Trải qua nhiều nghị quyết, nghị định đến năm 2007 Quyết định 79 năm 2007 của Bộ Giáo Dục Và Đào Tạo về Bộ môn Giáo dục Quốc Phòng - An Ninh GDQP-AN là môn học chính khóa cung cấp các kiế
NỘI DUNG, BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
CƠ SỞ LÝ LUẬN
Thuật ngữ "phương pháp" có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp, mang ý nghĩa là con đường, cách thức hay biện pháp để đạt được mục tiêu Nhiều nhà khoa học đã thảo luận về phương pháp và nhấn mạnh vai trò quan trọng của nó trong nghiên cứu Tóm lại, phương pháp được xem là cách thức và phương tiện cần thiết để đạt được các mục đích khoa học.
2 Phương pháp dạy học là gì?
Phương pháp dạy học (PPDH) được coi là một lĩnh vực khoa học, đặc biệt là khoa học sư phạm, tập trung vào việc giảng dạy và truyền đạt tri thức cho người học PPDH đóng vai trò quan trọng trong quá trình dạy học, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả giáo dục.
Có rất nhiều định nghĩa khác nhau về PPDH
Trong “Phát huy tính tích cực của học sinh như thế nào”, I.F Khramôp nêu
PPDH là phương pháp tương tác giữa giáo viên và học sinh, nhằm mục đích giải quyết các nhiệm vụ giáo dục và phát triển trong quá trình dạy học Theo I.Ia Lecne, PPDH đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả giáo dục.
Phương pháp dạy học (PPDH) là hệ thống hành động có mục đích của giáo viên nhằm tổ chức hoạt động nhận thức và thực hành của học sinh, giúp các em tiếp thu kiến thức hiệu quả Theo I.P Dverep, PPDH là sự tương tác giữa thầy và trò để đạt được mục tiêu dạy học, thể hiện qua việc sử dụng nguồn nhận thức, thủ thuật lôgic và hoạt động độc lập của học sinh Nguyễn Ngọc Quang nhấn mạnh rằng PPDH là cách thức làm việc phối hợp giữa thầy và trò dưới sự hướng dẫn của giáo viên, nhằm khuyến khích học sinh tự giác và tích cực Nguyễn Sinh Huy định nghĩa PPDH là tập hợp các thao tác tự giác được sắp xếp hợp lý, giúp học sinh tìm hiểu và cải biến kiến thức.
Phân tích các quan niệm về PPDH trên thế giới và tại Việt Nam cho thấy rằng dạy học cần tập trung vào người học và quá trình học tập để tạo điều kiện thuận lợi cho việc học Trong quá trình này, giáo viên đóng vai trò tổ chức và hướng dẫn, trong khi học sinh phải chủ động, tích cực và tự giác trong việc học Việc tuân thủ các nguyên tắc đã định là cần thiết để thực hiện tốt nhiệm vụ dạy và học.
Dạy học trực quan, hay trình bày trực quan, là phương pháp dạy học sử dụng các phương tiện trực quan và kỹ thuật dạy học trong quá trình tiếp thu tài liệu mới, ôn tập, củng cố, hệ thống hóa và kiểm tra kiến thức, kỹ năng và kỹ xảo.
PPDH trực quan được thể hiện qua các hình thức minh họa và trình bày, bao gồm những đồ dùng trực quan như bản mẫu, bản đồ, bức tranh, tranh chân dung và hình vẽ trên bảng.
Trình bày là yếu tố quan trọng trong việc giới thiệu thí nghiệm và sử dụng các thiết bị kỹ thuật như đèn chiếu, phim điện ảnh, video và âm thanh Nó không chỉ là nền tảng cho quá trình nhận thức và học tập của học sinh mà còn là cầu nối giữa lý thuyết và thực tiễn Thông qua cách trình bày của giáo viên, học sinh không chỉ dễ dàng tiếp thu tri thức mà còn học hỏi được các thao tác mẫu, từ đó phát triển kỹ năng và kỹ xảo cần thiết.
4 Tác dụng của phương pháp trực quan
Trực quan là nguyên tắc quan trọng trong lí luận dạy học, giúp học sinh hình thành biểu tượng và khái niệm thông qua việc quan sát trực tiếp các hiện vật hoặc đồ dùng minh họa Đồ dùng trực quan không chỉ hỗ trợ hiểu sâu bản chất kiến thức mà còn là công cụ hiệu quả để hình thành nhận thức đúng đắn về sự vật, hiện tượng, từ đó giúp học sinh nắm vững các quy luật phát triển xã hội.
Sử dụng tốt phương pháp trực quan, sẽ phát huy được vai trò quan trọng sau đây:
Việc giúp học sinh hiểu rõ các sự vật, hiện tượng và sự kiện là rất quan trọng, vì đây là phương tiện hiệu quả để hình thành các khái niệm Điều này không chỉ giúp các em nắm vững kiến thức mà còn hiểu được các quy luật phát triển của xã hội.
Phương pháp trực quan đóng vai trò quan trọng trong việc giúp học sinh ghi nhớ và hiểu sâu về kiến thức quốc phòng Điều này đã được nhà giáo dục Xô viết U-sin-xki khẳng định.
“Hình ảnh được giữ lại đặc biệt vững chắc trong trí nhớ chúng ta là hình ảnh mà chúng ta thu nhận được bằng trực quan”.
Phương pháp này không chỉ nâng cao khả năng quan sát và trí tưởng tượng của học sinh, mà còn phát triển tư duy và ngôn ngữ Việc sử dụng hình ảnh, video và âm thanh trực quan giúp hình thành và hoàn thiện các phẩm chất đạo đức, cảm xúc thẩm mỹ và tình cảm của học sinh.
Phương pháp sử dụng đồ dùng trực quan là một phương pháp đặc thù trong dạy học quốc phòng, giúp tăng cường hiệu quả giảng dạy Bài viết này sẽ tập trung vào những nội dung cơ bản của phương pháp này, bao gồm việc sử dụng video, tranh ảnh và bản đồ, nhằm hỗ trợ cho việc truyền đạt kiến thức một cách sinh động và dễ hiểu.
5 Một số lưu ý khi sử dụng phương pháp trực quan
Khi sử dụng đồ dùng trực quan trong dạy học, cần chú ý lựa chọn phù hợp với nội dung và yêu cầu giáo dục của bài học Việc xây dựng một hệ thống đồ dùng trực quan phong phú sẽ giúp nâng cao hiệu quả giảng dạy và đáp ứng tốt hơn nhu cầu của từng bài học.
Để tối ưu hóa việc sử dụng đồ dùng trực quan, cần áp dụng phương pháp phù hợp cho từng loại Điều này giúp đảm bảo học sinh có thể quan sát đầy đủ và hiệu quả các đồ dùng trực quan, từ đó nâng cao chất lượng học tập.
+ Phát huy tính tích cực của hs khi sử dụng đồ dùng trực quan
CƠ SỞ THỰC TIỄN
1 Vài nét Trường THPT Trần Đại Nghĩa
Cán bộ, giáo viên, nhân viên: có 74 người và 32 lớp THPT (2020-2021) đa số cán bộ giáo viên trẻ nhiệt tình năng động.
2 Thực trạng dạy môn GDQP.AN ở Trường THPT Trần Đại Nghĩa
Trong những năm gần đây, ngành giáo dục đã đầu tư mạnh mẽ vào cơ sở vật chất và dụng cụ học tập, bao gồm mô hình, tranh ảnh, video và âm thanh Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy cùng với việc kết hợp các phương pháp truyền thống và hiện đại đã tạo ra những tiết học hiệu quả Đặc biệt, phương pháp trực quan được giáo viên trên cả nước áp dụng trong giảng dạy môn GDQP.AN tại các trường trung học phổ thông, mang lại thành công cho nhiều tiết dạy nhờ vào sự linh hoạt trong việc vận dụng các phương pháp dạy học.
Một số lý do khiến việc áp dụng phương pháp trực quan trong dạy học chưa đạt hiệu quả cao bao gồm vấn đề thời gian và sự chuẩn bị cơ sở vật chất cho tiết dạy.
3 Nguyên tắc và phương pháp dạy học tích cực môn GDQP.AN
3.1 Nguyên tắc dạy học môn GDQP.AN
Thống nhất giữa tính tư tưởng và tính khoa học
Thống nhất giữa lý luận và thực tiễn
Thống nhất giữa chỉ đạo của người dạy và vai trò tự giác, tích cực, độc lập của người học
Thống nhất giữa tính vững chắc của kiến thức và tính linh hoạt, sáng tạo của tư duy
Thống nhất giữa cá nhân và tập thể trong dạy học
Các nguyên tắc dạy học Giáo dục Quốc phòng - An ninh (GDQP.AN) là những luận điểm sư phạm cơ bản, đóng vai trò chỉ đạo cho toàn bộ quá trình dạy học nhằm đạt hiệu quả tối ưu Những nguyên tắc này không chỉ phản ánh tinh thần của các quy luật lý luận dạy học chung mà còn thể hiện những quy luật đặc thù trong dạy học GDQP.AN.
3.2 Phương pháp và các hình thức tổ chức dạy học GDQP.AN
Các phương pháp sử dụng ngôn ngữ: thuyết trình, đàm thoại, kể truyện, nêu vấn đề, thảo luận nhóm, xêmina…
Các phương pháp trực quan
Các phương pháp dạy học thực hành
Các phương pháp kích thích hoạt động nhận thức
Các phương pháp kiểm tra đánh giá kết quả học tập
Chú ý: Luôn phối hợp các phương pháp lại với nhau để đảm bảo tốt quá trình dạy và học môn GDQP.AN
* Các hình thức tổ chức dạy học:
Diễn giải, giảng giải, phân tích, chứng minh.
Thảo luận, xê mi na
Một số hình thức hỗ trợ khác: dã ngoại, tham quan…
4 Thực nghiệm phương pháp dạy học trực quan môn GDQP.AN
Giả thuyết cho rằng việc áp dụng phương pháp trực quan trong giảng dạy môn Giáo dục Quốc phòng - An ninh sẽ nâng cao chất lượng dạy và học, đặc biệt trong phần lý thuyết về bảo vệ chủ quyền lãnh thổ và biên giới quốc gia cho học sinh khối 11 Bài viết cũng đề cập đến một số quan điểm của Đảng và Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam về việc bảo vệ biên giới quốc gia, cùng với vị trí và ý nghĩa của việc xây dựng, quản lý và bảo vệ biên giới quốc gia.
Mục đích của nghiên cứu này là kiểm chứng tính khoa học, hiệu quả và khả thi của phương pháp trực quan trong giảng dạy môn Giáo dục Quốc phòng - An ninh Đối tượng thực nghiệm bao gồm bốn lớp học: 11A2 và 11A3 được chọn làm lớp thực nghiệm, trong khi lớp 11A5 và 11A6 đóng vai trò là lớp đối chứng.
4.2 Các bước tiến hành thực nghiệm
4.2.1 Giáo án thực nghiệm: Để tiến hành dạy thực nghiệm, chúng tôi tiến hành soạn bài và dạy cho hai lớp thực nghiệm và đối chứng cùng một bài Hai giáo án phải đảm bảo nguyên tắc: Không làm thay đổi nội dung, chương trình, kế hoạch hướng dẫn theo chuẩn kiến thức kĩ năng của Bộ Giáo dục và Đào tạo, phù hợp với các điều kiện vật chất của nhà trường Tuy nhiên giữa hai giáo án có sự khác biệt cơ bản:
Giáo án lớp đối chứng Giáo án thực nghiệm
- PPDH: Theo phương pháp truyền thống như thuyết trình…
- Các bước lên lớp: Thủ tục lên lớp
(nhận lớp kiểm tra quân số, quy định giảng đường, kiểm tra bài củ); ý định giảng dạy, Trình tự giảng bài; Kết thúc giảng bài.
- Đánh giá kết quả: Giáo viên là người
- Phương pháp dạy học: vận dụng phương pháp trực quan.
Các bước lên lớp bao gồm thủ tục nhận lớp, kiểm tra quân số và quy định giảng đường, cũng như kiểm tra bài cũ Giáo viên cần có ý định giảng dạy rõ ràng, theo trình tự giảng bài hợp lý và kết thúc buổi học một cách hiệu quả.
Trong giáo dục hiện đại, vai trò của giáo viên đã chuyển từ việc truyền thụ kiến thức một chiều sang việc tạo điều kiện cho học sinh tương tác và trao đổi ý kiến Học sinh không chỉ tiếp nhận thông tin qua các phương tiện trực quan như tranh ảnh, video và mô hình mà còn có quyền tự đánh giá và thảo luận với giáo viên Giáo viên đóng vai trò là cầu nối, giúp học sinh liên kết kiến thức thông qua các phương pháp trực quan, đồng thời cung cấp nhận xét và định hướng Để áp dụng hiệu quả phương pháp này trong giảng dạy, tôi đã chọn bài học “Bảo vệ chủ quyền lãnh thổ và biên giới quốc gia” để thực nghiệm, nhằm nâng cao chất lượng dạy và học.
THIẾT KẾ GIÁO ÁN THỰC NGHIỆM VÀ TIẾN HÀNH
SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO TP CẦN THƠ
TRƯỜNG THPT TRẦN ĐẠI NGHĨA
Môn học: Giáo Dục Quốc Phòng – An Ninh BÀI 3: Bảo vệ chủ quyền lãnh thổ và biên giới quốc gia Đối tượng: Học sinh lớp 11
Giáo viên: Trần Thiện Tánh
SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO TP CẦN THƠ
TRƯỜNG THPT TRẦN ĐẠI NGHĨA
Môn học Giáo dục quốc phòng và an ninh, bài 3 tập trung vào việc bảo vệ chủ quyền lãnh thổ và biên giới quốc gia Tiết 10 sẽ trình bày một số quan điểm của Đảng và Nhà nước Cộng hoà Xã hội chủ nghĩa Việt Nam về vấn đề bảo vệ biên giới quốc gia Nội dung này nhấn mạnh vị trí và ý nghĩa quan trọng của việc xây dựng, quản lý và bảo vệ biên giới quốc gia, nhằm nâng cao nhận thức cho học sinh lớp 11 về trách nhiệm bảo vệ tổ quốc.
Ngày tháng năm 2020 NGƯỜI THÔNG QUA
Trong quá trình hoạt động cách mạng, Bác Hồ luôn chú trọng đến việc giải phóng dân tộc và thống nhất đất nước, đặc biệt là sau hiệp định Giơ ne vơ 1954 Ông đã chỉ đạo toàn Đảng và nhân dân miền Bắc phát triển kinh tế để hỗ trợ miền Nam, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ biên giới biển đảo Trong một buổi nói chuyện với cán bộ miền biển vào ngày 10/04/1956, Bác đã khẳng định: “Đồng bằng là nhà, mà biển là cửa Giữ nhà mà không giữ cửa có được không?” Ông cảnh báo rằng kẻ thù có thể xâm nhập qua biển, do đó cần giáo dục người dân về việc bảo vệ bờ biển Nếu không bảo vệ miền biển, cuộc sống của người dân sẽ bị đe dọa Nhiệm vụ bảo vệ bờ biển được coi là trách nhiệm quan trọng của đồng bào miền biển, họ là những người canh cửa cho Tổ quốc.
Xây dựng, quản lý và bảo vệ biên giới, lãnh thổ là trách nhiệm hàng đầu của mỗi quốc gia và dân tộc, đòi hỏi sự chung tay của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân.
Bài học về "Bảo vệ chủ quyền lãnh thổ và biên giới quốc gia" trang bị cho học sinh những kiến thức nền tảng về biên giới lãnh thổ và vai trò trong việc xây dựng, bảo vệ biên giới quốc gia Qua đó, học sinh cũng nhận thức rõ ràng về trách nhiệm của bản thân trong việc bảo vệ và phát triển biên giới đất nước.
III - BẢO VỆ BIÊN GIỚI QUỐC GIA NƯỚC CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
1 Một số quan điểm của Đảng và Nhà nước CHXHCN Việt Nam về bảo vệ biên giới quốc gia.
Bảo vệ biên giới quốc gia là nhiệm vụ thiêng liêng và bất khả xâm phạm, đóng vai trò quan trọng trong việc giữ vững độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam Đảng và Nhà nước luôn coi trọng việc bảo vệ biên giới, gắn liền với bảo vệ tổ quốc và không gian sinh tồn của dân tộc Xây dựng, quản lý và bảo vệ biên giới quốc gia là trách nhiệm chung của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân, nhằm đảm bảo sự ổn định chính trị và phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.
Bảo vệ biên giới quốc gia là trách nhiệm của Đảng, Nhà nước và toàn dân, trong đó chính quyền nhân dân khu vực biên giới và các lực lượng vũ trang, đặc biệt là bộ đội biên phòng, đóng vai trò nòng cốt Để thực hiện nhiệm vụ này, cần phải dựa vào sự tham gia của đồng bào các dân tộc sống tại khu vực biên giới.
Việt Nam có đường biên giới dài và địa hình phức tạp, bao gồm cả vùng biển rộng Do không thể bố trí lực lượng chuyên trách trên toàn bộ tuyến biên giới, việc quản lý và bảo vệ biên giới cần dựa vào sự hỗ trợ của người dân, đặc biệt là các dân tộc sinh sống tại khu vực biên giới, họ đóng vai trò quan trọng trong công tác này Đồng thời, việc xây dựng biên giới hòa bình và hữu nghị, cùng với giải quyết các vấn đề liên quan đến biên giới quốc gia bằng biện pháp hòa bình là điều cần thiết.
- Đó vừa là mong muốn vừa là chủ trương nhất quán của Đảng và Nhà nước ta.