M Ở ĐẦ U
1 Lý do chọn đề tài
Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Việt Nam luôn nhận thức rõ về tiềm năng và sức mạnh của thanh niên, sinh viên, đồng thời tin tưởng vào vai trò quan trọng của họ trong xã hội Trong bối cảnh toàn cầu hóa, Đảng và Nhà nước đã thực hiện chính sách mở cửa và đa dạng hóa quan hệ quốc tế, điều này kéo theo những thách thức và cơ hội mới Sự hội nhập này ảnh hưởng đến các giá trị, chuẩn mực đạo đức và lối sống của người Việt Nam, đặc biệt là thế hệ sinh viên.
Sinh viên, thuộc thế hệ trẻ tuổi, là những người nhạy cảm với cái mới và dễ tiếp thu đổi mới Họ thường năng động, sáng tạo và luôn tìm kiếm sự thay đổi để khẳng định bản thân trong mọi lĩnh vực Đặc điểm nổi bật của sinh viên là sự hướng tới những chân trời mới và sự háo hức với những biến đổi trong xã hội Tuy nhiên, trong quá trình tiếp thu cái mới, sinh viên không chỉ tiếp nhận những giá trị tốt đẹp mà còn có thể bị ảnh hưởng bởi những yếu tố lỗi thời, không phù hợp hoặc thậm chí là phản giá trị, phản văn hóa.
Hiện nay, một bộ phận sinh viên đang thiếu lý tưởng sống và giảm sút niềm tin vào tương lai, thể hiện qua lối sống cá nhân thực dụng và xa rời các giá trị đạo đức truyền thống Họ có xu hướng đề cao chủ nghĩa cá nhân, sống buông thả và hành xử bạo lực, không quan tâm đến tình hình đất nước và thiếu trách nhiệm với cộng đồng Sự tiếp thu văn hóa từ bên ngoài diễn ra thiếu chọn lọc, dẫn đến việc không tuân thủ nội quy của nhà trường Tình trạng vật chất hoá hành vi ứng xử và sùng bái đồng tiền đang gia tăng, khiến nhiều sinh viên đua đòi, hưởng thụ vượt quá khả năng tài chính của gia đình Hệ quả là không ít bạn trẻ đã sa vào con đường phạm tội, hủy hoại tuổi thanh xuân của mình.
Cũng như tình trạng sinh viên cả nước nói chung, sinh viên trường Đại học
Tình hình tư tưởng và các vấn đề tiêu cực trong thanh niên, sinh viên tại Cần Thơ đang gây lo ngại cho xã hội Do đó, việc tăng cường giáo dục chính trị, tư tưởng cho thanh niên và sinh viên là rất cần thiết Điều này sẽ giúp hình thành một thế hệ thanh niên, sinh viên có bản lĩnh chính trị vững vàng, đáp ứng được nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam Xã hội chủ nghĩa.
Công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên là nhiệm vụ quan trọng và thường xuyên của Đảng và Nhà nước Tuy nhiên, việc này tại Đại học Cần Thơ cũng như trên toàn quốc vẫn còn nhiều hạn chế, chưa đạt hiệu quả tối ưu và thiếu tính bền vững Do đó, tôi đã chọn đề tài “Giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên trường Đại học Cần Thơ trong giai đoạn hiện nay” cho luận văn thạc sĩ Chính trị học của mình.
Trong bối cảnh hiện nay, việc giáo dục chính trị và tư tưởng cho thế hệ trẻ đóng vai trò quan trọng và cần thiết, vì vậy Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chỉ thị và nghị quyết liên quan đến vấn đề này Nhiều công trình nghiên cứu, bài viết, luận văn và luận án đã được thực hiện nhằm khám phá các khía cạnh khác nhau của giáo dục chính trị và tư tưởng cho thanh niên và sinh viên.
Các tác giả đã thực hiện một nghiên cứu toàn diện về thanh niên và sinh viên, nhấn mạnh tầm quan trọng của giáo dục toàn diện, bao gồm cả giáo dục chính trị và tư tưởng Các công trình nghiên cứu này đóng góp vào việc nâng cao nhận thức và phát triển tư duy cho thế hệ trẻ.
- Dương Tự Đam (2000), "Bản lĩnh thanh niên sinh viên ngày nay", Nhà xuất bản Thanh niên, Hà Nội
- Phạm Đình Nghiệp (2004), "Giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên hiện nay", Nxb, Thanh niên, Hà Nội
- Phạm Hồng Tùng (2011), "Thanh niên và lối sống của thanh niên Việt Nam trong quá trình đổi mới và hội nhập quốc tế", Nxb Chính trị Quốc gia, Hà
Lâm Quốc Tuấn và Phạm Tất Thắng (2011) trong tác phẩm “Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho thanh niên trong giai đoạn hiện nay” đã trình bày vai trò quan trọng của Đảng Cộng sản Việt Nam trong việc định hướng giáo dục chính trị và tư tưởng cho thế hệ trẻ Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, đã xuất bản cuốn sách này, nhấn mạnh sự cần thiết phải nâng cao nhận thức chính trị cho thanh niên trong bối cảnh hiện đại.
Các nghiên cứu hiện có chỉ ra rằng việc xây dựng bản lĩnh chính trị cho thế hệ trẻ là cần thiết để họ trở thành những cách mạng “vừa hồng”, “vừa chuyên” trong bối cảnh đầy thách thức hiện nay Điều này giúp họ nhận thức rõ ràng và thực hiện thành công sứ mệnh lịch sử của mình Tuy nhiên, hầu hết các nghiên cứu chỉ tập trung vào thanh niên và sinh viên nói chung, trong khi sự chú ý dành cho nhóm sinh viên vẫn còn hạn chế.
Hướng thứ hai của các tác giả không chỉ tập trung vào nghiên cứu thanh niên và sinh viên nói chung, mà còn tiến hành nghiên cứu chuyên sâu về sinh viên, đặc biệt trong lĩnh vực giáo dục chính trị và tư tưởng Các công trình tiêu biểu trong lĩnh vực này đã đóng góp quan trọng vào việc hiểu rõ hơn về đặc điểm và nhu cầu của sinh viên.
Hà Thiên Sơn (2003) trong bài viết "Sự tác động của kinh tế thị trường, toàn cầu hóa đến tư tưởng sinh viên, học sinh và công tác tư tưởng trong sinh viên" đã phân tích ảnh hưởng của kinh tế thị trường và toàn cầu hóa đối với tư tưởng của sinh viên và học sinh Bài viết đăng trên Tạp chí Khoa học xã hội, số 3(61) cung cấp cái nhìn sâu sắc về sự thay đổi trong tư duy của thế hệ trẻ trong bối cảnh hiện đại.
Trần Thị Anh Đào (2010), "Công tác giáo dục Lý luận chính trị cho sinh viên Việt Nam hiện nay", Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội
Phan Thị Phương Anh, Lê Thanh Sơn (2011), "Vai trò của Đoàn thanh niên
Cộng sản Hồ Chí Minh và vai trò của Trường Đại học Cần Thơ trong việc giáo dục chính trị và tư tưởng cho sinh viên hiện nay được nêu rõ trong bài viết của Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ, số 18a (139-144) Bài viết nhấn mạnh tầm quan trọng của việc truyền đạt tư tưởng Hồ Chí Minh nhằm định hướng tư duy và hành động cho sinh viên, góp phần xây dựng lớp trẻ có trách nhiệm với xã hội Qua đó, trường Đại học Cần Thơ không chỉ cung cấp kiến thức mà còn hình thành nhân cách và lý tưởng sống cho thế hệ trẻ.
Hoàng Anh (2012), "Giáo dục hình thành và phát triển nhân cách sinh viên", Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội
Phan Thị Phương Anh (2015) trong bài viết “Tăng cường công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên – thực trạng và giải pháp” đã nêu rõ thực trạng giáo dục chính trị và tư tưởng cho sinh viên hiện nay, đồng thời đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của công tác này Nghiên cứu này được thực hiện như một đề tài khoa học và công nghệ cấp trường, số T2015-34, nhằm góp phần cải thiện chất lượng giáo dục trong bối cảnh hiện đại.
Trong bài viết của Phan Thị Phương Anh và Trần Thị Như Tuyến (2017), tác giả đã phân tích thực trạng công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên hiện nay và đề xuất một số giải pháp định hướng nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục này Bên cạnh đó, nghiên cứu của Nguyễn Quang Hùng (2016) cũng đã chỉ ra niềm tin chính trị của sinh viên Việt Nam trong bối cảnh hiện tại, góp phần làm rõ hơn những vấn đề liên quan đến tư tưởng chính trị trong giới trẻ.
Phan Ngọc Liên (2009), Giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh trong nhà trường, Nxb Từđiển Bách khoa, Hà Nội
Nguyễn Văn Hạnh (2014) trong luận văn thạc sĩ Chính trị học đã nghiên cứu về việc giáo dục lý tưởng cách mạng cho học sinh, sinh viên tại trường Cao đẳng nghề kỹ thuật Việt-Đức, tỉnh Nghệ An Bài viết nhấn mạnh tầm quan trọng của việc trang bị lý tưởng cách mạng cho thế hệ trẻ trong bối cảnh hiện nay, nhằm góp phần xây dựng và phát triển đất nước.
Nguyễn Thị Thơm (2015), Giáo dục chính trị, tư tưởng cho thanh niên tỉnh Nghệ An trong giai đoạn hiện nay, Luận văn thạc sĩ Chính trị học
Nguyễn Thị Bích Hạnh (2016), Giáo dục lý tưởng cách mạng cho sinh viên
Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Nghệ An, Luận văn thạc sĩ Chính trị học
Phạm Ngọc Lan (2017), Nâng cao chất lượng giáo dục chính trị, tư tưởng cho giáo viên các trường tiểu học trên địa bàn quận 9, Thành phố Hồ Chí Minh,
Luận văn thạc sĩ Chính trị học
N Ộ I DUNG
M ộ t s ố khái ni ệ m
1.1.1 Khái ni ệ m chính tr ị , t ư t ưở ng
Chính trị được định nghĩa trong Từ điển Triết học là sự tham gia vào công việc của Nhà nước, bao gồm việc xác định các hình thức, nhiệm vụ và nội dung hoạt động của Nhà nước.
Theo chủ nghĩa Mác - Lênin, chính trị là sự biểu hiện tập trung của kinh tế và không thể chiếm ưu thế hơn kinh tế Mọi vấn đề chính trị đều liên quan đến quyền lợi của các giai cấp và nhà nước, với chính trị thuộc kiến trúc thượng tầng, bao gồm hệ tư tưởng, nhà nước và các đảng phái Chính trị là lĩnh vực quan trọng trong xã hội, tập trung vào việc giành, giữ và thực thi quyền lực chính trị để thực hiện mục đích giai cấp, dân tộc và quốc gia Tuy nhiên, chính trị không nên được ưu tiên hóa, vì mỗi vấn đề đều có tính hai mặt của nó.
Chính trị, theo định nghĩa trong Từ điển Bách khoa Việt Nam, là toàn bộ các hoạt động liên quan đến mối quan hệ giữa các giai cấp, dân tộc và tầng lớp xã hội, với mục tiêu giành và duy trì quyền lực Nhà nước Hồ Chí Minh nhìn nhận chính trị như là hành động vì lợi ích của đất nước, nhân dân và nhân loại, nhấn mạnh sự quan trọng của đoàn kết và đạo đức Chính trị phải xuất phát từ lòng yêu nước và sự trong sạch, từ những việc nhỏ đến những việc lớn.
Trong hệ thống chính trị, Nhà nước và Đảng chính trị đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện lợi ích chính trị Các tổ chức chính trị xã hội hoạt động như phương tiện đại diện cho lợi ích của chủ thể Để đạt được mục tiêu này, các giai cấp cần tiến hành giáo dục chính trị, nâng cao nhận thức cho quần chúng về mục đích, đường lối và nhiệm vụ của cách mạng, từ đó tổ chức quần chúng thực hiện các nhiệm vụ theo yêu cầu của từng giai đoạn cách mạng.
Công tác chính trị là hoạt động của các chủ thể chính trị nhằm thực hiện mục tiêu, cương lĩnh và nhiệm vụ của họ Hoạt động này tác động đến nhân dân với mục đích nâng cao nhận thức và giác ngộ chính trị cho cộng đồng.
Chính trị bao gồm tất cả các hoạt động liên quan đến mối quan hệ giữa các giai cấp, dân tộc và tầng lớp xã hội, với trọng tâm là giành, duy trì và sử dụng quyền lực nhà nước Nó liên quan đến sự tham gia vào công việc của nhà nước và xác định hình thức tổ chức, nhiệm vụ cũng như nội dung hoạt động của nhà nước Mọi vấn đề chính trị đều gắn liền với quyền lợi và quyền lực của giai cấp, nhà nước và nhân dân.
Theo chủ nghĩa Mác - Lênin, đời sống xã hội bao gồm tồn tại xã hội và ý thức xã hội, trong đó tồn tại xã hội quyết định ý thức xã hội Khi tồn tại xã hội thay đổi, ý thức xã hội cũng sẽ thay đổi theo C.Mác nhấn mạnh rằng "tồn tại của con người quyết định ý thức của họ" Mặc dù ý thức xã hội ra đời từ tồn tại xã hội và bị quyết định bởi nó, nhưng khi đã hình thành, ý thức xã hội có tính độc lập tương đối và có quy luật vận động riêng, tác động trở lại tồn tại xã hội Ý thức xã hội bao gồm các quan điểm, tư tưởng, lý luận, truyền thống và tâm trạng phản ánh tồn tại xã hội.
Như vậy, tư tưởng là bộ phận của ý thức xã hội, phản ánh tồn tại xã hội
Ph.Ăngghen viết: “Tất cả tư tưởng đều bắt đầu từ kinh nghiệm Tư tưởng là sự phản ánh hiện thực khách quan, đúng đắn hay sai lệch” [37, tr.629]
Tư tưởng chủ yếu xuất phát từ tồn tại xã hội, nhưng ý thức phản ánh một cách năng động và sáng tạo, có khả năng cải tạo thực tại Sự hình thành tư tưởng diễn ra qua quá trình lan truyền giữa các cá nhân và thế hệ, cùng với sự tương tác giữa các hình thái ý thức xã hội.
Tư tưởng là sự phản ánh khái quát hiện thực khách quan trong ý thức của con người, giai cấp và xã hội, thể hiện lợi ích của từng cá nhân, tập đoàn, giai cấp và dân tộc qua các thời đại Sự đấu tranh tư tưởng giữa các giai cấp là cần thiết để truyền bá quan điểm của mình, nhằm tập hợp quần chúng và tạo sức mạnh trong cuộc đấu tranh giai cấp Cuộc chiến này chủ yếu diễn ra giữa hệ tư tưởng của giai cấp thống trị và giai cấp bị trị Hệ tư tưởng được hình thành từ quá trình phát triển của tư tưởng xã hội, được hệ thống hóa thành lý luận và học thuyết chính trị - xã hội, là cơ sở cho việc xây dựng cương lĩnh, chính sách của các giai cấp và cũng là vũ khí lý luận để chống lại hệ tư tưởng đối lập Mỗi cá nhân trong từng thời đại có phần tự nhận thức, nhưng chủ yếu bị ảnh hưởng bởi giáo dục và truyền bá của hệ tư tưởng.
1.1.2 Khái ni ệ m giáo d ụ c chính tr ị , t ư t ưở ng
Giáo dục được định nghĩa là hoạt động nhằm phát triển con người thông qua các biện pháp tác động, bao gồm việc truyền thụ tri thức, rèn luyện kỹ năng và lối sống, cũng như bồi dưỡng tư tưởng và đạo đức Mục tiêu của giáo dục là hình thành và phát triển năng lực, phẩm chất và nhân cách của cá nhân, chuẩn bị cho họ tham gia hiệu quả vào hoạt động sản xuất và đời sống xã hội.
Theo Phạm Đình Nghiệp, giáo dục không chỉ là một hình thái xã hội mà còn là một quá trình có mục đích và kế hoạch Quá trình này tác động đến con người một cách tự giác và chủ động, góp phần hình thành và phát triển tâm lý cũng như ý thức nhân cách.
Giáo dục là một hoạt động thiết yếu của xã hội loài người, giúp con người tồn tại, cải thiện thế giới và phát triển bản thân Với nội hàm rộng, giáo dục có thể được hiểu là quá trình trao đổi và chuyển giao tri thức theo quy tắc nhất định Trong nghĩa hẹp, giáo dục là quá trình hình thành nhân cách con người dưới ảnh hưởng của hoạt động có mục đích từ nhà giáo dục.
Giáo dục là quá trình tổ chức hoạt động và giao lưu cho đối tượng học tập, nhằm giúp họ nhận thức đúng đắn, phát triển tình cảm và thái độ tích cực, cũng như hình thành thói quen hành vi văn minh phù hợp với chuẩn mực xã hội.
Giáo dục đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành nhân cách con người theo chuẩn mực xã hội, đòi hỏi một hệ thống các phương diện như giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức, pháp luật và giới tính Trong đó, giáo dục chính trị và tư tưởng là những yếu tố thiết yếu không thể thiếu trong quá trình đào tạo và giáo dục con người.
1.1.1.2 Khái niệm giáo dục chính trị, tư tưởng
Giáo dục chính trị, tư tưởng là quá trình tác động vào nhận thức của quần chúng thông qua việc trình bày và giải thích các vấn đề cơ bản về chính trị Bản chất của công tác này là sự tác động có mục đích và hệ thống từ một đảng, giai cấp hoặc tổ chức nhằm nâng cao nhận thức tư tưởng của người dân về quan điểm và đường lối chính trị Mục tiêu cuối cùng là quy tụ quần chúng tham gia vào đấu tranh giành và bảo vệ quyền lực chính trị, đồng thời đáp ứng các nhu cầu lợi ích của họ.
Giáo d ụ c chính tr ị , t ư t ưở ng cho sinh viên trong giai đ o ạ n hi ệ n nay
1.2.1 N ộ i dung c ơ b ả n c ủ a vi ệ c giáo d ụ c chính tr ị , t ư t ưở ng cho sinh viên trong giai đ o ạ n hi ệ n nay
1.2.1.1 Giáo dục về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; tuyên truyền các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước; nội quy, quy chế của nhà trường Đây là nhiệm vụ trọng tâm vì nó góp phần làm hình thành thế giới quan, phương pháp luận khoa học và nhân sinh quan cách mạng cho sinh viên Tuyên truyền đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, nội quy, quy chế của nhà trường nhằm giúp sinh viên nắm bắt được mục tiêu, lý tưởng của Đảng, làm hình thành ý thức trách nhiệm trong sinh viên trước bản thân, nhà trường và xã hội
Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên Chủ nghĩa xã hội (bổ sung và phát triển năm 2011) của Đảng Cộng sản Việt Nam khẳng định rằng chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành động Điều này yêu cầu mọi hoạt động của nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng phải thực hiện sáng tạo và hiệu quả các tư tưởng này Nhà trường cần nghiêm túc thực hiện Nghị quyết trong việc “trồng người”, cung cấp nguồn nhân lực có trình độ cao về khoa học, kỹ thuật và tư tưởng cho xã hội Do đó, tăng cường công tác giáo dục chính trị tư tưởng trong nhà trường là yêu cầu quan trọng trong công tác đào tạo.
Bồi dưỡng cho sinh viên lý tưởng cách mạng cao đẹp của Đảng và quan điểm, đường lối chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước trong thời kỳ đổi mới nhằm mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh Cần nâng cao ý thức cảnh giác chính trị trước những âm mưu “Diễn biến hòa bình” và thủ đoạn xuyên tạc của các thế lực thù địch, góp phần bảo vệ khối đại đoàn kết dân tộc và sự nghiệp đổi mới của đất nước.
Hình thành khả năng phân tích và đánh giá khách quan các sự kiện chính trị - xã hội cho sinh viên là rất quan trọng Điều này giúp họ phát triển năng lực hoạt động chính trị - xã hội, bao gồm tổ chức, vận động, tuyên truyền và giáo dục Sinh viên cần được khuyến khích tham gia tích cực vào các hoạt động chính trị - xã hội, đặc biệt là trong các tổ chức gần gũi như Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam và Hội sinh viên Việt Nam, với tinh thần tự giác và động cơ đúng đắn.
Thực hiện chỉ thị 05 CT/TW của Bộ Chính trị, cần tổ chức học tập và tuyên truyền sâu rộng về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong toàn Đảng, toàn dân và toàn quân Nội dung bao gồm quan điểm về giải phóng dân tộc, độc lập gắn với chủ nghĩa xã hội, sức mạnh của nhân dân và khối đại đoàn kết Hồ Chí Minh nhấn mạnh quyền làm chủ của nhân dân, xây dựng Nhà nước vì dân, phát triển kinh tế và văn hóa, đồng thời chăm lo cho thế hệ cách mạng tương lai Ông là tấm gương về lòng trung thành, phục vụ Tổ quốc, yêu thương đồng bào, và chống chủ nghĩa cá nhân Phong cách của Người thể hiện qua tư duy độc lập, làm việc khoa học, ứng xử văn hóa và lối sống giản dị, gần gũi với nhân dân.
1.2.1.2 Giáo dục truyền thống yêu nước, tự hào dân tộc, nâng cao ý thức chính trị, tinh thần cách mạng cho sinh viên
Giáo dục truyền thống tốt đẹp của dân tộc và cách mạng đóng vai trò quan trọng trong việc bồi dưỡng tình cảm yêu nước của sinh viên Nó cũng giúp hình thành lối sống lành mạnh thông qua giáo dục đạo đức cách mạng và phẩm chất chính trị đúng đắn Đồng thời, cần đấu tranh chống lại các tư tưởng phản động, xuyên tạc quan điểm của Đảng và ngăn chặn các biểu hiện tiêu cực trong lối sống của sinh viên.
Ngày nay, lòng yêu nước và truyền thống dân tộc được thể hiện rõ nét trong sự nghiệp xây dựng đất nước, với sự nhất trí và tin tưởng vào đường lối đổi mới của Đảng Người dân cùng nhau thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hướng tới một xã hội công bằng, dân chủ và văn minh Lòng yêu nước trở thành động lực mạnh mẽ cho người Việt Nam, đặc biệt là thế hệ sinh viên Vì vậy, giáo dục lòng yêu nước cho sinh viên rất quan trọng, nhằm khuyến khích họ tích cực học tập, nâng cao kiến thức để góp phần vào công cuộc xây dựng đất nước.
Giáo dục cho sinh viên, những trí thức sẵn sàng xung kích đi đầu đến những nơi gian khó, mọi miền đất nước để làm giàu cho Tổ quốc
Giáo dục lòng yêu nước cho sinh viên là việc nâng cao lý tưởng sống, chiến đấu, lao động và học tập vì sự thống nhất, độc lập của Tổ quốc, đồng thời hướng tới hạnh phúc cho dân tộc.
Các phong trào hành động cách mạng và các cuộc thi tìm hiểu lịch sử, truyền thống giúp sinh viên nhận thức sâu sắc về di sản vẻ vang của Đảng và dân tộc Thông qua những hoạt động này, sinh viên được khơi dậy lòng tự hào và ý thức trách nhiệm đối với lịch sử của đất nước.
Giáo dục sinh viên về các truyền thống dân tộc không chỉ bao gồm lòng yêu nước mà còn nhấn mạnh sự cần cù, siêng năng và sáng tạo trong lao động sản xuất Bên cạnh đó, cần phát huy truyền thống đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau trong khó khăn, thiên tai Sinh viên cũng cần được khuyến khích ước mơ vươn lên trong gian khổ, không chấp nhận đói nghèo Cuối cùng, giáo dục ý thức chấp hành các chủ trương, đường lối của Đảng và pháp luật của Nhà nước là rất quan trọng.
Trong các trường Đại học và Cao đẳng, cần giáo dục sinh viên nhận thức sâu sắc về truyền thống dựng nước và giữ nước, cùng với tinh thần kiên cường trong việc bảo vệ Tổ quốc Sinh viên ngày nay cần trân trọng và gìn giữ những phẩm chất cao đẹp, biến tình yêu nước thành niềm tin và lý tưởng sống Đồng thời, họ cũng phải đấu tranh với những tư tưởng xa rời truyền thống và hành vi làm phai nhạt phẩm chất của sinh viên Qua đó, mỗi cá nhân cần xác định rõ trách nhiệm và nghĩa vụ trong học tập, rèn luyện để trở thành công dân có ích Việc tăng cường giáo dục chủ nghĩa yêu nước sẽ khơi dậy tình yêu thương con người và đất nước, từ đó hình thành ý thức bảo vệ Tổ quốc.
Trong giáo dục quốc phòng, an ninh, sinh viên cần nhận thức rõ rằng bảo vệ Tổ quốc Việt Nam trong thời kỳ mới không chỉ là bảo vệ lãnh thổ, biên giới, hải đảo, vùng trời, vùng biển mà còn bao gồm bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, Đảng, Nhà nước, nhân dân; bảo vệ kinh tế, văn hóa dân tộc, sự nghiệp đổi mới và lợi ích quốc gia, dân tộc Bảo vệ an ninh quốc gia bao hàm cả an ninh chính trị, an ninh kinh tế, an ninh văn hóa, an ninh tư tưởng và an ninh xã hội.
Tổ quốc không chỉ đối phó với hành động vũ trang xâm lược từ bên ngoài mà còn chú trọng xây dựng và giữ vững nội lực, ứng phó với các thủ đoạn phi vũ trang của kẻ thù Sức mạnh bảo vệ Tổ quốc không chỉ đến từ lực lượng vũ trang mà còn là sức mạnh tổng hợp của quốc gia và chế độ, dựa vào sức mạnh chính trị, tinh thần, kinh tế và khoa học công nghệ để kết hợp và phát huy sức mạnh thời đại trong sự nghiệp củng cố quốc phòng và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn quá độ lên chủ nghĩa xã hội.
Sinh viên cần nhận thức rõ rằng đối tượng của cách mạng Việt Nam bao gồm những kẻ chống phá sự nghiệp bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc Họ cũng là những người phản đối chế độ xã hội chủ nghĩa mà nhân dân đang xây dựng, cản trở công cuộc đổi mới toàn diện đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa, cũng như đẩy lùi quá trình công nghiệp hóa và hiện đại hóa Ngoài ra, những đối tượng này còn chống phá lợi ích quốc gia, dân tộc, gây bất ổn chính trị và trật tự xã hội, đồng thời làm suy yếu nền văn hóa Việt Nam, cản trở sự phát triển trong môi trường hòa bình.
Trong bối cảnh quốc tế hiện nay, các thế lực thù địch liên tục điều chỉnh chiến lược và phương thức chống phá cách mạng Việt Nam, với chiến lược "diễn biến hòa bình" và bạo loạn lật đổ Họ đang nỗ lực xóa bỏ các chế độ chuyên chế trên toàn cầu, tiếp tục lợi dụng chiêu bài "dân chủ" để thực hiện mục tiêu của mình.
Tr ườ ng Đạ i h ọ c C ầ n Th ơ và sinh viên tr ườ ng Đạ i h ọ c C ầ n Th ơ hi ệ n nay 32 2.2 Công tác giáo d ụ c chính tr ị , t ư t ưở ng cho sinh viên tr ườ ng Đạ i h ọ c C ầ n Th ơ
2.1.1 Tr ườ ng Đạ i h ọ c C ầ n Th ơ Được thành lập ngày 31 tháng 03 năm 1966, Viện Đại học Cần Thơ có bốn khoa: Khoa học, Luật khoa và Khoa học Xã hội, Văn khoa, Sư phạm (có Trường Trung học Kiểu mẫu) đào tạo hệ Cử nhân, Trường Cao đẳng Nông nghiệp đào tạo hệ kỹ sư và Trung tâm Sinh ngữ giảng dạy chương trình ngoại ngữ cho sinh viên Sau năm 1975 Viện Đại học Cần Thơ được đổi thành trường Đại học Cần
Trường đại học Cần Thơ là cơ sở đào tạo đại học và sau đại học trọng điểm của Nhà nước tại Đồng bằng sông Cửu Long, đồng thời đóng vai trò là trung tâm văn hóa - khoa học kỹ thuật của khu vực Trường đã không ngừng phát triển từ những ngành đào tạo ban đầu, hiện nay đã mở rộng thành một trường đa ngành với 93 chuyên ngành đại học, 34 chuyên ngành cao học, 13 chuyên ngành nghiên cứu sinh và 02 chuyên ngành cao đẳng.
Trường có nhiệm vụ chính là đào tạo, nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ nhằm phát triển kinh tế - xã hội trong vùng Ngoài việc đào tạo, Trường tích cực tham gia các chương trình nghiên cứu khoa học, ứng dụng thành tựu khoa học kỹ thuật để giải quyết các vấn đề về khoa học, công nghệ, kinh tế, văn hóa và xã hội Nhờ vào kết quả của các nghiên cứu và hợp tác quốc tế, Trường đã phát triển nhiều sản phẩm và quy trình công nghệ phục vụ sản xuất, đời sống và xuất khẩu, từ đó tạo dựng uy tín trên thị trường trong nước và quốc tế.
Trường Đại học Cần Thơ hướng tới mục tiêu trở thành một trong những trường đại học hàng đầu tại Việt Nam, nổi bật về chất lượng đào tạo và nghiên cứu khoa học trong khu vực Châu Á - Thái Bình Dương vào năm 2022.
Trường Đại học Cần Thơ có sứ mệnh trở thành trung tâm hàng đầu trong đào tạo và nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ tại Việt Nam Nhà trường cam kết đóng góp tích cực vào việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, phát triển nhân tài và thúc đẩy khoa học phục vụ cho sự phát triển kinh tế - xã hội của khu vực và quốc gia.
Cần Thơ là nhân tố động lực có ảnh hưởng quyết định cho sự phát triển của vùng Đồng bằng sông Cửu Long
Tính đến tháng 01 năm 2017, tổng số cán bộ, viên chức trên 2000 người, trong đó có 1118 giảng viên Gồm 07 Giáo sư và 110 Phó Giáo sư, 205 Tiến sĩ,
685 Thạc sĩ Đến tháng 02 năm 2018, trường có tổng 11 Giáo sư và 139 Phó Giáo sư
Cơ cấu Trường Đại học Cần Thơ hiện nay:
Trường đại học hiện có 20 khoa và viện, bao gồm: Khoa Công nghệ, Khoa Công nghệ thông tin và Truyền thông, Khoa Dự bị Dân tộc, Khoa Khoa học Chính trị, Khoa Khoa học Tự nhiên, Khoa Khoa học Xã hội và Nhân văn, Khoa Kinh tế, Khoa Luật, Khoa Môi trường và Tài nguyên thiên nhiên, Khoa Ngoại ngữ, Khoa Nông nghiệp và Sinh học ứng dụng, Khoa Phát triển Nông thôn, Khoa Sau đại học, Khoa Sư phạm, Khoa Thủy sản, Bộ môn Giáo dục thể chất, và Viện Nghiên cứu Biến đổi khí hậu.
Viện Nghiên cứu và Phát triển Đồng bằng sông Cửu Long, Viện Nghiên cứu và Phát triển Công nghệ sinh học, cùng với trường Trung học phổ thông Sư phạm thực hành, đều đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy nghiên cứu và giáo dục tại khu vực này Những tổ chức này không chỉ góp phần vào sự phát triển khoa học công nghệ mà còn nâng cao chất lượng đào tạo cho thế hệ trẻ.
- 19 trung tâm: trung tâm bồi dưỡng chuyên môn Sau đại học, trung tâm
Các trung tâm đào tạo và dịch vụ bao gồm: Bồi dưỡng nghiệp vụ Sư phạm, Chuyển giao Công nghệ và Dịch vụ, Công nghệ phần mềm, Dịch vụ Khoa học Nông nghiệp, Đánh giá năng lực Ngoại ngữ, Đào tạo, Nghiên cứu và tư vấn kinh tế, Điện - Điện tử, Giáo dục Quốc phòng và An ninh, Hàn ngữ, Học liệu, Kiểm định và Tư vấn xây dựng, Liên kết đào tạo, Nghiên cứu và Ứng dụng Công nghệ, Ngoại ngữ, Quản lý chất lượng, Thông tin và Quản trị mạng, Ứng dụng Công nghệ sinh học Da thẩm mỹ, và Ươm tạo doanh nghiệp Công nghệ.
Trường Đại học Cần Thơ có 14 phòng ban chức năng, bao gồm: phòng Công tác Chính trị, phòng Công tác sinh viên, phòng Đào tạo, phòng Hợp tác Quốc tế, phòng Kế hoạch tổng hợp, phòng Quản lý khoa học, phòng Quản trị - Thiết bị, phòng Tài vụ, phòng Thanh tra - Pháp chế, phòng Tổ chức Cán bộ, Ban quản lý công trình, Ban quản lý dự án ODA, Nhà xuất bản Đại học Cần Thơ và tạp chí khoa học của trường.
Văn phòng Đảng ủy; Công Đoàn trường; Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội sinh viên; Hội cựu chiến binh
- Ký túc xá: trường có 10.000 chỗở phục vụ cho sinh viên
Cơ sở 1: đường 30/4, phường Hưng Lợi, quận Ninh Kiều, Thành phố Cần
Cơ sở 2: đường 3/2, phường Xuân Khánh, quận Ninh Kiều, Thành phố Cần
Cơ sở 3: số 01, đường Lý Tự Trọng, phường An Cư, quận Ninh Kiều, Thành phố Cần Thơ
Cơ sở 4: số 554 Quốc Lộ 61 hướng từ Cần Thơ đến tỉnh Hậu Giang, thuộc ấp Hòa Đức, xã Hòa An, huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang
2.1.2 Sinh viên tr ườ ng Đạ i h ọ c C ầ n Th ơ
2.1.2.1 Đặc điểm của sinh viên trường Đại học Cần Thơ
Trường hiện có tổng cộng 30.446 sinh viên hệ chính quy, 15.850 sinh viên hệ vừa làm vừa học, 9.473 sinh viên hệ đào tạo từ xa và 2.861 sinh viên thuộc các hệ khác như cử tuyển, liên thông và bằng 2 Hàng năm, Trường cũng tiếp nhận sinh viên từ các trường đại học quốc tế như Hoa Kỳ, Bỉ, Nhật Bản trong khuôn khổ các thỏa thuận hợp tác.
Thời gian đào tạo tại Đại học Cần Thơ kéo dài từ 4 đến 5 năm cho các chương trình cử nhân và kỹ sư theo hệ thống tín chỉ Chương trình học bao gồm ba học kỳ đầu tập trung vào các môn chung và môn cơ bản cho các khối ngành, trong khi các học kỳ tiếp theo dành cho kiến thức cơ sở và chuyên môn theo từng chuyên ngành đào tạo.
Trường không ngừng nâng cao chất lượng đào tạo với các phương tiện học tập hoàn chỉnh và giảng viên áp dụng nhiều phương pháp giảng dạy mới Để đáp ứng nhu cầu học tập của sinh viên, trường cung cấp phòng máy tính công cộng và hệ thống wifi phủ sóng toàn trường, cho phép sinh viên sử dụng miễn phí cho mục đích học tập và nghiên cứu Nhờ đó, sinh viên có thể thoải mái làm bài tập, nâng cao chất lượng học tập của mình.
Bảng 2.1 Chất lượng đầu ra của trường Đại học Cần Thơ, năm 2016
Số lượng tốt nghiệp đúng hạn
Tỉ lệ tốt nghiệp loại xuất sắc
Tỉ lệ tốt nghiệp loại giỏi
Tỉ lệ có việc làm sau khi ra trường
(Chất lượng đầu ra thực tế tính theo các ngành có thời gian tốt nghiệp vào năm 2016 Nguồn:Trường Đại học Cần Thơ)
2.1.2.2 Tình hình tư tưởng, chính trị của sinh viên trường Đại học Cần
Để đánh giá tình hình tư tưởng và chính trị của sinh viên Đại học Cần Thơ hiện nay, tác giả đã thực hiện một cuộc điều tra xã hội học vào tháng 04/2018, tập trung vào đối tượng là sinh viên của trường.
Số phiếu phát ra: 500 phiếu, số phiếu hợp lệ thu vào là 500 phiếu
Kết quả khảo sát cho thấy đa số sinh viên có lập trường chính trị vững vàng và niềm tin mạnh mẽ vào lý tưởng của chủ nghĩa xã hội và sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam Cụ thể, 90% trong số 500 sinh viên được hỏi bày tỏ sự tin tưởng vào đường lối lãnh đạo của Đảng Đáng chú ý, 98% sinh viên đảng viên tham gia tổ chức Đảng vì lý tưởng cao đẹp của chủ nghĩa xã hội, trong khi 93% cho biết họ muốn góp phần xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh Điều này cho thấy động cơ tham gia Đảng của đa số sinh viên là trong sáng và hướng đến những mục tiêu tốt đẹp.
Sự ổn định chính trị và phát triển kinh tế của Việt Nam đã tạo ra niềm tin vững chắc trong sinh viên đối với đường lối đổi mới của Đảng Những thành tựu kinh tế từ quá trình đổi mới đã giúp sinh viên nhận thức rõ ràng về tính đúng đắn của chính sách này, đồng thời nâng cao ý thức về mối liên hệ giữa độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội Kết quả là, nhiều sinh viên ngày càng nhận thức rõ trách nhiệm của mình trong việc học tập và rèn luyện đạo đức, phẩm chất tư tưởng và chính trị.
Quan đ i ể m giáo d ụ c chính tr ị , t ư t ưở ng cho sinh viên tr ườ ng Đạ i h ọ c C ầ n
học Cần Thơ hiện nay
3.1.1 Giáo d ụ c chính tr ị , t ư t ưở ng sinh viên là trách nhi ệ m c ủ a Đả ng b ộ , Ban Giám hi ệ u, cán b ộ và sinh viên toàn tr ườ ng
Công tác giáo dục thanh niên, đặc biệt là giáo dục chính trị và tư tưởng cho sinh viên, là trách nhiệm chung của toàn Đảng và xã hội, nhằm tạo ra sức mạnh tổng hợp từ các lực lượng xã hội Đảng và Nhà nước đã thể hiện sự quan tâm đặc biệt đến công tác thanh niên và sinh viên thông qua các Chỉ thị, Nghị quyết, Luật Thanh niên, cũng như Chiến lược phát triển thanh niên của Chính phủ.
Giáo dục bồi dưỡng thế hệ trẻ là trách nhiệm của toàn bộ hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của Đảng Tại trường Đại học, việc giáo dục chính trị và tư tưởng cho sinh viên thuộc về Đảng bộ, Ban Giám hiệu, các phòng ban chức năng và toàn thể cán bộ Thực tiễn cho thấy, nơi nào có sự quan tâm lãnh đạo và chỉ đạo chặt chẽ từ cấp uỷ và chính quyền, công tác sinh viên và giáo dục sẽ đạt hiệu quả cao Do đó, giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên trường Đại học Cần Thơ là một quá trình lâu dài, đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ giữa Đảng bộ, Ban Giám hiệu, cán bộ và sinh viên toàn trường.
Các cấp ủy đảng, phòng ban chức năng và tổ chức chính trị - xã hội trong trường học cần khuyến khích tinh thần yêu nước và lòng tự hào dân tộc cho sinh viên Trong giáo dục, cần chú trọng đến các hoạt động gắn trách nhiệm của sinh viên với việc bảo vệ lợi ích quê hương, đất nước Việc tôn vinh, nêu gương và khuyến khích thanh niên sống có ích không chỉ giúp sinh viên phát triển bản thân mà còn góp phần giáo dục chính trị, tư tưởng cho thế hệ trẻ.
Ban giám hiệu nhà trường, có một Phó hiệu trưởng chịu trách nhiệm với
Hiệu trưởng và cán bộ công chức Trường phối hợp với Đảng ủy để đảm bảo an ninh, chính trị và công tác sinh viên Họ trực tiếp chỉ đạo các hoạt động liên quan đến tư tưởng và chính trị cho sinh viên, nhằm duy trì trật tự và an ninh trong môi trường học tập.
Phòng công tác chính trị có trách nhiệm theo dõi và nắm bắt tình hình chính trị tư tưởng của sinh viên, từ đó đề xuất với Hiệu trưởng các chủ trương và biện pháp phù hợp để nâng cao hiệu quả công tác này.
Tổ chức học tập các Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng và các chủ trương của Nhà nước, Bộ, ngành nhằm nâng cao nhận thức cho sinh viên và cán bộ viên chức Đẩy mạnh sinh hoạt chính trị, thời sự đầu năm và đầu khoá để cập nhật thông tin, đồng thời giáo dục pháp luật và thẩm mỹ cho sinh viên Tạo dựng đời sống văn hóa phong phú trong trường học, phối hợp với các đơn vị để xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh, góp phần hình thành nếp sống văn minh và xây dựng Trường xanh - sạch - đẹp.
Khoa Khoa học Chính trị đảm nhiệm việc giảng dạy lý thuyết các môn khoa học chính trị và tư tưởng Hồ Chí Minh, nhằm giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên Giảng viên có nhiệm vụ truyền đạt kiến thức cơ bản về Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, cùng với đường lối, chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và Hội sinh viên trường Đại học cũng là một phần quan trọng trong việc phát triển tư tưởng và lý luận cho sinh viên.
Cần Thơ đảm nhận việc tổ chức các hoạt động và chương trình giáo dục chính trị, tư tưởng, nhằm cụ thể hóa và sân khấu hóa nội dung, đồng thời đa dạng hóa các hình thức để sinh viên có thể tham gia tích cực.
Mỗi cán bộ cần phấn đấu trở thành tấm gương sáng, tự giáo dục chính trị và tư tưởng để sinh viên noi theo Đồng thời, sinh viên cũng phải tự rèn luyện và giáo dục bản thân, hướng tới việc phát triển “tâm trong, trí sáng, hoài bão lớn.”
3.1.2 N ộ i dung giáo d ụ c chính tr ị , t ư t ưở ng cho sinh viên ph ả i trên c ơ s ở nguyên lý c ủ a ch ủ ngh ĩ a Mác-Lênin, t ư t ưở ng H ồ Chí Minh, đườ ng l ố i c ủ a Đả ng, chính sách pháp lu ậ t c ủ a Nhà n ướ c
Giáo dục chính trị và tư tưởng cho sinh viên đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành thế giới quan, phương pháp luận khoa học và nhân sinh quan cách mạng Việc tuyên truyền đường lối, chủ trương của Đảng và chính sách pháp luật của Nhà nước giúp sinh viên hiểu rõ mục tiêu, lý tưởng của Đảng, từ đó hình thành ý thức trách nhiệm đối với bản thân, nhà trường và xã hội Đồng thời, giáo dục những truyền thống tốt đẹp của dân tộc và cách mạng còn bồi dưỡng tình cảm đúng đắn của sinh viên đối với quê hương đất nước Cuối cùng, giáo dục đạo đức cách mạng và phẩm chất chính trị đúng đắn sẽ góp phần hình thành lối sống lành mạnh cho sinh viên.
Trong giáo dục đại học, việc coi trọng giáo dục chính trị và tư tưởng là rất cần thiết để sinh viên có lập trường giai cấp vững vàng, tránh mất phương hướng chính trị và phân biệt được giữa học thuyết phản động và học thuyết khoa học Chủ Tịch Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh rằng chủ nghĩa Lênin là chủ nghĩa chân chính và cách mạng nhất Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII của Đảng khẳng định rằng chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh là kim chỉ nam cho hành động của Đảng Do đó, việc thực hiện nghiêm túc Nghị quyết này trong các trường học là cần thiết để cung cấp nguồn nhân lực có trình độ cao về khoa học, kỹ thuật và tư tưởng cho xã hội Tăng cường giáo dục chính trị tư tưởng trong nhà trường là yêu cầu quan trọng trong công tác đào tạo.
Tình trạng giáo dục nước ta hiện nay không chỉ yếu kém về mặt khoa học mà còn do sự giảm sút trong công tác giáo dục tư tưởng Để giải quyết thực trạng này, cần tìm ra một "mô hình giáo dục dân tộc, hiện đại, phù hợp với thực tiễn Việt Nam" thay vì chỉ "mô phỏng" hay "du nhập" từ các nước phương Tây, như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh.
Hồ Chí Minh nhấn mạnh tầm quan trọng của việc “kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại” và “kết hợp nội lực với ngoại lực” trong xây dựng đất nước theo con đường xã hội chủ nghĩa, đặc biệt trong lĩnh vực giáo dục Giáo dục Việt Nam cần đào tạo những con người yêu nước và có trách nhiệm quốc tế trong cuộc đấu tranh cho độc lập dân tộc, góp phần xây dựng xã hội hòa bình, dân chủ và văn minh Để thực hiện nhiệm vụ này, cần tăng cường công tác giáo dục lý luận và tư tưởng chính trị theo chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh.
Đảng bộ trường Đại học Cần Thơ luôn coi chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, cùng với các chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước là nền tảng trong công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên và cán bộ toàn trường.
Nh ữ ng gi ả i pháp nâng cao hi ệ u qu ả công tác giáo d ụ c chính tr ị , t ư t ưở ng
tư tưởng cho sinh viên trường Đại học Cần Thơ trong giai đoạn hiện nay
3.2.1 Nâng cao h ơ n n ữ a t ầ m quan tr ọ ng c ủ a công tác giáo d ụ c chính tr ị , t ư t ưở ng cho sinh viên
Trong bối cảnh thế giới và trong nước diễn biến phức tạp, sinh viên đang phải đối mặt với nhiều thách thức Hội nghị tổng kết công tác học sinh, sinh viên đã chỉ ra rằng nhiều sinh viên thiếu trung thực trong học tập và thi cử, một bộ phận chưa có hoài bão, lý tưởng và có biểu hiện sống hưởng thụ Dù tệ nạn xã hội trong sinh viên còn ít, nhưng vẫn gây lo ngại cho xã hội Việc tuyển sinh chặt chẽ nhưng đánh giá quá trình học tập lại lỏng lẻo, dẫn đến tình trạng học tập không nghiêm túc Sinh viên cũng gặp khó khăn trong nghiên cứu khoa học, năng lực tự học và khả năng giao tiếp còn yếu Trình độ ngoại ngữ chưa đáp ứng yêu cầu hội nhập Do đó, giáo dục chính trị và tư tưởng trở nên rất quan trọng, cần định hướng cho sinh viên có tinh thần yêu nước và tự giác học tập Để nâng cao hiệu quả công tác này, trường Đại học Cần Thơ cần triển khai các biện pháp cụ thể.
Nâng cao tính khoa học trong công tác giáo dục chính trị, tư tưởng tại trường đại học là cần thiết, vì đây không chỉ là một công việc mà còn có tiềm năng trở thành một môn khoa học độc lập Đối tượng nghiên cứu của giáo dục chính trị, tư tưởng là con người và quy luật phát triển tư tưởng của họ, đồng thời nghiên cứu mối quan hệ giữa tư tưởng và hành vi Cơ sở lý luận của giáo dục chính trị, tư tưởng dựa trên Chủ nghĩa Mác - Lênin, với chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử làm nền tảng Ngoài ra, lĩnh vực này còn liên kết chặt chẽ với các ngành khoa học khác như chính trị học, tâm lý học và đạo đức học Mục đích và nhiệm vụ của giáo dục chính trị, tư tưởng là thực hiện đường lối của Đảng trong giai đoạn mới, từ đó xác định nhiệm vụ giáo dục cho sinh viên.
Công tác giáo dục chính trị, tư tưởng ở Việt Nam hiện nay vẫn chưa được xác định rõ ràng Đây là hoạt động dưới sự chỉ đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, nhằm truyền bá và giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, từ đó hình thành hệ tư tưởng chi phối trong đời sống xã hội Mục tiêu của công tác này là giúp cán bộ, đảng viên và nhân dân xây dựng thế giới quan và phương pháp luận đúng đắn, nâng cao nhận thức chính trị và khắc phục tư tưởng lạc hậu Đồng thời, nó cũng giáo dục về đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước, giúp mọi người nắm vững và áp dụng vào thực tế, thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị, đồng thời khơi dậy tinh thần cách mạng và tính tích cực trong quá trình xây dựng xã hội chủ nghĩa.
Công tác giáo dục chính trị, tư tưởng hiện nay thường bị hiểu sai, trở thành công cụ cưỡng chế, làm mờ đi vai trò của giáo dục và nhu cầu học hỏi của con người Theo cách hiểu này, giáo dục chính trị không còn là phương tiện nâng cao nhận thức mà là cách để giai cấp lãnh đạo kiểm soát và chi phối đời sống tinh thần của những người được giáo dục.
Giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên là nhiệm vụ quan trọng và liên tục của các cấp ủy đảng, Ban giám hiệu, phòng công tác chính trị và Khoa khoa học chính trị Các chủ thể cần chủ động đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, lý luận để ngăn chặn chiến lược “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch Việc thực hiện nghiêm túc chỉ thị của Đảng về bảo vệ Đảng là điều cần thiết, vì bất kỳ sự chậm trễ nào cũng làm giảm hiệu quả giáo dục chính trị Để xây dựng đội ngũ sinh viên giỏi chuyên môn và vững vàng về tư tưởng, cần coi công tác tư tưởng chính trị là nhiệm vụ trọng yếu Trong giai đoạn hiện nay, giáo dục tư tưởng, chính trị cần đi trước để nắm bắt tâm tư sinh viên và kịp thời định hướng tư tưởng thông qua các hình thức chuyên môn khác Đồng thời, cần nhận thức rằng giáo dục chính trị không chỉ là giảng dạy các môn học mà còn bao gồm hoạt động của Đoàn thanh niên, hội sinh viên và phòng công tác chính trị của trường.
Thứ ba, cần đổi mới và nâng cao chất lượng đào tạo lý luận, đặc biệt là giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, nhằm khắc phục tình trạng trùng lặp và lạc hậu trong nội dung và phương pháp Việc gắn lý luận với thực tiễn và chấn chỉnh công tác quản lý đào tạo là cần thiết để tránh hình thức và tư tưởng "đã thi là đậu" Đồng thời, cần cải tiến phương pháp và hình thức đào tạo, nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên, báo cáo viên, để học tập lý luận chính trị trở thành nhu cầu thiết thực và niềm vinh dự cho đảng viên sinh viên.
Nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác tuyên truyền cổ động, cùng với hoạt động văn hóa, văn nghệ, là cần thiết để tạo ra những tác phẩm có giá trị cao về tư tưởng và nghệ thuật Những tác phẩm này sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng và giáo dục chính trị, tư tưởng, cũng như đạo đức cho sinh viên.
Vào thứ năm, đài phát thanh ký túc xá sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc đấu tranh chống lại những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức và lối sống trong cán bộ, đảng viên và sinh viên Công tác giáo dục chính trị và tư tưởng chỉ thực sự hiệu quả khi những hành vi sai trái, xấu xa và ác độc bị lên án, ngăn chặn và xử lý nghiêm khắc theo pháp luật; đồng thời, những giá trị đúng đắn, tốt đẹp và thiện lương cần được bảo vệ, tôn vinh và nhân rộng trong toàn thể sinh viên của trường.
3.2.2 Nâng cao ch ấ t l ượ ng gi ả ng d ạ y các môn lý lu ậ n chính tr ị trong nhà tr ườ ng
Nâng cao chất lượng giảng dạy lý luận chính trị trong nhà trường là rất quan trọng Trong bài diễn văn khai mạc lớp lý luận khóa I Trường Nguyễn Ái Quốc, Người nhấn mạnh rằng việc học lý luận chính trị không chỉ để trở thành những người lý luận suông, mà nhằm cải thiện công tác thực tiễn Học tập tinh thần của chủ nghĩa Mác - Lênin cần được áp dụng vào giải quyết các vấn đề thực tế trong cách mạng Giảng viên lý luận chính trị cần có nền tảng lý luận vững chắc và kinh nghiệm thực tiễn phong phú để nâng cao nhận thức lý luận Mục tiêu giáo dục lý luận là vận dụng kiến thức vào thực tiễn, chứ không chỉ học vì lý luận.
Trong hệ thống giáo dục tại Đại học Cần Thơ, các môn lý luận chính trị đóng vai trò thiết yếu trong việc trang bị cho sinh viên thế giới quan và phương pháp luận khoa học Điều này là nền tảng cho quá trình nhận thức về tư tưởng, lý luận và quan điểm chính trị cũng như nhân sinh quan xã hội Đội ngũ giảng viên có vai trò quan trọng trong việc kết nối môn học với sinh viên, vì vậy việc nâng cao trình độ và phương pháp giảng dạy là cần thiết để tạo sự hứng thú và thiện cảm với các môn lý luận chính trị, giúp sinh viên hiểu sâu hơn về nội dung học tập.
Giảng viên lý luận các môn khoa học chính trị tại trường Đại học Cần Thơ có nhiệm vụ truyền đạt tri thức lý luận nhằm hình thành thế giới quan, phương pháp luận khoa học và nhân sinh quan cộng sản chủ nghĩa cho sinh viên Qua việc giảng dạy, giảng viên giáo dục sinh viên về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối của Đảng và chính sách của Nhà nước, từ đó tạo lòng yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội và niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng Hoạt động giảng dạy, bất kể hình thức, đều hướng tới việc nâng cao hiệu quả giáo dục tư tưởng, chính trị cho sinh viên Để cải thiện chất lượng giảng dạy các môn lý luận chính trị, trường Đại học Cần Thơ cần thực hiện các biện pháp phù hợp.
Để xây dựng đội ngũ giảng viên Lý luận chính trị có năng lực chuyên môn và phương pháp sư phạm tốt, cần chú trọng đến kiến thức tâm lý, văn hóa, chính trị và xã hội Điều này giúp giảng viên phát triển tư duy tổng hợp cao, phù hợp với đặc thù của các môn học lý luận chính trị Vai trò của nhà sư phạm trong giáo dục các môn khoa học này đặc biệt quan trọng, vì nội dung học tập liên quan đến quyền lợi của các giai cấp và tầng lớp xã hội khác nhau Học thuyết Mác-Lênin chỉ ra các quy luật phát triển xã hội và sự diệt vong của chủ nghĩa tư bản, từ đó khẳng định rằng thông tin chính trị - xã hội mà giảng viên truyền đạt phải có cơ sở khoa học và không thể trung lập Do đó, việc nhấn mạnh tính khoa học và chính trị trong giảng dạy sẽ có tác động lớn đến hiệu quả giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên.
Phương pháp giảng dạy tính động trong các môn lý luận chính trị đóng vai trò quan trọng trong quá trình nhận thức của sinh viên Sinh viên tiếp thu tri thức lý luận từ giảng viên, giáo trình và tài liệu tham khảo Tri thức này không chỉ trở thành niềm tin qua lý trí mà còn qua cảm xúc, tạo nên sự thuyết phục trong học tập.
Một phương pháp giảng dạy sinh động và thuyết phục sẽ tạo ra những cảm xúc tích cực cho sinh viên, từ đó giúp họ tiếp thu kiến thức một cách hiệu quả hơn.
Vốn sống phong phú và phẩm chất chính trị, đạo đức, tâm hồn trong sáng của giảng viên lý luận chính trị là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sinh viên Những phẩm chất này không chỉ tạo ra niềm kính trọng và tin yêu từ sinh viên mà còn làm cho nội dung bài giảng trở nên sâu sắc và có sức nặng hơn.