Lịch sử nghiên cứu vấn đề
2.1 Các công trình nghiên cứu về đổi mới phương pháp dạy học văn
Nhiều nghiên cứu đã khám phá các lý thuyết về tiếp nhận văn học và đổi mới phương pháp dạy học, cung cấp cho giáo viên Ngữ văn những kiến thức cần thiết để bắt kịp xu hướng giáo dục hiện đại Phan Trọng Luận nhấn mạnh sự cần thiết phải cách mạng hóa phương pháp giảng dạy trong giáo dục Việt Nam ở thế kỷ XXI Trần Đình Sử cũng đã chỉ ra thực trạng và đưa ra giải pháp cho việc dạy học văn hiện nay Các tác phẩm và nghiên cứu như "Đổi mới phương pháp dạy học Văn – Tiếng Việt" của Nguyễn Trí - Nguyễn Trọng Hoàn và phương pháp dạy học tác phẩm văn chương của Nguyễn Viết Chữ đã trang bị cho giáo viên kiến thức lý luận cơ bản Gần đây, khái niệm đọc hiểu đã trở thành một phần quan trọng trong chương trình giảng dạy, với nhiều công trình nghiên cứu nhấn mạnh vai trò của dạy đọc hiểu như một bước đột phá trong đổi mới phương pháp dạy học văn Các cuốn sách và bài viết từ các tác giả như Nguyễn Thanh Hùng và Phạm Thị Thu Hương cũng đóng góp vào việc nâng cao kỹ năng đọc hiểu văn học trong nhà trường.
Thầy Nguyễn, Phan Huy Dũng và Phạm Thị Thu Hiền đang thảo luận sâu sắc về phương pháp dạy đọc hiểu văn bản Họ không chỉ giúp giáo viên nắm vững khái niệm mà còn hiểu rõ bản chất của đọc hiểu, từ đó có thể áp dụng hiệu quả trong giảng dạy văn học.
2.2 Các công trình nghiên cứu về văn học lãng mạn
Trào lưu văn học lãng mạn đã thu hút sự quan tâm của nhiều nhà khoa học và nhà giáo, đặc biệt trong bối cảnh giảng dạy tại các trường học Ngay từ khi xuất hiện, văn học lãng mạn đã được nghiên cứu sâu sắc với nhiều công trình có giá trị, điển hình là tác phẩm "Thi nhân Việt Nam" của Hoài Thanh - Hoài Chân.
Chân, Nhà văn hiện đại của Vũ Ngọc Phan, đã mở ra nhiều nghiên cứu về trào lưu văn học trong hơn 80 năm qua Các tác giả nổi bật như Phan Cự Đệ, Nguyễn Đăng Mạnh, Văn Tâm và Hà Văn Đức đã đóng góp quan trọng vào lĩnh vực này Đặc biệt, tác phẩm "Văn học lãng mạn Việt Nam" của Phan Cự Đệ đã cung cấp cái nhìn tổng quan về văn học lãng mạn từ 1930-1945 Kể từ khi ra mắt vào năm 1981, tác phẩm này vẫn giữ nguyên giá trị lý luận và thực tiễn cho giáo viên Ngữ văn.
Có nhiều nghiên cứu và tài liệu liên quan đến việc giảng dạy văn học lãng mạn Việt Nam giai đoạn 1930-1945 tại các trường phổ thông Một trong những công trình tiêu biểu là "Giảng văn văn học lãng mạn 1930-1945" của tác giả Văn Tâm.
Công trình nghiên cứu về văn học lãng mạn Việt Nam giai đoạn 1930-1945 mang tính toàn diện và sâu sắc, đóng góp lớn cho việc giảng dạy và học tập môn văn học này Sự quan tâm của các nhà khoa học và giáo viên đối với việc dạy học văn học lãng mạn Việt Nam được thể hiện qua nhiều bài viết có giá trị.
Sách giáo viên lớp 11 và tài liệu bồi dưỡng giáo viên, đặc biệt là cuốn "Giảng văn văn học Việt Nam" của Nguyễn Đăng Mạnh và Trần Đăng Suyền, là những nguồn tài liệu quan trọng cho giảng dạy Các tạp chí văn học, như tạp chí Văn học & tuổi trẻ, thường xuyên đăng tải những bài viết về các tác phẩm văn học lãng mạn trong nhà trường Gần đây, nhiều tác giả như Đinh Tr Dũng, Phan Huy Dũng, Chu Văn Sơn và Lê Quang Hưng cũng đã có những đóng góp đáng kể trong lĩnh vực này.
Dựa trên các vấn đề đã nghiên cứu, công trình của chúng tôi hướng tới việc cung cấp một góc nhìn mới, tiếp nối những nghiên cứu trước đây Mục tiêu là nâng cao chất lượng giảng dạy môn văn, đặc biệt là phần văn học lãng mạn trong trường phổ thông.
3 Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Đề tài này tập trung vào việc nghiên cứu thực trạng, nội dung và phương pháp nâng cao chất lượng giảng dạy văn học lãng mạn Việt Nam giai đoạn 1930-1945 tại các trường trung học phổ thông.
3.2 Phạm vi nghiên cứu Đề tài Dạy học phần văn học lãng mạn Việt Nam 1930-1945 ở trường THPT sẽ được triển khai và nghiên cứu trong phạm vi sau đây:
- Chương trình, sách giáo khoa THPT, thực trạng, chất lượng và cách thức nâng cao chất lượng dạy học phần VHLM ở trường THPT
- Địa bàn khảo sát chủ yếu là một s lớp 11 của các trường THPT trên địa bàn thành ph H Chí Minh
4 Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
Luận văn này nhằm nâng cao chất lượng dạy học văn học lãng mạn Việt Nam giai đoạn 1930-1945 tại trường THPT thông qua việc nghiên cứu lý luận và thực nghiệm sư phạm Nội dung và phương pháp được đề xuất sẽ góp phần cải thiện hiệu quả giảng dạy môn học này.
Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn của việc nâng cao chất lượng việc dạy học phần văn học lãng mạn 1930-1945 trong trường THPT
Nghiên cứu, đề xuất những nội dung và phương pháp dạy học phần văn học lãng mạn 1930-1945 trong trường THPT
Trong quá trình thực hiện luận văn, chúng tôi sử dụng chủ yếu các phương pháp sau:
5.1 Phương pháp nghiên cứu lý thuyết
- Nghiên cứu lý thuyết dạy học văn, dạy đọc hiểu văn bản, tổ chức các hoạt động dạy học… làm cơ sở lý luận cho đề tài nghiên cứu
- Nghiên cứu tài liệu về dạy, học phần văn học lãng mạn
5.2 Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp quan sát, thu thập thông tin về thực tế dạy học phần văn học lãng mạn hiện nay ở một s trường THPT tại thành ph H Chí Minh
- Phương pháp điều tra: Điều tra qua phiếu, phân tích, xử lý tư liệu, phỏng vấn trực tiếp…
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Phụ lục và Tài liệu tham khảo, nội dung chính của Luận văn được triển khai trong 3 chương:
Chương 1 Cơ sở lý luận và thực tiễn của đề tài
Chương 2 Định hướng, nội dung và phương pháp dạy học phần văn học lãng mạn Việt Nam 1930-1945 ở trường THPT
Chương 3 Thực nghiệm sư phạm
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI 1.1 Cơ sở lý luận
1.1.1 Một số khái niệm liên quan
Cuộc Đại cách mạng tư sản năm 1789 đã đánh đổ chế độ phong kiến và thiết lập chế độ tư sản, tạo ra một bước ngoặt lớn không chỉ cho Pháp mà còn cho toàn châu Âu Sự sụp đổ của xã hội phong kiến và sự hình thành các quan hệ xã hội mới đã ảnh hưởng sâu sắc đến tư tưởng và cảm xúc của mọi tầng lớp xã hội, dẫn đến sự bất mãn của những người muốn bảo vệ cái cũ và sự thất vọng của những người mong chờ sự thay đổi Trong bối cảnh đó, chủ nghĩa lãng mạn ra đời, phản ánh sự bất hòa và bất mãn với hiện thực qua những cảm xúc buồn đau, đồng thời khơi gợi trí tưởng tượng và khám phá những thế giới mộng mơ Thời kỳ này chứng kiến sự thức tỉnh ý thức cá nhân trong văn học, với nhiều dạng thức và cách hiểu khác nhau về chủ nghĩa lãng mạn Nhiều chuyên gia khó khăn trong việc định nghĩa hiện tượng văn học này, nhưng vẫn có những điểm chung được nhận diện, như quan điểm của GS Nguyễn Đăng Mạnh về việc khẳng định cái tôi cá nhân và tìm kiếm sự tự do qua mộng tưởng.
Chủ nghĩa lãng mạn, một trào lưu văn học phức tạp phát triển mạnh mẽ ở phương Tây vào thế kỷ XVIII và XIX, không chỉ là một phương pháp sáng tác mà còn là một khuynh hướng thẩm mỹ quan trọng Nó khẳng định cái tôi cá nhân, thể hiện sự không hài lòng với thực tại và tìm kiếm tự do qua mộng tưởng và đời sống nội tâm đầy cảm xúc Chủ nghĩa lãng mạn tôn vinh trái tim và tình cảm con người, giải phóng cảm xúc khỏi sự ràng buộc của lý trí, mang đến một mỹ học của cái độc đáo và phi thường.
Chủ nghĩa lãng mạn được khơi nguồn cảm hứng từ ba đề tài chính: thiên nhiên, tình yêu và tôn giáo, giúp bộc lộ những tình cảm sâu sắc và kích thích trí tưởng tượng Trong khuôn khổ của chủ nghĩa lãng mạn, nỗi đau, buồn bã được coi là những cảm xúc đẹp, thể hiện qua những cảnh vật hoang vắng, cô đơn như đêm trăng lạnh và những buổi chiều tà Điều này dẫn đến việc sử dụng phổ biến thể loại văn chương trữ tình, từ tiểu thuyết đến thơ, với xu hướng sáng tạo hình tượng độc đáo và sử dụng bút pháp đối lập, nhằm khơi gợi mạnh mẽ cảm xúc và trí tưởng tượng của người đọc.
Chủ nghĩa lãng mạn, một phong trào văn học nổi bật, ra đời và phát triển rực rỡ nhất tại Pháp, với sự góp mặt của nhiều tên tuổi lớn như Victor Hugo và Musset.
Vigny, Gautier, Rimbaud, Mallarmé Thành tựu rực rỡ của văn học lãng mạn đã mang đến một diện mạo mới, một giá trị mới cho văn học nhân loại
Chủ nghĩa lãng mạn trong văn học Việt Nam giai đoạn 1930-1945 đã bắt đầu từ cuối thế kỷ XIX với những tác phẩm của Chu Mạnh Trinh, Dương Khuê, và Đào Tấn Đến đầu thế kỷ XX, nó được thể hiện rõ nét qua thơ Tản Đà và văn Hoàng Ngọc Phách Mặc dù có những sáng tác lãng mạn trước đó, nhưng chưa hình thành phong trào rõ ràng Từ năm 1931, một số bài thơ lãng mạn của Lan Sơn, Lưu Trọng Lư, và Thế Lữ đã xuất hiện Các tác phẩm nổi bật trước 1932 như tập thơ "Khối tình con" của Tản Đà và "Tố Tâm" của Hoàng Ngọc Phách đã gây được ảnh hưởng nhất định Tuy nhiên, phong trào lãng mạn thực sự bùng nổ khi Nhất Linh và nhóm Tự lực văn đoàn xuất hiện, kêu gọi sự đổi mới trong văn học Hai tờ báo Phong hóa và Phụ nữ tân văn cũng đóng góp quan trọng vào sự phát triển của phong trào thơ mới với những bài thơ lãng mạn từ các tác giả không thuộc nhóm Tự lực văn đoàn.
