Giáo án Địa lý Cánh diều Website: tailieugiaovien.edu.vn Ngày soạn: Ngày dạy: BÀI MỞ ĐẦU: TẠI SAO CÀN HỌC ĐỊA LÍ (2 tiết) I MỤC TIÊU Về kiến thức Thông qua học, HS nắm được: - Hiểu tầm quan trọng việc nắm khái niệm bản, kĩ địa lí học tập sinh hoạt - Hiểu ý nghĩa lí thú việc học mơn Địa lí - Nêu vai trị Địa lí sống Năng lực - Năng lực chung: Tự chủ tự học, giải vấn đề sáng tạo, giao tiếp hợp tác - Năng lực riêng: Tìm tịi kiến thức thông qua thông tin học kiến thức học để hiểu vai trò khái niệm bản, kĩ địa lí ý nghĩa việc học mơn Địa lí Phẩm chất - Hình thành phát triển phẩm chất chăm chỉ, trách nhiệm II THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU Đối với giáo viên - Giáo án, SGV, SGK Lịch sử Địa lí (Phần Địa lí) - Một số tranh ảnh đồ minh họa - Máy tính, máy chiếu (nếu có) Đối với học sinh - SGK Lịch sử Địa lí (Phần Địa lí) - Tranh ảnh, tư liệu sưu tầm liên quan đến học (nếu có) dụng cụ học tập theo yêu cầu GV BI TIẾN TRÌNH DẠY HỌC A HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG Giáo án Địa lý Cánh diều Website: tailieugiaovien.edu.vn a Mục tiêu: Tạo tâm hứng thú cho học sinh bước làm quen học b Nội dung: GV trình bày vấn đề, HS trả lời câu hỏi c Sản phẩm học tập: HS lắng nghe tiếp thu kiến thức d Tổ chức thực hiện: - GV trình chiếu hình ảnh thời tiết nắng, đồ: Nắng - Bản đồ GV dẫn dắt vấn đề: Các tự nhiên quen thuộc mưa, nắng, tuyết rơi,…các em học chương trình Tiểu học Lên THCS, câu hỏi lại có mưa, lại có nắng? Tại Việt Nam thường khơng có tuyết rơi nước khác giới, đặc biệt Nam Cực tuyết lại phủ đầy quanh năm? Bản đồ gì, cách xem đồ hay Địa Cầu nào? Tất câu hỏi này, em có câu trả lời qua học mơn Địa lí Khi học Địa lí, em khơng thoả mãn khát khao hiểu biết, trí tị mị đối tượng, tượng địa lí tự nhiên địa lí kinh tế - xã hội, mà cịn có khả tự tìm hiểu vấn đề mà em quan tâm, giải thích nhiều câu hỏi lí thú Các kiến thức kĩ địa lí vừa giúp em mở rộng tầm hiểu biết, vừa giúp em vận dụng vào sống Những mong muốn, khó khăn hay tò mò, thắc mắc em mơn Địa lí giải đáp học ngày hôm nay: Bài mở đầu - Tại cần học Địa lí? B HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC Hoạt động 1: Những câu hỏi chủ yếu học Địa lí a Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS hiểu tầm quan trọng việc nắm khái niệm học tập sinh hoạt b Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, thảo luận trả lời câu hỏi Giáo án Địa lý Cánh diều Website: tailieugiaovien.edu.vn c Sản phẩm học tập: HS làm việc cá nhân, làm việc theo cặp trả lời câu hỏi d Tổ chức hoạt động: HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC DỰ KIẾN SẢN PHẨM SINH Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập Những câu hỏi chủ yếu - GV hướng dẫn HS đọc phần Câu hỏi: Cái học Địa lí gì? Ở đâu? giới thiệu kiến thức: + Câu hỏi: Cái gì? Ở đâu? Học Địa lí, em tìm hiểu đối - Mỗi địa phương khác tượng tượng địa lí như: đồi núi, có đối tượng địa lí khác  sông, thành phố, quốc gia, động đất, núi lửa phun trào, gió, bão, sóng thần, dịng sắc địa lí - Các đối tượng địa lí phân bố biển, Các địa điểm khác nhau, đối tượngvàhiện học Địa lí cần xác định tượng gắn vị trí địa lí, phân bố với địa danh với đối tượng khái niệm thuật tượng địa lí đồ, lược ngữ (Cái ?) Ví dụ: Dãy Hi-ma-lay-a dãy núi cao đồ đồ đâu‖ sộ giới Để hiểu nhớ Hi-malay-a, em tìm hiểu đặc điểm vùng núi sử dụng đến khái niệm núi cao, núi trẻ, phân hoá thiên nhiên theo đai cao + vùng núi Mỗi địa phương khác có đối  tượng địa lí khác sắc địa lí + Các đối tượng tượng địa lí phân bố địa điểm hay khu vực Trái Đất Vì thế, học Địa lí, em thường xác định vị trí địa lí, phân bố đối tượng tượng địa lí đồ,  trả lời cho câu hỏi ―ở Giáo án Địa lý Cánh diều Website: tailieugiaovien.edu.vn lược đồ + Các tượng địa lí diễn nơi khác Trái Đất, khơng giống đối tượng địa lí có vị trí địa lí xác định Câu hỏi “Ở đâu? ” tượng địa lí thơi thúc em tìm hiểu vê đặc điểm chúng phân bố loại tượng địa lí Ví dụ: Các bão nhiệt đới phân bố đâu? Câu hỏi: Như nào? Tại - GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp trả sao? lời câu hỏi: Hãy đặt số câu hỏi Cái - Câu hỏi ―Như nào‖ gì, Ở đâu gắn với đối tượng địa ló mà để tìm câu trả lời em thường gặp ngày sống thuộc tính - GV hướng dẫn HS đọc thông tin Phần Câu đối tượng tượng mà em hỏi: Như nào? Tại sao? giới thiệu kiến tìm hiểu Câu hỏi ―Tại sao: để tìm thức: - + Câu hỏi ―Như nào? ‖ đưa để mối liên hệ qua hệ tìm câu trả lời thuộc tính đối tượng địa lí tượng tượng mà em tìm hiểu Câu hỏi địi hỏi em phải chứng hay đưa dẫn chứng cho lập luận Ví dụ: Khi nói có giảm nhiệt độ khơng khí theo độ cao, câu hỏi “Như nào?” đòi hỏi em đưa số cụ thể mức độ giảm nhiệt độ theo độ cao (trung bình lên cao 100 m, nhiệt độ giảm 0,6°C) + Câu hỏi ―Tại sao?‖ như:  Tại tượng xảy ra?  Tại đối tượng, tượng địa lí lại phân bố thế? Giáo án Địa lý Cánh diều  Tại đối tượng, tượng địa lí lại có đặc điểm thế? + Khi trả lời câu hỏi ―Tại sao?‖, em phải tìm mối liên hệ quan hệ tượng địa lí, đó, tượng kết mối quan hệ với một sô tượng địa lí khác, gọi quan hệ nhân Ví dụ: Theo dõi tin thời tiết, em phát thấy tượng mưa đá thường xảy vào thời gian chuyển mùa, đầu mùa hạ Những ngày có cảnh báo mưa đá có cảnh báo dông lốc Tại mưa đá thường xảy vào đâu mùa hạ? - GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp trả lời câu hỏi: Hãy đặt số câu hỏi: Như nào, Tại gắn với đối tượng tượng địa lí mà em gặp ngày sống? Bước 2: HS thực nhiệm vụ học tập - GV hướng dẫn, HS đọc SGK, thảo luận nhóm thực yêu cầu - GV theo dõi, hỗ trợ HS cần thiết Bước 3: Báo cáo kết hoạt động thảo luận - GV gọi HS trả lời câu hỏi - GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung Bước 4: Đánh giá kết quả, thực nhiệm vụ học tập GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, Website: tailieugiaovien.edu.vn Giáo án Địa lý Cánh diều Website: tailieugiaovien.edu.vn chuyển sang nội dung Hoạt động 2: Những kĩ chủ yếu học Địa lí Mục tiêu: Thơng qua hoạt động, HS hiểu tầm quan trọng việc nắm a kĩ địa lí học tập sinh hoạt b Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, thảo luận trả lời câu hỏi c Sản phẩm học tập: HS làm việc cá nhân, làm việc theo cặp trả lời câu hỏi d Tổ chức hoạt động: HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC DỰ KIẾN SẢN PHẨM SINH Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập Những kĩ chủ yếu học Địa lí - GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp trả a Sử dụng công cụ học tập lời câu hỏi: Ở lớp dưới, học Địa tìm hiểu địa lí lí, thầy thường dùng công cụ hỗ trợ để học thêm sinh động? + Phân tích biểu đồ số liệu thống kê - GV hướng dẫn HS đọc phần Sử dụng + Sử dụng thiết bị xác định phương hướng, vị trí: địa bàn, SGK trang 101 102, chuẩn kiến thức: Để đồ trực tuyến, khí áp kế học tốt Địa lí, cần phải có công cụ hỗ điện tử… trợ: công cụ học tập tìm hiểu địa lí mục thực địa + - Thực khảo sát thực địa, tìm hiểu thực tế, viết khảo sát, thu hoạch, Sử dụng đồ: Là kĩ quan trọng b Kĩ tổ chức học tập mà người học Địa lí cần thành thạo, đặc biệt đồ chuyên để tỉ lệ nhỏ in SGK tập đồ + Phân tích biểu đồ số liệu thống kê kĩ không cần cho Địa lí mà nhiều mơn học khác  Biểu đồ dùng để thẻ trực quan Giáo án Địa lý Cánh diều Website: tailieugiaovien.edu.vn số liệu  Rút kết luận quan sát, có phải xứ lí số liệu nhận xét + c Kĩ khai thác thông tin Sử dụng thiết bị xác định phương internet phục vụ học tập hướng: vị địa bàn, tiện ích điện - thoại thơng minh, tin, hình ảnh, video clip liên - GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Em thích quan đến học để hình dung điều học địa lí? rõ hơn, sinh động học, - GV giới thiệu kiến thức: Kĩ tổ chức học tập thực địa đòi hỏi em: + Biết chuẩn bị thứ cần thiết trước thực khảo sát thực địa + Biết sử dụng sô công cụ đơn giản thông dụng để thực quan sát, quan trắc thực địa + Biết ghi chép nhật kí thực địa + Biết viết thu hoạch sau ngày thực địa - GV yêu HS thảo luận theo cặp trả lời câu hỏi: Em mong muốn hỗ trợ học mơn Địa lí? - GV giới thiệu kiến thức: Những mong muốn em học mơn Địa lí giải em có kĩ khai thác thông tin Internet Đây kĩ khơng thể thiếu, nhiều thơng tin, kiến thức cập nhật tìm thấy trên Internet (dưới dạng văn bản, hình ảnh, video) HS cần: Tìm kiếm nhiều thông Giáo án Địa lý Cánh diều + Website: tailieugiaovien.edu.vn Tìm thơng tin, kiểm chứng xem thơng tin có xác, có tin cậy khơng + Biết lưu giữ, xếp thông tin, sử dụng thông tin chọn lọc làm tập Bước 2: HS thực nhiệm vụ học tập - GV hướng dẫn, HS đọc SGK, thảo luận nhóm thực yêu cầu - GV theo dõi, hỗ trợ HS cần thiết Bước 3: Báo cáo kết hoạt động thảo luận - GV gọi HS trả lời câu hỏi - GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung Bước 4: Đánh giá kết quả, thực nhiệm vụ học tập GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung Hoạt động 3: Địa lí sống a Mục tiêu: Thơng qua hoạt động, HS hiểu ý nghĩa lí thú việc học mơn Địa lí b Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, thảo luận trả lời câu hỏi c Sản phẩm học tập: HS làm việc cá nhân, làm việc theo cặp trả lời câu hỏi d Tổ chức hoạt động: HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC DỰ KIẾN SẢN PHẨM SINH Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập Địa lí sống - GV hướng dẫn HS đọc phần Học Địa lí thật Học Địa lí thật thú vị thú vị SGK trang 102 giới thiệu kiến thức: - Một số tượng địa lí Giáo án Địa lý Cánh diều + Website: tailieugiaovien.edu.vn HS khám phá nhiều tượng tự diễn ngày nơi nhiên, dân cư, văn hoá, kinh tế lạ, nhiều em sống: tượng nhật vùng đất khác giới thực, nguyệt thực, mùa, mưa + HS tự giải thích nhiều đá, mưa phùn, chênh lệch tượng tự nhiên kinh tế - xã hội nhờ tìm nơi, năm nhuận, mối quan hệ nhân - qủa + HS hiểu ý nghĩa khơng gian sống, biến đổi khí hậum gia tăng dân số, cầu vồng từ quy mô nhỏ cho đền toàn cầu - GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp trả lời câu hỏi: Hãy kể tên số tượng địa lí diễn ngày nơi em sống - GV mở rộng kiến thức: + Một số điều lí thú tượng cầu vồng: Cầu vồng tượng quang học thiên nhiên Cầu vồng chất tán sắc ánh sáng mặt trời khúc xạ phản xạ qua giọt nước mưa Cầu vồng có nhiều màu sắc, có bảy màu bật đỏ, cam, vàng, lục, lam, chàm, tím + Một số câu ca dao, tục ngữ nói mối quan hệ thiên nhiên người:  Chuồn chuồn bay thấp mưa/Bay cao Kiến thức kĩ Địa lí nắng, bay vừa râm thật cần cho sống  Gió heo may, chuồn chuồn bay bão  Cơn đằng đơng vừa trơng vừa chạy/Cơn giúp hoạt động tổ đằng nam vừa làm vừa chơi/Cơn đằng chức sản xuất - Kiến thức địa lí bắc đổ thóc phơi an tồn hơn, tránh thiệt - GV giới thiệu kiến thức: hại thiên tai, sử dụng tốt + Những câu hỏi ―Cái gì?‖ ―Ở đâu?‖, ―Như tài nguyên, lợi vị trí địa lí ... hỏi em đưa số cụ thể mức độ giảm nhiệt độ theo độ cao (trung bình lên cao 100 m, nhiệt độ giảm 0 ,6? ?C) + Câu hỏi ―Tại sao?‖ như:  Tại tượng xảy ra?  Tại đối tượng, tượng địa lí lại phân bố thế?... phạm vi lực hấp dẫn Mặt Trời, tất chúng hình thành từ suy sụp đám mây phân tử khổng lồ cách gần 4 ,6 tỷ năm  Đa phần thiên thể quay quanh Mặt Trời, khối lượng tập trung chủ yếu vào hành tinh có... trung tâm vùng đồng châu thổ sông Hồng, phạm vi từ 20°34' đến 21°18' vĩ độ Bắc từ 105°17' đến 1 06? ?02' kinh độ Đông - GV nhận xét, chuẩn kiến thức IV Kế hoạch đánh giá Hình thức đánh giá Phương