời khác + ND: phản ánh tâm t, tình cảm nhân dân lao động - Kh¸c: + Ca dao : phÇn lêi cña bµi ca + D©n ca: phÇn lêi vµ ©m nh¹c d©n gian III Nội dung và nghệ thuật đặc sắc Ca dao, d©n ca: * Những câu hát tình cảm gia đình: - Néi dung: Bµy tá t/c , nh¨c nhë ca ngîi vÒ c«ng ¬n sinh thµnh vÒ t×nh c¶m mÉu -Hãy nêu nghệ thuật đặc sắc ca tử, tình anh em ruột thịt dao d©n ca? - NghÖ thuËt: -Ca dao tình cảm gia đình thể + Hình ảnh so sánh, ẩn dụ quen thuộc néi dung g×? * Nh÷ng c©u h¸t vÒ t×nh yªu quª h¬ng đất nớc, ngời: - Néi dung: Ca ngîi nh÷ng danh lam thắng cảnh, vẻ đẹp giang sơn gÊm vãc, nh÷ng di tÝch lÞch sö g¾n chÆt với đời sống tinh thần DT - NghÖ thuËt: + Bằng câu hỏi, lời đáp, lời mời, (127) -Về tình yêu quê hơng đất nớc ngêi ca dao thÓ hiÖn néi dung g×? Ca dao thÓ hiÖn néi dung than th©n nh thÕ nµo? lêi nh¾n + NghÖ thuËt so s¸nh * Nh÷ng c©u h¸t than th©n: - Néi dung: Béc lé nh÷ng nçi lßng tª t¸i, nỗi khổ đắng cay, tủi nhục, ngời lao động, đặc biệt là thân phận ngời phụ nữ x· héi PK - NghÖ thuËt: + Mîn nh÷ng vËt gÇn gòi, bÐ nhá, đáng thơng làm biểu tợng, ẩn dụ so sánh * Nh÷ng c©u h¸t ch©m biÕm: - Néi dung: Nh»m ch©m biÕm, phª ph¸n chÕ giÔu nh÷ng thãi h tËt xÊu céng đồng gia đình - NghÖ thuËt: trµo léng d©n gian, nãi qu¸, phóng đại Nh÷ng néi dung ch©m biÕm cña ca dao đó là gì? IV- Híng dÉn häc ë nhµ: Häc vµ lµm bµi tËp cßn l¹i ChuÈn bÞ cho tiết sau «n vÒ ca dao(tiÕptheo) Trêng : THCS Chuyªn ngo¹i Sæ c«ng t¸c Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Ph¬ng Th¶o N¨m häc: 2013 - 2014 (128) Trêng : THCS Chuyªn ngo¹i Hå s¬ : Gi¸o viªn Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Ph¬ng Th¶o N¨m häc: 2013 - 2014 Trêng : THCS Chuyªn ngo¹i Sæ chuyªn m«n Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Ph¬ng Th¶o N¨m häc: 2013 - 2014 14.TiÕng gµ tra Xu©n Quúnh 15 Mét thø quµ cña lóa non: cèm NS: NG: / Th¹ch Lam / - Ngũ - Vẻ đẹp sáng đằm thắm ng«n nh÷ng kØ niÖm vÒ tuæi th¬ vµ t×nh - tự cảm bà cháu đợc thể bài Tuú bót - Ca ngợi phong vị đặc sắc, nét đẹp Vhoá thức quà độc đáo gi¶n dÞ cña DT - H×nh ¶nh b×nh dÞ ch©n thùc - TT MT tinh tÕ- nh¹y c¶m - Tõ ng÷ chän läc tinh tÕ, c©u v¨n cã nhÞp ®iÖu - KÕt hîp t¶+ kÓ+ BL- > G/ trÞ cèm / 2013 / 2013 «n v¨n ph¸t biÓu c¶m nghÜ A- Môc tiªu bµi häc: - Cñng cè kiÕn thøc vÒ v¨n BC vÒ t¸c phÈm v¨n häc - HS rèn kỹ tìm hiểu đề, kỹ tìm ý, lập dàn ý, dựng đoạn, liên kết đoạn B- ChuÈn bÞ: - Lý thuyÕt- Mét sè TP ch¬ng tr×nh v¨n - HS thờng bỏ qua phần bộc lộ cảm xúc, hầu nh dừng lại việc nhận xét, đánh giá tác phẩm mà cha biết cách trình bày -> GV cần chú ý vấn đề này C- Tiến trình các hoạt động dạy học: (129) * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: Bµi tËp * Bµi míi: Hoạt động GV và HS ? ThÕ nµo lµ biÓu c¶m vÒ TPVH? Khi BC CÇn chó ý ®iÒu g× ? Néi dung bµi häc I- Mét sè lu ý lµm v¨n BC vÒ TP v¨n häc: - TPVH chính là đối tợng BC-> Biểu cảm vÒ ph¬ng diÖn chÝnh: ND vµ NT VD: ( Kh«ng MÇm non m¾t lim dim nhÊt thiÕt BC vÒ c¶ 2) Cè nh×n qua kÏ l¸ C¸c bíc tiÕn hµnh: ThÊy m©y bay hèi h¶ + Đọc kỹ TP để xác định ND chính ThÊy lÊt phÊt ma phïn + T×m nh÷ng tõ ng÷ hay, nÐt nghÖ thuËt ( MÇm non- Vâ Qu¶ng) đặc sắc * ND: Vẻ đẹp đáng yêu đầy sức sống Thể ND tác phẩm cña MÇm non-> Mïa xu©n + ChØ nh÷ng caÝ hay vÒ ND- NT.( Tëng Tõ ng÷ -h×nh ¶nh: tợng, liên tởng, nhận xét, đánh giá biểu + Mắt lim dim-> Gợi tả vẻ đáng yêu c¶m) nh mét chó bÐ võa thøc dËy sau giÊc + Dùng ®o¹n vµ liªn kÕt ®o¹n ngñ dµi Dµn ý: + Cè nh×n- thÊy -> Dêng nh chó A/ Më bµi: bé đó cố nhìn vật xung - Trùc tiÕp: Giíi thiÖu th¼ng TGquanh víi vÎ ng¬ ng¸c, ng¹c nhiªn, TP( §o¹n ngỡ ngàng trứơc đổi thay đất trÝch)- Béc lé c¶m xóc kh¸i qu¸t trêi - Gi¸n tiÕp: Dùa vµo ND TP hoÆc giíi + H×nh ¶nh mïa xu©n: M©y hèi h¶thiÖu vÒ TG( So s¸nh víi t¸c phÈm, t¸c Ma gi¶ kh¸c ) Lất phất-> thứ đổi thay- dờng B/ Thân bài: nh tất cựa mình tỉnh giấc để - H×nh dung, tëng tîng, liªn tëng, nhËn đón chào mùa xuân xét đánh giá tác phẩm -> Biểu cảm -> Cảnh thật đẹp và đáng yêu -> Say thông qua cách hiểu TP đó mª, thÝch thó - Những hình dung tởng tợng đó dựa trên c¬ së nh÷ng tõ ng÷, h×nh ¶nh bµi C/ KÕt bµi: Khẳng định lại cảm xúc nêu giá trị cña TP ngời đọc ? Yêu cầu đề bài ? + §èi tîng BC: bµi c¶nh khuya + C¶m xóc kh¸i qu¸t: Yªu thÝch + ND chÝnh: t×nh yªu TN g¾n liÒn víi tình yêu Đất nớc-> Vẻ đẹp tâm hồn nghÖ sü- T©m hån chiÕn sü II- LuyÖn tËp: 1-Bµi tËp 1: - C¶m nghÜ cña em vÒ t¸c phÈm: “C¶nh khuya” cña Hå ChÝ Minh + §èi tîng BC: bµi c¶nh khuya + C¶m xóc kh¸i qu¸t: Yªu thÝch + ND chính: Vẻ đẹp nên thơ huyền ảo cña nói rõng ViÖt b¾c-> thÓ hiÖn t×nh yªu thiªn nhiªn g¾n liÒn víi t×nh yªu §Êt níc cña B¸c A/ Më bµi: - Trùc tiÕp: Bµi th¬: C¶nh khuya lµ bµi thơ hay, thể rõ vẻ đẹp núi rừng VB-> thấy đợc vẻ đẹp tâm hồn Bác - Gi¸n tiÕp: Tr¨ng lu«n lµ ngêi b¹n tri ©m tri kû cña Bác Vẻ đẹp ánh trăng nơi núi rừng ViÖt B¾c B/ Th©n bµi: * Vẻ đẹp núi rừng VB: + Thời gian- Không gian: Buổi đêm (130) khuya ? Vẻ đẹp núi rừng VB đợc lên -> Vọng lên âm tiếng suối qua qua nh÷ng h×nh ¶nh nµo ? + So s¸nh tiÕng suèi víi ©m ? Có gì đặc sắc cách tả ? trÎo cña giäng h¸t-> Gîi c¶m gi¸c gÇn gòi, + So s¸nh ©m tiÕng suèi- ©m Êm ¸p - Hình ảnh đêm núi rừng VB thật đẹp, tiÕng h¸t lung + H×nh ¶nh ¸nh tr¨ng lång bãng linh, huyÒn ¶o c©y +Tr¨ng lång cæ thô, bãng lång hoa -> bãng tr¨ng luån qua kÏ l¸- t¹o nh÷ng m¶ng mµu tèi, s¸ng ®an xen- t¹o nh÷ng b«ng hoa tr¨ng thËt nªn th¬-> lµm lòng ngời say đắm * T©m tr¹ng cña B¸c: - Câu thơ thứ có gì đặc biệt C¶nh khuya nh vÏ- Ngêi cha ngñ-> C©u cách ngắt nhịp? Ngắt nhịp đó gợi cho thơ nh mở trớc mắt ngời đọc hình ảnh em h×nh dung nh thÕ nµo vÒ B¸c ? thao thøc cña B¸c - §äc bµi th¬ em hiÓu g× vÒ B¸c ? C¶m - Thao thøc v× tr¨ng hay: xóc cña em vÒ B¸c nh thÕ nµo ? Cha ngñ v× lo nçi níc nhµ -> NhÞp th¬ ng¾t nhÞp 2/2/ 3-> HiÖn lªn h×nh ¶nh b¸c ®ang d¹o bíc díi tr¨ng HS viết - đọc - nhận xét GV cho -> Tâm hồn thi sỹ gắn liền đó là tâm ®iÓm hồn ngời chiến sỹ lo cho vận mệnh đất nớc 2- Bµi tËp 2: HS viÕt bµi - chó ý liªn kÕt 3- Bµi tËp 3: VD: Nếu nh đọc đến câu thơ thứ 3, ta - Lập dàn ý cho đề bài sau: Cảm nghĩ vÉn em vÒ t×nh quª h¬ng thÓ hiÖn bµi: tởng nh vẻ đẹp núi rừng Vb khiến “Hồi hơng Ngẫu th” Hạ Tri chơng thi nh©n nh l¹c bíc c¶nh thiªn A/ Më bµi: nhiên huyền ảo thì đến câu thơ cuối Bµi th¬: Håi h¬ng ngÉu th lµ bµi th¬ hay ta míi thËt sù hiÓu vÒ Ngêi- T©m hån thể tình quê hơng đậm đà tha thiết thi sỹ gắn liền đó là tâm hồn ngời B/ Thân bài: chiến sỹ lo cho vận mệnh đất nớc Hai c©u th¬ ®Çu: ThiÕu tiÓu MÊn mao tåi ->Cho biÕt thêi gian xa quª- miªu t¶ sù ? Phần MB cần nêu vấn đề gì ? thay đổi vóc dáng, tuổi tác -> tâm tr¹ng bïi ngïi – nöa mõng, nöa tñi cña TG ? Phần TB cần nêu vấn đề gì? hai c©u cuèi: Nhi đồng- Hà xứ lai -> Cảnh quê hơng thay đổi- Ngậm ngùi xãt xa bÞ coi lµ kh¸ch trªn quª h¬ng m×nh ->Cảm thông- cảm động vị quan đời sống nơi đô thành mà đến phút cuối đời lại quay trở quê hơng ->Yªu quª h¬ng s©u s¾c- > Tr©n träng vµ xóc động trớc tình cảm đó * HS tr×nh bµy vµ nhËn xÐt- cho ®iÓm C Híng dÉn häc ë nhµ: - ¤n phÇn v¨n biÓu c¶m vÒ TPVH Chó ý kü n¨ng lËp dµn ý, dùng ®o¹n - ChuÈn bÞ bµi tiÕp v¨n BC vÒ TPVH *Rút kinh nghiệm: (131) Đã duyệt ngày NS: NG: / / / /2013 / 2013 / 2013 ôn tập văn biểu cảm tác phẩm văn học A Mục tiêu cần đạt: - Giúp HS ôn tập, củng cố kiến thức văn biểu cảm nói chung và biểu cảm tác phẩm văn học nói riêng - Rèn luyện cho HS kỉ viết đoạn văn biểu cảm, kĩ lập dàn ý, kỉ làm bài văn biểu cảm tác phẩm văn học B Chuẩn bị phương tiện dạy học: - SGK, SGV, Sách bồi dưỡng Ngữ văn,Những bài làm văn mẫu lớp C Tổ chức dạy học: I Những nội dung 1, Dàn ý chung bài văn biểu cảm tác phẩm văn học 2, Viết đoạn văn mở bài 3, Viết đoạn văn phần thân bài 3, Viết kết bài GV cho I Dàn ý chung bài văn biểu cảm HS nhắc 1,Mở bài: lại dàn ý - Giới thiệu tác giả: Nét tiêu biểu tác giả chung - Giới thiệu tác phẩm, hoàn cảnh đời bài văn - Nêu cảm nghĩ chung tác phẩm: Ấn tượng,cảm xúc sâu sắc biểu cảm, tác phẩm nhấn 2, Thân bài: mạnh Lần lượt trình bày cảm xúc, suy nghĩ tác phẩm gợi khắc sâu - Cảm nhận các việc (hình ảnh) tác phẩm cho HS - Cảm nhận câu thơ, khổ thơ nhớ 3, Kết bài: Ấn tượng chung tác phẩm II Luyện lập dàn ý Phát biểu cảm nghĩ các tác phẩm văn học sau: - Cuộc chia tay búp bê - Cảnh khuya - Rằm tháng giêng - Tiếng gà trưa 1, Cuộc chia tay búp bê GV a, Mở bài: hướng - Giới thiệu tác phẩm, tác giả: Truyện ngắn Cuộc bê,của dẫn HS Khánh Hoài đạt giải nhì thi viết thiếu nhi viện khoa lập dàn ý học giáo dục và tổ chức cứu trợ trẻ em Thuỵ Điển tổ chức năm 1992 - Cảm nghĩ chung tác phẩm: Nội dung truyện đề cập đến GV nhắc vấn đề xúc gia đình và xã hội đó là nạn li hôn (132) lại nội dung chính các tác phẩm dẫn tới tan vỡ và nỗi bất hạnh trẻ em b, Thân bài: * Nỗi khổ tâm Thành Thuỷ bố mẹ chia tay - Thành đău đớn nghĩ đến truyện phải chia tay với em + Suốt đêm nghe tiếng khóc tức tưởi cuả thuỷ Thành phải cắn chặt môi để khỏi bật tiếng khóc GV + Chua chát nghĩ cảnh vật vui tươi ngày mà hướng tai hoạ lại dáng xuống đầu hai anh em nặng nề dẫn HS + Những kỉ niệm đẹp đẽ tình anh em lên tâm trí lập dàn ý làm Thành đău đớn vô cùng cho + Phải chia đồ chơi Thành nhường đồ chơi tất cho em số đề bài - Thuỷ: Tủi thân là hoảng sợ trước cảnh ngộ gia đình + Biết tin bố mẹ li hôn Thuỷ khóc suốt đêm GV cho + Nghe mệ lệnh chia đồ chơi Thuỷ run lên, kinh hoàng HS độc + Giận thấy anh đặt búp bê sang bên lập làm + Thương anh nhường búp bê cho anh việc, gọi * Ao ước hai anh em Thành Thuỷ HS trình - Mãi mãi sống bên cùng cha mẹ, mái ấm bày dàn ý, đình lớp nhận - Mong muốn búp bê không phải chia tay xét c, Kết bài: Truyện khặng định li hôn li hôn là vấn đề nhức nhối gây GV nhận hậu đau lòng mà cái phải gánh chịu xét và bổ - Truyện là lời nhắc nhở người gia đình là tổ ấm hạnh sung phúc vô cùng quí giá, người phải giữ gìn thống 2, Bài: Cảnh khuya ( Theo SGK) dàn 3, Rằm tháng giêng ý chung a, Mở bài: cho tác - Bài thơ Rằm tháng giêng viết năm 1948 kháng chiến phẩm chống thực dân Pháp giai đoạn khó khăn và liệt - Cảnh đẹp đêm rằm xuân đã khơi gợi cảm hứng cho thi sĩ, sau dự hội nghị qua trọng trở b, Thân bài: - GV - Hình ảnh vầng trăng tròn toả khắp bầu trời, mặt đất hướng đêm rằm gợi cảm xúc lâng lâng thoát dẫn HS - Bài thơ vẽ khung cảnh thiên nhiên cao rộng bát viết đoạn ngát, tràn đày ánh sáng và sức sống mùa xuân văn - Bức tranh thiên nhiên càng tươi tắn đậm đà từ xuân điệp - Đoạn lại ba lần văn mở - Hình ảnh thuyền chở đầy ánh trăng lướt trên dòng sông bài yêu lấp lánh mang vẻ đẹp lãng mạn tượng trưng cho tình lạc cầu đảm quan cách mạng và lòng người đầy vui vẻ tin tưởng bảo ý: c, Kết bài: Giới thiệu - Bài thơ góp phần khẳng định: HCT là lãnh tụ cách mạng tác giả, tài ba vừâ là nghệ sĩ có tâm hồn và trái tim nhảy cảm tác phẩm, III Luyện viết đoạn văn cảm nhận 1, Đoạn văn mở bài (133) chung tác phẩm - GV cho HS làm đề một, gọi HS trình bày bài, lớp nhận xét, GV sửa chữa sai sót hình thức, nội dung bài a, Cuộc chia tay búp bê Cuộc chia tay búp bê là truyện ngắn cảm động đã trao giải nhì thi thơ văn viết quyền trẻ em Viện khoa học giáo dục và tổ chức cứu trợ trẻ em Thuỵ Điển tổ chức năm 1992.Truyện đã phê phán bậc cha mẹ thiếu trách nhiệm với cái, truyện ca ngợi tình cảm sáng vị tha đứa trẻ, đồng thời thể nỗi đau xót bất hạnh đưa trẻ chẳng may rơi vào hoàn cảnh bất hạnh b, Rằm tháng giêng Vào năm 1948 công kháng chiến thực dân Pháp giai đoạn khó khăn liệt, công việc bề bộn cảnh đẹp đêm rằm đầu xuân đã khơi gợi nguồn cảm hứng cho thi sĩ Sau dự hội nghị quan trọng, Bác trở trên thuyền lướt phơi phới, chở đầy ánh trăng cảnh trời nước bao la ngập tràn ánh trăng, 2, Đoạn văn phần thân bài- HS tự viết bài 3, Viết đoạn văn kết bài a, Cuộc chia tay búp bê Cuộc chia tay búp bê phản ánh khá sinh động hoàn cảnh đáng thương em bé chẳng may rơi vào hoàn cảnh éo le Cuộc chia tay đau đớn đầy cảm động anh em truyện khiến người đọc thấm thía rằng: Gia đình là tổ ấm hạnh phúc vô cùng quí giá nên người phải cố gắng và giữ gìn Bài học mà truyện đặt có ý nghĩa giáo dục không với các em nhỏ mà còn cho tất các bậc làm cha, làm mẹ Truyện có sức truyền cảm khá mạnh, khiến người đọc thực xúc động b, Rằm tháng giêng Bài thơ là tranh thiên nhiên tuyệt đẹp và thơ mộng trên sông nước đã gây nhiều cảm hứng cho người đọ Tâm hồn Bác là tâm hồn thi sĩ luôn chan hoà với thiên nhiên, đất nước Tuy Bác luôn chăm lo cho nước nhà cho vận mệnh đất nước Viết đoạn kết bài: GV hướng dẫn HS viết C Híng dÉn häc ë nhµ: - ¤n phÇn v¨n biÓu c¶m vÒ TPVH Chó ý kü n¨ng lËp dµn ý, dùng ®o¹n - ChuÈn bÞ bµi tiÕp v¨n BC vÒ TPVH *Rút kinh nghiệm: Đã duyệt ngày NS: NG: / / / /2013 / 2013 / 2013 Chủ đề 5: ôn tập văn phát biểu cảm nghĩ A - Môc tiªu bµi häc: - Cñng cè kiÕn thøc vÒ v¨n biÓu c¶m: C¸c c¸ch lËp ý bµi BC - RÌn kü n¨ng lËp ý, dùng ®o¹n v¨n BC (134) B- ChuÈn bÞ: - ¤n luyÖn c¸c c¸ch lËp ý v¨n BC C- Tiến trình các hoạt động dạy học: * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: Bµi tËp * Bµi míi: Hoạt động GV và HS Néi dung bµi häc ? Cã nh÷ng c¸ch lËp ý nµo thêng gÆp I- Mét sè ®iÓm lu ý: + Håi tëng qu¸ khø vµ suy nghÜ vÒ - §Ó t×m ý cho bµi v¨n BC-> Ngêi viÕt cã hiÖn t¹i thÓ håi tëng kû niÖm, suy nghÜ vÒ hiÖn + Quan s¸t , suy ngÉm t¹i, híng tíi t¬ng lai, tëng tîng t×nh +Tëng tîng t×nh huèng, høa hÑn, huèng, quan s¸t suy ngÉm mong íc - T×nh c¶m ph¶i ch©n thËt-> kh¬i gîi lßng tin và đồng cảm II- LuyÖn tËp: ? Yªu cÇu cña c¶m xóc vµ suy nghÜ ? 1- Bµi tËp 1: + Ch©n thµnh §o¹n v¨n 1: LÇn nµy vÒ th¨m bµ néi, t«i bçng thÊy se ? §o¹n v¨n sau sö dông nh÷ng c¸ch lòng nhận tóc bà nội tôi đã bạc lËp nhiÒu, nÕp nh¨n trªn khu«n mÆt bµ nh dµy ý nào đã học ? Cho biết tác dụng ? thêm Cầm đôi bàn tay gầy guộc bà tôi nói: “ Bà ơi! Bà nghỉ đi, bà để cháu nấu c¬m bµ nhÐ!” Bµ cêi hiÒn hËu vµ xoa ®Çu tôi:“ Cháu đờng mệt, hãy nghỉ đi, bà làm đợc” Nghe bà nói, tôi càng cảm thÊy th¬ng bµ h¬n T«i muèn nãi víi bµ: “ Bµ ¬i !Ch¸u th¬ng bµ l¾m.” VËy mµ kh«ng hiÓu sao, cæ häng t«i cø nghÑn l¹i ” - Quan s¸t, suy ngÉm-> T©m tr¹ng cña ngêi ch¸u lßng yªu th¬ng vµ sù kÝnh träng bµ §o¹n v¨n 2: ? §o¹n v¨n sau sö dông nh÷ng c¸ch Nh÷ng ngµy nµy bän HS chóng t«i rÊt lËp bËn rén, v× s¾p thi häc kú mµ C¶ líp ý nào đã học ? Cho biết tác dụng ? đứa nào lo học Từ thằng Đức lời biÕng nhÊt líp lu«n bÞ c« gi¸o phª b×nh đến cái Hờng chăm lớp, đứa nào còng m¶i miÕt «n bµi Ch¬ng tr×nh «n cña c« gi¸o kh«ng cã giíi h¹n ®©u nhÐ §øa nµo còng sî xanh m¾t Häc «n cã vÊt v¶ nhng còng thó vÞ ThØnh tho¶ng bÊt gi¸c nh×n vÎ mÆt bän b¹n c¶ líp, nhÊt lµ mÊy tíng lêi b©y giê còng “ NghÖt” v× lo l¾ng, tôi không nhịn đợc cời - Quan s¸t, miªu t¶-> T©m tr¹ng cña C¸c b¹n líp mïa thi tíi ? H×nh ¶nh cña cha ký øc cña b¶n th©n em nh thÕ nµo? + Quan s¸t - Suy ngÉm: Ngêi cao to ; HiÒn nhng nghiªm kh¾c RÊt tèt bông + Qua håi tëng: Kû niÖm vÒ mét lÇn cha ®i c«ng t¸c xa 2- Bài tËp 2: §Ò bµi: C¶m nghÜ vÒ mét ngêi th©n yªu Trong gia đình VD: CN vÒ cha - Cha rÊt hiÒn nhng nghiªm kh¾c - Kû niÖm vÒ cha: §i c«ng t¸c n¨m + Nhí cha, gië bøc th cha göi + H×nh dung cha ®ang nãi chuyÖn, ¸nh m¾t Yªu th¬ng (135) ? H·y lËp dµn ý, viÕt ®o¹n v¨n BC cã sö dông c¸ch lËp ý b»ng c¸ch håi tëng suy ngÉm HS tr×nh bµy ®o¹n v¨n, nhËn xÐt vµ chÊm ®iÓm ViÕt ®o¹n v¨n cã sö dông c¸ch lËp ý håi Tëng t¬ng lai, høa hÑn mong íc HS tr×nh bµy - nhËn xÐt- GV chÊm ®iÓm + Mong cha vÒ -> ch¹y ïa l¹i «m cha + Mong cha sÏ ë bªn m×nh m·i m·i a/ Më bµi: - Cha t«i thêng xuyªn ®i c«ng t¸c xa - Mçi lÇn xa cha t«i thÊy thËt buån b/ Th©n bµi: * Ngµy cha ®i chÞ em t«i sôt sïi m·i - Nhí l¹i : Hµng ngµy cha thêng rÊt quan Tâm đến chị em tôi - Buån vµ trèng tr¶i cha ®i v¾ng - Mong ngãng cha trë vÒ thËt nhanh - Mét lÇn cha gäi ®iÖn b¸o ngµy trë vÒ nhà sớm dự định- chúng tôi vô cùng sung síng Ngµy cha vÒ: Cha gÇy s¹m h¬n chóng t«i v« cïng th¬ng cha c/ KÕt bµi: T×nh c¶m víi cha: lu«n yªu th¬ng vµ kÝnh träng * VD: Ngµy cha ®i, t«i vµ th»ng em trai sôt sïi m·i MÆc dï hµng ngµy cha rÊt nghiªm kh¾c,thêng qu¸t chóng t«i,nhÊt lµ nh÷ng lóc bÞ ®iÓm kÐm vµ tranh giµnh c·i cä Cha rÊt tèt nhng nãng tÝnh ChÞ em t«i thêng ngµy vÉn sî cha l¾m.ThÊy chóng t«i khãc cha l¹i qu¸t: “ Cha ®i Råi l¹i vÒ chø cã ®i ®©u xa mµ ph¶i khãc Tuy nãi vËy nhng t«i biÕt cha còng buån l¾m §«i m¾t cha n»ng nÆng Nh×n cha, t«i thÊy lßng nÆng trÜu vµ trèng tr¶i v« cïng 3- Bµi tËp 3: VD: Cứ nghĩ đến ngày gặp lại cha, tôi vô cïng sung síng T«i muèn nãi víi cha: “Cha yêu cha vô cùng Cha đừng xa cha nhé!” Nghĩ đến ®iÒu m×nh sÏ nãi víi cha, t«i thÊy lßng m×nh vui vui T«i mong cha vÒ thËt nhanh để đợc sà vào lòng cha mà nũng nịu, vòi vÜnh quµ Bài 1: Phát biểu cảm ngĩ bài thơ Bài ca Côn Sơn Nguyễn Trãi * Dàn ý: a, Mở bài: - Giới thiệu tác giả: Nguyễn Trãi nhà văn, nhà thơ lớn, là vị anh hùng dân tộc tên tuổi gắn liền với kháng chiến oanh liệt 10 năm kháng chiến chống giặc Minh xâm lược - Bài ca Côn Sơn sáng tác ông sống ẩn quê nhà, bài thơ ca ngợi cảnh đẹp thiên nhiên và thể tâm trạng nhầ thơ lúc đó (136) b, Thân bài: * Cảnh đẹp thiên nhiên thơ mộng Côn Sơn - Miêu tả đa dạng phong phú Côn Sơn giợng thơ sảng khoái đầy tự hào:Con Sơn suối , Côn Sơn có đá , - Sự giao hoà tuyệt đối người với thiên nhiên: Nghe tiếng suối tiếng đàn réo rắt, ru dương; ngồi trên đá ngồi chiếu êm, ngâm thơ nhàn bóng mát rừng trúc * Hình ảnh và tâm trạng nhà thơ: - Cốt cách nhà thơ giống cốt cách đời ẩn sĩ sống an bần, vui thú vui lâm tuyền, gửi gắm tâm vào cỏ cây, hóa lá - Nhà thơ cảm nhận thiên nhiên thính giác, thị giắc và trái tim mình - Bóng dáng nhà thơ hoà vào suối, vào thông vào rừng trúc - Tiếng ngâm thơ nhàn hoà lẫn vào tiếng suối tạo nhạc du dương tuyệt vời - Tâm trạng thảnh thơi tạm quên ưu tư, phiền muộn sống chan hoà với thiên nhiên, thực nhà thơ canh cánh nỗi lo dân, lo nước c, Kết bài: - Bài ca Côn Sơn là tranh thiên nhiên tuyệt đẹp vẽ lên ngòi bút tài hoa và giàu cảm xúc - Đọc bài thơ ta càng hiểu rõ tình yêu quê hương đất nước thiết tha tác giả * Híng dÉn häc ë nhµ: - Häc vµ lµm tiÕp bµi tËp chuÈn bÞ cho bµi viÕt TLV sè - ChuÈn bÞ bµi tiÕp v¨n BC *Rút kinh nghiệm: Đã duyệt ngày NS: NG: / / / /2013 / 2013 / 2013 Chủ đề 5: ôn văn phát biểu cảm nghĩ A- Môc tiªu bµi häc: - Cñng cè kiÕn thøc vÒ viÖc sö dông yÕu tè MT, TS VB biÓu c¶m - HS rÌn kü n¨ng dùng ®o¹n v¨n BC cã sö dông yÕu tè MT, TS , c¸c c¸ch lËp ý th«ng thêng B- ChuÈn bÞ: - ¤n KT tù sù , MT VB biÓu c¶m C- Tiến trình các hoạt động dạy học: * ổn định lớp: (137) * KiÓm tra bµi cò: Bµi tËp * Bµi míi: Hoạt động GV và HS ? YÕu tè TS vµ MT cã vai trß nh thÕ nµo VB biÓu c¶m ? GV: Trong truyÖn yÕu tè Tù sù lµm cho tình tiết gay cấn, hấp dẫn gây đợi chê VD: §o¹n v¨n TS: Chuyện xảy lần đó làm tôi nhớ mãi Sáng hôm đó thằng Tùng rủ tôi tắm s«ng T«i thÝch l¾m Tháa thÝch mµ b¬i nhé Mới h nó đã réo ầm lên rủ tôi ®i T«i v¬ véi bé quÇn ¸o råi ch¹y theo nã S«ng ®©y råi, níc mµ m¸t l¹nh này Không thì thật tiếc Hai đứa t«i thi nh¶y tõ trªn cÇu xuèng C¶m gi¸c thËt tho¶i m¸i Bçng: O¸i TiÕng kªu cña Tïng lµm t«i giËt m×nh Chết Thằng Tùng đã vớng phải thµnh cÇu C¸nh tay cña nã ch¶y ®Çm đìa máu Tôi loay hoay không biết làm thÕ nµo -> Đoạn văn tự sự: Sự việc đợc kể theo tr×nhtù diÔn biÕn x¶y Néi dung bµi häc I- Mét sè ®iÓm lu ý: - MT, TS có vai trò là phơng tiện để tác gi¶ béc lé c¶m xóc - YÕu tè MT cã t¸c dông khªu gîi søc c¶m thô vµ tëng tîng MT ch©n thËt cã søc gîi c¶m lín VD: GÆp l¹i Tïng t«i mõng l¾m Nh×n nó bây chẳng ngờ nó lại là đứa nghịch lớp tôi năm đó Trông nó thËt ch÷ng ch¹c vµ tõ tèn T«i v« cïng ngạc ngạc nhiên biết nó đã là cậu liên đội trởng gơng mẫu ngôi trờng trung t©m thµnh phè Nhí l¹i chuyÖn n¨m xa t«i vµ nã suýt mÊt m¹ng ë s«ng tríc cöa nhµ, t«i l¹i thÊy m×nh vµ nã thËt may mắn Nếu ngày đó chúng tôi không gặp ngêi niªn xãm trªn th× kh«ng biÕt ®iÒu g× sÏ x¶y -> §o¹n v¨n BiÓu c¶m vÒ kû niÖm víi ngêi b¹n th©n YÕu tè TS chØ cã t¸c dụng gợi lại kỷ niệm để biểu cảm tình c¶m b¹n bÌ g¾n bã th©n thiÕt II- LuyÖn tËp: - Bµi tËp 1: VD: Mỗi lần nghe tiếng rao : “Ai đổi tóc rèi lÊy kÑo ®©y!” cña bµ cô, t«i kh«ng khái bïi ngïi Nhí ngày nào mÑ t«i cßn sèng Chuyển đổi VB tự : Kẹo mầm Mçi buæi s¸ng thøc dËy ch¶i tãc, mÑ l¹i vo thµnh VB BiÓu c¶m trßn nh÷ng län tãc rèi råi gi¾t lªn trªn m¸i Chú ý : yếu tố tự sự: Chuyện đổi tóc nhà đành cho tôi đổi kẹo mầm Mẹ tôi bảo: rèi Kẹo mầm đợc làm từ mầm cây lúa nên nó lÊy kÑo mÇm ngµy tríc -YÕu tè miªu t¶: C¶nh ch¶i tãc cña ng- rÊt ngät êi mÑ ngµy xa, h×nh ¶nh ngêi mÑ BiÓu c¶m: lßng nhí mÑ kh«n xiÕt ? Khi chuyÓn sang v¨n b¶n BC th× yÕu 2- Bµi tËp 2: §Ò bµi: BiÓu c¶m vÒ ngêi th©n.( «ng, bµ, tè TS MT cã vai trß nh thÕ nµo? Bè, mÑ) + MT, TS để biểu cảm Không kể lại chuyện Từ đầu đến cuối -VD: MÑ lµ ngêi v« cïng quan träng víi BiÓu c¶m vÒ ngêi th©n LËp dµn ý cho t«i - MÑ cã nô cêi v« cïng hiÒn hËu đề - Giäng nãi nhÑ nhµng bµi trªn - Thờng quan tâm đến em Mỗi sáng - Trình bày cảm nghĩ ? Ngời đó thức dậy, thấy mẹ đã chuẩn bị sẵn Em nh nào? đồ ăn sáng cho em và gia đình - Những ấn tợng em ngời đó C«ng viÖc cña mÑ rÊt vÊt v¶ §i tõ s¸ng th«ng qua d¸ng vÎ, tÝnh t×nh sớm đến tối ->Không thấy mẹ c¸u giËn bao giê ? Hình ảnh ngời đó để lại em - Thơng mẹ vô cùng Nghĩ mình cha làm gì để giúp mẹ ->Thấy hối hận nh÷ng Ên tîng nh thÕ nµo ? HS lËp dµn ý: (138) ? C¶m xóc cña em vÒ nh÷ng viÖc lµm cña mÑ ? - Em thÊy g× vÒ tr¸ch nhiÖm cña m×nh tríc sù t¶o tÇn cña ngêi mÑ ? + Vô tâm không nghĩ đến nỗi vÊt vả mà mẹ chịu đựng thấy ân hận ? Trên sở đó hãy trình bày đọan v¨n BC a/ Më bµi: - Trình bày cảm xúc đối tợng biểu c¶m b/ Th©n bµi: * Hình dung đối tợng biểu cảm: - Ngo¹i h×nh - TÝnh t×nh - ViÖc lµm -> Biểu lộ cảm xúc, suy nghĩ đối tợng * Hiểu nào đối tợng biểu cảm - Ngêi quan träng - Ngêi em yªu quý nhÊt c/ KÕt bµi: - Khẳng định cảm xúc em ngời đó 3- Bµi tËp 3: HS tr×nh bµy ®o¹n v¨n BC *VD: Mçi lÇn mÑ cêi, em l¹i thÊy Êm Lßng v« cïng Em hiÓu r»ng mÑ rÊt vui v× thành tích mà em đạt đợc Em Mong muốn nụ cời nở mãi trên đôi môi cña mÑ C Híng dÉn häc ë nhµ: - ¤n theo híng dÉn ChuÈn bÞ bµi viÕt TLV sè 2: V¨n BC - ChuÈn bÞ bµi BC vÒ t¸c phÈm v¨n häc *Rút kinh nghiệm: Đã duyệt ngày NS: NG: / / / /2013 / 2013 / 2013 Chủ đề ôn văn phát biểu cảm nghĩ A- Môc tiªu bµi häc: - Cñng cè kiÕn thøc vÒ v¨n BC vÒ t¸c phÈm v¨n häc - HS rèn kỹ tìm hiểu đề, kỹ tìm ý, lập dàn ý, dựng đoạn, liên kết đoạn B- ChuÈn bÞ: - Lý thuyÕt- Mét sè TP ch¬ng tr×nh v¨n - HS thờng bỏ qua phần bộc lộ cảm xúc, hầu nh dừng lại việc nhận xét, đánh giá tác phẩm mà cha biết cách trình bày -> GV cần chú ý vấn đề này C- Tiến trình các hoạt động dạy học: * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: Bµi tËp * Bµi míi: Hoạt động GV và HS Néi dung bµi häc ? ThÕ nµo lµ biÓu c¶m vÒ TPVH? Khi I- Mét sè lu ý lµm v¨n BC vÒ TP v¨n BC CÇn chó ý ®iÒu g× ? häc: - TPVH chính là đối tợng BC-> Biểu cảm vÒ ph¬ng diÖn chÝnh: ND vµ NT.( Kh«ng VD: nhÊt thiÕt BC vÒ c¶ 2) MÇm non m¾t lim dim C¸c bíc tiÕn hµnh: Cè nh×n qua kÏ l¸ + Đọc kỹ TP để xác định ND chính ThÊy m©y bay hèi h¶ + Tìm từ ngữ hay, nét nghệ thuật đặc ThÊy lÊt phÊt ma phïn s¾c ( MÇm non- Vâ Qu¶ng) ThÓ hiÖn ND t¸c phÈm * ND: Vẻ đẹp đáng yêu đầy sức sống + Chỉ caí hay ND- NT.( Tởng (139) cña MÇm non-> Mïa xu©n Tõ ng÷ -h×nh ¶nh: + Mắt lim dim-> Gợi tả vẻ đáng yêu nh mét chó bÐ võa thøc dËy sau giÊc ngñ dµi + Cè nh×n- thÊy -> Dêng nh chó bé đó cố nhìn vật xung quanh víi vÎ ng¬ ng¸c, ng¹c nhiªn, ngỡ ngàng trứơc đổi thay đất trêi + H×nh ¶nh mïa xu©n: M©y hèi h¶Ma Lất phất-> thứ đổi thay- dờng nh tất cựa mình tỉnh giấc để đón chào mùa xuân -> Cảnh thật đẹp và đáng yêu -> Say mª, thÝch thó tợng, liên tởng, nhận xét, đánh giá biểu c¶m) + Dùng ®o¹n vµ liªn kÕt ®o¹n Dµn ý: A/ Më bµi: - Trùc tiÕp: Giíi thiÖu th¼ng TG- TP( §o¹n trÝch)- Béc lé c¶m xóc kh¸i qu¸t - Gi¸n tiÕp: Dùa vµo ND TP hoÆc giíi thiÖu vÒ TG( So s¸nh víi t¸c phÈm, t¸c gi¶ kh¸c ) B/ Th©n bµi: - H×nh dung, tëng tîng, liªn tëng, nhËn xÐt đánh giá tác phẩm -> Biểu cảm thông qua cách hiểu TP đó - Những hình dung tởng tợng đó dựa trên së nh÷ng tõ ng÷, h×nh ¶nh bµi C/ KÕt bµi: Khẳng định lại cảm xúc nêu giá trị TP ngời đọc II- LuyÖn tËp: 1-Bµi tËp 1: - C¶m nghÜ cña em vÒ t¸c phÈm: “C¶nh khuya” cña Hå ChÝ Minh + §èi tîng BC: bµi c¶nh khuya + C¶m xóc kh¸i qu¸t: Yªu thÝch + ND chính: Vẻ đẹp nên thơ huyền ảo nói rõng ViÖt b¾c-> thÓ hiÖn t×nh yªu thiªn nhiªn g¾n liÒn víi t×nh yªu §Êt níc cña B¸c A/ Më bµi: - Trùc tiÕp: Bµi th¬: C¶nh khuya lµ bµi th¬ hay, thể rõ vẻ đẹp núi rừng VB-> ? Yêu cầu đề bài ? thấy đợc vẻ đẹp tâm hồn Bác + §èi tîng BC: bµi c¶nh khuya - Gi¸n tiÕp: + C¶m xóc kh¸i qu¸t: Yªu thÝch + ND chÝnh: t×nh yªu TN g¾n liÒn víi Tr¨ng lu«n lµ ngêi b¹n tri ©m tri kû cña Bác Vẻ đẹp ánh trăng nơi núi rừng Việt tình yêu Đất nớc-> Vẻ đẹp tâm hồn B¾c nghÖ sü- T©m hån chiÕn sü B/ Th©n bµi: ? Vẻ đẹp núi rừng VB đợc lên * Vẻ đẹp núi rừng VB: + Thời gian- Không gian: Buổi đêm khuya qua qua nh÷ng h×nh ¶nh nµo ? -> Väng lªn ©m cña tiÕng suèi ? Có gì đặc sắc cách tả ? + So s¸nh tiÕng suèi víi ©m trÎo cña giäng h¸t-> Gîi c¶m gi¸c gÇn gòi, Êm + So s¸nh ©m tiÕng suèi- ©m ¸p - Hình ảnh đêm núi rừng VB thật đẹp, lung tiÕng h¸t linh, huyÒn ¶o + H×nh ¶nh ¸nh tr¨ng lång bãng +Tr¨ng lång cæ thô, bãng lång hoa c©y -> bãng tr¨ng luån qua kÏ l¸- t¹o nh÷ng m¶ng mµu tèi, s¸ng ®an xen- t¹o nh÷ng b«ng hoa tr¨ng thËt nªn th¬-> lµm lßng ngêi say đắm * T©m tr¹ng cña B¸c: C¶nh khuya nh vÏ- Ngêi cha ngñ-> C©u th¬ nh mở trớc mắt ngời đọc hình ảnh thao - Câu thơ thứ có gì đặc biệt cách ngắt nhịp? Ngắt nhịp đó gợi cho thức Bác - Thao thøc v× tr¨ng hay: em h×nh dung nh thÕ nµo vÒ B¸c ? - §äc bµi th¬ em hiÓu g× vÒ B¸c ? C¶m Cha ngñ v× lo nçi níc nhµ -> NhÞp th¬ ng¾t nhÞp 2/2/ 3-> HiÖn lªn h×nh xóc cña em vÒ B¸c nh thÕ nµo ? ¶nh b¸c ®ang d¹o bíc díi tr¨ng -> Tâm hồn thi sỹ gắn liền đó là tâm (140) HS viết - đọc - nhận xét GV cho ®iÓm 2- Bµi tËp 2: HS viÕt bµi - chó ý liªn kÕt VD: Nếu nh đọc đến câu thơ thứ 3, ta vÉn tởng nh vẻ đẹp núi rừng Vb khiến thi nh©n nh l¹c bíc c¶nh thiªn nhiên huyền ảo thì đến câu thơ cuối ta míi thËt sù hiÓu vÒ Ngêi- T©m hån thi sỹ gắn liền đó là tâm hồn ngời chiến sỹ lo cho vận mệnh đất nớc ? Phần MB cần nêu vấn đề gì ? ? Phần TB cần nêu vấn đề gì? hồn ngời chiến sỹ lo cho vận mệnh đất nớc 3- Bµi tËp 3: - Lập dàn ý cho đề bài sau: Cảm nghĩ em vÒ t×nh quª h¬ng thÓ hiÖn bµi: “Håi h¬ng NgÉu th” cña H¹ Tri ch¬ng A/ Më bµi: Bµi th¬: Håi h¬ng ngÉu th lµ bµi th¬ hay thể tình quê hơng đậm đà tha thiết B/ Th©n bµi: Hai c©u th¬ ®Çu: ThiÕu tiÓu MÊn mao tåi ->Cho biÕt thêi gian xa quª- miªu t¶ sù thay đổi vóc dáng, tuổi tác -> tâm trạng bùi ngïi – nöa mõng, nöa tñi cña TG hai c©u cuèi: Nhi đồng- Hà xứ lai -> Cảnh quê hơng thay đổi- Ngậm ngùi xót xa bÞ coi lµ kh¸ch trªn quª h¬ng m×nh ->Cảm thông- cảm động vị quan đời sống nơi đô thành mà đến phút cuối đời lại quay trở quê hơng ->Yªu quª h¬ng s©u s¾c- > Tr©n träng vµ xóc động trớc tình cảm đó * HS tr×nh bµy vµ nhËn xÐt- cho ®iÓm C Híng dÉn häc ë nhµ: - ¤n phÇn v¨n biÓu c¶m vÒ TPVH Chó ý kü n¨ng lËp dµn ý, dùng ®o¹n - ChuÈn bÞ bµi tiÕp v¨n BC vÒ TPVH *Rút kinh nghiệm: Đã duyệt ngày NS: NG: / / / /2013 / 2013 / 2013 Chủ đề 6: ôn văn phát biểu cảm nghĩ A - Mục tiêu bài học: - Cung cÊp cho HS nh÷ng kiÕn thøc vÒ c¸ch tiÕp cËn TP tr÷ t×nh - RÌn HS kü n¨ng t×m hiÓu TP th¬ tr÷ t×nh - RÌn kü n¨ng dùng ®o¹n vµ liªn kÕt ®o¹n B- ChuÈn bÞ - §äc vµ t×m hiÓu phÇn lý thuyÕt : BC vÒ bµi th¬, bµi v¨n C- Tiến trình các hoạt động dạy học: I- ổn định tổ chức: II- KiÓm tra bµi cò:Bµi tËp ë nhµ III- Bµi míi: Hoạt động thầy và trò Néi dung bµi häc I - Nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n lµm Gv: TP v¨n ch¬ng mang theo nh÷ng xóc c¶m c¸ nh©n cña TG-> Nguyªn t¾c ®Çu tiªn bµi biÓu c¶m vÒ bµi th¬, ®o¹n th¬ tr÷ t×nh: là ngời tìm hiểu đánh giá phải trái tim t×nh c¶m cña m×nh - Ph¶i tiÕp cËn TP b»ng c¶ t©m hån, t×nh c¶m cña m×nh.-> Ph¶i biÕt - > Cã nghÜa lµ nh thÕ nµo? sèng víi kh«ng khÝ c¶m xóc cña Một kinh nghiệm để nắm bắt đợc cái đẹp, cái hay TP không nên đọc mắt, TP-> Nhập thân vào cái tôi trữ tình (141) nên đọc thành lời, đọc to để tự lắng nghe âm nhà thơ hay giơí nhân vật vang cña lêi th¬ lßng m×nh-> Cã thÕ TP tiếp nhận đợc sức ngân vang ngôn tõ, h×nh ¶nh vµ nhÞp ®iÖu VD: Ph©n tÝch TP tiÕng gµ tra- Ph¶i hoµ c¶m xóc c¸ nh©n cña TG: Xuân Quỳnh đã sống xa bố mẹ với bà -> Ta cảm nhận đợc râ nÐt c¶m xóc cña ngêi chiÕn sü bµi th¬ nhí vÒ nh÷ng kû niÖm tuæi th¬ bªn bµ - Khi ph©n tÝch tõng chi tiÕt ph¶i VD: Khi t×m hiÓu h×nh ¶nh th¬: xem xét đánh giá nó mối quan Heo hót cån m©y sóng ngöi trêi( T©y tiÕn) hÖ víi toµn thÓ TP - Ngửi: / Đụng /Chạm-> Ngửi trời-> diễn tả - Tìm hiểu hoàn cảnh đời bài sinh động hình ảnh thơ.-> chất tinh nghịch , thơ, vị trí đoạn thơ bài để ngang tµng, l·ng m¹n cña ®oµn binh T©y hiểu đúng, hiểu sâu nó tiÕn -B¸m s¸t c¸c yÕu tè h×nh thøc, tõ - Mỗi bài thơ mang dấu ấn tâm trạng, ngữ, hình ảnh thơ để soi vào ND-> c¶m xóc cô thÓ hoµn c¶nh nhÊt Hiểu đúng nội dung định-> vì để hiểu đúng, hiểu sâu nó + Để cảm nhận vẻ đẹp ngôn từ phải đặt nó hoàn cảnh đời TP TP thơ là thử thay vào vị trí đó từ đồng nghĩa gần nghĩa khác để VD: Cïng thÓ hiÖn t×nh yªu quª h¬ng song so s¸nh + H×nh ¶nh th¬ thêng g¾n liÒn víi bµi th¬ “TÜnh d¹ tø”- ThÓ hiÖn t×nh quª c¸c ph¬ng thøc tu tõ-> CÇn tëng ttrong nçi sÇu xa xø îng t¸i hiÖn l¹i nh÷ng h×nh ¶nh Bài “ Hồi hơng ngẫu th”- Tình quê thể đằng sau câu chữ.-> Nhận đợc vẻ vừa đặt chân tới quê nhà đẹp bài thơ + NhÞp ®iÖu th¬ -> T¹o nªn giọng thơ mang đó cảm xúc VD: Hìi lßng tª t¸i th¬ng yªu chñ quan cña TG Giữa dòng cánh đục cánh bèo lênh đênh VD 2: Hoan h« chiÕn sü §iÖn Biªn - T¹i kh«ng lµ : th¾m thiÕt, tha thiÕt- Mµ ChiÕn sü anh hïng l¹i lµ Tª t¸i ?-> ThÊm thÝa c¸i bi kÞch cña §Çu nung löa s¾t Kiều cảm nhận đợc hết nỗi lòng Năm mơi sáu ngày đêm khoét núi Nguyễn Du gửi gắm đó ngñ hÇm, ma dÇm c¬m v¾t M¸u trén bïn non Gan kh«ng nóng Vd: mét t©m hån ®ang trµn ngËp niÒm vui ChÝ kh«ng mßn! không thể đợc thể giọng thơ ->Giọng thơ nhanh, đọc nh muốn trầm lắng chậm rãi đợc đứt hơi-> Diễn tả hi sinh chiến Giọng điệu đợc tạo yếu tố: đấu không + §iÖp tõ, c¸ch ng¾t nhÞp, gieo vÇn mÖt mái kh«ng ph¶i cña ngêi mµ VD: Cµnh t¸o ®Çu hÌ qu¶ ngät rung rinh cña hµng v¹n ngi¬×, kh«ng ph¶i Nh hạnh phúc đơn sơ, ớc mơ nho nhỏ mà suốt 56 ngày đêm khoét Treo trớc mắt loài ngời ta đó nói Hoµ b×nh §éc lËp VD 2: Êm no Luận cơng đến Bác Hồ Và Ngời đã Cho khãc Con ngêi LÖ B¸c Hå rt¬i trªn ch÷ Lª -nin Sung síng Bèn bøc têng im nghe B¸c lËt tõng Tù trang s¸ch gÊp -> NhÞp th¬ ®i chËm r·i nh muèn r¬i tõng Tởng bên ngoài, đất nớc đợi mong ch÷, tõng ch÷ cïng nhÞp theo sù suy nghÜ tin cña nhµ th¬ > Dßng th¬ DÊu chÊm ng¾t dßng th¬ thµnh c©u-> NhÊn m¹nh th«ng b¸o: + Luận cơng cuả Lê- nin đến víi B¸c Hå -> Bíc ngoÆt lín (142) + Ngời đã khóc chứng tỏ niềm vui síng h¹nh phóc kh¸c thêng ë thêi ®iÓm nµy.-> NhÞp ®iÖu khæ th¬ trªn ®i chËm, ©m hëng trÇm xuèng nh muèn nÝu gi÷ giê phót thiªng liªng đó Trong đời sống thờng dùng phép so sánh để làm bật vấn đề-> Đỡ đơn điệu , nhàm ch¸n VD: H×nh ¶nh B¸c Hå trë ®i trë l¹i kh«ng biÕt mÊy lÇn th¬ anh LÇn nµo còng gièng B¸c nhng kh«ng lÇn nµo gièng lÇn nµo( 53) ? H×nh ¶nh th¬ nµo bµi lµm em thÝch nhÊt V× ? ? Tëng tuîng nh thÕ nµo vÒ c¶nh ? II- VËn dông ph¬ng ph¸p so s¸nh bµi BC vÒ t¸c phÈm tr÷ t×nh A/ So sánh lịch đại: Đặt đối tợng phân tích tiến tr×nh thêi gian B/ So sánh đồng đại: Liên hệ đối tợng với cùng bà thơ khác cïng thêi ®iÓm C/ So sánh đối dạng: T×m c¸i tr¸i ngîc chØ sù t¬ng ph¶n III- LuyÖn tËp: 1/ Bµi tËp 1: Tr×nh bµy ®o¹n v¨n BC vÒ bµi th¬ sau: Nửa đêm nghe ếch học bài La tha vµi h¹t ma ngoµi hµng c©y Nghe trêi trë giã heo may S¸ng v¹i níc rông ®Çy hoa cau ( TrÇn §¨ng Khoa) ND:Vẻ đẹp lành thoáng mát cña muµ thu * Tõ ng÷ h×nh ¶nh: _ ¢m cña tiÕng Õch kªu đêm So sánh với tiếng đọc bài-> gợi cảm gi¸c Êm ¸p gÇn gòi Hình ảnh vại nớc rụng đầy hoa cau> Vẻ đẹp tinh khiết lành th«n quª Cảnh đẹp và gần gũi 2- Bµi tËp ViÕt ®o¹n v¨n tËp so s¸nh víi vÎ đẹp mùa thu đoạn thơ bài thơ mµ em biÕt cã c¸ch viÕt t¬ng tù VD: Còng cïng víi h×nh ¶nh mïa thu s¸ng t¬i t¾n nh vËy nhµ th¬ H÷u ThØnh cã viÕt : Bçng nhËn h¬ng æi ph¶ vµo giã se IV.Híng dÉn häc ë nhµ -Lµm bµi tËp -ChuÈn bÞ bµi cho tiÕt sau… *Rút kinh nghiệm: Đã duyệt ngày NS: NG: / / / /2013 / 2013 / 2013 Chủ đề 6:ôn tập văn biểu cảm tác phẩm văn học (143) A Mục tiêu cần đạt: - Giúp HS ôn tập, củng cố kiến thức văn biểu cảm nói chung và biểu cảm tác phẩm văn học nói riêng - Rèn luyện cho HS kỉ viết đoạn văn biểu cảm, kĩ lập dàn ý, kỉ làm bài văn biểu cảm tác phẩm văn học B Chuẩn bị phương tiện dạy học: - SGK, SGV, Sách bồi dưỡng Ngữ văn,Những bài làm văn mẫu lớp C Tổ chức dạy học 1ổn định tổ chức 2.KiÓm tra bµi cò: 3.Bµi míi: GV cho HS I Dàn ý chung bài văn biểu cảm nhắc lại 1,Mở bài: dàn ý - Giới thiệu tác giả: Nét tiêu biểu tác giả chung - Giới thiệu tác phẩm, hoàn cảnh đời bài văn - Nêu cảm nghĩ chung tác phẩm: Ấn tượng,cảm xúc sâu biểu cảm, sắc tác phẩm nhấn mạnh 2, Thân bài: khắc sâu Lần lượt trình bày cảm xúc, suy nghĩ tác phẩm gợi cho HS - Cảm nhận các việc (hình ảnh) tác phẩm nhớ - Cảm nhận câu thơ, khổ thơ 3, Kết bài: Ấn tượng chung tác phẩm II Luyện lập dàn ý Phát biểu cảm nghĩ các tác phẩm văn học sau: - Cuộc chia tay búp bê - Cảnh khuya - Rằm tháng giêng - Tiếng gà trưa 1, Cuộc chia tay búp bê a, Mở bài: - Giới thiệu tác phẩm, tác giả: Truyện ngắn Cuộc bê,của Khánh Hoài đạt giải nhì thi viết thiếu nhi viện GV hướng khoa học giáo dục và tổ chức cứu trợ trẻ em Thuỵ Điển tổ dẫn HS lập chức năm 1992 dàn ý - Cảm nghĩ chung tác phẩm: Nội dung truyện đề cập đến vấn đề xúc gia đình và xã hội đó là nạn li hôn dẫn tới tan vỡ và nỗi bất hạnh trẻ em GV nhắc b, Thân bài: lại nội * Nỗi khổ tâm Thành Thuỷ bố mẹ chia tay dung chính - Thành đău đớn nghĩ đến truyện phải chia tay với em các tác + Suốt đêm nghe tiếng khóc tức tưởi cuả thuỷ Thành phải cắn phẩm chặt môi để khỏi bật tiếng khóc + Chua chát nghĩ cảnh vật vui tươi ngày mà GV tai hoạ lại dáng xuống đầu hai anh em nặng nề hướng dẫn + Những kỉ niệm đẹp đẽ tình anh em lên tâm HS lập dàn trí làm Thành đău đớn vô cùng (144) ý cho số đề bài GV cho HS độc lập làm việc, gọi HS trình bày dàn ý, lớp nhận xét GV nhận xét và bổ sung thống dàn ý chung cho tác phẩm + Phải chia đồ chơi Thành nhường đồ chơi tất cho em - Thuỷ: Tủi thân là hoảng sợ trước cảnh ngộ gia đình + Biết tin bố mẹ li hôn Thuỷ khóc suốt đêm + Nghe mệ lệnh chia đồ chơi Thuỷ run lên, kinh hoàng + Giận thấy anh đặt búp bê sang bên + Thương anh nhường búp bê cho anh * Ao ước hai anh em Thành Thuỷ - Mãi mãi sống bên cùng cha mẹ, mái ấm đình - Mong muốn búp bê không phải chia tay c, Kết bài: Truyện khặng định li hôn li hôn là vấn đề nhức nhối gây hậu đau lòng mà cái phải gánh chịu - Truyện là lời nhắc nhở người gia đình là tổ ấm hạnh phúc vô cùng quí giá, người phải giữ gìn 2, Bài: Cảnh khuya ( Theo SGK) 3, Rằm tháng giêng a, Mở bài: - Bài thơ Rằm tháng giêng viết năm 1948 kháng chiến chống thực dân Pháp giai đoạn khó khăn và liệt - Cảnh đẹp đêm rằm xuân đã khơi gợi cảm hứng cho thi sĩ, sau dự hội nghị qua trọng trở b, Thân bài: - Hình ảnh vầng trăng tròn toả khắp bầu trời, mặt đất đêm rằm gợi cảm xúc lâng lâng thoát - Bài thơ vẽ khung cảnh thiên nhiên cao rộng bát ngát, tràn đày ánh sáng và sức sống mùa xuân - Bức tranh thiên nhiên càng tươi tắn đậm đà từ xuân điệp lại ba lần - Hình ảnh thuyền chở đầy ánh trăng lướt trên dòng sông lấp lánh mang vẻ đẹp lãng mạn tượng trưng cho tình lạc quan cách mạng và lòng người đầy vui vẻ tin tưởng c, Kết bài: - Bài thơ góp phần khẳng định: HCT là lãnh tụ cách mạng tài ba vừâ là nghệ sĩ có tâm hồn và trái tim nhảy cảm II Luyện viết đoạn văn 1, Đoạn văn mở bài a, Cuộc chia tay búp bê Cuộc chia tay búp bê là truyện ngắn cảm động đã trao giải nhì thi thơ văn viết quyền trẻ em Viện khoa học giáo dục và tổ chức cứu trợ trẻ em Thuỵ Điển tổ chức năm 1992.Truyện đã phê phán bậc cha mẹ thiếu trách nhiệm với cái, truyện ca ngợi tình cảm sáng vị tha đứa trẻ, đồng thời thể nỗi đau xót bất hạnh đưa trẻ chẳng may rơi vào hoàn cảnh bất hạnh (145) b, Rằm tháng giêng Vào năm 1948 công kháng chiến thực dân Pháp giai đoạn khó khăn liệt, công việc bề bộn cảnh đẹp đêm rằm đầu xuân đã khơi gợi nguồn cảm hứng cho thi sĩ Sau dự hội nghị quan trọng, Bác trở trên thuyền lướt phơi phới, chở đầy ánh trăng cảnh trời nước bao la ngập tràn ánh trăng, 2, Đoạn văn phần thân bài - HS tự viết bài 3, Viết đoạn văn kết bài a, Cuộc chia tay búp bê Cuộc chia tay búp bê phản ánh khá sinh động hoàn cảnh đáng thương em bé chẳng may rơi vào hoàn cảnh éo le Cuộc chia tay đau đớn đầy cảm động anh em truyện khiến người đọc thấm thía rằng: Gia đình là tổ ấm hạnh phúc vô cùng quí giá nên người phải cố gắng và giữ gìn Bài học mà truyện đặt có ý nghĩa giáo dục - GV không với các em nhỏ mà còn cho tất các bậc làm cha, hướng dẫn làm mẹ Truyện có sức truyền cảm khá mạnh, khiến HS viết người đọc thực xúc động đoạn văn b, Rằm tháng giêng - Đoạn văn Bài thơ là tranh thiên nhiên tuyệt đẹp và thơ mộng mở bài yêu trên sông nước đã gây nhiều cảm hứng cho người đọ Tâm cầu đảm hồn Bác là tâm hồn thi sĩ luôn chan hoà với thiên nhiên, bảo ý: đất nước Tuy Bác luôn chăm lo cho nước nhà cho Giới thiệu vận mệnh đất nước tác giả, tác Viết đoạn kết bài: GV hướng dẫn HS viết phẩm, cảm nhận chung III Luyện tập viết bài văn tác Bài 1:Phát biểu cảm nghĩ bài thơ Ngẫu nhiên viết nhân phẩm buổi quê - GV cho * Lập dàn bài: HS làm a, Mở bài: đề - Trần Nhân Tông là vị vua tiếng nhân ái, yêu dân, yêu một, gọi nước HS trình - Ông đã cùng vua cha(Trần Thánh Tông) và các tướng lĩnh bày bài, tài banhư Trần Hưng Đạo, Trần Quang Khải lãnh đạo nhân lớp nhận dân ta lần đánh bại qân xâm lược Nguyên Mông xét, GV - Bài Thơ Buổi nhà vua sáng tác lần thăm sửa chữa quê nội Thiên Trường (Nam Định), sau nước nhà giải sai phóng Nội dung ca ngợi khung cảnh thiên nhiên nông thôn sót hình thơ mộng và sống bình nhân dân thức, nội b, Thân bài: dung bài - Tả cảnh làng quê lúc hoàng hôn, sương, khói bao phủ viết khắp thôn xóm, vạn vật thấp thoáng ẩn có, không Bức tranh nông thôn với màu sắc, đường nét nhẹ (146) nhàng, thoát - Hình ảnh giản dị quen thuộc gợi cảm (thôn, xóm, sương, khói, bóng chiều) Hai câu cuối: - Vẫn tiếp tục tả cảnh: Tiếng sáo mục đồng réo rắt, đàn trâu đã nhà hết đôi cò trắng nghiêng cánh liệng trên cánh đồng lúa xanh - Cảm xúc xốn xang, rạo rực lòng nhà thơ - Một vị vua có tâm hồ thi sĩ, xuất thân từ nông thôn, gắn bó máu thịt với quê hương và dân chúng c, Kết bài: - Bài thơ ngắn gọn hàm xúc xứng đáng là thơ muôn đời - Vẻ đẹp giản dị, tinh tế nó để lại dấu ấn khó phai lòng người đọc * Viết bài: HS làm bài lớp Bài 2: Phát biểu cảm nghĩ bài thơ Bánh trôi nước Hồ Xuân Hương * Dàn ý: Mở bài - Giới thiệu tác giả: Hồ Xuân Hương là nữ thi sĩ tiếng nước ta cuối kỉ XIX, đầu kỉ XX Bà đã gửi gắm vào thơ điều suy tư trăn trở trước thực phức tạp - Gv cho xã hội phong kiến HS nhắc lại - Giới thiệu tác phẩm, ấn tượng cảm xúc chung bài thơ: nội dung Bánh trôi nước là bài thơ vịnh vật xuất sắc chính của Hồ Xuân Hương, mượn hình ảnh bánh trôi tác giả kín văn bản, đáo phản ánh thân phận phụ thuộc và phẩm giá cao đẹp - Cho HS người phụ nữ Việt Nam lập dàn ý, b Thân bài: GV cho lớp - Bài thơ miêu tả quá trình làm bánh trôi nước, bánh hình thống tròn, làm bột nếp, nhân đường đỏ luộc nước dàn ý, sau sôi, chìm vài lần là chín đó cho các - Mượn đặc điểm trên bài thơ miêu tả vẻ đẹp, số phận em viết bài người phụ nữ Việt Nam - VG thu + Vẻ đẹp hình thể: Đẹp trắng, dịu dàng, thuỳ mị “Thân bài HS em tròn” chấm, + Số phận long đong chìm người phụ nư VN, sống đề ( – 10 phụ thuộc, không có quyền định đời mình “Bảy em) non” + Vẻ đẹp tâm hồn: trắng, Thuỷ chung, son sát “Rắn nát mặc son” - Ngôn ngữ thơ bình dị, bài thơ mang nhiều lớp nghĩa, sử dụng thành ngữ, biện pháp tu từ lời khẳng định phẩm chất sach, cao quí người phụ nữ, lời thách thức lực tàn bạo chà đạp lên quyền sống và nhâ phẩm (147) người phụ nữ c Kết bài Bài thơ thể trân trọng vẻ đẹp phẩm chất cao quí, cảm thương sâu sắc tác giả người phụ nữ VN ngày xưa * Viết bài: HS tự viết bài IV Bài tập nhà: Bài 1: Phát biểu cảm ngĩ bài thơ Bài ca Côn Sơn Nguyễn Trãi * Dàn ý: a, Mở bài: - Giới thiệu tác giả: Nguyễn Trãi nhà văn, nhà thơ lớn, là vị anh hùng dân tộc tên tuổi gắn liền với kháng chiến oanh liệt 10 năm kháng chiến chống giặc Minh xâm lược - Bài ca Côn Sơn sáng tác ông sống ẩn quê nhà, bài thơ ca ngợi cảnh đẹp thiên nhiên và thể tâm trạng nhầ thơ lúc đó b, Thân bài: * Cảnh đẹp thiên nhiên thơ mộng Côn Sơn - Miêu tả đa dạng phong phú Côn Sơn giợng thơ sảng khoái đầy tự hào:Con Sơn suối , Côn Sơn có đá , - Sự giao hoà tuyệt đối người với thiên nhiên: Nghe tiếng suối tiếng đàn réo rắt, ru dương; ngồi trên đá ngồi chiếu êm, ngâm thơ nhàn bóng mát rừng trúc * Hình ảnh và tâm trạng nhà thơ: - Cốt cách nhà thơ giống cốt cách đời ẩn sĩ sống an bần, vui thú vui lâm tuyền, gửi gắm tâm vào cỏ cây, hóa lá - Nhà thơ cảm nhận thiên nhiên thính giác, thị giắc và trái tim mình - Bóng dáng nhà thơ hoà vào suối, vào thông vào rừng trúc - Tiếng ngâm thơ nhàn hoà lẫn vào tiếng suối tạo nhạc du dương tuyệt vời - Tâm trạng thảnh thơi tạm quên ưu tư, phiền muộn sống chan hoà với thiên nhiên, thực nhà thơ canh cánh nỗi lo dân, lo nước c, Kết bài: - Bài ca Côn Sơn là tranh thiên nhiên tuyệt đẹp vẽ lên ngòi bút tài hoa và giàu cảm xúc - Đọc bài thơ ta càng hiểu rõ tình yêu quê hương đất nước thiết tha tác giả * HS tự viết Bài 2: Phát biểu cảm nghĩ tác phẩm Tiếng gà trưa Xuân Quỳnh (148) * Dàn bài a, Mở bài: - Giới thiệu tác giả: Nhà thơ nữ xuất sắc thơ đạiVN.Thơ Xuân Quỳnh thường viết tình cảm gần gũi bình dị đời sống gia đình và sống thường ngày, biểu lộ rung cảm và khát vọng trái tim phụ nữ chân thành, tha thiết - Giới thiệu tác phẩm: Tiếng gà trưa viết thời kì đầu kháng chiến chống Mĩ cứu nước dân tộc, in GV giao tập thơ Hoa dọc chiến hào bài tập cho - Cảm nhận chung tác phẩm: Bài thơ gợi lại kỉ niệm đẹp đẽ các em tuổi thơ và tình bà cháu nhà làm b, Thân bài: GV gợi ý - Bài thơ lấy cảm hứng từ tiếng gà trưa, gợi dậy tâm cho các em hồn người chiến sĩ kỉ niệm đẹp đẽ tuổi thơ lập dàn ý, + Hình ảnh người bà kính yêu tần tảo thương cháu hết lòng HS theo + Hình ảnh chân thực gia đình quê hương: Ổ rơm hồng dàn ý để trứng, giấc ngủ hồng sắc trứng viết bài - Tình yêu gia đình, quê hương, đất nước người chiến sĩ trẻ: Vì lí tưởng, vì tình xóm làng thân thuộc, vì bà c, Kết bài: - Lòng yêu nước bắt nguồn từ thứ mộc mạc người - Ngôn ngữ giản dị cảm xúc dạt dào tạo nên vẻ đẹp sâu sắc tự nhiên cho bài thơ * Viết bài: HS nhà viết IV.Híng dÉn häc ë nhµ -Lµm bµi tËp -ChuÈn bÞ bµi cho tiÕt sau… *Rút kinh nghiệm: Đã duyệt ngày NS: NG: / / / /2013 / 2013 / 2013 V¨n biÓu c¶m A Mục tiêu cần đạt: - Giúp HS ôn tập, củng cố kiến thức văn biểu cảm nói chung và biểu cảm tác phẩm văn học nói riêng - Rèn luyện cho HS kỉ viết đoạn văn biểu cảm, kĩ lập dàn ý, kỉ làm bài văn biểu cảm tác phẩm văn học B Chuẩn bị phương tiện dạy học: - SGK, SGV, Sách bồi dưỡng Ngữ văn,Những bài làm văn mẫu lớp C Tổ chức dạy học 1ổn định tổ chức 2.KiÓm tra bµi cò: (149) 3.Bµi míi: I.Yªu cÇu: Häc sinh n¾m c¸ch biÓu c¶m chÝnh + Trùc tiÕp : Lµ ph¬ng thøc tr÷ t×nh béc lé c¶m xóc, ý nghÜ thÇm kÝnh b»ng nh÷ng tõ ng÷ trùc tiÕp + Gi¸n tiÕp: Lµ c¸ch biÓu hiÖn c¶m xóc th«ng qua phong c¶nh , mét c©u chuyện hay là suy nghĩ nào đó * Tình cảm văn biểu cảm phải là tình cảm đẹp, nhân áim, vị tha, góp phần n©ng cao phÈm gi¸ ngêi vµ lµm phong phó t©m hån ngêi II.Bµi tËp: Bµi tËp 1: " KÕt thóc v¨n b¶n " Cuéc chia bóp bª" cña Kh¸nh Hoµi cã chi tiÕt nµo làm em bất ngờ? cảm nhận em giá trị biểu chi tiết bất ngờ đó * Bµi lµm: - Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh tãm t¾t néi dung v¨n b¶n T×m nh÷ng chi tiÕt thÓ hiÖn t×nh c¶m cña hai anh em Thµnh vµ Thuû Khi mẹ quát chia đồ chơi Anh em Thành Thuỷ chia nh nào? kết thúc Thuỷ có hành động gì? ? VËy chi tiÕt bÊt ngê lµ chi tiÕt nµo? a Chi tiết bất ngờ: Thuỷ lựa chọn cách để lại em nhỏ bên cạnh em vệ sĩ để chúng không phải xa b Híng dÉn häc sinh tr×nh bµy c¶m nhËn theo gîi ý ? Điều đó gợi lên lòng khao khát gì Thuỷ? ? Gợi cho ngời đọc điều gì? ? Qua đó chúng ta nghĩ gì việc làm ngời lớn? Häc sinh dùa vµo gîi ý viÕt bµi: Víi c¸c ý sau: + Cách lựa chọn Thuỷ thể niềm mong ớc muốn em nhỏ luôn cạnh vệ sĩ để chúng không phải xa qua đó thể niềm khát khao Thuỷ và Thành không phải xa và đợc đoàn tụ mái ấm gia đình hạnh phúc + Cách lựa chọn còn gợi lên lòng ngời đọc niềm thơng cảm với Thuỷ em bÐ giµu lßng vÞ tha th¬ng anh, th¬ng c¶ nh÷ng bóp bª M×nh chÞu chia l×a không để búp bê phải chia tay Mình chịu thiệt để anh luôn có vệ sĩ và em nhỏ canh giấc ngủ đêm đêm + Chi tiết đó còn gợi cho ngời đọc suy nghĩ chia tay Thành + Thuỷ là không nên có đó chính là lời nhắc nhở với bậc làm cha mẹ đừng vì lí nào đó mà chia tay dẫn đến mái ấm gia đình tan vỡ trẻ thơ bất hạnh Bµi tËp 2: Tr×nh bµy c¶m nghÜ cña em vÒ bµi ca dao: " §êng v« xø NghÖ quanh quanh Non xanh nớc biếc nh tranh hoạ đồ" Ai v« xø HuÕ th× v« " * Bài làm: Giáo viên gợi ý bình giảng lại bài ca dao để học sinh nắm đợc nội dung SGK trên sở đó học sinh làm bài + Cả bài ca dao nói cảnh đẹp xứ Huế + C1: Nói đờng dài từ Bắc vào Trung hai chữ quanh quanh gợi tả uèn lîn, khóc khuûu + Câu 2: Nêu ấn tợng khái quát cảnh sắc thiên nhiên trên đờng vô xứ Huế " Non xanh nớc biếc" vừa là thành ngữ vừa là hình ảnh đẹp có màu xanh bất tận cña non, cã mµu biÕc mª hån cña níc §ã lµ c¶nh s«ng nói tr¸ng lÖ hïng vÜ, ch÷ t×nh + Non xanh nớc biếc đợc so sánh nh tranh hoạ đồ gợi lòng ngời niềm tự hào giang sơn gấm vóc quê hơng đất nớc xinh đẹp mến yêu (150) + Câu cuối : Là lời chào chân tình, tiếng lòng vẫy gọi vô xứ Huế là đến với miền quê đẹp đáng yêu " Non xanh nớc đồ" + Bµi ca dao lµ viªn ngäc kho tµng ca dao lµ bµi ca vÒ t×nh yªu vµ niÒm tự hào quê hơng đất nớc Lµm bµi tËp: , , , , 10 , 12 , 13 , 16 ( Bµi / bµi tËp tr¾c nghiÖm ng÷ v¨n 7) Bµi tËp 3: Cho bµi th¬: M©y vµ B«ng Trªn trêi m©y tr¾ng nh b«ng cánh đồng bông trắng nh mây Hỡi cô má đỏ hây hây Đội bông nh thể đội mây làng a) H·y chØ râ sù kÕt hîp gi÷a biÓu c¶m trùc tiÕp vµ biÓu c¶m gi¸n tiÕp bµi th¬ b) Qua phơng tiện ấy, tác giả đã biểu đạt đợc t tởng, tình cảm gì? Gîi ý: a) bài thơ có cách biểu cảm trực tiếp thông qua từ ngữ (lời gọi), đồng thời còng sö dông c¸ch biÓu c¶m gi¸n tiÕp th«ng qua viÖc miªu t¶ c¶nh thu ho¹ch bông thời gian và không gian định Dựa và gợi ý ấy, các em lần lît chØ c¸ch biÓu c¶m trùc tiÕp vµ biÓu c¶m gi¸n tiÕp qua c¸c tõ ng÷, h×nh ¶nh cña bµi th¬ b) T tởng, tình cảm đợc bộc lộ bài thơ kín đáo Do đó, ngời đọc có thÓ cã nh÷ng c¶m nhËn riªng Nhng cè g¾ng híng vµo c¸c ý sau: - Niềm vui chứng kiến cảnh lao động hăng say, dù vất vả nhng đầy chất thơ - Thái độ ca ngợi vẻ đẹp ngời lao động - Thích thú vì phát đợc hoà hợp thiên nhiên và sống lao động cña ngêi IV.Híng dÉn häc ë nhµ -Lµm bµi tËp -ChuÈn bÞ bµi cho tiÕt sau… *Rút kinh nghiệm: Đã duyệt ngày NS: NG: / / / /2013 / 2013 / 2013 RÌn kÜ n¨ng lµm v¨n biÓu c¶m, c¶m thô t¸c phÈm A Yªu cÇu: - Gióp HS cñng cè l¹i kiÕn thøc v¨n biÓu c¶m - RÌn ký n¨ng lµm v¨n biÓu c¶m, c¶m thô t¸c phÈm B Bµi tËp: Bài tập Cho đề văn: Phát biểu cảm nghĩ bài ca dao sau: “Anh ®i anh nhí quª nhµ Nhí canh rau muèng, nhí cµ dÇm t¬ng Nhí d·i n¾ng dÇm s¬ng (151) Nhớ tát nớc bên đờng hôm nao” PhÇn th©n bµi nªn triÓn khai theo tr×nh tù nµo? V× sao? Tìm giá trị nội dung và nét nghệ thuật cần đề cập tới tròn quá tr×nh nªu c¶m nghÜ vÒ bµi ca dao T×m nh÷ng h×nh ¶nh bµi ca dao cã thÓ gîi liªn hÖ tíi nh÷ng t¸c phÈm kh¸c qu¸ tr×nh nªu c¶m nghÜ LiÖt kª mét sè t¸c ph¶m sÏ liªn hÖ Lập dàn ý hoàn chỉnh cho đề văn trên Gîi ý: Đây là tác phẩm trữ tình, Căn vào thể loại này, em tìm đợc trình tự triÓn khai phÇn Th©n bµi thÝch hîp Về nội dung, cần khai thác chủ đề: Nỗi nhớ quê hơng changd trai xa quª, VÒ nghÖ thuËt ®iÖp ng÷, c¸ch dïng tõ ng÷, h×nh ¶nh méc m¹c, gi¶n dÞ số hình ảnh có thể gợi liên hệ tới các tác phẩm khác: nỗi nhớ quê ngời xa, hình ảnh ngời tát nớc bên đờng Dựa vào ý trên để tìm các tác phẩm cã thÓ liªn hÖ (chñ yÕu lµ ca dao) Trên sở các bài tập 1,2,3, bổ sung thêm phần Mở bài và Kết bài để hoàn thµnh dµn ý Bµi tËp 3: C¶nh bµi Buæi chiÒu ë Phñ Thiªn Trêng tr«ng víi c¶nh đoạn trích Chiều hôm nhớ nhà bà Huyện Thanh Quan phần đọc thêm, cảnh nµo cô thÓ gÇn gòi h¬n, c¶nh nµo trõu tîng h¬n? V× sao? IV.Híng dÉn häc ë nhµ -Lµm bµi tËp -ChuÈn bÞ bµi cho tiÕt sau… *Rút kinh nghiệm: Đã duyệt ngày NS: NG: / / / /2013 / 2013 / 2013 ca dao,cách đọc hiểu ca dao, nghệ thuật đặc sắc ca dao (TiÕp theo) A-Mục tiªu bµi häc - Cñng cè kiÕn thøc vÒ ca dao d©n ca -RÌn kü n¨ng t×m hiÓu ca dao d©n ca - Giáo dục thái độ: yêu thơng ngời gia đình, yêu quê hơng đất nớc B- ChuÈn bÞ: -ThÇy so¹n gi¸o ¸n -Trò đọc chuẩn bị ôn bài ca dao đã học -Ph¬ng ph¸p luyÖn tËp, kiÓm tra C- Tiến trình các hoạt động dạy học: I- ổn định tổ chức: II- KiÓm tra bµi cò: III- Bµi míi: Bµi tËp 1: Cho đề văn:Phát biểu cảm nhận bài ca dao sau: “Anh ®i anh nhí quª nhµ Nhí canh rau muèng, nhí cµ ®©m t¬ng Nhí d·i n¾ng dÇm s¬ng Nhớ tát nớc bên đờng hôm nao” PhÇn th©n bµi nªn triÓn khai theo tr×nh tù nµo? V× sao? (152) Tìm giá trị nội dung và nét nghệ thuật cần đề cập tới quá tr×nh nªu c¶m nghÜ vÒ bµi ca dao T×m nh÷ng h×nh ¶nh bµi ca dao cã thÓ gîi liªn hÖ tíi nh÷ng t¸c phÈm kh¸c qu¸ tr×nh nªu c¶m nghÜ LiÖt kª mét sè t¸c ph¶m sÏ liªn hÖ Lập dàn ý hoàn chỉnh cho đề văn trên Gîi ý: Đây là tác phẩm trữ tình, Căn vào thể loại này, em tìm đợc trình tự triÓn khai phÇn Th©n bµi thÝch hîp Về nội dung, cần khai thác chủ đề: Nỗi nhớ quê hơng chàng trai xa quª, VÒ nghÖ thuËt ®iÖp ng÷, c¸ch dïng tõ ng÷, h×nh ¶nh méc m¹c, gi¶n dÞ số hình ảnh có thể gợi liên hệ tới các tác phẩm khác: nỗi nhớ quê ngời xa, hình ảnh ngời tát nớc bên đờng Dựa vào ý trên để tìm các tác phẩm cã thÓ liªn hÖ (chñ yÕu lµ ca dao) Trên sở các bài tập 1,2,3, bổ sung thêm phần Mở bài và Kết bài để hoàn thµnh dµn ý Bµi tËp 2: Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ bµi ca dao: " §êng v« xø NghÖ quanh quanh Non xanh nớc biếc nh tranh hoạ đồ" Ai v« xø HuÕ th× v« " * Bài làm: Giáo viên gợi ý bình giảng lại bài ca dao để học sinh nắm đợc nội dung SGK trên sở đó học sinh làm bài + Cả bài ca dao nói cảnh đẹp xứ Huế + C1: Nói đờng dài từ Bắc vào Trung hai chữ quanh quanh gợi tả uèn lîn, khóc khuûu + Câu 2: Nêu ấn tợng khái quát cảnh sắc thiên nhiên trên đờng vô xứ Huế " Non xanh nớc biếc" vừa là thành ngữ vừa là hình ảnh đẹp có màu xanh bất tận cña non, cã mµu biÕc mª hån cña níc §ã lµ c¶nh s«ng nói tr¸ng lÖ hïng vÜ, ch÷ t×nh + Non xanh nớc biếc đợc so sánh nh tranh hoạ đồ gợi lòng ngời niềm tự hào giang sơn gấm vóc quê hơng đất nớc xinh đẹp mến yêu + Câu cuối : Là lời chào chân tình, tiếng lòng vẫy gọi vô xứ Huế là đến với miền quê đẹp đáng yêu " Non xanh nớc đồ" + Bµi ca dao lµ viªn ngäc kho tµng ca dao lµ bµi ca vÒ t×nh yªu vµ niÒm tự hào quê hơng đất nớc Bµi tËp 3: Nªu néi dungvµ nghÖ thuËt cña bµi ca dao sau: " C«ng cha nh nói ngÊt trêi Nói cao biÓn réng mªnh m«ng Cï lao chÝn ch÷ ghi lßng ¬i Bµi lµm : Gi¸o viªn híng dÉn n¾m l¹i néi dung+ nghÖ thuËt cña bµi ca dao Trên sở đó học sinh trình bày cảm xúc suy nghĩ mình + Bài ca dao : Nói công lao cha mẹ cái Công cha nghĩa mẹ đợc so sánh với núi ngất trời, nớc ngoài biển đông tạo hình ảnh cụ thể, võa h×nh tîng võa ca ngîi c«ng cha nghÜa mÑ víi tÊt c¶ t×nh yªu s©u nÆng Câu ca dao nhắc chúng ta nhìn lên núi cao, trời rộng, nhìn biển đông hãy suy ngẫm c«ng cha nghÜa mÑ + C©u mét lÇn n÷a nhÊn m¹nh c«ng cha nghÜa mÑ qua h×nh ¶nh Èn dô tîng trng " nói cao, biÓn réng mªnh m«ng" (153) + Câu 4: Tác giả dân gian sử dụng cụm từ Hán Việt " Cù lao chín chữ" để nói công lao to lớn cha mÑ sinh thµnh, nu«i dìng, d¹y b¶o vÊt v¶ khã nhäc nhiÒu bÒ V× vËy c¸i ph¶i " Ghi lßng" t¹c d¹ BiÕt hiÕu th¶o + Hai tiÕng "con ¬i " víi dÊu chÊm than lµ tiÕng gäi th©n th¬ng thÊm thÝa l¾ng s©u vµo lßng ngêi đọc + Bài ca dao là bài học đạo làm vô cùng sâu sa, thấm thía IV- Híng dÉn häc ë nhµ: -Häc vµ lµm bµi tËp cßn l¹i -ChuÈn bÞ cho v¨n biÓu c¶m *Rút kinh nghiệm: Hãy viết bài văn ngắn (khoảng 400 từ) trình bày suy nghĩ anh/chị lòng yêu thương người tuổi trẻ xã hội BÀI LÀM Tình yêu thương là thứ tình cảm tốt đẹp mà người ta dành cho nhau, có tình cảm gia đình, tình cảm bè bạn, chí là người ta không quen biết Nó có thể là thứ tình cảm vun đắp, xây dựng thời gian dài, có là niềm thương cảm trào dâng ta gặp hoàn cảnh nào đó Nhưng dù với biểu nào thì tình yêu thương luôn mang lại điều kì diệu riêng cho người cho và nhận nó Cái hạnh phúc mà tình yêu thương đem lại cho sống là dành cho phía Người cho yêu thương nhận cảm giác ngào, êm dịu và bình yên Và là họ nhận lại tình thương từ người mình vừa trao tặng Người nhận yêu thương thì có thể nhận nhiều Đối với đưa trẻ thì đó có thể là nguồn nuôi dưỡng tâm hồn, suối nguồn tươi mát ươm mầm cho trái tim nhạy cảm Cũng có thể là sức mạnh cảm hóa, bến bờ quay lại bước chân lầm lỡ Tình yêu thương là rung động người với người, là lực hấp dẫn kéo người ta xích lại gần nhau, tạo thành khối thống Nếu sống không có yêu thương thì mối liên kết vô cùng lỏng lẻo, có thể đứt gãy bất kì lúc nào Và thật là thảm họa giới tình trạng Rất có thể là chiến tranh, là chết chóc, yêu thương không tồn thì lòng nhân đạo có thể bắt nguồn từ đâu nữa? Khi hạnh phúc ko thể tồn nữa! Yêu thương đem lại hạnh phúc cho nhân loại! Vì hãy dành tình thương mình cho người thật nhiều Có thể chúng ta nhận lại tình thương từ họ, có thể không, điều đó không quan trọng, vì cần yêu thương tồn ta thì ta đã có hạnh phúc Bởi yêu thương chính là hạnh phúc người! Với tuổi trẻ môi trường toàn cầu hóa giao tiếp người càng rộng thì lòng yêu thương cần mở rộng hơn, đó là động lực để chúng ta hợp tác cùng nâng cao hiểu biết, tích cực cải thiện sống người, có yêu thương xoa dịu ngăn cách giàu nghèo, bất đồng nghi kỵ Tạo giới hòa bình, hạnh phúc, văn minh và giàu mạnh Tình yêu thương người Bác Hồ là cụ thể, từ việc to lo giải phóng cho người, khuyến khích: "phần tốt người nẩy nở hoa mùa xuân, và phần xấu bị dần đi", đến việc chăm lo người cụ thể, không chỉ: Lụa tặng cụ già, sữa tặng bà mẹ sinh ba, mà là bát cơm, manh áo, từ chỗ ở, việc làm để an cư, lạc nghiệp đến tương cà mắm muối hàng ngày cho nhân dân Bác lo cho dân tộc và chăm lo cho chiến sĩ bảo vệ, phục vụ quanh Người Theo Bác: Yêu thương người là phải tôn trọng, quý trọng người Bác đánh giá cao vai trò nhân dân: "Trong bầu trời không gì quý nhân dân" Bác tôn trọng từ các nhà khoa học, các bậc hiền tài người lao công quét rác, theo Bác, từ Chủ tịch nước tới người lao động bình thường, hoàn thành tốt nhiệm vụ, coi trọng, vẻ vang Theo Bác, Yêu thương người là phải sống với có tình, có nghĩa (154) Năm 1968, làm việc với cán Ban tuyên huấn Trung ương việc xuất sách "Người tốt, việc tốt", nhằm tuyên truyền sâu rộng gương điển hình tiên tiến lao động sản xuất, ứng xử người, Bác Hồ đã nhắc nhở: "Hiểu chủ nghĩa Mác-Lênin là phải sống với có tình, có nghĩa Nếu thuộc bao nhiêu sách mà sống không có tình, có nghĩa thì gọi là hiểu chủ nghĩa Mác-Lênin được" Gia đình là gì và nắm giữ vai trò nào ? Mở “Tự điển Việt Nam” Lê văn Đức, tôi thấy tác giả đã đưa ba định nghĩa sau : Trước hết, gia đình là đơn vị, nhà gồm hai vợ chồng và cái mình Đó là ý nghĩa chặt chẽ chúng ta thường dùng để nói gia đình Tiếp đến, gia đình là dòng họ, gồm tất ông bà, cha mẹ, cháu cùng chung huyết thống Đó là ý nghĩa rộng rãi Từ đặc tính này, chúng ta tới nghĩa bóng, ám chỉ, gia đình là đoàn thể, tổ chức chúng ta nói : Gia đình giáo xứ An sơn, gia đình Đức Mẹ… Theo tôi nghĩ thì gia đình là nơi qui tụ người cùng sống mái nhà, liên hệ với sợi giây tình thương Mỗi định nghĩa có lý và nói lên góc cạnh nào đó Nhưng điều quan trọng và cần thiết đó là gia đình nắm giữ vai trò nào đời sống ? Trước hết là trên bình diện cá nhân Sống gia đình, nhiều lúc chúng ta cảm thấy bực tức khó chịu vì phải đụng chạm với người này, người khác Thế , phải lìa xa gia đình, chúng ta thường nghĩ nó với kỷ niệm, với hình ảnh đẹp đẽ người thân yêu Nói tới gia đình chúng ta cảm thấy có cái gì êm đềm và đầm ấm, đủ chứng tỏ gia đình có chỗ đứng không thể thiếu vắng tình cảm cá nhân người chúng ta Hơn nữa, Công đồng Vaticanô II còn xác định : - Gia đình chính là mái trường đầu tiên dạy cho chúng ta bài học làm người Thực vậy, “Cổ học tinh hoa”, có mẩu chuyện thày Mạnh tử sau : Thuở còn nhỏ, gia đình thày gần nghĩa địa Một hôm, bà mẹ thấy Mạnh tử bắt chước người ta, đào huyệt lăn khóc lóc Cho là không ổn, nên bà liền dời nhà tới nơi gần chợ búa buôn bán Bà lại thấy Mạnh tử bắt chước người ta tập thói điêu ngoa, xảo trá và gian dối Cho là không ổn, nên bà đã dời nhà đến cạnh trường học Bà thấy lần nữa, Mạnh tử bắt chước người ta, đua đòi học tập và lễ phép với người Lấy làm mừng, nên bà đã định lại Ngày kia, thấy người ta làm thịt heo, Mạnh Tử bèn hỏi : - Thưa mẹ, người ta giết heo để làm gì ? Bà vui miệng trả lời : - Để cho ăn đó Tức thì bà cảm thấy hối hận vì lời nói dối ấy, nên đã vội vã mua thịt cho ăn, mặc dù gia đình bà lúc đó túng thiếu Ngày khác Mạnh Tử trốn học nhà chơi, lúc bà ngồi dệt lụa Thấy vậy, bà liền cầm dao chặt đứt lụa dệt và nói : - Con học mà bỏ về, mẹ dệt mà chặt đứt lụa (155) Mạnh Tủ nghe lời mẹ dạy, chuyên tâm học hành và sau này đã trở thành nhà hiền triết Với câu chuyện này, chúng ta tự hỏi : - Tại Mạnh Tử đã trở lên nhà hiền triến tài giỏi Tôi xin thưa : -Đó là nhờ giáo dục mà Mạnh Tử đã hấp thụ bầu không khí yêu thương gia đình Chính vì thế, tôi xin lập lại lần tư tưởng Công đồng Vaticanô II : - Gia đình chính là mái trường đầu tiên, dạy cho chúng ta bài học làm người Trong mái trương đầu tiên này, cha mẹ là giáo viên chuyên cần, dạy chúng ta lời nói, bước , việc làm tục ngữ đã bảo : - Học ăn, học nói, học gói, học mở Vì cha mẹ là người hiểu chúng ta hết, yêu thương chúng ta hết Một đứa trẻ mồ côi, sống cô nhi viện, dù nuôi dưỡng đầy đủ thì nó cảm thấy lạc lõng bơ vơ Tại ? Vì nó thiếu vắng tình thương chăn sóc và ủi an Bởi đó tục ngữ Việt Nam nói : - Thà ăn bắp hột chà vôi, Chẳng thà giầu có mồ côi mình (156)boi duong van 7
155
1
0
THÔNG TIN TÀI LIỆU
Thông tin cơ bản
| Định dạng | |
|---|---|
| Số trang | 155 |
| Dung lượng | 275,7 KB |
Nội dung
Ngày đăng: 10/09/2021, 00:43
HÌNH ẢNH LIÊN QUAN
TÀI LIỆU CÙNG NGƯỜI DÙNG
- Đang cập nhật ...
TÀI LIỆU LIÊN QUAN
-
123 522 0
-
13 448 0
-
11 154 0
-
27 205 0
-
213 182 4
-
53 445 1
-
63 926 7
-
23 747 4