Lịch sử vấn đề
Cuộc khởi nghĩa "Thuự hụ" do Tống Giang lãnh đạo vào cuối thời Bắc Tống là một sự kiện quan trọng trong lịch sử Cuộc khởi nghĩa này phản ánh sự chống đối mạnh mẽ của nhân dân trước chế độ phong kiến, mà hành vi phản kháng bị coi là "vô đạo".
Khóa luận tốt nghiệp về nhân vật không bị xem là "nghịch tặc" Do đó, việc tiếp xúc và nghiên cứu về "Thủy Hử" bị hạn chế Chàng thể hiện quan điểm của người xưa rằng: "Nếu không đọc Thủy Hử, thì không thể hiểu Tam Quốc".
So với "Tam Quốc Diễn Nghĩa", "Thủy Hử" chưa được nghiên cứu sâu sắc do ảnh hưởng của nhận thức phiến diện trong thời kỳ phong kiến Tuy nhiên, tác phẩm "Thủy Hử" vẫn để lại dấu ấn mạnh mẽ trong lòng độc giả và thu hút sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu cả trong và ngoài nước Nhiều công trình nghiên cứu đã được thực hiện về "Thủy Hử" nói chung và các nhân vật như Tống Giang, Võ Tòng, Lỗ Trí Thâm, Lý Quỳ nói riêng Đặc biệt, nhân vật Lâm Xung cũng đã được đề cập trong nhiều nghiên cứu với các mức độ khác nhau.
Lương Duy Thử trong cuốn “Đề hiều 8 bố tiều thuyết cổ Trung Quốc” đã chỉ ra rằng, qua những câu chuyện sinh động về các số phận éo le, tác phẩm "Thủy Hử" không chỉ tố cáo xã hội phong kiến bất công mà còn lý giải nguyên nhân bạo động nông dân Nhân vật Lâm Xung được miêu tả là người nhẫn nhục, nhưng sự nhịn nhục không phải là triết lý sống giữa con người với nhau Hành trình về Lương Sơn Bạc của anh ta, với nhiều câu chuyện ly kỳ, chính là quá trình khắc phục tư tưởng nhẫn nhục và chịu đựng của bản thân.
“con ngưội nhẫn nhũc Lâm Xung l³i l¯ ngưội khời nghĩa tích cữc hơn c° Vỏ Tòng mặc dù ông ta ở tầng lớp đước biết đ±i”[ trang 43]
Tác giả Trung Quốc - Trương Quỗc Phong trong “Tiều thuyễt sụ tho³i c²c thội đ³i Trung Quỗc” (NXB Văn nghế TP.HCM năm 2001) khi đ²nh gi²
Khóa luận tốt nghiệp về thành tựu nghệ thuật của tác phẩm Thủy Hử chỉ ra rằng thành tựu nghệ thuật của tác phẩm này nằm ở sự kết hợp giữa tính truyền kỳ và chân thực, đặc biệt thể hiện qua việc khắc họa tính cách nhân vật Thủy Hử kể về 108 nhân vật, mỗi người đều có tính tình, khí chất, hình trạng và tiếng nói riêng, không chỉ phản ánh tính cách mà còn bối cảnh xã hội ảnh hưởng đến họ, từ đó làm nổi bật ý nghĩa xã hội phong phú Đặc biệt, nhân vật Lâm Xung được miêu tả với sự chuyển biến tính cách đặc sắc; từ một giáo đầu hiền lành, anh đã trải qua nhiều gian khổ để trở thành một nhân vật mạnh mẽ trong đội nghĩa quân, chứng tỏ sự phát triển vượt bậc của tinh thần và bản lĩnh.
Giáo sư Trần Xuân Đệ trong tác phẩm "Vẻ đẹp những bô tiều thuyết cổ điển hay nhất của Trung Quốc" (NXB TP.HCM, 1991) đã đề cập đến những giá trị độc đáo, khẳng định sự xuất sắc của tác phẩm qua cả hai phương diện nội dung và nghệ thuật.
Văn học dân gian, đặc biệt là trong tác phẩm "Thủy Hử", thể hiện sự phát triển mạnh mẽ của ngôn ngữ khẩu ngữ, mang lại sức hấp dẫn lớn đối với độc giả Ngôn ngữ trong "Thủy Hử" không chỉ phong phú mà còn phản ánh đời sống và tâm tư của nhân dân, khiến tác phẩm trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa dân tộc.
Tác phẩm "Không thể phủ nhận rằng: Thủy hử" là một trong những tiểu thuyết cổ điển nổi bật của Trung Quốc, mang đến cái nhìn sâu sắc về xã hội phong kiến Thi Nại Am đã khéo léo thể hiện nguyên nhân tụ nghĩa của 108 vị anh hùng Lương Sơn, đồng thời phơi bày sự cấu kết giữa các giai cấp trong xã hội.
Tác phẩm “Thủy Hử” không chỉ phản ánh chân thực hiện thực xã hội mà còn thể hiện lý tưởng và nguyện vọng tốt đẹp của nhân dân, với hình ảnh 108 vị anh hùng Lương Sơn là biểu tượng cho những người anh hùng lý tưởng Họ đại diện cho khát vọng công lý, đấu tranh chống lại bất công xã hội Việc miêu tả nhân vật Lâm Xung cho thấy con đường đấu tranh của tầng lớp trung gian trong xã hội phong kiến, thể hiện rõ chân lý cuộc sống "quan bức dân phân" và "bức thưỡng Lương Sơn".
Trong cuỗn “Lịch sụ văn hóc Trung Quỗc”( tập 3, NXB Gi²o dũc năm
Năm 1995, có những đánh giá sâu sắc về tài năng của Thi Nại Am, cho rằng "tính cách của các nhân vật mà ông miêu tả mang ý nghĩa xã hội sâu sắc" Qua việc khắc họa những cảnh ngộ của các nhân vật như Lâm Xung, Lỗ Trí Thâm, và Lý Quỳ, ông đã khái quát con đường đấu tranh từ tỉnh ngộ đến chống đối của những người thuộc các tầng lớp khác nhau trong xã hội phong kiến đen tối.
Những nhận xét về tác phẩm "Thuự hụ" của Lâm Xung thường phụ thuộc vào mục đích nghiên cứu và tập trung vào các khía cạnh khác nhau Tuy nhiên, các ý kiến hiện tại chủ yếu chỉ dừng lại ở việc đánh giá khái quát về giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm Việc phân tích sâu hơn về các nhân vật cụ thể vẫn còn hạn chế và chưa được thực hiện một cách hệ thống và toàn diện.
Trong bài khóa luận này, chúng tôi sẽ tập trung nghiên cứu sâu sắc về tính cách của nhân vật Lâm Xung, người có vai trò quan trọng trong tác phẩm Lâm Xung không chỉ là một nhân vật nổi bật mà còn góp phần thể hiện rõ nét những chủ đề chính của tác phẩm.
Khóa luận tốt nghiệp này tập trung vào chủ đề của tác phẩm, nhưng do hạn chế về khả năng và thời gian nghiên cứu, nên vẫn còn một số thiếu sót Chúng tôi rất mong nhận được ý kiến đóng góp để hoàn thiện khóa luận này hơn nữa.
Mục đích nghiên cứu
-Tìm hiểu để chỉ ra những tính cách cơ bản của nhân vật Lâm Xung và nghệ thuật thể hiện tính cách ấy
-Trên cơ sở ấy để thấy đ-ợc vị trí của nhân vật trong việc bộc lộ t- t-ởng chủ đề tác phẩm.
Đối t-ợng và phạm vi nghiên cứu
Trong khoá luận này, chúng tôi nghiên cứu sâu về nhân vật Lâm Xung trong tác phẩm "Thủy Hử", dựa trên bản dịch của Trần Tuấn Khải, xuất bản bởi NXB Văn học.
Ph-ơng pháp nghiên cứu
Giá trị về ph-ơng diện nội dung
“Thuự hụ” là một tác phẩm nổi bật phản ánh cuộc đấu tranh của giai cấp nông dân, được Thi Nại Am xây dựng dựa trên kinh nghiệm sống và hiểu biết thực tế về các cuộc khởi nghĩa nông dân cuối thời Nguyên Tác phẩm tập trung thể hiện nhiều khía cạnh của quá trình hình thành, phát triển và thất bại của các cuộc khởi nghĩa trong xã hội phong kiến Giá trị cốt lõi của “Thuự hụ” nằm ở nhận thức sâu sắc mà nó mang lại Tác phẩm không chỉ có ảnh hưởng lớn trong thời kỳ của nó mà còn tiếp tục vang vọng và gây xúc động cho thế hệ sau.
"Thuự hụ" khắc họa cuộc sống của các nhân vật đến từ nhiều tầng lớp xã hội khác nhau, thể hiện những câu chuyện sinh động về số phận éo le của họ Qua tinh thần đấu tranh chống lại thế lực bạo tàn của các anh hùng hảo hán tại L-ơng Sơn, tác phẩm phản ánh rõ nét bản chất của xã hội phong kiến Trung Hoa trong thời kỳ Bắc Tống.
Cuộc khởi nghĩa của một trăm lẻ tám vị anh hùng hảo hán L-ơng Sơn Bạc không bắt đầu bằng việc miêu tả ngay các nhân vật chính, mà thay vào đó, tác giả tập trung vào nhân vật Cao Cầu Cao Cầu được miêu tả là người có tài đá cầu, giỏi trong việc giải quyết khó khăn và có tính cách nghịch ngợm, với vẻ bề ngoài có vẻ hiền lành nhưng thực chất lại rất mưu mẹo.
Nhân, Nghĩa, Lễ, Trí, Tín, hạnh trung l-ơng thì tuyệt nhiên không hiểu chút gệ”[tập 1,trang 46, họi1]
Tác giả Thi Nại Am khéo léo giới thiệu nhân vật Cao Cầu ngay từ đầu câu chuyện nhằm tạo dựng một bối cảnh nghệ thuật rõ ràng Như Kim Thành Thần đã chỉ ra, việc mô tả Cao Cầu trước khi giới thiệu 108 anh hùng không chỉ giúp người đọc hiểu rõ hơn về nguồn gốc của mối loạn mà còn làm nổi bật vai trò của nhân vật này trong toàn bộ tác phẩm Điều này cho thấy sự tinh tế trong cách xây dựng cốt truyện và phát triển nhân vật của tác giả.
Trên Cao Cầu, Tống Huy Tôn là một vị vua chỉ biết đến việc đá cầu và sưu tầm kỳ hoa dị thạch Ông đã phong chức Điển Thái Uý cho một tên du côn, người giỏi đá cầu, để trông coi việc quân sự trong cả nước Hình ảnh con người Cao Cầu phản ánh bản chất thối nát và xấu xa của giai cấp thống trị phong kiến, với những tham quan ô lại và địa chủ cường hào từ trung ương đến địa phương.
Trong tác phẩm, tác giả phơi bày bản chất của một bộ máy thống trị thối nát, với những bất công tràn lan do những kẻ "bề trên" gây ra, trong đó nạn nhân chính là những người dân thấp cổ bé họng Xung quanh Thái Uý Cao Cầu là một nhóm tay chân hống hách, luôn lợi dụng quyền lực để bức bách dân đen Cao Nha Nội, anh em con chú con bác của hắn, vừa là con nuôi, trong khi Cao Liêm là em con chú của hắn Sái Kinh và Đồng Quán là bè đảng của hắn trong triều đình, cùng với một loạt những tên như Thái Đắc Chương (tri phủ Giang Châu) và Lưu Thế Kiệt (Lưu thủ Bắc).
Kinh), Mộ Dung, L-u Cao… đều là tay chân của hắn Bàn tay của Cao Cầu v-ơn ra khắp mọi ngõ ngách để bức hiếp dân lành
V-ơng Tiến- một giáo đầu cấm quân chỉ vì vắng mặt trong buổi ra mắt nhậm chức của hắn, đã bị hắn đem lòng hiềm khích mà trả thù làm cho V-ơng Tiến phải bỏ cả kinh thành, cõng mẹ chạy trốn đến phủ Diên An Lâm Xung cũng là một giáo đầu dạy tám vạn cấm quân Đông Kinh, võ nghệ cao c-ờng, chỉ vì có ng-ời vợ đẹp lọt vào mắt tên Cao Nha Nội( con nuôi Cao Thái Uý) mà bị hại đến mức bị thích chữ vào mặt rồi đày đi Th-ơng Châu Hay D-ơng Chí, là dòng dõi ba đời nhà t-ớng, vì thất trận Hoa thạch c-ơng nên không đ-ợc về kinh nhận chức D-ơng Chí đến cầu cứu Cao Cầu, không những hắn không giúp đỡ mà con hại anh ta phải rời kinh thành sống l-u lạc ở nơi khác….Thế vẫn còn ch-a đủ đối với hắn, hắn dồn nén bức bách ngưội ta đễn bưỡc đưộng cợng khiễn hó chì còn mốt c²ch l¯ “chóc r²ch lưỡi trội vẹ thuự hụ” để tìm lối sống Những anh hùng hảo hán trong giang hồ bị mẻ l-ới của Cao Cầu bủa vây đã một lòng tụ nghĩa về L-ơng Sơn Họ đã tạo dựng cho mình một lãnh thổ riêng, cát cứ riêng một góc trời và cùng làm chủ lãnh thổ ấy Điều đó càng làm cho Cao Cầu tức tối, hắn lại đòi quyết một mất một còn với quân L-ơng Sơn Bạc Trong v-ơng triều hắn chính là ng-ời chù trương v¯ chấp h¯nh viếc đ²nh dép “giặc cà” Lương Sơn đãc lữc nhất Cao Cầu nh- một sợi dây vô hình nối tất cả bọn tham quan ô lại lớn nhỏ từ trung -ơng đến địa ph-ơng làm một bè đảng Nơi nào chúng cũng ỷ lại địa vị giai cấp và đặc quyền phong kiến của mình để đè đầu c-ỡi cổ nhân dân
Bộ mặt thối nát của xã hội phong kiến không chỉ hiện rõ qua những quan chức quyền lực trong triều đình, mà còn từ những kẻ áp bức, bóc lột dân đen Thi Nại Am đã khéo léo chỉ ra rằng, những địa chủ ác bá ở nông thôn lợi dụng tiền bạc và quyền lực để cấu kết với quan trên, nhằm hút máu và làm khổ người dân.
Khoá luận tốt nghiệp những việc xấu xa, phạm pháp một cách trắng trợn nh-ng vẫn nhởn nhơ ngoài vòng pháp luật
Tây Môn Khánh là một tên tài chủ giàu có, đã quyến rũ Phan Kim Liên vào những hành vi đồi bại và thậm chí bỏ thuốc độc giết chồng hiền lành của cô, Võ Đại Trong khi đó, Trấn Quan Tây Trịnh Đồ, một kẻ bán thịt lợn giàu có, đã lừa gạt Kim Thuý Liên và làm giả văn tự để đòi 3000 quan tiền chuộc thân cho cha con nhà này, mặc dù họ không có một đồng nào.
Mao Thái Công, một địa chủ nổi tiếng với mưu mô gian xảo, đã bị anh em họ Giả bắn trọng thương Tuy nhiên, thay vì nhận lỗi, ông ta lại đổ tội cho họ về việc cướp đoạt tài sản, sau đó giải họ lên quan phủ và giam giữ trong ngục.
Những tên địa chủ vũ trang như cha con Chúc Triều Phụng và cha con Tăng Tr-ởng Giả đã tự xưng oai và tuyên bố chống lại nghĩa quân Lương Sơn Họ đưa ra những khẩu hiệu hùng hồn như “lấp bằng Thuỷ Bạc bắt Tiều Cái, giẫm nát Lương Sơn bắt Tống Giang” và “quét sạch Lương Sơn, lấp bằng Thuỷ Bạc, lùng bắt Tiều Cái, giải lên Đông Kinh, tóm cổ Đa Tinh, bắt sống Thội Vð” [tập 3, trang 228, hội 59].
Trong một xã hội mà những kẻ cầm quyền là tham quan, ác bá và lợi dụng tiền bạc để làm bậy, người dân sẽ phải sống trong cảnh khốn cùng Dưới danh nghĩa là cha mẹ của dân, họ thực chất chỉ là những kẻ hút máu, đục khoét xã hội, khiến người dân phải kêu than, sống trong thê thảm và oan ức Khi bị đẩy đến bước đường cùng, nhân dân sẽ đứng dậy đấu tranh để giành lại sự sống, với những khẩu hiệu như “có quyền bức, có đấu tranh” và “quan bức dân, dân tất phản”.
Khoá luận tốt nghiệp ở “Thư hục” của Thi Nại Am đặc biệt chú trọng vào việc miêu tả những nhân vật đại diện cho chế độ phong kiến thối nát, như Lâm Xung, Tống Giang, Lỗ Trí Thâm, cùng các địa chủ như Tiều Cái và Lưu Tuấn Nghĩa Dù có xuất thân và địa vị xã hội khác nhau, họ đều là những con người khảng khái, không chịu nổi sự áp bức của quan tham và đã phải đứng lên phản kháng Thi Nại Am khéo léo thể hiện số phận éo le của các nhân vật anh hùng này, phản ánh một bức tranh sống động về xã hội thời bấy giờ.
Trong xã hội phong kiến đen tối, sự khởi quật của các tầng lớp khác nhau đã dẫn đến những cuộc đấu tranh mạnh mẽ chống lại chế độ Những người dân thuộc nhiều giai cấp khác nhau đã đồng lòng đối kháng, thể hiện tinh thần phản kháng và khát vọng tự do Cuộc chiến này không chỉ phản ánh sự bất mãn mà còn là nỗ lực của họ nhằm thoát khỏi áp bức và tìm kiếm một tương lai tươi sáng hơn.
Chế độ thống trị thối nát không chỉ gây khổ sở cho người dân mà còn đẩy một số thành viên trong tập đoàn cầm quyền đến bờ vực phản bội.
Giá trị về ph-ơng diện nghệ thuật
Một tác phẩm thành công cần phải đạt được giá trị cả về nội dung lẫn nghệ thuật Nội dung và nghệ thuật là hai yếu tố cơ bản tạo nên sự hoàn chỉnh của một tác phẩm.
"Thuự hụ" của Thi N³i Am không chỉ thu hút độc giả bởi nội dung mà còn bởi giá trị nghệ thuật, tạo sức cuốn hút lớn với những người yêu văn học Giá trị nghệ thuật của tác phẩm nằm ở việc xây dựng các nhân vật sống động, đây cũng là một trong những giá trị cốt lõi của bộ tiểu thuyết này.
“Thuự hụ” là một phần quan trọng trong truyền thuyết dân gian Tống Nguyên, thể hiện sự kết hợp giữa yếu tố kỳ ảo và thực tế Nghệ thuật xây dựng nhân vật trong “Thuự hụ” rất tinh tế, với mỗi nhân vật đều mang những đặc điểm riêng biệt, từ tính cách, khí chất đến hình dáng và giọng nói Điều này cho thấy sự phong phú và đa dạng trong cách kể chuyện của văn hóa dân gian.
Diếp Trủ, một mốt tác giả nổi tiếng của Trung Quốc, được nhắc đến trong “Khởi yêu lịch sử văn học Trung Quốc”, tập 2, NXB Thế giới, 2000 Trong tác phẩm “Thự hữu”, ông khẳng định rằng mỗi nhân vật đều có hoàn cảnh riêng, gia đình riêng và thân phận riêng, không có ai giống ai, điều này thể hiện sự đa dạng trong tính cách và số phận của các nhân vật.
Khoá luận tốt nghiệp điền hệnh “t° dâm phũ thệ giỗng dâm phũ, nõi tr²ng sĩ thệ giỗng y mốt tr²ng sĩ” [trang 117]
Truyện "Thủy Hử" nổi bật với sự xây dựng đa dạng các nhân vật hảo hán, mỗi nhân vật đều mang những nét tính cách độc đáo và riêng biệt Điều này tạo nên sự phong phú và hấp dẫn cho tác phẩm, thể hiện thành công trong việc khắc họa tính cách nhân vật.
108 vị anh hùng Lương Sơn Bạc đều là những con người nghĩa khí, võ nghệ cao cường và tinh thông khảng khái Mặc dù có nhiều điểm chung, nhưng mỗi nhân vật vẫn mang những nét tính cách riêng biệt Ví dụ, Lỗ Trí Thâm và Võ Tòng đều nổi bật với tính cách nóng nảy, thể hiện sự đa dạng trong tính cách của các anh hùng này.
Lý Quỳ, Nguyễn Tiểu Thất, Hồ Diên Ch-ớc, Thanh Tú, L-u Đ-ờng là những nhân vật độc đáo, mỗi người đều có những hành động riêng biệt giúp người đọc dễ dàng phân biệt và nhận diện họ.
Lỗ Trí Thâm là một võ sĩ tài ba, có tính cách nóng nảy nhưng vẫn cẩn thận và nhanh nhạy Anh đã giết chết Trịnh Đồ chỉ với ba cú đấm, sau đó nhanh chóng trốn thoát khi nhận ra mình đã gây ra cái chết giữa đám đông Khi biết Lâm Xung gặp nạn trong lúc bị đày, Lỗ Trí Thâm đã âm thầm theo dõi và kịp thời cứu Lâm Xung khỏi tay hai tên công sai Anh hiểu rõ mọi mánh khóe của bọn thống trị, nên hành động của Lỗ Trí Thâm luôn rất thành thục và lão luyện.
Lý Quỳ là một nhân vật ngay thẳng và nóng tính, thường hành động hấp tấp mà không phân biệt đúng sai Với cây rìu trong tay, anh sẵn sàng chặt đầu kẻ thù một cách tàn nhẫn Tuy nhiên, Lý Quỳ cũng là người chân thực và trung thành tuyệt đối với lực lượng nghĩa quân, thể hiện lòng yêu nước mãnh liệt.
Khoá luận tốt nghiệp quý thể hiện sự gắn bó sâu sắc với nhân vật Tống Giang và các nhân vật như Lỗ Trí Thâm, Lý Quỳ Họ đều căm ghét giai cấp thống trị và kiên định với lý tưởng diệt trừ tham quan Khi triều đình ra lệnh chiêu an, Lý Quỳ là người kiên quyết chống lại, không chịu quy hàng.
Nhân vật Võ Tòng nổi bật với tính cách hào phóng, tự phụ và tự tin, mang đậm chất anh hùng Anh không chỉ dũng mãnh mà còn rất cẩn thận và tinh tế, vượt trội hơn cả Lỗ Trí Thâm và Lý Quỳ Đặc biệt, cách Võ Tòng trả thù cho anh trai mình thể hiện rõ nét tính cách này; anh đã tìm đủ nhân chứng và tổ chức một bữa rượu mời hàng xóm đến làm chứng sau bốn mươi chín ngày Sau khi đóng kín cửa, anh thu thập khẩu cung của Vương bà và Phan Kim Liên, thủ phạm giết anh trai, trước khi giết Phan Kim Liên và cắt đầu để tế.
Võ Đại đã tìm cách xử lý tên thông gian Tây Môn Khánh Sau khi hoàn thành mọi việc, anh dẫn theo nhân chứng và vật chứng đến cửa quan để tự thú Tất cả kế hoạch được thực hiện một cách suôn sẻ và không gặp phải bất kỳ trở ngại nào.
Thi Nại Am không chỉ khắc họa rõ nét tính cách khác nhau của các nhân vật mà còn thể hiện chiều sâu trong mỗi tính cách ấy Tác giả tài tình sử dụng ngôn ngữ và hành động để miêu tả tính cách, cho thấy mối liên hệ giữa diện mạo tinh thần và hành động của nhân vật Ngoài ra, hoàn cảnh xã hội cũng được miêu tả, giúp làm nổi bật ý nghĩa xã hội sâu sắc và phong phú của nhân vật Hành động và ngôn ngữ của nhân vật thay đổi theo từng hoàn cảnh, dẫn đến sự phát triển đa dạng trong tính cách của họ.
Nhân vật Võ Tòng, khi còn làm Đô đầu ở huyện D-ơng Cốc, đã cam lòng phục vụ giai cấp thống trị và thừa nhận luật pháp phong kiến Sau khi giết Phan Kim Liên và Tây Môn Khánh, Võ Tòng tự thú với hy vọng nhận được sự khoan dung từ triều đình Tuy nhiên, khi nhận ra bộ mặt thật của ân tướng Tr-ơng và sự tàn bạo của xã hội phong kiến, Võ Tòng đã từ bỏ mọi ảo tưởng về giai cấp thống trị và quyết định giết cả nhà họ Tr-ơng.
“giặc cà” v¯ trờ th¯nh mốt h°o h²n tích cực diệt ác trừ gian
Một đặc điểm đáng chú ý của nghệ thuật xây dựng nhân vật trong
“Thuự hụ” là một tác phẩm nghệ thuật tinh vi, thể hiện sự khắc họa đa dạng các nhân vật với cá tính rõ nét Mặc dù cùng xuất thân từ một tầng lớp giai cấp, nhưng mỗi nhân vật lại mang trong mình những trải nghiệm xã hội và hoàn cảnh sống khác nhau, dẫn đến sự khác biệt trong tính cách của họ.
Từ một võ quan trung thành với triều đình phong kiến
Lâm Xung là một võ quan xuất thân từ tầng lớp quan lại, làm đến chức
Giáo Đầu nên ng-ời ta th-ờng gọi là Lâm Giáo Đầu, dạy 80 vạn cấm quân ở Đông Kinh
Một người võ sĩ tài ba, trung thành với triều đình, sẵn sàng cống hiến tài năng của mình để phục vụ cho chế độ phong kiến.
Lâm Xung sống trong cảnh vợ đẹp, nhà sang, phụ thuộc vào bổng lộc của triều đình Gia đình anh là một điển hình của thời phong kiến, với bố đẻ làm Đề hạt và bố vợ giữ chức giáo đầu, thể hiện sự vững bền của bộ máy Nhà nước phong kiến Trong hoàn cảnh đó, Lâm Xung mang tư tưởng “an phận thù thưởng”, ưa thích cuộc sống bình yên trong sự giàu có Tính cách của anh bị ảnh hưởng bởi địa vị xã hội, sống hài lòng với hiện tại và thường tỏ ra rụt rè, luôn nhìn lên và hành động theo phương châm “chín nhịn mười lành”.
Trong một lần Lâm Xung đ-a vợ đi dâng h-ơng ở miếu thờ, mãi xem
Lỗ Trí Thâm luyện võ và vợ anh bị tên Cao Nha Nội, con nuôi của Cao Cầu, chọc ghẹo tại miếu thờ Khi Lâm nghe tin vợ mình bị trêu chọc, anh đã cảm thấy rất tức giận.
Xung tỏ ra dùng dằng tức giận, chạy lên mắng và định giơ tay đánh cho gã
Cao Thái Uý đã khiến Lâm Xung phải chịu nhục khi vợ anh bị chọc ghẹo giữa chốn đông người Dù là một hảo hán võ nghệ, Lâm Xung chỉ biết nuốt giận mà không thể hành động Khi Lỗ Trí Thâm hỏi, anh giải thích rằng kẻ vô lễ chỉ là con của Cao Thái Uý, và anh đã định ra tay nhưng lo sợ sẽ gây hậu quả nghiêm trọng Câu nói “không sớ quan, chì sớ qu°n” phản ánh rõ ràng tâm trạng của anh khi phải nhẫn nhịn để bảo vệ địa vị và danh dự của mình.
Lâm Xung là hình mẫu của sự nhẫn nhục, dù phải chịu đựng sự lừa lọc và côn đồ của Cao Nha Nội, người đã dám trêu chọc vợ của anh giữa thanh thiên bạch nhật Tuy rất bất bình và phẫn nộ trước thái độ của kẻ xấu, Lâm Xung vẫn quyết định không để những rắc rối và phiền phức ập đến cho bản thân và gia đình.
“Chín nhịn mười lành” là triết lý sống của Lâm Xung, thể hiện sự chấp nhận nhẫn nhục để giữ gìn sự ấm êm cho gia đình và bảo vệ địa vị của bản thân.
Sự nhịn nhục và chịu đựng của Lâm Xung không mang lại bình yên cho số phận của mình, khi mà những kẻ cầm quyền luôn "ăn trên ngồi trốc" và không bao giờ buông tha cho người khác Họ sẵn sàng sử dụng mọi thủ đoạn xấu xa để áp bức dân đen, đồng thời cũng tranh giành quyền lực trong chính giai cấp của mình Cao Nha Nội, chỉ là con nuôi của Cao Thái Uý, nhưng vẫn cậy quyền để làm nhục Lâm Xung Lâm Xung cảm thấy bất lực khi phải sống dưới sự cai trị của những kẻ tiểu nhân, dù tài năng của anh không hề thua kém ai.
Lời than thở của Lâm Xung thể hiện sự nhận thức về tài năng của bản thân và sự hiện diện của kẻ tiểu nhân áp bức Mặc dù Lâm Xung hiểu rõ vị trí của mình, nhưng anh vẫn phải khuất phục trước quyền lực của họ, dẫn đến hành xử nhu nhược.
Khi phát hiện ra kế hoạch xảo quyệt của Lục Ngu Hầu và Cao Nha Nội, Lâm Xung chỉ còn cách trả thù bằng việc phá hoại nhà Lục Khiêm, mà không thể ngăn cản được cái gọi là "Con nuôi của Cao Thái Uý nh¯ mệnh" [tập 1, trang 148, hồi 6].
Lâm Xung sống một cuộc đời an phận, nhưng cuộc đời của anh lại gặp nhiều sóng gió Mọi rắc rối bắt nguồn từ việc vợ anh bị Cao Nha Nội để ý, dẫn đến mối quan hệ căng thẳng với Cao Thái.
Uý bủa vây bức hại đã khiến gia đình và bản thân Lâm Xung rơi vào cảnh khốn cùng Bị Cao Thái Uý sắp đặt mưu hãm hại, Lâm Xung quá thật thà nên đã trúng kế của Cao Cầu Hậu quả là anh bị bắt khi đem đao vào "Bạch Hồ tiết đưỡng", không đủ lý do để biện minh cho hành động của mình, nên Cao Cầu đã xô xát và đày Lâm Xung đi Thương Châu.
Lâm Xung bị hãm hại và chịu tội oan uổng, nhưng vẫn kiên nhẫn làm tù phạm với hy vọng được phục chức Trên đường đi đày, anh tiếp tục bị Cao Thái Uý và hai tên công sai Đổng Siêu, Tiết Bá hành hạ tàn nhẫn Dù bị chửi mắng và tra tấn, Lâm Xung không dám phản kháng Khi chuẩn bị hạ thủ anh trong rừng Dã Tr-, may mắn có Lỗ Trí Thâm xuất hiện cứu thoát Dù có cơ hội trả thù, Lâm Xung đã ngăn cản Lỗ Trí Thâm, khẳng định rằng tội lỗi không phải do hai tên công sai mà là do lệnh của Cao Thái Uý.
Lâm Xung, một nhân vật có tính cách nhạy cảm và nhu nhược, luôn giữ thái độ nhún nhường ngay cả khi đối diện với sự bất công Trong nhà giam Thương Châu, ông nhận thức rõ mình là kẻ phạm tội và phải phục tùng người khác, kể cả khi phải cúi đầu trước hai tên công sai Dù bị Sài Bát mắng chửi, Lâm Xung vẫn kiên nhẫn lắng nghe và sau đó đưa tiền với thái độ nhã nhặn Sự thay đổi thái độ của Sài Bát sau khi nhận tiền cho thấy sức mạnh của tiền bạc trong mối quan hệ quyền lực Lâm Xung, dù là một hảo hán với võ nghệ cao cường, vẫn chọn cách luồn cúi và tìm cách đút lót để mong được giảm nhẹ hình phạt, thể hiện sự nhẫn nhịn và cam chịu của mình.
Lâm Xung luôn kiên nhẫn và chịu đựng vì chàng vẫn nuôi hy vọng về một tương lai tốt đẹp với giai cấp thống trị Sau ba năm đi xung, chàng mong muốn trở về đoàn tụ với gia đình và bắt đầu lại cuộc sống, quyết tâm cống hiến tài năng và sức lực cho bộ máy cai trị phong kiến.
Lâm Xung, được giáo dục nghiêm khắc trong nền văn hóa phong kiến, đã thấm nhuần tư tưởng chính thống Từ một quan lớn trong triều đình, anh rơi vào cảnh phục vụ hèn hạ, sống trong tăm tối và nhục nhã Tuy nhiên, với lòng trung thành, Lâm Xung vẫn chấp nhận số phận của mình cho đến khi bị đày ải.
Thông qua miêu tả ngôn ngữ và hành động để khắc hoạ tính cách nhân vËt
3.1.1 Miêu tả ngôn ngữ nhân vật
Giống như nhiều tiểu thuyết cổ điển khác thời Minh, tác giả không chú trọng đến việc mô tả ngoại hình và sự phát triển tâm lý của nhân vật Thay vào đó, tính cách nhân vật được khắc họa chủ yếu qua ngôn ngữ và hành động của họ.
Ngôn ngữ của các nhân vật trong tác phẩm Thuỷ hử thể hiện rõ nét sự cá tính hóa, cho phép người đọc nhận diện được trình độ giáo dục, thân phận, tính cách và tâm lý của từng nhân vật.
Chẳng hạn cũng miêu tả về những anh hùng võ nghệ cao c-ờng nh-
Lỗ Trí Thâm, Võ Tòng, Lâm Xung… nh-ng các nhân vật này không hề giống nhau
Lỗ Trí Thâm thể hiện tính cách ngang tàng, đúng chất con nhà lính, khi từ chối cầm dao cắt thịt mà yêu cầu Trịnh Đọ làm thay Anh ta yêu cầu Trịnh Đọ cắt 10 cân thịt nạc mà không được dính mỡ, thể hiện sự kiêu ngạo và quyết đoán trong hành động của mình.
Mười cân thịt mỡ không được dính một chút nạc nào, và Trịnh Đồ phải tiếp tục thái nhỏ mười cân sườn Khi nghe yêu cầu này, Trịnh Đồ đã kêu lên, tưởng rằng Lỗ Trí Thâm đang đùa giỡn Tuy nhiên, chàng lập tức đứng dậy, phản ứng mạnh mẽ và nói: “Ta lẽ nào đùa giỡn với người hay sao?”
Võ Tòng thể hiện bản lĩnh ngang tàng và tự tin, mang đậm chất anh hùng của một người giang hồ Trước khi lên đường đến Đông Kinh, anh đã thẳng thắn nói chuyện với chị dâu, mặc dù biết rõ về tính cách không đứng đắn của cô, ngay trước mặt anh trai mình.
“Chị l¯ ngưới tinh tễ, Vỏ Tòng tôi không ph°i nõi nhiẹu Anh tôi là ng-ời chất ph²t nhộ chị chăm sõc anh ấy.” Câu nói này thể hiện sự răn đe nhưng vẫn giữ được phép tắc của người em trong gia đình.
Ngôn ngữ của nhân vật Lâm Xung được miêu tả khác biệt hoàn toàn so với những nhân vật khác Là một tay võ nghệ cao cường và giữ chức quan lớn, Lâm Xung không mang vẻ ngang tàng như Lỗ Trí Thâm hay Võ Tòng, mà thể hiện sự nhã nhặn và điềm đạm Ông không muốn gây phiền phức cho ai và cũng không muốn ai làm phiền mình Dù vợ bị Cao Nha Nội quấy rối, Lâm Xung vẫn không hành động, cho thấy sự kiềm chế và tôn trọng của ông.
Lổ Trí Thâm có quan điểm khác biệt khi nói rằng: “Bất kể Thái Úy như thế nào, nếu tôi gặp ông ta, hãy đãi cho ông ta vài trăm cái thiền trượng này để biết tay.”
Ngôn ngữ của mỗi nhân vật trong tác phẩm thể hiện rõ tính cách và địa vị của họ Lâm Xung, với xuất thân từ gia đình bề thế và có cha làm quan, luôn tỏ ra ôn hòa và nhẫn nhịn Anh không muốn đánh mất cuộc sống đầy thú vị với những ngày rong chơi, chè chén và vui vẻ, phản ánh sự gắn bó của anh với cuộc sống giàu có và phú quý.
Trong tập 1, trang 211, hồi 10, Lâm Xung bị Cao Cầu hãm hại và đày đi Th-ơng Châu Dù bị áp tải bởi hai tên công sai, Lâm Xung vẫn giữ thái độ nhịn nhục, phục tùng mà không dám trái lời Khi bị hai tên công sai nhúng chân vào chậu nước sôi, Lâm Xung chỉ biết rên rỉ vì đau đớn.
“Như thế thệ sống sao được”, chủng qu²t mãng thủc dũc thệ kêu van: “Tôi đau chân quá, không thể đi được nữa, xin các ông xem xét cho”.
Ngôn ngữ của Lâm Xung thay đổi theo sự phát triển tính cách của anh ta ở mỗi hoàn cảnh, biến cố, nhân vật có những kiểu nói khác nhau
Khi tuân thủ triết lý "chín nhịn mười lành," Lâm Xung thể hiện sự kiên nhẫn trong từng lời nói và hành động Dù vợ mình bị làm nhục, anh chỉ biết nuốt giận và không thể lên tiếng Khi bị Cao Cầu hãm hại, Lâm Xung chấp nhận làm tù phạm và nhẫn nhịn trước sự hành hạ của hai tên công sai Anh không dám phản kháng mà chỉ biết than vãn: “Xin các ông xét cho, tôi đâu dám thế.” Khi bị đòi trói vào gốc cây, anh vẫn chấp nhận số phận và nói: “Tôi là thương hại hơn ở đội, đã bị thế này, thì chịu vậy chứ còn khi nào chạy trốn làm chi.”
Dù hai tên công sai theo lệnh Cao Cầu âm thầm chuẩn bị tiêu diệt Lâm Xung, nhưng Lâm Xung vẫn giữ thái độ ôn hòa và khoan dung, thể hiện sự kiên nhẫn và trí tuệ trong tình huống nguy hiểm.
Lổ Trí Thâm khẳng định rằng việc Cao Thái Úy ra lệnh giết Lũc Ngu Hầu là không phải tội của bản thân ông, mà là do sự chỉ đạo của cấp trên Ông cũng nhấn mạnh rằng nếu sư huynh của ông giết những người này, thì sẽ là một điều oan uổng cho họ.
Tại nhà tù Thương Châu, Lâm Xung đã phải đối mặt với sự đòi hỏi tiền bạc từ tên giám trại Anh đã đưa ra 5 lượng bạc và khéo léo nói: “Thưa giám trại, đây chỉ là chút lễ mọn, xin đừng từ chối… Tôi xin thề sẽ giữ kín chuyện này.”
Miêu tả nhân vật trong sự đối sánh với các nhân vật khác
Tác phẩm nổi bật với việc xây dựng hàng loạt nhân vật hảo hán Trung Hoa, những người có võ nghệ cao cường và lòng vị tha, sẵn sàng hy sinh vì nghĩa cả Mỗi nhân vật đều có hoàn cảnh, gia đình và thân phận riêng biệt, tạo nên sự phong phú và đa dạng trong hơn 400 nhân vật của tác phẩm Nhà văn khéo léo sử dụng nhiều thủ pháp nghệ thuật để mang đến những ấn tượng sâu sắc về các nhân vật điển hình như Tống Giang, Lâm Xung, Lỗ Trí Thâm, Võ Tòng và Lý Quỳ Dù họ đều là những hảo hán với tài nghệ xuất sắc, nhưng sự khác biệt trong hoàn cảnh xuất thân và tính cách của từng nhân vật, đặc biệt là Lâm Xung, được thể hiện rõ nét khi đặt trong mối tương quan với các nhân vật khác.
Lâm Xung, một trong 108 vị anh hùng trong thiên hạ, có con đường đấu tranh lên Lương Sơn Bạc khác biệt so với các nhân vật như Lỗ Trí Thâm và Lý Quỳ Trong khi Lỗ Trí Thâm và Lý Quỳ công khai tấn công thành trì của giai cấp thống trị, thể hiện tinh thần đấu tranh kiên quyết của nhân dân, Lâm Xung lại thể hiện chân lý "Quan bức dân phân, bức thương Lương Sơn" Con đường lên Lương Sơn của Lâm Xung không thẳng băng như của họ; sau khi trả thù cho những người bị áp bức, ông không do dự hay nuối tiếc khi rời bỏ cuộc sống cũ.
Khóa luận tốt nghiệp là hành trình đầy gian nan và phức tạp Ban đầu, nhân vật chính là một người an phận, nhưng sau khi gặp phải nhiều tai ương và khó khăn, anh đã phải chịu đựng và nhẫn nhịn Dù bị vu oan, anh vẫn cam tâm phục tùng pháp luật triều đình Tuy nhiên, khi tính mạng bị đe dọa, anh quyết định đứng lên phản kháng và tìm đến Lương Sơn để bảo vệ bản thân.
Trong từng hoàn cảnh cụ thể, Lâm Xung thể hiện những nét tính cách khác biệt so với các anh hùng trong truyện L-ơng Sơn Hành động của anh không chỉ phản ánh bản lĩnh mà còn cho thấy sự nhạy bén trong việc ứng phó với tình huống, tạo nên một hình ảnh đa chiều và phong phú.
Trong tác phẩm, Võ Tòng và Lâm Xung hiện lên với hai tính cách đối lập rõ rệt Lâm Xung là nạn nhân của âm mưu hãm hại từ Cao Cầu, cam chịu số phận trong khi Võ Tòng lại hành động quyết liệt để trả thù cho anh trai, giết chết kẻ thông dâm và chị dâu Mặc dù cả hai đều là tội phạm, nhưng Lâm Xung lại ngoan ngoãn phục tùng hai tên công sai, trong khi Võ Tòng không ngần ngại giết chết những kẻ muốn hại mình và sau đó trả thù gia đình Tây Môn Khánh Hình ảnh Võ Tòng với hành động quyết liệt đã khắc sâu trong tâm trí người đọc, thể hiện tinh thần phản kháng mạnh mẽ.
Tại nhà giam, hành động của Võ Tòng và Lâm Xung hoàn toàn trái ngược nhau Võ Tòng giữ thái độ thản nhiên trước bọn quản doanh, khi bị Sài Bát đe dọa, anh chỉ cười nhạt và đáp lại một cách bình thản Anh thể hiện sự kiên cường và không sợ hãi, cho thấy rằng mình không dễ bị khuất phục trước áp lực.
Qua những hành động của Võ Tòng và Lâm Xung, ta nhận thấy hai tính cách hoàn toàn khác nhau mặc dù họ đối diện với những tình huống tương tự Võ Tòng thể hiện sự kiên quyết và hành động dứt khoát, không hề do dự Trong khi đó, Lâm Xung lại có tính cách nhu nhược, khúm núm và chịu đựng sự chửi mắng của giám trại, thể hiện sự yếu đuối qua hành động đưa tiền và cầu xin.
Thi Nại Am đạt thành công rực rỡ trong sáng tạo nghệ thuật nhờ vào việc tiếp thu phong phú văn học dân gian và kế thừa truyền thống thoại bản Tác giả khéo léo nắm bắt đặc điểm, xuất thân và địa vị xã hội của từng nhân vật, từ đó miêu tả tính cách một cách sâu sắc và sinh động.
Lâm Xung và Lỗ Trí Thâm là hai nhân vật võ nghệ cao cường, nhưng lại có những thái độ khác nhau trước sự kiện tại lầu Ngũ Nhạc Trong khi một người tỏ ra nhu nhược, người kia lại thể hiện sự kiên quyết Lỗ Trí Thâm từ đầu đã thách thức quyền lực thống trị, không ngần ngại khiêu chiến với giai cấp cầm quyền Hắn đã giết chết Trịnh Đồ chỉ với ba cú đấm vì sự kiêu ngạo và khinh thường của tên này, và còn định tấn công cả Cao Nha Nội mà không sợ hãi gì.
Lỗ Trí Thâm hiện lên như một người anh hùng mang tinh thần phản kháng mạnh mẽ, luôn sẵn sàng cứu giúp người khác trong lúc khó khăn Anh quyết tâm đập tan mọi bất công trong xã hội, không ngại đối diện với những thử thách Trong khi đó, Lâm Xung lại không dám trực tiếp đối đầu với giai cấp thống trị, bởi vì bản thân và gia đình vẫn đang sống nhờ vào tiền lương từ triều đình, và phải chứng kiến sự kiêu ngạo của con cái những kẻ cầm quyền như Cao Thái Uý.
Khóa luận tốt nghiệp nhấn mạnh mối quan hệ giữa Lâm Xung và Cao Nha Nội, cho thấy sự bất lực của Lâm Xung trước sự áp bức và nỗi lo mất đi cuộc sống hàng ngày Trong khi Lỗ Trí Thâm dễ dàng tiến lên Lương Sơn Bạc, Lâm Xung phải đối mặt với nhiều khó khăn hơn Tuy nhiên, cả hai nhân vật đều thể hiện sự kiên định và quyết tâm chống lại thế lực phong kiến, điều này tạo nên sự khác biệt so với nhân vật Tống Giang.
Lâm Xung và Tống Giang đã trải qua nhiều khó khăn để gia nhập nghĩa quân Lương Sơn, phản ánh chân thực hành trình của tầng lớp trung gian thời bấy giờ Cả hai đều là những quan trung thành với triều đình, nhưng khi đối mặt với thực tế, họ đã tìm đến Lương Sơn với những tính cách khác nhau Tống Giang, sau khi sáng tác bài thơ "Tây giang nguyết" tại bến Tầm Dương, đã có một bước ngoặt quan trọng trong cuộc đời Khi lên Sơn Trại, tại bữa tiệc, Tống Giang lại thể hiện tài năng thơ ca của mình một lần nữa.
“M±n giang họng” cõ hai câu:
“… Vong thiên v-ơng giáng thế T³o chiêu an tâm phương tủc”
Mong nhà vua giáng chiếu để sớm chiêu an, Tống Giang thể hiện sự khao khát trở về triều đình, ôm ấp giấc mơ được phong thê, ấm tụ và lưu danh Dù đã lên Lương Sơn Bạc làm phản, ông vẫn hy vọng vào việc được vua xá tội, chiêu an để cùng đồng tâm báo quốc.
Khoá luận tốt nghiệp ghi nhận sự sụp đổ của lực lượng Lương Sơn Bạc, trong đó Lâm Xung, sau khi đã giết người và rời đi, quyết tâm cắt đứt với giai cấp thống trị Tại Lương Sơn Bạc, anh dũng chiến đấu chống lại bạo ngược và tấn công vào thành trì phong kiến, không còn mơ mộng về triều đình Tuy nhiên, dưới sự lãnh đạo của Tống Giang, Lâm Xung cùng 108 anh hùng đã quay về đầu hàng triều đình So sánh với Tống Giang cho thấy sự phát triển rõ rệt trong tính cách của Lâm Xung theo hướng phản kháng.
Trong tác phẩm, tác giả xây dựng hình tượng nhân vật Lâm Xung bằng cách đặt nhân vật này giữa các nhân vật phụ trợ, nhằm tăng cường giá trị của Lâm Xung Sự xuất hiện của Lâm Xung liên quan mật thiết đến một chuỗi nhân vật khác, bao gồm cả những nhân vật chính diện và phản diện, tạo nên một bức tranh phong phú và đa dạng cho câu chuyện.