Tính c ấ p thi ế t c ủa đề tài
Việt Nam đang chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, yêu cầu Nhà nước phải sử dụng hiệu quả chính sách tài chính tiền tệ, đặc biệt là chi ngân sách nhà nước (NSNN) NSNN và chi NSNN là công cụ quan trọng để Nhà nước thực hiện sứ mệnh điều tiết và phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH).
Chi NSNN là công cụ quan trọng trong chính sách tài chính quốc gia, góp phần điều tiết kinh tế và ổn định phát triển KT-XH, đặc biệt trong hội nhập toàn cầu Để quản lý tài chính thống nhất, tiết kiệm và hiệu quả ngân sách Nhà nước, Quốc hội đã ban hành Luật NSNN ngày 25 tháng 6 năm 2015, quy định rõ trách nhiệm và quyền hạn của các cơ quan quản lý chi NSNN, bao gồm lập, chấp hành, kiểm soát và quyết toán ngân sách.
Quận Bình Tân đang trải qua quá trình đô thị hóa nhanh chóng với diện tích đất tự nhiên lên tới 5.188,67 ha và dân số hơn 742.000 người, là quận có dân số lớn nhất cả nước Sự gia tăng dân số và diện tích này dẫn đến nhu cầu chi ngân sách nhà nước (NSNN) rất lớn Vì vậy, công tác quản lý và điều hành chi NSNN tại quận Bình Tân trở nên vô cùng quan trọng, đòi hỏi sự chặt chẽ và hiệu quả cao nhất.
Quận Bình Tân, mới thành lập hơn 10 năm, đang đối mặt với nhiều thách thức trong công tác quản lý chi ngân sách nhà nước (NSNN) Để nâng cao hiệu quả quản lý chi NSNN, quận cần tập trung phát triển hệ thống các yếu tố quản lý một cách đồng bộ và hiệu quả.
Tổ chức và xây dựng thể chế hiệu quả là cần thiết để cung cấp thông tin và sử dụng các công cụ phân bổ nguồn lực tối ưu Điều này giúp tạo ra các đầu ra và kết quả cuối cùng phù hợp với kỷ luật tài khóa tổng thể, đồng thời đảm bảo phân bổ nguồn lực tương thích với các mục tiêu chiến lược ưu tiên Qua đó, nâng cao hiệu quả và hiệu lực trong việc cung ứng hàng hóa và dịch vụ công.
Tính cấp thiết của việc đề xuất các giải pháp khoa học hiệu quả trong quản lý chi ngân sách nhà nước (NSNN) là rất quan trọng Nhằm nâng cao hiệu quả quản lý chi NSNN trên toàn quốc, đặc biệt là tại quận Bình Tân, học viên đã lựa chọn nghiên cứu đề tài này.
“Quản lý chi ngân sách nhà nước tại quận Bình Tân, thành phố Hồ Chí Minh” làm đề tài luận văn tốt nghiệp Thạc sĩ Quản lý công.
Tình hình nghiên c ứu liên quan đến đề tài lu ận văn
Trong suốt thời gian qua, nhiều công trình và đề tài khoa học đã được thực hiện nhằm nghiên cứu về quản lý chi ngân sách nhà nước (NSNN) và các vấn đề liên quan Những nghiên cứu này đã nêu rõ từng nội dung và vấn đề trong quản lý nhà nước, đóng góp vào việc cải thiện hiệu quả quản lý tài chính công.
QLNN về ngân sách là một lĩnh vực quan trọng, cần được nghiên cứu sâu sắc Một số tài liệu đáng chú ý bao gồm luật, giáo trình và sách chuyên khảo liên quan đến quản lý ngân sách, giúp cung cấp kiến thức và cái nhìn tổng quan về vấn đề này.
Từ năm 1996, nhiều nghiên cứu đã được thực hiện nhằm xây dựng và hoàn thiện Luật Ngân sách Nhà nước (NSNN), dẫn đến việc ban hành Luật NSNN năm 2002 Những công trình này đã đóng góp quan trọng vào quá trình phát triển và cải cách hệ thống ngân sách tại Việt Nam.
2002 được ban hành và có hiệu lực thi hành từnăm 2004 đến nay đã trải qua gần
Sau 10 năm thực thi, sự phát triển không ngừng của nền kinh tế, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập toàn cầu, đòi hỏi nhiều nghiên cứu để xem xét, bổ sung và sửa đổi nhằm hoàn thiện cơ chế quản lý ngân sách nhà nước (NSNN) trong thời kỳ mới.
Bài viết "Tăng cường công tác quản lý tài chính công ở Việt Nam trong điều kiện hiện nay" do PGS.TS Trần Xuân Hải chủ trì cùng các tác giả đã làm rõ các cơ sở lý luận về chi ngân sách nhà nước (NSNN) và quản lý chi NSNN Bài viết cũng phân tích và đánh giá thực trạng công tác quản lý tài chính công tại Việt Nam, nhằm đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả trong bối cảnh hiện nay.
Trong giai đoạn 2001-2010, công tác quản lý tài chính công ở Việt Nam vẫn tồn tại nhiều hạn chế, đặc biệt trong phân cấp quản lý ngân sách, quản lý thu - chi ngân sách nhà nước, xử lý bội chi ngân sách, và quản lý nợ công Thực trạng này đòi hỏi phải tiếp tục cải thiện công tác quản lý tài chính công để xây dựng một nền tài chính công lành mạnh và bền vững, có khả năng ứng phó với các biến động từ kinh tế toàn cầu.
Bài viết “Quản lý chi tiêu công ở Việt Nam - Thực trạng và giải pháp” của GS,TS Dương Thị Bình Minh (2005) đã tổng hợp các khái niệm và đặc điểm liên quan đến quản lý chi tiêu công Tác giả phân tích tình hình kinh tế - xã hội Việt Nam giai đoạn 1991-2004, đặc biệt là chi ngân sách nhà nước (NSNN) và quá trình kiểm soát chi qua Kho bạc Nhà nước (KBNN) Bài viết đánh giá kết quả và hạn chế trong quản lý NSNN, chỉ ra nguyên nhân và đưa ra các giải pháp Tuy nhiên, tác phẩm chưa đề cập đến thực trạng của từng địa phương, một yếu tố quan trọng cho sự phát triển bền vững của quốc gia hiện nay.
Luận án tiến sỹ kinh tế năm 2009 của Trần Văn Lâm, với tiêu đề “Hoàn thiện quản lý chi NSNN nhằm thúc đẩy phát triển KT-XH trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh”, đã hệ thống hoá và làm rõ các vấn đề lý luận về tăng trưởng và phát triển kinh tế - xã hội Nghiên cứu này tập trung vào ngân sách nhà nước (NSNN), chi và quản lý chi NSNN trong nền kinh tế thị trường, đồng thời chỉ ra mối liên hệ giữa quản lý chi NSNN và sự phát triển KT-XH Bên cạnh đó, luận án cũng trình bày khái quát thực trạng quản lý chi NSNN tại tỉnh Quảng Ninh.
Bài viết phân tích kết quả và hạn chế trong quản lý chi ngân sách nhà nước (NSNN) tại Quảng Ninh, đồng thời nêu ra nguyên nhân của những vấn đề này trong những năm qua Tác giả đã nghiên cứu kinh nghiệm quản lý chi NSNN từ các nước OECD, đưa ra các vấn đề liên quan đến cải cách quản lý chi NSNN, quản lý ngân sách theo kết quả đầu ra và khuôn khổ ngân sách trung hạn Qua đó, tác giả rút ra bài học áp dụng nhằm nâng cao hiệu quả quản lý chi NSNN ở Việt Nam, đặc biệt là tại Quảng Ninh Bài viết cũng trình bày định hướng phát triển kinh tế - xã hội và mục tiêu hoàn thiện quản lý chi ngân sách địa phương (NSĐP), đề xuất các giải pháp cải thiện công tác quản lý chi NSĐP Tuy nhiên, luận án chưa làm rõ đặc thù của tỉnh khi áp dụng các phương thức quản lý mới và quy trình quản lý chi NSNN để thúc đẩy phát triển kinh tế.
XH ở các Tỉnh khác nhau thì có gì khác nhau c Luận văn Thạc sĩ
Đề tài “Tăng cường quản lý và sử dụng NSNN có hiệu quả trên địa bàn thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh” của tác giả Nguyễn Thị Hoa (2011) đã xây dựng mô hình khung lý thuyết về quản lý thu, chi ngân sách nhà nước cấp huyện Mô hình này bao gồm các nội dung chủ yếu như lập dự toán thu, chi ngân sách, chấp hành dự toán thu, chi ngân sách và kiểm soát thu, chi ngân sách Bài viết cũng nêu sơ bộ về tình hình kinh tế - xã hội của thị xã Từ Sơn.
Bài viết phân tích thực trạng quản lý thu chi ngân sách nhà nước (NSNN) cấp huyện tại thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh, bao gồm các nội dung như lập dự toán thu, chi ngân sách, chấp hành dự toán thu, chi ngân sách và kiểm soát dự toán thu, chi ngân sách Từ những phân tích này, tác giả đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý thu, chi NSNN cấp huyện tại thị xã Từ Sơn, tập trung chủ yếu vào việc đánh giá thực trạng thu, chi NSNN.
5 huyện tại thị xã TừSơn mà chưa đưa ra được giải pháp tối ưu về hoàn thiện quản lý thu, chi NSNN cấp huyện tại thị xã Từ Sơn.
Luận văn thạc sĩ "Hoàn thiện công tác quản lý ngân sách tỉnh Quảng Nam" của tác giả Tạ Xuân Quan từ Trường Đại học Đà Nẵng (2011) đề xuất các giải pháp nhằm cải thiện quản lý ngân sách tỉnh Các giải pháp này bao gồm việc hoàn thiện quy trình quản lý ngân sách, đổi mới toàn diện hệ thống tổ chức các cơ quan hành chính, và xác định rõ chức năng, nhiệm vụ của từng cấp chính quyền Đồng thời, luận văn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đảm bảo tự chủ và tự chịu trách nhiệm ở mọi cấp Tuy nhiên, các giải pháp được đưa ra còn mang tính chung chung và khó áp dụng cho từng địa phương do điều kiện kinh tế - xã hội khác nhau.
Bài viết của Vũ Ngọc Tuấn và Đàm Văn Huệ (2014) nhấn mạnh nguyên tắc ngân sách thường niên là một trong bốn nguyên tắc cơ bản về ngân sách theo quan niệm cổ điển, đồng thời phân tích việc tuân thủ nguyên tắc này trong quản lý ngân sách tại Việt Nam.
Nguyên tắc ngân sách thường niên phát triển song hành với dân chủ, nhằm đáp ứng yêu cầu minh bạch và hiệu quả trong chi tiêu ngân sách của Chính phủ Tại Việt Nam, nguyên tắc này đã được quy định trong Luật NSNN, nhưng chưa được thực hiện đầy đủ, đặc biệt là trong các quy định về ứng trước dự toán và chuyển nguồn ngân sách Nghiên cứu này nhằm làm rõ nội dung của nguyên tắc ngân sách, phân tích việc thực hiện tại Việt Nam và đề xuất giải pháp hoàn thiện các quy định liên quan trong tương lai.
Nhiều công trình nghiên cứu và bài viết đã đề cập đến quản lý chi ngân sách nhà nước (NSNN) và giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng NSNN, nhưng chủ yếu từ góc độ quản lý tổng thể Tuy nhiên, rất ít nghiên cứu đi sâu vào chi ngân sách cấp huyện, đặc biệt là tại quận Bình Tân, thành phố Hồ Chí Minh, nơi chưa có công trình khoa học nào đưa ra giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện công tác quản lý chi NSNN.
M ục đích và nhiệ m v ụ nghiên c ứ u
Hệ thống khung lý thuyết về quản lý chi ngân sách nhà nước (NSNN) là cơ sở quan trọng để đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý chi NSNN tại quận Bình Tân, thành phố Việc áp dụng các giải pháp này sẽ góp phần nâng cao hiệu quả và tính minh bạch trong quản lý ngân sách, đồng thời đảm bảo sử dụng nguồn lực công một cách hợp lý và hiệu quả nhất.
Hồ Chí Minh b Nhiệm vụ nghiên cứu
- Hệ thống hóa cơ sở khoa học về quản lý chi NSNN
- Đánh giá thực trạng quản lý chi NSNN tại quận Bình Tân, thành phố Hồ Chí Minh
- Phương hướng và giải pháp hoàn thiện công tác quản lý chi NSNN tại quận Bình Tân, thành phố Hồ Chí Minh
4 Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu a Đối tượng: quản lý chi NSNN tại quận Bình Tân, thành phố Hồ Chí Minh b Phạm vi nghiên cứu
- Về không gian: luận văn nghiên cứu tại địa bàn quận Bình Tân, thành phố
- Về thời gian: Số liệu nghiên cứu thực trạng về chi NSNN quận Bình Tân trong 5 năm từnăm 2013-2017 và tầm nhìn 2025
- Về nội dung: nghiên cứu những vấn đề về quản lý chi NSNN
5 Phương pháp nghiên cứu của luận văn Để thực hiện mục đích và nhiệm vụ trên đây, luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau:
- Phương pháp luận: luận văn dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác –
Lê Nin và tư tưởng Hồ Chí Minh đã định hình quan điểm và đường lối tài chính, ngân sách của Đảng và Nhà nước ta Chúng ta cần kế thừa có chọn lọc các công trình nghiên cứu khoa học liên quan đến đề tài này để phát triển và hoàn thiện hơn nữa các chính sách tài chính.
Phương pháp nghiên cứu bao gồm việc nghiên cứu lý luận chung và tham khảo các tài liệu đã công bố về hiệu quả quản lý nhà nước (QLNN) cùng với hiệu quả quản lý chi ngân sách nhà nước (NSNN) ở một số địa phương Bài viết sẽ tổng hợp và hệ thống hóa các lý thuyết liên quan đến hiệu quả quản lý chi NSNN.
Phương pháp so sánh là cách hiệu quả để phân tích và đánh giá các số liệu, từ đó xây dựng dự toán ngân sách nhà nước (NSNN) sát với thực tế Việc sử dụng các công trình tính toán định lượng giúp nâng cao hiệu quả sử dụng chi NSNN, đảm bảo tính chính xác và khả thi trong các kế hoạch tài chính.
Phương pháp loại trừ giúp đánh giá hiệu quả sử dụng ngân sách nhà nước (NSNN) một cách chính xác hơn bằng cách loại bỏ các yếu tố khách quan Đồng thời, phương pháp này cũng loại trừ những yếu tố rủi ro trong quá trình quản lý và điều hành, từ đó nâng cao độ tin cậy trong việc đánh giá kết quả chi tiêu NSNN.
Phương pháp tổng hợp được sử dụng để thu thập dữ liệu về chi ngân sách nhà nước (NSNN) theo các tiêu chí cụ thể Phương pháp này đánh giá tính tương đối và tuyệt đối của việc thực hiện chi NSNN so với dự toán cũng như qua các năm Từ đó, chúng ta có thể phân tích và đánh giá hiệu quả chi NSNN, đồng thời rút ra các kết luận quan trọng cho các vấn đề nghiên cứu liên quan.
Ngoài ra, luận văn có sử dụng một số phương pháp đánh giá, xử lý số liệu, thống kế phục vụ các vấn đề nghiên cứu
6 Ý nghĩa thực tiễn của luận văn a Ý nghĩa lý luận:
Luận văn này xây dựng một khung lý thuyết toàn diện về quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện tại Việt Nam, tạo nền tảng tham khảo cho các nghiên cứu tương tự trong tương lai Đồng thời, nghiên cứu cũng mang lại ý nghĩa thực tiễn quan trọng trong việc cải thiện quy trình quản lý ngân sách tại các cấp địa phương.
Luận văn nghiên cứu thực trạng quản lý chi ngân sách nhà nước (NSNN) tại quận Bình Tân trong giai đoạn 2013 - 2017, phân tích những thành tựu, hạn chế và nguyên nhân của các hạn chế này Dựa trên đó, luận văn đề xuất phương hướng và giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý chi NSNN của quận trong thời gian tới Nếu các giải pháp này được áp dụng hiệu quả, chúng sẽ góp phần nâng cao hiệu quả quản lý chi NSNN tại quận Bình Tân từ nay đến năm 2025.
7 Kết cấu nội dung luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và mục lục, nội dung của luận văn bao gồm 3 chương với các nội dung sau:
Chương 1 Cơ sở khoa học về quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện
Chương 2 : Thực trạng quản lý chi ngân sách nhà nước tại quận Bình Tân, thành phố Hồ Chí Minh
Chương 3 : Phương hướng và giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý chi ngân sách nhà nước tại quận Bình Tân, thành phố Hồ Chí Minh
CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
1.1 Tổng quan về quản lý chi ngân sách nhà nước
1.1.1 Các khái niệm có liên quan a) Ngân sách nhà nước
NSNN là một khái niệm kinh tế quan trọng, gắn liền với sự hình thành và phát triển của Nhà nước Theo Điều 4 của Luật NSNN, nội dung này nhấn mạnh mối liên hệ chặt chẽ giữa ngân sách nhà nước và sự tồn tại của các cơ quan nhà nước.
Ngân sách nhà nước (NSNN) được định nghĩa bởi Quốc hội khóa III nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong kỳ họp năm 2015, là tổng hợp tất cả các khoản thu và chi của Nhà nước, được dự toán và thực hiện trong một khoảng thời gian xác định NSNN được quyết định bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền nhằm đảm bảo thực hiện các chức năng và nhiệm vụ của Nhà nước.
Ngân sách nhà nước (NSNN) là kế hoạch tài chính quốc gia, bao gồm các khoản thu và chi của Nhà nước được thể hiện dưới dạng cân đối giá trị tiền tệ Phần thu phản ánh các nguồn tài chính huy động vào NSNN, trong khi phần chi thể hiện chính sách phân phối các nguồn tài chính đó nhằm đạt được mục tiêu kinh tế - xã hội NSNN được lập và thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định, thường là một năm, và cần được Quốc hội phê duyệt.
Luật NSNN quy định rõ ràng về các khoản chi tiêu, bao gồm chi cho phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng và an ninh, duy trì hoạt động của bộ máy nhà nước, trả nợ nhà nước, viện trợ, và các khoản chi khác theo quy định của pháp luật.
Chi NSNN phản ánh các quan hệ tiền tệ được hình thành trong quá trình phân phối và sử dụng quỹ ngân sách nhà nước, nhằm mục đích trang trải cho các chi phí hoạt động của bộ máy quản lý nhà nước.
10 thực hiện các chức năng KT- H mà Nhà nước đảm nhận theo những nguyên tắc nhất định
Chi NSNN là sự kết hợp giữa phân phối và sử dụng quỹ ngân sách nhà nước Quá trình phân phối liên quan đến việc cấp phát kinh phí từ ngân sách để hình thành các quỹ trước khi sử dụng Ngược lại, quá trình sử dụng là việc chi tiêu trực tiếp khoản tiền được cấp phát mà không cần hình thành quỹ trước.
Mỗi chế độ xã hội và giai đoạn lịch sử đều có những nội dung và cơ cấu chi ngân sách nhà nước (NSNN) khác nhau, nhưng vẫn tồn tại những đặc trưng cơ bản chung.