Mục đích nghiên cứu của đề tài
Bài viết tập trung vào việc phân tích biểu hiện và thực trạng trục lợi bảo hiểm xe cơ giới tại Công ty bảo hiểm Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam chi nhánh Quảng Ninh (BIC Quảng Ninh) Mục tiêu là đề xuất một số giải pháp nhằm khắc phục tình trạng này và nâng cao hiệu quả công tác phòng chống trục lợi bảo hiểm xe cơ giới tại công ty.
Đối tượng phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài này là vấn đề trục lợi bảo hiểm và các giải pháp nhằm phòng chống hiện tượng này trong lĩnh vực bảo hiểm xe cơ giới tại Công ty bảo hiểm BIC Quảng Ninh.
Nghiên cứu tập trung vào vấn đề trục lợi bảo hiểm và các giải pháp phòng chống trục lợi bảo hiểm xe cơ giới tại Công ty bảo hiểm BIC Quảng Ninh trong giai đoạn 2017 – 2019.
Phương pháp nghiên cứu
Để giải quyết đề tài này, luận văn áp dụng một số phương pháp sau:
Phương pháp nghiên cứu tổng hợp là một cách tiếp cận nhằm áp dụng các phương pháp đánh giá tổng hợp và hệ thống hoá thông tin Mục tiêu của đề tài này là cung cấp cái nhìn toàn diện về tình hình hoạt động chung, đồng thời nêu rõ các biện pháp phòng chống trục lợi bảo hiểm.
Phương pháp so sánh đối chiếu là việc đối chiếu giữa lý luận và thực tiễn nhằm phát hiện và giải quyết những khó khăn, thách thức trong công tác phòng chống trục lợi bảo hiểm Bên cạnh đó, phương pháp này cũng giúp so sánh thực tiễn chống trục lợi bảo hiểm giữa các quốc gia trên thế giới.
Ngoài ra, đề tài còn vận dụng phương pháp thống kê, thu thập và phân tích số liệu để làm rõ ràng những nội dung liên quan.
Kết cấu của đề tài
LÝ THUYẾT CHUNG VỀ BẢO HIỂM XE CƠ GIỚI VÀ TRỤC LỢI BẢO HIỂM XE CƠ GIỚI
Sự cần thiết về bảo hiểm xe cơ giới
1.1.1 Tình trạng giao thông nước ta hiện nay
Giao thông vận tải (GTVT) là ngành độc lập trong nền kinh tế, không sản xuất hàng hóa mà chỉ lưu thông hàng hóa Đối tượng chính của GTVT là con người và sản phẩm vật chất Chất lượng dịch vụ vận tải đảm bảo hàng hóa không bị hư hỏng, hao hụt và mất mát, đồng thời mang lại sự thuận tiện, an toàn và nhanh chóng cho hành khách.
Biểu đồ 1 1 Thể hiện số lượng xe tiêu thụ giai đoạn 2017-2019
1.1.2 Tai nạn giao thông đường bộ và hậu quả
Theo thống kê của Uỷ ban An toàn Giao thông Quốc gia Việt Nam, hơn 80% vụ tai nạn giao thông đường bộ liên quan đến điều khiển xe cơ giới, gây ra thiệt hại lớn về người và tài sản Tai nạn giao thông không chỉ tạo ra nỗi lo sợ cho người dân khi ra đường mà còn trở thành vấn đề bức xúc của xã hội Nỗi đau không chỉ dừng lại ở người bị nạn mà còn lan rộng đến gia đình và cộng đồng, gây tổn thất về vật chất và tinh thần Những người sống sót thường phải mang thương tật suốt đời, trong khi những người trụ cột gia đình có thể bị cướp đi sinh mạng, để lại hậu quả nặng nề cho cả gia đình và xã hội.
Tai nạn giao thông đã gây ra những mất mát to lớn trong xã hội, đặc biệt là trong các năm 2017, 2018 và 2019, với hàng triệu xe máy và ô tô tham gia giao thông Nhiều gia đình phải đối mặt với nỗi đau khi mất đi người thân, khiến họ rơi vào hoàn cảnh khó khăn Những đứa trẻ trở thành mồ côi cha hoặc mẹ, những người vợ mất chồng, và những người đàn ông phải gà trống nuôi con Hậu quả của tai nạn giao thông không chỉ ảnh hưởng đến nạn nhân mà còn tác động sâu sắc đến toàn xã hội và các gia đình liên quan.
Biểu đồ 1 2 Tình hình tai nạn giao thông đường bộ Việt Nam giai đoạn
(nguồn: Theo thống kê Uỷ ban an toàn giao thông Quốc gia Việt Nam) 1.1.3 Vai trò của bảo hiểm xe cơ giới
1.1.3.1 Đối với sự phát triển kinh tế xã hội
Quỹ bảo hiểm xe cơ giới được hình thành từ phí bảo hiểm mà người tham gia đóng góp Quỹ này hỗ trợ bồi thường thiệt hại cho người tham gia, giúp họ ổn định tài chính và cuộc sống Điều này không chỉ góp phần bảo vệ quyền lợi cá nhân mà còn thúc đẩy sự ổn định và phát triển kinh tế, hỗ trợ hoạt động sản xuất kinh doanh.
Doanh nghiệp bảo hiểm có trách nhiệm kinh doanh bảo hiểm bắt buộc TNDS cho chủ xe cơ giới, trong đó tối thiểu 2% doanh thu phí bảo hiểm này được trích để đóng góp vào quỹ tuyên truyền và đảm bảo an toàn giao thông đường bộ do Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam quản lý Việc này không chỉ giúp hạn chế các rủi ro bất ngờ mà còn tạo điều kiện cho sự phát triển kinh tế - xã hội.
Các vụ tai nạn do chủ xe gây ra và bỏ trốn đã làm cho việc giải quyết bồi thường trở nên phức tạp, dẫn đến việc quyền lợi của người bị nạn không được bảo đảm.
Số vụ tai nạn giao thông gia tăng dẫn đến nhiều người bị thương và thiệt mạng, gây tác động tiêu cực đến dư luận xã hội Do đó, nhu cầu hình thành quỹ chung để bù đắp tổn thất trở nên cấp thiết Đây là lý do cơ bản minh chứng cho sự cần thiết của bảo hiểm xe cơ giới.
Bảo hiểm đóng vai trò quan trọng trong việc ổn định ngân sách Nhà nước Quỹ bảo hiểm xe cơ giới, nhờ vào sự đóng góp của các thành viên, cho phép các cơ quan và doanh nghiệp bảo hiểm cung cấp hỗ trợ hoặc bồi thường cho những tổn thất nằm trong phạm vi bảo hiểm Điều này giúp người tham gia khôi phục cuộc sống và hoạt động kinh doanh mà không làm tăng gánh nặng cho ngân sách Nhà nước, ngoại trừ những trường hợp tổn thất lớn mang tính thảm họa và xã hội.
1.1.3.2 Đối với người được bảo hiểm
Với sự gia tăng nhu cầu về đời sống vật chất, số lượng phương tiện xe cơ giới ngày càng tăng, dẫn đến hoạt động xe cơ giới cũng gia tăng Điều này đã thúc đẩy sự phát triển của bảo hiểm xe cơ giới, trở thành một yếu tố thiết yếu cho cá nhân, doanh nghiệp và các quốc gia.
Bảo hiểm xe cơ giới giúp ổn định tài chính cho người tham gia, giảm thiểu thiệt hại kinh tế và ảnh hưởng đến thu nhập, đời sống cũng như hoạt động sản xuất kinh doanh Khi xảy ra tổn thất, bảo hiểm sẽ bồi thường tài chính, giúp người tham gia nhanh chóng khắc phục hậu quả và ổn định cuộc sống Nhờ đó, họ có thể khôi phục và phát triển hoạt động sản xuất kinh doanh một cách bình thường.
Tạo tâm lý yên tâm và thoải mái khi tham gia giao thông là rất quan trọng Điều này không chỉ giúp chủ xe nâng cao ý thức về việc áp dụng các biện pháp hạn chế và ngăn ngừa tai nạn thông qua bảo hiểm, mà còn góp phần làm cho cuộc sống an toàn hơn Một xã hội trật tự hơn sẽ giảm bớt nỗi lo cho cá nhân cũng như các doanh nghiệp kinh doanh vận tải.
Nội dung cơ bản của bảo hiểm xe cơ giới
Bảo hiểm xe cơ giới cung cấp sự bảo vệ tài chính cho các phương tiện giao thông như ô tô, xe tải và xe máy, giúp giảm thiểu thiệt hại về thể chất hoặc thương tật do tai nạn giao thông Ngoài ra, bảo hiểm này cũng bao gồm các trách nhiệm pháp lý phát sinh từ tai nạn Các sản phẩm bảo hiểm xe cơ giới chủ yếu gồm bảo hiểm ô tô và bảo hiểm xe máy.
- Bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới;
- Bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới với hàng hoá chở trên xe;
- Bảo hiểm tai nạn hành khách trên xe;
- Bảo hiểm tai nạn lái phụ xe;
- Bảo hiểm tai nạn người ngồi trên xe;
- Bảo hiểm vật chất xe
1.2.1 Bảo hiểm vật chất xe cơ giới Đối tượng bảo hiểm: Đối tượng bảo hiểm là bản thân những chiếc xe còn giá trị và được phép lưu hành trên lãnh thổ quốc gia
Doanh nghiệp bảo hiểm sẽ bồi thường cho chủ xe những thiệt hại về vật chất của xe do thiên tai hoặc tai nạn bất ngờ gây ra, những tình huống nằm ngoài sự kiểm soát của chủ xe và lái xe.
- Đâm, va, lật, đổ, chìm, rơi toàn bộ xe, bị các vật thể khác rơi vào;
- Những tai họa bất khả kháng do thiên nhiên;
- Mất toàn bộ xe do trộm, cướp;
- Tai nạn rủi ro bất ngờ khác
Ngoài ra, BIC còn thanh toán những chi phí cần thiết và hợp lý phát sinh trong tai nạn thuộc phạm vi bảo hiểm nhằm:
- Ngăn ngừa, hạn chế tổn thất phát sinh thêm khi xe bị thiệt hại do các nguyên nhân trên;
- Chi phí bảo vệ và đưa xe thiệt hại tới nơi sửa chữa gần nhất;
- Chi phí giám định để xác định nguyên nhân và mức độ tổn thất với điều kiện việc giám định này được sự đồng ý của BIC
Thiệt hại xảy ra trong những trường hợp sau không thuộc phạm vi bảo hiểm:
- Hành động cố ý gây thiệt hại của chủ xe;
Khi xe đang hoạt động mà xảy ra tổn thất, nếu không có Giấy chứng nhận kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường hợp lệ theo quy định pháp luật, thì sẽ gặp phải nhiều vấn đề pháp lý.
- Người điều khiển xe không có Giấy phép lái xe hợp lệ tại thời điểm đó;
- Người sử dụng xe có chất kích thích trong máu;
- Đi xe vi phạm luật an toàn giao thông;
- Đua xe, xe được bảo hiểm dùng để kéo xe khác không tuân thủ quy định của pháp luật;
- Xe chở hàng trái phép hoặc không thực hiện đầy đủ các quy định về vận chuyển, xếp dỡ hàng theo quy định của pháp luật;
- Tổn thấy xảy ra ngoài lãnh thổ Việt Nam (trừ trường hợp có thoả thuận, điều khoản bổ sung);
- Tổn thất xảy ra do khủng bố, chiến tranh, nội chiến, bạo loạn, đình công;
Tổn thất tài sản có thể xảy ra do hao mòn tự nhiên hoặc do bản chất vốn có của tài sản, dẫn đến giảm giá trị thương mại Ngoài ra, hỏng hóc do khuyết tật hoặc các hỏng hóc phát sinh từ quá trình sửa chữa cũng góp phần làm tăng tổn thất này.
Tổn thất liên quan đến săm lốp, bạt thùng và nhãn mác chỉ được xem xét bồi thường nếu không xảy ra cùng nguyên nhân với các bộ phận khác của xe trong cùng một vụ tai nạn.
- Mọi tổn thất về động cơ xe hoạt động nơi bị nhập nước;
- Thiệt hại máy móc do quá tải, quá áp lực, đoản mạch, tự đốt nóng, hồ quay điện hay do rò điện từ bất kể nguyên nhân nào;
- Xe chở quá tải quy định trên 50% căn cứ theo giấy chứng nhận kiểm định;
- Hư hỏng hay tổn thất xe cơ giới mà không do tai nạn;
- Mất cắp, cướp bộ phận xe (trừ có thoả thuận điều khoản bổ sung);
- Xe bị thiệt hại do sửa chữa, đại tu hoặc cải tạo mới theo quy định đăng kiểm mà chưa đi;
- Xe bị tổn thất do trưng dụng của Chính quyền hoặc cơ quan Nhà nước có thẩm quyền;
- Xe bị mất do lừa đảo, chiếm dụng, tranh chấp dân sự;
- Xe cho thuê tự lái;
- Tổn thất thiết bị chuyên dụng trên xe cơ giới;
1.2.2 Bảo hiểm tai nạn lái, phụ xe và người ngồi trên xe Đối tượng bảo hiểm:
Lái xe, phụ xe và những người khác được trở trên xe cơ giới
Người được bảo hiểm bị tai nạn khi đang ở trên xe, lên xuống xe trong quá trình xe tham gia giao thông
Thiệt hại xảy ra trong những trường hợp sau không thuộc phạm vi bảo hiểm:
- Hành động cố ý gây thiệt hại của chủ xe;
- Người điều khiển xe không có Giấy phép lái xe hợp lệ tại thời điểm đó;
- Người điều khiển xe trong tình trạng có chất kích thích trong máu;
- Xe đi vi phạm an toàn giao thông đường bộ;
- Đua xe, xe được bảo hiểm dùng để kéo xe khác không tuân thủ quy định của pháp luật;
- Xe chở vượt quá trọng tải quy định trên 50% căn cứ theo Giấy chứng nhận;
- Những thiệt hại mang yếu tố tinh thần, không do tai nạn trực tiếp gây ra
- Tai nạn xảy ra ngoài lãnh thổ Việt Nam (trừ trường hợp có bổ sung thoả thuận riêng);
- Khủng bố, chiến tranh, nội chiến, bạo loạn, đình công;
- Người được bảo hiểm tham gia đánh nhau trừ trường hợp được xác nhận là tự vệ chính đáng;
- Người được bảo hiểm bị cảm đột ngột, các bệnh không ảnh hưởng do tai nạn
1.2.3 Bảo hiểm TNDS của chủ xe cơ giới đối với hàng hoá vận chuyển trên xe Đối tượng bảo hiểm: Đối tượng là TNDS của chủ xe đối với hàng hoá khi đang tham gia giao thông theo luật dân sự
Doanh nghiệp bảo hiểm có trách nhiệm bồi thường cho chủ hàng về tổn thất hàng hóa vận chuyển trên xe khi xảy ra các sự cố như đâm va, lật, đổ, rơi, chìm, hoả hoạn, cháy, nổ, hoặc va chạm với các vật thể khác, theo quy định của Bộ Luật dân sự và các quy định pháp luật liên quan Điều này cũng bao gồm các tai hoạ bất khả kháng do thiên nhiên gây ra.
Doanh nghiệp bảo hiểm không chịu trách nhiệm bồi thường những hành động gây thiệt hại về hàng hoá trong trường hợp sau:
- Chủ xe, người điều khiển xe và những người có quyền lợi liên quan đến sở hữu, khai thác và sử dụng xe;
- Những người có quyền lợi liên quan đến hàng hoá chở trên xe;
Khi xe đang hoạt động mà xảy ra tai nạn, điều quan trọng là xe phải có Giấy chứng nhận an toàn kiểm định kỹ thuật và bảo vệ môi trường Việc thiếu giấy tờ này có thể dẫn đến những hậu quả pháp lý nghiêm trọng.
- Người điều khiển xe không có Giấy phép lái xe hợp lệ tại thời điểm đó;
- Người điều khiển xe trong tình trạng có chất kích thích trong máu;
- Đi xe vi phạm an toàn giao thông đường bộ;
- Đua xe, xe được bảo hiểm dùng để kéo xe khác không tuân thủ quy định của pháp luật;
- Xe chở hàng trái phép hoặc không thực hiện quy định về vận chuyển, xếp dỡ chằng buộc hàng hoá theo quy định;
- Tổn thấy xảy ra người lãnh thổ Việt Nam (trừ có thoả thuận điều khoản bổ sung);
- Tổn thất xảy ra do chiến tranh, khủng bố, bạo loạn, đình công, nội chiến;
- Xe chở vượt quá trọng tải quy định trên 50% căn cứ theo giấy chứng nhận kiểm định;
- Lái xe, chủ xe hoặc người đại diện chủ xe thiếu trách nhiệm với hàng hoá
- Xe không thích hợp với loại hàng chuyển trở;
- Hàng bị thiếu, trộm cướp, mất cắp, sai thể loại, sai quy cách, sai mã ký hiệu;
- Hàng hoá lưu thông trái phép, hàng bị cơ quan Nhà nước bắt giữ hoặc bị hư hỏng do chậm trễ mà không phải do tai nạn;
Hàng hóa hư hỏng có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân, bao gồm việc đóng gói và bảo quản không đúng kỹ thuật Ngoài ra, hư hỏng cũng có thể do va đập trong quá trình vận chuyển, không phải do tai nạn.
- Giao hàng chậm trễ, giao hàng không đúng người nhận, giao thiếu sai thể loại, sai cách, sai mã ký hiệu;
- Hàng hoá không xác định được giá trị như: hài cốt, thi thể, bản vẽ, tài liệu…
Thiệt hại gián tiếp bao gồm nhiều khía cạnh, như giảm giá trị thương mại, thiệt hại liên quan đến việc sử dụng và khai thác tài sản bị thiệt hại, cùng với những thiệt hại mang yếu tố tinh thần và thiệt hại không do tai nạn trực tiếp gây ra.
1.2.4 Bảo hiểm TNDS của chủ xe cơ giới đối với người thứ ba Đối tượng bảo hiểm:
Đối tượng bảo hiểm bao gồm thiệt hại về thân thể của người thứ ba, được xác định dựa trên thiệt hại thực tế hợp lý và mức độ lỗi của chủ xe.
- Đối tượng bảo hiểm là thiệt hại về tài sản thực tế và mức độ lỗi của chủ xe
- Thiệt hại về tính mạng và tình trạng sức khoẻ của bên thứ ba;
- Thiệt hại về tài sản… Của bên thứ ba;
- Thiệt hại tài sản làm ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh hoặc thu nhập;
Chi phí hợp lý để thực hiện các biện pháp ngăn ngừa thiệt hại là rất cần thiết Điều này bao gồm cả chi phí thực hiện các biện pháp mà cơ quan bảo hiểm đề xuất Việc đầu tư vào các biện pháp này không chỉ giúp hạn chế tổn thất mà còn đảm bảo an toàn tài chính cho cá nhân và doanh nghiệp.
- Những thiệt hại về tính mạng, sức khoẻ của người tham gia cứu chữa, ngăn ngừa tai nạn, chi phí cấp cứu và chăm sóc nạn nhân
Doanh nghiệp bảo hiểm không chịu trách nhiệm bồi thường đối với những trường hợp sau:
- Tai nạn xảy ra do hành động xấu, cố ý của chủ xe, lái xe hoặc người thứ ba;
- Xe không có giấy phép lưu hành;
- Người điều khiển xe không có Giấy phép lái xe hợp lệ tại thời điểm đó;
- Điều khiển xe trong tình trạng có chất kích thích trong máu;
- Lái xe không được sự đồng ý của chủ xe;
- Xe được sử dụng chuyên chở chất cháy, chất nổ trái phép;
- Xe trở quá trọng tải hoặc quá số khách quy định;
- Xe có hệ thống lái ben phải;
- Xe sử dụng để tập lái hoặc đua thể thao;
- Xe đang sửa chữa hoặc đang thời gian chạy thử sau khi sửa chữa;
- Xe không đủ điều kiện kỹ thuật và thiết bị an toàn để lưu hành;
- Lái xe gây tai nạn bỏ trốn;
- Tai nạn xảy ra ngoài lãnh thổ Việt Nam (trừ trường hợp thoả thuận điều khoản bổ sung)
- Chiếu tranh và các nguyên nhân tương tự khác;
Doanh nghiệp bảo hiểm và người được bảo hiểm không có trách nhiệm đối với các tài sản đặc biệt như vàng, bạc, đá quý, tiền cổ, tranh cổ và thi hài.
1.2.5 Số tiền bảo hiểm và phí bảo hiểm
Số tiền bảo hiểm là căn cứ để xác định quyền lợi bảo hiểm theo quy định của công ty bảo hiểm Người mua bảo hiểm có quyền lựa chọn số tiền này phù hợp với các quy định và nó sẽ được ghi rõ trong giấy yêu cầu bảo hiểm hoặc phụ lục hợp đồng.
Giám định và bồi thường bảo hiểm xe cơ giới
Trong bảo hiểm xe cơ giới, quá trình giám định và bồi thường tổn thất thường được thực hiện với sự có mặt của chủ xe, lái xe hoặc người đại diện hợp pháp để xác định nguyên nhân và mức độ thiệt hại Nếu hai bên không đạt được sự thống nhất, sẽ chỉ định giám định viên chuyên môn làm trung gian.
1.3.1 Giám định bảo hiểm xe cơ giới
Giám định bảo hiểm là quy trình của công ty bảo hiểm để xác định mức độ thiệt hại hoặc tỷ lệ thương tật nhằm mục đích bồi thường cho khách hàng khi xảy ra rủi ro Một số loại hình giám định bảo hiểm phổ biến bao gồm giám định thiệt hại tài sản, giám định thương tật cá nhân và giám định trách nhiệm dân sự.
Các hoạt động giám định y khoa đóng vai trò quan trọng trong công tác pháp luật, hỗ trợ cho việc xét xử các vụ án Những hoạt động này bao gồm khám nghiệm hiện trường, khám nghiệm tử thi, mổ xác, xác định thương tật và tình trạng sức khỏe, cũng như phát hiện các dấu hiệu thân thể bị xâm phạm Ngoài ra, việc kiểm tra và xác định vật chứng, tang chứng cũng là những nhiệm vụ thiết yếu trong quy trình giám định.
Hoạt động thương mại bao gồm việc thương nhân thực hiện các công việc cần thiết để xác định tình trạng thực tế của hàng hóa, kết quả cung ứng dịch vụ và các yêu cầu khác từ khách hàng.
Giám định bồi thường bảo hiểm:
Giám định bảo hiểm là hoạt động của các công ty bảo hiểm nhằm xác định tình trạng thiệt hại và tỷ lệ thương tật để phục vụ cho việc bồi thường và chi trả bảo hiểm Quá trình này có thể bao gồm cả giám định pháp y và giám định thương mại đối với đối tượng bảo hiểm, nhằm đảm bảo thực hiện đúng nghĩa vụ của công ty bảo hiểm.
1.3.2 Bồi thường bảo hiểm xe cơ giới
Bồi thường bảo hiểm là trách nhiệm cốt lõi của doanh nghiệp bảo hiểm Theo quy định pháp luật hiện hành, doanh nghiệp bảo hiểm phải tuân thủ các quyền và nghĩa vụ nhất định trong quá trình thực hiện bồi thường.
Bảo hiểm có trách nhiệm chi trả kịp thời cho người thụ hưởng hoặc bồi thường cho người được bảo hiểm khi xảy ra sự kiện bảo hiểm Tuy nhiên, công ty bảo hiểm có quyền từ chối chi trả hoặc bồi thường nếu sự kiện không nằm trong phạm vi trách nhiệm bảo hiểm hoặc thuộc trường hợp loại trừ theo thỏa thuận trong hợp đồng, và phải cung cấp lý do từ chối bằng văn bản Ngoài ra, công ty bảo hiểm cũng cần phối hợp với bên mua bảo hiểm để giải quyết các yêu cầu bồi thường từ bên thứ ba liên quan đến thiệt hại thuộc trách nhiệm bảo hiểm.
Nguyên tắc bồi thường quy định rằng số tiền bồi thường mà bên bảo hiểm chi trả cho bên được bảo hiểm không được vượt quá giá trị của tài sản bảo hiểm tại thời điểm và địa điểm xảy ra tổn thất.
Hồ sơ bồi thường bao gồm (tuỳ vào từng trường hợp tương ứng):
Khi yêu cầu Công ty bảo hiểm bồi thường thiệt hại vật chất xe, chủ xe phải cung cấp những tài liệu chứng từ sau:
- Tờ khai tai nạn của chủ xe;
Giấy chứng nhận bảo hiểm, Giấy chứng nhận đăng ký xe, Giấy chứng nhận kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường cho phương tiện cơ giới đường bộ, cùng với Giấy phép lái xe, là các tài liệu quan trọng cần có để đảm bảo quyền lợi và an toàn khi tham gia giao thông.
Kết luận điều tra của Công an hoặc bản sao bộ hồ sơ liên quan đến vụ tai nạn bao gồm: Biên bản khám nghiệm hiện trường, Biên bản khám nghiệm xe và Biên bản giải quyết tai nạn.
- Bảo án hoặc quyết định của Toà án trong trường hợp có tranh chấp tại toàn án;
- Các biên bản tài liệu xác định trách nhiệm của người thứ ba;
- Các chứng từ xác định thiệt hại do tai nạn, ví dụ: Chứng từ xác định chi phí sửa chữa xe, thuê cẩu kéo…
Trục lợi bảo hiểm xe cơ giới
Trục lợi bảo hiểm xe cơ giới là hành vi gian dối, lừa đảo nhằm chiếm đoạt tiền từ doanh nghiệp bảo hiểm, có thể xảy ra ngay từ khi tham gia bảo hiểm hoặc sau khi xảy ra rủi ro Những hành vi này không chỉ vi phạm pháp luật mà còn ảnh hưởng đến sự công bằng trong ngành bảo hiểm.
1.4.2 Đối tượng tham gia trục lợi bảo hiểm
Người mua bảo hiểm có thể cung cấp thông tin sai lệch về bản thân, người được bảo hiểm và người thụ hưởng trong quá trình mua bảo hiểm Điều này có thể ảnh hưởng đến quyền lợi của người được bảo hiểm, người thụ hưởng, nhà cung cấp dịch vụ và các nhà quản lý, cũng như các bên thứ ba liên quan.
Các nhà cung cấp dịch vụ y tế thường gia tăng mức sửa chữa và điều chỉnh không cần thiết, thực hiện lắp đặt và sử dụng các thiết bị thay thế, cũng như điều trị bệnh nhân bằng những loại thuốc và biện pháp điều trị có chi phí cao.
Bên mua bảo hiểm, người được bảo hiểm, người thụ hưởng và nhà cung cấp dịch vụ đã đồng thuận về việc nâng mức yêu cầu bồi thường Tuy nhiên, bên mua bảo hiểm có thể cấu kết với các đại lý hoặc nhân viên của công ty để cung cấp thông tin sai lệch về người được bảo hiểm, đối tượng bảo hiểm và các khiếu nại bồi thường.
1.4.2.2 Nội bộ Công ty (cán bộ của công ty bảo hiểm, đại lý bảo hiểm)
Cán bộ và đại lý bảo hiểm có thể vi phạm quy định bằng cách nộp hoặc chấp nhận hợp đồng ảo, chiếm đoạt phí bảo hiểm và tiền bồi thường Họ cũng có thể chấp nhận các điều kiện khiếu nại bồi thường ảo, dẫn đến việc chiếm đoạt số tiền bồi thường dự kiến trả cho khách hàng Ngoài ra, việc có quan hệ bất chính với nhà cung cấp dịch vụ như tư vấn cũng có thể tạo ra mâu thuẫn lợi ích.
1.4.3 Phân loại trục lợi bảo hiểm
1.4.3.1 Phân loại dựa trên cách thức trục lợi bảo hiểm
Trục lợi mềm, hay còn gọi là "trục lợi cơ hội", là hành vi mà người được bảo hiểm khai tăng khiếu nại hợp pháp của mình Hành vi này có thể xảy ra khi người tham gia bảo hiểm kê khai không trung thực về tình trạng hiện tại hoặc trước đây của đối tượng bảo hiểm khi mua hợp đồng mới, nhằm mục đích hưởng lợi bất hợp pháp.
Trục lợi cứng là hành vi mà một cá nhân cố tình tạo ra hồ sơ khiếu nại cho một vụ tổn thất không có thật hoặc tự gây ra tổn thất bằng cách phá hủy tài sản nhằm mục đích đòi bồi thường bảo hiểm.
1.4.3.2 Phân loại dựa trên đối tượng bảo hiểm:
Trục lợi bảo hiểm y tế diễn ra khi người thụ hưởng lạm dụng quyền lợi, chẳng hạn như thường xuyên khám bệnh mà không có triệu chứng, cho mượn thẻ bảo hiểm để người khác sử dụng, hoặc khám chữa bệnh tại cơ sở không đúng tuyến Ngoài ra, một số cơ sở y tế và cán bộ y tế cũng có thể nhận bệnh nhân điều trị không đúng chỉ định, thống kê thêm vật tư không cần thiết, hoặc lạm dụng trang thiết bị y tế đắt tiền, gây thiệt hại cho quỹ bảo hiểm.
Trục lợi bảo hiểm tài sản là hành vi lừa dối của các bên tham gia nhằm hưởng lợi tài chính không hợp pháp Những hành vi này bao gồm việc mua bảo hiểm cho tài sản đã bị tổn thất, bảo hiểm trùng lặp, khai báo giá trị tài sản cao hơn thực tế, tự hủy hoại tài sản để nhận tiền bảo hiểm, và khai tăng giá trị tổn thất sau tai nạn.
Trục lợi bảo hiểm nhân thọ là hành vi lừa đảo nhằm nhận tiền bất hợp pháp từ công ty bảo hiểm, bao gồm việc người mua bảo hiểm không khai báo hoặc khai báo sai về tình trạng sức khỏe của mình Ngoài ra, các đại lý bảo hiểm có thể chiếm đoạt phí bảo hiểm hoặc thông đồng với người mua để trục lợi từ hợp đồng bảo hiểm.
Trục lợi bảo hiểm xe cơ giới thường xảy ra khi người mua bảo hiểm thông đồng với nhân viên bảo hiểm để hợp thức hóa thời gian xảy ra tai nạn Các hành vi gian lận khác bao gồm cố tình tạo ra hiện trường tai nạn để nhận bồi thường, thay đổi thông tin vụ tai nạn, khai báo tăng số tiền tổn thất, cố ý gây ra tai nạn và lập hồ sơ khiếu nại nhiều lần.
Trục lợi bảo hiểm tai nạn và sức khỏe là hình thức gian lận phổ biến, bao gồm việc tham gia bảo hiểm sau khi đã xảy ra tai nạn, ký kết nhiều hợp đồng bảo hiểm khi đã biết trước rủi ro, kê khai không chính xác về mức độ và nguyên nhân thương tật, cũng như thông đồng với các cơ quan liên quan trong quy trình chi trả bảo hiểm.
1.4.4 Thực trạng trục lợi bảo hiểm xe cơ giới
1.4.4.1 Các hình thức trục lợi bảo hiểm xe cơ giới
- Trục lợi phí bảo hiểm;
- Trục lợi của nhà cung cấp dịch vụ
Mỗi loại hình bảo hiểm đều có những hành vi trục lợi riêng, và những hình thức này có sự khác biệt tùy thuộc vào từng nghiệp vụ bảo hiểm Tuy nhiên, các hình thức trục lợi bảo hiểm chủ yếu tập trung vào những điểm sau:
Một là, hợp lý hoá ngày và hiệu lực bảo hiểm:
Trong trường hợp xảy ra tai nạn, nếu bạn đã tham gia bảo hiểm nhưng giấy chứng nhận bảo hiểm đã hết hiệu lực tại thời điểm xảy ra sự cố, bạn sẽ không được bồi thường Việc duy trì hiệu lực của giấy chứng nhận bảo hiểm là rất quan trọng để đảm bảo quyền lợi khi gặp rủi ro.
Trường hợp mua bảo hiểm sau khi đã xảy ra tổn thất là hình thức trục lợi không hiếm gặp Khi đối tượng bảo hiểm như máy móc hay phương tiện vận chuyển đã bị tổn thất, bên mua bảo hiểm thường ký kết hợp đồng nhằm mục đích nhận bồi thường hoặc tiền bảo hiểm.