Hiện đại hóa Cục Hải quan thành phố Hồ Chí Minh.Hiện đại hóa Cục Hải quan thành phố Hồ Chí Minh.Hiện đại hóa Cục Hải quan thành phố Hồ Chí Minh.Hiện đại hóa Cục Hải quan thành phố Hồ Chí Minh.Hiện đại hóa Cục Hải quan thành phố Hồ Chí Minh.Hiện đại hóa Cục Hải quan thành phố Hồ Chí Minh.Hiện đại hóa Cục Hải quan thành phố Hồ Chí Minh.
HIỆ N Đ ẠI HÓA HẢI QUAN VÀ GIỚI THIỆU CỤC HẢI QUAN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
Sự cần thiết hiệ n đ ại hóa Cục Hải quan thành phố Hồ Chí Minh
Hiện đại hóa Hải quan theo Chiến lược phát triển Hải quan đến năm 2020 nhằm xây dựng Hải quan Việt Nam hiện đại với cơ chế, chính sách minh bạch và thủ tục hải quan đơn giản, đạt chuẩn quốc tế Điều này bao gồm việc ứng dụng công nghệ thông tin, xử lý dữ liệu tập trung và quản lý rủi ro hiệu quả, tương đương với các nước tiên tiến ở Đông Nam Á Mục tiêu là xây dựng lực lượng Hải quan chuyên nghiệp, trang bị hiện đại, hoạt động hiệu quả, góp phần thúc đẩy thương mại hợp pháp, phát triển du lịch, thu hút đầu tư nước ngoài, đồng thời đảm bảo an ninh quốc gia và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của tổ chức, cá nhân.
Hiện đại hóa hải quan là yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh hội nhập, đòi hỏi nghiên cứu các khía cạnh cơ bản như thể chế, nghiệp vụ hải quan, tổ chức bộ máy, nguồn lực và khả năng ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động của Ngành.
Hiện đại hóa hải quan yêu cầu xây dựng một khuôn khổ pháp lý đầy đủ và đồng bộ, tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế Hệ thống pháp luật hải quan hiện đại cần bao gồm quy định về thủ tục hải quan, quản lý hải quan, cơ chế tạo thuận lợi cho thương mại, quy định về thu ngân sách, kiểm soát biên giới, xử phạt và khiếu nại, cũng như quy định về quyền hạn của Hải quan tương xứng với trách nhiệm thực thi pháp luật liên quan.
Hiện đại hóa công tác nghiệp vụ hải quan là cần thiết, bao gồm việc đơn giản hóa và hài hòa hóa các quy trình thủ tục hải quan theo chuẩn mực quốc tế Thủ tục hải quan chủ yếu được thực hiện điện tử tại các địa bàn trọng điểm, với việc trao đổi thông tin trước khi hàng đến qua các phương thức hiện đại với hãng vận chuyển Thanh toán điện tử với ngân hàng thương mại và trao đổi giấy phép điện tử với cơ quan quản lý cũng được thực hiện Cơ chế ưu tiên đặc biệt về thủ tục và an ninh theo chuẩn mực của Tổ chức Hải quan Thế giới (WCO) được áp dụng, cùng với quản lý rủi ro hệ thống trong nghiệp vụ hải quan Dữ liệu thông quan được xử lý tập trung, thực hiện cơ chế Một cửa quốc gia và Một cửa ASEAN, với thời gian giải phóng hàng nhập khẩu đạt mức tiên tiến so với các nước trong khu vực.
Nâng cao năng lực và trình độ quản lý thuế của Hải quan Việt Nam là cần thiết để đạt tiêu chuẩn của các nước tiên tiến trong khu vực, nhằm đảm bảo quản lý thuế công bằng, minh bạch và hiệu quả Công tác chống buôn lậu cần được tổ chức một cách sâu sắc và có trọng điểm, phù hợp với các cam kết quốc tế về phòng chống khủng bố, chống rửa tiền, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ trong lĩnh vực hải quan, cũng như tăng cường hợp tác kiểm soát chung.
Hoạt động kiểm tra sau thông quan cần đạt trình độ chuyên nghiệp và hiệu quả, dựa trên nguyên tắc quản lý rủi ro Quy trình quản lý sau thông quan được ứng dụng công nghệ thông tin để phân loại doanh nghiệp xuất nhập khẩu, kiểm soát các doanh nghiệp và mặt hàng có độ rủi ro cao.
Hiện đại hóa tổ chức bộ máy và nguồn lực hải quan là cần thiết để thực thi nhiệm vụ và phát triển kinh tế xã hội đất nước Lực lượng hải quan cần trở thành đội ngũ chuyên nghiệp, có chuyên môn sâu, hoạt động minh bạch và liêm chính Họ phải có hiệu lực, hiệu quả, và nhanh chóng thích nghi với những thay đổi trong môi trường và công nghệ mới, đồng thời đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế và khu vực.
Hiện đại hóa hệ thống công nghệ thông tin hải quan là bước quan trọng, với nền tảng xử lý dữ liệu tập trung, tích hợp đầy đủ các chức năng như hồ sơ hải quan điện tử, bản lược khai điện tử (E-manifest), thanh toán điện tử và giấy phép điện tử Đồng thời, cần xây dựng các trung tâm xử lý dữ liệu cấp vùng và cấp ngành, đảm bảo hệ thống CNTT đạt tiêu chuẩn an ninh và an toàn cao Việc xây dựng cổng thông tin điện tử kết nối với các bộ, ngành và cơ quan liên quan cũng là cần thiết để thực hiện cơ chế Một cửa quốc gia và Một cửa ASEAN.
Hiệ n đ ại hóa Hả i quan Tp HCM đ ể đáp ứng nhu cầu XNK của Tp
Thành phố Hồ Chí Minh đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế, tài chính, văn hóa và khoa học kỹ thuật của Việt Nam, góp khoảng 1/5 GDP và 1/3 tổng thu ngân sách quốc gia Với hệ thống hạ tầng đồng bộ và vị trí địa lý chiến lược, thành phố này là trung tâm giao thông thuận lợi, kết nối giữa các miền và khu vực Đông Nam Á, đồng thời liên thông với mạng lưới giao thông toàn cầu Thành phố Hồ Chí Minh nổi bật với tốc độ phát triển kinh tế hàng hóa và dịch vụ nhanh chóng, ổn định, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển kinh tế và văn hóa.
Khối lượng hàng hóa XNK qua các cảng TP.HCM giai đoạn 2015 - 2019
(Nguồn Cục CNTT & Thống kê - Tổng cục Hải quan)
Cục Hải Quan Thành phố Hồ Chí Minh đóng vai trò quan trọng trong ngành Hải quan và nền kinh tế quốc dân, với doanh thu hàng năm chiếm khoảng 40-55% tổng thu của toàn ngành Trong hai năm qua, thành phố đã đạt trung bình 1.620 tỷ đồng/ngày làm việc, và năm 2019, Cục Hải quan Tp Hồ Chí Minh ghi nhận doanh thu ngân sách lên tới 118.862 tỷ đồng Đây cũng là địa phương có khả năng tự cân đối ngân sách và tỷ lệ nộp ngân sách trung ương cao nhất trong 63 tỉnh, thành.
Số thu nộp NSNN của Cục HQ Tp.HCM giai đoạn 2015 -2019
Thuế XNK HQVN 240,000 272,167 297,082 314,777 348,721 nghìn tỉ
Tỉ lệ so với HQVN 41.17 37.66 36.69 34.32 34.09 %
(Nguồn Cục CNTT & Thống kê - Tổng cục Hải quan)
Dự toán thu ngân sách của Thành phố Hồ Chí Minh năm 2020 đạt 405.828 tỉ đồng, vượt qua tổng thu ngân sách của 57 tỉnh, thành phố trên toàn quốc, chỉ đạt 401.334 tỉ đồng (Nguồn: Phụ chú số 33, Báo cáo chính trị Đại hội đại biểu Đảng bộ Tp HCM nhiệm kỳ 2020-2025).
Hệ thống cảng biển TP.HCM, với 41 cảng hàng hóa và tổng chiều dài cầu cảng 14.679 m, đóng vai trò quan trọng trong việc phân phối hàng hóa xuất nhập khẩu của Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam Quy hoạch đến năm 2020 sẽ có 46 cảng với 16.295 m cầu cảng, và đến năm 2030 sẽ đạt 48 cảng với tổng chiều dài 18.330 m Từ năm 1997 đến 2017, hơn 170.000 lượt tàu hàng quốc tế đã ra vào cảng TP.HCM, vận chuyển khoảng 1,1 tỉ tấn hàng hóa Năm 2017, tổng lượng hàng hóa xuất nhập cảnh qua các cảng đạt hơn 82 triệu tấn Trong 6 tháng đầu năm 2018, sản lượng hàng hóa qua các cảng biển đạt 55 triệu tấn, tăng 18% so với cùng kỳ năm 2017, trong khi sản lượng hàng hóa qua cảng, bến thủy nội địa đạt 14,37 triệu tấn, tăng 42% Đặc biệt, cảng Cát Lái chiếm hơn 70% lượng container xuất nhập của cả nước, với trung bình khoảng 22.000 xe container ra vào mỗi ngày, có thời điểm lên đến 23.500 xe/ngày đêm.
Trước những biến động kinh tế và chính trị trong nước và quốc tế, Hải quan các nước không chỉ thực hiện nhiệm vụ truyền thống mà còn phải đối mặt với các thách thức mới như chống khủng bố, rửa tiền, dịch bệnh, và bảo đảm an ninh xã hội Trong bối cảnh nguồn nhân lực hạn chế, yêu cầu này đòi hỏi các cơ quan Hải quan phải tiến hành cải cách và hiện đại hóa để đáp ứng hiệu quả hơn với tình hình hiện tại.
Hải quan Tp Hồ Chí Minh cần hiện đại hóa hoạt động thông qua các biện pháp như quản lý rủi ro, chuyển từ phương thức tiền kiểm sang hậu kiểm, và ứng dụng công nghệ thông tin để nâng cao hiệu quả quản lý và nghiệp vụ.
Các Mụ c đích chi ế n lư ợ c đ ể hiện thực Hiệ n đ ại hóa Hải quan Tp.HCM22 Chương 2 : THỰC TRẠNG HIỆ N Đ ẠI HÓA CỤC HẢI QUAN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
Bộ Tài chính đã ban hành Kế hoạch cải cách hiện đại hóa ngành hải quan theo Quyết định số 1614/QĐ-BTC Để thực hiện kế hoạch này, Tổng cục Hải quan đã phê duyệt kế hoạch triển khai cho 34 Cục Hải quan tại các tỉnh, thành phố, đồng thời xây dựng danh mục hiện đại hóa trọng tâm hàng năm theo từng lĩnh vực quản lý của các đơn vị trực thuộc.
Cục Hải quan Tp Hồ Chí Minh, trực thuộc Tổng cục Hải quan, là một trong những cục hải quan lớn nhất Việt Nam, đóng vai trò quan trọng trong công tác hiện đại hóa hải quan Từ năm 2016 đến 2025, Cục đã nỗ lực cải cách hành chính và thúc đẩy hiện đại hóa theo chỉ đạo của Tổng cục Hải quan và Bộ Tài chính Các mục tiêu hiện đại hóa được Cục Hải quan thành phố Hồ Chí Minh xác định bao gồm việc nâng cao hiệu quả quản lý hải quan, cải thiện dịch vụ công và ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động hải quan.
Triển khai hiệu quả Chương trình VNACCS/VCIS là một ưu tiên hàng đầu, nhằm nâng cao kiểm soát thủ tục hành chính và đảm bảo quy trình hải quan minh bạch Đồng thời, việc ứng dụng công nghệ thông tin và cải tiến lề lối làm việc sẽ góp phần nâng cao hiệu quả trong quản lý và thực hiện các thủ tục hải quan.
Hiện đại hóa quản lý nhà nước nhằm nâng cao hiệu quả và hiệu lực, cải thiện môi trường đầu tư, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp, từ đó thúc đẩy sự phát triển của Thành phố và cả nước.
Xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật hải quan hiện đại, đồng bộ, tuân thủ cải cách thủ tục hành chính và các cam kết quốc tế, bao gồm quy định về thủ tục hải quan, quản lý hải quan, cơ chế tạo thuận lợi cho thương mại, quản lý thuế, kiểm soát biên giới, chế tài xử lý vi phạm, giải quyết khiếu nại, và quy định quyền hạn của cơ quan hải quan tương xứng với trách nhiệm thực thi pháp luật liên quan.
Đến năm 2025, công tác nghiệp vụ hải quan sẽ tập trung vào việc đơn giản hóa và hiệu quả hóa các thủ tục quản lý, tuân thủ các chuẩn mực quốc tế Thủ tục hải quan chủ yếu sẽ được thực hiện qua phương thức điện tử tại các khu vực trọng điểm Thông tin sẽ được trao đổi trước khi hàng đến, và quản lý giấy phép cũng sẽ được thực hiện bằng phương thức điện tử Cơ chế doanh nghiệp ưu tiên sẽ được áp dụng theo các chuẩn mực của Tổ chức Hải quan Thế giới (WCO), cùng với việc áp dụng phương pháp quản lý rủi ro hệ thống trong các nghiệp vụ hải quan Ngoài ra, sẽ triển khai cơ chế một cửa hải quan quốc gia và tham gia vào cơ chế một cửa ASEAN.
Nâng cao năng lực quản lý thuế để đạt tiêu chuẩn quốc tế, đảm bảo tính công bằng, minh bạch và hiệu quả Tăng cường ý thức tuân thủ pháp luật của người nộp thuế nhằm bảo vệ lợi ích quốc gia và giảm thiểu thách thức trong quá trình hội nhập Đảm bảo nguồn thu ổn định cho ngân sách quốc gia.
Tổ chức và nâng cao chất lượng công tác nghiệp vụ cơ bản nhằm phòng chống hiệu quả hoạt động buôn lậu và vận chuyển hàng cấm qua biên giới Triển khai cam kết quốc tế về chống khủng bố, rửa tiền, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và hợp tác hải quan trong kiểm soát chung Thực hiện áp dụng các hàng rào kỹ thuật theo quy định pháp luật và phù hợp với thông lệ quốc tế.
Tổ chức bộ máy hải quan hiện đại cần được xây dựng theo nguyên tắc tập trung thống nhất, nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội và tăng cường quản lý Nhà nước, đồng thời đảm bảo an ninh quốc gia Lực lượng hải quan phải có trình độ chuyên nghiệp, hoạt động minh bạch, liêm chính, hiệu quả, và nhanh chóng thích ứng với những thay đổi trong môi trường, công nghệ cũng như yêu cầu hội nhập quốc tế.
Ứng dụng công nghệ thông tin đang hướng tới việc xây dựng hệ thống hiện đại, tập trung vào việc xử lý dữ liệu một cách hiệu quả Hệ thống này sẽ tích hợp đầy đủ các chức năng cần thiết, nhằm tối ưu hóa quy trình và nâng cao hiệu suất công việc.
Xử lý hồ sơ hải quan điện tử là một bước quan trọng trong việc xây dựng cổng thông tin điện tử, giúp kết nối và trao đổi thông tin hiệu quả với các cơ quan liên quan Điều này hỗ trợ việc thực hiện cơ chế hải quan một cửa quốc gia và một cửa khu vực ASEAN, nâng cao hiệu quả quản lý hải quan và tạo thuận lợi cho thương mại.
Theo chỉ đạo tại Kế hoạch hiện đại hóa ban hành kèm Quyết định sổ
1614/QĐ-BTC ngày 19 tháng 7 năm 2016 của Bộ trưởng Bộ Tài chính, Tổng cục
Hải quan để hiện đại hóa Cục Hải quan thành phố Hồ Chí Minh, cần thực hiện nhiệm vụ hiện đại hóa hải quan đến năm 2025 như sau:
Cục Hải quan cần được hoàn thiện để đạt tiêu chuẩn hiện đại, thực hiện đầy đủ và minh bạch các cơ chế, chính sách Quy trình thủ tục hải quan phải đơn giản, hài hòa và đạt chuẩn quốc tế, dựa trên ứng dụng công nghệ thông tin và xử lý dữ liệu tập trung Đồng thời, cần áp dụng rộng rãi phương thức quản lý rủi ro, nhằm đạt trình độ tương đương với các nước tiên tiến trong khu vực Đông Nam Á.
Đội ngũ cán bộ công chức hải quan cần được hoàn thiện với trình độ chuyên nghiệp và chuyên sâu, trang bị kỹ thuật hiện đại để hoạt động hiệu quả Việc này không chỉ tạo thuận lợi cho các hoạt động thương mại hợp pháp và phát triển du lịch, mà còn thu hút đầu tư nước ngoài, đảm bảo an ninh quốc gia và an toàn xã hội Đồng thời, điều này cũng bảo vệ lợi ích của nhà nước cũng như quyền và nghĩa vụ hợp pháp của tổ chức, cá nhân.
Hiện thực hóa nhiệm vụ hiện đại hóa Cục Hải quan thành phố Hồ Chí Minh phải thực hiện các Mục đích chiến lược như sau:
Chiến lược 1 nhằm tạo thuận lợi và kiểm soát trong quản lý hải quan cho doanh nghiệp và tổ chức cá nhân, từ đó thúc đẩy an ninh và tạo điều kiện cho thương mại quốc tế Mục tiêu cũng bao gồm đảm bảo nguồn thu, bảo vệ an ninh, an toàn xã hội và sức khỏe cộng đồng.
Chỉ tiêu để đạt được các mục tiêu cơ bản của Mục đích chiến lược 1:
Thủ tục hải quan hiện nay được thực hiện linh hoạt "mọi nơi - mọi lúc - mọi phương tiện", cho phép người khai hải quan thực hiện khai báo 24/7 trên các thiết bị cố định và di động.
Triển khai các văn bản pháp luật và tuyên truyền hỗ trợ doanh nghiệp 30 2.2 Đơn
Cục Hải quan thành phố Hồ Chí Minh đã phối hợp với các đơn vị thuộc Tổng cục Hải quan để triển khai các văn bản mới nhằm hỗ trợ cán bộ công chức và cộng đồng doanh nghiệp Đồng thời, Cục cũng tổ chức các hội nghị đối thoại với doanh nghiệp ở cấp Cục và Chi cục để thông tin và hướng dẫn thực hiện các văn bản mới này, đảm bảo doanh nghiệp nắm rõ và thực hiện đúng quy định.
Tuyên truyền và phổ biến pháp luật, cùng với việc hỗ trợ và tạo thuận lợi cho thương mại, là những nội dung quan trọng trong kế hoạch số 77/KH-HQHCM ngày 04/01/2019 Kế hoạch này nhằm triển khai chương trình "Cộng đồng Doanh nghiệp và Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh tiếp tục là đối tác tin cậy, đồng hành cùng phát triển năm 2019" Hàng năm, nhiều hội nghị đối thoại với doanh nghiệp đã được tổ chức hoặc phối hợp tổ chức, nhằm tăng cường mối quan hệ và hỗ trợ doanh nghiệp trong hoạt động thương mại.
Tổng Lãnh sự quán Canada, Tông Lãnh sự quán Anh, Bí thư thứ nhất Đại sứ quán New Zealand khu vực Đông Nam Á, Tông Lãnh sự quán Tây Ban Nha, và đại diện USAID tại Việt Nam đã tổ chức Hội nghị đối thoại với cộng đồng doanh nghiệp làm đại lý thủ tục hải quan tại thành phố Đoàn công tác Ban quản lý dự án TFP cũng tham gia sự kiện này.
Tham gia hội nghị giữa Eurocham và Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh nhằm thúc đẩy tổ chức hội nghị đối thoại thường niên 2019, chuyên đề Hiệp định TTP và EVFTA, đồng thời tiến hành đối thoại với cộng đồng doanh nghiệp Anh quốc tại TP Hồ Chí Minh.
Tham gia Hội nghị đối thoại giữa Doanh nghiệp và Chính quyền thành phố do UBND TP tổ chức, cùng với Hội nghị gặp gỡ lãnh đạo Thành phố và các Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài năm 2019.
Tổ chức hội nghị đối thoại giữa Hải quan và Doanh nghiệp tại Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 nhằm tăng cường sự hợp tác và hiểu biết lẫn nhau Sự kiện này tạo cơ hội cho các doanh nghiệp nêu lên những khó khăn và thắc mắc trong quá trình làm thủ tục hải quan, từ đó giúp cải thiện quy trình và nâng cao hiệu quả công việc.
Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 4, cùng với Chi cục Hải quan quản lý hàng gia công và Chi cục Hải quan quản lý hàng đầu tư, sẽ tiếp tục triển khai kế hoạch tuyên truyền hàng năm trên các phương tiện báo đài.
Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh tiếp tục thực hiện Kế hoạch số 446/KH-HQHCM, ngày 01/3/2019, nhằm phổ biến và giáo dục pháp luật cho cán bộ công chức Hải quan, đồng thời tuyên truyền và hỗ trợ thông tin cho người khai hải quan Hội nghị công bố Đề án tạo thuận lợi thương mại theo Quyết định 2318 về Thủ tục Hải quan trong Logistics và chống ùn tắc hàng hóa tại cảng Cát Lái đã được tổ chức Đề án này nhằm rút ngắn thời gian thực hiện thủ tục, giảm chi phí di chuyển cho doanh nghiệp, từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động Logistics trong xuất nhập khẩu qua cảng Cát Lái, góp phần giảm ùn tắc hàng hóa, nâng cao sự hài lòng của doanh nghiệp đối với quy trình thủ tục hải quan và giao nhận hàng hóa, đồng thời đảm bảo nguồn thu ngân sách địa phương.
Phối hợp với các cơ quan như: Phòng Thuơng mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Trung tâm X c tiên Thương mại và Đâu tư TP HCM (ITPC), Ban
Quản lý khu chế xuất và khu công nghiệp TP HCM (HEPZA) phối hợp cùng các Hiệp hội doanh nghiệp trong và ngoài nước tổ chức tập huấn về các quy định hải quan mới Mục tiêu là giúp cộng đồng doanh nghiệp hiểu rõ và thực hiện đúng các quy định này, đồng thời kịp thời giải đáp những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện thủ tục hải quan.
Lãnh đạo Cục và Chi cục đã tăng cường tiếp xúc với doanh nghiệp để lắng nghe và chia sẻ những khó khăn mà họ gặp phải Họ tổ chức các hội nghị đối thoại doanh nghiệp định kỳ và đột xuất, bao gồm cả hội nghị trực tuyến, nhằm giải đáp các vướng mắc về thủ tục hải quan Tại các Chi cục, các Tổ hướng dẫn thủ tục được thành lập để hỗ trợ giải quyết khiếu nại và vướng mắc, với sự tham gia của cán bộ có chuyên môn cao, sẵn sàng hướng dẫn và giải đáp trực tiếp cho doanh nghiệp trong quá trình làm thủ tục hải quan.
Xây dựng và phát triển đại lý hải quan là bước quan trọng nhằm nâng cao tính chuyên nghiệp của đội ngũ làm thủ tục hải quan Điều này không chỉ tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp trong việc thông quan hàng hóa nhanh chóng mà còn góp phần nâng cao hiệu quả quản lý hải quan.
Cung cấp thông tin công khai, minh bạch và đầy đủ về thủ tục hành chính và các văn bản quy định trong lĩnh vực hải quan là nhiệm vụ quan trọng nhằm hỗ trợ doanh nghiệp và các đối tượng liên quan Thông tin này sẽ được đăng tải kịp thời trên cổng thông tin điện tử của Cục Hải quan Bên cạnh đó, Cục cũng duy trì chuyên mục Hỏi đáp trực tuyến để giải đáp các vướng mắc của tổ chức và cá nhân.
2.2 Đơn giản hóa quy trình nghiệp vụ bằng phương thức điện tử.
Hiện đại hóa Cục hải quan Tp.HCM tập trung vào việc cải tiến nghiệp vụ hải quan, bao gồm việc đơn giản hóa và hài hòa hóa các quy trình thủ tục hải quan theo chuẩn mực quốc tế Thủ tục hải quan chủ yếu được thực hiện qua phương thức điện tử tại các khu vực trọng điểm, đồng thời thực hiện trao đổi thông tin hiện đại với các hãng vận chuyển trước khi hàng đến Ngoài ra, thanh toán điện tử với ngân hàng thương mại và trao đổi giấy phép điện tử với các cơ quan quản lý cấp phép cũng được triển khai.
2.2.1 Sử dụng Hệ thống quản lý hải quan tự động tại cảng, kho, bãi VASSCM để giảm bớt khâu thủ tục thông quan hàng hóa
Trong những năm gần đây, cải cách và hiện đại hóa hải quan đã mang lại nhiều thuận lợi cho doanh nghiệp trong thủ tục hải quan Tuy nhiên, việc quản lý và giám sát hàng hóa tại cảng biển và cảng hàng không quốc tế vẫn chưa hiệu quả do hạn chế trong kết nối và trao đổi thông tin giữa cơ quan hải quan và doanh nghiệp kinh doanh cảng Hệ quả là cơ quan hải quan gặp khó khăn trong việc theo dõi và quản lý hàng hóa tại cảng, dẫn đến thời gian lưu giữ hàng hóa kéo dài và chi phí lưu kho bãi tăng cao.
Từ giữa năm 2017, Tổng cục Hải quan đã triển khai Hệ thống quản lý hải quan tự động (VASSCM) nhằm giảm thời gian và chi phí thông quan hàng hóa, đồng thời đơn giản hóa thủ tục hải quan Hệ thống này sử dụng công nghệ thông tin tập trung để trao đổi và cập nhật thông tin giữa cơ quan hải quan và các doanh nghiệp kinh doanh kho, bãi, cảng biển, cảng hàng không, giúp theo dõi chặt chẽ quá trình di chuyển và tình trạng hàng hóa Việc áp dụng VASSCM không chỉ nâng cao hiệu quả quản lý, kiểm tra và giám sát hải quan mà còn tăng cường tính tuân thủ của doanh nghiệp, ngăn ngừa gian lận thương mại và đảm bảo an ninh quốc gia Các bên tham gia bao gồm cơ quan hải quan, doanh nghiệp logistics, hãng tàu, hãng hàng không, và các cơ quan quản lý liên quan.
Giám sát hàng hóa bằ ng seal đ ịnh vị đ ể giảm tiêu tốn nhân sự
Khi hải quan giám sát hàng hóa từ điểm A đến B, cần đảm bảo tính nguyên trạng của hàng hóa Trước đây, việc này thường được thực hiện thủ công, yêu cầu nhiều thời gian và công sức từ công chức Một cải tiến là sử dụng niêm phong hải quan có đánh số để theo dõi hàng hóa, tuy nhiên phương pháp này vẫn có nhược điểm khi có thể bị lợi dụng để đánh tráo hàng hóa Để nâng cao hiệu quả giám sát và tiết kiệm nguồn lực, Hải quan Tp Hồ Chí Minh đã triển khai hệ thống seal định vị, giúp theo dõi quá trình di chuyển của hàng hóa và đảm bảo nguyên trạng trong suốt quá trình giám sát.
Mô tả Hệ thống giám sát seal định vị điện tử (GPS Seal)
Mô hình Hệ thống giám sát seal định vị điện tử bao gồm Trung tâm giám sát tại Tổng cục Hải quan và các cục hải quan địa phương, hoạt động 24/7 Trung tâm tại Tổng cục do Cục Điều tra chống buôn lậu quản lý, trong khi các cục hải quan tỉnh, thành phố được quy định bởi cục trưởng Trạm giám sát seal định vị điện tử tại chi cục hải quan cũng hoạt động 24/7, đảm bảo giám sát trực tuyến quá trình vận chuyển của container và phương tiện có gắn seal Dữ liệu giám sát được lưu trữ trên Hệ thống quản lý seal định vị điện tử, là cơ sở để xử lý các vụ việc liên quan.
Cục Hải quan Tp Hồ Chí Minh sẽ triển khai việc sử dụng seal định vị GPS cho hàng hóa đang được giám sát hải quan khi vận chuyển bằng container Điều này áp dụng cho cả hàng hóa xuất khẩu và nhập khẩu, nhằm đảm bảo việc giám sát hải quan được thực hiện một cách độc lập và kết hợp hiệu quả.
Seal định vị được sử dụng để gắn trên container trong vận chuyển đường bộ và trên phương tiện vận tải trong trường hợp vận chuyển đường thủy Đối với container xếp nhiều tầng và chồng khít, seal sẽ không thể gắn trực tiếp lên container.
Việc lựa chọn container để gắn niêm phong hải quan điện tử dựa vào thông tin từ hệ thống nghiệp vụ hải quan, bao gồm tờ khai hải quan, thông tin về container hàng hóa và phương tiện chuyên chở Nếu có thông tin bổ sung, chi cục trưởng chi cục hải quan sẽ phê duyệt danh sách container và phương tiện vận tải cần gắn niêm phong.
Gắn seal định vị giúp cơ quan Hải quan theo dõi lô hàng trong suốt quá trình vận chuyển, từ lộ trình di chuyển đến vị trí thời gian thực Điều này cho phép họ xem lại lịch sử hành trình và đối chiếu với thông tin đăng ký về thời gian di chuyển cũng như thời gian dừng đỗ.
Hệ thống theo dõi giám sát hàng hóa thông qua seal định vị cung cấp cảnh báo khi có sự cố như đi sai tuyến đường đã đăng ký, mở khóa thiết bị seal GPS, mất kết nối GSM hoặc GPS, và can thiệp trái phép vào seal GPS như phá khóa, cắt dây, hoặc mở seal không đúng cách.
Hệ thống seal định vị là một mô hình quản lý tiên tiến, giúp cơ quan Hải quan kiểm soát chặt chẽ quá trình vận chuyển hàng hóa Mô hình này đảm bảo giám sát hiệu quả các lô hàng xuất nhập khẩu có nguy cơ rủi ro cao, đồng thời phát hiện kịp thời các dấu hiệu vi phạm để xử lý thích hợp.
Việc mở rộng Hệ thống VASSCM và triển khai Đề án đầu tư hệ thống seal định vị điện tử sẽ nâng cao hiệu quả giám sát hàng hóa chịu sự giám sát hải quan vận chuyển bằng container Điều này không chỉ hoàn thiện quy trình quản lý hàng hóa của cơ quan hải quan mà còn đáp ứng những yêu cầu ngày càng cao trong quản lý hải quan hiện đại.
2.3 Thực hiện quy trình thủ tục tục hải quan bằng phương thức điện tử.
Kể từ năm 2004, Tổng cục Hải quan đã hiện đại hóa ngành Hải quan thông qua nhiều phương thức khai báo, từ khai báo hồ sơ giấy truyền thống đến khai báo từ xa và điện tử Hiện nay, hệ thống VNACCS/VCIS, một hệ thống thông quan tự động, đã được triển khai để nâng cao hiệu quả quản lý và thủ tục hải quan.
Thủ tục hải quan hiện nay được thực hiện mọi lúc, mọi nơi và trên mọi phương tiện, cho phép người khai hải quan thực hiện khai báo 24/7 thông qua các thiết bị di động và cố định có kết nối mạng Cục Hải quan Tp.HCM đã triển khai hệ thống thông quan tự động nhằm mục tiêu hiện đại hóa quy trình này Hệ thống đảm bảo việc khai báo và làm thủ tục hải quan thống nhất trên toàn quốc, với dữ liệu nhập xuất được lưu trữ tại một máy chủ duy nhất, hoạt động liên tục.
Hệ thống này cho phép doanh nghiệp thực hiện thủ tục hải quan đồng bộ và thống nhất trên toàn quốc Doanh nghiệp có thể khai báo hải quan ở bất kỳ địa điểm nào, sau đó đến nơi hàng đến hoặc hàng đi để hoàn tất các thủ tục cho lô hàng xuất nhập khẩu.
2.3.1 Hệ thống thông quan tự động VNACCS/VCIS
Hệ thống VNACCS/VCIS là Hệ thống thông quan tự động và Cơ chế một cửa quốc gia gồm 02 hệ thống nhỏ:
(i) Hệ thống thông quan tự động (gọi tắt là Hệ thống VNACCS);
(ii) Hệ thống cơ sở dữ liệu thông tin nghiệp vụ (gọi tắt là Hệ thống VCIS) Hệ thống VNACCS/VCIS gồm các phần mềm chủ yếu:
Khai báo điện tử (e-Declaration);
Hóa đơn điện tử (e-Invoice);
Thanh toán điện tử (e-Payment);
Quản lý hồ sơ rủi ro/tiêu chí rủi ro;
Quản lý doanh nghiệp XNK; Thông quan và giải phóng hàng; Giám sát và kiểm soát.
Hệ thống VNACCS, hay còn gọi là Hệ thống thông quan hàng hóa tự động của Việt Nam, được thiết kế nhằm mục đích thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu một cách hiệu quả.
Hệ thống VNACCS cải tiến so với hệ thống khai báo điện tử trước đây bằng cách tích hợp cả ba khâu: trước, trong và sau thông quan, trong khi hệ thống cũ chỉ tập trung vào khâu trong và sau Trước đây, khâu trước thông quan chỉ được thực hiện thí điểm qua Dự án E-manifest, yêu cầu các hãng tàu gửi toàn bộ thông tin manifest hàng hóa cho cơ quan Hải quan.
Hệ thống VNACCS đã được cải tiến so với hệ thống khai báo điện tử trước đây, bổ sung nhiều chức năng và thủ tục mới, bao gồm thủ tục đăng ký danh mục miễn thuế, áp dụng cho cả hàng mậu dịch và phi mậu dịch, quy trình đơn giản hóa cho hàng hóa trị giá thấp, cũng như quản lý hàng hóa tạm nhập - tái xuất.
Chức năng khác của Hệ thống VNACCS là tăng cường kết nối với các Bộ, Ngành bằng cách áp dụng Cơ chế một cửa (Single Window).
Áp dụng Kiể m tra sau thông quan đ ể rút ngắn thời gian thông quan 46
Trong những năm gần đây, hoạt động thương mại và đầu tư vào Việt Nam đã tăng nhanh chóng, dẫn đến số lượng tờ khai Hải quan tăng lên hơn 5,3 triệu tờ khai trong năm qua.
Từ năm 2012 đến 2016, số lượng tờ khai hải quan đã tăng lên hơn 9,48 triệu, yêu cầu ngành Hải quan phải cải thiện nhanh chóng cơ chế quản lý để phù hợp với quy định của WTO Phương thức quản lý hải quan truyền thống, với việc kiểm soát 100% luồng hàng hóa xuất nhập khẩu, đòi hỏi một lực lượng hải quan lớn tại cửa khẩu Điều này không chỉ tương ứng với sự gia tăng hàng hóa qua cửa khẩu mà còn gây ùn tắc do các thủ tục kiểm tra hải quan trước khi hàng hóa được thông quan.
Để đối phó với hạn chế về nguồn nhân lực và áp lực trong việc cân bằng giữa “tạo thuận lợi thương mại” và “kiểm soát Hải quan hiệu quả”, Hải quan Việt Nam đã chuyển đổi từ phương thức quản lý truyền thống “tiền kiểm” sang “hậu kiểm” Phương pháp kiểm tra sau thông quan cho phép hải quan thực hiện kiểm tra ở giai đoạn sau, từ đó đảm bảo tính tuân thủ của doanh nghiệp Việc giảm thiểu can thiệp của hải quan trong giai đoạn “tiền kiểm” thông qua Hệ thống quản lý rủi ro đã góp phần tạo thuận lợi cho đầu tư và thương mại, hỗ trợ sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam.
Cục Hải quan Tp HCM đã thực hiện nhiều cải cách và hiện đại hóa nhằm đơn giản hóa thủ tục và nâng cao hiệu quả hoạt động theo chuẩn mực quốc tế Nhiều dịch vụ công trực tuyến đã được triển khai, bao gồm hệ thống VNACCS/VCIS, giúp doanh nghiệp tra cứu biểu thuế và phân loại hồ sơ, từ đó rút ngắn thời gian thông quan và giảm chi phí Đồng thời, hoạt động Kiểm tra sau thông quan cũng được thực hiện để đảm bảo quản lý Nhà nước về hải quan, tạo sự công bằng cho doanh nghiệp tuân thủ pháp luật và truy thu thuế đối với những doanh nghiệp gian lận.
Theo Công ước Kyoto (2009) về đơn giản hóa và hài hòa thủ tục hải quan của
Tổ chức Hải quan thế giới thực hiện kiểm tra trên cơ sở kiểm toán để xác định tính xác thực của các tờ khai hàng hóa Biện pháp này bao gồm việc kiểm tra chứng từ, biên bản, hệ thống kinh tế và dữ liệu thương mại của các bên liên quan nhằm đảm bảo tính chân thật trong quy trình hải quan.
Theo Luật Hải quan (2005) tại Việt Nam, Kiểm tra sau thông quan (KTSTQ) là hoạt động của cơ quan hải quan nhằm xác minh tính chính xác và trung thực của các chứng từ do chủ hàng, người được ủy quyền, hoặc tổ chức, cá nhân xuất khẩu, nhập khẩu cung cấp Hoạt động này được thực hiện đối với hàng hóa đã được thông quan và cũng nhằm đảm bảo tuân thủ pháp luật trong quá trình làm thủ tục hải quan.
Trong quá trình làm thủ tục hải quan, cơ quan chức năng có thể nghi ngờ một số nội dung trên tờ khai nhưng chưa đủ cơ sở để bác bỏ trị giá khai báo Nhiều trường hợp, sau khi hàng hóa đã được thông quan, phòng nghiệp vụ mới có thời gian kiểm tra lại hồ sơ và phát hiện những điểm cần làm rõ, chủ yếu liên quan đến giá trị hàng hóa khai báo Do đó, cơ quan hải quan sẽ quyết định kiểm tra lại hồ sơ sau khi hàng đã thông quan.
Kiểm tra sau thông quan nhằm đảm bảo tính hợp lý và hợp lệ của số liệu trên tờ khai hải quan, ngăn chặn việc khai sai để trốn thuế Nếu cơ quan hải quan phát hiện sai phạm trong quá trình kiểm tra, người khai sẽ bị xử phạt theo quy định pháp luật và phải truy thu thuế nếu trước đó đã nộp thiếu.
Kiểm tra sau thông quan phải tuân thủ quy trình và cơ sở pháp lý theo điều 141 của thông tư 38/2014/TT-BTC, liên quan đến việc thu thập thông tin và xác minh phục vụ cho công tác kiểm tra này.
Cơ quan hải quan có quyền yêu cầu người khai hải quan và các tổ chức, cá nhân liên quan đến hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu cung cấp thông tin cần thiết để phục vụ cho hoạt động kiểm tra sau thông quan, theo quy định tại Điều 95.
96 Luật Hải quan và Điều 107, 108 Nghị định số 08/2015/NĐ-CP.
Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan và các Cục trưởng có quyền xác minh thông tin tại các cơ quan quản lý nhà nước, tổ chức, cá nhân liên quan khi phát hiện nghi vấn trong hồ sơ hải quan Trong trường hợp cần xác minh gấp tại trụ sở người khai hải quan, Trưởng đoàn kiểm tra có thể tiến hành xác minh theo quy định Việc xác minh được thực hiện thông qua văn bản yêu cầu và trả lời, hoặc cử người làm việc trực tiếp với đối tượng xác minh, và kết quả sẽ được ghi nhận bằng văn bản hoặc biên bản làm việc.
Mỗi năm, Cục Hải quan TP HCM tiến hành kiểm tra sau thông quan đối với khoảng 350 doanh nghiệp, với số tiền thuế truy thu bình quân đạt được từ công tác này.
145 tỉ đồng (nguồn Chi cục KTSTQ HQ Tp.HCM)
2.4 Hiện đại hóa tổ chức bộ máy và phương pháp quản lý
Trước sự gia tăng khối lượng công việc do lượng hàng hóa tăng và quy mô cảng biển, sân bay mở rộng, Cục hải quan TP.HCM phải đối mặt với thách thức đổi mới, hiện đại hóa trong bối cảnh hội nhập và các hiệp định đã ký kết Điều này diễn ra trong khi số lượng cán bộ công chức không được tăng thêm mà còn phải giảm, yêu cầu tổ chức bộ máy phải hiện đại hóa, đặc biệt là trong việc áp dụng khoa học công nghệ để nâng cao hiệu quả và hoàn thành tốt nhiệm vụ.
2.4.1 Xây dụng phần mềm HCAS nâng cao quản lý điều hành
Cục Hải quan Tp đang nỗ lực hiện đại hóa công tác nghiệp vụ nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển của ngành Hải quan, thông qua việc triển khai các phần mềm ứng dụng như VNACC – VCIS, EDOC và Cổng thông tin trực tuyến.
Hồ Chí Minh đã phát triển ứng dụng Công nghệ thông tin nhằm hỗ trợ mục tiêu hiện đại hóa, với hệ thống quản trị hải quan tập trung (HCAS) được Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh xây dựng và triển khai vào năm 2019 trên toàn đơn vị.