TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
Tổng quan các nghiên cứu nước ngoài
1.1.1 Các nghiên cứu về Kế toán quản trị chiến lược
Khái niệm về Kiểm toán Quản trị Chiến lược (KTQTCL) lần đầu tiên được Simmonds (1981) công bố trên tạp chí chuyên ngành của Anh Quốc, với kỳ vọng rằng KTQTCL sẽ được áp dụng rộng rãi tại các đơn vị nhờ vào những lợi ích vượt trội so với Kiểm toán Quản trị truyền thống Tuy nhiên, sau hơn 30 năm, sự phát triển của KTQTCL vẫn chậm hơn so với mong đợi (Šoljaková, 2012) Nghiên cứu về KTQTCL hiện được phân loại thành ba hướng chính: (1) Nghiên cứu các kỹ thuật KTQTCL, (2) Nghiên cứu ủng hộ việc áp dụng KTQTCL, và (3) Các rào cản trong quá trình thực hiện KTQTCL.
1.1.1.1 Nghiên cứu về các kỹ thuật Kế toán quản trị chiến lược.
Theo Ojua (2016), KTQTCL là hệ thống thông tin hỗ trợ lãnh đạo cấp cao trong việc ra quyết định chiến lược khi thị trường trở nên cạnh tranh Sự gia tăng đề tài về kỹ thuật KTQTCL phản ánh nhu cầu này Các học giả đã đưa ra nhiều danh sách kỹ thuật KTQTCL mang tính chiến lược khác nhau, tùy thuộc vào quan điểm của họ Một số nghiên cứu nhấn mạnh rằng kỹ thuật KTQTCL tập trung vào chiến lược rõ ràng, chú trọng thông tin bên ngoài và có cái nhìn hướng về tương lai (Ma và cộng sự, 2009) Bên cạnh đó, một số đề tài khác cho rằng KTQTCL là sự giao thoa giữa kỹ thuật KTQT với công tác QTCL (Nixon và cộng sự).
2012) Chính vì thế các nhiều nghiên cứu về KTQTCL, tuy nhiên vẫn chưa có một khái niệm chung phổ biến về kỹ thuật KTQTCL (Juras, 2014).
Bộ danh sách kỹ thuật KTQTCL, được đề xuất lần đầu bởi Guilding và cộng sự (2000), sử dụng các tiêu chí đánh giá để xác định kỹ thuật nào là KTQTCL Các kỹ thuật KTQT truyền thống thường thiên về “chiến thuật” hơn là “chiến lược”, với thông tin chủ yếu tập trung vào ngắn hạn và thiếu tính dài hạn Điều này làm cho KTQT truyền thống không phù hợp với yêu cầu chiến lược của lãnh đạo cấp cao, đặc biệt là khi không có sự phối hợp với hoạt động Marketing và nghiên cứu thị trường Guilding et al (2000) đã chỉ ra rằng thông tin từ KTQTCL cần mang tính dài hạn và tập trung vào các đối tượng bên ngoài tổ chức Chỉ khi đáp ứng những tiêu chí này, các kỹ thuật KTQT mới có thể trở thành KTQTCL hiệu quả Dựa trên các tiêu chí đó, Guilding et al (2000) đã tổng hợp mười hai kỹ thuật trong bộ kỹ thuật KTQTCL, được xem là chuẩn đầu tiên trong nghiên cứu về KTQTCL.
Bộ danh sách kỹ thuật KTQTCL thứ hai do nhóm tác giả Cravens et al (2001) đề xuất, kế thừa từ bộ danh sách của Guilding et al (2000) Danh sách này bổ sung các kỹ thuật mới như hao tổn theo hoạt động (ABC), Benchmarking, và tích hợp đo lường thẻ cân bằng điểm (BSC), đồng thời loại bỏ kỹ thuật đánh giá thương hiệu khỏi danh sách ban đầu.
Bài viết đề cập đến 14 kỹ thuật kiểm tra chất lượng tiếp theo được đề xuất bởi tác giả Cinquini và các cộng sự vào năm 2007 Những kỹ thuật này được so sánh với bộ kỹ thuật của Cravens và các cộng sự, nhằm nâng cao hiệu quả trong việc áp dụng các phương pháp kiểm tra chất lượng.
Năm 2001, một kỹ thuật mới mang tên phân tích lợi nhuận người mua (Customer Profitability Analysis) đã được bổ sung vào danh sách các kỹ thuật kế toán quản trị chi phí và lợi nhuận Theo nghiên cứu của Cadez và cộng sự (2008), danh sách này hiện bao gồm mười sáu kỹ thuật, trong đó có hai kỹ thuật mới so với bộ kỹ thuật của Cinquini và cộng sự (2007).
Bộ danh sách kỹ thuật KTQTCL của Cadez và cộng sự (2008) được đánh giá là đầy đủ và được sử dụng làm nền tảng cho nhiều nghiên cứu như Al-Mawali (2015) và Ojua (2016) Trong khi đó, Shah và cộng sự (2011) chỉ liệt kê 8 kỹ thuật KTQTCL trong phần tổng quan lý thuyết Ngoài ra, nhóm tác giả Alsoboa và cộng sự (2015) đã tổng hợp được 19 kỹ thuật KTQTCL từ các nghiên cứu trước đó.
Tiêu chuẩn các kỹ thuật kiểm toán quản trị chi phí (KTQTCL) được coi là công cụ quan trọng trong việc kiểm soát hoạt động, lập kế hoạch và ra quyết định trong tổ chức (Brouthers và Roozen, 1999) Nghiên cứu của Ojra (2014) đã bổ sung thêm 5 kỹ thuật KTQTCL so với nghiên cứu trước đó của Cadez và cộng sự (2008) Dựa trên bảng tổng hợp của Juas (2014) và nhiều học giả khác như Guilding (2000), Cravens và Guilding (2001), Cinquini và Tenucci (2007), Cadez và Guilding (2008), Shah (2011), Fowzia (2011), và Ojra (2014), tác giả đã tổng hợp một danh sách các kỹ thuật KTQTCL phổ biến được sử dụng trong nghiên cứu, được trình bày trong phụ lục số 13.
Một số học giả đã phân loại các kỹ thuật KTQTCL dựa trên đặc điểm của đối tượng và mục tiêu cung cấp thông tin Hai cách phân loại tiêu biểu là của Cinquini và cộng sự (2007), chia kỹ thuật KTQTCL thành bốn nhóm: (1) Đối thủ, (2) Dài hạn, (3) Quá trình/hoạt động và (4) Người mua Cách phân loại thứ hai, được nhiều nghiên cứu áp dụng, cũng đã được đề cập trong các công trình của Ojra (2014), Al-Mawali (2015) và Michael cùng cộng sự (2017).
Cravens và cộng sự (2008) phân loại kế toán quản trị chi phí thành năm nhóm chính: (1) nhóm chi phí, (2) lập kế hoạch, kiểm soát và đo lường thành quả, (3) ra quyết định chiến lược, (4) kế toán đối thủ cạnh tranh, và (5) kế toán người mua Sự trùng lặp giữa các nhóm cho thấy kế toán quản trị chi phí là một cấu trúc đa chiều, không chỉ đơn thuần là tập hợp các kỹ thuật khác nhau Điều này được khẳng định bởi Cuganesan và cộng sự (2012).
Các nghiên cứu về kiểm toán chất lượng kiểm toán (KTQTCL) đã chỉ ra rằng cần có những nghiên cứu chi tiết hơn về mức độ thực hiện và ứng dụng các kỹ thuật KTQTCL trong thực tiễn Điều này bao gồm việc tìm hiểu cách tích hợp các kỹ thuật này vào doanh nghiệp và sự thay đổi trong quy trình kiểm toán trong suốt quá trình thực hiện các kỹ thuật KTQTCL (Langfield-Smith, 2008).
1.1.1.2 Các nghiên cứu ủng hộ áp dụng Kế toán quản trị chiến lược
Trong môi trường cạnh tranh hiện nay, vòng đời sản phẩm ngày càng ngắn lại do người tiêu dùng có nhiều sự lựa chọn hơn Điều này buộc các doanh nghiệp sản xuất (DNSX) phải nỗ lực phát triển sản phẩm mới, giảm thiểu hao tổn và thu hồi vốn đầu tư nhanh chóng để tối ưu hóa lợi nhuận Chiến lược hiệu quả sẽ giúp DNSX nâng cao khả năng cạnh tranh thông qua các quyết định đúng đắn Tuy nhiên, thách thức lớn nhất của kế toán quản trị (KTQT) là các công cụ truyền thống như hao tổn tiêu chuẩn, lập ngân sách và phân tích lợi nhuận đã trở nên không còn phù hợp với thực tế của doanh nghiệp sản xuất ngày nay, dẫn đến sự chỉ trích trong các tài liệu chuyên môn từ những năm 1980 và 1990.
Thị trường kinh doanh đang trải qua sự biến đổi mạnh mẽ nhờ vào sự hợp tác quốc tế và tiến bộ trong công nghệ thông tin Những yếu tố này đã thúc đẩy sự thay đổi trong quản lý và tổ chức công ty, tạo ra những ảnh hưởng sâu sắc đến cách thức hoạt động trong lĩnh vực này.
Kế toán quản trị (KTQT) đang đối mặt với nhu cầu cải tiến để khắc phục những hạn chế của phương pháp truyền thống, đặc biệt là trong việc cung cấp thông tin KTQT chi phí (KTQTCL) đã thu hút sự quan tâm như một cách tiếp cận chiến lược hơn cho kế toán quản trị, theo Simmonds (1981) Môi trường kinh doanh hiện nay rất năng động và cạnh tranh, với các đối thủ liên tục cải tiến sản phẩm và dịch vụ Kaplan (1984) chỉ ra rằng KTQT không thể tồn tại như một kỹ thuật độc lập mà cần phục vụ mục tiêu chiến lược cụ thể Nghiên cứu của Jonson và Kaplan (1987) cho thấy các hệ thống KTQT đã trở nên không phù hợp với môi trường hiện đại, dẫn đến việc thiếu tính hữu ích trong kiểm soát và đánh giá hiệu quả hoạt động Họ chỉ trích rằng KTQT hiện tại quá lỗi thời và không đáp ứng được kỳ vọng của nhà quản lý, điều này cũng được Ford (1987) nhấn mạnh khi cho rằng hệ thống kế toán chi phí của các công ty lớn không còn phù hợp trong bối cảnh cạnh tranh hiện nay.
Theo Bromwich (1990), KTQTCL là một kỹ thuật phân tích lợi thế cạnh tranh và giá trị gia tăng của đối thủ, đồng thời xem xét lợi ích của hàng hóa trong suốt vòng đời sản phẩm Ông khẳng định rằng điều này mang lại cho tổ chức quyết định thành quả lâu dài Điều này cũng cho thấy rằng KTQTCL yêu cầu kế toán phát triển kỹ năng mới ngoài chuyên môn thông thường, kết hợp với các lĩnh vực như quản trị, marketing và mở rộng danh mục sản phẩm.
Tổng quan các nghiên cứu trong nước
Tại Việt Nam, nghiên cứu về KTQTCL còn hạn chế, vì vậy tác giả chỉ phân chia thành ba dòng nghiên cứu chính: (1) Nghiên cứu nội dung KTQTCL; (2) Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến việc thực hiện KTQTCL; (3) Nghiên cứu tác động của KTQTCL đến kết quả hoạt động.
1.2.1 Các nghiên cứu về nội dung kế toán quản trị chiến lược
KTQTCL đã xuất hiện và phát triển khi tổ chức bắt đầu chú trọng đến quản trị chiến lược, với nhu cầu thông tin từ lãnh đạo trong việc hoạch định mục tiêu chiến lược Chủ đề KTQTCL được nghiên cứu lần đầu tiên tại Việt Nam vào năm 2012, nhưng đến nay vẫn còn hạn chế về nghiên cứu chuyên sâu cả lý luận lẫn thực nghiệm Một số nghiên cứu nổi bật trong nước về KTQTCL, như tham luận của Đoàn Ngọc Quế và cộng sự (2014) về "Kế toán quản trị trong môi trường kinh doanh hiện đại", đã trình bày khái quát về lịch sử và nội dung của KTQTCL.
KTQTCL đang chịu ảnh hưởng từ sự thay đổi của thị phần trong quá trình hội nhập, do đó cần có những điều chỉnh phù hợp Tác giả đã tổng hợp những nội dung liên quan đến đào tạo KTQTCL trong thời gian qua và đề xuất các hàm ý nhằm nâng cao kiến thức về lĩnh vực này Mục tiêu là đưa KTQTCL vào thực tiễn tại các đơn vị ở Việt Nam một cách thành công.
Năm 2016, Nguyễn Mạnh Thiều đã nghiên cứu về "Kế toán quản trị chiến lược trong doanh nghiệp", trình bày các lý thuyết cơ bản về KTQTCL, bao gồm bối cảnh lịch sử dẫn đến sự hình thành của nó và những định nghĩa khác nhau do các học giả đưa ra dựa trên quan điểm riêng Bài báo cũng thống nhất quan điểm rằng KTQTCL là một phần phát triển từ KTQT Ngoài ra, các nội dung cốt lõi của KTQTCL như mô hình chiến lược, kỹ thuật thực hiện và kiểm soát, điều chỉnh chiến lược của đơn vị cũng được nêu rõ.
Nghiên cứu của Đỗ Thị Hương Thanh và cộng sự năm 2016, mang tên “Sự lấp đầy khoảng trống trong khái niệm và sự phát triển của kế toán quản trị chiến lược”, đã làm rõ sự cần thiết phải hoàn thiện khái niệm kế toán quản trị chiến lược và những yếu tố thúc đẩy sự phát triển của nó trong bối cảnh kinh tế hiện đại Nghiên cứu này cung cấp cái nhìn sâu sắc về vai trò của kế toán quản trị chiến lược trong việc hỗ trợ ra quyết định và tối ưu hóa hiệu quả quản lý doanh nghiệp.
Nghiên cứu này phân tích định nghĩa về Kiểm toán Quản trị Chiến lược (KTQTCL), một chủ đề gây nhiều tranh cãi gần đây, và trình bày các định nghĩa từ nhiều quan điểm khác nhau có ảnh hưởng đến lĩnh vực này Mặc dù có sự đa dạng trong cách hiểu, các định nghĩa đều nhất quán ở điểm cung cấp thông tin định hướng dài hạn, bao gồm cả nguồn tài chính và phi tài chính Bài báo tổng hợp hai mươi kỹ thuật KTQTCL được sử dụng để thu thập, xử lý và cung cấp dữ liệu cho hoạt động quản trị của tổ chức Cuối cùng, nghiên cứu mở ra những chủ đề cần khám phá trong tương lai để lấp đầy các khoảng trống lý thuyết hiện có.
Huỳnh Lợi (2017) trong đề tài “Nội dung kế toán quản trị chi phí chiến lược tiếp cận từ quản trị chi phí chiến lược” đã nhấn mạnh lý thuyết về kế toán quản trị chi phí chiến lược, một kỹ thuật quan trọng trong kế toán quản trị chi phí Tác giả phân tích mối quan hệ giữa quản trị hao tổn chiến lược và các yếu tố như trọng tâm chuỗi giá trị, khuynh hướng cung cấp thông tin kết nối hoạt động tạo giá trị với người mua, cùng với ảnh hưởng của mô hình quản trị theo chuỗi giá trị linh hoạt Ngoài ra, công nghệ thông tin cũng được coi là một yếu tố thiết yếu trong kế toán quản trị chi phí chiến lược.
Huỳnh Lợi (2018) trong nghiên cứu “Định hướng nghiên cứu kế toán quản trị chi phí chiến lược” đã tổng hợp và phân tích các lý thuyết trước đây để phát triển những luận điểm về quản trị hao phí chiến lược Nghiên cứu này đề cập đến nội dung và cấu trúc hệ thống kế toán quản trị chi phí, đặc biệt là mối liên hệ với các cuộc cách mạng công nghệ Tác giả đã thiết lập định hướng lý thuyết cho kế toán quản trị chi phí chiến lược, bao gồm cách xác định hao tổn, phân loại và đo lường chi phí, cũng như nội dung và hình thức báo cáo liên quan đến kế toán quản trị chi phí chiến lược.
Nguyễn Anh Hiền và cộng sự (2019) đã nghiên cứu các kỹ thuật áp dụng trong kế toán quản trị chiến lược, cung cấp một cái nhìn tổng quan về lý thuyết liên quan đến các kỹ thuật này Bài báo không chỉ tổng hợp thông tin mà còn phân tích sự quan trọng của các kỹ thuật trong việc nâng cao hiệu quả quản lý tài chính và ra quyết định chiến lược cho doanh nghiệp.
KTQTCL đang được áp dụng bởi nhiều tổ chức và được phân thành năm nhóm chính: (1) kỹ thuật chi phí; (2) lập kế hoạch và kiểm soát đo lường thành quả; (3) quyết định chiến lược; (4) kế toán người mua; và (5) kế toán đối thủ Bài viết cũng hệ thống hóa các khía cạnh khác nhau liên quan đến định nghĩa KTQTCL, điều này giải thích vì sao định nghĩa về KTQTCL chưa được thống nhất Hiện nay, KTQTCL vẫn là một khái niệm mới mẻ đối với phần lớn các tổ chức tại Việt Nam.
Trần Hồng Vân và Cộng sự (2020) đã thực hiện nghiên cứu về "Mức độ vận dụng kế toán quản trị chiến lược trong các doanh nghiệp Việt Nam" nhằm đánh giá mức độ áp dụng kế toán quản trị chiến lược (KTQTCL) tại các doanh nghiệp Dữ liệu khảo sát được thu thập từ 659 doanh nghiệp ở nhiều địa phương và lĩnh vực kinh doanh khác nhau Kết quả cho thấy, mặc dù số lượng doanh nghiệp áp dụng đầy đủ các kỹ thuật KTQTCL còn hạn chế, nhưng các doanh nghiệp Việt Nam đã bắt đầu quan tâm và sử dụng kế toán như một công cụ quan trọng để cung cấp thông tin định hướng chiến lược.
Trong thời gian qua, các đề tài về Kinh tế Quốc tế Chính trị (KTQTCL) tại Việt Nam chủ yếu tập trung vào các khía cạnh lý thuyết như khái niệm, lịch sử hình thành, nội dung và thực hiện KTQTCL Bên cạnh đó, nghiên cứu cũng đề xuất những định hướng mới trong nghiên cứu và đào tạo KTQTCL, nhằm đáp ứng kịp thời nhu cầu tài liệu về lĩnh vực này cho công tác KTQT tại Việt Nam hiện nay.
1.2.2 Các nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng đến thực Kế toán quản trị chiến lược
KTQT ra đời và phát triển cùng với thị trường hội nhập, bắt nguồn từ nhu cầu cung cấp thông tin cho lãnh đạo tổ chức Sự mở rộng của thị trường quốc tế và cạnh tranh ngày càng gay gắt đã thúc đẩy sự thay đổi liên tục về nội dung và vai trò của KTQT Do đó, KTQTCL được mở rộng để đáp ứng những yêu cầu mới Mặc dù lịch sử phát triển của KTQT tại Việt Nam còn mới so với thế giới, nhưng đã có một số nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng đến KTQTCL trong các đơn vị.
Bài báo của Đoàn Ngọc Phi Anh (2012) nghiên cứu ảnh hưởng của cạnh tranh và phân cấp quản trị đến hoạt động kiểm toán chất lượng (KTQTCL) thông qua khảo sát 220 tổ chức lớn và vừa Sử dụng phương pháp phân tích định lượng và mô hình SEM, nghiên cứu chỉ ra rằng cạnh tranh và phân cấp quản trị có tác động tích cực đến KTQTCL Tác giả khuyến nghị các công ty nên áp dụng quản lý phi tập trung để nâng cao hiệu quả KTQTCL Tuy nhiên, nghiên cứu còn hạn chế khi chỉ xem xét hai yếu tố này mà chưa đề cập đến các yếu tố khác như công nghệ, nhận thức thị trường và văn hóa.
Phạm Ngọc Toàn và cộng sự (2018) đã tiến hành khảo sát 125 doanh nghiệp sản xuất để nghiên cứu bốn nhân tố ảnh hưởng đến kiểm toán chất lượng Nhóm tác giả áp dụng phương pháp phân tích định lượng nhằm khám phá mối liên hệ giữa các nhân tố và kiểm toán chất lượng Kết quả cho thấy cả bốn nhân tố đều có ảnh hưởng tích cực đến việc thực hiện kiểm toán chất lượng, trong đó yếu tố công nghệ có tác động mạnh nhất, tiếp theo là quy mô, chiến lược đứng thứ ba, và yếu tố nhận thức về thị trường có ảnh hưởng yếu nhất trong nghiên cứu.
Nhận xét các nghiên cứu trước và xác định khe hổng nghiên cứu
1.3.1 Nhận xét về các nghiên cứu trước
1.3.1.1 Nhận xét các nghiên cứu nước ngoài
Trong bối cảnh cạnh tranh mở cửa, việc thực hiện Kiểm toán Quản trị Chiến lược (KTQTCL) trong tổ chức ngày càng được chú trọng và ủng hộ, do những hạn chế của Kiểm toán Quản trị truyền thống không đáp ứng được nhu cầu quyết định chiến lược của lãnh đạo Nhiều nghiên cứu quốc tế đã phản ánh xu hướng này, với sự gia tăng các đề tài nghiên cứu về thực trạng thực hiện KTQT, đặc biệt là KTQTCL Công cụ này không chỉ giúp tổ chức nâng cao hiệu quả mà còn cung cấp thông tin cần thiết cho doanh nghiệp trong việc hoạch định chiến lược nhằm tồn tại và phát triển bền vững.
Mặc dù đã có một số nghiên cứu hệ thống lý thuyết và thực trạng về Kinh tế Quản trị Chiến lược (KTQTCL), nhưng số lượng đề tài còn hạn chế, chủ yếu tập trung ở các nước phát triển (Ojra, 2014; Oboh và cộng sự, 2017) Các khảo sát cho thấy rằng việc áp dụng KTQTCL chưa phổ biến như mong đợi, dù lợi ích của nó được đánh giá cao hơn so với KTQT truyền thống trong bối cảnh cạnh tranh Nhiều nghiên cứu đã chứng minh ảnh hưởng tích cực của KTQT đến hiệu quả hoạt động, nhưng các nghiên cứu chuyên sâu về tác động của KTQTCL đến thành quả vẫn còn thiếu (Sener và cộng sự, 2012) Hơn nữa, các yếu tố ảnh hưởng đến việc thực hiện KTQTCL cũng chưa được khai thác đầy đủ, với nhiều nghiên cứu có kết quả mâu thuẫn (Ojra, 2014) Các phương pháp nghiên cứu định tính và định lượng đã chỉ ra một số yếu tố tác động đến KTQTCL và ảnh hưởng của nó đến hiệu quả doanh nghiệp.
1.3.1.2 Nhận xét các nghiên cứu trong nước
Tại Việt Nam, việc áp dụng kinh tế quốc tế (KTQT) đã có nhiều tiến bộ trong quá trình hội nhập và chuyển đổi sang thị trường quốc tế Các nghiên cứu đã định hướng và xây dựng mô hình KTQT theo lĩnh vực hoạt động và quy mô doanh nghiệp, từ đó thúc đẩy việc áp dụng KTQT trong các tổ chức Gần đây, với sự phát triển công nghệ và áp lực cạnh tranh, xu hướng thực hiện KTQT chất lượng (KTQTCL) ngày càng gia tăng Một số tác giả như Đoàn Ngọc Quế, Nguyễn Mạnh Thiều và Huỳnh Lợi đã bắt đầu nghiên cứu về KTQTCL, nhưng chủ yếu tập trung vào lý thuyết và đào tạo Các nghiên cứu về nhân tố ảnh hưởng đến KTQTCL như của Đoàn Ngọc Phi Anh và Phạm Ngọc Toàn vẫn còn hạn chế, chưa khai thác đầy đủ các yếu tố như văn hóa doanh nghiệp hay chiến lược kinh doanh Thêm vào đó, một số đề tài cũng đã khảo sát tác động của KTQTCL đến thành quả, cho thấy sự cần thiết trong việc mở rộng nghiên cứu trong lĩnh vực này.
Nghiên cứu của Trịnh Hiệp Thiện (2019) và Bùi Thị Trúc Quy (2020) đã khảo sát các công ty thuộc nhiều lĩnh vực như sản xuất, thương mại và dịch vụ, trong đó Bùi Thị Trúc Quy tập trung vào các doanh nghiệp sản xuất (DNSX) với quy mô khác nhau và áp dụng năm kỹ thuật nghiên cứu Tuy nhiên, để hiểu rõ hơn về tác động của các kỹ thuật kiểm toán chất lượng (KTQTCL) đối với DNSX tại Việt Nam, cần tiến hành thêm các nghiên cứu điều tra khác.
Tại Việt Nam, cần tiến hành nghiên cứu chuyên sâu về các nhân tố ảnh hưởng đến kiểm toán chất lượng (KTQTCL) và tác động của KTQTCL đến hiệu quả hoạt động, đặc biệt cho các doanh nghiệp sản xuất (DNSX) quy mô vừa và lớn Luận án này nhằm chứng minh vai trò quan trọng của KTQTCL trong việc nâng cao thành quả tại Việt Nam Kết quả nghiên cứu sẽ giúp các DNSX nhận thức rõ hơn về lợi ích của KTQTCL và cải thiện khả năng áp dụng KTQTCL, từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động thông qua việc xác định các nhân tố ảnh hưởng đến việc thực hiện KTQTCL.
1.3.2 Xác định khe hổng nghiên cứu và hướng nghiên cứu của luận án
Bài viết phân tích các nghiên cứu liên quan đến luận án trong bối cảnh hội nhập kinh tế và cuộc cách mạng khoa học, dẫn đến sự thay đổi mạnh mẽ trên thị trường với cạnh tranh gay gắt Các doanh nghiệp sản xuất (DNSX) tại Việt Nam ngày càng chú trọng đến việc thực hiện kế toán quản trị chất lượng (KTQTCL) như một công cụ quản lý quan trọng, cung cấp thông tin hữu ích cho quyết định chiến lược và nâng cao hiệu quả trong phát triển kinh tế quốc tế Việc áp dụng KTQTCL không chỉ giúp DNSX tồn tại mà còn phát triển bền vững thông qua hoạch định chiến lược rõ ràng, kiểm soát nguồn lực và chủ động thích ứng với biến động kinh tế Tuy nhiên, các nghiên cứu trước đây chỉ ra rằng việc thực hiện KTQTCL vẫn còn nhiều hạn chế, đặc biệt là thiếu các nghiên cứu thực nghiệm tại các nước đang phát triển, trong đó có những đề tài về các yếu tố ảnh hưởng và tác động của KTQTCL đến hiệu quả hoạt động.
Các nghiên cứu về KTQTCL tại Việt Nam chủ yếu tập trung vào lý thuyết, với ít đề tài kết hợp lý thuyết và thực nghiệm về các yếu tố ảnh hưởng đến thực hiện KTQTCL và tác động của nó đến hiệu quả hoạt động Những nghiên cứu này thường được thực hiện trong các lĩnh vực như sản xuất, dịch vụ và thương mại, tuy nhiên, thông tin KTQTCL lại khác nhau giữa các tổ chức, dẫn đến sự khác biệt trong kỹ thuật và mức độ tác động của KTQTCL Do đó, nghiên cứu này nhằm khám phá ảnh hưởng của KTQTCL đến hiệu quả hoạt động tại các doanh nghiệp sản xuất (DNSX) và xác định các yếu tố tác động đến việc thực hiện KTQTCL trong bối cảnh Việt Nam, từ đó giúp các doanh nghiệp nhận thức rõ hơn về vai trò của KTQTCL trong việc cung cấp thông tin ra quyết định và kiểm soát quá trình thực hiện chiến lược.
Nhiều nghiên cứu quốc tế đã xác định các yếu tố ảnh hưởng đến việc thực hiện kiểm toán quản trị công ty (KTQTCL) như nhận thức thị trường, chiến lược, phân cấp quản lý, văn hóa, trình độ và công nghệ Tuy nhiên, mối quan hệ giữa KTQTCL và thành quả vẫn chưa được nghiên cứu sâu rộng, đặc biệt trong bối cảnh các nước đang phát triển như Việt Nam Hơn nữa, các kết quả khảo sát trước đây cho thấy sự khác biệt rõ rệt; chẳng hạn, nghiên cứu tại Úc, Thổ Nhĩ Kỳ và Ả Rập Xê Út cho thấy ảnh hưởng tích cực của KTQTCL đến thành quả hoạt động, trong khi nghiên cứu tại Malaysia lại không phát hiện sự ảnh hưởng này.
Tổng quan nghiên cứu chỉ ra rằng để khẳng định vai trò của kiểm toán chất lượng đối với thành quả hoạt động, cần thực hiện thêm nhiều nghiên cứu chuyên sâu tại các quốc gia có nền kinh tế khác nhau, vì hiện tại có rất ít nghiên cứu tương ứng với thực tiễn Việt Nam Kết quả nghiên cứu cũng cho thấy sự khác biệt giữa các đề tài nước ngoài về các yếu tố ảnh hưởng đến việc thực hiện kiểm toán chất lượng Theo tổng quan của tác giả, chưa có nghiên cứu nào kiểm định tác động của các nhân tố đến việc thực hiện kiểm toán chất lượng và ảnh hưởng của các kỹ thuật kiểm toán chất lượng đối với thành quả hoạt động của các doanh nghiệp sản xuất vừa và lớn tại Việt Nam Dựa trên những khe hở nghiên cứu này, luận án sẽ tiến hành đề tài.
Các nhân tố ảnh hưởng đến việc thực hiện kế toán quản trị chiến lược và tác động của nó đến hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp sản xuất tại Việt Nam là một chủ đề nghiên cứu quan trọng, mở ra hướng đi mới trong lĩnh vực kế toán quản trị tại nước ta.
Luận án cung cấp cái nhìn tổng quan về các nghiên cứu trong và ngoài nước liên quan đến các yếu tố ảnh hưởng đến việc thực hiện kiểm toán chất lượng, đồng thời đánh giá tác động của chúng đến kết quả đạt được Từ đó, tác giả đã phát hiện ra những khoảng trống trong lý thuyết và minh chứng cho sự cần thiết của việc nghiên cứu đề tài này trong bối cảnh Việt Nam.
Tác giả đã tổng hợp các kết quả và hạn chế của các nghiên cứu trước đây về các nhân tố ảnh hưởng đến việc thực hiện KTQTCL và hiệu quả của nó Dựa trên những kết quả này, tác giả đề xuất áp dụng tại Việt Nam, nơi có nền kinh tế đang phát triển, nhằm xây dựng mô hình và phương pháp nghiên cứu phù hợp Qua đó, tác giả rút ra bài học kinh nghiệm và khắc phục những tồn tại trong các nghiên cứu trong nước, nhằm mang lại những phát hiện mới và lập luận thuyết phục hơn trong bối cảnh của doanh nghiệp sản xuất tại Việt Nam.