Mục tiêu nghiên cứu
Luận văn ng iên cứu với các mục tiêu sau:
Dựa trên lý thuyết về kiểm soát nội bộ (KSNB), tác giả đã tiến hành nghiên cứu thực tế tại Cục Hải quan B n Định, tập trung vào hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa Nghiên cứu này nhằm đánh giá hiệu quả của hệ thống KSNB hiện tại và chỉ ra những hạn chế cần khắc phục để cải thiện công tác kiểm soát nội bộ tại đơn vị.
Bài viết này sẽ phân tích những hạn chế của kiểm soát nội bộ (KSNB) tại Cục Hải quan tỉnh Bến Định, đồng thời tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến những hạn chế này Tác giả cũng sẽ đề xuất các định hướng hoàn thiện và giải pháp nhằm nâng cao tính hiệu quả của hệ thống KSNB tại Cục Hải quan.
Câu hỏi nghiên cứu
- Thực trạng KSNB hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa tại Cục Hải quan B n Định trong thời gian qua n ƣ t ế nào?
- Cục Hải quan tỉnh B n Định cần l m g để hoàn thiện và nâng cao tính hữu hiệu của KSNB hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa tại đơn vị?
5 Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
- Đ i tƣ ng nghiên cứu của luận văn l KSNB oạt động xuất nhập khẩu hàng hóa tại Cục Hải quan tỉn B n Định
- Phạm vi nghiên cứu của đề tài:
+ Thời gian nghiên cứu: Đề t i đƣ c thực hiện t t ng 12/2019 đến tháng 6/2020; s liệu đƣ c thu thập t năm 2018 đến năm 2019;
+ Không gian nghiên cứu đề tài: Là hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa liên quan đến KSNB giai đoạn 2018 – 2019 tại Cục Hải quan tỉnh Bìn Định
Để giải quyết câu hỏi nghiên cứu 1, tác giả áp dụng phương pháp định tính thông qua việc quan sát thực tế hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa của tổ chức KSNB Nghiên cứu bao gồm việc tìm hiểu các văn bản pháp quy, nội quy, quy chế và báo cáo của Cục, cùng với việc phát phiếu khảo sát để thu thập dữ liệu Từ đó, tác giả tiến hành tổng hợp quy nạp nhằm tìm hiểu hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa tại Cục Hải quan tỉnh Bến Định.
Sử dụng phương pháp thống kê mô tả để tổng hợp, phân tích, đánh giá và xác định những hạn chế cùng nguyên nhân ảnh hưởng đến tính hiệu quả của kiểm soát nội bộ trong hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa tại Cục Hải quan tỉnh Bình Định.
Đề tài nghiên cứu "Hoàn thiện kiểm soát nội bộ hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa tại Cục Hải quan tỉnh Bình Định" có ý nghĩa quan trọng trong việc xây dựng hệ thống kiểm soát nội bộ (KSNB) hiệu quả Nghiên cứu sẽ đánh giá thực trạng KSNB trong hoạt động xuất nhập khẩu tại Cục, đồng thời đề xuất các giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao tính hiệu quả của hệ thống này, góp phần vào sự phát triển bền vững của Cục Hải quan tỉnh Bình Định.
8 Kết cấu của đề tài nghiên cứu
Ngoài phần mở đầu và kết luận, danh mục sơ đồ, bảng biểu,… kết cấu của Luận văn gồm 3 c ƣơng sau:
- C ƣơng 1: Cơ sở lý luận về kiểm soát nội bộ
- C ƣơng 2: Thực trạng kiểm soát nội bộ hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa tại Cục Hải quan tỉn B n Định
- C ƣơng 3: Ho n t iện kiểm soát nội bộ hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa tại Cục Hải quan tỉn B n Định
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KIỂM SOÁT NỘI BỘ
1.1 Khái quát chung về kiểm soát nội bộ
1.1.1 Quá trình hình thành và phát triển của kiểm soát nội bộ
Hoạt động kiểm soát là một phần quan trọng trong quản lý và điều hành doanh nghiệp, giúp đảm bảo các quy trình nghiệp vụ diễn ra hiệu quả Thông qua việc kiểm soát dữ liệu, nhà quản lý có thể điều chỉnh hoạt động nhằm đạt được mục tiêu với hiệu suất cao nhất Công cụ chủ yếu để thực hiện chức năng kiểm soát trong quản lý là kiểm soát nội bộ (KSNB), đóng vai trò then chốt trong việc duy trì sự ổn định và phát triển của tổ chức.
* Lịch sử ra đời và phát triển của KSNB trong khu vực công
Trong lĩn vực công, KSNB rất đƣ c xem trọng, nó l một đ i tƣ ng đư c quan tâm đặc iệt của iểm to n viên n nước Một s qu c gia n ư
Mỹ và Canada đã có những công cụ tích cực về kiểm soát nội bộ (KSNB) áp dụng cho các cơ quan nhà nước Chuẩn mực về kiểm toán của GAO đề cập đến vấn đề KSNB đặc thù trong tổ chức nhà nước GAO đưa ra năm yếu tố quan trọng về KSNB, bao gồm các quy định về môi trường kiểm soát, đánh giá rủi ro, các hoạt động kiểm soát, thông tin và truyền thông, cùng với giám sát.
Hệ thống chuẩn mực kiểm toán quốc tế do Tổ chức Quốc tế các cơ quan kiểm toán tối cao (INTOSAI) thiết lập Tổ chức này được thành lập vào năm 1953 tại Havana, Cuba, và đến tháng 3 năm 2013, đã có 191 nước là thành viên và 4 thành viên dự bị Trụ sở chính của tổ chức được đặt tại thành phố Vienna, Áo Đây là một cơ quan độc lập nhằm trao đổi kinh nghiệm, ý tưởng giữa các Cơ quan kiểm toán tối cao (SAIs) trong việc kiểm toán công.
Các cơ quan tham gia vào tổ chức INTOSAI được thành lập theo luật pháp của quốc gia để thực thi luật nhằm đảm bảo chức năng cao nhất của kiểm toán công INTOSAI đã thiết lập các ủy ban, nhóm làm việc và đội thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu các vấn đề chuyên môn đối với các thành viên SAIs, từ đó phát triển các kết quả trên nền tảng các văn bản chuyên nghiệp của ngành kiểm toán, cụ thể là các tiêu chuẩn và hướng dẫn.
INTOSAI đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự trao đổi kiến thức và kinh nghiệm giữa các tổ chức kiểm toán tối cao (SAIs) trên toàn cầu Tổ chức này không chỉ là diễn đàn cho các vấn đề chuyên môn mà còn cung cấp hướng dẫn cần thiết cho các tiêu chuẩn kiểm toán cụ thể Bên cạnh đó, INTOSAI còn hợp tác với Liên đoàn Kế toán Quốc tế để phát triển các chuẩn mực kiểm toán quốc tế Nhờ vậy, INTOSAI giữ vị trí quan trọng trong hệ thống kiểm toán toàn cầu, góp phần vào sự phát triển của lĩnh vực kiểm toán nói riêng và kinh tế vĩ mô thế giới nói chung Hệ thống chuẩn mực kiểm toán của INTOSAI bao gồm các quy tắc đạo đức nghề nghiệp và chuẩn mực kiểm toán.
Năm 1992, ản ƣớng dẫn về Kiểm so t nội ộ của INTOSAI (INTOSAI 1992) đã n t n một t i liệu đề cập đến việc nâng cấp c c c uẩn mực KSNB, ỗ tr c o việc t ực iện v đ n gi KSNB
Năm 1996, Kiểm to n n nước Việt Nam l t n viên c ín t ức của tổ c ức INTOSAI Năm 1997, Việt Nam t am gia Tổ c ức c c cơ quan iểm to n t i cao C âu Á ASOSAI
Năm 1999, GAO đã ban hành các tiêu chuẩn về kiểm soát nội bộ trong chính quyền liên bang, nhằm cung cấp các quan điểm và hướng dẫn về kiểm soát nội bộ cho các đơn vị thuộc khu vực công.
Năm 2001, hướng dẫn của INTOSAI 1992 đã được cập nhật để phù hợp với các chuẩn mực kiểm soát nội bộ (KSNB) và đáp ứng sự phát triển gần đây trong lĩnh vực này.
Hướng dẫn về Kiểm soát nội bộ (KSNB) của INTOSAI năm 2004 cung cấp tài liệu lý luận và thực tiễn liên quan đến KSNB, dựa trên khung lý thuyết của COSO Tài liệu này không chỉ cải thiện định nghĩa về KSNB mà còn xây dựng một cái nhìn tổng thể về KSNB, đồng thời nhấn mạnh những vấn đề đặc thù trong lĩnh vực công.
1.1.2 Định nghĩa kiểm soát nội bộ theo INTOSAI
Theo Báo cáo INTOSAI 1992, 2004, 2013 của Tổ chức INTOSAI [20] a) Theo hướng dẫn INTOSAI năm 1992
Theo tài liệu hướng dẫn chuẩn mực kiểm soát nội bộ của INTOSAI 1992, kiểm soát nội bộ được định nghĩa là cơ cấu của một tổ chức, bao gồm nhận thức, phương pháp, quy trình và các hoạt động của người lãnh đạo nhằm đảm bảo sự phù hợp để đạt được các mục tiêu của tổ chức.
* Mục tiêu của tổ c ức t eo INTOSAI ao gồm:
Để đảm bảo hoạt động của đơn vị diễn ra có trật tự và kỷ cương, cần thúc đẩy hiệu quả công việc nhằm cung cấp dịch vụ và sản phẩm chất lượng phù hợp với nhiệm vụ của đơn vị.
- Bảo vệ v quản lý nguồn t i nguyên tr n t ất t o t, lãng p í, t am ô, vi p ạm p p luật v sử dụng sai mục đích
- K uyến íc tuân t ủ p p luật, quy địn của n nước v nội ộ của đơn vị
Xây dựng và duy trì cơ sở dữ liệu tài chính vững mạnh là rất quan trọng cho hoạt động quản lý thông tin Cần lập các báo cáo tài chính đáng tin cậy và đảm bảo tính chính xác kịp thời, theo hướng dẫn của INTOSAI năm 2004.
Theo định nghĩa của INTOSAI 2004, kiểm soát nội bộ là một quá trình xử lý toàn diện được thực hiện trong quản lý và hoạt động của tổ chức, nhằm thiết lập các biện pháp phòng ngừa rủi ro và cung cấp sự đảm bảo hợp lý để đạt được các mục tiêu, nhiệm vụ của tổ chức Định nghĩa này nhấn mạnh năm khái niệm quan trọng cần làm rõ.