Đề tài chủ yếu tập trung vào việc giới thiệu cách thức tổ chức hoạt động giáo dục GTS, KNS tại Trung tâm GDTX tỉnh nhằm góp phần giáo dục GTS, KNS cho HS. Những vấn đề đưa ra trong đề tài này là những kinh nghiệm được đúc rút từ quá trình 04 năm (từ năm 2016-2019) tại Trung tâm GDTX tỉnh Nghệ An. Với mong muốn hoạt động giáo dục GTS, KNS ngày càng được nâng cao tại Trung tâm GDTX tỉnh và phương pháp, cách thức tổ chức hoạt động giáo dục KNS được nhân rộng ở nhiều đơn vị khác, từ đó có tiếng nói chung, cùng tham gia trao đổi, giao lưu, rút kinh nghiệm giúp cho các Trung tâm trong hệ thống GDTX cùng phát triển.
NỘI DUNG
Cơ sở lý luận
Luật giáo dục Việt Nam năm 2005 quy định rằng mục tiêu giáo dục là phát triển toàn diện con người Việt Nam với đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẩm mỹ và nghề nghiệp, đồng thời hình thành nhân cách và năng lực công dân để phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Giáo dục không chỉ là quá trình truyền đạt kiến thức mà còn bao gồm giáo dưỡng, và hai quá trình này cần phối hợp để đạt được mục tiêu chung Để những thế hệ tương lai có đủ đức và tài, cũng như để nâng cao hiệu quả giáo dục, trách nhiệm này thuộc về toàn xã hội và những người làm công tác giáo dục.
Theo Thông tư số 463/BGDĐT-GDTX ngày 28/01/2015, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT đã hướng dẫn triển khai giáo dục kỹ năng sống tại các cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông và giáo dục thường xuyên Mục tiêu của việc này là nâng cao nội dung giáo dục kỹ năng sống cho học sinh, giúp các em phát triển toàn diện và thích ứng tốt hơn với cuộc sống.
- Đẩy mạnh hoạt động giáo dục KNS cho HS theo định hướng phát triển toàn diện phẩm chất và năng lực của HS gắn với định hướng nghề nghiệp;
- Giúp giáo viên chủ động, tích cực trong việc tự bồi dưỡng KNS cho bản thân và giáo dục KNS cho HS
- Tăng cường sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội, tạo môi trường thuận lợi để giáo dục KNS cho HS
Gần đây, Bộ GD&ĐT đã ban hành công văn số 4026/BGDĐT-GDCTHSSV ngày 01/09/2017 nhằm tăng cường giáo dục kỹ năng sống (KNS) cho học sinh Sở GD&ĐT Nghệ An cũng đã đưa ra hướng dẫn cụ thể và tạo điều kiện cho các đơn vị tổ chức bồi dưỡng kỹ năng sống trong trường học.
Vào ngày 17 tháng 5 năm 2016, Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An đã ban hành công văn số 865/SGD&ĐT-GDTX, cho phép Trung tâm Giáo dục thường xuyên tỉnh hợp tác với trường Hà Nội Vip School để tổ chức các khóa bồi dưỡng về năng khiếu và kỹ năng sống cho học sinh ở tất cả các bậc học.
Vào ngày 22 tháng 02 năm 2018, Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An đã ban hành quyết định số 175 QĐ-SGD&ĐT, xác nhận việc đăng ký hoạt động giáo dục kỹ năng sống (KNS) và giáo dục ngoài giờ chính khóa cho Trung tâm Giáo dục thường xuyên tỉnh Nghệ An.
Cơ sở thực tiễn
2.1 Thực trạng công tác tổ chức giáo dục GTS, KNS cho học sinh tại thành phố Vinh
Thành phố Vinh, trung tâm văn hóa - kinh tế - chính trị của Nghệ An với dân số 545.180 người, là một trong ba trung tâm giáo dục lớn nhất khu vực Miền Trung - Tây Nguyên, sở hữu 6 trường đại học, 13 trường cao đẳng và nhiều cơ sở giáo dục khác Gần đây, phụ huynh tại Vinh ngày càng chú trọng đến giáo dục kỹ năng sống cho con em mình Tuy nhiên, nội dung giáo dục trong các trường học vẫn chủ yếu tập trung vào việc dạy chữ, chưa chú trọng đầy đủ đến việc giáo dục nhân cách và kỹ năng sống Việc giáo dục kỹ năng sống hiện nay thường chỉ được lồng ghép vào các môn học, trong khi đó, để hiệu quả hơn, cần tạo ra những hoạt động bổ ích và linh hoạt, khuyến khích trẻ tham gia và phát triển toàn diện.
Bộ GD&ĐT đã triển khai chương trình giáo dục kỹ năng sống (KNS) cho học sinh ở mọi cấp học và lứa tuổi, thông qua các hoạt động ngoài giờ lên lớp Các chuyên đề giáo dục KNS được thiết kế phù hợp với sự phát triển tâm lý của tuổi vị thành niên, giúp học sinh rèn luyện nhân cách, khả năng tự lập và ý chí vươn lên trong cuộc sống Đồng thời, Bộ cũng tổ chức các buổi tập huấn và phát hành sách tham khảo về dạy kỹ năng sống trong nhà trường.
Sở GD&ĐT Nghệ An đã khuyến khích các trường học triển khai chương trình dạy kỹ năng sống Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều trường vẫn còn gặp khó khăn và phải tự tìm hiểu cách thức thực hiện.
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh phổ thông hiện nay chủ yếu được thực hiện qua việc lồng ghép vào các tiết ngoại khóa và môn giáo dục công dân, nhưng vẫn thiếu một chương trình cụ thể Các trường học chưa thực sự quan tâm đến vấn đề này, dẫn đến việc giáo dục kỹ năng sống còn nhiều hạn chế Khung chương trình dạy học chưa được xây dựng đầy đủ, trong khi năng lực giáo viên cũng không đảm bảo do thiếu đào tạo bài bản về nội dung và phương pháp giảng dạy, chủ yếu dựa vào kinh nghiệm cá nhân.
Qua nhiều năm thực hiện giáo dục kỹ năng sống (KNS) ở bậc tiểu học, nhiều giáo viên nhận thấy rằng việc tích hợp KNS vào giảng dạy là cần thiết, giúp học sinh tự tin và có trách nhiệm hơn Tuy nhiên, việc lồng ghép này thường không thuận lợi, chủ yếu diễn ra một cách qua loa và thiếu thực hành Hệ thống kiến thức cho từng kỹ năng chưa rõ ràng, dẫn đến việc KNS mà học sinh tiếp thu còn mang tính hình thức Do đó, các em chưa thể chuyển hóa kiến thức thành kinh nghiệm sống, gây thiếu tự tin khi tham gia vào các hoạt động trong gia đình, trường học và xã hội.
Trong bối cảnh các trường học gặp khó khăn trong việc triển khai giảng dạy kỹ năng sống (KNS) cho học sinh, nhiều lớp kỹ năng sống đã được mở ra nhằm đáp ứng nhu cầu của người dân tại thành phố Vinh Các cơ sở nhà nước như Nhà văn hóa thiếu nhi Việt - Đức, trường Cao đẳng sư phạm Nghệ An và trường Cao đẳng Văn hóa nghệ thuật đã tổ chức các hoạt động giáo dục KNS Ngoài ra, nhiều trung tâm KNS tư nhân như Tâm Việt Nghệ An cũng đã hoạt động gần 8 năm, cung cấp các lớp học cho mọi lứa tuổi từ mầm non đến trưởng thành Trung tâm luyện toán tư duy Vinabacus Nghệ An cũng lồng ghép dạy KNS và tổ chức hoạt động ngoại khóa, được nhiều phụ huynh lựa chọn Thành phố Vinh còn có sự phát triển mạnh mẽ của các trung tâm đào tạo KNS, cùng với các câu lạc bộ võ thuật, khiêu vũ và bể bơi, đáp ứng nhu cầu đa dạng của phụ huynh và học sinh Đặc biệt, chương trình học kỳ quân đội do Tỉnh đoàn phối hợp với Bộ chỉ huy quân sự tỉnh tổ chức mang lại những trải nghiệm thú vị cho các em.
Thời gian gần đây, nhiều Trung tâm giảng dạy Kỹ năng sống (KNS) đã ra đời để đáp ứng nhu cầu cơ bản, nhưng vẫn chưa đủ để thỏa mãn nhu cầu cao của xã hội.
Giáo dục Giáo dục thể chất (GTS) và Kỹ năng sống (KNS) cho học sinh ở các cấp học là vô cùng quan trọng, tuy nhiên, vẫn còn nhiều tồn tại và hạn chế trong công tác này cần được khắc phục.
Chúng tôi cam kết xây dựng một môi trường học tập chuyên nghiệp và đầy đủ điều kiện, nhằm cung cấp những khóa học kỹ năng đặc biệt và chuyên sâu cho trẻ em từ 4 đến 15 tuổi Mục tiêu của chúng tôi là phát triển toàn diện con người, giúp trẻ em phát huy và tỏa sáng các năng khiếu, kỹ năng, để trở thành những chủ nhân tương lai của đất nước.
2.2 Năng lực của Trung tâm GDTX tỉnh
Trung tâm GDTX tỉnh tọa lạc tại vị trí đắc địa ngay trung tâm thành phố Vinh, với diện tích 7200 m² Tòa nhà làm việc 3 tầng có diện tích 1200 m², bao gồm 14 phòng làm việc, 1 phòng truyền thống và 1 phòng họp hội trường sức chứa 150 người, tất cả đều được trang bị đầy đủ tiện nghi như máy tính và máy photocopy.
Khu giảng đường gồm 02 dãy nhà 04 tầng với 28 phòng học hiện đại, được trang bị đầy đủ thiết bị như máy chiếu, điều hòa nhiệt độ và bàn ghế tiện nghi phục vụ giảng dạy Trung tâm có 02 phòng học tiếng Anh, 01 phòng học nghe, 01 phòng học tương tác, 01 phòng thư viện và 02 hội trường cho các sự kiện, trong đó hội trường lớn có sức chứa trên 200 người và hội trường nhỏ chứa 150 người, tất cả đều được trang bị âm thanh, ánh sáng và điều hòa nhiệt độ Ngoài ra, còn có 01 phòng học đa chức năng phục vụ nhu cầu học tập và tổ chức sự kiện.
- Trung tâm còn có10 phòng khách được trang bị đầy đủ tiện nghi phục vụ cho chuyên gia nước ngoài và các giáo viên các trường về giảng dạy
- Trung tâm có 01 nhà ăn đảm bảo vệ sinh phục vụ từ 30 - 40 người, 01 phòng bếp nấu đảm bảo an toàn cháy nổ, vệ sinh an toàn toàn thực phẩm,
Khu sân chơi bãi tập của Trung tâm rộng 3000m2, thoáng mát và có quang cảnh đẹp, lý tưởng cho các hoạt động ngoài trời và giờ học võ thuật Đây cũng là không gian lý tưởng cho trẻ vui chơi, đồng thời thuận lợi cho phụ huynh trong việc chờ đón các con.
- Khu vệ sinh được làm mới với 4 công trình vệ sinh kh p kín, đầy đủ tiện nghi, sạch đ p phù hợp với lứa tuổi của học sinh
- Khu nhà xe đã được tu sửa, một khu để xe ô tô và một khu để xe máy
- Hệ thống hạ tầng công nghệ tin học được kết nối internet đầy đủ đáp ứng yêu cầu quản lý dạy học
Trung tâm sẽ tiếp tục phát triển trong những năm tới bằng cách trang bị thêm phòng học đàn, mua sắm thiết bị cho các môn năng khiếu như guitar, organ, cờ vua, và cung cấp học liệu cho dạy GTS, KNS Bên cạnh đó, trung tâm cũng sẽ xây dựng bể bơi di động nhằm nâng cao hiệu quả giảng dạy.
Với 30 cán bộ GV, với 12 GV có trình độ thạc sỹ, 18 GV có trình độ Cao đẳng, Đại học Bộ máy Trung tâm bao gồm Ban Giám đốc và 05 phòng tổ (Phòng Đào tạo, Phòng Bồi dưỡng nâng cao trình độ, phòng TC- HC, tổ tài vụ, tổ tin học ngoại ngữ) Trung tâm GDTX tỉnh đã n lực học hỏi và tích lũy được nhiều kinh nghiệm, có 12 giáo viên đã tham gia lớp bồi dưỡng cấp chứng chỉ cho GV dạy GTS, KNS do trường Đại học Giáo dục - Đại học Quốc gia Hà Nội giảng dạy Đến nay Trung tâm đã có đội ngũ giáo viên cơ hữu có trình đô, chuyên môn nghiệp vụ tốt đáp ứng được việc quản lý, dạy học một cách hiệu quả
Trung tâm mời giáo viên thỉnh giảng cho các môn Kỹ năng sống (KNS) và Nghệ thuật (NK) với đội ngũ giáo viên có nghiệp vụ sư phạm, trình độ chuyên môn cao và kỹ năng giảng dạy xuất sắc, nhằm đáp ứng nhu cầu học tập và mong muốn của phụ huynh cùng học sinh.
2.3 Những thuận lợi và khó khăn trong quá trình tổ chức hoạt động giáo dục giá trị sống, kỹ năng sống
Một số kinh nghiệm tổ chức bồi dưỡng giá trị sống, kỹ năng sống tại Trung tâm
Thời gian qua, chúng tôi đã đạt được những hiệu quả nhất định trong công tác giáo dục Trong tương lai, chúng tôi dự định mở rộng và phát triển các chủ đề theo hướng chuyên sâu, tập trung vào những nội dung cụ thể như: biện pháp thúc đẩy tuyển sinh hiệu quả, công tác quản lý, và cách xây dựng chương trình Bên cạnh đó, chúng tôi cũng sẽ nghiên cứu các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong hoạt động tổ chức giáo dục GTS và KNS tại trung tâm GDTX tỉnh.