NỘI DUNG
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC GIÁO DỤC PHÁP LUẬT
CHO HỌC SINH, SINH VIÊN 1.1 Một số khái niệm cơ bản
Pháp luật được định nghĩa trong Từ điển Tiếng Việt là tập hợp các quy phạm hành vi do Nhà nước ban hành, yêu cầu mọi công dân tuân thủ Mục đích của pháp luật là điều chỉnh các mối quan hệ xã hội và bảo vệ trật tự xã hội.
Theo giáo trình lý luận về nhà nước và pháp luật, pháp luật được định nghĩa là hệ thống quy tắc xử sự do nhà nước ban hành và bảo đảm thực hiện Pháp luật thể hiện ý chí của nhà nước và giai cấp thống trị, đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh các quan hệ xã hội Mục tiêu của pháp luật là bảo vệ lợi ích, thực hiện mục đích của giai cấp thống trị, đồng thời duy trì sự tồn tại và phát triển vì lợi ích của xã hội.
Pháp luật, từ góc độ triết học, là phần thiết yếu của kiến trúc thượng tầng, được quyết định bởi cơ sở hạ tầng nhưng cũng có tác động trở lại Khi pháp luật phản ánh chính xác quy luật phát triển xã hội, nó sẽ thúc đẩy sự tiến bộ kinh tế - xã hội; ngược lại, nếu không, nó sẽ cản trở sự phát triển đó Trong xã hội, pháp luật thể hiện ý chí và mục đích chính trị của giai cấp cầm quyền, đồng thời là công cụ thể hiện quyền lực đối với công dân Pháp luật bao gồm các quy tắc bắt buộc, được nhà nước ban hành hoặc công nhận, nhằm điều chỉnh mối quan hệ xã hội và được bảo đảm thực hiện qua các biện pháp tổ chức, giáo dục, thuyết phục và cưỡng chế Như vậy, pháp luật và nhà nước đều là hiện tượng xã hội, chỉ tồn tại trong những điều kiện kinh tế - xã hội nhất định.
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO HỌC SINH, SINH VIÊN
Một số khái niệm cơ bản
Pháp luật được định nghĩa là các quy phạm hành vi do Nhà nước ban hành, yêu cầu mọi công dân tuân thủ Mục đích của pháp luật là điều chỉnh các mối quan hệ xã hội và bảo vệ trật tự xã hội.
Pháp luật được định nghĩa là hệ thống quy tắc do nhà nước ban hành và bảo đảm thực hiện, thể hiện ý chí của giai cấp thống trị trong xã hội Nó đóng vai trò điều chỉnh các quan hệ xã hội nhằm bảo vệ lợi ích và thực hiện mục đích của giai cấp thống trị, đồng thời duy trì sự tồn tại và phát triển vì lợi ích chung của xã hội.
Pháp luật, từ góc độ triết học, là một phần quan trọng của kiến trúc thượng tầng, chịu ảnh hưởng từ cơ sở hạ tầng và đồng thời tác động trở lại cơ sở này Khi pháp luật phản ánh đúng quy luật phát triển xã hội, nó sẽ thúc đẩy kinh tế - xã hội; ngược lại, nếu không phù hợp, nó sẽ kìm hãm sự phát triển Pháp luật không chỉ là hình thức tập trung ý chí và mục đích chính trị của giai cấp cầm quyền mà còn là công cụ thể hiện quyền lực đối với người dân Đây là các quy tắc bắt buộc, được nhà nước ban hành hoặc thừa nhận, nhằm điều chỉnh các mối quan hệ xã hội, thể hiện ý chí của nhà nước và được bảo đảm thực hiện qua các biện pháp tổ chức, giáo dục, thuyết phục và cưỡng chế Pháp luật, như nhà nước, chỉ tồn tại trong những điều kiện nhất định về kinh tế, xã hội và chính trị, và xuất hiện cùng với sự phân chia giai cấp và đấu tranh giai cấp trong lịch sử nhân loại.
Theo học thuyết Mác – Lênin, pháp luật chỉ xuất hiện và phát triển trong xã hội có giai cấp và nhà nước Do đó, pháp luật luôn mang bản chất giai cấp, tương tự như bản chất của nhà nước.
Bản chất giai cấp của pháp luật thể hiện ở việc pháp luật luôn phản ánh ý chí và lợi ích của giai cấp thống trị C.Mác và Ph.Ăngghen trong tuyên ngôn của Đảng cộng sản đã chỉ ra rằng bản chất của pháp luật chính là ý chí của giai cấp thống trị, với nội dung của ý chí này được quyết định bởi điều kiện sinh hoạt vật chất Giai cấp thống trị, nắm trong tay bộ máy nhà nước, đã sử dụng nhà nước để thể hiện ý chí của mình một cách tập trung và thống nhất, từ đó chuyển hóa thành ý chí của Nhà nước và được thể chế hóa qua các văn bản quy phạm pháp luật do các cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành và bảo đảm thực hiện.
Bản chất của giai cấp thể hiện qua việc điều chỉnh các quan hệ xã hội nhằm hướng đến một trật tự phù hợp với ý chí của giai cấp thống trị, từ đó bảo vệ lợi ích và củng cố địa vị của họ Pháp luật trở thành công cụ thực hiện sự thống trị giai cấp C.Mác và Ph.Ăngghen đã chỉ ra rằng pháp luật tư sản chỉ là ý chí của giai cấp tư sản được quy định thành luật, và nội dung của nó phụ thuộc vào điều kiện sinh hoạt vật chất của giai cấp này.
Pháp luật xã hội chủ nghĩa phản ánh ý chí của giai cấp công nhân và nhân dân lao động, đóng vai trò là công cụ thiết yếu trong việc xây dựng một xã hội mới không còn sự bóc lột Trong xã hội này, mọi người đều có quyền sống tự do, bình đẳng và được đảm bảo thực sự dân chủ cùng với công bằng xã hội.
Pháp luật không chỉ mang tính xã hội sâu sắc mà còn thể hiện ý chí và bảo vệ lợi ích của giai cấp thống trị, đồng thời ghi nhận và bảo vệ quyền lợi của các giai cấp, tầng lớp khác trong xã hội Để duy trì sự ổn định và phát triển, Nhà nước cần quan tâm đến lợi ích của những nhóm như tội phạm, người thất nghiệp và những người có hoàn cảnh khó khăn Tại Việt Nam, pháp luật XHCN là hệ thống quy phạm do Nhà nước ban hành, đại diện cho giai cấp công nhân và nhân dân lao động, thể hiện ý chí của toàn dân tộc và có tính bắt buộc nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội trong quá trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Theo khoản 1 Điều 2 Hiến pháp 2013, Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa vì nhân dân Pháp luật của nhà nước được ban hành nhằm bảo vệ, củng cố và phát triển xã hội theo định hướng XHCN, thể hiện ý chí của toàn thể nhân dân Nhiệm vụ chính của pháp luật là bảo đảm và phát huy quyền làm chủ của nhân dân, hướng tới mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ và văn minh.
1.1.2 Khái niệm giáo dục pháp luật
Giáo dục là hoạt động có ý thức, có mục đích và có kế hoạch, trong đó chủ thể giáo dục tác động lên khách thể giáo dục để đạt được những mục tiêu nhất định.
Giáo dục pháp luật, theo PGS.TS Nguyễn Minh Đoan, là quá trình tác động có hệ thống và mục đích đến nhận thức con người, nhằm trang bị kiến thức pháp lý cần thiết Mục tiêu của giáo dục pháp luật là giúp mỗi cá nhân hình thành ý thức đúng đắn về pháp luật, tôn trọng và tự giác tuân thủ các yêu cầu của pháp luật.
Pháp luật là một lĩnh vực phức tạp, có mối liên hệ chặt chẽ với các vấn đề xã hội nhưng cũng có tính độc lập Giáo dục pháp luật khác biệt so với các hình thức giáo dục khác, thể hiện qua hai khía cạnh chính: tư tưởng và nhận thức Khi con người hiểu rõ quy định pháp luật, họ sẽ tự ý thức về hành vi của mình trong các tình huống cụ thể Tư duy pháp lý và nhân sinh quan pháp lý của mỗi cá nhân được hình thành và hoàn thiện thông qua tác động của pháp luật Khi công dân nắm vững nội dung và yêu cầu của pháp luật, họ sẽ phát triển thái độ và trách nhiệm cá nhân về lối sống tuân thủ pháp luật, từ đó làm chủ các hoạt động xã hội và bảo đảm tính hợp pháp trong hành vi của mình.
Giáo dục pháp luật nhằm trang bị kiến thức và tri thức pháp luật cho công dân thông qua các phương pháp và hình thức đa dạng, tạo ra hành vi pháp luật đúng đắn Quá trình này diễn ra thường xuyên và liên tục, gắn liền với thực tiễn như tuyên truyền, phổ biến và nêu gương, không chỉ dừng lại ở lý thuyết Nội dung giáo dục pháp luật có định hướng, giúp chuyển tải kiến thức pháp luật đến đối tượng một cách hiệu quả.
Giáo dục pháp luật là một hoạt động có tổ chức và định hướng, nhằm hình thành tri thức pháp lý, tình cảm và hành vi phù hợp với hệ thống pháp luật hiện hành Hoạt động này góp phần nâng cao hiệu lực và hiệu quả quản lý nhà nước, quản lý xã hội, đồng thời nâng cao trình độ văn hóa pháp lý của công dân.
Giáo dục pháp luật đóng vai trò quan trọng trong xã hội, giúp nâng cao ý thức pháp luật cho người dân Để đạt hiệu quả, nội dung giáo dục pháp luật cần phù hợp với thực tiễn, dễ hiểu và gần gũi với đời sống hàng ngày.
Mục đích và yêu cầu của việc giáo dục pháp luật cho học sinh, sinh viên
1.2.1 Mục đích của việc giáo dục pháp luật cho học sinh, sinh viên
Trang bị kiến thức pháp luật cho học sinh, sinh viên là cần thiết nhằm nâng cao sự hiểu biết về pháp luật, từ đó góp phần hình thành và mở rộng hệ thống tri thức pháp luật một cách sâu sắc.
Mục đích nhận thức của quá trình giáo dục pháp luật là cung cấp tri thức cơ bản về giá trị, bản chất, nội dung, vai trò và ý nghĩa của pháp luật cho học sinh, sinh viên Sự hiểu biết này giúp điều chỉnh hành vi cá nhân theo quy định pháp luật, từ đó hình thành niềm tin và tình cảm với các chuẩn mực xã hội Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh hiện nay, khi nhận thức pháp luật của nhiều công dân còn hạn chế và công tác giáo dục pháp luật chưa được coi trọng, dẫn đến tình trạng pháp chế bị xem nhẹ Đối với thế hệ trẻ, việc trang bị kiến thức pháp luật là cần thiết để xây dựng nền tảng vững chắc, giúp họ tự lập, sáng tạo và chủ động trong cuộc sống.
Thứ hai, hình thành, bồi dưỡng, phát triển niềm tin pháp luật cho học sinh, sinh viên
Niềm tin vào pháp luật là yếu tố then chốt định hướng hành vi con người, tạo động cơ cho hành vi hợp pháp Nhiều người có kiến thức pháp luật nhưng thiếu lòng tin vào hệ thống pháp luật, dẫn đến việc lợi dụng kẽ hở để trục lợi Khi con người tin tưởng vào tính công bằng của quy phạm pháp luật, họ sẽ tự nguyện thực hiện các yêu cầu pháp lý mà không cần sự can thiệp từ Nhà nước Sự tin tưởng này thúc đẩy hành vi hợp pháp, thể hiện sự tôn trọng và tuân thủ pháp luật Niềm tin vào pháp luật được xây dựng dựa trên các yếu tố như sự công bằng, minh bạch và hiệu quả của hệ thống pháp luật.
Giáo dục tình cảm công bằng liên quan chặt chẽ đến pháp luật, nhấn mạnh tầm quan trọng của sự công bằng trong xã hội Nó giúp con người hiểu và đánh giá các quy phạm pháp luật, từ đó xác định tiêu chuẩn công bằng của luật pháp Qua đó, mỗi cá nhân có khả năng tự đánh giá hành vi của mình và xây dựng mối quan hệ với người khác cũng như với chính bản thân theo những quy tắc pháp lý.
Giáo dục tình cảm trách nhiệm giúp hình thành ý thức về nghĩa vụ pháp lý và tuân thủ pháp luật Qua đó, người được giáo dục nhận thức rõ ràng rằng mọi hành động và việc làm của họ cần phải dựa trên cơ sở pháp luật và trong khuôn khổ pháp luật cho phép.
Giáo dục ý thức đấu tranh không khoan nhượng là cần thiết để đối phó với những biểu hiện vi phạm pháp luật và các hành vi chống đối pháp luật Việc nâng cao nhận thức về sự cần thiết phải đấu tranh với các hành vi vi phạm pháp luật và tội phạm sẽ góp phần xây dựng một xã hội công bằng và văn minh.
Giáo dục ý thức nhân cách và rèn luyện thói quen tuân thủ pháp luật cho học sinh, sinh viên là một mục đích quan trọng, vì động cơ và hành vi hợp pháp là kết quả của quá trình nhận thức pháp luật Việc trang bị tri thức pháp luật và bồi dưỡng niềm tin vào pháp luật là tiền đề thiết yếu để hình thành ý thức nhân cách, từ đó phát triển thói quen và hành vi tích cực trong việc tuân thủ pháp luật.
Giáo dục pháp luật nhằm hình thành hành vi hợp pháp là một quá trình khó khăn và kéo dài Để đạt được mục tiêu này, cần thực hiện công tác giáo dục pháp luật một cách thường xuyên và liên tục, sử dụng các phương pháp và công cụ hiệu quả Qua đó, giúp các em hình thành tình cảm đúng đắn và niềm tin vào pháp luật, từ đó tuân thủ pháp luật một cách tích cực và tự giác.
Thứ tư, thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện
Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn chú trọng phát triển sự nghiệp giáo dục của đất nước, với những chỉ dẫn quý báu về mục tiêu, nhiệm vụ, nội dung và phương pháp giáo dục nhằm xây dựng một nền giáo dục toàn diện Những chỉ dẫn này không chỉ có giá trị trong việc chỉ đạo công tác giáo dục hiện tại mà còn định hướng cho công cuộc đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục, đào tạo ở Việt Nam ngày nay.
Giáo dục toàn diện là mục tiêu quan trọng trong hệ thống giáo dục quốc gia, nhằm tạo ra những cá nhân có tri thức khoa học và xã hội Điều này giúp họ áp dụng kiến thức vào thực tiễn, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của xã hội phát triển hiện nay.
Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh rằng giáo dục cần phải bao gồm đức, trí, thể, mỹ Nền giáo dục toàn diện mà chúng ta hướng tới hiện nay hoàn toàn phù hợp với những lời dạy của Người Mục tiêu là phát triển con người với trí tuệ cao, thể chất cường tráng, tinh thần phong phú, đạo đức trong sáng và ý thức tôn trọng pháp luật, góp phần xây dựng con người mới, con người xã hội chủ nghĩa.
Giáo dục ở Việt Nam nhằm phát triển toàn diện cho học sinh, sinh viên, tạo nền tảng vững chắc về tình cảm, trí tuệ và thể chất, đồng thời hình thành nhân cách và giá trị nhân văn, xã hội Dù mỗi cấp học có mục tiêu riêng, giáo dục pháp luật trong nhà trường cần góp phần quan trọng vào việc hình thành ý thức, hành vi và thói quen sống theo pháp luật cho học sinh, sinh viên.
Giáo dục pháp luật không chỉ là việc trang bị kiến thức pháp lý mà còn là cách học lễ, hình thành cách cư xử của công dân đối với cộng đồng và nhà nước trong xã hội chủ nghĩa Từ góc độ rộng hơn, giáo dục pháp luật đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện mục tiêu giáo dục của Đảng.
1.2.2 Yêu cầu của việc giáo dục pháp luật cho học sinh, sinh viên trong giai đoạn hiện nay
* Yêu cầu chung đối với công tác giáo dục pháp luật
Một là, đảm bảo tính Đảng trong giáo dục pháp luật
Pháp luật và đường lối chính sách của Đảng có mối quan hệ mật thiết, trong đó pháp luật thể chế hóa các chính sách của Đảng, còn đường lối chính sách là “linh hồn” của pháp luật Giáo dục pháp luật đồng thời cũng là giáo dục về đường lối và chính sách của Đảng Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh rằng, "vô luận lúc nào, vô luận việc gì, đảng viên và cán bộ phải đặt lợi ích của Đảng ra trước, lợi ích của cá nhân lại sau," thể hiện nguyên tắc cao nhất của Đảng, chính là “tính Đảng”.
Việc thực hiện pháp luật không đúng cách gây tổn hại đến Nhà nước, xã hội và uy tín lãnh đạo của Đảng Để khẳng định uy tín này, pháp luật cần được thực hiện nghiêm chỉnh và đầy đủ Do đó, công tác giáo dục pháp luật phải chú trọng tính Đảng, kết hợp linh hoạt Chủ nghĩa Mác – Lênin và Tư tưởng Hồ Chí Minh Cần nhận thức rõ quan điểm, đường lối, chính sách của Đảng và áp dụng một cách sáng tạo, tránh rập khuôn, giáo điều và máy móc.
Hai là, bảo đảm tính khoa học, tính thực tiễn
Nội dung, hình thức, phương pháp và các yếu tố tác động đến chất lượng giáo dục pháp luật cho học sinh, sinh viên
1.3.1 Về nội dung, chương trình giáo dục pháp luật cho học sinh, sinh viên
Nội dung giáo dục pháp luật đóng vai trò quan trọng trong quá trình giáo dục, được xác định dựa trên mục đích, nhiệm vụ và nhu cầu của đối tượng học Việc xác định đúng nội dung giáo dục pháp luật sẽ nâng cao hiệu quả giáo dục cho học sinh và sinh viên Nếu nội dung quá sơ lược hoặc nặng nề, nó có thể ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình giáo dục Đây là một thách thức lớn trong việc biên soạn chương trình, vì các quy phạm pháp luật thường chứa đựng những khái niệm trừu tượng và có cấu trúc logic chặt chẽ.
Giáo dục pháp luật cho học sinh và sinh viên đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao nhận thức và khả năng thực hiện pháp luật một cách có trách nhiệm Điều này giúp công dân sử dụng đúng đắn các quyền con người cũng như quyền và nghĩa vụ cơ bản GDPL không chỉ gắn liền với mục tiêu giáo dục toàn diện mà còn góp phần nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực và bồi dưỡng nhân tài, hướng tới việc đào tạo những cá nhân vừa có kiến thức chuyên môn vững vàng vừa có đạo đức tốt.
Giáo dục pháp luật (GDPL) nhằm trang bị kiến thức và nâng cao hiểu biết về pháp luật, góp phần hình thành và mở rộng hệ thống tri thức pháp luật, đồng thời phát triển niềm tin vào pháp luật và giáo dục ý thức tuân thủ pháp luật cho học sinh, sinh viên Nội dung GDPL bao gồm kiến thức cơ bản về nhà nước, bộ máy nhà nước, văn bản quy phạm pháp luật, thực hiện và vi phạm pháp luật, cũng như trách nhiệm pháp lý Bên cạnh đó, GDPL còn phản ánh ý kiến và nhu cầu từ người học và người truyền đạt thông tin pháp luật, tập trung vào quyền và nghĩa vụ pháp lý và các biện pháp bảo vệ quyền hợp pháp của công dân.
Dựa trên nhu cầu và đặc điểm của đối tượng giáo dục pháp luật, nội dung giáo dục pháp luật có thể được phân chia thành các mức độ và cấp độ khác nhau.
Mức độ pháp luật phổ thông cung cấp kiến thức cơ bản về giáo dục pháp luật (GDPL) cho học sinh và sinh viên, giúp họ sống và làm việc theo pháp luật Điều này bao gồm hiểu biết về nguồn gốc, bản chất và vai trò của nhà nước và pháp luật, cùng với tổ chức bộ máy nhà nước và cơ chế bảo vệ quyền lợi hợp pháp của công dân Ngoài ra, GDPL phổ cập còn đề cập đến quyền con người, các quyền và nghĩa vụ pháp lý cơ bản của công dân theo Hiến pháp và các đạo luật khác, cũng như trình tự, thủ tục luật định để bảo vệ quyền lợi và thực hiện nghĩa vụ công dân.
Mức độ giáo dục pháp luật (GDPL) theo tính chất ngành nghề yêu cầu học sinh, sinh viên (HS, SV) trong từng lĩnh vực phải nắm vững và sử dụng các phương tiện pháp luật với trình độ cao hơn, phù hợp với định hướng nghề nghiệp Do đó, nội dung GDPL ở cấp độ này cần được mở rộng và chuyên sâu hơn so với giáo dục pháp luật phổ thông, bao gồm các khái niệm cơ bản trong khoa học pháp lý như quy phạm pháp luật, hệ thống pháp luật, nguồn và hình thức pháp luật, cũng như các quan hệ pháp luật Hơn nữa, cần chú trọng đến hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, quyền và nghĩa vụ cụ thể của công dân, cùng với nội dung pháp luật về tố tụng.
Ba là, mức độ giáo dục chuyên luật, đây là mức độ cao nhất của nội dung
GDPL, nhằm mục đích đào tạo các luật gia cho bộ máy nhà nước và các tổ chức mang tính nghề nghiệp về pháp luật
Giáo dục pháp luật cho học sinh và sinh viên không chuyên luật chỉ cần tập trung vào các nội dung cơ bản ở mức độ một và hai Do đó, cần xác định cách thức giáo dục pháp luật sao cho phù hợp và đầy đủ Học sinh và sinh viên cần được trang bị những kiến thức pháp luật cơ bản cần thiết để hiểu và áp dụng trong cuộc sống.
Một là, những nội dung cơ bản về nguồn gốc ra đời, bản chất, vai trò của Nhà nước và pháp luật
Hiến pháp ra đời trong bối cảnh lịch sử quan trọng, nhằm xác định các nguyên tắc cơ bản của nhà nước và bảo vệ quyền con người Nội dung của Hiến pháp nhấn mạnh quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân, đảm bảo mọi người đều có quyền bình đẳng và được bảo vệ trước pháp luật Những quy định này không chỉ tạo ra khuôn khổ pháp lý cho xã hội mà còn khẳng định giá trị nhân quyền, góp phần xây dựng một nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững của đất nước.
Ba là, cung cấp những nội dung về thực hiện pháp luật, vi phạm pháp luật và trách nhiệm pháp lý
Các ngành luật cơ bản liên quan đến thực tiễn đời sống bao gồm Luật hành chính, Luật hình sự, Luật dân sự, Luật lao động, Luật hôn nhân và gia đình, Luật khiếu nại và tố cáo, cùng với Luật phòng, chống tham nhũng Những kiến thức này rất quan trọng để hiểu và áp dụng trong các tình huống pháp lý hàng ngày.
Năm là, trang bị cho các em hệ thống tri thức pháp luật cần thiết nhằm giúp các em nhận thức đúng đắn về pháp luật và nghiêm chỉnh chấp hành các quy định, thực hiện đầy đủ quyền và nghĩa vụ của công dân.
Việc trang bị những tri thức pháp luật cơ bản, cần thiết và đủ cho các em HS,
SV là mục đích chính của GDPL, đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành ý thức pháp luật và hành vi tích cực của học sinh Điều này giúp các em phát triển thói quen tuân thủ pháp luật và củng cố tình cảm đúng đắn đối với hệ thống pháp luật Kiến thức pháp luật càng phong phú thì tình cảm pháp luật càng vững mạnh, vì nó dựa trên các khái niệm, tư tưởng và quy phạm pháp luật Hơn nữa, việc trang bị tri thức pháp luật giúp các em nhận thức rõ hơn về quyền và nghĩa vụ của bản thân trong xã hội.
HS và SV cần tuân thủ pháp luật, vì vậy tri thức pháp luật không chỉ đơn thuần là hiểu biết về các quy phạm mà còn bao gồm nhận thức sâu sắc về quyền và nghĩa vụ của công dân trong các mối quan hệ xã hội.
Trong bối cảnh hội nhập và phát triển, hệ thống pháp luật của Việt Nam ngày càng hoàn thiện và đồng bộ, phản ánh sự phát triển của xã hội Người giáo dục cần cập nhật nội dung pháp luật hiện hành và lựa chọn các nội dung giáo dục pháp luật phù hợp để đảm bảo tính nguyên tắc và tính ổn định Học sinh, sinh viên cũng cần chủ động cập nhật thông tin pháp luật để nâng cao kiến thức và nắm bắt các thay đổi trong hệ thống pháp luật, từ đó áp dụng vào thực tiễn, bảo vệ quyền lợi hợp pháp và tham gia tích cực vào hoạt động tuyên truyền pháp luật, đấu tranh chống vi phạm pháp luật trong xã hội.
1.3.2 Hình thức và phương pháp giáo dục pháp luật cho học sinh, sinh viên 1.3.2.1 Hình thức giáo dục pháp luật cho học sinh, sinh viên
Để thực hiện kết luận số 04-KL/TW của Ban bí thư Trung ương Đảng về tăng cường lãnh đạo trong giáo dục pháp luật, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành quyết định số 409/QĐ-TTg với chương trình hành động Chương trình nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, đồng thời khuyến khích cán bộ, công chức và nhân dân tôn trọng và chấp hành pháp luật Ngoài ra, chương trình cũng sẽ triển khai các hình thức giáo dục pháp luật một cách sâu rộng và đồng bộ, phát triển các mô hình phù hợp với nhu cầu và đặc điểm của từng đối tượng trong từng giai đoạn.
Hiện nay, giáo dục pháp luật có nhiều hình thức phong phú và đa dạng Theo Luật phổ biến giáo dục pháp luật năm 2012, có nhiều phương pháp khác nhau để thực hiện giáo dục pháp luật Tuy nhiên, dựa vào sự đa dạng và đặc thù của đối tượng, chúng ta có thể phân loại hình thức giáo dục pháp luật cho học sinh và sinh viên thành các loại cơ bản.