VI PHÂN, ĐẠO HÀM HÀM ẨN, HÀM SỐ DẠNG THAM SỐ LEC 5... • Đồ thị hàm số ? = ?? có tính chất: mỗi đường thẳng song song trục tung thì sẽ cắt đồ thị tại nhiều nhất một điểm • Cần nhiều hàm s
Trang 1VI PHÂN, ĐẠO HÀM HÀM ẨN,
HÀM SỐ DẠNG THAM SỐ
LEC 5 VI TÍCH PHÂN 1 HK1, 2020-2021
GV NGUYỄN VĂN THÙY nvthuy@hcmus.edu.vn
Trang 2VI PHÂN
• Vi phân cấp 1
𝑑𝑦 = 𝑦′ 𝑥 𝑑𝑥
• Vi phân cấp n
𝑑𝑛𝑦 = 𝑦(𝑛) 𝑑𝑥 𝑛
Trang 4ỨNG DỤNG CỦA VI PHÂN
• Công thức tính gần đúng dùng vi phân (Công thức xấp xỉ tuyến tính)
𝑓 𝑥0 + ∆𝑥 ≈ 𝑓 𝑥0 + 𝑓′ 𝑥0 ∆𝑥
• Ví dụ Tính gần đúng 1,01
Trang 5BÀI TẬP
1) [2013-2014] Tính gần đúng arctan(1,001), lấy 𝜋 ≈ 3,14
2) [2012-2013, giữa kỳ] Tính xấp xỉ cos 29°, biết
3 ≈ 1,7321 và 𝜋
180 ≈ 0,0175
Trang 6• Đồ thị hàm số 𝑦 = 𝑓(𝑥) có tính chất: mỗi
đường thẳng song song trục tung thì sẽ cắt đồ thị tại nhiều nhất một điểm
• Cần nhiều hàm số để minh họa những đường cong phức tạp
Trang 7ĐƯỜNG TRÒN
• Cần dùng hai hàm số để
mô tả đường tròn
Trang 8ĐƯỜNG CARDIOID
• Phải dùng 4 hàm số
để mô tả đường
Cardioid, chưa kể
phương trình phức
tạp
• Phần mềm:
Geogebra
Trang 9ĐẠO HÀM HÀM ẨN
• Hàm số 𝑦 = 𝑦(𝑥) xác định bởi 𝐹 𝑥; 𝑦 = 0 được gọi là hàm ẩn
• Cách tính 𝑦′(𝑥): lấy đạo hàm 2 vế của đẳng thức xác định hàm ẩn
Trang 10ĐẠO HÀM HÀM ẨN
• Ví dụ Tính y’
𝑒𝑥/𝑦 = 𝑥 − 𝑦
• Ví dụ Tính y’
Trang 11ĐẠO HÀM HÀM ẨN
• Ví dụ Viết phương trình tiếp tuyến tại (0;1/2)
𝑥2 + 𝑦2 = 2𝑥2 + 2𝑦2 − 𝑥 2 (Cardioid)
Trang 12ĐẠO HÀM HÀM ẨN
• Ví dụ Tính đạo hàm 𝑦′(0) của hàm ẩn 𝑦 =
𝑦(𝑥) được cho bởi phương trình
𝑥3 + ln 𝑦 − 𝑥2𝑒𝑦 = 0 A) 𝑦′ 0 = 0
B) 𝑦′ 0 = 1
C) 𝑦′ 0 = 2
Trang 13ĐƯỜNG CONG THAM SỐ
• Ví dụ (C): ቊ𝑥 = 𝑡2 − 2𝑡
𝑦 = 𝑡 + 1
Trang 14ĐƯỜNG CONG THAM SỐ
• Ví dụ
൜𝑥 = cos 𝑡𝑦 = sin 𝑡; 0 ≤ 𝑡 ≤ 2𝜋
Trang 15• Geogebra
Trang 16ĐẠO HÀM HÀM SỐ DẠNG THAM SỐ
• Hàm số 𝑦 = 𝑦(𝑥) xác định bởi
ቊ𝑥 = 𝑥(𝑡)
𝑦 = 𝑦(𝑡)
• Tính y’
𝑑𝑦 𝑦′(𝑡)
Trang 17ĐẠO HÀM HÀM SỐ DẠNG THAM SỐ
• Ví dụ Tính đạo hàm 𝑦′ = 𝑦′(𝑥) tại 𝑥0 = 𝜋/3 của hàm số 𝑦 = 𝑦(𝑥) được cho bởi phương trình tham số
ቐ
𝑥 = arctan 𝑡
𝑦 = 𝑡
2
2
Trang 18ĐẠO HÀM HÀM SỐ DẠNG THAM SỐ
• Ví dụ Tính đạo hàm 𝑦′ = 𝑦′(𝑥) của hàm số
𝑦 = 𝑦(𝑥) được cho bởi phương trình tham số
ቊ 𝑥 = ln(1 + 𝑡
2)
𝑦 = 2𝑡 − 2arctan 𝑡