1 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌCVINH NGUYỄN THỊ PHƢƠNG ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ ĐIỀU TRỊ CO CƠ CHI TRÊN Ở BỆNH NHÂN SAU ĐỘT QUỲ NÃO BẰNG PHƢƠNG PHÁP SỬ DỤNG ĐỘC TỐ BOTULINUM A (DYSPORT) LUẬN VĂN THẠC SĨ SINH HỌC Nghệ An- 2018 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌCVINH NGUYỄN THỊ PHƢƠNG ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ ĐIỀU TRỊ CO CƠ CHI TRÊN Ở BỆNH NHÂN SAU ĐỘT QUỲ NÃO BẰNG PHƢƠNG PHÁP SỬ DỤNG ĐỘC TỐ BOTULINUM A (DYSPORT) Chuyên ngành: Sinh học thực nghiệm Mã số: 8.42.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ SINH HỌC Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS Nguyễn Ngọc Hiền TS Nguyễn Ngọc Hòa Nghệ An - 2018 i LỜI CẢM ƠN Với lòng biết ơn sâu sắc, xin trân trọng cảm ơn: Đảng ủy, Ban Giám hiệu, Phòng Sau Đại học, Viện Sư phạm Tự nhiên Trường Đại học Vinh cho phép tạo điều kiện thuận lợi cho thời gian học tập hồn thành luận văn Tơi xin gửi lời cảm ơn Ban Giám đốc, tập thể khoa Thần kinh, Bệnh viện Hữu Nghị Đa khoa Nghệ An nhiệt tình giúp đỡ tơi q trình thực luận văn Đặc biệt, tơi xin bày tỏ lịng biết ơn chân thành sâu sắc tới TS.BS Nguyễn Ngọc Hòa – Trưởng khoa Thần kinh bệnh viện Hữu Nghị Đa khoa Nghệ An thầy giáo TS Nguyễn Ngọc Hiền – Trưởng khoa Giáo dục Trường Đại học Vinh, người hướng dẫn khoa học, dày cơng bảo, tận tình hướng dẫn tạo điều kiện thuận lợi để tơi hồn thành luận văn Tôi xin chân thành cảm ơn bố, mẹ, anh, chị bạn bè bên cạnh động viên, chia sẻ lúc khó khăn, thuận lợi tơi q trình học tập hồn thành luận văn Nghệ An, tháng năm 2018 Tác giả Nguyễn Thị Phƣơng ii LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan cơng trình nghiên cứu tơi nhóm nghiên cứu thực dƣới hƣớng dẫn TS.BS Nguyễn Ngọc Hòa TS Nguyễn Ngọc Hiền Các kết quả, số liệu trình bày luận văn trung thực chƣa đƣợc công bố cơng trình khác Tác giả Nguyễn Thị Phƣơng iii MỤC LỤC Trang LỜI CẢM ƠN i LỜI CAM ĐOAN ii MỤC LỤC iii DANH MỤC BẢNG v DANH MỤC HÌNH vii DANH MỤC SƠ ĐỒ, ĐỒ THỊ viii NHỮNG CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN ix MỞ ĐẦU 1 Lý chọn đề tài Mục tiêu nghiên cứu Nội dung nghiên cứu CHƢƠNG TỔNG QUAN 1.1 Đột quỵ não biểu lâm sàng co cứng chi 1.1.1 Mẫu co cứng khớp vai 1.1.2 Mẫu co cứng khớp khuỷu gấp 1.1.3 Mẫu co cứng cẳng tay quay sấp 1.1.4 Mẫu co cứng cổ tay gấp 1.1.5 Mẫu co cứng bàn tay nắm chặt 1.1.6 Mẫu co cứng ngón gấp vào lịng bàn tay 1.2 Sinh lý bệnh co cứng 10 1.2.1 Cơ sở giải phẫu sinh lý trƣơng lực 10 1.2.2 Sinh lý bệnh co cứng 14 1.3 Các phƣơng pháp điều trị co cứng 21 1.3.1 Chỉ định điều trị ………………………… 21 1.3.2 Độc tố botulinum nhóm A 23 1.3.3 Vận động trị liệu 32 iv CHƢƠNG ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 33 2.1 Đối tƣợng nghiên cứu 33 2.1.1 Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân 33 2.1.2 Tiêu chuẩn loại trừ 33 2.2 Phƣơng pháp nghiên cứu 34 2.2.1 Thiết kế nghiên cứu 34 2.2.2 Cỡ mẫu nghiên cứu 34 2.2.3 Phƣơng pháp chọn mẫu 34 2.2.4 Các biến số số nghiên cứu 34 2.2.5 Quy trình theo dõi bệnh nhân theo thời gian 36 2.3 Kỹ thuật tiêm BTX- A 36 2.3.1 Chuẩn bị dụng cụ thuốc 36 2.3.2 Kỹ thuật tiêm liều lƣợng 38 2.4 Phƣơng pháp khống chế sai số 39 2.5 Xử lý phân tích số liệu 39 CHƢƠNG KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN 40 3.1 Đặc điểm đối tƣợng nghiên cứu 40 3.2 Kết phục hồi chức chi bệnh nhân Đột quỵ não phƣơng pháp tiêm BTX-A phối hợp với Vận động trị liệu 42 3.3 Một số yếu tố có ảnh hƣởng đến kết phục hồi chức chi 52 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 55 TÀI LIỆU THAM KHẢO 56 v DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1: Các triệu chứng hội chứng tế bào thần kinh vận động (Upper Motor Neuron Syndrome) (theo Barnes) [30] Bảng 1.2 Biến dạng chi co cứng liên quan Bảng 2.1 Thang điểm MAS (Bohannon Smith) [28] 35 Bảng 2.2 Thang điểm tần số co thắt 35 Bảng 2.3 Thang điểm đánh giá chung 36 Bảng 2.4 Liều lƣợng tiêm 38 Bảng 3.1 Một số đặc điểm đối tƣợng nghiên cứu 40 Bảng 3.2 Trƣơng lực theo MAS hai nhóm thời điểm ban đầu 41 Bảng 3.3 Các đƣợc tiêm liều lƣợng 41 Bảng 3.4 Trƣơng lực theo MAS hai nhóm thời điểm sau tháng 42 Bảng 3.5 Sự thay đổi điểm MAS trung bình hai nhóm thời điểm sau tháng … 43 Bảng 3.6 Sự thay đổi trƣơng lực gấp khuỷu tay theo MAS tỷ suất chênh (OR) sau tháng điều trị 44 Bảng 3.7 Sự thay đổi trƣơng lực gấp cổ tay theo MAS tỷ suất chênh (OR) sau tháng điều trị 44 Bảng 3.8 Sự thay đổi trƣơng lực gấp ngón tay theo MAS tỷ suất chênh (OR) sau tháng điều trị 45 Bảng 3.9 Sự thay đổi trƣơng lực theo MAS theo thời gian nhóm đƣợc tiêm Dysport 45 Bảng 3.10 Sự thay đổi tần số co thắt rung giật theo thời gian nhóm tiêm thuốc 47 Bảng 3.11 Hiệu qủa tiêm BTX-A tác động đến chức chăm sóc chi 48 Bảng 3.12 Sự thay đổi đau theo thang điểm nói đơn giản(VSS Verbal Simple Scale) 49 Bảng 3.13 Đánh giá bệnh nhân kết điều trị nhóm đƣợc tiêm thuốc ……… 50 Bảng 3.14 Đánh giá thầy thuốc kết điều trị nhóm tiêm thuốc 51 vi Bảng 3.15 So sánh điểm MAS nhóm tiêm Dysport thời điểm sau tháng phân nhóm tuổi 52 Bảng 3.16 So sánh điểm MAS nhóm tiêm Dysport thời điểm sau tháng theo giới tính 52 Bảng 3.17 So sánh MAS nhóm tiêm Dysport thời điểm sau tháng phân nhóm thời gian bị bệnh 53 Bảng 3.18 So sánh MAS nhóm tiêm Dysport thời điểm sau tháng phân nhóm nguyên nhân Đột quỵ não 53 Bảng 3.19 So sánh điểm MAS nhóm tiêm Dysport thời điểm sau tháng theo bên liệt 54 vii DANH MỤC HÌNH Hình 1.1 Sơ đồ hệ thống từ trung tâm tuỷ xuống ức chế kích thích phản xạ tuỷ [59] 12 Hình 1.2 Hội chứng tế bào thần kinh vận động trên[32] 17 trƣơng lực hội chứng tế bào thần kinh vận động 20 Hình 1.3 Vi khuẩn Clostridium botulinum[72] 24 Hình 1.4 Cơ chế tác dụng độc tố Botulinum [72] 26 Hình 1.5 Cơ chế tác dụng độc tố Botulinum [72] 27 Hình 1.6 Các đƣờng tác dụng BTX- A [72] 29 Hình 1.7 Hồi phục tái tạo tế bào thần kinh 32 Hình 2.1 Máy kích thích điện CEFAR kim điện cực hai nịng 37 Hình 2.2 Thuốc tiêm DYSPORT 500 UI 37 viii DANH MỤC SƠ ĐỒ, ĐỒ THỊ Sơ đồ 1.1 Mơ hình tƣơng tác ngun nhân thần kinh sinh học tăng 20 Sơ đồ 1.2 Các vấn đề nảy sinh sau tổn thƣơng hệ thần kinh trung ƣơng [51] 21 Đồ thị 3.1 Sự thay đổi điểm MAS gấp khuỷu tay 46 Đồ thị 3.2 Sự thay đổi điểm MAS gấp cổ tay 46 Đồ thị 3.3 Sự thay đổi điểm MAS gấp ngón tay 47 Đồ thị 3.4 Đánh giá bệnh nhân theo thời gian 50 Đồ thị 3.5 Đánh giá thầy thuốc điều trị theo thời gian 51 57 Trần Văn Chƣơng, 2007 “Kết qủa phục hồi chức vận động sau tuần tập luyện bệnh viện bệnh nhân liệt nửa ngƣời đột quỵ não”, Tạp chí Y học lâm sàng Bệnh viện Bạch mai, (22), tr 51 - 56 10 Trịnh Hùng Cƣờng, 1997 “Sinh lý trƣơng lực cơ”, Chuyên đề sinh lý học, Bộ môn Sinh lý học, Trƣờng Đại học Y Hà nội ,( 1), tr 130-137 11 Nguyễn Văn Đăng , 1997 Đột quỵ não Nhà xuất Y học 12 Nguyễn Xuân Nghiên, Trần Văn Chƣơng, 1998 “Bƣớc đầu nghiên cứu số yếu tố tiên lƣợng phục hồi chức vận động bệnh nhân liệt nửa ngƣời đột quỵ não”, Kỷ yếu cơng trình nghiên cứu khoa học Bệnh viện Bạch mai 1998, (1), tr 65-74 13 Nguyễn Xuân Nghiên, Trần Văn Chƣơng (2000), “Kết qủa phục hồi chức nhà ngƣời bệnh liệt nửa ngƣời chƣơng trình phục hồi chức dựa vào cộng đồng”, Kỷ yếu cơng trình nghiên cứu khoa học Bệnh viện Bạch mai 2000, (2), tr.102 -107 TIẾNG ANH 14 Aho K., Harmsen P., Hatano S et al, 1980 “Cerebrovascular disease in the community: results of a WHO collaborative study”, Bulletin of the World Health Organisation,58, pp.113 – 130 15 Albany K., 1997 “Physical and occupational therapy considerations in adult patients receiving botulinum toxin injections for spasticity”, Muscle & Nerve; Suppl, 6, pp 221- 231 16 Arnon S S., Schechter R., Inglesby T V et al , 2001 “Botulinum Toxin as a Biological Weapon”, JAMA,285, pp 1059-1070 17 Bakheit A M., Thilmann A F., Ward AB et al, 2000.“A randomized, double-blind, placebo-controlled, dose-ranging study to compare the efficacy and safety of three doses of Botulinum toxin type A (Dysport) with placebo in upper limb spasticity after stroke”, Stroke ,31, pp 2402-2406 18 Bakheit A M., Pittock S., Moore A P et al, 2001 “A randomized, double-blind, placebo-controlled study of the efficacy and safety of botulinum toxin type A in upper limb spasticity in patients with stroke”, Eu J Neurol,8, pp 559-565 58 19 Bakheit A M., 2004 “Optimising the methods of evaluation of the effectiveness of Botulinum toxin treatment of post-stroke muscle spaticity”, J Neurol Neurosurg Psychiatry, 75, pp 665-666 20 Bakheit A M., Fedorova N V., Skoromets A A et al, 2004 “The beneficial antispasticity effect of botulinum toxin type A in maintained after repeated treatment cycles”, J Neurol Neurosurg Psychiatry, 75, pp 1558-1561 21 Bergfeldt U., Borg K., Kullander K., Julin P., 2006 “Focal spasticity therapy with Botulinum Toxin: Effects on Function, Activities of Daily living and Pain in 100 adult patients”, J Rehabil Med, 38, pp 166- 171 22 Bhakta B B., 2000 “Management of spasticity in stroke”, British Medical Bulletin; 56 (2), pp 476-485 23 Bhakta B B., Cozens J A., Bamford J M., Chamberlain M A, 1996 “Use of botulinum toxin in Stroke patients with severe upper limb spaticity” J Neurol Neurosurg Psychiatry; 61 (1), pp 30-35 24 Bhakta B.B., Cozens J A., Bamford J M., Chamberlain M A., 2000 “Impact of Botulinum toxin type A on disability and carer burden to arm spasticity after stroke: a randomized double blind, placebo controlled trial”, J Neurol Neurosurg Psychiatry, 69 (2),pp 217 - 221 25 Brashear A., Gordon M F., Elovic E et al, 2002 “Intramuscular injection of Botulinum toxin for the treatment of Wrist and Finger spasticity after stroke”, NEJM ,347, pp 395- 400 26 Brashear A., Zafonte R., Corcoran M., Galvez-Jimenez N et al, 2002 “Inter-and intrarater reliability of the Ashwoth Scale and the Disability Assessment Scale in patients with upper limb poststroke spasticity”, Arch Phys Med rehabil, 83 (10),pp 1349 - 1354 27 Bobath B., 1985 Abnormal Postural Reflex Activity caused by Brain Lesions, Heinemann Physiotherapy, Third Edition 28 Bohannon R W., Smith M B., 1987 “Inter-rater reliability of a modified Ashworth Scale of muscle spasticity”, Phys Ther, 67, pp 206 – 207 59 29 Brin M F., 1997 “Botulinum Toxin: Chemistry, Pharmacology, Toxicity and Immunology”, Muscle & Nerve, Supppl, pp.146 – 168 30 Brown P., 1994 “Patholophysiology of spasticity (editorial)”, J Neurol Neurosurg Psychiatry, 57, pp 773-777 31 Burke D., 1983 “Critical examination of the case for or against fusimotor involvement in disorders of muscle tone”, In Motor Control Mechanisms in Health and Diseases, ed, J E Desmedt, New York,Raven Press, pp 133-150 32 Burke D., 1988 “Spasticity as an adaptation to pyramidal tract injury”, Advances in Neurology, 47, pp 401- 422 33 Cardoso E., Pedreira G., Prazeres A., Ribeiro N., Melo A., 2007 “Does Botulinum toxin improve the function of the patient with spasticity after stroke”, Arq Neuropsiquiatr, 65 (3-A), pp 592- 595 34 Childers M K., Brashear A., Jozefczyk P et al, 2004 “Dose- dependent response to intramuscular botulinum toxin type A for upper-limb spasticity in patients after a stroke”, Arch Phys Med Rehabil, 85 (7), pp 1063 -1069 35 Corry I.S., Cosgrove A P., Walsh E G., McClean D., Graham H K., 1997 “Botulinum toxin A in the hemiplegic upper limb: a double-blind trial” Dev Med Child Neurol, 39(3), pp 185 - 193 36 Das T K., Park D M., 1989 “Effect of treatment with botulinum toxin on spasticity” ,Postgrad Med J , 65, pp 208- 210 37 Davies P M., 1985 Steps to Follow- A Guide to the Treatment of Adult Hemiplegia (Based on the Concept of K and B Bobath) Springer-Verlag 38 Davis E C., Barnes M P., 2000 “Botulinum toxin and spasticity”, J Neurol Neurosurg Psychiatry, 69,pp 143-149 39 Delagi E ., Perotto A., Iazetti J Morrison D., 1980 Anatomic guide for the electromyographer Second edition, Courtesy of Charles C Thomas, Publisher, Ltd., Springfield, Illinois, USA 60 40 Dunne J M., Heye N., Dunne S L., 1995 “Treatmet of chronic limb spasticity with botulinum toxin A”, J Neurol Neurosurg Psychiatry, 58, pp.232235 41 Denny-Brown D., 1966 The Cerebral Control of Movement, Liverpool University Press, Liverpool 42 Engberg I., Lundberg A & Ryall R W., 1968 “Reticulospinal inhibition of transmission in reflex pathways”, J Physiol, 194, pp 201-223 43 Erbguth F J., Naumann M., 1999 “Historical aspects of Botulinum toxin”, Neurology , 53, pp 1850-1855 44 Esquenazi A., 2006 “Improvements in healthcare and cost benefits associated with botulinum toxin treatment of spasticity and muscle overactivity”, Eur J Neurol, 13 ( 4), pp 27-34 45 Francis H P., Wade D T., Turner-Stokes L et al, 2004 “Does reducing spasticity translate into functional benefit ? An exploratory meta-analysis”, J Neurol Neurosurg Psychiatry, 75, pp 1547-1551 46 Francisco G.E., Boake C., Vaughn A., 2002 “Botulinum toxin in upper limb spasticity after acquired Brain injury: A randomized trial comparing dilution techniques”, Am J Phys Med Rehabil, 81, pp 355-363 47 Fries W., Danek A., Scheidtman K., Hamburger C., 1993 “Motor recovery following capsular stroke Role of descending pathways from multiple motor areas”, Brain, 116, pp 369-382 48 Gordon M.F., Brashear A., Elovic E et al, 2002 “A multicenter, open- label study of the safety and efficacy of repeated botulinum toxin type A doses in poststroke, focal, upper limb spasticity”, Neurology,58(3), A221-A221 49 Gordon M F., Brashear A., Elovic E et al, 2004 “Repeated dosing of botulinum toxin type A for upper limb spasticity following stroke” Neurology, 63 (10), pp 1971- 1973 50 Gowland C., 1987 “Management of hemiplegic upperlimb”, In: Stroke Rehabilitation, Brandstater M E., Basmajian J V., eds Williams & Wilkins, Baltimore, pp 217 – 245 61 51 Gracies J M., Elovic E., McGuire J R., Simpson D M., 1997 “Traditional Pharmacologic Treatments for Spasticity” Part I: Local Treatments Spasticity: Etiology, Evaluation, Management and the Role of Botulinum Toxin Chapter 5, pp 44-63 52 Gracies J M., Elovic E., McGuire J R., Simpson D M., 1997 “Traditional Pharmacologic Treatments for Spasticity”, Part II: General and Regional Treatments Muscle & Nerve, 6, S1-S29 53 Herbert R., 1988.“The passive mechanical properties of muscle and their adaptations to altered patterns of use”, Aust J Physiotherap, 34, pp 141-149 54 Herrero B A., Ecklund A E., Street C S., Ford D F., King J K., 1967 “Experimental botulism in monkeys: a clinical pathological study”, Exp Mol Pathol, 6, pp 84 - 95 55 Hesse S., Friedrich H., Domasch C., Mauritz K.H., 1992 “Botulinum toxin therapy for upper limb flexor spasticity: preliminary results”, J Rehabilitation Sci, 5, pp.98-101 56 Hesse S., Reiter F., Konrad M., Jahnke M T., 1998 “Botulinum toxin type A and short-term electrical stimulation in the treatment of upper limb flexor spasticity after stroke: a randomized, double-blind, placebo-controlled trial”, Clin Rehabil, 12 (5), pp 381-388 57 Hesse S., Brandi-Hesse B., Bardeleben A et al, 2001 “Botulinum toxin A treatment of adult upper and lower limb spasticity” Drugs Aging, 18 (4), pp 255 -262 58 Hufschmidt A., Mauritz K H., 1985 “Chronic transformation of muscle in spasticity: a peripheral contribution to increased tone”, J Neurol Neurosurg Psychiatry, 48, pp 676-685 59 Hurvitz E.A., Conti G.E., Brown S.H., 2003 “Changes in movement characteristics of the spastic upper extremity after botulinum toxin injection”, Arch Phys Med Rehabil, 84 (3), pp 444 - 454 60 Jankovic J., Schwartz K., 1990 “Botulinum toxin injections for cervical dystonia”, Neurology , 40, pp 277-280 62 61 Jankovic J., 2004 “Botulinum toxin in clinical practice”, J Neurol Neurosurg Psychiatry, 75, pp 951-957 62 Kong K H., Neo J J., Chua K.S., 2007 “A randomized controlled study of botulinum toxin A in the treatment of hemiplegic shoulder pain associated with spasticity”, Clin Rehabil, 21, pp 28-35 63 Lagalla G., Danni M., Reiter F et al, 2000 “Post-stroke spasticity management with repeated botulinum toxin injection in the upper limb”, Am J Phys Med Rehabil,79 (4), pp 377-384 64 Lance J.W., 1980 “Symposium synopsis”, In Spasticity: Disordered motor control, ed Feldman R.G., Young R.R and Koella W.P., Chicago: Year Book Medical Publishers , pp 485-494 65 Landau W M., 1974 “Spasticity: the fable of a neurological demon and the emperor‟s new therapy”, Arch Neurol 1974, 31, pp 217-219 66 Leathley M J., Gregson J M., Moore A P et al, 2004 “Predicting spasticity after stroke in those surviving to 12 months”, Clinical Rehabilitation,18, pp 438-443 67 Lindsley D B., Schreiner L M., Magoun W., 1949 ”An electromyographic study of spasticity”, J Neurophysiol, 12, pp 197-205 68 Malouin F., Bonneau C., Pichard L., Corriveau D., 1997 “Non-reflex mediated changes in plantarflexor muscles early after stroke”, Scand J Rehabil Med, 29, pp 147-153 69 Mayer N H., Esquenazi A., Childers M K., 1997 “Common Patterns of Clinical Motor Dysfunction”, Muscle & Nerve, Supppl, 6, pp.21-35 70 Mayer N H., Esquenazi A., 2009 “Upper Limb skin and Musculoskeletal consequence of the Upper Motor Neuron Syndrome”, In: Botulinum Toxin- Therapeutic Clinical Practice and Science (Jankovic J, Albanese A, Atassi MZ, Dolly JO, Hallett M, Mayer NH) Philadelphia PA, pp 131-147 71 Miscio G., Del Conte C., Pianca D et al, 2004 “Botulinum toxin in post-stroke patients: stiffness modifications and clinical implications”, J Neurol, 251 (2), pp 189 - 196 63 72 Moore A P et al, 1995 Handbook of Botulinum Toxin Treatment, Blackwell Science Ltd 73 O‟Dwyer N J., Ada L 1996 “Reflex hyperexcitability and muscle contracture in relation to spastic hypertonia”, Curr Opin Neurol, 9, pp 451-455 74 O‟Dwyer N J., Ada L., Neilson P D., 1996 “Spasticity and muscle contracture following stroke”, Brain, 119, pp.1737-1749 75 Panizza M., Castagna M., Di Summa A et al, 2000 “Functional and clinical changes in upper limb spastic patients treated with botulinum toxin (BTX)” Funct Neurol, 15, pp 147-155 64 PHỤ LỤC MẪU BỆNH ÁN NGHIÊN CỨU Họ tên: Tuổi : Giới: nam Địa : Mã số bệnh nhân: Số điện thoại : Chẩn đoán : Ngày tiêm BTX-A : Tiền sử thân : Ngày vào viện: Ngày viện: LÂM SÀNG * Liệt nửa ngƣời: Phải * Nguyên nhân : Chảy máu não Trái Nhồi máu não * Co rút: KỸ THUẬT TIÊM BTX-A Lần tiêm thứ : Ngày tiêm : Cơ đƣợc tiêm Cơ nhị đầu Số vị trí tiêm Cơ cánh tay quay Cơ gấp cổ tay quay Cơ gấp cổ tay trụ Cơ gấp chung nông Cơ gấp chung sâu Cơ gấp dài ngón 65 LƢỢNG GIÁ TRƢƠNG LỰC CƠ Trƣớc Sau tiêm tháng Sau Sau tháng tháng Thang điểm MAS Khuỷu Cổ tay Ngón tay Tần số co thắt (Spasm Frequency Scale) Mức độ rung giật (Clonus) Tự phát: có khơng Khi kích thích : có khơng LƢỢNG GIÁ CHỨC NĂNG VẬN ĐỘNG CHI TRÊN ĐÁNH GIÁ THỰC HIỆN CHỨC NĂNG Trƣớc Sau Sau Sau tiêm tháng tháng tháng Ảnh hƣởng co cứng lên Ba hoạt động chăm sóc Khả đưa tay liệt vào ống tay áo Khả mở bàn tay để lau chùi vệ sinh lòng bàn tay Khả mở bàn tay để cắt móng tay LƢỢNG GIÁ ĐAU Trƣớc tiêm Thang điểm nói đơn giản ( VSS - Verbal simple scale) Sau Sau Sau tháng tháng tháng 66 ĐÁNH GIÁ CHUNG CỦA BỆNH NHÂN, NGƢỜI CHĂM SÓC VÀ THÀY THUỐC (GLOBAL ASSESSEMENT) Sau tháng Sau tháng Sau tháng Đánh giá chung bệnh nhân Đánh giá chung ngƣời chăm sóc Đánh giá chung thày thuốc Ghi chú: Thang điểm MAS Trương lực bình thường Trương lực tăng nhẹ, biểu lực cản nhẹ cuối tầm vận động gấp/ duỗi, dạng/khép sấp/ngửa đoạn chi thể 1+ Trương lực tăng, biểu lực cản nhẹ sức cản nửa cuối tầm vận động chi thể Trương lực tăng rõ ràng suốt toàn tầm vận động, nhiên đoạn chi thể vận động dễ dàng Trương lực tăng mạnh, vận động thụ động đoạn chi thể khó khăn Đoạn chi thể bị cố định cứng đờ tư gấp duỗi (gấp, duỗi, khép dạng …) Vận động thụ động Thang điểm tần số co thắt Khơng có co thắt điểm Xuất bị kích thích co thắt/ngày 1 - co thắt / ngày - co thắt/ ngày 10 co thắt / ngày Đánh giá thực chức chăm sóc Đánh giá ảnh hưởng co cứng lên ba hoạt động chăm sóc chi trên: Khả đưa tay liệt vào ống tay áo Khả mở bàn tay để lau chùi vệ sinh lòng bàn tay 67 Khả mở bàn tay để cắt móng tay Các mức độ: Khơng khó khăn (1 điểm) – khó khăn (2 điểm) – khó khăn vừa (3 điểm) – khó khăn (4 điểm) – khơng thể làm (5 điểm) Đánh giá đau: Không đau (0), Đau nhẹ (1), Đau vừa (2), Đau nặng (3), Đau nặng (4) Thang điểm đánh giá chung bệnh nhân, người chăm sóc bác sĩ Mức độ đánh giá Điểm Khơng có thay đổi -2 Cải thiện ít, mức mong đợi -1 Đạt mục đích điều trị Cải thiện mục đích trị liệu Cải thiện nhiều rõ 68 Phụ lục Danh sách bệnh nhân tham gia nghiên cứu (nhóm tiêm thuốc ) STT Họ tên Nguyễn Tuổi Cảnh H Giới tính Địa Mã số hồ sơ Ngày vào Ngày viện viện 61 Nam Kỳ Sơn 16629558 6/03/2017 08/03/2017 Phùng Bá L 68 Nam Cửa Lò 14063844 7/3/2017 20/3/2017 Nguyễn Văn L 48 Nam Quỳnh Lƣu 16501201 3/5/2017 13/5/2017 Lê Văn P 45 Nam Kỳ Sơn 17321266 15/5/2017 17/5/2017 Nguyễn Thọ D 62 Nam Yên Thành 16542653 03/5/2017 22/5/2017 Hồ Văn Đ 50 Nam Hoàng Mai 17700550 14/7/2017 27/7/2017 Phùng Bá L 68 Nam Cửa Lò 14063844 24/07/2017 27/7/2017 Phan Thị N 68 Nữ Diễn Châu 17616012 24/9/2017 25/9/2017 Nguyễn Thị L 48 Nữ Diễn Châu 17693664 22/7/2017 01/8/2017 10 Trần Hữu C 68 Nam TP Vinh 14676400 18/8/2017 29/8/2017 11 Nguyễn Đình L 80 Nam TP Vinh 17689101 28/8/2017 06/9/2017 12 Trần Văn T 58 Nam Con Cuông 16840689 11/9/2017 14/9/2017 13 Nguyễn Nhƣ Đ 61 Nam Diễn Châu 16683620 18/9/2017 22/9/2017 14 Trần Văn L 82 nam Thanh Chƣơng 16608423 11/9/2017 22/9/2017 15 Nguyễn Hữu T 73 Nam Nam Đàn 10/10/2017 11/10/2017 16 Nguyễn Tài D 48 Nam Thanh Chƣơng 17667030 21/9/2017 17 Phan Thị X 59 Nữ Quỳ Hợp 17677481 30/11/2017 18/12/2017 18 Trần thị C 59 Nữ TX Thái Hòa 17889854 02/01/2018 05/01/2018 19 Lê Xuân T 54 Nam Thanh Chƣơng 17644753 28/12/2017 05/01/2018 20 Chu Sơn B 78 Nam Quỳnh Lƣu 9/01/2018 17667350 17332101 16/10/2017 12/01/2018 69 21 Nguyễn Văn T 58 Nam Nghi Lộc 17657172 04/01/2018 12/01/2018 22 ĐẶng Văn S 48 Nam Diễn Châu 17625950 7/01/2018 66 Nam TP Vinh 17615596 12/01/2018 16/01/2018 23 Nguyễn Đình H 15/01/2018 24 Nguyễn Thị H 64 Nữ Đô Lƣơng 18605545 12/01/2018 16/01/2018 25 Nguyễn Thị M 50 Nữ Thanh chƣơng 18600784 26/01/2018 09/02/2018 60 Nam Nghi Lộc 16926539 18/01/2018 19/01/2018 26 Trƣơng Cảnh H 27 Đặng Thị T 53 Nữ Thanh Chƣơng 18605014 23/01/2018 27/01/2018 28 Phạm Công H 85 Nam Con Cng 16384397 29/01/2018 5/02/2018 29 Hồ Đình T 55 Nam Hoang Mai 18278114 10/2/2018 30 Hoàng Sỹ D 61 Nam Diễn Châu 18614500 04/02/2018 12/2/2018 31 Trần Hữu M 69 nam Thanh Chƣơng 18600784 26/1/2018 9/2/2018 32 Mai Văn B 71 Nam Quỳ Hợp 23/2/2018 13/3/2018 18612552 12/2/2018 70 Danh sách bệnh nhân tham gia nghiên cứu (nhóm chứng ) STT Họ tên Tuổi Giới tính Địa Mã số hồ sơ Ngày vào Ngày viện viện Cao Xuân T 48 Nam Diễn châu 17651709 07/8/2017 14/8/2017 Phan Thị T 79 Nữ Yên Thành 17649198 21/8/2017 22/8/2017 Hoàng Hữu C 50 Nam Hƣng Nguyên 17631555 14/8/9/2017 17/8/2017 Trần Quốc V 55 Nam Tp Vinh 17667729 13/10/2017 20/10/2017 Nguyễn thị B 80 Nữ TP Vinh 17358541 15/10/2017 17/10/2017 Hoàng thị T 60 Nữ TP Vinh 14637855 31/10/2017 01/11/2017 Nguyễn Thị Q 68 Nữ TP Vinh 17698134 02/11/2017 03/11/2017 Bùi Văn T 61 Nam Quỳnh Lƣu 17866322 08/11/2017 13/11/2017 Nguyễn Tài D 58 Nam Thanh chƣơng 17667030 21/9/2017 10 Trần Văn C 55 Nam Hà Tĩnh 17619224 20/11/2017 29/11/2017 11 Trần Quag T 82 Nam Nam Đàn 12682371 19/11/2017 30/11/2017 12 Trần Quốc T 59 Nam Tân Kỳ 17653011 26/11/2017 30/11/2017 13 Bùi Đăng V 57 Nam Đô Lƣơng 15270055 22/11/2017 30/11/2017 14 Đặng Xuân D 72 Nam Hƣng Nguyên 17541847 29/11/2017 01/12/2017 15 Nguyễn Văn N 48 Nam Diễn Châu 17552584 17/11/2017 24/11/2017 16 Võ Bá N 89 Nam Yên Thành 17625854 22/11/2017 04/12/2017 17 Chu Văn B 59 Nam Tân Kỳ 17658992 09/11/2017 22/11/2017 18 Đào Thị D 63 Nữ Nghĩa Đàn 17669696 07/12/2017 15/12/2017 19 Nguyễn Văn N 56 Nam Hà Tĩnh 17647904 25/12/2017 18/12/2017 20 Nguyễn Văn K 64 Nam Hoàng Mai 17691052 13/12/2017 20/12/2017 50 Nữ Quỳnh Lƣu 17744620 12/12/2017 20/12/2017 21 Nguyễn Bích L Thị 26/9/2017 71 22 Phan Viết T 68 Nam Hƣng Nguyên 11623674 31/12/2017 04/01/2018 23 Nguyễn Văn Đ 73 Nam Quỳnh Lƣu 17662598 02/10/2017 03/10/2017 24 Trần Văn T 76 Nam Nghi Lộc 17940316 25/12/2017 10/01/2018 25 Ngô Xuân L 79 Nam TP Vinh 11639129 31/01/2018 07/2/2018 26 Trƣơng Cảnh H 61 Nam Nghi Lộc 16926539 18/01/2018 19/01/2018 27 Vũ quang Q 67 Nam Quỳnh Lƣu 17061098 16/01/2018 24/01/2018 28 Nguyễn Văn T 69 Nam Nghi Lộc 12034682 3/02/2018 29 Nguyễn thái H 63 Nam TP Vinh 17625585 10/02/2018 12/02/2018 30 Hoàng Văn T 58 Nam Diễn Châu 18601225 08/01/2018 15/01/2018 31 Phạm Thị C 58 Nữ Quỳ Hợp 18658478 21/2/2018 28/2/2018 32 Phạm Công Đ 55 Nam Yên Thành 14031434 26/2/2018 28/2/2018 06/02/2018 ... cứu - Đánh giá hiệu điều trị co chi bệnh nhân sau đột quỵ não phƣơng pháp sử dụng độc tố BTX -A (Dysport) - Xác định số yếu tố có ảnh hƣởng đến kết q? ?a điều trị co chi bệnh nhân sau đột quỵ não... ? ?Đánh giá hiệu điều trị co chi bệnh nhân sau đột quỵ não phương pháp sử dụng độc tố BTX -A (Dysport)" để góp phần nâng cao chất lƣợng điều trị co cứng, phục hồi chức vận động cho bệnh nhân sau TBMN...2 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌCVINH NGUYỄN THỊ PHƢƠNG ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ ĐIỀU TRỊ CO CƠ CHI TRÊN Ở BỆNH NHÂN SAU ĐỘT QUỲ NÃO BẰNG PHƢƠNG PHÁP SỬ DỤNG ĐỘC TỐ BOTULINUM A (DYSPORT)