ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP HỒ CHÍ MINH TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN -o0o - Dương Thị Ngọc Hiền Quá trình sụp đổ chế độ gia đình trị Ngơ Đình Diệm 1960 - 1963 LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: LỊCH SỬ VIỆT NAM Mã số: 5.03.15 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS Hà Minh Hồng hướng dẫn Thành phố Hồ Chí Minh – năm 2008 Lời cảm ơn Lời tơi xin bày tỏ lịng biết ơn kính trọng sâu sắc đến TS Hà Minh Hồng, Trường Đại học Khoa học Xã hội Nhân văn Thành phố Hồ Chí Minh, người thầy mẫu mực tận tình giảng dạy hướng dẫn tơi hồn thành luận văn Tơi xin bày tỏ lịng biết ơn q thầy Trường Đại học Khoa học Xã hội Nhân văn Thành phố Hồ Chí Minh- Khoa Lịch sử, phịng Đào tạo Sau Đại học Trường Đại học Khoa học Xã hội Nhân văn Thành phố Hồ Chí Minh, Trung tâm Lưu trữ quốc gia 2, Thư viện Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh, Thư viện Học viện hành quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, thư viện trường Trường Đại học Khoa học Xã hội Nhân văn tạo điều kiện thuận lợi cho suốt thời gian học tập Về phương diện cá nhân, tơi xin phép tỏ lịng tri ân đến người thân gia đình, cha mẹ, anh chị em Đặc biệt chồng người động viên, giúp đỡ vật chất lẫn tinh thần để tơi có đủ nghị lực điều kiện hồn thành khóa học Sau tơi xin chân thành cảm ơn bạn đồng nghiệp bạn học viên lớp Cao học Lịch sử khóa 2003-2006 giúp đỡ tơi suốt thời gian học tập hồn thành nhiệm vụ Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 09 năm 2008 DẪN LUẬN Lý chọn đề tài, mục đích nghiên cứu Lịch sử nghiên cứu vấn đề .6 Đối tượng phạm vi nghiên cứu Phương pháp nguồn tư liệu nghiên cứu Đóng góp luận văn Cấu trúc luận văn CHẾ ĐỘ GIA ĐÌNH TRỊ – CON ĐƯỜNG DẪN ĐẾN SỤP ĐỔ KHƠNG TRÁNH KHỎI CỦA NGƠ ĐÌNH DIỆM 11 1.1 Sự đời chế độ Ngơ Đình Diệm .11 1.1.1 Ngơ Đình Diệm- nhân thân người gia đình họ Ngơ 11 1.1.2 Ngơ Đình Diệm trị đế quốc Mỹ .19 1.2 Tổ chức máy quyền gia đình trị Ngơ Đình Diệm 23 2.1 Bộ máy từ Trung ương đến xã .23 1.2.2 Những thủ đoạn trị anh em Diệm- Nhu- Cẩn 28 1.2.3 Các hoạt động buổi đầu quyền Ngơ Đình Diệm .31 1.2.4 Chính sách gia đình trị tàn bạo 1954-1960 45 * 56 * * 56 Chương 58 CUỘC ĐẢO CHÍNH NGÀY 11-11-1960 VÀ NHỮNG ĐỐI PHĨ CỦA CHÍNH QUYỀN HỌ NGƠ 1960-1963 58 2.1 Cuộc đảo ngày 11-11-1960 cảnh báo chế độ Diệm 58 2.2 Diệm củng cố chế độ gia đình trị 1960-1963 65 2.3 Diệm trừng 72 2.4 Chính sách tàn bạo chế độ gia đình trị 1960-1963 77 2.4.1 Khu trù mật 77 2.4.2 Ấp chiến lược 80 Chương 87 CUỘC ĐẢO CHÍNH NGÀY 01-11-1963 VÀ SỰ SỤP ĐỔ CỦA CHÍNH QUYỀN DIỆM– NHU 87 3.1 Lực lượng đảo 87 3.1.1 Mỹ quan hệ chủ tới với quyền Diệm 87 3.1.2 Các nhóm tham gia đảo 91 3.2 Cuộc đảo ngày 01-11-1963 96 3.3 Kết đảo 01-11-1963 101 3.4 Hệ trực tiếp từ đảo 106 KẾT LUẬN 116 Nguyên nhân sụp đổ chế độ Diệm .116 DẪN LUẬN Lý chọn đề tài, mục đích nghiên cứu Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước nhân dân Việt Nam kết thúc 30 năm, phần tư kỷ trôi qua hậu chiến tranh tàn khốc cịn đó, đề tài tranh luận sơi nhiều nhà nghiên cứu nước Chính quyền “gia đình trị” Ngơ Đình Diệm Mỹ dựng lên nuôi dưỡng theo quỹ đạo chiến lược Mỹ miền Nam Việt Nam Nhưng từ đời quyền lại vấp phải chống đối liệt mạnh mẽ liên tục tồn thể nhân dân miền Nam Ngay từ quyền Diệm đời bọc lộ tính chất phát xít, độc tài, tàn bạo gia đình trị Mỹ- Diệm sử dụng âm mưu thủ đoạn từ dụ dỗ, mị dân, phân hóa, lập có hệ thống đến đàn áp, tàn sát đẫm máu hòng dập tắt ngăn ngừa mầm mống đấu tranh chống lại chúng Nhưng đấu tranh nhân dân không bị dập tắt mà trái lại bùng lên dội liệt góp phần lật đổ chế độ Ngơ Đình Diệm Khảo sát cách toàn diện giai đoạn 1960-1963 miền Nam Việt Nam ta thấy lên đặc điểm lớn chế độ Mỹ- Diệm, lúc phải giải nhiều nhiều mâu thuẫn nội lẫn dân chúng đặc biệt đảo người hàng ngũ quyền Diệm, người coi gần gũi, tin cẩn thân Ngơ Đình Diệm; Chính quyền Diệm khơng đối đầu với phong trào cách mạng miền Nam mà phải chống lại nguy từ lúc, nơi người chế độ Diệm Sự tác động tất phong trào chống Mỹ-Diệm với mâu thuẫn chủ tớ Mỹ- Diệm tạo nên nguyên nhân dẫn đến sụp đổ chế độ Ngơ Đình Diệm vào cuối năm 1963 Giới sử học nước ta có nhiều cơng trình nghiên cứu kháng chiến chống Mỹ cứu nước, việc dựng lại tranh tồn diện q trình sụp đổ chế độ gia đình trị Ngơ Đình Diệm 1960-1963 cần thiết Luận văn nhằm Lịch sử nghiên cứu vấn đề Ngay sau chế độ gia đình trị- Ngơ Đình Diệm sụp đổ, việc nghiên cứu phong trào đấu tranh chống Mỹ- Diệm nhiều giới nghiên cứu nước quan tâm Phần lớn cơng trình nghiên cứu tập trung mơ tả tìm hiểu sụp đổ dịng họ Ngơ Đình vào cuối năm 1963 Nổi bật có tác giả, tác phẩm như: Quốc Oai với Phật giáo tranh đấu (1963) Tuệ Giác với Việt Nam Phật giáo tranh đấu sử (1964) Nguyệt Đam Thần Phong với Chính năm máu lửa chế độ Ngơ Đình Diệm (1964), Đồn Thêm với Hai mươi năm qua, việc ngày 1945-1954 (1966), Lê Tử Hùng với Những bí mật cách mạng 01-11-1963 (1970)… Ngồi ra, cịn có số luận văn tốt nghiệp cao học học viện quốc gia Hành chánh Sài Gòn, số luận án tiến sĩ đề cập đến phong trào phật giáo, vấn đề người Hoa, xuất hiện, tồn kết thúc chế độ Ngơ Đình Diệm luận văn cao học như: Vũ Văn An với Nền Hành Chánh thành Sài Gịn (1970), Huỳnh Công Hiệu với Thực trạng nông thôn phương thức bình định xây dựng (1970), Hồng Trường Tấn với Vai trò Hoa kiều kinh tế Việt Nam (1972), Trát Ngọc Giao với Các phương thức chuyển quyền Việt Nam từ 1954, Thái Tăng Hoàng với Kinh nghiệm dân chủ Việt Nam 1945-1968 … Tuy với mục đích động nghiên cứu khác nhau, tài liệu công bố công trình phần giúp cho tác giả tiếp cận khảo sát kiện, tượng nhiều góc độ khác nhau, hướng tới việc Đặc biệt phải kể đến tập tác phẩm viết kháng chiến chống Mỹ cứu nước miền Nam Việt Nam giáo sư Trần Văn Giàu có tên Miền Nam giữ vững thành đồng (1964-1966) Đây cơng trình nghiên cứu cơng phu, phác họa phản ánh trung thực tình hình kinh tế, trị, xã hội miền Nam suốt chiều dài kháng chiến chống Mỹ cứu nước Bên cạnh khơng thể khơng kể đến số nghiên cứu tạp chí Nghiên cứu lịch sử phong trào công nhân, nông dân, phật giáo, đảo chính, đấu tranh địi thi hành hiệp định Genève, đời hoạt động Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam… tác giả như: Cao Văn Lượng, Nguyễn Công Bình, Văn Tạo, Bùi Đình Thanh, Lưu Q Kỳ… Ngồi cịn có tác phẩm khác nhà lãnh đạo cách mạng, có hai tác phẩm Lê Duẫn Dưới cờ vẻ vang Đảng độc lập, tự do, chủ nghĩa xã hội, tiến lên giành thắng lợi (1970) Thư vào Nam (1985) trực tiếp đạo cách mạng miền Nam Tác phẩm thứ ba có hai tập Ban Huấn học Sài Gòn Một số vấn đề công tác đô thị (1971) Tác phẩm gồm số nói, viết Lê Duẫn, Nguyễn Văn Linh, Trần Bạch Đằng người trực tiếp lãnh đạo cách mạng miền Nam Việt Nam phong trào thị Sài Gịn- Gia Định Nhìn từ góc độ phương pháp luận ba tác phẩm giúp tác giả luận văn thấy logic nhiều vấn đề thuộc đường lối, chủ trương chiến lược, sách lược, mục tiêu, nhiệm vụ bước Cách mạng miền Nam Điều giúp cho tác giả tiếp cận sâu số vấn đề thuộc chất nhiều vấn đề mà lịch sử chưa giải cách thỏa đáng Từ sau năm 1975 giới sử học, nhà trị, nhà báo nước viết nhiều phong trào chống Mỹ quyền miền Nam Trong đáng ý Hội nghị khoa học Ban tổng kết chiến tranh Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh; Ban tổng kết chiến tranh B2; Ban đạo tổng kết chiến tranh trực thuộc Bộ Chính trị; số cơng trình viết kháng chiến Sài Từ nhiều góc độ khác số vấn đề giải thỏa đáng Vì thế, tác phẩm cơng trình kể điều kiện tiền đề, giúp cho tác giả tổng hợp, khái quát tới hoàn thành luận án Đối tượng phạm vi nghiên cứu Đề tài luận văn nghiên cứu “Quá trình sụp đổ chế độ gia đình trị Ngơ Đình Diệm 1960-1963”, nghiên cứu q trình hình thành, phát triển, củng cố đặc biệt sụp đổ chế độ gia đình trị Ngơ Đình Diệm Cụ thể việc tổ chức hoạt động máy quyền Ngơ Đình Diệm, sách kinh tế, trị, quân sự, xã hội chế độ gia đình trị Ngơ Đình Diệm sau bao lần cải tổ, trừng đảo Về khơng gian: luận văn nghiên cứu phạm vi miền Nam Việt Nam, nơi tồn hoạt động “Đệ Việt Nam Cộng hịa” chế độ gia đình trị Ngơ Đình Diệm Về thời gian: Nghiên cứu giai đoạn từ 1960 đến năm 1963, thời kỳ quyền Diệm bước vào giai đoạn khủng hoảng giai đoạn đến diệt vong “Đệ Việt Nam Cộng hòa” Phương pháp nguồn tư liệu nghiên cứu 4.1 Phương pháp nghiên cứu Các phương pháp chủ yếu sử dụng để nghiên cứu đề tài dựa hệ thống phương pháp luận sử học Mác xít Bên cạnh hai phương pháp phương pháp lịch sử phương pháp logíc ln coi trọng sử dụng thường xuyên, tác giả sử dụng phương pháp phân tích tổng hợp, so sánh đối chiếu coi phương pháp bổ trợ hữu hiệu cho đề tài này, đồng thời sử dụng số phương pháp liên ngành khác để giải vấn đề đề tài đặt 4.2 Nguồn tư liệu Luận văn sử dụng nguồn sử liệu sau đây: -Tài liệu khai thác từ Trung tâm Lưu trữ Quốc gia gồm sắc luật, sắc lệnh, đạo dụ, nghị định, công văn, công điện quyền Ngơ Đình Diệm liên quan đến tổ chức, đoàn thể, cá nhân đấu tranh tổ chức, đoàn thể, cá nhân chống lại quyền Mỹ-Diệm Sài Gịn-Gia Định, thời kỳ 1960-1963 Bên cạnh luận văn cịn khai thác tư liệu thư viện Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh, thư viện Học viện hành quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, thư viện trường Đại học Khoa học Xã hội Nhân văn thành phố Hồ Chí Minh… Đóng góp luận văn - Phục dựng lại cách chân thực khách quan tranh lịch sử trình sụp đổ chế độ gia đình trị Ngơ Đình Diệm 1960- 1963 với tất phức tạp, gay go, liệt thăng trầm - Đưa nguyên nhân sâu xa nguyên nhân trực tiếp tác động đến q trình sụp đổ chế độ gia đình trị Ngơ Đình Diệm 1960-1963 - Rút đặc điểm q trình sụp đổ, đảo tất yếu khơng tránh khỏi chế độ gia đình trị Ngơ Đình Diệm - Tác động sụp đổ chủ nghĩa thực dân kiểu Mỹ miền Nam Việt Nam Khả thành công chủ nghĩa thực dân kiểu Mỹ không tưởng Cấu trúc luận văn Luận văn gồm có: dẫn luận có trang; phần nội dung có 137 trang; Chương 1: Chế độ gia đình trị- đường dẫn đến sụp đổ khơng tránh khỏi Ngơ Đình Diệm; Chương 2: Cuộc đảo ngày 11-11-1960 đối phó quyền họ Ngơ 1960-1963; Chương 3: Cuộc đảo ngày 01-11-1963 sụp đổ quyền Diệm- Nhu; phần kết luận có 15 trang, tài liệu tham khảo gồm 10 Tem Ngơ Đình Diệm Tem Trần Lệ Xn 145 Ngơ Đình Diệm Phó Tổng thống Nguyễn Ngọc Thơ (bên phải) Nội Đệ Cộng hịa (đứng đầu Ngơ Đình Diệmn (1) Nguyễn Ngọc Thơ (2)) 146 Ngơ Đình Diệm Huế (1960) Ngơ Đình Nhu Lyndon B Johnson dinh Gia Long, Sài Gịn, ngày 12 tháng năm 1961 147 Ngơ Đình Nhu Trần Lệ Xuân lễ mắt lực lượng Thanh niên Cộng hịa Thanh nữ Cộng hịa N.Đ Diệm Cabot Lodge 148 N.Đ Diệm tiếp Đơ đốc Harry D.Felt Cuộc gặp gỡ cuối Ngơ Đình Diệm Cabot Lodge 149 Tướng Edward Lansdale, trùm tình báo CIA phụ trách miền Nam Việt Nam, kiến trúc sư chế độ Diệm Tổng thống Mỹ J.F Kennedy cố vấn thân cận Dean Rusk McNamara 150 Trần Lệ Xuân rời khỏi dinh Độc Lập sau bị ném bom Nhân dân biểu tình chống Diệm 151 Hịa thượng Thích Quảng Đức tự thiêu ngày 11-6-1963 152 Viên phụ tá tướng Đỗ Mậu 153 Nguyễn Cao Kỳ, trung tá khơng lực VNCH 154 Tướng Nguyễn Khánh 155 Năm tướng Đà Lạt 156 Dương Văn Minh sau ngày lật đổ Diệm năm 1963 157 Hội đồng tướng lãnh họp báo sau đảo 01/11/1963 Thi thể Diệm sau APC, bị bắn chết đường đến tổng hình dinh quân đội 158 Hai ơng Diệm- Nhu chơn nghĩa trang Mạc Đĩnh Chi (vị trí đường Điện Biên Phủ cắt với đường Hai Bà Trưng, ngày cơng viên Lê Văn Tám) Áo quan Ngơ Đình Diệm hình hộp, áo quan Ngơ Đình Nhu có nắp trịn Một nhân chứng thời kỳ giải thích người thân hai ơng mua vội quan tài nên mua hạng tốt dành cho ơng Diệm, cịn hạng vừa dành cho ơng Nhu 159 ... ? ?Quá trình sụp đổ chế độ gia đình trị Ngơ Đình Diệm 1960- 1963? ??, nghiên cứu q trình hình thành, phát triển, củng cố đặc biệt sụp đổ chế độ gia đình trị Ngơ Đình Diệm Cụ thể việc tổ chức hoạt động... lại tranh tồn diện q trình sụp đổ chế độ gia đình trị Ngơ Đình Diệm 1960- 1963 cần thiết Luận văn nhằm Lịch sử nghiên cứu vấn đề Ngay sau chế độ gia đình trị- Ngơ Đình Diệm sụp đổ, việc nghiên cứu... sử trình sụp đổ chế độ gia đình trị Ngơ Đình Diệm 1960- 1963 với tất phức tạp, gay go, liệt thăng trầm - Đưa nguyên nhân sâu xa nguyên nhân trực tiếp tác động đến trình sụp đổ chế độ gia đình trị