PHẦN MỞ ĐẦU
Lý do chọn đề tài
Chủ tịch Hồ Chí Minh từng khẳng định rằng thanh niên là "rường cột nước nhà" và là "chủ nhân tương lai của đất nước", điều này cho thấy vai trò quan trọng của thanh niên trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Đảng và Nhà nước đã chú trọng đến công tác thanh niên, thể hiện qua Nghị quyết 25-NQ/TW, nhấn mạnh thanh niên là lực lượng xung kích trong công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế Luật Thanh niên năm 2005 và các nghị định hướng dẫn thi hành đã tạo ra môi trường thuận lợi cho thanh niên phát triển, rèn luyện và khẳng định bản thân, từ đó góp phần vào sự phát triển của đất nước.
Hiện nay, quản lý nhà nước (QLNN) đối với công tác thanh niên đã được xác lập và thể chế hóa, tạo điều kiện cho thanh niên Việt Nam phát huy tài năng và trí tuệ Tuy nhiên, QLNN vẫn còn thiếu tính hệ thống và đồng bộ, gặp nhiều thách thức như tệ nạn xã hội phức tạp và tình trạng vi phạm pháp luật gia tăng trong giới trẻ Những vấn đề này đang cản trở hiệu quả của công tác quản lý thanh niên hiện nay.
Trong những năm qua, công tác thanh niên tại Quận 4 đã có những chuyển biến tích cực, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ và nâng cao nhận thức cho thanh niên UBND quận và các phường đã triển khai các chính sách về công tác thanh niên của Chính phủ và thành phố Mặc dù đã kiện toàn và nâng cao năng lực tổ chức, những kết quả đạt được vẫn chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu của thanh niên Cụ thể, nhận thức của một số cấp ủy Đảng về công tác thanh niên còn hạn chế, việc triển khai chính sách chưa đồng bộ và thiếu chặt chẽ Bên cạnh đó, công tác nghiên cứu, kiểm tra và đánh giá chưa thường xuyên, chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý nhà nước về thanh niên chưa đảm bảo, và cơ sở vật chất phục vụ nhu cầu học tập, vui chơi của thanh niên còn hạn chế.
Quản lý nhà nước về công tác thanh niên tại Quận 4, TP Hồ Chí Minh là vấn đề trung tâm cần được chú trọng nhằm khắc phục những hạn chế hiện có Nhận thức rõ tầm quan trọng của công tác này, tác giả đã lựa chọn đề tài “Quản lý nhà nước về công tác thanh niên trên địa bàn Quận 4, TP Hồ Chí Minh” cho luận văn Thạc sĩ chương trình cao học Quản lý công, với mục tiêu cải thiện và nâng cao hiệu quả quản lý.
Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
QLNN về công tác thanh niên đang thu hút sự chú ý của các nhà quản lý và nhà khoa học Nhiều công trình và ấn phẩm khoa học đã đề cập đến các khía cạnh khác nhau của công tác thanh niên, phản ánh sự quan tâm sâu sắc đối với vấn đề này.
Cuốn sách “QLNN về công tác thanh niên” của tác giả Nguyễn Vĩnh Oánh, xuất bản năm 1995 bởi Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, trình bày các giải pháp về phương pháp mệnh lệnh hành chính, giáo dục, thuyết phục, tư vấn và vận động trong công tác thanh niên Đây là một công trình nghiên cứu toàn diện về lĩnh vực này, tuy nhiên, nó chủ yếu tập trung vào công tác thanh niên mà chưa đề cập nhiều đến quản lý nhà nước trong lĩnh vực này.
Cuốn sách “QLNN về công tác thanh niên trong tình hình mới” do Vũ Trọng Kim chủ biên, xuất bản năm 1999 bởi Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, trình bày những vấn đề về quản lý nhà nước trong công tác thanh niên ở cấp độ vĩ mô Tác phẩm nêu rõ các giải pháp chủ yếu nhằm thực hiện các chính sách và định hướng hội nhập cho thanh niên.
Để nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong công tác thanh niên và hợp tác quốc tế, cần tiến hành nghiên cứu và xem xét các phương pháp phù hợp với bối cảnh hiện tại.
2.2 Các t ạ p chí, báo chuyên ngành:
Nghiên cứu của Tiến sĩ Nguyễn Văn Trung trong Tạp chí Quản lý nhà nước số 146 năm 2008 đã chỉ ra tầm quan trọng của việc đổi mới và nâng cao chất lượng công tác thanh niên cũng như hoạt động của tổ chức Đoàn - Hội trong bối cảnh hội nhập quốc tế Tuy nhiên, cần tiếp tục nghiên cứu để tìm ra các giải pháp hiệu quả trong quản lý nhà nước về công tác thanh niên trong điều kiện hiện nay.
Bài viết của Nguyên Chủ tịch nước Trương Tấn Sang nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác thanh niên, đặc biệt trong bối cảnh đẩy mạnh công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước Ông kêu gọi các cấp ủy Đảng cần chú trọng đến việc phát triển nguồn nhân lực trẻ, khuyến khích thanh niên tham gia vào các hoạt động xã hội và xây dựng đất nước Sự lãnh đạo hiệu quả của Đảng sẽ góp phần tạo ra môi trường thuận lợi cho thanh niên phát triển toàn diện, đồng thời nâng cao vai trò của họ trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa là một yêu cầu khách quan, phản ánh tình hình thanh niên và nhu cầu phát triển của đất nước, theo khẳng định của Tạp chí Cộng sản ngày 09 tháng 8 năm 2008.
Bài viết của TS Vũ Đăng Minh, Phó Vụ trưởng Vụ tổng hợp, Bộ Nội vụ, đăng trên Tạp chí Tổ chức Nhà nước Số 3/2010, đưa ra các kiến nghị quan trọng về việc kiện toàn tổ chức bộ máy quản lý nhà nước trong công tác thanh niên Những đề xuất này nhằm đáp ứng yêu cầu của giai đoạn cách mạng mới, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với thanh niên.
2.3 Các lu ậ n án, lu ận văn :
- Luận văn Thạc sĩ quản lý hành chính công với đề tài “Sự tham gia của Đoàn
TNCS Hồ Chí Minh vào hoạt động QLNN về công tác thanh niên” của tác giả Đào
Ngọc Dung (2005) đã nhấn mạnh vai trò của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong quản lý nhà nước về công tác thanh niên, đồng thời đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước với sự tham gia của Đoàn Thanh niên Tuy nhiên, bài viết chưa làm rõ chủ thể của quản lý nhà nước trong lĩnh vực thanh niên, và nhiều nội dung đề xuất vẫn gặp khó khăn trong việc thực hiện trong điều kiện thực tế.
Luận văn Thạc sĩ quản lý hành chính công của tác giả Đoàn Hùng Vũ Hưng, năm 2009, với đề tài “QLNN đối với công tác thanh niên nghiên cứu thực tiễn tại TP Hồ Chí Minh”, đã trình bày thực trạng quản lý nhà nước (QLNN) đối với công tác thanh niên tại TP Hồ Chí Minh Bài luận cũng đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng QLNN trong lĩnh vực này, góp phần phát triển công tác thanh niên tại thành phố.
- Và một số đề tài khác như: “Quản lý nhà nước về công tác thanh niên tại
Bài viết "Thành phố Cần Thơ" của tác giả Nguyễn Thanh Thanh, xuất bản năm 2015, và nghiên cứu "Quản lý nhà nước về công tác thanh niên trên địa bàn tỉnh Bình Dương" của tác giả Trần Thiện, đều cung cấp cái nhìn sâu sắc về các vấn đề quản lý và phát triển thanh niên tại Việt Nam.
Năm 2016, các nghiên cứu đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về công tác thanh niên, đồng thời đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả và chất lượng quản lý nhà nước trong lĩnh vực này Những vấn đề liên quan đến tổ chức, hoạt động và thực trạng công tác thanh niên tại một số địa phương đã được phân tích và lý giải rõ ràng.
Các ấn phẩm khoa học đã nghiên cứu về quản lý nhà nước trong công tác thanh niên từ nhiều góc độ và cấp độ khác nhau Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu nào tập trung vào thực tiễn quản lý nhà nước về công tác thanh niên tại Quận 4, TP Hồ Chí Minh Do đó, vấn đề này cần được nghiên cứu kỹ lưỡng trong bối cảnh hiện tại để làm rõ và đảm bảo tính độc đáo.
M ục đích và nhiệ m v ụ c ủ a lu ận văn
Mục đích của nghiên cứu này là phân tích cơ sở lý luận và pháp lý liên quan đến quản lý nhà nước về công tác thanh niên, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm cải thiện hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực này tại Quận 4, TP Hồ Chí Minh.
- Nhi ệ m v ụ : Để đạt được mục đích nêu trên luận văn thực hiện các nhiệm vụ chủ yếu gồm:
Nghiên cứu cơ sở lý luận và pháp lý của quản lý nhà nước về công tác thanh niên là rất quan trọng để hiểu rõ các nguyên tắc và quy định liên quan Đồng thời, việc phân tích và đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về công tác thanh niên trên địa bàn giúp xác định những điểm mạnh và yếu, từ đó đề xuất các giải pháp cải thiện hiệu quả công tác này.
Quận 4, TP Hồ Chí Minh;
+ Đề xuất các giải pháp hoàn thiện QLNN về công tác thanh niên trên địa bàn
Quận 4, TP Hồ Chí Minh.
Đối tƣợ ng và ph ạ m vi nghiên c ứ u
- Đối tượ ng nghiên c ứ u: QLNN về công tác thanh niên trên địa bàn cấp quận
+ Không gian: Địa bàn Quận 4, TP Hồ Chí Minh
+ Thời gian: Từ năm 2012 đến nay.
Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
Luận văn áp dụng phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, kết hợp với chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, cùng với quan điểm của Đảng và hệ thống pháp luật của Nhà nước làm nền tảng cho nghiên cứu.
- Phương pháp nghiên cứ u: Để giải quyết các nội dung cụ thể trong luận văn, các phương pháp nghiên cứu khoa học chuyên ngành đều được áp dụng, gồm:
Tác giả áp dụng phương pháp nghiên cứu tài liệu để phân tích hệ thống văn bản quản lý nhà nước liên quan đến công tác thanh niên, bao gồm các báo cáo từ các cơ quan có thẩm quyền và các công trình nghiên cứu khoa học Qua việc tham khảo số liệu và so sánh, đối chiếu các bài báo đã công bố, tác giả nhằm giải quyết các vấn đề mà luận văn đề ra.
Phương pháp phân tích và tổng hợp được tác giả áp dụng xuyên suốt trong nghiên cứu, bắt đầu bằng việc phân tích các khái niệm, đặc điểm và vai trò của thanh niên cùng công tác thanh niên Từ đó, tác giả đưa ra định nghĩa và nội dung quản lý nhà nước về công tác thanh niên Dựa trên cơ sở lý luận, tác giả liên hệ với thực tiễn, phân tích và đánh giá tình hình quản lý nhà nước về công tác thanh niên tại Quận 4, TP Hồ Chí Minh Cuối cùng, từ những phân tích và tổng hợp thông tin, tác giả đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động quản lý nhà nước về công tác thanh niên trong khu vực này.
+ Phương pháp thống kê: Từ các số liệu của Chi Cục Thống kê Quận 4,
UBND Quận 4 đã cung cấp số liệu từ Phòng Nội vụ, Quận Đoàn và các đơn vị liên quan, từ đó tác giả thực hiện việc chọn lọc, tổng hợp và xử lý thông tin để phù hợp với đề tài nghiên cứu.
Trong quá trình nghiên cứu, tác giả đã phỏng vấn sâu các lãnh đạo và cán bộ phụ trách công tác thanh niên tại Phòng Nội vụ, UBND các phường Quận 4 Qua đó, tác giả thu thập được những nhận định và đánh giá về tình hình quản lý nhà nước trong lĩnh vực thanh niên, cũng như các kiến nghị và giải pháp để nâng cao hiệu quả công tác này.
Tác giả áp dụng đồng thời các phương pháp nghiên cứu để đảm bảo rằng nội dung của luận văn không chỉ mang tính lý luận mà còn có giá trị thực tiễn và khoa học.
Ý nghĩa lý luậ n và th ự c ti ễ n c ủ a lu ận văn
Luận văn này nhằm hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý nhà nước đối với công tác thanh niên Bằng việc phân tích thực trạng quản lý nhà nước về công tác thanh niên tại Quận 4, TP Hồ Chí Minh, nghiên cứu sẽ cung cấp cái nhìn sâu sắc về hiệu quả và thách thức trong công tác này.
Minh đề xuất những giải pháp phù hợp nhằm cải thiện quản lý nhà nước về công tác thanh niên tại Quận 4, TP Hồ Chí Minh Những giải pháp này, nếu được triển khai, sẽ góp phần nâng cao hiệu quả công tác thanh niên trong khu vực.
Kết quả nghiên cứu từ Luận văn này có thể được sử dụng làm tài liệu tham khảo quý giá cho việc nghiên cứu các hoạt động quản lý nhà nước liên quan đến công tác thanh niên.
Quận 4, TP Hồ Chí Minh nói riêng.
K ế t c ấ u lu ận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục, tài liệu tham khảo, nội dung chính của luận văn được kết cấu thành 3 chương, gồm:
Chương 1: Cơ sở khoa học của quản lý nhà nước về công tác thanh niên
Chương 2: Thực trạng quản lý nhà nước về công tác thanh niên trên địa bàn
Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh
Chương 3: Giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về công tác thanh niên trên địa bàn Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh
CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ
CÔNG TÁC THANH NIÊN 1.1 Thanh niên và công tác thanh niên:
1.1.1 Khái ni ệ m, v ị trí, vai trò, thanh niên:
Thanh niên đóng vai trò quan trọng trong lịch sử hình thành và phát triển của mọi dân tộc và quốc gia Tùy thuộc vào cách tiếp cận, góc nhìn hoặc tiêu chí đánh giá, có nhiều định nghĩa khác nhau về thanh niên.
Theo tác giả Vũ Trọng Kim trong sách “QLNN về công tác thanh niên trong tình hình mới”, thanh niên được định nghĩa là một nhóm nhân khẩu – xã hội đặc thù, bao gồm những người trong độ tuổi nhất định Họ có mối quan hệ gắn bó chặt chẽ với các giai cấp và tầng lớp xã hội khác nhau, tham gia tích cực vào mọi lĩnh vực hoạt động xã hội Thanh niên không chỉ đóng vai trò quan trọng trong hiện tại mà còn quyết định sự phát triển tương lai của xã hội.
Theo Nghị quyết số 25-NQ/TW ngày 25/7/2008 của BCH Trung ương Đảng, Khóa X, thanh niên được xác định là lực lượng xã hội quan trọng, quyết định tương lai và vận mệnh dân tộc Họ đảm nhiệm những công việc đòi hỏi hy sinh và sáng tạo, thể hiện sức trẻ và trí tuệ Luật Thanh niên quy định thanh niên là công dân Việt Nam trong độ tuổi từ 16 đến 30.
Để định nghĩa thanh niên một cách toàn diện, cần xem xét từ nhiều khía cạnh như sinh học, tâm lý và sự phát triển nhận thức Thanh niên được hiểu là lực lượng xã hội đặc thù, trong độ tuổi từ 16 đến 30, với những đặc trưng về tâm lý và sinh lý Họ là lớp người năng động, sáng tạo, có khát vọng tự khẳng định và hiện diện trong tất cả các nhóm dân tộc, giai cấp, và lĩnh vực hoạt động của xã hội Thanh niên không chỉ là nguồn lao động dự trữ mà còn là tài nguyên quý giá của mỗi quốc gia, góp phần tích cực vào sự phát triển mạnh mẽ của xã hội hiện tại và tương lai.
Từ khái niệm trên, có thể rút ra một sốđặc điểm chung của thanh niên:
Thanh niên không chỉ là một giai cấp mà là một nhóm nhân khẩu xã hội với độ tuổi nhất định, có những đặc điểm tâm lý và sinh lý khác biệt so với các lứa tuổi khác Họ mang trong mình tâm tư, nguyện vọng và luôn hướng tới tương lai, thể hiện sự hăng hái trong việc chống lại những gì lạc hậu, lỗi thời Thanh niên thường có lý tưởng, hoài bão và khát vọng phù hợp với độ tuổi của mình.
Thanh niên hiện diện trong mọi giai cấp và tầng lớp xã hội, bao gồm thanh niên nông dân, công nhân, viên chức, học sinh, sinh viên, và các lực lượng vũ trang.
Thanh niên đóng vai trò then chốt trong sự phát triển của đất nước, ảnh hưởng đến mọi lĩnh vực như kinh tế, xã hội, an ninh và quốc phòng.
1.1.1.2 Vị trí, vai trò thanh niên:
Thanh niên là lực lượng xã hội mạnh mẽ, đóng vai trò quan trọng trong việc định hình tương lai và vận mệnh của dân tộc Kể từ những ngày đầu của cách mạng, Đảng và Bác Hồ đã nhận thức rõ tầm quan trọng của thanh niên trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Thanh niên được xác định là đội quân xung kích của cách mạng, đóng vai trò sống còn trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Nghị quyết 4 của BCH Trung ương Đảng khoá VII nhấn mạnh tầm quan trọng của thanh niên và khẳng định rằng Đảng lãnh đạo hệ thống chính trị thực hiện nhiệm vụ công tác thanh niên Theo Khoản 1 Điều 4 Luật Thanh niên, thanh niên không chỉ là tương lai của đất nước mà còn là lực lượng xã hội có tiềm năng lớn, xung kích trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việc đào tạo, bồi dưỡng và phát huy thanh niên là trách nhiệm chung của Nhà nước, gia đình và xã hội.
Trong bối cảnh hiện nay, việc hiểu rõ bản chất của thanh niên là rất quan trọng, đòi hỏi cần phân loại theo độ tuổi và áp dụng các phương pháp tiếp cận khác nhau Điều này nhằm xây dựng chính sách bồi dưỡng và phát huy tiềm năng của thanh niên một cách phù hợp.
Thanh niên Việt Nam (16 - 30 tuổi) chiếm 25,2% dân số, tương đương hơn 23,6 triệu người, cho thấy tỷ lệ cao trong lực lượng lao động và lao động có tay nghề Họ không chỉ là nguồn nhân lực có trình độ mà còn thể hiện ý thức lập thân, lập nghiệp ngày càng cao Thanh niên hiện nay nổi bật với tính năng động, sáng tạo, ham học hỏi và nhạy cảm với công nghệ mới, cùng với phương thức quản lý hiện đại, điều này trở thành phẩm chất và mối quan tâm lớn của đông đảo thanh niên.
Thanh niên Việt Nam luôn giữ vị trí và vai trò quan trọng trong lịch sử dân tộc, với nhiều tấm gương anh hùng nổi bật Họ ngày càng đóng góp tích cực vào đời sống chính trị, thể hiện rõ ràng thái độ và ý thức trách nhiệm đối với hiện tại và tương lai của đất nước Trong mọi lĩnh vực hoạt động xã hội, thanh niên là rường cột của quốc gia, biểu trưng cho khí phách, trí thông minh và sức mạnh của dân tộc.
Thanh niên là chủ nhân hiện tại và tương lai của đất nước, đóng vai trò ngày càng quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN Các phương pháp tiếp cận và phân tích vai trò thực tế của thanh niên cho thấy sự cần thiết phải phát huy sức mạnh và tiềm năng của họ trong các hoạt động xã hội.
1.1.2 Khái ni ệ m , đặc điể m công tác thanh niên:
1.1.2.1 Khái niệm công tác thanh niên:
Theo Từ điển Tiếng Việt, NXB Văn hóa Thông tin, năm 1999, thì công tác là
Công tác thanh niên là những hoạt động của Đảng, Nhà nước và xã hội nhằm giáo dục và bồi dưỡng thanh niên, tạo điều kiện cho họ phấn đấu và trưởng thành Điều này được quy định trong Nghị định 120/2007/NĐ-CP, nhấn mạnh vai trò xung kích và sức sáng tạo của thanh niên trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Công tác thanh niên đóng vai trò quan trọng trong hoạt động quần chúng của Đảng, bao gồm tất cả các hoạt động của Đảng, Nhà nước và các tổ chức xã hội khác.