NHỮNG NỘI DUNG DUNG LÝ LUẬN LIÊN QUAN ĐẾN VẤN ĐỀ GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH LỚP 9
ĐỀ GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH LỚP 9
Đạo đức và giáo dục đạo đức đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng xã hội mới, cần thiết để hình thành những con người phát triển toàn diện về cả đức lẫn tài Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh rằng cần coi trọng cả tài năng và đức hạnh, nhưng đức phải là nền tảng, bởi tài năng chỉ có thể bền vững và hướng thiện khi được xây dựng trên cơ sở của đức.
Giáo dục đạo đức đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển xã hội, được quan tâm từ rất sớm trong lịch sử Hiện nay, bên cạnh những truyền thống đạo đức tốt đẹp, xã hội đang đối mặt với nhiều vấn đề cần giải quyết, đặc biệt là cuộc đấu tranh giữa lối sống lý tưởng, trung thực và lối sống thực dụng, ích kỷ Do đó, việc giáo dục đạo đức, đặc biệt là đạo đức mới, là nhiệm vụ thiết yếu trong công cuộc đổi mới đất nước.
Đạo đức, một khái niệm xuất hiện từ xa xưa, đồng nghĩa với "luân lý" và là những chuẩn mực hành vi mà xã hội quy định và mọi người tự giác thực hiện Theo thời gian, luân lý đã trở thành truyền thống trong ứng xử của con người Trong mối quan hệ phức tạp giữa người với người và giữa người với thế giới xung quanh, con người cần có ý thức về ý nghĩa và mục đích hoạt động của mình trong quá khứ, hiện tại và tương lai Những hoạt động này tạo ra mối tương quan giữa cá nhân và xã hội, giúp đạt tới một giới hạn nhất định trong trật tự chung của cộng đồng, từ đó đảm bảo sự phát triển tích cực và tự giác của cá nhân, đồng thời thúc đẩy sự phát triển của xã hội.
Theo học thuyết Mác-Lênin, đạo đức được xem là hình thái ý thức xã hội phát sinh từ lao động, sản xuất và đời sống cộng đồng Đạo đức không chỉ phản ánh mà còn chịu sự chi phối từ tồn tại xã hội, do đó khi tồn tại xã hội thay đổi, ý thức xã hội, bao gồm cả đạo đức, cũng sẽ thay đổi theo Điều này cho thấy đạo đức xã hội mang tính lịch sử, giai cấp và dân tộc.
Sau đây là một số định nghĩa về “Đạo đức”:
Đạo đức là hình thái ý thức xã hội đặc biệt, thể hiện qua các nguyên tắc và chuẩn mực điều chỉnh hành vi con người Nó ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa con người với tự nhiên, xã hội, và chính bản thân mình.
Theo Trần Hậu Kiểm, đạo đức là những phẩm chất và nhân cách của con người, thể hiện qua ý thức, tình cảm, ý chí, thói quen và hành vi trong các mối quan hệ với tự nhiên, xã hội, cũng như trong cách ứng xử giữa bản thân và người khác.
Trong cuốn “Bàn về Giáo dục”, đạo đức được định nghĩa là hình thái ý thức xã hội phản ánh quan hệ xã hội thực tế dựa trên nền tảng kinh tế Sự phát triển của đạo đức xã hội diễn ra từ thấp đến cao, như những nấc thang giá trị thể hiện sự văn minh của con người, nhờ vào sự phát triển của sức sản xuất vật chất và quá trình đấu tranh gạn lọc, kế thừa Đạo đức không chỉ điều chỉnh mối quan hệ giữa người với người mà còn phụ thuộc vào đặc điểm của chế độ xã hội Các tiêu chuẩn đạo đức là sự kết tinh những giá trị quý báu mà nhân loại đã tích lũy qua các giai đoạn phát triển, đồng thời phản ánh thế giới tinh thần và trình độ văn minh của con người.
Theo tác giả Phạm Minh Hạc, đạo đức không chỉ đơn thuần là luân lý hay những quy định, chuẩn mực ứng xử trong quan hệ con người, mà còn bao gồm các quy tắc ứng xử giữa con người với con người, với công việc, với bản thân, cũng như với thiên nhiên và môi trường sống trong bối cảnh hiện nay.
Đạo đức, theo nghĩa rộng, gắn liền với các lĩnh vực chính trị, pháp luật và lối sống, đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành nhân cách Nó không chỉ là yếu tố cơ bản của nhân cách mà còn phản ánh bản chất của một cá nhân đã được xã hội hoá.
Đạo đức là một hệ thống quy tắc và chuẩn mực giúp con người nhận thức và điều chỉnh hành vi của mình, nhằm đạt được hạnh phúc cá nhân cũng như lợi ích cho tập thể và cộng đồng.
Đạo đức được hiểu từ nhiều quan điểm khác nhau, trong đó quan điểm tự nhiên, duy tâm và tôn giáo coi đạo đức là những nguyên tắc phi hiện thực, như "Thượng đế" hay "ý niệm tuyệt đối" Ngược lại, quan điểm Mácxít xem đạo đức là một hiện tượng xã hội - lịch sử, gắn liền với sự tồn tại xã hội Sự phát triển của đạo đức phụ thuộc vào sự phát triển của xã hội, phản ánh các điều kiện vật chất mà con người sống trong đó Trong xã hội phân chia giai cấp, đạo đức mang tính chất giai cấp nhưng vẫn có tính nhân loại Đạo đức là hiện tượng xã hội đa chức năng, trong đó giáo dục, nhận thức và điều chỉnh hành vi là những chức năng cơ bản, thể hiện vai trò quan trọng của đạo đức trong sự tồn tại và phát triển của con người và xã hội.
1.2 Khái niệm giáo dục đạo đức
Giáo dục đạo đức là một phần quan trọng trong quá trình giáo dục toàn diện, giúp hình thành niềm tin, thói quen, hành vi và chuẩn mực đạo đức cho học sinh.
Giáo dục đạo đức là quá trình chuyển hóa văn hóa đạo đức xã hội thành văn hóa đạo đức cá nhân, bao gồm việc truyền đạt tri thức, kinh nghiệm và chuẩn mực đạo đức Quá trình này không chỉ phát triển phẩm chất đạo đức cá nhân mà còn nâng cao ý thức và năng lực đánh giá hành vi đạo đức, cũng như khả năng tham gia vào các quan hệ đạo đức xã hội Đạo đức xã hội phản ánh sự tồn tại của cộng đồng và điều chỉnh hành vi cá nhân nhằm phát triển xã hội Trong khi đó, đạo đức cá nhân thể hiện giá trị của từng cá nhân trong cộng đồng, khẳng định sự tồn tại xã hội thông qua lợi ích và hoạt động của họ.
Trong quá trình nhận thức và thực tiễn, mỗi cá nhân tiếp nhận đạo đức xã hội như một hệ thống kinh nghiệm, bao gồm các lí tưởng và chuẩn mực đã được hình thành qua lịch sử cộng đồng Điều này giúp biến kinh nghiệm xã hội thành kinh nghiệm cá nhân Đối với mỗi người, đạo đức xã hội không chỉ tồn tại khách quan mà còn là điều mà họ cần nhận thức, tiếp thu và thực hiện trong cuộc sống hàng ngày.
Giáo dục đạo đức là quá trình chuyển hóa văn hóa đạo đức xã hội thành văn hóa đạo đức cá nhân, đồng thời tìm kiếm sự thống nhất biện chứng giữa cái chung và cái riêng, cũng như giữa cái phổ biến và cái đặc thù.
THỰC TRẠNG VÂN ĐỀ
1 Thực trạng về đạo đức của học sinh lớp 9 hiện nay
Hiện nay, một số học sinh lớp 9 đang gặp phải vấn đề vi phạm đạo đức, thể hiện qua việc la cà ở các quán ăn, đặc biệt là quán internet, và tiếp xúc với các tệ nạn xã hội Những em này thường hình thành các hội, nhóm và có biểu hiện nói tục, ăn mặc không phù hợp, nhuộm tóc, hút thuốc, dẫn đến kết quả học tập giảm sút Sự xuống cấp về đạo đức học sinh đang gây lo ngại trong dư luận, giáo viên, và toàn xã hội.
Một số hành vi vi phạm đạo đức của học sinh THCS như sau:
Một số học sinh vẫn chưa thực hiện tốt nội quy học tập, thể hiện qua việc nghỉ học, trốn tiết, lười học bài cũ, gian lận trong kiểm tra, và gây rối trong giờ học Những hành động này không chỉ ảnh hưởng đến việc học của bản thân mà còn gây cản trở cho bạn bè và thách thức giáo viên.
- Vi phạm các điều cấm như: hút thuốc, uống rượu, bia, trộm cắp, đánh bạc, đánh nhau, vi phạm luật giao thông
- Vô lễ với người lớn, xúc phạm nhân cách nhà giáo, nói tục, vẽ viết bậy, ý thức bảo vệ tài sản của nhà trường, vệ sinh môi trường yếu
- Ý thức đấu tranh tự phê bình, góp ý, xây dựng trong các tập thể học sinh giúp bạn tiến bộ còn yếu.(62.6%)
2 Nguyên nhân ảnh hưởng đến hành vi vi phạm chuẩn mực đạo đức của học sinh lớp 9
* Nguyên nhân từ gia đình:
Gia đình đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách của trẻ Trình độ văn hóa, lối sống và phương pháp giáo dục trong gia đình có ảnh hưởng sâu sắc đến nhân cách của trẻ em Thực tế cho thấy, nhiều học sinh vi phạm đạo đức thường xuất phát từ những gia đình có hoàn cảnh khó khăn, nơi bố mẹ dành phần lớn thời gian cho công việc kinh tế và giao phó việc giáo dục cho nhà trường Ngoài ra, các gia đình không hạnh phúc, thiếu chuẩn mực trong mối quan hệ và hành vi, cùng với sự thiếu hiểu biết về tâm sinh lý lứa tuổi và kiến thức giáo dục cũng góp phần vào tình trạng này.
Sự phối hợp giữa giáo viên chủ nhiệm và phụ huynh cùng các lực lượng giáo dục trong trường học chưa đạt hiệu quả cao, chủ yếu do phụ huynh chưa chú trọng đúng mức, thường chỉ tham gia khi được mời hoặc không thể tiếp xúc do lịch trình bận rộn.
Đảng và Nhà nước ta đang nỗ lực xây dựng một xã hội học tập, nơi quyền và nghĩa vụ của người học được kết nối chặt chẽ Tuy nhiên, hiện nay, một số học sinh lại từ chối quyền được học của mình, dẫn đến việc quyền lợi của họ chưa được quan tâm và phát huy đúng mức.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa, nền kinh tế Việt Nam đang chuyển mình mạnh mẽ, nhưng cơ chế thị trường cũng dẫn đến sự xói mòn nhiều giá trị đạo đức truyền thống Mặc dù đã đạt được nhiều thành tựu trong phát triển kinh tế, nhưng mặt trái của cơ chế thị trường đã làm gia tăng các tệ nạn xã hội như rượu chè, cờ bạc, nghiện hút và trộm cắp Những cám dỗ từ đồng tiền đã khiến không ít học sinh sa ngã, gây ra nhiều khó khăn trong công tác giáo dục đạo đức cho thế hệ trẻ.
Sự buông lỏng trong quản lý dịch vụ văn hóa của các cấp, các ngành đã dẫn đến sự xuất hiện ngày càng nhiều các tụ điểm văn hóa không lành mạnh gần trường học, thu hút học sinh vào các hoạt động giải trí như bi-da, game và Internet Điều này góp phần quan trọng vào hiện tượng học sinh trốn học, gây gổ, đánh nhau, trộm cắp, và thậm chí vi phạm pháp luật.
Nguyên nhân chủ quan từ học sinh trong giai đoạn THCS bao gồm những biến đổi tâm sinh lý do sự dậy thì, khiến nhận thức và thái độ của các em về bản thân thay đổi Tình cảm ở độ tuổi này thường không ổn định, khả năng tự kiểm soát kém, và sức đề kháng tâm lý yếu, dẫn đến việc dễ dàng bị tác động bởi môi trường bên ngoài Những yếu tố này làm tăng nguy cơ phát sinh mặc cảm, sự bồng bột và cả tin, tạo điều kiện cho các hiện tượng tiêu cực trong xã hội xâm nhập vào đời sống tinh thần của các em.
* Các nguyên nhân từ việc quản lý, phối hợp các lực lượng giáo dục:
Một số tổ chức chính trị xã hội, đặc biệt là Đội Thiếu niên và Đoàn TNCS HCM, vẫn chưa hoạt động hiệu quả tại một số trường THCS Sự phối hợp giữa các tổ chức này với nhà trường trong công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh chưa được thực hiện tốt.
Sự phối hợp giữa nhà trường, công an và chính quyền địa phương còn hạn chế, dẫn đến việc một số học sinh vi phạm pháp luật không được xử lý kịp thời Các em vi phạm tại trường thường bị chuyển giao trách nhiệm cho công an và chính quyền địa phương, gây ra sự chồng chéo trong quy trình giải quyết.
Để công tác giáo dục đạo đức cho học sinh đạt hiệu quả, giáo viên chủ nhiệm cần thiết lập mối quan hệ chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và các tổ chức xã hội.
MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH LỚP 9 CỦA GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM
1 Nâng cao nhận thức của giáo viên chủ nhiệm về tầm quan trọng của công tác giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 9
Mục đích của biện pháp này là đổi mới và nâng cao nhận thức cũng như ý thức trách nhiệm của đội ngũ giáo viên chủ nhiệm Điều này giúp họ nhận thức rõ tầm quan trọng và sự cần thiết của việc giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 9 trong bối cảnh hiện nay.
- Nội dung của biện pháp
Giáo viên chủ nhiệm cần chủ động nâng cao hiểu biết về chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, cũng như các quy định của Bộ GD & ĐT và chỉ đạo của Sở GD, Phòng GD liên quan đến giáo dục đạo đức Họ cần có thái độ nghiêm túc trong việc xây dựng kế hoạch và tổ chức công tác giáo dục đạo đức cho lớp học của mình.
Giáo viên chủ nhiệm cần nâng cao ý thức trách nhiệm trong việc giáo dục đạo đức cho học sinh thông qua các bài giảng, thái độ lao động tận tụy và phong cách sống mẫu mực Họ cũng cần phát huy khả năng sư phạm, tình yêu thương học sinh và trách nhiệm của "người mẹ thứ hai" để hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình.
Giáo viên chủ nhiệm cần tác động đến cha mẹ học sinh để họ nhận thức rằng giáo dục đạo đức (GDĐĐ) không chỉ là trách nhiệm của nhà trường mà còn phụ thuộc vào vai trò quan trọng của gia đình Sự phối hợp và hỗ trợ từ gia đình là cần thiết để giáo dục đạo đức trong trường học đạt hiệu quả Cha mẹ và người lớn có trách nhiệm giúp trẻ em nhận diện và thực hành các giá trị đạo đức thông qua tình cảm, hành vi và lối sống của chính họ trong môi trường gia đình.
Để nâng cao hiểu biết về giáo dục, đặc biệt là giáo dục đạo đức cho học sinh, cần tác động vào các lực lượng xã hội ngoài nhà trường Việc này đòi hỏi sự phối hợp thường xuyên và đồng bộ giữa các lực lượng xã hội và nhà trường, cùng với sự quan tâm thực chất và nhiệt tình từ các cấp lãnh đạo đối với giáo dục.
Đạo đức đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế, chính trị và xã hội, giúp mọi người nhận thức rõ về hệ thống các giá trị đạo đức và giá trị tinh thần Điều này định hướng con người hướng tới cái chân, thiện, mỹ, góp phần tạo dựng một xã hội văn minh và phát triển bền vững.
Tham gia thường xuyên các hội nghị và khóa tập huấn do nhà trường, Phòng Giáo dục và Đào tạo, Sở Giáo dục và Đào tạo tổ chức là cách hiệu quả để nâng cao kiến thức về công tác giáo dục đạo đức cho bản thân.
Tham gia tích cực vào các phong trào thi đua như “Dạy tốt - Học tốt”, “Dân chủ - Kỷ cương - Tình thương - Trách nhiệm”, và “Thầy cô giáo mẫu mực – trò chăm ngoan học giỏi” là rất quan trọng Mỗi thầy cô giáo cần trở thành một tấm gương sáng cho học sinh noi theo, góp phần xây dựng môi trường giáo dục tích cực và hiệu quả.
Tham gia tích cực vào các buổi sinh hoạt chuyên đề và trao đổi kinh nghiệm về việc “học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” là rất quan trọng trong công tác giáo dục đạo đức cho học sinh.
+ Hưởng ứng các cuộc thi đua nhân các ngày lễ lớn trong năm do nhà trường phát động và nghiêm túc thực hiện trong lớp mình
Tổ chức các buổi lễ và hội trong lớp một cách chu đáo, trang trọng và ấn tượng giúp khơi dậy tình cảm gắn bó, yêu thương của học sinh đối với trường, lớp, gia đình, thầy cô và bạn bè.
Trong các cuộc họp giữa nhà trường và phụ huynh, giáo viên chủ nhiệm cần thông báo tình hình học tập và ý thức kỷ luật của học sinh, đồng thời nhắc nhở phụ huynh về đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi của trẻ Việc yêu cầu trẻ cư xử như người lớn là điều không thực tế, vì trẻ cần được sống đúng với lứa tuổi hồn nhiên của mình Ngoài ra, phụ huynh cũng cần lưu ý việc nuông chiều con quá mức có thể dẫn đến tính lười biếng, ích kỷ và thiếu nghị lực Ngược lại, sự hà khắc và áp đặt cũng sẽ hình thành tính bất cần và làm thui chột sự sáng tạo của trẻ.
2 Xây dựng kế hoạch giáo dục đạo đức cho học sinh lớp chủ nhiệm từ đầu năm học và lồng ghép vào kế hoạch chung của nhà trường
Xây dựng kế hoạch giáo dục đạo đức cho học sinh lớp chủ nhiệm ngay từ đầu năm học là cần thiết để đảm bảo tính thống nhất, khả thi và hiệu quả cao trong toàn trường Cần chú ý đến đặc điểm tình hình lớp học, tâm sinh lý và hoàn cảnh từng học sinh Đồng thời, lồng ghép kế hoạch giáo dục đạo đức vào kế hoạch chung của nhà trường để đảm bảo sự hài hòa trong mọi chương trình hoạt động.
Xây dựng kế hoạch học tập cho học sinh trong suốt năm học cần dựa trên kế hoạch tổng thể về giáo dục toàn diện của lớp Cần chú trọng đến đặc điểm tâm sinh lý của học sinh để lựa chọn hình thức, nội dung và phương pháp giáo dục đạo đức phù hợp.
+ Khảo sát tình hình học sinh, tìm hiểu hoàn cảnh gia đình học sinh khi bắt đầu năm học mới
Dựa trên các quy định về giáo dục và đào tạo, cùng với nhiệm vụ trọng tâm của ngành và nhà trường trong năm học, việc xây dựng kế hoạch lớp học là rất cần thiết.
3 Đa dạng hoá nội dung, hình thức và phương pháp giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 9
Người giáo viên chủ nhiệm cần nắm vững mục đích của việc đa dạng hóa nội dung, hình thức và phương pháp giáo dục đạo đức cho học sinh, từ đó thực hiện một cách tích cực, nhiệt tình và sáng tạo Điều này giúp tạo ra không khí giáo dục nhẹ nhàng, vui tươi, thu hút học sinh tham gia vào các hoạt động giáo dục đạo đức, qua đó nâng cao chất lượng công tác giáo dục đạo đức trong nhà trường.
HIỆU QUẢ CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Trong năm học 2016 – 2017, tôi được giao nhiệm vụ làm chủ nhiệm lớp 9A5 tại trường THCS Trong suốt gần một năm học, tôi đã kiên trì áp dụng các biện pháp giáo dục đạo đức cho học sinh, và kết quả thu được rất khả quan.
Năm học 2015 – 2016, học sinh lớp 8A5 có kết quả xếp loại đạo đức như sau:
- Xếp loại hạnh kiểm tốt: 44 học sinh (98,7%)
- Xếp loại hạnh kiểm khá: 01 học sinh(2,3%)
- Không có học sinh xếp loại hạnh kiểm trung bình và yếu
Kết quả xếp loại hạnh kiểm trong năm học 2016 – 2017 của học sinh lớp 9A5 như sau:
- Xếp loại hạnh kiểm tốt: 42 học sinh (100%)
- Xếp loại hạnh kiểm khá , trung bình, yếu: 0 học sinh
Các em học sinh không có tình trạng vi phạm đạo đức nghiêm trọng như gây gổ hay vi phạm pháp luật, và ngày càng thể hiện sự chăm ngoan, học giỏi hơn Kết quả học tập của các em đã có nhiều tiến bộ rõ rệt Cụ thể, trong học kỳ I, có 17 học sinh đạt danh hiệu học sinh giỏi (tăng 2 học sinh so với năm học trước), 19 học sinh đạt danh hiệu học sinh tiên tiến (tăng 1 học sinh so với năm học trước), 6 học sinh đạt học sinh trung bình (giảm 3 học sinh), và không có học sinh yếu kém.
Năm 2017, 100% học sinh tham gia thi đạt yêu cầu, trong đó có 40 học sinh đạt chứng chỉ nghề loại Giỏi và 01 học sinh đạt loại Khá Thành tích này khiến tôi rất vui mừng, xoa dịu những vất vả, mệt nhọc Tình cảm giữa thầy và trò, cũng như tình bạn ngày càng gắn bó và thân thiện hơn.
Bài viết này trình bày một tiết dạy Giáo dục nếp sống thanh lịch văn minh cho học sinh Hà Nội, trong đó tích hợp các biện pháp giáo dục đạo đức Mục tiêu là hướng dẫn học sinh thực hiện ứng xử có văn hóa khi tham gia giao thông và xây dựng hình ảnh thanh lịch, văn minh của học sinh Thủ đô.
GIÁO ÁN SINH HOẠT CHUYỆN ĐỀ: THỰC HIỆN VĂN HÓA GIAO THÔNG
- Nắm được những hành vi giao tiếp, ứng xử đúng và đẹp khi tham gia giao thông
Rèn luyện kỹ năng giao tiếp và ứng xử văn minh khi tham gia giao thông là rất quan trọng, giúp nâng cao ý thức thực hiện hành vi đúng đắn Qua đó, chúng ta có thể dần dần hình thành thói quen và lối sống đẹp, góp phần xây dựng một môi trường giao thông an toàn và lịch sự.
- Luôn có ý thức rèn luyện cách giao tiếp, ứng xử thanh lịch, văn minh khi tham gia giao thông
4 Định hướng phát triển năng lực
Để hỗ trợ học sinh phát triển toàn diện, cần chú trọng vào việc nâng cao năng lực giao tiếp, sáng tạo, thẩm mỹ, hợp tác, cùng với khả năng sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông.
1 Chuẩn bị của giáo viên
Chia lớp thành 3 đội thi, mỗi đội sẽ ôn tập và tìm hiểu về luật giao thông Các đội cần chuẩn bị tiết mục tuyên truyền nhằm kêu gọi học sinh và mọi người tham gia giao thông một cách có văn hóa.
- Sưu tầm hình ảnh, tư liệu phục vụ cho tiết học
- Chuẩn bị đồ dùng dạy học và các phương tiện hỗ trợ
2 Chuẩn bị của học sinh
- Học sinh trong lớp phân công chuẩn bị lời dẫn, chuẩn bị các tình huống… minh họa cho tiết học
- Các đội lựa chọn và chuẩn bị nội dung thi tài năng của đội mình
III TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG
2 Tiến trình tổ chức các hoạt động
Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung cần đạt
+ Phần I: Giáo viên nhắc lại kiến thức về cách ứng xử khi tham gia giao thông đối với học sinh
→ Chiếu đoạn phim về thực trạng giao thông
+ Phần II: Sinh hoạt theo chuyên đề: “Thực hiện văn hóa giao thông”
- Giới thiệu HS lên điều hành giờ chuyên đề
- GVCN theo dõi, bao quát, xử lý tình huống
* 2 HS lên dẫn chương trình
- HS dẫn chương trình giới thiệu tiết mục văn nghệ: Bốn học sinh thể hiện tiết mục múa: “Sắc hương Hà Nội” để
HS cảm nhận rõ hơn vẻ đẹp của thủ đô Hà Nội
+ Học sinh dưới lớp theo dõi và nêu cảm nhận
HS sẽ dẫn chương trình giới thiệu buổi sinh hoạt, nêu rõ lý do tổ chức cuộc thi "9A5 với văn hóa giao thông" Trong buổi lễ, HS sẽ giới thiệu thành phần ban giám khảo, cố vấn của cuộc thi, các đội chơi tham gia và thể lệ của cuộc thi.
I Tình hình giao thông ở thủ đô Hà Nội
1 Thực trạng vấn đề giao thông ở Thủ đô
- Giao thông đường bộ còn nhiều bất cập
+ Đường chưa đồng bộ + Nhiều tuyến đường chật hẹp, nhiều nút giao thông quy hoạch chưa hợp lý
+ Xảy ra nhiều vụ tai nạn giao thông đáng tiếc
- Thiếu hiểu biết khi tham gia giao thông
- Thiếu văn hóa khi tham gia giao thông
- GVCN theo dõi, bao quát, xử lý tình huống
- HS dẫn chương trình giới thiệu luật chơi: Có 6 câu hỏi tương ứng với 6 ô số Trả lời đúng một câu hỏi được 5 điểm
+ Trong 6 ô số có 2 ô may mắn Trả lời đúng sẽ được gấp đôi số điểm ( 10 điểm)
+ Trong vòng 15 giây, đội nào có tín hiệu trước thì sẽ giành được quyền trả lời
+ Nếu trả lời sai thì nhường quyền trả lời cho đội bạn
- Các đội tham gia phần thi Hiểu biết
- Ban giám khảo đánh giá, tổng hợp điểm phần thi hiểu biết
Câu số 1: Quan sát ảnh và cho biết đây là biển báo gì?
→ Đáp án: Biển báo giao nhau với đường sắt có rào chắn
Câu số 2 Bạn hãy cho biết Nhà nước ta quy định công dân bao nhiêu tuổi bắt buộc phải đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao thông?
II Học sinh thủ đô với văn hóa giao thông
1 Nâng cao nhận thức khi tham gia giao thông
- Phải có trách nhiệm với bản thân và cộng đồng
- Có ý thức tuyên truyền, nhắc nhở mọi người thực hiện tốt …
2 Ứng xử văn hóa khi tham gia giao thông a) Khi đi bộ :
- Phải đi trên vỉa hè
- Tuân thủ đề tín hiệu, người điều khiển
- Không vượt qua dải phân cách b) Khi điều khiển, khi ngồi trên xe đạp
- rẽ ngang phải quan sát ,ra hiệu
- Không dàn hàng ngang, buông tay lái ngồi ở tay lái
- Không chở hàng cồng kềnh
Không tự chế đèn còi c) Trên phương tiện công cộng
→ Đáp án: 6 tuổi Quan sát hình ảnh và cho biết các bạn học sinh trong ảnh vi phạm lỗi gì khi tham gia giao thông?
→ Đi xe đạp dàn hàng 3, 4 trên đường
Câu số 4: Cho biết chủ phương tiện điều khiển giao thông trong ảnh vi phạm lỗi nào?
→ Đáp án: Lỗi đỗ xe không đúng nơi quy định
Câu số 5: Khi bạn tham gia giao thông, gặp những trường hợp đặc biệt như xe cứu hoả, xe cứu thương,… thì bạn phải làm gì?
→ Đáp án: Nhường đường cho xe cứu hoả, cứu thương,… vì đó là trường hợp khẩn cấp
Câu số 6: Bạn hãy lắng nghe và cho biết tên của bài hát sau?
→ Đáp án: Bài hát “Đèn giao thông”
- Ban giám khảo tổng kết điểm phần phần Thi hiểu biết của các đội
- Dẫn chương trình chuyển sang phần thi xử lí tình huống
Mua vé phải xếp hàng không chen lấn xô đẩy
- Tự giác nhường ghế cho người …
- Không vứt rác bừa bãi
- GVCN theo dõi, bao quát, bổ sung (nếu cần)
- Các đội tham gia phần thi :
- Dẫn chương trình giới thiệu về phần thi: Có một tình huống được đưa ra, cả 3 đội cùng có quyền được trả lời
Trong vòng 60 giây, đội nào có tín hiệu trả lời trước sẽ được quyền trả lời Điểm tối đa cho phần thi là 30 điểm
- Học sinh diễn tình huống
- Các đội lần lượt xử lí tình huống
- Dẫn chương trình giới thiệu giáo viên chủ nhiệm đánh giá về cách xử lí tình huống của các đội
- Ban giám khảo cho điểm các đội
- GVCN theo dõi, bao quát, bổ sung (nếu cần)
Trong bối cảnh an toàn giao thông hiện nay tại Hà Nội, học sinh cần ý thức và thực hiện các biện pháp để bảo vệ nét đẹp văn hóa khi tham gia giao thông Việc tuân thủ luật lệ giao thông, giữ gìn trật tự và tôn trọng người khác trên đường là rất quan trọng Bên cạnh đó, các bạn cũng nên tuyên truyền, nhắc nhở nhau về ý thức giao thông để xây dựng một môi trường giao thông an toàn và văn minh hơn.
- Một số học sinh trình bày suy nghĩ về thực hiện văn hóa khi tham gia giao thông
- Học sinh dẫn chương trình dẫn chuyển: với mỗi học sinh
- Giáo viên chủ nhiệm tổng kết nội dung, nhận xét, đánh giá hoạt động:
+ Nêu ý nghĩa của tiết học
+ Tuyên dương, khen ngợi ý thức chuẩn bị, động viên, khích lệ phần thể hiện và tham gia hoạt động của học sinh
Để chuẩn bị cho tiết học tiếp theo, biện pháp hiệu quả nhất là tuyên truyền nhằm khuyến khích mọi người tham gia thực hiện văn hóa giao thông Do đó, trong cuộc thi này, các đội sẽ tham gia vào phần thi tiếp theo, phần thi hấp dẫn và đầy kịch tính nhất.
Trong phần thi tài năng, mỗi đội sẽ thể hiện khả năng của mình thông qua hình thức tuyên truyền thuyết phục nhất, nhằm kêu gọi mọi người cùng chung tay thực hiện văn hóa giao thông.
+ Các đội trình bày phần thi của đội mình
- Ban giám khảo chấm điểm phần thi tài năng của các đội
- Học sinh dẫn chương trình tổng kết điểm của các đội thi, thông báo giải thưởng của các đội trong cuộc thi
- Học sinh dẫn chương trình mời cô giáo chủ nhiệm tổng hợp nội dung, nhận xét, đánh giá hoạt động
PHẦN THỨ BA: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
Tình trạng đạo đức của học sinh lớp 9 ở các trường THCS hiện nay đang gặp nhiều vấn đề đáng lo ngại, với không ít học sinh vi phạm đạo đức Giáo viên chủ nhiệm đã nhận thức rõ vai trò quan trọng của giáo dục đạo đức, tích cực áp dụng các biện pháp nhằm phát triển toàn diện cho học sinh, đáp ứng yêu cầu xã hội Tuy nhiên, công tác giáo dục đạo đức vẫn đối mặt với nhiều khó khăn Do đó, cần thiết phải triển khai các giải pháp hiệu quả để nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh.
Sáng kiến kinh nghiệm này sẽ giúp đội ngũ giáo viên chủ nhiệm nhận thức rõ hơn về tầm quan trọng của giáo dục đạo đức (GDĐĐ) cho học sinh trong trường học Bằng cách xây dựng kế hoạch hoàn chỉnh và chú trọng đúng mức đến GDĐĐ, giáo viên sẽ thấy rõ vai trò và trách nhiệm của mình trong việc đạt được mục tiêu giáo dục Ngoài việc nâng cao chất lượng dạy chữ, giáo viên còn cần tận tâm giáo dục thế hệ trẻ phát triển toàn diện về tài năng và đức hạnh, góp phần hình thành nhân cách con người Việt Nam trong thời đại mới.
2.1 Đối với Bộ Giáo dục và Đào tạo, Sở Giáo dục và Đào tạo, Phòng Giáo dục và Đào tạo
- Tiếp tục cải tiến nội dung, chương trình, thời lượng, phương pháp dạy môn GDCD ở THCS cho phù hợp với mục tiêu GDĐĐ của môn học này
Cần tăng cường biên soạn và xuất bản sách, tài liệu tham khảo cho cán bộ quản lý, giáo viên chủ nhiệm và phụ huynh về nội dung và biện pháp giáo dục đạo đức cho học sinh, nhằm đáp ứng nhu cầu của giai đoạn hiện nay.
- Hằng năm nên tổ chức các buổi hội thảo, chuyên đề về GDĐĐ để các trường có thể học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau trong công tác GDĐĐ
- Thành lập Ban Giáo dục đạo đức trong nhà trường, có quy chế và kế hoạch hoạt động
- Tăng cường đầu tư kinh phí cho các hoạt động Giáo dục đạo đức và có hình thức tổ chức hấp dẫn đối với học sinh
- Khen thưởng GVCN có thành tích trong việc giáo dục đạo đức cho học sinh
2.3 Với giáo viên chủ nhiệm
Để hỗ trợ học sinh tốt hơn, cần quan tâm và tìm hiểu về các em, đồng thời chia sẻ và động viên để trở thành những người anh, người chị, người cha, người mẹ Việc này giúp kịp thời phát hiện những hành vi lệch chuẩn và định hướng, điều chỉnh cho các em theo hướng tích cực.
- Tích cực trau dồi tri thức, kinh nghiệm, đạo đức tác phong nhà giáo để trở thành tấm gương đạo đức cho các em học sinh
- Có khen thưởng và kỉ luật rõ ràng, phù hợp giúp các em tiến bộ hơn,