NỘI DUNG
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NÔNG THÔN MỚI VÀ CHẤT LƢỢNG CỦA ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CHỦ CHỐT CẤP CƠ SỞ TRONG XÂY DỰNG NÔNG
THÔN MỚI 1.1 Một số khái niệm liên quan đến đề tài
1.1.1 Khái niệm nông thôn mới
Theo từ điển Tiếng Việt 1998, nông thôn là khu vực dân cư chủ yếu làm nông, khác với thành thị Nông thôn là phần lãnh thổ không thuộc nội thành, được quản lý bởi Ủy ban nhân dân xã Khái niệm “nông thôn mới” chưa có định nghĩa chính thức, nhưng có thể hiểu là cuộc cách mạng để cộng đồng nông thôn cùng nhau xây dựng thôn, xã, gia đình khang trang, sạch đẹp; phát triển sản xuất toàn diện và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần Xây dựng nông thôn mới là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn dân, liên quan đến cả kinh tế - xã hội và kinh tế - chính trị Nó giúp nông dân có niềm tin, tích cực và đoàn kết, xây dựng nông thôn phát triển giàu đẹp, dân chủ và văn minh Đặc trưng của nông thôn mới là kinh tế phát triển, đời sống cư dân được nâng cao, cùng với quy hoạch hiện đại và bảo vệ môi trường sinh thái.
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NÔNG THÔN MỚI VÀ CHẤT LƢỢNG CỦA ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CHỦ CHỐT CẤP CƠ SỞ TRONG XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI
Vị trí của chất lƣợng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở trong xây dựng nông thôn mới
1.2.1 Cán bộ chủ chốt cấp cơ sở cụ thể hóa tiêu chuẩn nông thôn mới vào chương trình, mục tiêu, kế hoạch, quy hoạch phát triển của địa phương Đội ngũ cán bộ cơ sở nói chung, đội ngũ cán bộ chủ chốt cơ sở nói riêng là những người giữ vai trò quyết định trong việc hiện thực hoá sự lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước về mọi mặt của đời sống kinh tế - xã hội ở cơ sở; là người giữ vai trò quyết định trong việc quán triệt, tổ chức thực hiện mọi quyết định của cấp uỷ cấp trên, cấp uỷ cùng cấp và mọi chủ trương, kế hoạch, sự chỉ đạo của chính quyền cấp trên, cũng như mọi chương trình, kế hoạch của chính quyền cấp mình; là cầu nối quan trọng nhất giữa Đảng, nhà nước với nhân dân Ngoài ra, còn giữ vai trò quyết định trong việc xây dựng và thúc đẩy phong trào cách mạng của quần chúng ở cơ sở
Nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đã đề ra những chủ trương và định hướng phát triển quan trọng Chương trình Quốc gia xây dựng nông thôn mới của Chính phủ xác định 19 tiêu chí với 11 nội dung áp dụng chung cho toàn quốc, không phân biệt vùng miền hay điều kiện tự nhiên - xã hội Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, cần linh hoạt điều chỉnh theo điều kiện thực tế của từng địa phương Đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở đóng vai trò quan trọng trong việc cụ thể hóa các tiêu chuẩn, tiêu chí phù hợp với tình hình và điều kiện của địa phương mình.
Xây dựng nông thôn mới không thể thực hiện một cách độc lập mà cần phải lồng ghép với các chương trình phát triển kinh tế - xã hội và an ninh - quốc phòng của từng địa phương Do đó, việc kết hợp đồng bộ và phù hợp là rất quan trọng, với sự tham gia của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp ủy, chính quyền và hệ thống chính trị cơ sở.
1.2.2 Cán bộ chủ chốt cấp cơ sở tổ chức chức triển khai thực hiện kế hoạch, chương trình xây dựng nông thôn mới trên địa bàn cơ sở của mình Đội ngũ cán bộ chủ chốt cơ sở là người giữ vai trò quyết định trong việc quán triệt, tổ chức thực hiện mọi quyết định của cấp trên và của cấp mình vào đời sống thực tiễn ở địa bàn phụ trách Thông qua đội ngũ cán bộ này trực tiếp tổ chức vận động, lãnh đạo, chỉ đạo hệ thống chính trị và nhân dân triển khai, tổ chức thực hiện các chương trình, kế hoạch, biến các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật Nhà nước thành hành động và việc làm cụ thể của từng người dân Trong xây dựng nông thôn mới cũng vậy, trên cơ sở cụ thể hóa các tiêu chí, tiêu chuẩn nông thôn mới theo Nghị quyết, Chương trình của Trung ương, của Chính phủ; nghị quyết, chủ trương không thể đi vào cuộc sống, không hiện thực hóa đƣợc trong đời sống xã hội nếu không đƣợc triển khai thực hiện, thì hơn ai hết, chính đội ngũ cán bộ chủ chốt cơ sở là những người lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức triển khai kế hoạch, chương trình xây dựng nông thôn mới trên địa bản cơ sở mình quản lý, đến tận người dân thực hiện
1.2.3 Cán bộ chủ chốt cấp cơ sở vận động nhân dân, các cơ sở sản xuất kinh doanh tham gia tích cực vào nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới Đảng và Nhà Nước ta đã xác định xây dựng nông thôn mới hiện nay trở thành một trong những nhiệm vụ trung tâm của thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, xây dựng nông thôn mới, một phong trào rộng lớn, có tác động mạnh mẽ tới mọi mặt đời sống kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội ở nông thôn và cả nước Xây dựng nông thôn mới là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn dân, trước hết là trách nhiệm của các tổ chức trong hệ thống chính trị và của các tầng lớp nhân dân ở nông thôn Cấp ủy Đảng, chính quyền đóng vai trò chỉ đạo điều hành trong quá trình xây dựng quy hoạch, kế hoạch, tổ chức thực hiện, hình thành các cuộc vận động “Toàn dân chung sức xây dựng nông thôn mới”, do Mặt trận Tổ quốc chủ trì cùng các tổ chức chính trị - xã hội vận động mọi tầng lớp nhân dân phát huy vai trò chủ thể trong việc xây dựng nông thôn mới và phải coi đây là việc làm thường xuyên, mang tính lâu dài của cả hệ thống chính trị, chứ không phải một việc làm mang tính phong trào, hay mang tính thời sự trong một giai đoạn nhất định
Nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới là trách nhiệm chung của toàn xã hội, nhưng đội ngũ cán bộ chủ chốt đóng vai trò quan trọng trong việc vận động và tuyên truyền Họ cần khuyến khích mọi tầng lớp nhân dân, doanh nghiệp và cơ sở sản xuất kinh doanh tích cực tham gia, từ đó mới có thể đạt được kết quả như mong đợi.
1.2.4 Cán bộ chủ chốt cấp cơ sở kiểm tra, giám sát và tổng kết việc thực hiện xây dựng nông thôn mới ở cơ sở mình
Công tác kiểm tra, giám sát và tổng kết thực hiện đóng vai trò vô cùng quan trọng trong lãnh đạo, như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: "lãnh đạo mà không kiểm tra coi như không lãnh đạo." Ông nhấn mạnh rằng chính sách đúng là nền tảng của thành công, nhưng sự thành bại của chính sách phụ thuộc vào cách tổ chức công việc, lựa chọn cán bộ và công tác kiểm tra Nếu ba yếu tố này không được chú trọng, thì chính sách dù đúng cũng sẽ trở nên vô nghĩa Kiểm tra không chỉ giúp huy động sức mạnh của nhân dân mà còn giúp nhận diện năng lực và khuyết điểm của cán bộ, từ đó có biện pháp sửa chữa và hỗ trợ kịp thời.
Nhiệm vụ xây dựng và phát triển nông thôn mới hiện nay được xác định là chiến lược lâu dài, đầy thách thức và chưa có tiền lệ Để thực hiện hiệu quả, cần tăng cường kiểm tra, giám sát nhằm đôn đốc và nhắc nhở tiến độ, đồng thời kịp thời tháo gỡ khó khăn, điều chỉnh nhiệm vụ và giải pháp phù hợp Việc tổng kết thực tiễn trong từng giai đoạn sẽ giúp rút kinh nghiệm, biểu dương và nhân rộng các mô hình hiệu quả Quan trọng nhất, đội ngũ cán bộ chủ chốt cơ sở chính là những người thực hiện công tác này.
Đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện quyền làm chủ của nhân dân và phát triển đất nước Họ là cầu nối giữa Đảng và nhân dân, cũng như giữa công dân và Nhà nước, thực hiện tuyên truyền và tổ chức thực hiện các chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước Nhiệm vụ của họ bao gồm giải quyết các vấn đề hàng ngày, quán triệt nghị quyết của cấp trên và nắm bắt tình hình thực tiễn địa phương để đề ra các kế hoạch phù hợp Sự hiệu quả của hệ thống chính trị và các phong trào cách mạng tại địa phương gắn liền với năng lực và phẩm chất của đội ngũ cán bộ này, giúp huy động mọi nguồn lực để đạt được mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo an ninh - quốc phòng.
Đội ngũ cán bộ cơ sở đóng vai trò quyết định trong việc nâng cao năng lực lãnh đạo và quản lý của tổ chức đảng và chính quyền địa phương Mọi chính sách của Đảng và Nhà nước chỉ có thể được thực hiện hiệu quả thông qua phong trào cách mạng của quần chúng, nhưng nếu thiếu sự lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước, các phong trào này dễ rơi vào tình trạng chệch hướng hoặc kém hiệu quả Để phong trào hoạt động hiệu quả, cán bộ cơ sở cần trở thành những "thủ lĩnh" có khả năng tổ chức, lôi cuốn và phát động phong trào, đồng thời theo dõi, kiểm tra và nhân rộng những mô hình tốt Năng lực của đội ngũ cán bộ này là yếu tố then chốt quyết định hiệu lực của bộ máy quyền lực ở cơ sở.
Trong những năm qua, đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở đã đóng góp quan trọng vào việc giữ vững ổn định chính trị, đảm bảo trật tự an toàn xã hội và phát triển kinh tế - xã hội Tuy nhiên, trước yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và Chương trình xây dựng nông thôn mới, chất lượng cán bộ chủ chốt cấp cơ sở chưa đáp ứng được yêu cầu Do đó, cần nâng cao chất lượng toàn diện của đội ngũ này để đáp ứng thành công mục tiêu xây dựng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam.
Chương 2 THỰC TRẠNG CHẤT LƢỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CHỦ CHỐT CẤP CƠ SỞ TRONG XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI Ở
HUYỆN THỦ THỪA, TỈNH LONG AN
2.1 Những yếu tố ảnh hưởng đến việc chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở trong xây dựng nông thôn mới ở huyện Thủ Thừa, tỉnh Long
2.1.1 Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của huyện Thủ Thừa, tỉnh Long An
2.1.1.1 Điều kiện tự nhiên của huyện Thủ Thừa, tỉnh Long An
Huyện Thủ Thừa, tỉnh Long An, được tái lập vào tháng 3 năm 1983, có diện tích tự nhiên 29.879,7 ha, nằm cách thành phố Tân An 10km và thành phố Hồ Chí Minh 45km Huyện Thủ Thừa giáp với huyện Bến Lức và huyện Tân Trụ ở phía Đông, huyện Thạnh Hóa và tỉnh Tiền Giang ở phía Tây, thành phố Tân An ở phía Nam, và huyện Đức Huệ ở phía Bắc.
Huyện Thủ Thừa có 13 đơn vị hành chính, bao gồm 12 xã và 1 thị trấn, được chia thành hai vùng chính Vùng phía Bắc gồm 7 xã: Mỹ Thạnh, Mỹ Lạc, Long Thuận, Long Thạnh, Long Thành, Tân Thành và Tân Lập, chiếm phần lớn diện tích huyện và nằm trong vùng Đồng Tháp Mười trũng thấp, thường xuyên bị ngập lũ Vùng phía Nam gồm 5 xã: Bình An, Bình Thạnh, Nhị Thành, Mỹ An.
Huyện Thủ Thừa, bao gồm xã Mỹ Phú và thị trấn Thủ Thừa, nằm trong vùng kinh tế trọng điểm của tỉnh Long An, với sự phát triển kinh tế - xã hội gắn liền với việc khai thác đất hoang và di dân xây dựng vùng kinh tế mới Huyện được kết nối bởi ba quốc lộ chính: Quốc lộ 1, Quốc lộ 62 và Quốc lộ N2, cùng với các tỉnh lộ như 834, 834B, 817, 818, tạo thành mạng lưới giao thông thuận lợi cho phát triển kinh tế Ngoài đường bộ, hệ thống đường thủy với sông Vàm Cỏ Tây và kênh Thủ Thừa cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy giao thương và sản xuất.
Huyện Thủ Thừa, nằm ở vị trí chiến lược giữa các tỉnh Đông Nam Bộ và Đồng bằng Sông Cửu Long, sở hữu nhiều lợi thế trong phát triển kinh tế - xã hội Là cửa ngõ giao thương quan trọng, Thủ Thừa nằm trong vành đai xanh với các nông sản chủ lực như lúa gạo và mía đường, dễ dàng tiêu thụ tại thị trường lớn Đông Nam Bộ Với khoảng cách 30-45km từ thành phố Hồ Chí Minh, huyện này chịu ảnh hưởng tích cực từ trung tâm kinh tế lớn nhất Việt Nam Thêm vào đó, việc tiếp giáp với vùng kinh tế trọng điểm và các khu công nghiệp giúp Thủ Thừa có ưu thế nổi bật, đóng góp quan trọng vào việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế của khu vực.
Theo số liệu thống kê của Chi Cục thống kê huyện Thủ Thừa đến năm
2015, trên địa bàn huyện có 23.467 hộ dân với tổng dân số là 92.133 người Trong đó: Thành thị 4.304 hộ tương đương 15.259 người, chiếm 16,56%; Nông thôn 19.163 hộ tương đương 76.874 người, chiếm 83.44%
Biểu đồ 2.1 So sánh dân số giữa ở thành thị và nông thôn:
Bảng 2.1 Phân bổ dân cƣ theo từng xã, thị trấn:
STT Đơn vị hành chính Diện tích
(ha) Số hộ Dân số
Nguồn: Chi Cục thống kê huyện Thủ Thừa năm 2015
2.1.1.2 Tình hình kinh tế - xã hội của huyện Thủ Thừa, tỉnh Long An