CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ DU LỊCH TREKKING 5 1.1 Cơ sở lý luận về loại hình du lịch Trekking
Khái niệm
Từ "Trek" có nguồn gốc từ tiếng Nam Phi, xuất phát từ người Boer và ban đầu chỉ một chuyến đi bằng xe bò Theo thời gian, nghĩa của từ này đã mở rộng để chỉ những chuyến đi dài và gian khổ, đặc biệt là các hoạt động đi bộ đường dài (hiking) với sự hỗ trợ của nhân viên khuân vác Du lịch Trekking đã trở nên phổ biến tại Nepal, nơi có dãy Himalaya và đỉnh Everest, được coi là "nóc nhà của Thế Giới", và đây có thể là nơi đầu tiên được gọi tên cho hoạt động này từ nửa sau thế kỷ XX.
Khái niệm “Trekking” trong du lịch khác với “Hiking” ở chỗ, “Hiking” chỉ đơn thuần là việc đi bộ với cường độ cao, trong khi “Trekking” mang ý nghĩa khám phá và mạo hiểm Trekking không chỉ nói về cách thức di chuyển mà còn thể hiện tính thách thức và khó khăn, tạo nên những trải nghiệm thú vị cho người tham gia.
Trekking đã xuất hiện và phát triển gần nửa thế kỷ, nhưng ý nghĩa của hoạt động này và loại hình du lịch Trekking vẫn chưa được định nghĩa một cách thống nhất.
Theo Rober Strauss cho rằng những chuyến trekking giúp du khách cắt đứt mối liên hệ với thế giới văn minh, khơi dậy nhu cầu khám phá bản thân và thử thách giới hạn chịu đựng qua những hoạt động qua đêm dài ngày ở những vùng sâu, xa, hẻo lánh và hoang dã Hoạt động trekking thể hiện rõ ràng thái độ tự chủ của con người, thể hiện sự ít phụ thuộc hoặc không phụ thuộc vào cuộc sống hiện đại sau một thời gian dài xa cách.
Theo David Noland, "Trek" là một chuyến đi bộ đường dài từ điểm A đến điểm B mà không cần mang theo hành lý nặng hay chuẩn bị nấu ăn Mặc dù có dịch vụ khuân vác và chở hành lý, định nghĩa này nhấn mạnh việc ăn uống và nghỉ ngơi tại các khu vực lưu trú Điều này cho thấy rằng, dù du khách có tự tổ chức chuyến đi, họ vẫn cần sự hỗ trợ từ cư dân địa phương.
Trong thực tế hoạt động du lịch, khái niệm du lịch Trekking bao hàm các nội dung sau:
- Thường thực hiện ở những vùng núi có địa hình đồi núi và cao nguyên, những nơi hoang sơ, hẻo lánh
Khách du lịch ngày càng tìm kiếm những trải nghiệm hòa mình vào thiên nhiên và văn hóa địa phương, đồng thời thử thách bản thân để rèn luyện khả năng thích nghi và sức chịu đựng về tâm lý và sinh lý.
Hành trình đi bộ kéo dài từ một đến nhiều ngày không chỉ đơn thuần là một chuyến dã ngoại ngoài trời, mà còn bao gồm việc khám phá núi non và trải nghiệm leo trèo.
Như vậy về mặt thuật ngữ, du lịch Trekking được hiểu theo nghĩa là du lịch đi bộ khám phá, mạo hiểm.
Đặc trưng
Hoạt động du lịch Trekking có những đặc trưng cơ bản sau:
- Điểm đến là các vùng thiên nhiên hoang sơ, chủ yếu là đồi núi và cao nguyên
Du khách thường lựa chọn các địa điểm du lịch nằm trong khu vực núi rừng hoặc bản làng xa xôi, nơi không có đường đi lại cho ô tô và xe máy, tạo nên sự bất tiện trong giao thông Những khu vực đồi núi và cao nguyên với địa hình đa dạng, tài nguyên phong phú cùng văn hóa bản địa độc đáo thu hút khách du lịch yêu thích Trekking Điểm nổi bật của những chặng đường Trekking này là sự hoang dã và những trải nghiệm bất ngờ, thú vị mà không phải nơi nào cũng có được.
- Thực hiện tour bằng hình thức đi bộ
Du khách tham gia các tour Trek sẽ trải nghiệm những chuyến đi bộ đường dài, kéo dài từ một ngày đến nhiều ngày Trong hành trình này, họ sẽ khám phá thiên nhiên và văn hóa bản địa, giúp hiểu thêm về vẻ đẹp và sự hấp dẫn của địa phương Tuy nhiên, Trekking cũng mang đến những thử thách và nguy hiểm, đòi hỏi sự kiên cường và dẻo dai từ người tham gia Chính vì vậy, Trekking không chỉ là hoạt động giải trí mà còn là phương pháp rèn luyện thể lực và ý chí hiệu quả.
Các thành tố và cấp độ của du lịch Trekking
Xác định các thành tố của du lịch Trekking là cách để khẳng định những đặc trưng của loại hình này và làm cơ sở cho việc tổ chức hoạt động du lịch hiệu quả Các thành tố này thường được các nhà tổ chức Trekking chuyên nghiệp trên toàn thế giới lượng hóa để phân loại thành các cấp độ Điều này giúp du khách dễ dàng lựa chọn sản phẩm phù hợp và giúp các nhà cung cấp phục vụ tốt hơn.
Du lịch Trekking bao gồm nhiều thành tố quan trọng, trong đó độ dài chuyến đi được xác định từ thời gian du khách rời khỏi nhà cho đến khi trở về Đối với những chuyến đi kết hợp nhiều loại hình, thời gian sẽ được tính từ điểm bắt đầu thay vì từ nhà của du khách.
Thời gian Trek là số ngày mà du khách tham gia tại điểm du lịch, trong khi độ cao tối đa là mức độ cao nhất so với mực nước biển mà họ đạt được trong chuyến Trek Thông tin này không chỉ giúp du khách đánh giá khả năng chinh phục đỉnh cao của bản thân mà còn hỗ trợ kiểm soát hội chứng không khí loãng, từ đó bảo vệ sức khỏe trong suốt hành trình.
Khoảng cách đi bộ: Tổng số km trong chuyến Trek trong nhiều trường hợp phải ước lượng
Thách thức thể lực trong các chuyến trekking được chia thành 5 cấp độ khó khác nhau, mỗi cấp độ phản ánh sự kết hợp của địa hình, độ cao tối đa và khoảng cách đi bộ hàng ngày Việc phân loại này giúp người tham gia hiểu rõ yêu cầu về thể lực cần thiết cho từng hành trình.
Bảng 1.1 Các cấp độ Trekking
Trekking cấp độ 1 kéo dài từ 4 đến 6 giờ mỗi ngày, phù hợp cho những vùng địa hình thấp Người đi bộ có sức khỏe tốt và tinh thần tích cực thường không cần nhiều chuẩn bị cho chuyến trekking này.
Trekking cấp độ 2, 3 và 4 là những loại tour phổ biến nhất trên thế giới Việc phân loại rõ ràng các cấp độ trekking gặp khó khăn do sự khác biệt giữa các yếu tố như điều kiện tự nhiên và thời tiết, có thể làm thay đổi mức độ khó của hành trình Thông thường, một chuyến trekking cấp độ 3 yêu cầu người tham gia đi bộ trong một ngày.
6 – 7 giờ, sự thay đổi độ cách biệt từ 610m - 915m một ngày, độ cao so với mực nước biển từ 3050m – 4575m
Trekking cấp độ 5 yêu cầu người tham gia có sức khỏe tốt, với thời gian đi bộ tối thiểu 10 giờ mỗi ngày và độ cao chênh lệch ít nhất 1220m trong một ngày Đỉnh núi cần đạt được phải trên 5185m, vì vậy những chuyến trekking này thường phù hợp với du khách trẻ tuổi Để đảm bảo an toàn và sức bền, việc tham gia một khóa huấn luyện thể lực trước khi trekking là rất cần thiết.
Thách thức tinh thần: bên cạnh những thử thách về thể xác, mỗi chuyến
Trekking không chỉ mang lại những trải nghiệm thú vị mà còn chứa đựng nhiều thách thức về tinh thần Du khách sẽ phải đối mặt với những cơn mưa dông bất ngờ, những đoạn đường xấu, và sự khó tính của những người quản lý địa phương Những vấn đề như phồng rộp da, hố tiêu không tiện nghi, và nhiều bất tiện khác sẽ thử thách sức chịu đựng tâm lý Ngoài ra, các chuyến trekking còn tiềm ẩn rủi ro như chóng mặt do độ cao, bệnh tật, và những đoạn đường nguy hiểm, khiến người tham gia phải tự mình đối phó với ốm đau và chấn thương Thách thức tinh thần này được đo lường bằng tỷ lệ sự kiện tồi tệ trên mỗi km đường trekking, được gọi là chỉ số rên rỉ.
Sự chịu đựng thể xác có mối liên hệ chặt chẽ với tinh thần, với chỉ số đau cơ và chỉ số rên rỉ thường tương đồng Tuy nhiên, các yếu tố như thời tiết, nơi ở qua đêm và tình trạng cô đơn có thể tác động đến thách thức tinh thần, làm tăng hoặc giảm cảm giác đau đớn.
Chi phí cho chuyến Trek tự tổ chức bao gồm tiền thuê người khuân vác và/hoặc hướng dẫn viên, chi phí thực phẩm và lệ phí đường đi Nếu có lều bạt hoặc phương tiện ngủ đêm sẵn có tại điểm, chi phí cũng sẽ bao gồm các khoản này.
Chi phí cho đoàn Trek theo nhóm mua tour có sự chênh lệch lớn Ở mức thấp nhất, một chuyến Trek do nhà điều hành du lịch địa phương thực hiện bao gồm chi phí khách sạn trước và sau chuyến đi, vận chuyển từ các chặng đón khách đến điểm đến, cùng với các tour phụ, nhưng hướng dẫn viên có thể không nói tiếng Anh tốt Ngược lại, chi phí cao nhất thường do các nhà tổ chức nước ngoài cung cấp, bao gồm đầy đủ dịch vụ khách sạn, vận chuyển toàn bộ, các tour phụ và hướng dẫn viên chuyên nghiệp.
Khoảng thời gian chính vụ: khoảng thời gian tốt nhất trong năm để thực hiện chuyến Trek có tính đến việc dự đoán thời tiết
Chặng đón khách là địa điểm mà nhà tổ chức thường đón khách để khởi đầu tour Trek Đối với những người tự tổ chức chuyến đi Trek, đây là những thành phố lớn gần nhất với điểm đến, nơi họ có thể tìm thuê nhà tổ chức địa phương và hướng dẫn viên.
Du lịch Trekking được phân loại thành 5 cấp độ, với độ khó tăng dần từ cấp độ 1 đến cấp độ 5 Chẳng hạn, tour Trekking chinh phục đỉnh Phan Si Păng, được coi là "nóc nhà Đông Dương," thuộc cấp độ 4, trong khi tour chinh phục đỉnh Everest, được biết đến là "nóc nhà của thế giới," thuộc cấp độ 5 Tuy nhiên, sự phân chia này chỉ mang tính chất tương đối, vì độ khó của mỗi tour còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như địa hình, thời tiết, thời gian tour, hành lý, trang thiết bị và sức khỏe của du khách Đây là một trong những cách phân loại du lịch Trekking phổ biến nhất, dựa trên tiêu chí độ khó khăn hoặc thách thức trong việc thực hiện.
Độ khó khăn của chuyến Trekking tour phụ thuộc vào nhiều yếu tố như địa hình, trọng lượng hành lý, thời gian tour và trang thiết bị Các tour Trekking đến cùng một điểm có thể được phân loại ở những cấp độ khác nhau do sự khác biệt về thời gian, chất lượng trang thiết bị và số lượng nhân viên phục vụ Việc xác định cấp độ khó của tour cần xem xét kỹ lưỡng các điều kiện thực hiện, đặc biệt là địa hình của điểm đến.
Bảng 1.2 Một số điểm đến Trekking phù hợp với 5 cấp độ theo tập quán quốc tế thừa nhận
Cấp độ Điểm đến Thời gian thuận lợi
Xã Hầu Thào (Sa Pa – Việt Nam) 1 ngày
Ven thung lũng núi Annapurna (Ấn Độ) Tháng 12 – 1
Thảo nguyên Serengeti (Tanzania) Tháng 11 – 3
Vùng Hồ Lớn (Hoa Kỳ) Quanh năm
Cao nguyên Sulawesi (Indonesia) Tháng 6 – 8
Thung lũng Sa Pa (Việt Nam) 2 ngày
Vùng Điện Biên Phủ (Việt Nam) Tháng 5 – 7
Dãy núi Rocky (Canada) Tháng 6 – 10
Núi Hindu Kush (Pakistan) 3 ngày
Dãy núi Great Dividing (Australia) Quanh năm
3 Dãy núi Alps Nam (New Zealand) Tháng 9
Núi Connerama (Ireland) Tháng 6 – 7 Đảo Borneo (Indonesia) Tháng 6 – 8
Bản Séo Mí Tỉ - bản Tả Trung Hồ - bản
Xá Phó (Sa Pa – Việt Nam) 3 – 4 ngày
Vùng Lhasa, núi Kailas (Tây Tạng) Tháng 9 – 10
Vùng núi Drakensbesg (Nam Phi) Quanh năm
Dãy núi Rocky/ núi Appalachian (Hoa
4 Dãy núi Alps (Italia) Tháng 6 – 8
Vùng núi Phan Si Păng (Sa Pa – Việt
Cấp độ Điểm đến Thời gian thuận lợi
5 Đảo lớn nhất thế giới Greenland Tháng 6 – 8
Dãy Himalayas với đỉnh núi Everest cao nhất thế giới (Nepal) Tháng 3 – 5, 9 – 11
Sa mạc Sahara (Morocco) Quanh năm
Vùng núi Kilimanjaro (Tanzania) Tháng 6 – 8, 12 – 1
(Nguồn: Trịnh Lê Anh–Tạp chí Du lịch Việt Nam)
Vị trí phân loại của du lịch Trekking
Du lịch Trekking, khi được đặt trong các hệ thống phân loại du lịch phổ biến, cho thấy rõ vị trí, đặc thù và xu hướng phát triển của loại hình này Dựa trên các đặc trưng đã phân tích, du lịch Trekking có những vị trí đáng chú ý trong ngành du lịch hiện nay.
Du lịch trekking, với đặc trưng là đi bộ, có thể được phân loại tương tự như các hình thức du lịch khác như du lịch xe đạp hay du lịch mô tô, dựa trên tiêu chí phương tiện giao thông.
Bảng 1.3 Vị trí phân loại của du lịch Trekking (tiêu chí phương tiện giao thông)
Du lịch Trekking có thể được phân loại chủ yếu vào hệ du lịch núi, mặc dù không chỉ giới hạn ở các vùng núi Hình thức du lịch này còn liên quan đến du lịch thiên nhiên, du lịch dân tộc học và du lịch làng bản, mang đến trải nghiệm phong phú về văn hóa và cảnh quan thiên nhiên.
TIÊU CHÍ PHƯƠNG TIỆN GIAO THÔNG -
DU LỊCH PHƯƠNG TIỆN du lịch xe đạp du lịch mô tô du lịch
Bảng 1.4 Vị trí phân loại của du lịch Trekking (tiêu chí đặc trưng điểm đến)
Du lịch Trekking là một hình thức du lịch trải nghiệm mạo hiểm, giúp du khách khám phá thiên nhiên và cuộc sống bản địa Với đặc trưng khám phá và nhu cầu tâm lý của người tham gia, Trekking khuyến khích sự hòa nhập với môi trường tự nhiên, gần gũi với cuộc sống địa phương và bảo vệ hệ sinh thái.
Bảng 1.5 Vị trí phân loại của du lịch Trekking (tiêu chí đặc trưng khám phá/ mạo hiểm)
TIÊU CHÍ ĐẶC TRƯNG KHÁM PHÁ/ MẠO HIỂM
Du lịch trải nghiệm Du lịch khám phá/ mạo hiểm …
Du lịch Trekking, một hình thức du lịch mạo hiểm kết hợp giữa thể thao và giáo dục cộng đồng, đang ngày càng trở nên phổ biến và được nhiều người yêu thích Việt Nam sở hữu địa hình lý tưởng cho loại hình du lịch mới mẻ này.
Du lịch Trekking có thể được xem như một loại hình của du lịch thể thao, nhờ vào đặc trưng phù hợp với phương thức tổ chức của các môn thể thao.
TIÊU CHÍ ĐẶC TRƯNG ĐIỂM ĐẾN du lịch núi du lịch thiên nhiên du lịch
Trekking du lịch dân tộc học du lịch làng bản
Bảng 1.6 Vị trí phân loại của du lịch Trekking (tiêu chí đặc trưng thể thao)
Du lịch có thể được xem như một loại hình du lịch lựa chọn, bao gồm du lịch trách nhiệm và du lịch sinh thái, phản ánh thái độ ứng xử của du khách đối với điểm đến Những hình thức này tuân thủ các quan điểm và định hướng phát triển du lịch cộng đồng (CBT), nhằm tạo ra trải nghiệm bền vững và tích cực cho cả du khách và cộng đồng địa phương.
Du lịch Trekking là một loại hình du lịch độc đáo, kết hợp nhiều đặc điểm của các loại hình như du lịch bộ hành, du lịch thiên nhiên, khám phá, mạo hiểm, thể thao và núi Sự phát triển của du lịch Trekking thể hiện sự kế thừa và chọn lọc từ những loại hình du lịch khác nhau.
Du lịch Trekking trên thế giới và Việt Nam
1.2.1 Du lịch Trekking trên thế giới
Trekking lần đầu xuất hiện ở Châu Mỹ và Châu Âu vào nửa sau thế kỷ XX, chủ yếu do những người giàu có tổ chức nhằm rèn luyện sức khỏe và khám phá thiên nhiên Tuy nhiên, tầng lớp lao động thường không tham gia vào các tour trekking này do thiếu thời gian và tài chính Loại hình du lịch trekking vẫn chưa phổ biến và ít được chú ý, ngay cả trong giới thượng lưu, trong khi du lịch nghỉ biển lại đang được ưa chuộng và có tiềm năng lớn trong kinh doanh.
Trong ba thập kỷ tới, du lịch Trekking chủ yếu được ưa chuộng bởi giới quý tộc và tư sản cấp tiến, với hình thức tổ chức tour còn mang tính tự phát và học hỏi từ những chuyến đi trước Những người đã trải nghiệm thành công sẽ tiếp tục gắn bó với loại hình du lịch này.
Du lịch thể thao, đặc biệt là trekking, kayaking và leo núi, đang trở thành một đam mê ngày càng phổ biến, không chỉ ở Châu Mỹ và Châu Âu mà còn trên toàn thế giới Sự gia tăng này đã dẫn đến việc hình thành các câu lạc bộ trekking đầu tiên, mở ra cơ hội cho những người yêu thích khám phá thiên nhiên và tham gia vào các hoạt động thể thao mạo hiểm Các tổ chức chuyên kinh doanh loại hình du lịch này cũng đang phát triển, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của du khách.
Trong 20 năm qua, du lịch Trekking đã phát triển mạnh mẽ với sự mở rộng các địa điểm từ những vùng nổi tiếng như Himalaya, Alps đến nhiều vùng núi hoang dã khác Sự gia tăng các đơn vị khai thác Trekking tại Kathmandu, Everest và Annapurna đã thu hút một đối tượng khách đa dạng, từ sinh viên, công nhân viên chức đến nhà khoa học và nghệ sĩ Thời gian tour cũng được kéo dài, từ những chuyến đi trong ngày đến những hành trình kéo dài hàng tháng, tách biệt với thế giới văn minh Để đảm bảo an toàn cho du khách và bảo vệ môi trường tự nhiên, các phương tiện hỗ trợ đã được cải tiến Nhiều nhà cung cấp và hãng lữ hành chuyên về Trekking đã ra đời, cùng với các hình thức quảng cáo phong phú, đáp ứng nhu cầu của du khách suốt cả năm.
Tất cả các vùng miền trên Trái Đất với cuộc sống hoang sơ và điều kiện tự nhiên đều thu hút khách du lịch Trekking Tuy nhiên, tiềm năng du lịch Trekking ở Đông Nam Á vẫn chưa được khai thác triệt để do nhiều nguyên nhân như kinh tế và chính trị Trong khu vực, Indonesia, Thái Lan và Malaysia là những quốc gia tiên phong trong việc phát triển du lịch Trekking.
Bảng 1.6 Một số điểm đến chính của loại hình du lịch Trekking trên thế giới
Châu Âu Italia (dãy núi Alps – dãy núi lớn nhất châu Âu), Pháp (núi
Pyrenees, vùng Korsica), Ireland (núi Connerama, núi Donegal), Tây Ban Nha (núi Iberian), Na Uy (vùng Hardangervidda Plateau), đảo lớn nhất thế giới Greenland
Châu Á Nepal (dãy Himalayas với đỉnh núi Everest cao nhất thế giới),
Tây Tạng (vùng Lhasa, núi Kinabalu), Ấn Độ (núi Annapurna), Pakistan (núi Hindu Kush)
Châu Phi Morocco (sa mạc Sahara, dãy núi Atlas), Tanzania (vùng núi
Kilimanjaro, Zanzibar, thảo nguyên Serengeti), Nam Phi (vùng núi Drakensberg)
Châu Mỹ Hoa Kỳ (dãy núi Rocky, núi Appalachian, vùng Hồ Lớn),
Canada (dãy núi Rocky), Bolivia (núi Andes), Peru (rừng Amazon)
Châu Úc New Zealand (dãy Alps Nam), Australia (dãy Great Dividing)
1.2.2 Sự hình thành và phát triển loại hình du lịch Trekking tại Việt Nam
Trong những năm 90, Việt Nam chỉ là một điểm đến phụ trong hành trình du lịch Trekking của khách quốc tế Tuy nhiên, sau khi nhiều du khách khám phá những vùng đất mới, một số địa điểm du lịch cao nguyên và miền núi như Hòa Bình, Điện Biên, Lai Châu, và Sa Pa đã dần trở nên nổi tiếng và thu hút sự chú ý của du khách quốc tế.
Pa, Đà Lạt và Đắc Lắc nổi bật với thế mạnh du lịch nghỉ dưỡng truyền thống Trekking bắt đầu được khai thác tại Sa Pa, một địa danh nổi tiếng từ thời Pháp thuộc, qua những chuyến khảo sát đầu tiên ở Tây Bắc Việt Nam Kinh nghiệm tổ chức du lịch trekking tại Sa Pa đã được truyền lại cho người dân địa phương Trong hơn một thập kỷ qua, Việt Nam đã thu hút sự chú ý của nhiều hãng lữ hành quốc tế chuyên về trekking, quảng bá Sa Pa như một điểm đến hấp dẫn và chính thức.
Du lịch Trekking tại Việt Nam đang có cơ hội phát triển mạnh mẽ nhờ sự quan tâm và định hướng chiến lược từ Chính phủ và Tổng cục Du lịch Chính phủ đã có những ưu đãi về tài chính, hỗ trợ phát triển cơ sở hạ tầng và miễn giảm thuế cho các dự án du lịch Các quy hoạch du lịch tổng thể đã được xây dựng, tạo nền tảng cho các quy hoạch chi tiết nhằm bảo vệ tài nguyên và tăng sức hấp dẫn cho du lịch Luật du lịch mới cũng đề ra các biện pháp bảo vệ môi trường và gìn giữ vẻ đẹp tự nhiên Bên cạnh đó, ngành du lịch Việt Nam đang chú trọng đào tạo nhân lực cho khu vực miền núi, nhằm phục vụ tốt hơn cho nhu cầu của khách du lịch Trekking.
Du lịch Trekking, một hình thức khám phá thiên nhiên, đã xuất hiện ở Việt Nam từ những năm 1990 và nhanh chóng trở thành lựa chọn ưa chuộng của du khách châu Âu, đặc biệt là những người có kỳ nghỉ dài Các tour Trekking tại Tây Nguyên thường kéo dài từ 7 đến 20 ngày, bao gồm các hoạt động như leo núi, tham quan rừng, thác nước và tìm hiểu về cuộc sống của các dân tộc thiểu số.
Du lịch Trekking đang trở thành sản phẩm phổ biến nhất trong ngành du lịch khám phá và mạo hiểm, đặc biệt là với các công ty lữ hành lớn hướng tới thị trường khách quốc tế Nhiều công ty, bao gồm cả nhà nước và liên doanh, đã phát triển các chương trình Trekking tại những điểm nổi tiếng như Sa Pa, Hòa Bình, Đắc Lắc và Cúc Phương Sự tham gia tích cực của các đại lý du lịch tại Hà Nội, nơi có đông người nước ngoài, cùng với các hình thức bán tour đa dạng và sự hợp tác với nhà cung cấp địa phương, đã làm cho thị trường Trekking tại Việt Nam trở nên sôi động hơn trong những năm đầu thế kỷ này Sa Pa (Lào Cai) được công nhận là điểm đến đầu tiên và phát triển nhất cho du lịch Trekking tại Việt Nam.
Bảng 1.7 Một số công ty du lịch khai thác loại hình du lịch Trekking
Vietnam Tourism Trụ sở chính: Số 4 khu B3, ngõ 195 phố Đội Cấn, quận Ba Đình, Hà Nội
Văn phòng giao dịch: Tầng 6, tòa nhà Techcombank
110 Lạc Long Quân, quận Hồ Tây, Hà Nội Điện thoại: (84-24)3722 8114 Fax: (84-24)3722 8115
Saigon Tourism Trụ sở chính: Số 45 Lê Thánh Tôn, quận 1, Hồ Chí
Buffalo Tours Trụ sở chính: Số 61 Đường Stamford, 01-06 Sân
Hanspan Travel Trụ sở chính: Số 78 Mã Mây, Hà Nội Điện thoại: 24 3926 2828 Fax: 24 3926 2792
Công y xuất nhập khẩu du lịch – đầu tư
Trụ sở chính: Số 10, ngõ Hàng Bột, phường Văn Miếu, quận Đống Đa, Hà Nội Điện thoại: 024 3734 0740
Topas Travel Trụ sở chính: Số 21, Mường Hoa, thị trấn Sa Pa, huyện Sa Pa, tỉnh Lào Cai Điện thoại: (84-20) 3 871 331
Exotissimo Travel Trụ sở chính: 261 – 263 đường Phan Xích Long, đường Phú Nhuận, Hồ Chí Minh Điện thoại: +89(0)839959898 Fax: +89(0)839959184
Intrepid Chi nhánh: Số 149/42, Lê Thị Riêng, phường Bến
Thành, quận 1, Hồ Chí Minh
Lửa Việt Trụ sở chính: Số 677 Trần Hưng Đạo, phường 1, quận
Du lịch Trekking vẫn còn mới mẻ đối với người dân Việt Nam, khiến các công ty chưa mặn mà quảng bá sản phẩm này Họ nhận thấy những hạn chế trong xu hướng lựa chọn sản phẩm, chi tiêu, sở thích và thể lực của khách du lịch nội địa Hơn nữa, các phương tiện truyền thông và trường học chưa nghiên cứu sâu sắc về du lịch Trekking, dẫn đến việc giới thiệu một cách sơ sài và phiến diện.
1.2.3 Một số điểm du lịch Trekking tiêu biểu ở Việt Nam
Căn cứ đặc thù của loại hình du lịch Trekking, có thể thấy Việt Nam cũng có tiềm năng dắng kể so với các nước trong khu vực
Vùng du lịch Bắc Bộ nổi bật với thiên nhiên phong phú và đa dạng, mang đậm sắc thái của cảnh quan nhiệt đới gió mùa ẩm Nơi đây có những dãy núi hùng vĩ, như dãy Hoàng Liên Sơn với đỉnh Phan Si Păng cao nhất bán đảo Đông Dương, cùng với các khu rừng nguyên sinh chứa đựng hệ động, thực vật phong phú và nhiều loài đặc hữu Các địa danh tiềm năng cho du lịch Trekking bao gồm Sa Pa, Bắc Hà, Điện Biên, Mai Châu, và nhiều khu vực khác như cao nguyên Nguyên Bình Mộc Châu, núi Cai Kinh, Cát Bà, Đồng Văn, và Tam Đảo, tạo nên một điểm đến hấp dẫn cho những tín đồ yêu thích khám phá thiên nhiên.
Bến En (Thanh Hóa), Pù Mát (Nghệ An), Vụ Quang (Hà Tĩnh) Trong đó, tuyến
Tuyến du lịch khám phá Hà Nội – Mai Châu – Sơn La – Điện Biên – Lai Châu – Sa Pa nổi bật với hai điểm đến nổi tiếng là Sa Pa và Mai Châu, mang đến trải nghiệm du lịch Trekking hấp dẫn và mạo hiểm cho du khách.
Vùng du lịch Bắc Trung Bộ được hình thành và phát triển trên địa bàn phức tạp, nơi giao thoa giữa khí hậu miền Bắc và miền Nam, cùng với sự gặp gỡ của hai luồng thực vật di cư từ Himalayas và Malaysia Với khoảng 4/5 diện tích là đồi núi và cồn cát, khu vực này có độ dốc lớn và được chia cắt thành những vùng nhỏ hẹp Dãy Trường Sơn chạy song song với biển, có độ cao trung bình từ 600-800m, tạo nên nhiều tiềm năng cho du lịch Trekking Các điểm đến nổi bật bao gồm Đèo Ngang – Lý Hòa, Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, Đường mòn Hồ Chí Minh, huyện A Lưới, Vườn quốc gia Bạch Mã và Đèo Hải Vân.
Bà Nà, bán đảo Sơn Trà (Đà Nẵng), Cù Lao Chàm (Quảng Nam)
Vùng du lịch Nam Trung Bộ và Nam Bộ trải dài trên đồng bằng ven biển, cao nguyên và núi Trường Sơn Nam, tạo nên sự đa dạng về địa hình từ biển, đảo đến núi cao Các địa danh tiềm năng cho du lịch Trekking bao gồm Datanla – Đà Lạt, Bảo Lộc, Pleiku, thác Yaly, và khu bảo tồn Nam Cát Tiên Tour tham quan rừng nguyên sinh thường kéo dài 1-2 ngày, cho phép du khách khám phá động thực vật và ngắm thú rừng Tour du lịch tại Madagui (Lâm Đồng) rất được yêu thích, kết hợp tìm hiểu thiên nhiên, khám phá hang động và tổ chức cắm trại dã ngoại, tạo cơ hội giao lưu văn hóa với người Mạ.
TÌM HIỂU MỘT SỐ TUYẾN DU LỊCH PHỤC VỤ DU LỊCH
Giới thiệu khái quát về Sa Pa
2.1.1 Lịch sử hình thành a Lịch sử
Vào năm 1897, chính quyền thuộc địa Pháp đã quyết định tiến hành một cuộc điều tra về các dân tộc thiểu số sống ở vùng núi cao Đoàn điều tra đầu tiên đã đặt chân đến Lào Cai vào năm 1898.
Vào mùa đông năm 1903, đoàn thám hiểm của Sở địa lý Đông Dương đã phát hiện ra thung lũng Mường Hoa trong quá trình đo đạc bản đồ, nơi được người Pháp ví như dãy núi Alps.
Vào năm 1905, người Pháp đã bắt đầu thu thập thông tin về địa lý, khí hậu và thảm thực vật của Sa Pa, nơi được biết đến với không khí mát mẻ và cảnh quan tuyệt đẹp Đến năm 1909, một khu điều dưỡng được xây dựng, và năm 1917, văn phòng du lịch đầu tiên được thành lập tại đây Năm 1918, người Pháp bắt đầu xây dựng những biệt thự đầu tiên, và đến năm 1920, tuyến đường sắt Hà Nội – Lào Cai hoàn thành, biến Sa Pa thành thủ đô mùa hè của miền Bắc Tổng cộng, người Pháp đã xây dựng gần 300 biệt thự tại Sa Pa.
Tên Sa Pa chính thức được hình thành sau khi tỉnh Lào Cai được thành lập vào ngày 12/7/1907 Tuy nhiên, khu vực này đã chịu nhiều thiệt hại trong cuộc chiến tranh biên giới Việt - Trung năm 1979, khiến hàng ngàn hecta rừng thông và nhiều biệt thự cổ của Pháp bị phá hủy Đến thập niên 1990, Sa Pa bắt đầu quá trình xây dựng và tái thiết, nhằm phục hồi vẻ đẹp thơ mộng của "xứ mận xứ đào" với khí hậu đa dạng trong một ngày Số lượng khách sạn và biệt thự tăng nhanh từ 40 phòng vào năm 1990 lên 300 phòng vào năm 1995, và đến năm 2003, Sa Pa đã có khoảng 60 khách sạn với 1.500 phòng Lượng khách du lịch cũng gia tăng đáng kể, từ 2.000 khách vào năm 1991 lên 60.000 khách vào năm 2002.
Tên "Sa Pa" xuất phát từ tiếng Quan Thoại, được phát âm là "Sa Pá" hoặc "Sa Pả," có nghĩa là "bãi cát." Trước khi hình thành thị trấn Sa Pa, khu vực này chỉ là một bãi cát nơi cư dân địa phương thường tụ họp để buôn bán.
Tên gọi "Sa Pả" được người phương Tây phát âm không dấu thành "Sa Pa", và họ đã ghi lại bằng chữ Pháp là "Cha Pa" Sau một thời gian dài, "Cha Pa" được sử dụng như một từ tiếng Việt, trước khi được thống nhất viết thành "Sa Pa".
Sa Pa là một thị trấn vùng cao, là một khu nghỉ mát nổi tiếng thuộc huyện
Sa Pa, tỉnh Lào Cai, Việt Nam, là điểm đến nổi bật với vẻ đẹp kỳ diệu của thiên nhiên Nơi đây sở hữu địa hình núi đồi đa dạng, cùng với màu xanh tươi mát của cây cối, tạo nên một bức tranh phong cảnh hài hòa và lôi cuốn Cảnh sắc thơ mộng của Sa Pa không chỉ thu hút du khách mà còn phản ánh vẻ đẹp hùng vĩ của vùng Tây Bắc Việt Nam.
Sa Pa, nằm ở miền núi phía Bắc, có địa hình đặc trưng với độ dốc lớn, trung bình từ 35-40 độ và có nơi lên đến 45 độ, tạo nên cảnh quan hiểm trở và phức tạp Vùng đất này tọa lạc ở phía Đông dãy Hoàng Liên Sơn, với địa hình nghiêng dần từ Tây - Tây Nam đến Đông Bắc Điểm cao nhất là đỉnh Phan Xi Păng, cao 3.143 m, trong khi điểm thấp nhất là suối Bo, chỉ cao 400 m so với mực nước biển Sa Pa nằm ở độ cao từ 1.500 đến 1.650 mét trên sườn núi Lô Suây Tông, với đỉnh núi này cao 2.228 mét nhìn về phía Đông Nam Từ thị trấn, du khách có thể ngắm nhìn thung lũng Ngòi Dum ở phía Đông và thung lũng Mường Hoa ở phía Tây Nam.
Sa Pa là một huyện nhỏ thuộc tỉnh Lào Cai, nằm ở phía Đông dãy Hoàng Liên, cách thị xã Lào Cai 38 km và Hà Nội khoảng 400 km về phía Tây Bắc Huyện này gần biên giới Trung Quốc, chỉ cách chưa đầy 40 km, và nằm trên trục đường liên tỉnh Hà Nội – Lai Châu, thuận tiện cho việc di chuyển qua tuyến đường sắt Hà Nội – Lào Cai – Côn Minh Ngoài con đường chính từ Lào Cai, Sa Pa còn có quốc lộ 4D nối từ xã Bình Lư, Lai Châu Mặc dù cư dân chủ yếu là người dân tộc thiểu số, thị trấn Sa Pa lại tập trung nhiều người Kinh, sống chủ yếu bằng nông nghiệp và dịch vụ du lịch.
Thị trấn Sa Pa, nằm ở độ cao 1.600m so với mực nước biển, nổi bật với đỉnh Phan Xi Păng cao nhất Việt Nam, đạt 3.143m Huyện Sa Pa còn sở hữu Vườn quốc gia Hoàng Liên, chiếm khoảng 44% diện tích huyện, nơi bảo tồn hệ thực vật núi cao đặc trưng của vùng Đông Dương, bao gồm cả rừng mây, rừng lùn và rừng rêu.
Sa Pa có khí hậu ôn đới và cận nhiệt đới với không khí mát mẻ quanh năm Trong một ngày, thời tiết ở đây trải qua bốn mùa: buổi sáng mang hơi thở của mùa xuân, buổi trưa ấm áp như mùa hè, buổi chiều se lạnh như thu, và ban đêm lại trở nên rét buốt như mùa đông.
Sa Pa, nằm gần chí tuyến, thuộc vành đai Á nhiệt đới Bắc bán cầu, có khí hậu ôn đới lạnh với hai mùa rõ rệt Mùa hè tại Sa Pa mát mẻ, thường có nhiều mưa từ tháng 5 đến tháng 10, trong khi mùa đông lạnh giá, ít mưa kéo dài từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau.
Khí hậu Sa Pa có những đặc điểm riêng biệt do ảnh hưởng của địa hình và địa mạo phức tạp, cùng với sự chia cắt mạnh mẽ và vị trí địa lý đặc thù.
Bảng 2.1 Đặc trưng khí hậu tại Sa Pa
Nhiệt độ Nhiệt độ trung bình hàng năm là 15,40 C, nhiệt độ trung bình từ 18 - 200 C vào tháng mùa hè, vào các tháng mùa đông 10 -
Nhiệt độ cao nhất ghi nhận được là 330°C vào tháng 4 ở các vùng thấp, trong khi nhiệt độ thấp nhất có thể xuống tới 00°C vào tháng 1, thậm chí có năm xuống đến -3,20°C Tổng tích ôn trong năm dao động từ 7.500 - 7.800°C Đặc điểm địa hình khác nhau giữa các khu vực tạo ra những vùng sinh thái đa dạng, dẫn đến sự khác biệt về nhiệt độ tại cùng một thời điểm.
Sa Pa có tổng số giờ nắng trung bình hàng năm dao động từ 1.400 đến 1.460 giờ Số ngày nắng không đồng đều giữa các tháng, với mùa hè có nhiều giờ nắng hơn, đặc biệt tháng 4 hàng năm thường có khoảng 180 giờ nắng.
Sơ lược hoạt động du lịch tại Sa Pa
Lào Cai không chỉ nổi bật với các hoạt động giao lưu kinh tế và văn hóa sôi động, mà còn là một điểm đến du lịch hấp dẫn, thu hút lượng lớn du khách trong và ngoài nước, đặc biệt là khu du lịch Sa Pa.
Sa Pa hiện đang khẳng định vị thế là một điểm du lịch quan trọng tại Việt Nam Theo quy hoạch phát triển du lịch quốc gia, Sa Pa được xác định là một trong những điểm du lịch chủ chốt thuộc Tiểu vùng du lịch miền núi Tây Bắc, góp phần vào sự phát triển của ngành du lịch Bắc Bộ.
Sa Pa là một điểm du lịch nổi bật trên Tuyến du lịch quốc gia Hà Nội – Lào Cai, kết nối với các tỉnh vùng Đông Bắc, đồng thời đóng vai trò quan trọng trong tuyến du lịch biên giới Việt – Trung.
Sa Pa, với cảnh quan núi non hùng vĩ và khí hậu mát mẻ, đã trở thành điểm đến hấp dẫn cho du khách trong và ngoài nước Nơi đây nổi bật với sự đa dạng văn hóa của các nhóm dân tộc thiểu số, thu hút khách du lịch đến nghỉ dưỡng và khám phá đời sống của người dân vùng cao.
Sa Pa, một thị trấn huyện được thành lập trong thời kỳ Pháp thuộc, ban đầu được xây dựng như một trạm nghỉ dưỡng với hơn 200 biệt thự Đến nay, một số phụ nữ cao tuổi thuộc dân tộc Mông và Dao vẫn bán đồ thủ công trên đường phố Sa Pa và có khả năng nói tiếng Pháp, phản ánh dấu ấn văn hóa của thời kỳ lịch sử này.
Sau khoảng 40 năm tạm lắng do điều kiện lịch sử, du lịch Sa Pa đã khởi sắc trở lại vào đầu những năm 1990, nhanh chóng trở thành một trong ba ngành kinh tế mũi nhọn của huyện bên cạnh nông nghiệp và lâm nghiệp Từ một thị trấn chỉ có hai khách sạn vào năm 1998, Sa Pa đã phát triển mạnh mẽ, thu hút ngày càng nhiều du khách.
Từ năm 1997, Sa Pa đã thu hút khoảng 30.800 du khách, trong đó có 9.000 du khách quốc tế Trong những năm gần đây, lượng khách du lịch đến Sa Pa tăng nhanh chóng, với 2.090.631 lượt khách vào năm 2015, 2.769.821 lượt vào năm 2016 và 3.503.934 lượt vào năm 2017 Đến tháng 12 năm 2018, Sa Pa đã đón hơn 4,2 triệu lượt khách du lịch.
Bảng 2.4 Lượng khách đến Sa Pa – Lào Cai giai đoạn 2015 – 2018
Năm Khách nội địa (lượt) Khách quốc tế (lượt)
(Nguồn: Tổng cục du lịch)
Bảng 2.5 Doanh thu du lịch tại Sa Pa – Lào Cai giai đoạn 2015 – 2018
Năm Doanh thu (tỷ đồng) Tăng so với cùng kỳ năm trước (%)
(Nguồn: Tổng cục du lịch)
Hiện nay, Sa Pa có gần 500 cơ sở lưu trú với hơn 6.000 phòng, phục vụ khoảng 13.000 lượt khách Mặc dù hầu hết các khách sạn và nhà nghỉ tại thị trấn đã kín phòng, du khách vẫn có thể tìm nơi nghỉ ngơi tại các homestay và khu lưu trú ở các bản làng như Cát Cát và Tả Van Nhiều đơn vị kinh doanh lưu trú không chỉ cung cấp chỗ ở mà còn có dịch vụ lữ hành, thiết kế và bán tour cho khách, đặc biệt là các tour du lịch Trekking.
Sa Pa phục vụ hai thị trường du lịch chính: du khách nội địa tìm đến để tránh nóng mùa hè và tận hưởng khí hậu mát mẻ, trong khi du khách quốc tế bị thu hút bởi sự đa dạng của các cộng đồng dân tộc thiểu số và môi trường núi rừng Hai nhóm này khác nhau về hình thức hoạt động, với du khách nội địa thường tham gia các hoạt động nghỉ ngơi thư giãn, trong khi du khách quốc tế thích khám phá trekking và các trải nghiệm văn hóa độc đáo Hành vi của họ cũng khác biệt, như việc du khách nội địa thường mua phong lan tại Vườn quốc gia Hoàng Liên Cơ quan chức năng đang đối mặt với thách thức trong việc đáp ứng nhu cầu của cả hai loại du khách đồng thời đảm bảo phát triển du lịch bền vững Đối với khách nội địa, các tour du lịch thường chỉ giới hạn ở những điểm tham quan quen thuộc như Thác Bạc, Cầu Mây, chợ, nhà thờ và khu du lịch Hàm Rồng, cùng với việc trải nghiệm văn hóa dân tộc Cát Cát.
Sa Pa, chỉ cách vài chục phút đi bộ, đã trở thành điểm đến lý tưởng cho nhiều du khách nội địa muốn nghỉ dưỡng Tuy nhiên, sự thụ động trong tổ chức của các cơ sở du lịch và xu hướng du lịch thụ hưởng của du khách, chủ yếu là người Việt, đang khiến hình ảnh du lịch Sa Pa trở nên kém hấp dẫn hơn.
Từ năm 1993, khi du khách quốc tế đến Sa Pa ngày càng đông, chính quyền địa phương đã kiểm soát việc lưu trú của du khách trong làng bản Tuy nhiên, hiện nay đã có sự thay đổi lớn trong quan điểm, với việc chính quyền bắt đầu mở cửa và phát triển các tuyến trekking được cấp phép Sự quan tâm của du khách quốc tế đã giúp cộng đồng Sa Pa nhận thức được tiềm năng du lịch mới.
Trong những năm đầu thế kỷ 21, Sa Pa đã đa dạng hóa loại hình du lịch, khai thác những tài nguyên ẩn giấu và đảm bảo tính sinh thái bền vững Điều này không chỉ tạo ra hình ảnh mới cho điểm đến mà còn mang đến cho du khách cơ hội khám phá một Việt Nam đầy hấp dẫn.
Du lịch trekking đang trở thành một xu hướng nổi bật, đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển các điểm đến truyền thống, đồng thời hứa hẹn mang lại sự phát triển bền vững cho Sa Pa trong tương lai.
Sa Pa đang nỗ lực hiện thực hóa kế hoạch du lịch bền vững nhưng gặp khó khăn do thiếu nguồn lực và chuyên gia quy hoạch Chính quyền huyện cần cải thiện quản lý và tăng cường kiến thức về du lịch bền vững Quy trình ra quyết định và lập kế hoạch du lịch còn thiếu sự tham gia của cộng đồng, trong khi đó, sự cạnh tranh giữa các chủ khách sạn cũng đang diễn ra gay gắt.
Các sáng kiến như việc thành lập Phòng du lịch và Ban chỉ đạo hỗ trợ du lịch là những bước đi quan trọng trong việc cải thiện tình hình du lịch tại huyện Những hoạt động này thể hiện cam kết của chính quyền huyện trong việc tìm kiếm giải pháp cho các vấn đề tồn tại trong ngành du lịch, đồng thời bày tỏ sẵn sàng tiếp nhận những ý tưởng và cơ chế mới để hướng tới phát triển du lịch bền vững.
Hoạt động Trekking và loại hình du lịch Trekking tại Sa Pa
Du lịch Sa Pa trong những năm gần đây phát triển mạnh mẽ, với sự gia tăng đáng kể về số lượng khách nội địa và quốc tế Sapa ngày càng thu hút nhiều du khách từ khắp nơi trên thế giới.
Sa Pa là điểm đến phổ biến cho du lịch Trekking, nơi du khách khám phá văn hóa các dân tộc thiểu số và thiên nhiên trong Vườn quốc gia Hoàng Liên Tuy nhiên, tỷ lệ khách nội địa tham gia du lịch Trekking chỉ đạt 3%, chủ yếu họ đến để tận hưởng khí hậu (96%), ngắm cảnh (82%) và tìm hiểu về các dân tộc ít người (57%) Ngược lại, du khách quốc tế lại có tỷ lệ tham gia Trekking cao hơn, lên tới 41%, với lý do chính là thưởng ngoạn cảnh quan (92%), tìm hiểu văn hóa các dân tộc ít người (84%) và nghỉ ngơi (9%) [Trung tâm Văn hóa Thông tin Thể thao và Du lịch Sa Pa, 2002, Dự án Hỗ trợ Du lịch bền vững Sa Pa].
2002] Nắm bắt được xu thế chuyển dần từ du lịch thụ động sang chủ động, Sa Pa rõ ràng đang tự làm mới mình a Tài nguyên nhân văn
Sa Pa là một vùng đất tuyệt đẹp, nổi bật không chỉ bởi cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ mà còn bởi sự đa dạng văn hóa với nhiều sắc tộc cùng sinh sống Các bản làng của các dân tộc thiểu số nằm xen kẽ, tạo nên một bức tranh văn hóa phong phú và độc đáo.
17 xã huyện Sa Pa, ngoại trừ xã San Sả Hồ, đều là những điểm trekking hấp dẫn với cuộc sống nguyên sơ Không phải tất cả các thôn, bản đều dễ dàng tiếp cận, điều này càng thu hút du khách Họ khao khát khám phá những vùng hẻo lánh, ít dấu ấn văn minh đô thị để trải nghiệm cuộc sống và sinh hoạt địa phương.
Tại các phiên chợ, du khách sẽ được chiêm ngưỡng sự đa dạng và rực rỡ của trang phục từ các dân tộc như Mông Đen, Dao Đỏ, Tày, Giáy và Xá Phó Mỗi dân tộc mang đến những nét văn hóa độc đáo với phong cách sống, tập tục và phương thức canh tác khác nhau, tạo nên một bức tranh văn hóa phong phú và bí ẩn Các sản phẩm thủ công như đan lát của dân tộc Xá Phó, rèn của dân tộc Mông và dệt thổ cẩm của dân tộc Dao cũng góp phần làm phong phú thêm trải nghiệm cho du khách.
Dân tộc Thái hiện lưu giữ hơn 100 bộ sách bằng chữ Pali từ thế kỷ XIII, trong khi các dân tộc Tày, Dao, Giáy có hàng nghìn bản sách cổ bằng chữ Nôm Đặc biệt, huyện Sa Pa nổi bật với bãi đá cổ chạm khắc hoa văn thể hiện hình tượng, bản đồ và ký hiệu độc đáo Những biến động lịch sử đã để lại cho Lào Cai nhiều di tích nổi tiếng như đền Bảo Hà, đền Thượng và kiến trúc nhà Hoàng A Tưởng Ngoài ra, nhiều di sản vật thể và phi vật thể đã được phát hiện và bảo tồn, cùng với kho tàng văn học dân gian phong phú vẫn chưa được khám phá hết.
Các dân tộc Việt Nam đều có ngôn ngữ và phong tục tập quán riêng biệt Sau Cách mạng tháng 8 năm 1945, người H’Mông đã phát triển chữ viết riêng, trong khi người Dao vẫn sử dụng chữ Nho để ghi chép Sự sống chung trong các làng bản đã tạo điều kiện cho mỗi dân tộc hiểu biết về ngôn ngữ và phong tục của nhau.
Nhân dân các dân tộc đoàn kết tham gia các hoạt động văn hóa, văn nghệ và lễ hội truyền thống, tiêu biểu là hội “Gâu xtao” của người Mông.
Lễ hội văn hóa đặc sắc của các dân tộc thiểu số như "Lễ tết nhảy" của người Dao, "Xuống đồng" của người Dáy, "Mừng được mùa" của người Xã Phó, "Hát then" của người Tày, và hội "Rước đèn, múa lân, tế lễ" của người Kinh, thể hiện sự đa dạng văn hóa phong phú Bên cạnh đó, các buổi chợ phiên vùng cao và chợ tình Sa Pa không chỉ là nơi giao lưu kinh tế mà còn là không gian bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của cộng đồng các dân tộc nơi đây.
Phong cảnh hữu tình và thiên nhiên tươi đẹp, cùng với cơ sở hạ tầng ngày càng hoàn thiện, đặc biệt là hệ thống đường giao thông, đã tạo điều kiện thuận lợi cho nhu cầu đi lại của người dân và sự phát triển của các tour du lịch Việc 100% các xã có đường ô tô đến trung tâm giúp lưu thông hàng hóa và cung cấp nhu cầu thiết yếu cho du khách dễ dàng hơn Trước đây, du khách phải đến thị trấn Sa Pa hay thành phố Lào Cai để mua sắm, nhưng giờ đây, nhờ vào hệ thống giao thông phát triển, họ có thể mua hàng ngay tại trung tâm xã hoặc thôn, bản.
Lào Cai được xem là “cầu nối” quan trọng cho du khách Việt Nam và Trung Quốc, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tham quan các danh thắng của hai nước Nằm trong Chương trình hợp tác phát triển du lịch của 8 tỉnh Tây Bắc mở rộng, Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ, Hòa Bình, Sơn La, Điện Biên, Lai Châu và Hà Giang, tỉnh đã chú trọng đầu tư và cải thiện cơ sở hạ tầng, từ đó thúc đẩy sự phát triển du lịch mạnh mẽ.
Mạng lưới giao thông huyện ngày càng thông suốt, kết nối hiệu quả với hệ thống đường giao thông trong tỉnh và cả nước, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển du lịch Sự gia tăng lượng khách du lịch trong và ngoài nước đến với Sa Pa, đặc biệt là hình thức du lịch Trekking, đang trở thành xu hướng phổ biến.
Homestay đang thu hút ngày càng nhiều khách du lịch quốc tế đến các làng bản, giúp người dân nâng cao đời sống và phát triển kinh tế cộng đồng Sự phát triển của hệ thống giao thông gắn liền với du lịch đã được thể hiện qua sự gia tăng số lượng khách du lịch và doanh thu từ ngành du lịch hàng năm.
Sa Pa đang thu hút nhiều dự án đầu tư lớn, đặc biệt chú trọng vào hệ thống giao thông và bãi đỗ xe Huyện cũng tích cực phát triển sản phẩm du lịch, nâng cao nguồn nhân lực, và đẩy mạnh quảng bá cùng đầu tư cơ sở hạ tầng Những nỗ lực này tạo ra sức mạnh mới để thúc đẩy du lịch Sa Pa phát triển tương xứng với tiềm năng của khu vực.
Đảng và chính quyền đang tích cực phát triển cơ sở hạ tầng du lịch tại Sa Pa, Lào Cai Trong những năm gần đây, nhiều công trình lớn đã được hoàn thành, nổi bật là tuyến đường cao tốc Nội Bài – Lào Cai được khánh thành vào năm 2014, góp phần nâng cao khả năng kết nối và thu hút du khách đến với khu vực này.
Điều kiện về chủ thể tham gia
Trong những năm gần đây, lượng khách du lịch quốc tế đến Sa Pa tăng đáng kể, gần đạt số lượng khách nội địa Khoảng 90% trong số họ chọn các tour 1 ngày do không phải là những người yêu thích trekking, thiếu thông tin về các điểm trekking xa, ngại đi dài ngày và chưa tin tưởng vào chất lượng tổ chức tour trekking của các đơn vị địa phương Chỉ có 10% khách quốc tế là những người chuyên trekking, có khả năng chi trả cao và mong muốn tour do các công ty chuyên nghiệp cung cấp, đảm bảo an toàn và chất lượng theo tiêu chuẩn quốc tế Mặc dù nhóm khách này chưa đông, nhưng họ là thị trường tiềm năng, có kinh nghiệm và sẵn sàng chi trả cho các chi phí như phí thắng cảnh và bảo hiểm Nhu cầu cao của họ sẽ thúc đẩy nhà cung cấp cải thiện cơ sở vật chất và nâng cao tính chuyên nghiệp trong tổ chức tour trekking.
Thời gian gần đây, Sa Pa thu hút một lượng khách quốc tế đáng kể, đặc biệt là những người muốn chinh phục đỉnh Phan Si Păng, một trong những điểm Trekking khó nhất tại đây Các tour tham quan các bản dân tộc như Tả Phìn, Lao Chải, Cát Cát, và Tả Van cũng rất phổ biến, với nhiều du khách đến từ châu Âu, đặc biệt là Pháp, cùng với những người nói tiếng Anh từ Hoa Kỳ, Australia, và New Zealand Khách Trung Quốc cũng đến Sa Pa vì vị trí gần biên giới Các tour Trekking thường được mua bởi những khách không chuyên, bao gồm sinh viên, khách “ba lô”, và những người làm việc tại Việt Nam Ngoài ra, các đoàn thể thao trong nước và quốc tế cũng chọn Sa Pa làm điểm tập kết Đối tượng tham gia tour Trekking rất đa dạng, từ nhà văn, thương nhân, nhà khoa học đến những trekkers chuyên nghiệp, những người coi Trekking là sở thích.
2.4.2 Nhà quản lý và cộng đồng địa phương
Hướng dẫn viên và dịch vụ hướng dẫn
Khi tham gia những chuyến du lịch Trekking lần đầu, du khách nên lựa chọn tour do các công ty lữ hành tổ chức để đảm bảo an toàn Các hướng dẫn viên Trekking chuyên nghiệp, được đào tạo bài bản và có nhiều kinh nghiệm, sẽ đồng hành cùng bạn Họ thường là những huấn luyện viên đã từng tham gia nhiều tour trước đó, hiểu rõ về địa hình và những khó khăn có thể gặp phải trong hành trình.
Các doanh nghiệp kinh doanh dịch Trekking
Hiện nay, các công ty kinh doanh du lịch trekking tại Việt Nam chủ yếu hoạt động dựa trên kinh nghiệm tự học và thông tin từ mạng, mà không có quy chuẩn rõ ràng Huấn luyện viên và hướng dẫn viên thường thiếu chứng chỉ chuyên môn, dẫn đến việc nhiều người chỉ thực hiện nhiệm vụ trông khách mà không đảm bảo an toàn cho du khách Để phát triển loại hình du lịch này và thu hút khách quốc tế, Nhà nước cần thiết lập các tiêu chuẩn và rà soát các đơn vị không đáp ứng yêu cầu tối thiểu, đồng thời xử lý nghiêm những doanh nghiệp coi nhẹ an toàn trong hoạt động du lịch mạo hiểm.
Du lịch trekking nước ngoài là một hình thức du lịch chuyên biệt và an toàn, với đội ngũ huấn luyện viên và hướng dẫn viên có chứng chỉ hành nghề Trước khi tham gia, du khách cần trải qua kiểm tra sức khỏe và được huấn luyện, thực hành để đảm bảo an toàn và trải nghiệm tốt nhất.
Từ việc đóng bảo hiểm, trực cứu hộ cho đến trang thiết bị phải đảm bảo
Thị trường du lịch Trekking tại Việt Nam đang trải qua sự hồi sinh mạnh mẽ, nhờ vào nỗ lực của các doanh nghiệp trong việc chuyên nghiệp hóa và phát triển những ý tưởng mới lạ, tạo ra sản phẩm độc đáo mang dấu ấn riêng.
Các tổ chức và hội nhóm du lịch Trekking thường xuất phát từ niềm đam mê khám phá và thể hiện bản thân Những nhóm này được thành lập từ những cá nhân có ý tưởng sáng tạo, với sự chuẩn bị kỹ lưỡng và kinh nghiệm của những người dẫn đoàn, giúp chuyến đi trở nên thú vị và ý nghĩa hơn Nhóm “phượt” là một trong những tổ chức nổi bật, mặc dù có quy định nghiêm ngặt và đội ngũ huấn luyện viên cũng như quản lý thành viên, nhưng vẫn không tránh khỏi những tai nạn đáng tiếc.
Một số tuyến du lịch phục vụ du lịch Trekking tại Sa Pa
2.5.1 Một số tuyến Trekking a Tuyến Phan Si Păng Đối với nhiều du khách quốc tế thích mạo hiểm và cảm giác mạnh thì điều thú vị nhất của họ là đến Sa Pa để được thử sức mình qua việc chinh phục đỉnh Phan Si Păng cao 3.143m, từng được mệnh danh là nóc nhà của Đông Dương
Vào những năm đầu thế kỷ XX, người Pháp đã chinh phục đỉnh Phan Si Păng với mục đích khảo sát địa hình, vẽ bản đồ và thu thập tài liệu về địa chất, sinh thái và dân tộc học Tại độ cao 2.963m, họ đã để lại một cột mốc được xây dựng vào năm 1905, đánh dấu sự hiện diện của họ tại khu vực này.
Năm 1960, một đoàn chuyên gia địa chất Ba Lan đã thực hiện chuyến khảo sát tại đỉnh Phan Xi Păng, khu vực rừng núi Tây Bắc Trong quá trình khảo sát, họ đã xây dựng một cột trụ bằng bê tông, tuy nhiên, hiện nay cột trụ này đã bị nứt vỡ do ảnh hưởng của thời tiết.
Năm 1984, một đoàn vận động viên leo núi người Nga và Đức đã chinh phục đỉnh Phan Si Păng bằng các dụng cụ chuyên nghiệp, để lại một khối kim loại hình chóp bằng inox cao 70cm trên đỉnh núi Khối kim loại này, với đáy mỗi cạnh 50cm, vẫn còn tồn tại cho đến ngày nay Đến năm 1995, các đơn vị kinh doanh du lịch tại Sa Pa và Hà Nội đã bắt đầu khai thác tuyến leo núi chinh phục đỉnh Phan Si Păng.
Có ba tuyến trekking phổ biến để chinh phục đỉnh Phan Si Păng, mỗi tuyến có điểm xuất phát và kết thúc khác nhau, nằm ở các khu vực dưới chân núi và ở độ cao khác nhau Những tuyến đường này hiện đang được các công ty lữ hành khai thác, thu hút nhiều du khách khám phá vẻ đẹp hùng vĩ của núi rừng.
Bảng 2.7 Các tuyến Trekking Phan Si Păng
Tuyến 1: Sa Pa – Trạm Tôn – Phan Si
Tuyến Trạm Tôn là lựa chọn phổ biến nhất cho những người muốn chinh phục đỉnh núi với thời gian ngắn và yêu cầu thể lực không cao Nằm ở độ cao 1.900m so với mực nước biển, tuyến leo núi này có lộ trình lên và xuống giống nhau, do đó không đa dạng về cảnh quan như hai tuyến khác Tuyến Trạm Tôn rất phù hợp cho những ai có thời gian hạn chế và có mức độ thể lực trung bình.
Tuyến 2: Sa Pa – Sín Chải – Phan Si
Bao gồm hai lựa chọn Trạm Tôn –
Sín Chải và Sín Chải – Trạm Tôn
Sín Chải, nằm ở độ cao 1.260m so với mực nước biển và cách trung tâm thị trấn Sa Pa 5km, là một tuyến đường ít người chọn hơn so với Trạm Tôn – Sín Chải do độ dốc cao hơn Tuy mặc dù cảnh quan ở Sín Chải tương đối đa dạng, nhưng thời gian chinh phục lại ngắn hơn, chỉ trong một ngày, và có đặc điểm là phải lặp lại đỉnh Phan Si Păng khi leo xuống Tuyến đường này rất phù hợp cho những du khách không có nhiều thời gian, với yêu cầu leo núi trung bình khoảng 8 giờ mỗi ngày, không tính thời gian nghỉ ăn trưa và các cuộc nghỉ ngắn.
Tuyến 3: Sa Pa – Cát Cát – Phan Si
Xuất phát ở thung lũng Cát Cát (làng Cát Cát), cách trung tâm thị trấn Sa
Cát Cát là tuyến leo núi dài nhất với độ cao 1.245m so với mặt nước biển, kéo dài khoảng 3km và có độ dốc lớn nhất Tuyến đường này được đánh giá là thú vị nhất nhờ cảnh quan và địa hình đa dạng, với hành trình không lặp lại Du khách cần chuẩn bị sức khỏe tốt để leo núi khoảng 8 giờ mỗi ngày, không bao gồm thời gian nghỉ ăn trưa (khoảng 1 giờ) và những khoảng nghỉ ngắn (7-10 phút).
Trekking Phan Si Păng có ba tuyến đường chính với độ dài lần lượt là 11km, 15km và 22km Trong đó, tuyến 1 dễ đi nhất với độ dốc nhỏ và mức độ nguy hiểm thấp Tuyến 2 có độ khó trung bình, trong khi tuyến 3 là khó nhất với độ dốc lớn và mức độ nguy hiểm cao.
Mỗi tuyến leo núi có độ dài và độ khó khác nhau, vì vậy du khách nên lựa chọn tuyến đi phù hợp dựa trên sở thích, sức khỏe và điều kiện thời tiết.
Hình 2.1 Lược đồ các tuyến du lịch Trekking Phan Si Păng
Bảng2.8 Khoảng cách độ dài điểm trên các tuyến du lịch Trekking
Stt Từ Đến Độ dài
1 Sa Pa Trạm Tôn 16 Ô tô, xe máy, xe đạp…
2 Trạm Tôn Phan Si Păng 11 Đi bộ (Trek)
3 Sa Pa Sín Chải 5 Ô tô, xe máy, xe đạp…
4 Sín Chải Phan Si Păng 15 Đi bộ (Trek)
5 Sa Pa Cát Cát 2 Xe máy, đi bộ (Trek)
6 Cát Cát Phan Si Păng 22 Đi bộ (Trek)
Bảng 2.9 Lịch trình của tour Phan Si Păng Ngày Buổi Giờ Độ cao (km) Hoạt động
Sáng 9h00 1.500 Xuất phát từ thị trấn Sa Pa
9h30 1.945 Bắt đầu Trek từ núi Xẻ 12h15 2.300 Nghỉ ăn trưa
Ngày Buổi Giờ Độ cao (km) Hoạt động
9h00 2.700 Tiếp tục Trek 11h30 3.143 Lên đến đỉnh Phan Si Păng 11h45 3.143 Rời đỉnh và bắt đầu xuống
13h00 2.700 Nghỉ ăn trưa 13h45 2700 Tiếp tục Trek 18h10 2.100 Dựng lều, ăn tối và nghỉ đêm
13h00 1.700 Nghỉ ăn trưa 13h45 1.700 Tiếp tục Trek 16h30 1.450 Về đến thôn Sín Chải 16h45 1.500 Đoàn về đến khách sạn
Hình 2.2 Sơ đồ hóa lịch trình của tour Phan Si Păng b Tuyến Sa Pa – Núi Hàm Rồng – Bản Cát Cát – Tả Van – Thung lũng Mường Hoa
Tại vùng cao Tây Bắc, đồng bào dân tộc ít người đã sống hòa thuận và ấm áp, hình thành những bản làng cộng đồng giữa thiên nhiên hùng vĩ Ở Sa Pa, du khách sẽ khám phá những khung cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp và trải nghiệm cuộc sống giản dị của người dân địa phương, mang lại nguồn cảm hứng bất tận và những cảm xúc sâu sắc.
Phan Si Păng Sín Chải
Bảng 2.10 Các điểm du lịch Trekking trong tuyến
Sa Pa, tọa lạc ở phía Tây Bắc của Việt Nam, là một huyện vùng cao thuộc tỉnh Lào Cai Nơi đây, dù khiêm tốn và yên bình, lại ẩn chứa nhiều điều kỳ diệu của thiên nhiên Cảnh sắc tuyệt đẹp của Sa Pa thu hút du khách bởi vẻ đẹp hoang sơ và hùng vĩ.
Pa là sự hòa quyện giữa sức sáng tạo của con người và vẻ đẹp của địa hình đồi núi, cùng màu xanh tươi mát của rừng Tất cả tạo nên một bức tranh thiên nhiên với bố cục hài hòa, hình thành một vùng đất đầy cảnh sắc thơ mộng và hấp dẫn.
Thị trấn Sa Pa, nằm giữa làn mây bồng bềnh, như một thành phố huyền ảo trong sương, tạo nên bức tranh sơn thủy hữu tình Với độ cao trung bình từ 1.500m đến 1.800m, Sa Pa sở hữu khí hậu trong lành và mát mẻ, mang đậm sắc thái của vùng ôn đới với nhiệt độ trung bình từ 15 đến 18 độ C Đây chính là tài nguyên vô giá thu hút du khách đến khám phá vẻ đẹp thiên nhiên nơi đây.
Bản Cát Cát, cách trung tâm thành phố Sapa khoảng 2km và nằm gần núi Fanxipan, là điểm đến lý tưởng cho du khách yêu thiên nhiên và văn hóa Việt Nam Tọa lạc tại xã San Sả Hồ, huyện Sapa, tỉnh Lào Cai, bản làng này mang đến trải nghiệm du lịch sinh thái tuyệt vời với cảnh sắc núi Hoàng Liên Sơn hùng vĩ và không khí trong lành Được hình thành từ thế kỷ 19, bản chủ yếu có người dân tộc Mông sinh sống và đã thu hút sự chú ý của người Pháp vào thế kỷ 20 khi họ xây dựng nhà máy thủy điện và chọn nơi đây làm khu nghỉ dưỡng Để khám phá vẻ đẹp và đời sống văn hóa của người Mông, du khách cần đi bộ để tận hưởng trọn vẹn không gian nơi này.