TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
ảng hàng không quốc tế , diện tích khoảng 4.500 héc-ta tại 4 xã: Vinh Quang, Tiên Hƣng, Đông Hƣng, Tây Hƣng
MỤC TIÊU VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
Trên cơ sở đánh giá đó, đƣa ra có thể
Đƣa ra đánh giá chung về sự
ĐỐI TƢỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU…
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Đƣa ra một số đề xuất nhằm phát triển văn hóa du lịch huyện Tiên Lãng.
TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU TRONG VÀ NGOÀI NƯỚC
Du lịch trở thành mũi nhọn chiến lƣợc trong chính sách phát triển kinh tế xã hội
Ý NGHĨA KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI
6.1 có thể đƣa ra đƣợc : “
7 BỐ CỤC ảo và phụ lục, nội dung chính củ ận được kết cấu làm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lí luận về văn hóa du lịch
Chương 2: Tiềm năng và thực trạng phát triển văn hóa du lịch của huyện Tiên Lãng, thành phố Hải Phòng
Chương 3: Một số đề xuất nhằm phát triển văn hóa du lịch huyện Tiên Lãng, thành phố Hải Phòng
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VĂN HÓA DU LỊCH
VĂN HÓA
Đến nay, có hàng trăm định nghĩa về triết học, dân tộc học, nhân học, tâm lý học và xã hội học, cho thấy sự đa dạng trong cách hiểu và áp dụng tùy thuộc vào thực tiễn và mục đích khác nhau.
Văn hóa được xác định là nền tảng tinh thần của xã hội, đồng thời là mục tiêu và động lực quan trọng cho sự phát triển kinh tế - xã hội, theo Hội nghị lần thứ 7 của Ban Chấp hành Trung ương khóa VII (1991).
1.1.2 Văn hóa và phát triển
Văn hóa là biểu hiện sức sống, sức sáng tạo và vị thế dân tộc, đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển bền vững của một quốc gia Để phát triển, bên cạnh các yếu tố cứng như tài nguyên và cơ sở vật chất, cần khai thác "yếu tố mềm" - nguồn nhân lực con người với nhân cách văn hóa năng động Văn hóa không chỉ là nguồn lực mềm thúc đẩy kinh tế mà còn hòa hợp các mối quan hệ xã hội và cải thiện môi trường sống Con người là tổng hòa của các quan hệ xã hội, sống và làm việc theo những quy tắc ứng xử đã hình thành Mỗi cá nhân tiếp nhận hệ thống quy luật và tiêu chuẩn văn hóa, thể hiện chúng trong các lĩnh vực đời sống khác nhau, mặc dù chỉ có thể tiếp cận được những tiêu chuẩn lý tưởng này.
Đảng ta nhận thức rõ giá trị văn hóa trong phát triển, xác định kết hợp ba lĩnh vực: phát triển kinh tế là nhiệm vụ trọng tâm, xây dựng Đảng là nhiệm vụ then chốt, và xây dựng văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội Mục tiêu này nhằm đảm bảo sự phát triển nhanh, hiệu quả và bền vững cho đất nước Phát triển luôn là ưu tiên hàng đầu của các quốc gia, phản ánh mối quan tâm của các nhà hoạch định chiến lược và đảng cầm quyền toàn cầu.
Trong vài thập kỷ qua, nhiều quốc gia đã nhầm lẫn khi cho rằng chỉ cần tăng trưởng kinh tế thông qua cơ chế thị trường và phát triển khoa học công nghệ là đủ để đạt được sự phát triển Thực tế, phát triển không chỉ đơn thuần là tăng trưởng kinh tế; đây chỉ là một yếu tố trong tổng thể phát triển Hậu quả là, mặc dù đạt được một số mục tiêu tăng trưởng, các quốc gia này đã phải đối mặt với xung đột xã hội, suy thoái đạo đức và văn hóa, dẫn đến sự chậm lại trong phát triển kinh tế và tăng trưởng bất ổn xã hội Cuối cùng, các kế hoạch phát triển kinh tế đã thất bại, khiến đất nước rơi vào tình trạng suy thoái Quan niệm phát triển nhanh bằng cách hy sinh giá trị văn hóa - xã hội đã chứng minh là không khả thi.
Một số quốc gia đã chọn mô hình phát triển kinh tế kết hợp với phát triển tài nguyên con người và bảo vệ môi trường sinh thái Mô hình này, mặc dù không mang lại tăng trưởng kinh tế nhanh chóng, nhưng lại đảm bảo sự bền vững và ổn định cho xã hội Quan niệm này nhấn mạnh sự liên kết giữa phát triển kinh tế và phát triển văn hóa, được công nhận bởi nhiều nhà khoa học và chính trị gia Phát triển được xem như một quá trình nội sinh, phản ánh sự tiến hóa đặc thù của mỗi xã hội, cho thấy sự tương đồng và khả năng chuyển hóa giữa phát triển và văn hóa, với văn hóa bao trùm tất cả các khía cạnh của hoạt động xã hội.
, văn hóa là sản phẩm do lao động của con người tạo ra mà hoạ
, văn hóa là hệ thống giá trị vật chất và tinh thần do lao động của
, Đảng ta cho rằng: “Văn hóa
Văn hóa Việt Nam là sự kết hợp của các giá trị vật chất và tinh thần do các dân tộc Việt Nam sáng tạo ra qua quá trình dựng nước và giữ nước Nó là kết quả của sự giao lưu và tiếp thu tinh hoa từ nhiều nền văn minh trên thế giới, góp phần hoàn thiện bản sắc dân tộc Văn hóa này đã hình thành nên tâm hồn, khí phách và bản lĩnh của người Việt, đồng thời làm rạng rỡ lịch sử vẻ vang của dân tộc.
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh rằng văn hóa không chỉ là kết quả của sự phát triển nhanh và bền vững mà còn là yếu tố quan trọng thúc đẩy sự phát triển đó Ông khẳng định cần đặt yêu cầu phát triển văn hóa ngang tầm và hài hòa với phát triển kinh tế.
Phát triển không chỉ là một quá trình kinh tế và công nghệ mà còn là một hành trình văn hóa và chính trị Văn hóa đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển, không chỉ là mục tiêu mà còn là động lực và yếu tố điều tiết cho sự tiến bộ xã hội.
Văn hóa là mục tiêu phát triển, vì nó do con người sáng tạo và chi phối mọi hoạt động của con người Văn hóa không chỉ thể hiện bản sắc dân tộc mà còn là động lực thúc đẩy sự tiến bộ xã hội và kinh tế.
Con người không chỉ cần sản phẩm vật chất để tồn tại và phát triển, mà còn có nhu cầu hưởng thụ sản phẩm văn hóa tinh thần Khi xã hội loài người ngày càng phát triển, nhu cầu về văn hóa tinh thần cũng gia tăng Để đảm bảo sự phát triển bền vững, việc đáp ứng nhu cầu văn hóa tinh thần là rất quan trọng, giúp tạo ra nhiều của cải vật chất phục vụ cho con người và xã hội.
Văn hóa không chỉ là nền tảng tinh thần của xã hội mà còn là mục tiêu phát triển, phản ánh trình độ phát triển của con người và xã hội Sự phát triển này bồi dưỡng giá trị nhân văn, nhân đạo của cá nhân và cộng đồng, góp phần tạo ra các chuẩn mực tốt đẹp cho xã hội Mục tiêu này phù hợp với khát vọng lâu dài của nhân loại, hướng tới sự phát triển bền vững và tiến bộ của các quốc gia, dân tộc, đồng thời là một nội dung quan trọng trong xây dựng Chủ nghĩa xã hội.
Văn hóa là yếu tố then chốt thúc đẩy sự phát triển, vì mọi tiến bộ đều do con người quyết định Nó kích thích và gia tăng tiềm năng sáng tạo của con người, đồng thời mobilize sức mạnh nội sinh lớn lao trong mỗi cá nhân, góp phần quan trọng vào sự phát triển xã hội.
Trước đây, phát triển kinh tế chủ yếu dựa vào yếu tố lao động con người, với quan niệm “Đất là mẹ, lao động là cha” Sự kết hợp giữa lao động và đất đai sẽ tạo ra của cải, đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của con người và xã hội.
Trong bối cảnh cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại, trí tuệ, thông tin, sáng tạo và đổi mới là những yếu tố quyết định cho sự phát triển Sự giàu có của một quốc gia không chỉ phụ thuộc vào lao động, vốn, kỹ thuật và tài nguyên thiên nhiên, mà còn vào khả năng phát huy tiềm năng sáng tạo của con người Tiềm năng này được hình thành từ các yếu tố văn hóa, bao gồm ý chí tự lực, khả năng hiểu biết, tâm hồn, đạo đức, lối sống và trình độ thẩm mỹ của cá nhân và cộng đồng.
Một chính sách phát triển đúng đắn là chính sách làm cho các yếu t
, văn hóa trong giao lưu và hợp tác quốc tế …
DU LỊCH
Ngày nay, du lịch đã trở thành một hiện tượng kinh tế - xã hội phổ biến không chỉ ở các nước phát triển mà còn ở các nước đang phát triển như Việt Nam Tuy nhiên, nhận thức về du lịch vẫn chưa thống nhất, với mỗi người có cách hiểu khác nhau do hoàn cảnh và góc độ nghiên cứu khác nhau Như một chuyên gia du lịch đã nhận định, “Đối với du lịch có bao nhiêu tác giả nghiên cứu thì có bấy nhiêu định nghĩa.” Từ "du lịch" trong tiếng Anh xuất phát từ "To Tour," có nghĩa là cuộc dạo chơi, trong khi tiếng Pháp sử dụng từ "Le Tour" với ý nghĩa tương tự Theo nhà sử học Trần Quốc Vượng, du lịch được hiểu là việc đi chơi nhằm tăng thêm kiến thức.
Vào năm 1963, tại Hội nghị Liên hợp quốc về du lịch ở Roma, các chuyên gia đã định nghĩa du lịch là tổng hợp các mối quan hệ, hiện tượng và hoạt động kinh tế phát sinh từ các cuộc hành trình và lưu trú của cá nhân hoặc tập thể bên ngoài nơi ở thường xuyên hoặc ngoài nước họ, với mục đích hòa bình, và nơi họ lưu trú không phải là nơi làm việc.
Theo Tổ chức Du lịch Thế giới (UNWTO), du lịch được định nghĩa là tất cả các hoạt động của những người du hành với mục đích tham quan, khám phá, trải nghiệm, nghỉ ngơi và giải trí Hoạt động này diễn ra trong thời gian không quá một năm và ở bên ngoài môi trường sống thường trú, nhưng không bao gồm các chuyến đi có mục đích chính là kiếm tiền Du lịch còn được xem là một hình thức nghỉ ngơi năng động trong một môi trường khác biệt so với nơi cư trú.
Theo Từ điển Bách Khoa toàn thư Việt Nam (1966), du lịch được phân chia thành hai nội dung cơ bản: Thứ nhất, từ góc độ mục đích chuyến đi, du lịch là hình thức nghỉ dưỡng và tham quan ngoài nơi cư trú nhằm nghỉ ngơi, giải trí và khám phá danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử, và văn hóa nghệ thuật Thứ hai, từ góc độ kinh tế, du lịch là ngành kinh doanh tổng hợp có hiệu quả cao, nâng cao hiểu biết về thiên nhiên và văn hóa dân tộc, đồng thời góp phần tăng cường tình yêu đất nước và tình hữu nghị với quốc tế Du lịch cũng được xem là hình thức xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ mang lại lợi ích kinh tế lớn.
Việc phân định rõ ràng hai nội dung cơ bản của khái niệm du lịch là cần thiết để thúc đẩy sự phát triển của ngành này Nhiều người, kể cả cán bộ trong ngành, vẫn chỉ coi du lịch là một ngành kinh tế, tập trung vào hiệu quả kinh tế và khai thác tối đa tài nguyên Tuy nhiên, du lịch cũng là một hiện tượng xã hội, góp phần nâng cao dân trí, cải thiện sức khỏe cộng đồng và giáo dục lòng yêu nước Do đó, toàn xã hội cần có trách nhiệm hỗ trợ và đầu tư cho sự phát triển của du lịch, tương tự như đối với giáo dục, thể thao và các lĩnh vực văn hóa khác.
Cộng hòa xã hội chủ nghĩa
, giải trí, nghỉ dưỡng trong một khoảng thời gian nhất định” ( 1, 4, chương I)
Nhƣ vậy, có khá nhiều khái niệm Du lịch nhƣng tổng hợp lại ta thấy du lịch hàm chứa các yếu tố cơ bản sau:
Du lịch là một hiện tƣợng kinh tế xã hội
Du lịch là quá trình di chuyển và lưu trú tạm thời ở nơi khác ngoài nơi ở thường xuyên, nhằm đáp ứng nhu cầu đa dạng của cá nhân hoặc nhóm người.
Du lịch bao gồm nhiều hoạt động kinh doanh phong phú, phục vụ cho các chuyến đi, lưu trú tạm thời và nhu cầu của cá nhân hoặc tập thể khi rời khỏi nơi cư trú thường xuyên.
Các cuộc hành trình và lưu trú tạm thời của cá nhân hoặc tập thể thường nhằm đạt được những mục đích nhất định, trong đó có mục đích hòa bình.
, Du lịch có thể đƣợc hiểu là:
Di chuyển và lưu trú tạm thời trong thời gian rảnh rỗi, cả cá nhân lẫn tập thể, nhằm phục hồi sức khoẻ và nâng cao nhận thức về thế giới xung quanh Hoạt động này có thể bao gồm việc tiêu thụ các giá trị tự nhiên, kinh tế, văn hoá và dịch vụ từ các cơ sở chuyên cung ứng.
Lĩnh vực kinh doanh dịch vụ nhằm đáp ứng nhu cầu trong quá trình di chuyển và lưu trú tạm thời, giúp phục hồi sức khỏe và nâng cao nhận thức về thế giới xung quanh.
1.2.2 Du lịch và kinh tế i s ch
Ngành du lịch đóng góp lớn cho sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, cải thiện đời sống nhân dân và làm đẹp diện mạo đô thị, nông thôn Sự phát triển du lịch thúc đẩy các ngành khác, tạo khả năng tiêu thụ hàng hóa và dịch vụ tại chỗ, khôi phục và tổ chức hàng chục lễ hội truyền thống, phát huy văn hóa dân tộc Nhiều làng nghề thủ công truyền thống được phục hồi, tạo thêm điểm tham quan và việc làm, góp phần vào chuyển dịch cơ cấu kinh tế và giảm nghèo Du lịch cũng tạo nguồn thu cho việc tôn tạo di tích và nâng cao ý thức bảo vệ di sản văn hóa Hoạt động quảng bá du lịch trong và ngoài nước giúp truyền tải giá trị văn hóa dân tộc tới bạn bè quốc tế.
VĂN HÓA DU LỊCH
Thuật ngữ Văn hóa Du lịch ngày càng trở nên phổ biến và đã trở thành một ngành khoa học ứng dụng rộng rãi trong xã hội Việc tích hợp các sản phẩm văn hóa vào kinh doanh du lịch không chỉ tạo ra các sản phẩm du lịch độc đáo mà còn thúc đẩy sự phát triển của ngành Nghiên cứu và khai thác giá trị văn hóa để phát triển du lịch đã dẫn đến sự ra đời của khoa học Văn hóa Du lịch.
Trong hệ thống sản phẩm du lịch được hình thành từ văn hóa, "Văn hóa Du lịch" là một thuật ngữ khoa học đặc trưng và nổi bật của du lịch Việt Nam, phản ánh bản sắc văn hóa Việt Nam.
Văn hóa du lịch ở Việt Nam hiện nay là một lĩnh vực nghiên cứu quan trọng, nhằm khai thác các giá trị văn hóa để phát triển ngành du lịch Nó bao gồm việc tìm hiểu các di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh, lễ hội, phong tục tập quán và ẩm thực từ góc độ du lịch Qua đó, văn hóa du lịch không chỉ bảo tồn những giá trị truyền thống mà còn tạo ra cơ hội kinh doanh cho ngành du lịch.
(2006), Giáo trình Văn hóa du lịch, NXB Hà Nội ]
Văn hóa du lịch là một lĩnh vực nghiên cứu các giá trị văn hóa đa dạng và tìm kiếm công nghệ tối ưu để phát triển ngành du lịch.
Văn hóa du lịch phản ánh “dân trí” và “quan trí”, thể hiện cách ứng xử của người Việt Nam cũng như các nhân viên trong ngành du lịch, khách sạn và nhà hàng.
“Văn hóa du lịch gồm khai thác văn hóa để làm du lịch và làm du lịch có văn hóa” [Hoàng Anh – Báo Quảng Nam]
Văn hóa Du lịch là một lĩnh vực nghiên cứu tập trung vào văn hóa Việt Nam, nhằm đáp ứng và thỏa mãn nhu cầu của du khách cả trong và ngoài nước Nó còn được hiểu là “văn hóa của người làm du lịch”, “văn hóa kinh doanh trong hoạt động du lịch”, hoặc “kinh doanh du lịch có văn hóa”.
1.3.1 Ch ch nh kinh tế dịch vụ mang tính tổng hợp cao, du khách trong quá trình đi du lịch sẽ tiêu dùng các sản phẩm du lịch Theo Luật Du lịch : “Sản phẩm du lịch là tập hợp các dịch vụ cần thiết để thỏa mãn nhu cầu của khách du lịch trong chuyến đi du lịch” Không chỉ thỏa mãn những nhu cầu sinh học, du khách còn mong muốn đƣợc thỏa mãn các nhu cầu văn hóa ngày càng cao Những nhu cầu này phụ thuộc nhiểu vào các yếu tố chủng tộc, tuổi tác, giới tính, nghề nghiệp, vị trí xã hội, sức khỏe, khả năng tài chính và các yếu tố tâm sinh lý khác… Do vậy, để thỏa mãn nhu cầu ngày càng cao của du khách, các sản phẩm du lịch đòi hỏi phải đạt đƣợc nhiều tiêu chí hết sức cơ bản Từ thực tế của hoạt động du lịch ở Việt Nam, chúng ta có thể : Sản phẩm du lịch là toàn bộ những dịch vụ tạo ra các hàng hóa mang tính đặc thù do các cá nhân và tổ chức kinh doanh du lịch cung cấp để phục vụ những nhu cầu của các đối tượng du khách khác nhau đồng thời đem lại những lợi ích kinh tế, văn hóa - xã hội ở nơi đang diễn ra các hoạt động du lịch Sản phẩm du lịch luôn đáp ứng và làm thỏa mãn các nhu cầu của du khách; nó phù hợp với những tiêu chí nghề nghiệp theo thông lệ quốc tế đồng thời chứa đựng những giá trị văn hóa mang đặc trưng bản địa
Du lịch là một ngành kinh tế tổng hợp, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc và vùng miền Hoạt động du lịch không chỉ cung cấp cho du khách những sản phẩm độc đáo mà còn chứa đựng các giá trị nhân văn đặc sắc, phản ánh sắc thái bản địa Điều này chứng tỏ rằng các sản phẩm du lịch thực sự là biểu hiện của văn hóa du lịch.
Sản phẩm du lịch là cách tổ chức và điều phối các chương trình du lịch đa dạng, nhằm tiếp cận các điểm đến từ nhiều góc độ khác nhau Nhà tổ chức có thể thiết kế nhiều cấu hình tour khác nhau để tránh sự nhàm chán cho khách hàng, đồng thời khai thác tài nguyên sẵn có của khu vực để tạo ra những sản phẩm du lịch mới mẻ và sáng tạo Việc này không chỉ giúp nâng cao trải nghiệm cho du khách mà còn thúc đẩy sự phát triển bền vững trong ngành du lịch.
Hướng dẫn viên du lịch đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển các sản phẩm du lịch chất lượng, phục vụ nhu cầu của du khách Với trình độ chuyên môn và sự nhiệt huyết, họ mang đến những góc nhìn mới mẻ về các điểm tham quan, giúp du khách có cái nhìn sống động hơn về các công trình và hiện vật Mối quan hệ giữa du khách và các đối tượng tham quan được thiết lập một cách trực tiếp và đa chiều thông qua sự tương tác ngay tại chỗ, không cần qua bất kỳ kênh thông tin gián tiếp nào.
Sản phẩm du lịch không chỉ đa dạng hóa các dịch vụ mà còn nâng cao chất lượng phục vụ và chăm sóc khách hàng, đáp ứng nhu cầu đa dạng của du khách Các dịch vụ như chăm sóc sức khỏe, làm đẹp, thông tin liên lạc, bưu chính viễn thông, tài chính và ngân hàng tiện lợi, cùng với dịch vụ ghi dấu và lưu giữ hình ảnh, âm thanh của du khách, đều mang lại lợi ích lớn cho khách hàng Những yếu tố này không chỉ thỏa mãn nhu cầu du lịch mà còn quyết định doanh thu của các điểm đến.
Sản phẩm du lịch thường được thể hiện qua các sản phẩm vật chất cung cấp cho du khách tại các địa điểm dừng chân, nghỉ ngơi hoặc tham quan Chúng có thể là đồ lưu niệm, hàng hóa với đa dạng mẫu mã, chất liệu và phương pháp chế tác, mang lại nhiều tiện ích cho người sử dụng Những sản phẩm này, với mức giá khác nhau, được cung cấp cho du khách qua nhiều hình thức khác nhau Cách thức giới thiệu các sản phẩm mang giá trị văn hóa đến tay du khách chính là biểu hiện cụ thể của Văn hóa Du lịch.
Sản phẩm du lịch không chỉ là những trải nghiệm cao cấp mà còn phản ánh phong cách phục vụ của người làm du lịch, tạo ra những hình ảnh ấn tượng và sự hài lòng cho du khách Đôi khi, sản phẩm du lịch chỉ đơn giản là một nụ cười thân thiện, một lời xin lỗi hay một lời cảm ơn từ nhân viên du lịch Từ góc độ này, sản phẩm du lịch chính là một phần của văn hóa du lịch.
Giá trị của sản phẩm du lịch được xác định qua số lượng khách du lịch và mức chi tiêu của họ, ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương Giá trị này được đánh giá theo hai hình thức: có thể đo đếm được, như doanh thu từ hoạt động du lịch, và không thể đo đếm được, như ấn tượng của du khách sau khi trải nghiệm sản phẩm du lịch.
Du lịch đã trở thành một chiến lược quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội ở Việt Nam, với khẩu hiệu “Việt Nam - điểm đến của thiên niên kỷ mới” Ngành du lịch phát triển mạnh mẽ, góp phần vào cuộc chiến chống đói nghèo và lạc hậu, xây dựng xã hội văn minh và hình thành những con người mới trong thời kỳ xã hội chủ nghĩa Du lịch không chỉ là một ngành kinh tế dịch vụ mà còn mang đậm giá trị văn hóa, như đã được khẳng định trong pháp lệnh du lịch.
- sản phẩm của văn hoá Việt Nam trong tiến trình hội nhập và phát triển”
TIỀM NĂNG VÀ THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN VĂN HÓA
GIỚI THIỆU CHUNG VỀ HUYỆN TIÊN LÃNG
Huyện Tiên Lãng có lịch sử hình thành và phát triển kéo dài hàng ngàn năm Theo các tài liệu cổ, Tiên Lãng xưa thuộc bộ Dương Tuyền Trong thời kỳ Bắc thuộc, khu vực này được gọi là huyện Câu Lậu; đến thời Lý - Trần, nó thuộc Hồng lô và sau đó được chia thành các đơn vị hành chính khác.
Tiên Lãng, thuộc phủ Nam Sách, đã trải qua nhiều thay đổi về hành chính qua các thời kỳ Khi thực dân Pháp xâm lược, Tiên Lãng trực thuộc tỉnh Phủ Liễn và sau đó là tỉnh Kiến An vào năm 1945 Sau khi Hải Phòng và Kiến An hợp nhất, Tiên Lãng trở thành một phần của thành phố Hải Phòng Vào thời điểm mới thành lập, Tiên Lãng có 92 xã và 12 tổng, nhưng đã trải qua nhiều lần điều chỉnh Đến đời vua Đồng Khánh, khu vực này có 13 tổng và 93 xã, thôn Năm 1901, số tổng và xã vẫn giữ nguyên, nhưng cuối năm 1945, chính quyền cách mạng đã xóa bỏ tổng và thành lập 16 xã, nâng lên 19 xã vào tháng 6/1956 Năm 1981, xã Trấn Hưng được tách thành Bắc Hưng và Nam Hưng, đưa tổng số xã lên 20 Năm 1987, xã Minh Đức được chuyển thành thị trấn Tiên Lãng, và đến năm 1993, xã Tiên Hưng được thành lập, nâng tổng số xã lên 22, bao gồm các xã như Đại Thắng, Tiên Cường, Tự Cường, Tiên Tiến, Quyết Tiến, Khởi Nghĩa, Tiên Thanh, Quang Phục, và Cấp Tiến.
Kiến Thiết, Bạch Đằng, Đoàn Lập, Tiên Minh, Bắc Hƣng, Nam Hƣng, Tây Hƣng, Đông Hƣng, Tiên Hƣng, Toàn Thắng, Tiên Thắng, Hùng Thắng, Vinh Quang và 1 thị trấn
Huyện Tiên Lãng, với dân số 152.000 người và diện tích 189km², nằm ở vùng đồng bằng ven sông và ven biển Hải Phòng, có ba mặt giáp sông và một mặt giáp Vịnh Bắc Bộ Vị trí gần các trung tâm kinh tế lớn và các khu di tích nổi tiếng như Đồ Sơn, Cát Bà, Hạ Long, cùng với các trục giao thông quan trọng, tạo điều kiện thuận lợi cho Tiên Lãng trong việc thu hút đầu tư và phát triển kinh tế xã hội Huyện còn là nơi cung cấp nguồn lao động, nông sản, thủy sản cho khu vực nội thành và các khu công nghiệp lân cận Tiên Lãng cũng sở hữu tài nguyên rừng ngập mặn phong phú với các loài cây như Bần chua và Trang.
Sú phân bố tại cửa sông Văn Úc, sông Thái Bình và trên 3.000 ha vùng bãi triều ngập mặn, nơi có khí hậu trong lành và cảnh quan đẹp, rất thích hợp cho du lịch sinh thái và thu hút các dự án đầu tư nuôi trồng thủy sản.
Huyện sở hữu mỏ nước khoáng nóng nằm cạnh đường 354, với diện tích 10 ha được chia thành 4 khu vực phục vụ cho nghỉ dưỡng, chữa bệnh, sản xuất nước khoáng đóng chai và khu vui chơi giải trí cho mọi lứa tuổi.
2.1.3 Điều kiện kinh tế - xã hội
Người dân Tiên Lãng từ xa xưa đã phát triển kinh nghiệm bền bỉ trong việc chống chọi với thiên nhiên, bao gồm thau chua rửa mặn và khai hoang lấn biển để trồng lúa và hoa màu Bên cạnh nghề nông, các nghề thủ công như đan lát, dệt chiếu, làm mộc và đánh bắt cá cũng đã hình thành và phát triển.
Trong bối cảnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá do Đảng khởi xướng, nhân dân Tiên Lãng đang đón nhận nhiều cơ hội mới Với tinh thần cần cù lao động và sự mến khách, địa phương đang phát huy lợi thế và tiềm năng của mình Thành phố cũng đã quan tâm đầu tư xây dựng cầu Khuể qua sông Văn Úc cùng với một số khu, cụm công nghiệp ven sông, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển kinh tế.
Tập đoàn kinh tế VINASHIN đang xây dựng các khu công nghiệp đóng và sửa chữa tàu thuỷ bên sông Văn Úc Ngày 28-4-2011, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã phê duyệt quy hoạch Cảng hàng không quốc tế Hải Phòng tại huyện Tiên Lãng, với diện tích khoảng 4500 ha, cấp sân bay dân dụng 4F Sự kiện này mang lại niềm vui lớn cho huyện Tiên Lãng và khu vực đồng bằng sông Hồng, thu hút đầu tư vào nhiều lĩnh vực, khai thác tiềm năng ven biển và ven sông Văn Úc, sông Thái Bình Cảng hàng không sẽ tạo điều kiện để cải thiện cơ sở hạ tầng và nâng cao đời sống người dân, hình thành các khu công nghiệp công nghệ cao và dịch vụ cao cấp Tiên Lãng sẽ trở thành điểm đến thu hút khách quốc tế và là đầu mối giao thông quan trọng của vùng duyên hải Bắc Bộ Việc xây dựng Cảng hàng không quốc tế Hải Phòng sẽ thay đổi mạnh mẽ bộ mặt huyện, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng tăng nhanh tỷ trọng công nghiệp và dịch vụ, đồng thời phát triển văn hóa-xã hội, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân.
Trong những năm gần đây, Uỷ ban nhân dân thành phố đã triển khai nhiều chương trình hỗ trợ nông nghiệp như trang bị máy móc làm đất, vận chuyển, và chế biến nông sản, giúp nâng cao diện tích và năng suất cây trồng Huyện Tiên Lãng cũng đang chuyển đổi cơ cấu cây trồng, tăng cường các loại cây có giá trị kinh tế cao phục vụ xuất khẩu, thay thế cho các cây trồng giá trị thấp Nhờ đó, huyện đã hình thành các vùng nguyên liệu nông sản phục vụ xuất khẩu quy mô nhỏ như dưa chuột Nhật Bản, ớt ngọt, khoai tây Hà Lan và dưa hấu.
Bên cạnh đó, huyện Tiên Lãng cũng chú trọng phát triển diện tích rừng phòng hộ ven biể
, lợi nhuận của các hộ nuôi tôm đạt cao, điển hình có hộ đạt lợi nhuận
30 - 32 triệu đồng/ha/vụ, cá biệt có hộ thu vài trăm triệu đồng/vụ
Mặc dù đạt nhiều thành tựu trong lĩnh vực nông nghiệp, nhưng do vị trí xa trung tâm thành phố và các khu công nghiệp, sự phát triển của ngành công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp diễn ra chậm Các sản phẩm chủ yếu phục vụ tiêu dùng nội địa như chiếu cói, vật liệu xây dựng, mộc, sửa chữa cơ khí nhỏ, điện dân dụng và may mặc, dẫn đến giá trị sản lượng của ngành này tăng trưởng chậm.
Toàn bộ hệ thống đường trục huyện và đường liên xã đã được nhựa hoá, với nỗ lực của người dân trong việc bê tông hoá đường thôn xóm 100% hộ gia đình trong huyện đã có điện, phương tiện nghe nhìn, và điều kiện nước sạch, vệ sinh môi trường ngày càng được cải thiện Sự nâng cấp của Quốc lộ 10 cùng với việc hoàn thành cầu Tiên Cựu, cầu Quý Cao và cầu Sông Mới đã tạo điều kiện thuận lợi cho giao lưu kinh tế, đi lại và sản xuất của người dân, đồng thời kết nối với tuyến du lịch đồng quê của thành phố, tạo ra các tour du lịch hấp dẫn.
Tiên Lãng tự hào về truyền thống lao động cần cù và văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc, với nhiều di tích lịch sử văn hóa quý giá như Đình Cựu Đôi, chùa Phú Kê, đình Hà Đới, đền đá Canh Sơn, đền Gắm, đình Đốc Hậu và chùa Thắng Phúc Mỗi di tích mang sắc thái riêng, thể hiện tài hoa của nghệ nhân địa phương Trong khi chùa Phú Kê, đình Cựu Đôi và đền Gắm đã được tu sửa để bảo tồn, đền đá Canh Sơn vẫn giữ nguyên vẻ đẹp nguyên sơ, tiêu biểu cho kiến trúc nghệ thuật miền duyên hải Bắc Bộ.
Tiên Lãng nổi bật với di tích quê ngoại của danh nhân văn hóa Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm tại làng An Tử Hạ, xã Kiến Thiết, nơi thờ tiến sĩ Nhữ Văn Lan, ông ngoại của Nguyễn Bỉnh Khiêm, cùng với người mẹ Nhữ Thị Thục, người đã sinh ra Trạng Trình Bên cạnh đó, xã Đại Thắng còn có nhà lưu niệm Chủ tịch Tôn Đức Thắng, góp phần làm phong phú thêm di sản văn hóa của địa phương.
Tiên Lãng không chỉ nổi bật với các đền chùa, đình miếu thờ các danh tướng có công với dân tộc, mà còn tổ chức nhiều lễ hội truyền thống mang đậm bản sắc văn minh sông Hồng Những lễ hội như Hội vật đầu xuân, lễ hội tại các đình chùa, Hội bơi thuyền, Hội ném pháo đất và lễ hội Ngũ Linh Từ thu hút đông đảo người dân tham gia Hàng năm, các tôn giáo và tín ngưỡng đều có những ngày lễ trọng thể được tổ chức tại địa phương Đặc biệt, Tiên Lãng còn nổi tiếng với làng nghề dệt chiếu cói Lật Dương, là làng nghề duy nhất tại Hải Phòng, sản xuất những sản phẩm độc đáo.
Hiện nay, huyện Tiên Lãng có 14 chợ với hàng hóa phong phú, mỗi chợ mang đặc trưng riêng của từng miền quê, phục vụ nhu cầu tiêu dùng của người dân Đặc biệt, hội chợ Giải diễn ra vào sáng mồng 2 Tết âm lịch hàng năm thu hút đông đảo người dân đến mua bán cầu may Tiên Lãng nổi tiếng với các món ăn đặc sản như giò chả chợ Đôi và nhục khuyển, cùng với mùa rươi vào tháng 9 và 10 âm lịch, mang lại món ăn bổ dưỡng và ngon miệng Cây thuốc Lào, được trồng tại xã Kiến Thiết, có lịch sử từ năm 1660 và được ưa chuộng để "tiến Vua" Huyện còn lưu giữ dấu tích của thương cảng Domea cổ.
TIỀM NĂNG VÀ SỰ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DU LỊCH HUYỆN TIÊN LÃNG
Đền Gắm, tên chữ là Cẩm Khê - di tích lịch sử - văn hóa đã đƣợc xếp hạng di sản văn hóa quốc gia
Văn Úc, một ngôi đền kỳ diệu, đƣợc xây dựng từ năm
, xã Toàn Thắng, huyện Tiên Lãng
Di tích đền Gắm có vai trò quan trọng trong văn hóa tín ngưỡng và đời sống tâm linh của nhân dân Tiên Lãng, được người xưa ca ngợi với câu nói “thứ nhất đền Bì, thứ nhì đến Gắm”.
Sách Đại Nam nhất thống chí ghi chép rằng Đền Thống lĩnh họ Ngô tọa lạc tại xã Cẩm Khê, huyện Tiên Minh Thần họ Ngô, tên là Lý Tín, quê ở Sơn Nam, đã từng giữ chức quan trong triều.
Lý Cao Tông, thượng tướng quân, đã chỉ huy quân đội thủy bộ để tuần tra và tiêu diệt giặc, sau đó được thăng chức Thái phó và lãnh đạo Hậu thống hải trong cuộc chiến đánh Ai Lao Tuy nhiên, ông đã qua đời do tai nạn đắm thuyền tại xã Cẩm Khê, nơi người dân lập đền thờ để tưởng nhớ Tại đây, thuyền bè thường ghé thăm cầu đảo và được cho là linh ứng, thần Ngô Lý Tín được thờ cúng trang trọng tại miếu và đình, sau đó chuyển đến đền Gắm, cùng với việc thờ tại làng Lệ Cẩm, thuộc tổng trước năm 1901.
Hội làng Cẩm Khê mở trong 7 ngày từ 16 đến 22 tháng Giêng hàng năm, h
2 Trước kia hội thường diễn ra ở đình làng, làng tổ chức tế lễ ở đền Gắm, sau đó rước thần vị về đình làm lễ nhập tịch Bên cạnh những nghi lễ trang nghiêm, ngày hội còn nhiều trò vui như đánh đu, đấu vật…thu hút đông đảo khách thập phương về tham quan Đền Gắm mang phong cách kiến trúc - nghệ thuật thời Nguyễn, cụ thể là dấu vết của đợt trùng tu lớn vào năm 1888 Đền nằm ở hướng Đông Nam, soi mình bên dòng sông luôn luôn chảy, từ xa trông lại giữa không gian mênh mông của đồng ruộng, sông sâu chỉ thấy đền Gắm là một cụm công trình thâm thấp, thâm u, thấp thoáng dưới tán cây xanh Ngôi đền nhƣ bám hút xuống đất, các đơn nguyên kiến trúc trải theo mặt bằng Đến với đền Gắm con người như được hòa với tự nhiên - vũ trụ và cảm thấy Thống lãnh Ngô Lý Tín rất gần với nhân gian Dấu vết cổ xƣa nhất ở đền Gắm là 4 viên gạch vồ trang trí nổi hình rồng, cứ hai viên ghép lại thành một con rồng hoàn chỉnh, Rồng có thân mập, vẩy rắn, đuôi kiểu đuôi cá chuối, sống lƣng có hàng đao hình vây cá chép, đây là những kiến trúc Rồng mang phong cách nghệ thuật thế kỷ XVI (thời Mạc) khá điển hình
Ngày nay, du khách đến thăm đền Gắm chỉ có thể hình dung một phần về quy mô của cổ đền xưa thông qua vài viên gạch vồ và một số viên ngói mũi hài cổ Ngôi đền này tôn thờ tướng công Ngô.
Lý Tín, tồn tại từ thế kỷ XII, đã khẳng định vị thế bền vững trong lòng người dân và trở thành một điểm nhấn quan trọng trong hệ thống di tích, thu hút du khách đến với huyện Tiên Lãng cũng như thành phố.
Xã Toàn Thắng, huyện Tiên Lãng, Hải Phòng, nổi tiếng với thôn Đốc Hậu, vốn được gọi là Đốc Kính Tên gọi này đã được thay đổi khi dân cư ngày càng đông đúc Tại đây, đình thờ 5 anh em họ Đặng, một biểu tượng văn hóa quan trọng của địa phương.
Vào năm 981, năm anh em đã góp công lớn giúp vua Lê Đại Hành trong cuộc chiến xâm lược nhà Tống và cứu dân làng khỏi trận bão lũ nghiêm trọng Tuy nhiên, sau đó cả năm anh em đã bị dòng nước cuốn trôi, và nhà vua đã phong tặng họ danh hiệu cao quý.
Đến nay, 5 miếu thờ các ông vua vẫn còn dấu tích,
, ngày 3 tháng Giêng Âm lịch - ngày chiến thắng quân xâm lƣợc Tống ngày 12 tháng 6 Âm lịch và ngày 24 tháng 9 Âm lịch là ngày hóa của 5 anh em.
Đình Cựu Đôi, nằm liền kề chùa Phúc Ân Tự, đóng vai trò là cửa ngõ giao thương chính của người dân trong làng với thế giới xung quanh Là một di tích lịch sử và kiến trúc nghệ thuật, đình Cựu Đôi có nguồn gốc từ một ngôi đền nhỏ do cộng đồng dân cư trang Cựu xây dựng.
: “Đương cảnh Thành Hoàng, Linh Quang chiêu ứng thượng đẳng phúc thần đại vương”, chuẩn cho nhân dân trang
Cựu Đôi huyện Bình Hà, phủ Nam Sách, là nơi thờ chính, nơi mà đèn nhang luôn được cung phụng Vào năm Gia Long thứ 9 (1810), vào ngày 15/6, mỹ tự “Phù tộ” được ban thêm vào sắc cũ của Đại Vương Những ngày lễ trọng thể hàng năm tại đây luôn được nhân dân ghi nhớ.
Đình Cựu Đôi được xây dựng theo kiểu chữ Đinh (J) trên khu đất cao ráo, nằm ngay trung tâm làng, bao gồm 5 gian tiền đường với 4 vì chính và 2 trái vẩy, cùng với 3 gian hậu cung Kiến trúc của đình sử dụng vì kèo kiểu “giá chiêng, con chồng đấu thuận” Trang trí tại đình rất phong phú và đa dạng, một bên mô tả các con vật tứ linh, trong khi bên kia thể hiện các con vật đời thường; bên trái có chữ triện tròn và bên phải có chữ triện vuông.
Di tích lịch sử đình Cựu Đôi không chỉ phục vụ nhu cầu tín ngưỡng để tưởng nhớ công lao của các bậc tiền nhân trong việc đánh giặc và phát triển làng xóm, mà còn thể hiện lối kiến trúc truyền thống độc đáo với các yếu tố như cột, kèo, xà, vì Đây là một công trình kiến trúc có giá trị mỹ thuật cao, góp phần làm phong phú thêm di sản văn hóa của huyện Tiên Lãng.
Trải qua hàng nghìn năm chịu sự bảo mòn của không gian, sự tàn phá của thời gian, giặc ngoại xâm,
30 – 12 - 1991 đình Cựu Đôi vinh dự đƣợc Nhà n
Ngôi đền ở làng Hà Đới, còn có tên là đền Giải, thuộc , xã Tiên Thanh, huyện Tiên Lãng, TP Hải Phòng.
Sau khi ông qua đời, trên đất kho lương cũ, dân Hà Đới lập đền ông làm Thành Hoàng i Vương”,
, d các ngày 15 tháng Ba và 20 tháng Giêng, làng vào đám hội
ại xã Tiên Cường, huyện Tiên Lãng, Hải Phòng
Khu di tích lưu niệm Chủ tịch Tôn Đức Thắng đã hoàn thành giai đoạn 1 với các hạng mục như ngôi nhà Bác Tôn từng ở và làm việc, hồ nước, vườn cây, và các công trình phụ trợ, được phục dựng đúng hình dáng cũ Với diện tích 20.700m² và tổng kinh phí đầu tư khoảng 70 tỷ đồng, khu lưu niệm đã nhận được sự đóng góp từ cán bộ công nhân viên Điện lực Hải Phòng, các doanh nghiệp và nhà hảo tâm trong và ngoài thành phố, với tổng giá trị hơn 10 tỷ đồng Từ năm 1954 đến 1966, Hải Phòng đã đón nhiều cán bộ miền Nam tập kết ra Bắc và xây dựng nông trường Nam Bộ, nơi Bác Tôn, khi đó là Phó Chủ tịch nước, thường xuyên kiểm tra và chỉ đạo hoạt động cách mạng Cuối năm 1957, Bác đã dành giải thưởng “Vì hòa bình thế giới” để xây dựng ngôi nhà 2 tầng làm việc và nghỉ ngơi, nhưng sau đó bị hư hỏng nặng do chiến tranh Hải Phòng đã công nhận ngôi nhà là di tích lịch sử cách mạng cấp thành phố, nơi trưng bày nhiều tư liệu quý về cuộc đời và sự nghiệp của Chủ tịch Tôn Đức Thắng.
Khu lưu niệm sẽ trở thành địa chỉ quan trọng trong việc giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ, đồng thời là nền tảng phát triển hoạt động du lịch lịch sử và danh thắng.
Chùa Thắng Phúc, tọa lạc tại làng Mỹ Lộc, xã Tiên Thắng, sở hữu vị trí đắc địa bên sông Văn Úc, hướng ra biển Đồ Sơn và được lưng tựa vào núi Voi - An Lão.
THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG VĂN HÓA DU LỊCH HUYỆN TIÊN LÃNG
2.3.1 Các hoạt động lễ hội
Lễ hội là một hoạt động văn hóa tổng hợp, bao gồm các yếu tố tinh thần, vật chất, tôn giáo, tín ngưỡng và nghệ thuật, phản ánh sự kết hợp giữa đời sống linh thiêng và đời thường Đây là một hình thức sinh hoạt văn hóa cộng đồng đặc biệt, thu hút mọi tầng lớp xã hội và trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa của con người Huyện Tiên Lãng, với bề dày truyền thống lịch sử và các di tích như đền Gắm, đình, chùa, miếu mạo, là nơi diễn ra nhiều lễ hội dân gian đặc sắc, tạo nên sức hấp dẫn cho du khách và người dân địa phương.
Vào ngày 02/01/2011, tại quê ngoại của danh nhân văn hóa Nguyễn Bỉnh Khiêm, huyện Tiên Lãng kết hợp với huyện Vĩnh Bảo tổ chức lễ kỷ niệm 425 năm ngày mất của ông với quy mô lớn Sự kiện nhằm tuyên truyền về thân thế, sự nghiệp của Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm và Tiến sĩ Nhữ Văn Lan, ông ngoại của ông, cùng vai trò của thân mẫu Nhữ Thị Thục trong việc giáo dục và hình thành nhân cách của Trạng Trình Các hoạt động văn hóa thể thao mang đậm bản sắc quê hương như giải đua xe đạp, giải vật dân tộc, giải bóng chuyền, giải cờ người, chọi gà, và liên hoan văn nghệ đã được tổ chức Ngoài ra, chương trình còn bao gồm hội thơ về Trạng Trình, triển lãm tư liệu về ông và các sản phẩm du lịch liên quan đến Đền Trạng và các di tích lịch sử.
Các hoạt động kỷ niệm nhằm quảng bá cụm di tích Trạng Trình sẽ thu hút đông đảo khách du lịch, đồng thời thúc đẩy xã hội hóa và huy động nguồn lực xây dựng di tích theo mong muốn của người dân Những hoạt động này không chỉ khơi dậy niềm tự hào dân tộc và giáo dục truyền thống đạo đức, mà còn động viên các tầng lớp nhân dân thi đua lập thành tích chào mừng Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ XIV và Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI Đây là một trong những sự kiện văn hóa lễ hội lớn của huyện trong năm 2011, nhằm phát huy giá trị văn hóa truyền thống và thu hút sự quan tâm của du khách trong và ngoài nước, đặc biệt là lễ hội chùa Thắng Phúc diễn ra từ 20 đến 24 tháng 4 năm 2011.
Chùa Thắng Phúc tại xã Tiên Thắng vừa tổ chức lễ hội tưng bừng với nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ và thể thao Trong dịp này, giải vật dân tộc cấp huyện đã thu hút đông đảo đô vật từ các xã, thị trấn tham gia, cùng với sự cổ vũ nhiệt tình của người dân địa phương Từ năm nay, giải vật dân tộc sẽ được tổ chức thường niên tại chùa Thắng Phúc.
Mỗi năm, vào mùa xuân Tân Mão 2011, cán bộ và nhân dân làng Cựu Đôi lại tổ chức lễ hội đình Cựu Đôi một cách trang trọng để kỷ niệm truyền thống văn hóa của địa phương.
Lễ hội đình Cựu Đôi diễn ra từ ngày 14 đến 16 tháng Giêng, kỷ niệm 1971 năm cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng và 2028 năm ngày sinh của đại tướng Đào Linh Quang Ngày 14 tháng Giêng, lễ khai hội bắt đầu với đội tế nam làng Cựu Đôi vào buổi sáng và đội tế nữ làng Phú Kê vào buổi chiều Ngày 15, đội tế làng Mỹ Lộc và làng Trung Lăng lần lượt thực hiện nghi lễ Ngày 16, đội tế làng Đông Cầu và đội tế nữ làng Cựu Đôi kết thúc lễ hội Bên cạnh các nghi lễ truyền thống, năm nay lễ hội còn tổ chức thi đấu bóng chuyền và các môn thể thao dân gian như cờ tướng và tổ tôm điếm, thu hút đông đảo sự quan tâm của người dân.
Tiêu biểu là lễ hội tín ngƣỡng ngũ linh từ - 5 ngôi đình: đền Để Xuyên, đền
Hà Đới, đền Gắm, đền Kinh Sơn và đình Cựu Đôi là những điểm đặc trưng nổi bật của vùng quê Tiên Lãng Hàng năm, lễ hội được tổ chức bởi người dân địa phương nhằm tưởng nhớ công lao của các vị thần và thánh có công với nước và dân làng, nhưng chỉ ở cấp làng xã.
Vào sáng mồng 2 Tết, thôn Hà Đới, xã Tiên Thanh, huyện Tiên Lãng tổ chức hội chợ Giải, một sự kiện độc đáo mang đậm văn hóa truyền thống Chợ chỉ diễn ra một lần trong năm, không chỉ đơn thuần là nơi mua bán mà còn là dịp để mọi người cầu may Từ sáng sớm, các sản phẩm ngày Tết được bày bán phong phú, và cả người mua lẫn người bán đều không mặc cả, tạo nên không khí thân thiện và ấm áp Hội chợ Giải tại đền Hà Đới hứa hẹn sẽ tiếp tục được duy trì và phát triển trong tương lai.
Ngoài ra, trên địa bàn huyện còn nhiều lễ hội khác nhƣ: Lễ hội đình Đốc Hậu
Vào dịp đầu năm, nhiều lễ hội truyền thống diễn ra như Lễ hội đền Gắm từ 13 đến 15 tháng Giêng âm lịch, lễ hội chùa, đền, phủ từ 25 đến 27 tháng 2 âm lịch, và lễ hội đình chùa Minh Thị vào mồng 2 Tết Những lễ hội này không chỉ có phần lễ linh thiêng mà còn có phần hội sôi nổi với nhiều trò chơi dân gian và môn thể thao truyền thống, thu hút đông đảo người dân tham gia.
Lễ hội tại địa phương thường diễn ra trong không khí vui tươi, với nhiều hoạt động văn hóa đặc sắc như chọi gà, đánh đu, kéo co và đấu cờ, đặc biệt là hội vật truyền thống thu hút đông đảo người tham gia Các hoạt động nghệ thuật như hát chèo cũng được tổ chức, mang đến ấn tượng tốt đẹp cho du khách Tuy nhiên, quy mô của các lễ hội vẫn còn nhỏ lẻ tại làng, xã, chưa khai thác hết giá trị văn hóa của chúng để phát triển du lịch.
2.3.2 Hoạt động du lịch làng nghề truyền thống
Việc phát triển làng nghề truyền thống dệt chiếu cói đã tạo ra nhiều việc làm cho người dân, nhưng hiện nay, diện tích cây cói đang giảm do việc chuyển đổi sang nuôi trồng thủy sản, dẫn đến tình trạng khan hiếm nguyên liệu và giá thành cao Điều này khiến các hộ dân trong thôn phải sản xuất cầm chừng vì lo ngại thiếu nguyên liệu Ngoài ra, nguồn vốn đầu tư cho sản xuất cũng hạn chế, buộc nhiều hộ phải vay ngân hàng hoặc bán tài sản để mua nguyên liệu.
Trước thách thức của cơ chế thị trường, người Lật Dương không chỉ giữ nghề dệt chiếu mà còn biến nó thành thương hiệu "Chiếu cói Lật Dương" nổi tiếng tại Hải Phòng, Hải Dương, Quảng Ninh, Bắc Ninh và Bắc Giang Làng nghề dệt chiếu cói Lật Dương, xã Quang Phục (huyện Tiên Lãng) đã hồi sinh, tạo không khí nhộn nhịp cho nghề dệt truyền thống duy nhất ở thành phố Để hiện đại hóa sản xuất, làng nghề đã tiếp nhận 3 máy dệt cơ khí, cải tiến mẫu mã và nâng cao chất lượng sản phẩm Đồng thời, làng cũng chú trọng đến việc phục vụ khách hàng tốt hơn, với hàng trăm lao động bán chiếu trực tiếp đến các hộ gia đình và chợ đầu mối Hiện tại, HTX làng nghề đã gia nhập Liên minh HTX thành phố, tạo điều kiện mở rộng quy mô hoạt động và quảng bá sản phẩm chiếu cói truyền thống.
(Nguồn: Phòng văn hóa – thông tin huyện Tiên Lãng) phương
Làng nghề dệt chiếu cói Lật Dương nổi bật với chợ chiều độc đáo, họp từ 12 giờ trưa và chỉ kéo dài khoảng một tiếng Chợ chuyên bán chiếu và thu hút những người làm nghề, tạo nên một sinh hoạt đặc thù ít người biết đến.
2.3.3 Hoạt động du lịch sinh thái
Trong những năm gần đây, du lịch sinh thái tại huyện Tiên Lãng đã phát triển mạnh mẽ, thu hút sự quan tâm của nhiều đối tượng, đặc biệt là những du khách tìm kiếm trải nghiệm tham quan và nghỉ ngơi Khu du lịch sinh thái suối nước khoáng nóng Tiên Lãng nổi bật như một điểm đến hấp dẫn cho du khách.
, tăng g 2009 (Nguồn: Phòng văn hóa thông tin huyện Tiên
Khu du lịch cung cấp dịch vụ với mức phí hợp lý cho sinh viên, đặc biệt trong các dịp lễ như 30/04 và 1/05, khi có chương trình khuyến mại giảm giá từ 10 – 20% Nơi đây nổi bật với không gian sinh thái thoáng mát và đa dạng dịch vụ giải trí, bao gồm làm đẹp da bằng bùn khoáng thiên nhiên, thư giãn với nước khoáng nóng, cùng với các tiện nghi hiện đại trong khách sạn Du khách còn được thưởng thức ẩm thực đồng quê và hải sản tươi ngon Ngoài ra, khu du lịch cũng là điểm khởi đầu lý tưởng để tham quan các địa danh nổi tiếng như chùa Thắng Phúc, Đền Gắm, và Khu di tích LSVH Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm, cách đó hơn 5km, trước khi trở về thành phố để khám phá biển Đồ Sơn và Cát Bà.
ĐÁNH GIÁ CHUNG
2.4.1.1 Cơ sở hạ tầng phục vụ du lịch tăng cường
Tiên Lãng đã có những bước tiến quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội nhờ vào việc nâng cấp, mở rộng các tuyến đường như 25, 212, 354 và xây dựng cầu sông Mới Gần đây, cầu Khuể đã được khánh thành và đưa vào sử dụng, góp phần khai thác hiệu quả tiềm năng kinh tế của khu vực.
Trong giai đoạn tiếp theo, Chính phủ đã quan tâm cho phép Thành phố Hải Phòng lập dự án quai đê lấn biển, tạo tiền đề cho tuyến đường cao tốc ven biển và sân bay quốc tế tại khu vực bãi bồi ven biển Vinh Quang, Tiên Hưng, Đông Hưng và Tây Hưng Những dự án này sẽ mang lại cho Tiên Lãng một diện mạo mới và thúc đẩy sự phát triển vượt bậc trong quá trình đổi mới và hội nhập kinh tế quốc tế.
2.4.1.2 Các loại hình dịch vụ mở rộng
11 cơ sở ăn uống, trong đó có 6 nhà hàng hay phục vụ khách du lị b
2.4.1.3 Kết quả cụ thể về kinh tế - xã hội do du lịch mang lại
2.3 du lịch huyện từ năm 2008 – 6 tháng đầu năm 2011
Năm Tổng số khách Khách du lịch nội địa
Khách du lịch quốc tế
(Nguồn: Phòng văn hóa thông tin huyện Tiên Lãng)
Biểu đồ thể hiện số lượng khách du lịch đến huyện Tiên Lãng từ năm 2008 – 6 tháng đầu năm 2011 (Nghìn lượt khách)
Ngành văn hóa du lịch huyện Tiên Lãng đã có sự phát triển đáng kể, với tổng số khách năm 2010 tăng 73 nghìn lượt so với năm 2008 (tương ứng 79.3%) và tăng 55 nghìn lượt so với năm 2009 (tương ứng 50%) Khách du lịch nội địa chiếm 93% tổng lượng khách, chủ yếu tập trung tại chùa Thắng Phúc, đền Gắm và khu du lịch sinh thái suối nước khoáng nóng Tiên Lãng Mặc dù lượng khách đến các khu du lịch sinh thái rừng ngập mặn Vinh Quang, đình Đốc Hậu và đền Hà Đới còn hạn chế, nhưng sự gia tăng khách quốc tế là tín hiệu tích cực cho ngành du lịch địa phương.
Bảng 2.4: Doanh thu du lịch huyện Tiên Lãng từ năm 2008 – 6 tháng đầu năm 2011
(Nguồn: Phòng văn hóa thông tin huyện Tiên Lãng) Biểu đồ thể hiện doanh thu du lịch huyện Tiên Lãng từ năm 2008 – 6 tháng đầu năm 2011 (Tỷ đồng)
Du lịch Tiên Lãng đã ghi nhận doanh thu đáng kể, với mức tăng 34% trong năm 2010 so với năm 2008 Tuy nhiên, doanh thu chủ yếu tập trung tại khu du lịch suối nước khoáng nóng Tiên Lãng, chiếm từ 65% đến 71% Các điểm du lịch khác như chùa Thắng Phúc, đền Gắm, và khu du lịch sinh thái rừng ngập mặn Vinh Quang chỉ đóng góp một phần nhỏ, trong khi doanh thu từ các di tích khác là không đáng kể.
2.4.2.1 Chưa khai thác được những giá trị văn hóa của các lễ hội
Tại Hải Phòng, các lễ hội truyền thống, lễ hội cách mạng và lễ hội tôn giáo được chính quyền và các đoàn thể chú trọng tổ chức, góp phần làm phong phú thêm bản sắc văn hóa địa phương Đất “Tiên” với truyền thống lịch sử phong phú đã tổ chức nhiều lễ hội dân gian độc đáo, như lễ hội đền thờ danh nhân văn hóa Nguyễn Bỉnh Khiêm tại xã Kiến Thiết và Lý Học, lễ hội chùa Thắng Phúc và lễ hội Đình Cựu Đôi.
Các lễ hội tại huyện Tiên Lãng được tổ chức trang nghiêm và phong phú, thu hút đông đảo nhân dân và khách thập phương, đáp ứng nhu cầu văn hóa tâm linh và tín ngưỡng Tuy nhiên, hoạt động lễ hội ở đây chưa đạt được tính xã hội hóa cao, thiếu sự giao lưu và hợp tác giữa các vùng miền cũng như quốc tế Đặc biệt, yếu tố văn hóa địa phương vẫn chưa được gắn kết chặt chẽ trong các lễ hội này.
Tại các địa phương tổ chức lễ hội, công tác quản lý lỏng lẻo và ý thức kém của một số du khách đã khiến niềm vui lễ hội chưa trọn vẹn Thách thức chính không chỉ đến từ tác động tiêu cực của nền kinh tế thị trường mà còn từ sự chuyển đổi giá trị, khi mà tư tưởng trục lợi và thương mại hóa dịch vụ lễ hội đang lấn át các giá trị văn hóa truyền thống Sự mở rộng quy mô lễ hội một cách tràn lan, cùng với trách nhiệm quản lý và ý thức tham gia chưa đầy đủ, dẫn đến hành vi ứng xử chưa văn hóa tại một số lễ hội Hiện tượng lợi dụng lễ hội để trục lợi, hành nghề mê tín dị đoan, và xâm phạm cảnh quan môi trường đang gia tăng, làm giảm giá trị chân thực và sai lệch bản sắc văn hóa của nhiều lễ hội Hàng quán tràn lan dọc đường vào khu vực lễ hội cũng gây phản cảm, nâng giá dịch vụ tùy tiện, và đáng lo ngại nhất là sự phai mờ, xói mòn các giá trị và bản sắc của lễ hội truyền thống.
Tình trạng xả rác bừa bãi và các hoạt động cờ bạc trá hình tại huyện Tiên Lãng đã gây ra sự mất trật tự an ninh, khiến du khách cảm thấy không thoải mái Điều này cho thấy lễ hội ở đây chưa được tổ chức tương xứng với giá trị văn hóa, lịch sử và truyền thống cách mạng của huyện; bên cạnh đó, còn tồn tại hiện tượng thương mại hóa, thiếu sự chủ động, sáng tạo và màu sắc văn hóa dân gian - truyền thống.
Để tổ chức lễ hội huyện Tiên Lãng với quy mô và tầm vóc tương xứng, điều quan trọng là phải tìm ra những "chìa khóa" giúp sự kiện thành công và thu hút đông đảo người dân tham gia.
Lễ hội cần tô đậm màu sắc văn hóa dân gian và truyền thống địa phương thông qua các hoạt động văn hóa, thể thao sôi nổi như hội vật, bóng chuyền, đánh đu, cờ vua và bơi thuyền Du khách đến lễ hội không chỉ để trải nghiệm các giá trị văn hóa mà còn để thăm những di tích văn hóa đã được tu bổ Ngoài ra, dịp đầu xuân, mọi người cũng mong muốn cầu chúc cho bản thân và gia đình những điều tốt đẹp.
Phát triển lễ hội du lịch là xu thế tất yếu, nhưng huyện chưa kịp thời dự báo và đầu tư đồng bộ, dẫn đến việc phá vỡ cảnh quan thiên nhiên và các giá trị di tích.
Trong công tác xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở, việc kế thừa các giá trị văn hóa truyền thống là cần thiết nhưng phải có sự chọn lọc và sáng tạo Bảo tồn và phát huy giá trị lễ hội là vấn đề cấp bách, ảnh hưởng đến đời sống cộng đồng Để tổ chức lễ hội hiệu quả, cần tuyên truyền giá trị lịch sử văn hóa và tôn vinh các danh nhân, giúp người dân hiểu rõ giá trị di tích và các quy định pháp luật liên quan Việc nâng cao ý thức và hành vi ứng xử văn hóa của người dân trong lễ hội là rất quan trọng để bảo tồn ý nghĩa truyền thống Cần khuyến khích đầu tư từ các thành phần kinh tế trong và ngoài nước, đặc biệt là kiều bào, để tôn tạo di tích và tổ chức lễ hội, sử dụng nguồn thu từ lễ hội đúng mục đích nhằm phục vụ công tác bảo tồn di tích và phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Cần bảo tồn có chọn lọc các giá trị văn hóa truyền thống trong lễ hội, đồng thời loại bỏ các yếu tố lạc hậu và xây dựng tiêu chí văn hóa mới phù hợp Việc rà soát, phân loại lễ hội và tăng cường quản lý, nghiên cứu là cần thiết để tổ chức lễ hội một cách khoa học và có ý nghĩa Đồng thời, cần phục hồi các trò chơi dân gian truyền thống, chú trọng tính đặc thù và độc đáo của từng lễ hội, tránh sự đồng nhất gây nhàm chán Việc khôi phục và giữ lại nét riêng của mỗi lễ hội gắn liền với truyền thống của từng làng quê là rất quan trọng.
Lễ hội là loại hình văn hóa phi vật thể quan trọng, gắn kết cộng đồng và thể hiện khát vọng vươn lên qua các thế hệ Đây không chỉ là hoạt động văn hóa nghệ thuật mà còn là dịp để mọi người thể hiện sự trang trọng trong nghi lễ và vui vẻ trong các nghi thức hội hè Trong thời gian lễ hội, mọi người hướng về cái thiêng, cái thiện, từ đó hình thành văn hóa lễ hội Vì vậy, lễ hội đóng vai trò thiết yếu trong đời sống văn hóa tinh thần của con người, là một phần không thể thiếu trong xã hội.
Hoạt động văn hóa du lịch ở huyện Tiên Lãng phụ thuộc nhiều vào các giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể, đặc biệt là lễ hội Mối quan hệ chặt chẽ giữa văn hóa và du lịch không chỉ giúp bảo tồn và tôn tạo giá trị văn hóa mà còn thúc đẩy việc khai thác lễ hội phục vụ phát triển du lịch Việc huy động nguồn lực từ các tổ chức và cá nhân là cần thiết để gìn giữ di sản văn hóa liên quan đến lễ hội, đồng thời khuyến khích sự sáng tạo của cộng đồng trong các hoạt động văn hóa lễ hội.
2.4.2.2 Văn hóa làng nghề truyền thống chưa được phát huy
TIỂU KẾT
Văn hóa ẩm thực phong phú là một trong những thế mạnh nổi bật của Hải Phòng, với các đặc sản như thuốc Lào, thịt chó, mắm rươi, mắm ruốc và giò lụa Đặc biệt, nơi đây còn nổi tiếng với làng nghề truyền thống dệt chiếu cói, là duy nhất tại Hải Phòng.
Để ngành văn hóa du lịch tại Tiên phát triển mạnh mẽ, cần tận dụng những thế mạnh hiện có và khắc phục các hạn chế còn tồn tại.