Tính cấp thiết của đề tài
Nhân lực đóng vai trò then chốt trong mọi tổ chức, vì một bộ máy hiệu quả cần sự tham gia của con người Không chỉ có lãnh đạo, mà còn cần đội ngũ nhân viên chất lượng để đảm bảo hoạt động trơn tru và đạt hiệu suất cao.
Trong các tổ chức hành chính sự nghiệp, việc nâng cao chất lượng của công chức, viên chức và người lao động là yếu tố then chốt để đạt được mục tiêu của tổ chức Con người chính là trung tâm của mọi vấn đề, vì vậy, một đội ngũ công chức, viên chức và người lao động chất lượng cao sẽ góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của tổ chức.
Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Lào Cai là cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh, có nhiệm vụ tham mưu và giúp UBND tỉnh quản lý nhà nước về tài nguyên và môi trường Trong những năm qua, Sở đã chú trọng nâng cao chất lượng công chức, viên chức, người lao động, đạt được những kết quả quan trọng Đội ngũ này có bản lĩnh chính trị vững vàng, kiến thức và năng lực thực tiễn, góp phần vào thành tựu đổi mới đất nước và cải cách hành chính Tuy nhiên, một số công chức, viên chức vẫn chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, với nhiều hạn chế trong năng lực, thái độ làm việc kém hiệu quả và thiếu chuyên nghiệp, dẫn đến giảm hiệu lực hoạt động của đơn vị Do đó, cần phân tích cụ thể thực trạng chất lượng đội ngũ này để đề xuất giải pháp phù hợp, chính vì vậy, tác giả chọn đề tài “Nâng cao chất lượng công chức, viên chức, người lao động tại Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Lào Cai” cho luận văn thạc sĩ của mình.
M ụ c tiêu nghiên c ứ u
Mục tiêu chung của nghiên cứu là đánh giá thực trạng chất lượng công chức, viên chức và người lao động tại Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Lào Cai Dựa trên kết quả đánh giá, nghiên cứu sẽ đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, viên chức và người lao động tại Sở trong thời gian tới.
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận và kinh nghiệm thực tiễn về chất lượng công chức, viên chức, người lao động trong đơn vị hành chính sự nghiệp
Đánh giá chất lượng công chức, viên chức và người lao động tại Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Lào Cai là cần thiết để nâng cao hiệu quả làm việc Bài viết chỉ ra những hạn chế hiện tại và nguyên nhân của chúng, đồng thời phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến việc cải thiện chất lượng đội ngũ này Việc nhận diện những vấn đề còn tồn tại sẽ giúp xây dựng các giải pháp phù hợp nhằm nâng cao năng lực và hiệu quả công tác của công chức, viên chức, người lao động tại sở.
- Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công chức, viên chức, người lao động tại Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Lào Cai.
Đóng góp của luận văn
Luận văn này cung cấp tài liệu tham khảo hữu ích cho lãnh đạo Sở Tài nguyên & Môi trường tỉnh Lào Cai trong việc quản lý đội ngũ công chức, viên chức và người lao động Những đề xuất và kiến nghị trong luận văn cũng có thể phục vụ như tài liệu tham khảo cho các cơ quan nhà nước và đơn vị sự nghiệp khác có điều kiện tương đồng Hơn nữa, luận văn còn là nguồn tài liệu học tập và nghiên cứu quý giá cho giảng viên và sinh viên trong các trường học.
K ế t c ấ u lu ận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn có kết cấu gồm 4 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận thực tiễn về nâng cao chất lượng công chức, viên chức, người lao động tại cơ quan hành chính sự nghiệp
Chương 2: Phương pháp nghiên cứu
Chương 3 phân tích thực trạng chất lượng công chức, viên chức và người lao động tại Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Lào Cai, đồng thời đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ này Việc cải thiện năng lực và kỹ năng cho công chức, viên chức là cần thiết để đáp ứng yêu cầu công việc ngày càng cao, từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động của Sở Các biện pháp như đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn và nâng cao tinh thần trách nhiệm sẽ góp phần quan trọng trong việc phát triển nguồn nhân lực tại cơ quan này.
Chương 4: Giải pháp nâng cao chất lượng công chức, viên chức, người lao động tại Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Lào Cai.
CƠ SỞ LÝ LU Ậ N VÀ KINH NGHI Ệ M TH Ự C TI Ễ N V Ề NÂNG CAO CH ẤT LƯỢ NG CÔNG CH Ứ C, VIÊN CH ỨC, NGƯỜ I LAO ĐỘ NG T ẠI CÁC CƠ QUAN HÀNH CHÍ NH S Ự NGHI Ệ P
Cơ sở lý luận về nâng cao chất lượng công chức, viên chức, người lao động trong cơ quan hành chính sự nghiệp
1.1.1 Khái niệm công chức, viên chức, người lao động trong đơn vị hành chính sự nghiệp
* Khái niệm công chức trong đơn vị hành chính sự nghiệp
Khái niệm công chức xuất hiện từ thế kỷ XIX cùng với sự phát triển của chế độ công chức ở các nước tư bản phương Tây, phản ánh sự tiến bộ trong tổ chức nhà nước Mỗi quốc gia có định nghĩa riêng về công chức: Ở Cộng hòa Pháp, công chức là những người làm việc trong các cơ quan hành chính công quyền và tổ chức dịch vụ công cộng do Nhà nước quản lý, không bao gồm công chức địa phương Tại Vương quốc Anh, công chức bao gồm nhân viên trong ngành hành chính như nội chính và ngoại giao Ở Hợp chủng quốc Hoa Kỳ, tất cả nhân viên trong bộ máy hành chính của Chính phủ được gọi là công chức, trong khi các nghị sĩ Quốc hội không được xem là công chức.
Công chức là những công dân được tuyển dụng và bổ nhiệm vào các chức danh trong cơ quan nhà nước, hưởng lương từ ngân sách nhà nước và chịu sự điều chỉnh của pháp luật Tại Việt Nam, khái niệm công chức lần đầu xuất hiện qua Sắc lệnh số 76/SL do Chủ tịch Hồ Chí Minh ký ngày 20-5-1950, quy định rằng công dân Việt Nam được chính quyền nhân dân tuyển dụng vào các cơ quan Chính phủ là công chức, ngoại trừ những trường hợp riêng biệt Tuy nhiên, do chiến tranh và các nguyên nhân khác, Quy chế này không được phổ biến rộng rãi, dẫn đến việc khái niệm công chức ít được sử dụng, thay vào đó là thuật ngữ “cán bộ, công nhân, viên chức” mà không có sự phân biệt rõ ràng.
Trước yêu cầu của thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, Quốc hội Việt Nam đã thông qua Luật cán bộ, công chức vào ngày 13/11/2008 Luật này xác định công chức là công dân Việt Nam, nhằm xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN phục vụ nhân dân.
Nam được tuyển dụng và bổ nhiệm vào các chức vụ trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, và tổ chức chính trị - xã hội ở các cấp trung ương, tỉnh, huyện Điều này cũng áp dụng cho các cơ quan thuộc Quân đội nhân dân và Công an nhân dân, ngoại trừ sĩ quan và quân nhân chuyên nghiệp Đối với công chức trong bộ máy lãnh đạo của đơn vị sự nghiệp công lập, mức lương sẽ được đảm bảo từ ngân sách nhà nước theo quy định pháp luật.
Quy định về công chức ở Việt Nam phản ánh mối quan hệ liên thông giữa các cơ quan Đảng, Nhà nước và tổ chức chính trị xã hội trong hệ thống chính trị Điều này thể hiện sự đặc thù của Việt Nam, khác biệt so với nhiều quốc gia khác, nhưng lại phù hợp với điều kiện và thể chế chính trị của đất nước.
Công chức là công dân Việt Nam được tuyển dụng và bổ nhiệm vào các ngạch, chức vụ trong biên chế, hưởng lương từ ngân sách nhà nước hoặc quỹ lương của đơn vị sự nghiệp công lập Họ làm việc tại các cơ quan, tổ chức, và đơn vị của Đảng, Nhà nước, cũng như các tổ chức chính trị - xã hội và bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định của pháp luật.
* Khái niệm viên chức trong đơn vị hành chính sự nghiệp
Theo Điều 2, Luật Viên chức số 58/2010/QH12, viên chức là công dân Việt Nam được tuyển dụng vào vị trí công việc tại các đơn vị sự nghiệp công lập Họ làm việc theo hợp đồng và nhận lương từ quỹ lương của đơn vị công lập, tuân thủ quy định của pháp luật.
* Khái niệm người lao động trong đơn vị hành chính sự nghiệp
Người lao động trong đơn vị hành chính sự nghiệp là những cá nhân làm việc theo hợp đồng lao động, số lượng được xác định trong Đề án vị trí việc làm và cơ cấu viên chức Số lượng này cũng có thể dựa trên định biên bình quân của các năm trước, và phải được cấp có thẩm quyền phê duyệt theo quy định của Chính phủ.
1.1.2 Chất lượng công chức, viên chức, người lao động trong đơn vị hành chính sự nghiệp
1.1.2.1 Khái niệm về chất lượng
Chất lượng là một khái niệm phức tạp, có nội dung khác nhau tùy thuộc vào đối tượng sử dụng Nhiều quan điểm về chất lượng đã được đưa ra, trong đó có định nghĩa của Giáo sư Juran: “Chất lượng là sự phù hợp với nhu cầu,” và định nghĩa của Giáo sư Crosby: “Chất lượng là sự phù hợp với các yêu cầu hay đặc tính nhất định.”
Theo Từ điển tiếng Việt, "chất lượng" được định nghĩa là yếu tố tạo nên phẩm chất và giá trị của con người, sự vận động, hay sự việc Từ điển bách khoa Việt Nam cho rằng chất lượng là một phạm trù triết học thể hiện các thuộc tính bản chất của sự vật, giúp phân biệt nó với các sự vật khác Chất lượng không chỉ là đặc tính khách quan mà còn phản ánh trình độ phát triển của sự vật; khi chất lượng cao, mức độ phát triển của sự vật cũng sẽ lớn hơn.
1.1.2.2 Khái niệm về chất lượng công chức, viên chức, người lao động
Trong bối cảnh đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, yêu cầu về chất lượng cán bộ công chức, viên chức ngày càng cao Đội ngũ này không chỉ cần có trình độ và phẩm chất phù hợp mà còn phải gương mẫu, đi đầu trong lý luận và thực tiễn, đồng thời chấp hành nghiêm chỉnh các chủ trương, đường lối của Đảng và pháp luật của Nhà nước Chất lượng của cán bộ, viên chức trong đơn vị hành chính sự nghiệp phản ánh tổng thể phẩm chất và năng lực của họ, thể hiện khả năng hoàn thành nhiệm vụ được giao theo quy định Khi nghiên cứu về chất lượng này, có thể xem xét dưới hai đặc tính chính.
Phẩm chất và giá trị của cán bộ, viên chức, người lao động trong đơn vị hành chính sự nghiệp bao gồm kiến thức, năng lực, kỹ năng, phẩm chất đạo đức và sức khỏe Những yếu tố này là sự tổng hợp của chuyên môn được đào tạo, kinh nghiệm làm việc, năng khiếu cá nhân và các tiềm năng thiên bẩm, nhằm nâng cao hiệu quả công việc.
Khả năng hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao là yếu tố quan trọng trong đánh giá hiệu quả làm việc của cán bộ, viên chức, và người lao động trong các đơn vị hành chính sự nghiệp Đánh giá này không chỉ đến từ cơ quan quản lý mà còn từ đối tượng phục vụ, phản ánh sự chuyên nghiệp và trách nhiệm trong công việc.
Chất lượng cán bộ, viên chức, người lao động trong đơn vị hành chính sự nghiệp được đánh giá qua các tiêu chí quan trọng như phẩm chất chính trị, đạo đức, trình độ văn hóa, chuyên môn, nghiệp vụ, tác phong làm việc, lối sống, tuổi tác, tình trạng sức khỏe và khả năng thích ứng.
1.1.2.3 Nội dung chất lượng công chức, viên chức, người lao động a Hoạch định nhân lực
Hoạch định nhân lực là một phần quan trọng trong quản trị nhân sự, bao gồm việc phân tích nhu cầu nhân sự của tổ chức trong bối cảnh biến động Hoạt động này giúp dự đoán số lượng và chất lượng nhân sự cần thiết cho sự phát triển của doanh nghiệp qua từng giai đoạn cụ thể.
Kinh nghiệm thực tiễn về nâng cao chất lượng công chức, viên chức, người lao độ ng t ạ i m ộ t s ố địa phương trong cả nướ c
1.2.1 Kinh nghiệm nâng cao chất lượng công chức, viên chức, người lao động tại Sở Nội vụ tỉnh Thanh Hóa
Sở Nội vụ tỉnh Thanh Hóa đã công bố báo cáo tổng kết về việc thực hiện Nghị Quyết Trung ương 5 (Khóa XI) liên quan đến việc đổi mới và nâng cao chất lượng hệ thống chính trị Theo báo cáo, đội ngũ công chức, viên chức và người lao động được khảo sát cho thấy họ sở hữu trình độ học vấn, lý luận chính trị và chuyên môn nghiệp vụ cần thiết để đóng góp tích cực cho sự phát triển của đất nước.
Cụ thể, hàng năm đảng bộ Sở đều được công nhận trong sạch vững mạnh, được tặng cờ, bằng khen của Ban thường vụ Tỉnh ủy, UBND tỉnh
Trước bối cảnh đổi mới và phát triển của đất nước, đội ngũ công chức, viên chức và người lao động vẫn gặp nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến chất lượng và phẩm hạnh, chưa đáp ứng được sự tin tưởng của nhân dân Đặc biệt, 62.5% cán bộ trên 49 tuổi và 19.9% cán bộ chưa qua đào tạo lý luận chính trị, trong khi 8.2% cán bộ chưa hoàn thành trung cấp chính trị.
Sở Nội vụ tỉnh Thanh Hóa nhận thấy một bộ phận cán bộ thiếu trách nhiệm và tâm huyết với công việc, thậm chí vi phạm quy định quản lý nhà nước Điều này đã thúc đẩy Sở quyết tâm cải cách hành chính, thay thế và trẻ hóa đội ngũ cán bộ Các biện pháp nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, viên chức và người lao động đã được Sở Nội vụ tỉnh Thanh Hóa tổng kết và triển khai.
Để đảm bảo sự lãnh đạo và quản lý thống nhất của các cấp ủy Đảng đối với đội ngũ cán bộ, cần thực hiện đúng nguyên tắc và hoàn thiện quy trình nhận xét, đánh giá Điều này nên được tiến hành theo hướng dân chủ, với thông tin đa chiều, khách quan và công khai minh bạch.
- Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng và nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ chủ chốt theo chuẩn hóa cán bộ
Các cấp ủy và chính quyền cần tăng cường kiểm tra hệ thống chính trị cơ sở, đặc biệt là đội ngũ cán bộ chủ chốt Việc kiểm tra này nhằm đánh giá mức độ thực hiện Nghị quyết và điều chỉnh những biểu hiện "lấn sân" hoặc buông lỏng lãnh đạo của các cấp ủy đối với chính quyền cơ sở.
Đội ngũ công chức, viên chức và người lao động cần được xây dựng và củng cố để đảm bảo chất lượng, từng bước chuẩn hóa về chuyên môn nghiệp vụ và nâng cao tinh thần trách nhiệm.
Để đảm bảo đời sống sinh hoạt và đáp ứng các nhu cầu cá nhân của đội ngũ công chức, viên chức và người lao động, cần thực hiện đầy đủ chính sách hỗ trợ Điều này giúp họ có thể tập trung vào công việc, đặc biệt là ở các vùng núi và vùng sâu vùng xa.
1.2.2 Kinh nghiệm nâng cao chất lượng chất lượng công chức, viên chức, người lao động tại Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Ninh Tại Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Ninh cũng áp dung các tiêu chuẩn sau để nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, viên chức, người lao động
- Chuẩn hóa các chức danh và xác định cơ cấu của đội ngũ công chức, viên chức, người lao động:
Xây dựng và cụ thể hóa tiêu chuẩn cho từng chức danh công chức, viên chức, người lao động là cần thiết để thực hiện quy hoạch cán bộ hiệu quả Việc xác định đúng tiêu chuẩn cán bộ giúp đánh giá và lựa chọn nhân sự phù hợp, đồng thời hỗ trợ trong công tác đào tạo, bồi dưỡng và bố trí cán bộ Nếu không có tiêu chuẩn rõ ràng hoặc tiêu chuẩn không chính xác, sẽ khó khăn trong việc thực hiện quy hoạch, dẫn đến việc không thể tạo ra đội ngũ công chức, viên chức, người lao động chất lượng, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ.
- Đổi mới chính sách sử dụng công chức, viên chức, người lao động, đặc biệt là công chức, viên chức, người lao động sau đào tạo:
Trong chính sách sử dụng công chức, viên chức và người lao động, cần chú trọng đến việc bố trí đúng người, đúng việc theo tiêu chuẩn Cần có chính sách đoàn kết để trọng dụng những cán bộ có đức, có tài Đảng bộ và chính quyền tỉnh Quảng Ninh nên điều chỉnh và hoàn thiện các chính sách nhằm thu hút nhân tài, đặc biệt là tại Sở Tài nguyên và Môi trường Đối với cán bộ từ nơi khác đến, cần có chế độ đãi ngộ hợp lý, bao gồm lương và phụ cấp, để họ an tâm công tác Bên cạnh đó, cần ban hành nhiều chính sách ưu đãi để thu hút tri thức trẻ tham gia làm việc tại các cơ quan nhà nước.
Tỉnh đang đầu tư kinh phí cho việc đào tạo và bồi dưỡng cán bộ, công chức, tập trung vào việc tổ chức các lớp học chuyên nghiệp, đại học và trung cấp tại Trường Chính trị tỉnh Đồng thời, tỉnh cũng mở rộng các lớp bồi dưỡng ngắn hạn về quản lý nhà nước, quản lý kinh tế và chuyên ngành cho công chức, viên chức Đặc biệt, nội dung đào tạo chú trọng vào kiến thức về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, cũng như các chính sách, pháp luật của Nhà nước và các kiến thức lịch sử, địa lý, văn hóa Bồi dưỡng về quản lý nhà nước, xã hội, kinh tế, khoa học, công nghệ, chuyên môn nghiệp vụ và phong cách lãnh đạo là rất cần thiết, đảm bảo tính toàn diện và phù hợp với hoạt động của cán bộ, công chức và người lao động.
Để đáp ứng hiệu quả yêu cầu nhiệm vụ, việc đổi mới công tác quy hoạch gắn liền với đào tạo và bồi dưỡng cán bộ là rất cần thiết Cần thiết lập quy hoạch và kế hoạch đào tạo cán bộ phù hợp với nhu cầu trước mắt và lâu dài, với tầm nhìn thực hiện trong 5, 10 và 20 năm Đây chính là yếu tố trung tâm trong công tác cán bộ, giúp xây dựng đội ngũ công chức, viên chức và người lao động đồng bộ, chất lượng.
Đổi mới việc đánh giá đội ngũ công chức, viên chức và người lao động là rất quan trọng để nâng cao chất lượng nhân sự Đánh giá chính xác giúp xây dựng chính sách đãi ngộ phù hợp, ảnh hưởng đến việc bố trí và sử dụng nhân sự cũng như tâm tư và sự đoàn kết trong nội bộ Công việc đánh giá này cần được thực hiện định kỳ hàng tháng và hàng năm, cũng như trước các quyết định bổ nhiệm, giới thiệu ứng cử, và xét khen thưởng hay kỷ luật.
1.2.3 Bài học kinh nghiệm về nâng cao chất lượng công chức, viên chức, người lao động cho Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Lào Cai
Qua việc nghiên cứu kinh nghiệm của một số quốc gia trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, viên chức và người lao động, chúng ta có thể rút ra những bài học quý giá Những kinh nghiệm này giúp cải thiện hiệu quả làm việc và phát triển nguồn nhân lực, từ đó nâng cao chất lượng dịch vụ công và đáp ứng tốt hơn nhu cầu của xã hội Việc áp dụng những phương pháp tiên tiến và chính sách phù hợp sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển bền vững của đội ngũ cán bộ, công chức trong tương lai.
Nhà nước cần ban hành đồng bộ các văn bản pháp quy nhằm thống nhất trong việc xây dựng, quản lý và sử dụng đội ngũ công chức, viên chức và người lao động, đặc biệt là đội ngũ cán bộ, công chức hành chính sự nghiệp.