THỰC TRẠNG ÁP DỤNG PHÁP LUẬT TRONG KIỂM SÁT ĐIỀU TRA CÁC VỤ ÁN GIẾT NGƯỜI CỦA VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN TỈNH ĐỒNG NAI 2.1 Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động áp dụng pháp luật trong kiểm sát điều tra các vụ án giết người và cơ cấu tổ chức cán bộ của Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Đồng Nai
Thực tiễn áp dụng pháp luật trong kiểm sát điều tra các vụ án giết người của Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Đồng Nai
2.2.1 Kết quả áp dụng pháp luật trong kiểm sát điều tra các vụ án giết người của Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Đồng Nai
2.2.1.1 Những kết quả đạt được
Trong 5 năm (từ 2013 đến năm 2017) và 06 tháng đầu năm 2018, hoạt động ADPL trong KSĐT của VKSND nói chung và APDL trong KSĐT các vụ án giết người của VKSND tỉnh Đồng Nai đã đạt được những thành tích đáng kể, góp phần quan trọng vào cuộc đấu tranh phòng, chống tội phạm giết người trên địa bàn
Kết quả công tác kiểm sát điều tra của VKSND từ năm 2013 đến năm
2017 và 06 tháng đầu năm 2018 như sau:
VKSND tỉnh Đồng Nai đã thực hiện nghiêm túc công tác thụ lý hồ sơ và đánh giá các tình tiết liên quan đến vụ án hình sự, đặc biệt là các vụ án giết người Để đảm bảo việc giải quyết tố giác và tin báo về tội phạm được chặt chẽ và kịp thời, VKSND tỉnh đã mở hòm thư tiếp nhận thông tin từ người dân Theo quy định của BLTTHS, VKS chỉ tiếp nhận và chuyển thông tin đến CQĐT có thẩm quyền để xác minh, đồng thời thực hiện nhiệm vụ kiểm sát VKSND tỉnh cũng chủ động phối hợp với các cơ quan chức năng như Công an, Bộ đội biên phòng, Hải quan và Kiểm lâm thông qua Quy chế phối hợp liên ngành số 02/QCLN, tổ chức giao ban định kỳ nhằm phát hiện và xử lý kịp thời các vụ án theo đúng quy định pháp luật trong 5 năm qua.
Từ năm 2013 đến nửa đầu năm 2018, VKSND tỉnh Đồng Nai đã tiếp nhận tổng cộng 324 tố giác và tin báo về tội phạm giết người, trong đó năm 2013 ghi nhận 80 tin, năm 2014 là 66 tin, năm 2015 có 54 tin, năm 2016 là 47 tin, năm 2017 là 63 tin và 14 tin trong 6 tháng đầu năm 2018 VKSND đã giải quyết và kiểm sát khởi tố hình sự 283 vụ án, chiếm 87,34% tổng số tin báo, trong khi 41 tin không được khởi tố, chiếm 12,65% Công tác kiểm sát hiệu quả các tố giác về tội phạm, đặc biệt là tội phạm giết người, đã giúp VKS tỉnh Đồng Nai nắm bắt được tình hình vi phạm pháp luật và tội phạm trên địa bàn một cách tương đối đầy đủ.
Kết quả công tác THQCT và kiểm sát giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm của VKSND tỉnh Đồng Nai đã có nhiều chuyển biến tích cực và đạt hiệu quả cao Để đạt được thành tựu này, VKSND tỉnh Đồng Nai đã triển khai và thực hiện nghiêm túc Thông tư liên tịch số trong quá trình thực hiện chức năng THQCT và kiểm sát hoạt động tư pháp, đặc biệt là đối với tội phạm giết người.
Thông tư liên tịch số 06/2013/TTLT-BCA-BQP-BTC-BNN&PTNT-VKSNDTC ngày 02/8/2013, cùng với các sửa đổi bổ sung tại Thông tư số 01/2017, nhấn mạnh sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan điều tra trong việc nâng cao chất lượng công tác tiếp nhận, phân loại và giải quyết tố giác, tin báo tội phạm về giết người Mỗi tố giác đều được phân công cán bộ điều tra xác minh, và kiểm sát viên thực hiện việc kiểm tra chặt chẽ quyết định không khởi tố vụ án, nhằm ngăn chặn bỏ lọt tội phạm và bảo vệ lợi ích của Nhà nước cũng như của cá nhân và tập thể trong xã hội.
Theo báo cáo tổng kết của Viện Kiểm sát Nhân dân tỉnh Đồng Nai và Phòng thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra, kiểm sát xét xử án sơ thẩm về trật tự - xã hội (Phòng 2), tình hình thụ lý và giải quyết vụ án đã được cập nhật đầy đủ.
Năm 2013, VKSND tỉnh Đồng Nai đã kiểm sát khởi tố 3.161 vụ án với 5.376 bị can, trong đó tội giết người chiếm 102 vụ và 151 bị can, tăng 22 vụ và 5 bị can so với năm 2012 VKSND tỉnh Đồng Nai cũng đã thực hiện việc kiểm sát kết thúc điều tra các vụ án này.
Trong tổng số 2399 vụ án với 4172 bị can, có 97 vụ án giết người liên quan đến 143 bị can Đã đình chỉ điều tra 01 vụ với 01 bị can do bị can mắc bệnh tâm thần, không đủ năng lực trách nhiệm hình sự tại thời điểm phạm tội Ngoài ra, 08 vụ án khác với 5 bị can cũng tạm đình chỉ, trong đó 03 vụ chưa xác định được bị can và 05 vụ có bị can đang bỏ trốn và bị truy nã.
Năm 2014, VKSND tỉnh Đồng Nai đã kiểm sát khởi tố 3.329 vụ án với 5.925 bị can, trong đó có 75 vụ án giết người với 132 bị can, giảm 27 vụ và 19 bị can so với năm 2013 VKSND cũng đã kiểm sát việc kết thúc điều tra 2.547 vụ án với 4.729 bị can, bao gồm 73 vụ giết người với 125 bị can Trong số này, 2 vụ đã bị đình chỉ điều tra do bị can mắc bệnh tâm thần, và 6 vụ tạm đình chỉ do chưa xác định được bị can hoặc bị can đang bỏ trốn và bị truy nã.
Năm 2015, VKSND tỉnh Đồng Nai đã khởi tố 3.052 vụ với 5.224 bị can, trong đó có 63 vụ giết người với 117 bị can, giảm 12 vụ và 5 bị can so với năm 2014 Đồng thời, VKSND tỉnh Đồng Nai đã kiểm sát kết thúc điều tra 2.367 vụ với 4.172 bị can, bao gồm 58 vụ giết người và 103 bị can Trong số đó, 3 vụ với 3 bị can đã bị đình chỉ điều tra do bị can mắc bệnh tâm thần không có năng lực trách nhiệm hình sự, và 8 vụ với 5 bị can tạm đình chỉ do bị can bỏ trốn và đang bị truy nã.
Năm 2016, VKSND tỉnh Đồng Nai đã kiểm sát khởi tố 2.917 vụ án với 4.433 bị can, trong đó có 51 vụ án giết người với 81 bị can, giảm 12 vụ và 36 bị can so với năm 2015 VKSND tỉnh Đồng Nai cũng đã kiểm sát kết thúc điều tra 2.179 vụ với 3.672 bị can, bao gồm 45 vụ án giết người và 69 bị can Ngoài ra, có 3 vụ với 3 bị can bị đình chỉ điều tra do 1 bị can chết và 2 bị can mắc bệnh tâm thần, cùng 5 vụ với 2 bị can tạm đình chỉ điều tra do chưa xác định được bị can hoặc bị can đang bỏ trốn.
Năm 2017: VKSND tỉnh Đồng Nai kiểm sát khởi tố 2734 vụ/ 3639 bị can, trong đó tội giết người 68 vụ/ 91 bị can (tăng 17 vụ/10 bị can so với năm
2016) VKSND tỉnh Đồng Nai đã kiểm sát kết thúc điều tra 1859 vụ/ 2972 bị can, trong đó tội giết người 49 vụ/ 83 bị can, đình chỉ điều tra 04 vụ/03 bị can
(01 vụ/0 bị can hết thời hạn điều tra không chứng minh được tội phạm; 02 vụ/
Hai bị can đã hết thời hạn điều tra nhưng không đủ chứng cứ để chứng minh hành vi phạm tội theo khoản 2 Điều 164 Bộ luật Tố tụng hình sự, dẫn đến việc tạm đình chỉ điều tra hai vụ án liên quan đến hai bị can, trong đó có một bị can đang bỏ trốn và bị truy nã.
Sáu (06) tháng năm 2018: VKSND tỉnh Đồng Nai kiểm sát khởi tố
Trong năm 2018, tỉnh Đồng Nai ghi nhận 1506 vụ án với 2129 bị can, trong đó có 27 vụ giết người với 45 bị can, tăng 02 vụ và 03 bị can so với cùng kỳ năm 2017 Viện Kiểm sát Nhân dân tỉnh Đồng Nai đã kiểm sát kết thúc điều tra 811 vụ án với 1297 bị can, trong đó có 24 vụ giết người với 33 bị can Ngoài ra, có 02 vụ tạm đình chỉ điều tra, bao gồm 01 vụ chưa xác định được bị can và 01 vụ có bị can bỏ trốn; không có trường hợp nào bị đình chỉ điều tra.
- Kết quả lựa chọn các quy phạm pháp luật và ban hành văn bản ADPL trong kiểm sát điều tra các vụ án về giết người:
Trong quá trình kiểm sát điều tra các vụ án giết người, Viện Kiểm sát tỉnh Đồng Nai đã phân công Kiểm sát viên (KSV) nghiên cứu kỹ lưỡng từng hồ sơ vụ án, tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự và Quy chế kiểm sát điều tra KSV nhanh chóng tiếp cận hồ sơ, đề xuất phê chuẩn các lệnh bắt khẩn cấp, kiểm tra căn cứ tạm giữ, gia hạn tạm giữ, và các quyết định khởi tố Họ cũng chủ động đưa ra yêu cầu điều tra để làm rõ hành vi phạm tội, các tình tiết tăng nặng và giảm nhẹ, cùng với việc thu thập chứng cứ liên quan Đặc biệt, trong các vụ án giết người nghiêm trọng, VKS đã đảm bảo hoạt động kiểm sát điều tra thực hiện đúng chức trách theo quy định của pháp luật, nhằm đảm bảo tính khách quan và đúng người, đúng tội trong quá trình truy tố và xét xử.
Năm 2013, Viện KSND tỉnh Đồng Nai đã phê chuẩn 138 lệnh bắt khẩn cấp và không phê chuẩn 03 lệnh do thiếu căn cứ theo Điều 81 Bộ luật TTHS Viện cũng phê chuẩn gia hạn tạm giữ cho 142 đối tượng và quyết định khởi tố bị can đối với 151 bị can, đồng thời hủy bỏ quyết định khởi tố đối với 02 trường hợp do chưa đủ căn cứ Ngoài ra, Viện phê chuẩn lệnh tạm giam cho 147 bị can về tội giết người, nhưng không phê chuẩn lệnh tạm giam cho 01 trường hợp vì thuộc diện không được tạm giam.