Tính c ấ p thi ế t c ủa đề tài
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh rằng thanh niên đóng vai trò then chốt trong tương lai của đất nước, khi cho rằng "Nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh, một phần lớn là do các thanh niên." Lịch sử Việt Nam đã chứng minh tầm quan trọng của thanh niên trong cuộc đấu tranh xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Việt Nam đã trải qua nhiều cuộc cách mạng dân tộc và dân chủ, dẫn đến thời kỳ đổi mới và xây dựng công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước Trong quá trình này, thanh niên Việt Nam luôn phát huy truyền thống dân tộc, thể hiện tinh thần xung kích và tình nguyện, sẵn sàng đi đầu trong việc hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ mà Đảng, nhà nước và nhân dân giao phó.
Trong giai đoạn đổi mới, công tác thanh niên giữ vai trò quan trọng, được khẳng định qua Nghị quyết Trung ương 4 (khóa VII) rằng sự thành công của sự nghiệp đổi mới và cách mạng Việt Nam phụ thuộc vào lực lượng thanh niên Việc bồi dưỡng và rèn luyện thế hệ thanh niên là vấn đề sống còn của dân tộc, ảnh hưởng đến sự thành bại của cách mạng Nghị quyết Trung ương 7 (khóa X) tiếp tục nhấn mạnh thanh niên là rường cột của đất nước, chủ nhân tương lai và lực lượng xung kích trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đóng vai trò quyết định trong công nghiệp hóa, hiện đại hóa và xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Sự phát triển nhanh chóng của khoa học công nghệ và nền kinh tế tri thức trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay yêu cầu tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên, nhằm đảm bảo sự quan tâm và chăm sóc cho thế hệ trẻ.
Bồi dưỡng và phát huy vai trò của thanh niên là yếu tố then chốt trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Trong bối cảnh hiện nay, quản lý nhà nước về công tác thanh niên không chỉ đáp ứng nhu cầu phát triển của thanh niên mà còn là yêu cầu thiết yếu cho sự phát triển của đất nước theo con đường xã hội chủ nghĩa Thanh niên đóng vai trò trung tâm trong chiến lược phát triển con người, vừa là mục tiêu vừa là động lực thúc đẩy sự phát triển xã hội.
Luật Thanh niên năm 2005 đánh dấu một bước tiến quan trọng trong quản lý nhà nước về công tác thanh niên, tạo ra hành lang pháp lý cần thiết cho việc quản lý Kể từ khi có luật, công tác thanh niên đã có những chuyển biến tích cực, góp phần nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật trong thanh niên, bảo vệ quyền và nghĩa vụ của họ Mặc dù phần lớn thanh niên có lối sống tích cực và tham gia vào phát triển kinh tế - xã hội, nhưng vẫn còn một bộ phận thiếu kiến thức, kỹ năng cần thiết, sống thiếu lý tưởng và hoài bão Tình trạng gia tăng vi phạm pháp luật trong thanh thiếu niên, lối sống lệch lạc và dễ bị lôi cuốn vào tệ nạn xã hội đang gây khó khăn cho công tác quản lý thanh niên hiện nay.
Thành phố Hồ Chí Minh, trung tâm kinh tế, văn hóa và giáo dục hàng đầu Việt Nam, đang phát triển mạnh mẽ với tốc độ công nghiệp hóa và hiện đại hóa cao Sự bùng nổ này tạo ra nhiều cơ hội việc làm và thu hút thanh niên từ khắp nơi, biến họ thành nguồn lực quan trọng cho sự phát triển của thành phố Tuy nhiên, với lực lượng thanh niên đông đảo, thành phố cũng đối mặt với những thách thức cần được giải quyết để duy trì sự phát triển bền vững.
Để định hướng thanh niên nhận thức rõ vai trò và trách nhiệm của mình, cần tạo ra môi trường sống, học tập và làm việc tích cực Điều này sẽ khuyến khích thanh niên không ngừng học hỏi, rèn luyện bản lĩnh và phát triển kỹ năng Việc này không chỉ góp phần vào sự phát triển của thành phố Hồ Chí Minh mà còn cho toàn quốc, trở thành một thách thức quan trọng đối với công tác quản lý nhà nước về thanh niên của UBND thành phố.
Trong những năm qua, một bộ phận thanh niên thành phố đã gặp khó khăn trong việc xác định lý tưởng sống, dẫn đến suy thoái đạo đức và gia tăng bạo lực trong ứng xử Họ sống thiếu trách nhiệm với bản thân, gia đình và cộng đồng, ít quan tâm đến tình hình đất nước, và rơi vào tệ nạn xã hội cũng như vi phạm pháp luật Trình độ học vấn và chuyên môn của một số thanh niên không đáp ứng được yêu cầu phát triển của thành phố, trong khi kiến thức về lịch sử, văn hóa dân tộc, ngoại ngữ và tin học còn hạn chế Nhiều người thiếu kỹ năng xã hội và tư duy chủ động, khiến họ khó nắm bắt cơ hội phát triển, và một số còn bị lôi kéo bởi các thế lực thù địch chống phá Đảng và Nhà nước.
Dựa trên các phân tích đã thực hiện, việc nghiên cứu thực trạng quản lý nhà nước về công tác thanh niên tại thành phố Hồ Chí Minh trong giai đoạn hiện nay là rất cần thiết Do đó, tôi đã chọn đề tài “Quản lý nhà nước về công tác thanh niên của Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh” để nghiên cứu cho luận văn tốt nghiệp của mình.
Tình hình nghiên c ứu liên quan đến đề tài
Quản lý nhà nước về công tác thanh niên là một chủ đề được Đảng và Nhà nước đặc biệt chú trọng, thu hút sự quan tâm của các nhà khoa học, lãnh đạo và quản lý Nhiều nghiên cứu đã phân tích vấn đề này từ nhiều khía cạnh khác nhau, nhấn mạnh tầm quan trọng của QLNN trong việc phát triển thanh niên.
Bài viết này trình bày về 4 công bố dưới dạng sách, bao gồm đề tài nghiên cứu khoa học cấp bộ, luận văn tốt nghiệp và các bài viết trên một số tạp chí Trong nhóm sách chuyên khảo, đã có nhiều tác giả tiến hành nghiên cứu sâu về vấn đề này.
QLNN về công tác thanh niên:
Nguyễn Vĩnh Oánh, trong cuốn sách "Quản lý Nhà nước trong lĩnh vực công tác thanh niên" xuất bản năm 1995 bởi NXB Chính trị quốc gia, đã trình bày các nội dung và giải pháp liên quan đến phương pháp mệnh lệnh hành chính, giáo dục, thuyết phục và vận động trong quản lý nhà nước về công tác thanh niên.
Vũ Trọng Kim trong cuốn sách "Quản lý Nhà nước về công tác thanh niên trong thời kỳ mới" (NXB Chính trị Quốc gia, 1999) đã phân tích sự quản lý nhà nước đối với công tác thanh niên từ góc độ vĩ mô Tác giả đưa ra những giải pháp chủ yếu nhằm thực hiện các chính sách và định hướng về hội nhập, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát triển nguồn nhân lực trẻ trong bối cảnh toàn cầu hóa.
Dương Tự Đạm, Đổi mới sự lãnh đạo của Đảng về công tác thanh niên trong sự nghiệp công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước, NXB Thanh niên,
Năm 2005, tác giả nhấn mạnh rằng công tác thanh niên là vấn đề quan trọng đối với Đảng, trong đó quản lý nhà nước về công tác thanh niên, bao gồm tham mưu và kiểm tra, là một nội dung thiết yếu Bài viết đã cung cấp cơ sở lý luận và hệ thống quan điểm của Đảng cùng với chính sách của Nhà nước về công tác thanh niên nói chung và việc xây dựng Đoàn thanh niên nói riêng.
Vũ Đăng Minh trong tác phẩm "Quản lý nhà nước về thanh niên thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa" (NXB Chính trị Quốc gia, 2016) đã trình bày những cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý nhà nước (QLNN) đối với thanh niên Tác giả nêu rõ các chủ trương của Đảng và Nhà nước liên quan đến thanh niên và công tác thanh niên, đồng thời phân tích thực trạng và hiệu quả hoạt động của bộ máy QLNN về thanh niên từ năm 1945 đến nay Cuối cùng, tác phẩm đưa ra những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả QLNN về thanh niên trong giai đoạn hiện tại.
Nhà nước cần xác định rõ thẩm quyền, chức năng và nhiệm vụ trong quản lý nhà nước về thanh niên, đồng thời thiết lập các tiêu chí cụ thể để đánh giá hiệu quả công tác này.
Ngoài các tài liệu sách chuyên khảo, còn có nhiều chuyên đề và bài viết trên các tạp chí chuyên ngành liên quan đến lĩnh vực này do các tác giả thực hiện.
Bài viết của TS Vũ Đăng đưa ra một số kiến nghị quan trọng nhằm kiện toàn và tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về công tác thanh niên, đáp ứng yêu cầu của giai đoạn cách mạng mới Những đề xuất này tập trung vào việc cải thiện hiệu quả quản lý, nâng cao vai trò của thanh niên trong sự phát triển xã hội, và tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động của thanh niên trong bối cảnh hiện đại.
Trong bài viết của Minh trên Tạp chí Tổ chức Nhà nước số tháng 3/2010, tác giả đã làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn trong việc hình thành tổ chức bộ máy quản lý nhà nước (QLNN) về công tác thanh niên Bài viết chỉ ra mục tiêu và quan điểm của việc xây dựng tổ chức bộ máy QLNN này, từ đó đưa ra các kiến nghị và đề xuất mô hình tổ chức phù hợp cho công tác thanh niên tại Việt Nam.
“QLNN đối với công tác thanh niên” của tác giả Nguyễn Văn Trung,
Tạp chí Quản lý nhà nước, số tháng 3/2011, đã phân tích thực trạng quản lý nhà nước về công tác thanh niên tại Việt Nam, bao gồm những kết quả đạt được và các hạn chế còn tồn tại Dựa trên việc đánh giá thực trạng này, tác giả đã đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu lực và hiệu quả của công tác thanh niên trong tương lai.
Bài viết “Vai trò lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ đổi mới” của Ths Lê Thị Hà, đăng trên tạp chí Lịch sử Đảng số 3/2017, đã nhấn mạnh tầm quan trọng của sự lãnh đạo của Đảng trong công tác thanh niên, góp phần vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Tác giả cũng đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm cải cách phương thức lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên, nhằm nâng cao hiệu quả và sự phù hợp trong bối cảnh hiện nay.
Trong bài viết "Chính sách phát triển thanh niên Việt Nam" của TS Đặng Thị Minh đăng trên tạp chí Tổ chức nhà nước số 11/2017, tác giả đã phân tích thực trạng thanh niên Việt Nam và những chính sách hiện hành nhằm phát triển thế hệ trẻ Bài viết cũng đề xuất một số giải pháp cụ thể để cải thiện và nâng cao hiệu quả của chính sách phát triển thanh niên tại Việt Nam.
Trong nghiên cứu về quản lý nhà nước đối với công tác thanh niên, một số tác giả từ Học viện Hành chính Quốc gia đã đóng góp các bài viết và chuyên đề quan trọng Nổi bật trong số đó là tác phẩm “Quản lý nhà nước về thanh niên, nghiên cứu thực tiễn từ thành phố Hồ Chí Minh” của Đoàn Hùng Vũ Hưng, xuất bản năm 2012, cung cấp cái nhìn sâu sắc về thực trạng và các vấn đề liên quan đến công tác thanh niên trong bối cảnh hiện nay.
Các nghiên cứu về quản lý nhà nước trong công tác thanh niên, như “Quản lý nhà nước về công tác thanh niên, từ thực tiễn tỉnh Bình Thuận” (Nguyễn Hoài Anh, 2003), “Quản lý nhà nước về công tác thanh niên tại tỉnh Bến Tre” (Nguyễn Thu Thảo, 2015), và “Quản lý nhà nước về công tác thanh niên tại Thành phố Cần Thơ” (Nguyễn Thanh Thanh, 2015), đã hệ thống hóa lý luận và phân tích thực trạng quản lý nhà nước tại các địa phương Những nghiên cứu này không chỉ chỉ ra thực trạng mà còn đề xuất giải pháp nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả quản lý nhà nước về công tác thanh niên, phù hợp với đặc thù từng địa phương.
M ục đích và nhiệ m v ụ nghiên c ứ u
Mục tiêu của nghiên cứu là phân tích cơ sở lý luận và pháp lý liên quan đến quản lý nhà nước về công tác thanh niên, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về lĩnh vực này tại UBND thành phố Hồ Chí Minh.
- Nhiệm vụ: Luận văn tập trung nghiên cứu các nội dung chính sau:
+ Làm rõ cơ sở khoa học QLNN về công tác thanh niên;
+ Phân tích và đánh giá thực trạng QLNN về công tác thanh niên của
UBND thành phố Hồ Chí Minh đã chỉ ra những ưu điểm và hạn chế trong quản lý, đồng thời xác định nguyên nhân của những hạn chế này Qua đó, cơ quan này đã rút ra những vấn đề cần giải quyết để nâng cao hiệu quả công tác quản lý và phát triển thành phố.
+ Xác định phương hướng và đề xuất một số giải pháp nhằm góp phần hoàn thiện QLNN về công tác thanh niên của UBND thành phố Hồ Chí Minh
4 Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: QLNN về công tác thanh niên của UBND thành phố Hồ Chí Minh
+ Không gian: Thành phố Hồ Chí Minh
+ Thời gian: Từnăm 2013 đến năm 2017
5 Phương pháp nghiên cứu Để giải quyết các vấn đề nghiên cứu, luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học:
Tác giả áp dụng phương pháp nghiên cứu tài liệu để khảo sát hệ thống văn bản quản lý nhà nước về công tác thanh niên, cũng như các báo cáo từ các cơ quan có thẩm quyền và các công trình nghiên cứu khoa học liên quan Qua việc tham khảo số liệu và thực hiện so sánh, đối chiếu, tác giả nhằm giải quyết các vấn đề mà luận văn đề ra.
Phương pháp thu thập số liệu được áp dụng trong nghiên cứu này bao gồm việc xem xét các báo cáo từ các cơ quan có thẩm quyền, cũng như các bài báo, đề tài và công trình nghiên cứu liên quan Mục tiêu là tìm kiếm và thu thập dữ liệu về thanh niên, phục vụ cho quá trình nghiên cứu của đề tài.
Phương pháp phân tích được áp dụng để đánh giá cụ thể thực trạng quản lý nhà nước về công tác thanh niên tại UBND thành phố Hồ Chí Minh Bài viết tập trung vào việc làm rõ những ưu điểm và hạn chế trong công tác này, đồng thời xác định nguyên nhân của các hạn chế đã nêu.
Phương pháp bảng khảo sát được áp dụng trong luận văn nhằm thu thập ý kiến đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về công tác thanh niên hiện nay của UBND thành phố Hồ Chí Minh thông qua các câu hỏi cụ thể.
Phương pháp tổng hợp được áp dụng để khái quát nội dung các vấn đề, đưa ra nhận xét và đánh giá tổng quan Từ đó, đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về thanh niên của UBND thành phố Hồ Chí Minh.
Tác giả kết hợp các phương pháp nghiên cứu nhằm đảm bảo nội dung luận văn vừa mang tính lý luận, vừa có giá trị thực tiễn và khoa học.
6 Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
Luận văn này hệ thống hóa các cơ sở lý luận về quản lý nhà nước (QLNN) trong công tác thanh niên, cập nhật và làm rõ các quan điểm mới liên quan Bên cạnh đó, bài viết cũng phân tích và đánh giá thực trạng QLNN về công tác thanh niên tại UBND thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian qua Cuối cùng, luận văn đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác QLNN về thanh niên của UBND thành phố Hồ Chí Minh trong giai đoạn hiện nay.
Luận văn có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho giảng dạy, học tập và nghiên cứu cho những ai quan tâm đến vấn đề này
Ngoài phần mở đầu, mục lục, phụ lục và tài liệu tham khảo, luận văn được thực hiện 03 chương:
Chương 1: Cơ sở khoa học quản lý nhà nước về công tác thanh niên của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh
Chướng 2: Thực trạng quản lý nhà nước về công tác thanh niên của Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh
Chương 3: Phương hướng, giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về công tác thanh niên của Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh
CƠ SỞ KHOA HỌCQUẢN LÝ NHÀ NƯỚCVỀ CÔNG TÁC THANH NIÊN CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN CẤP TỈNH 1.1 Khái quát quản lý nhà nước về công tác thanh niên
1.1.1 Khái niệm quản lý nhà nước về công tác thanh niên
Thanh niên đóng vai trò quan trọng trong lịch sử hình thành và phát triển của các dân tộc và quốc gia trên toàn thế giới Tùy thuộc vào cách tiếp cận, góc nhìn hoặc cấp độ đánh giá, có nhiều định nghĩa khác nhau về thanh niên.
Theo từ điển Tiếng Việt, NXB Văn hóa thông tin, năm 1999, định nghĩa: “Thanh niên là người còn trẻ, đang ở độ tuổi trưởng thành” [60, tr
Khái niệm thanh niên được hiểu qua hai khía cạnh: độ tuổi sinh học và sự phát triển toàn diện đến mức độ trưởng thành.
Theo tác giả Vũ Trọng Kim trong sách “Quản lý nhà nước về công tác thanh niên trong tình hình mới”, thanh niên được định nghĩa là một nhóm nhân khẩu - xã hội đặc thù, bao gồm những người trong độ tuổi nhất định Họ có mối quan hệ gắn bó mật thiết với các giai cấp và tầng lớp xã hội, hiện diện trong mọi lĩnh vực hoạt động xã hội Thanh niên không chỉ đóng vai trò quan trọng trong hiện tại mà còn quyết định sự phát triển tương lai của xã hội.
Theo Nghị quyết số 25-NQ/TW ngày 25 tháng 7 năm 2008 của Ban
Chấp hành Trung ương Đảng, Khóa X nhấn mạnh vai trò quan trọng của thanh niên như một lực lượng xã hội to lớn, quyết định tương lai và vận mệnh dân tộc Thanh niên không chỉ là lực lượng chủ yếu trong nhiều lĩnh vực, mà còn đảm nhận những công việc đòi hỏi sự hy sinh, gian khổ, sức khỏe và sự sáng tạo.
11 tuổi sung sức về thể chất, phát triển trí tuệ, luôn năng động, sáng tạo, muốn tự khẳng định mình ”
Thanh niên là nhóm nhân khẩu - xã hội với độ tuổi cụ thể, mang những tâm sinh lý đặc trưng và đóng vai trò quan trọng trong các lĩnh vực của đời sống xã hội.
Độ tuổi thanh niên thường được xác định từ 15 đến 30 tuổi, nhưng cách xác định này có thể khác nhau tùy theo quốc gia, dân tộc và thời kỳ lịch sử Tại Việt Nam, khung độ tuổi thanh niên được quy định theo Luật Thanh niên.
Việt Nam quy định: “Thanh niên quy định trong Luật này là công dân Việt Nam từđủ mười sáu tuổi đến ba mươi tuổi” [12, Điều 1]