Bộ giáo dục đào tạo Tr-ờng đại học vinh Khoa ho¸ häc Ngun CÈm Anh Lùa chän hƯ thèng ph-ơng pháp dạy học phù hợp với mục đích nội dung đối t-ợng dạy học để nâng cao hiệu giảng hoá học (2002-2006) luận văn tốt nghiệp cử nhân s- phạm hoá học Vinh - 2006 Nguyễn Cẩm Anh 43A Hóa 65 Lời cảm ơn Tôi xin cảm ơn sâu sắc tới giảng viên T.s Lê Văn Năm - ng-ời đà giao đề tài, trực tiếp h-ớng dẫn suốt trình xây dựng hoàn thiện khoá luận Tôi xin chân thành cảm ơn giảng viên Th.s Cao Cự Giác đà dành thời gian đọc góp ý cho thảo khoá luận Tôi xin cảm ơn tới thầy cô giáo tổ môn Ph-ơng pháp giảng dạy hoá học, toàn thể thầy cô giáo khoa Hoá- Đại học Vinh, thầy Võ Việt Dũng - giáo viên tr-ờng THPH Cửa Lò bạn bè đà góp ý cho đề tài Vinh, tháng năm 2006 Nguyễn Cẩm Anh Nguyễn CÈm Anh 43A Hãa 65 Mơc lơc Trang PhÇn I: Mở đầu I Lý chọn đề tài II Lịch sử vấm đề nghiên cứu III Mục đích - nhiệm vụ Ph-ơng pháp nghiên cứu Mục đích nghiên cứu Nhiệm vụ nghiên cứu Ph-ơng pháp nghiên cứu IV Giả thiết khoa học V Cái đề tài Phần II: Nội dung Ch-ơng I: Cơ sở lý luận đề tài Đ 1: Các hình thức dạy học nhà tr-ờng phổ thông 1.1 Hệ dạy học cá nhân 1.2 Hệ Diễn giảng Xemina 1.3 Hệ dạy học lớp 1.3.1 Ba hình thức tổ chức dạy học hƯ líp – Bµi cđa tr-êng trung häc 1.3.2 Nội dung khái niệm lên lớp 1.3.3 Algorit để nghiên cứu lên lớp theo tiếp cận hệ thống 11 1.3.4 Các thành tố lên lớp 11 1.3.4.1 Mục đích lên lớp 11 1.3.4.2 Nội dung dạy học lên lớp 12 1.3.4.3 Ph-ơng pháp dạy học lên lớp 13 1.3.4.4 Kết lên lớp 14 1.3.5 Mối liên hệ có tính quy luật bốn thành tố mục đích(M), nội dung(N), ph-ơng pháp (P), kết (K); lên lớp 14 Đ2 Các ph-ơng pháp dạy học 16 2.1 Các ph-ơng pháp dạy học trun thèng 16 Ngun CÈm Anh 43A Hãa 65 2.1.1 Ph-ơng pháp thuyết trình 16 a) Ph-ơng pháp thuyết trình thông báo tái 16 b) Thuyết trình ơrixitic 18 2.1.2 Ph-ơng pháp đàm thoại 18 2.1.3 Ph-ơng pháp dạy học trực quan 20 2.2 Ph-ơng pháp dạy học đại 21 2.2.1 Dạy học nêu vấn đề ơrixitic 21 2.2.2 Ph-ơng pháp Grap dạy học 24 2.2.3 Ph-ơng pháp Algorit 25 2.3 Nhận xét 28 Ch-ơng II: Quy trình lựa chọn ph-ơng pháp dạy học phù hợp với mục đích, nội dung đối t-ợng dạy học để nâng cao hiệu lên lớp 29 Các yếu tố chi phối ph-ơng pháp dạy học giảng hoá học 29 2.1.1 Mục đích dạy học 29 2.1.2 Nội dung dạy học 34 2.1.3 Đối t-ợng dạy học 47 2.2 Quy trình lựa chọn, phối hợp ph-ơng pháp dạy học phù hợp với mục đích, nội dung đối t-ợng dạy học 49 2.2.1 Nghiên cứu nội dung tài liệu SGK 50 2.2.2 Xác định phân loại đối t-ợng dạy học 51 2.2.3 Quy trình 51 Ch-ơng III: Giáo án thực nghiệm 56 Tiết 43: FlO 56 TiÕt 54: Bµi H2SO4 63 TiÕt 55: Bµi H2SO4 69 Ch-ơng IV: Thực nghiệm s- phạm 72 4.1 Mục đích thực nghiệm s- phạm 72 4.2 Chuẩn bị thực nghiƯm 72 4.3 Néi dung thùc nghiƯm 74 4.4 Ph©n tích kết thực nghiệm Phần kết luận 76 2.1 NguyÔn CÈm Anh 43A Hãa 83 65 KÕt luËn 83 Kiến nghị Tài liệu tham khảo 84 Nguyễn Cẩm Anh 43A Hóa 85 65 Phần I mở đầu I lý chọn đề tài Ngày loài ng-ời ®ang chøng kiÕn sù ph¸t triĨn nh- vị b·o cđa cách mạng khoa học kỹ thuật công nghệ Từ văn minh công nghiệp ng-ời b-ớc qua văn minh truyền tin, từ kinh tế công nghiƯp ng-êi thai nghÐn b-íc qua nỊn kinh tÕ tri thức X hội pht triển dần tới x héi häc tËp” Mäi ng­êi ®Ịu ph°i häc, ®i häc th-ờng xuyên suốt đời Đó xà hội phát triển sở giáo dục Giáo dục dân trí ngày đóng vai trò định phát triển, tạo quyền lực trí tuệ Trong bối cnh người gio dục bồi d-ỡng đào tạo phải ng-òi có tri thức phẩm chất trí tuệ cao, có lực giao tiếp, có giá trị nhân văn đạo đức sâu sắc, phong phú Để có đội ngũ ng-ời nhanh, nhạy bén linh hoạt nh- đòi hỏi phải có cách nhìn vấn đề đổi ph-ơng pháp học tập Đây vấn đề quan trọng không giáo dục Việt Nam m c ton thÕ giíi quan t©m Bëi “sè mƯnh cða mét qc gia t thc v¯o nỊn häc vÊn cða ng­êi d©n nước Hay nh- tác giả HonaceMann đà nói gio dục vượt trội công cụ khc ca nhân loi, l cân bng ch yếu đối vơi điều kiện sống ng-ời, bánh xe thăng guồng máy x hội Chính đp ứng yêu cầu chung ca thời ti n-ớc giới Việt Nam diễn đổi ph-ơng pháp giáo dục nói chung ph-ơng pháp dạy học nói riêng Đối mục đích nội dung ph-ơng pháp hình thức tổ chức dạy học Thật vậy, nhà tr-ờng Việt Nam cần đ-ợc đổi cách đồng h-ớng tới chuẩn hoá Có nghĩa là, mục đích đào tạo không giáo dục đào tạo Nguyễn Cẩm Anh 43A Hóa 65 ng-ời có lực tuân thủ mà chủ yếu ng-ời có đầu óc sáng tạo Về nội dung, cần đại tri thức kỹ Tức đại câu trúc ch-ơng trình nội dung t-ơng thích mục đích Bên cạnh mặt nội dung phải biết chấp nhận đ-ờng chuyển giao công nghệ phù hợp Về ph-ơng pháp, chuyển từ ph-ơng pháp dạy học lấy ng-ời thầy làm trung tâm sang ph-ơng pháp dạy học lấy học sinh làm trung tâm Các nghị TW4 (khoá VII), TW2 (khoá VIII) đà khẳng định phải đổi mạnh mẽ nghiệp giáo dục đào tạo, tích cực nghiên cứu chiến l-ợc giáo dục đ-a n-ớc ta tiến vào kỷ 21 Bên cạnh văn kiện đại biểu toàn quốc lần thứ IX đà khẳng định: Đổi ph-ơng pháp dạy học đổi cho toàn cấp học, bËc häc tõ tiĨu häc, trung häc c¬ së, trung học phổ thông đại học Nh- đà biết, lên lớp giảng hoá học có vị trí quan trọng việc lĩnh hội tri thức học sinh Thông qua giảng hoá học giáo viên truyền thụ kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo cho học sinh Kết học phụ thuộc vào chuẩn bị giáo án Bài học đ-ợc chuẩn bị tốt đảm bảo cho hoạt động giáo viên học sinh có mục đích rõ ràng, tạo đ-ợc không khí thuận lợi cho học tập Nh-ng thực tế đà chứng minh tr-ờng phổ thông việc triển khai giảng hoá học mắc phải nh-ợc điểm định Hiện nay, phần lớn giáo viên lựa chọn ph-ơng pháp dạy học theo kinh nghiệm mà thiếu sở khoa học Sự lựa chọn ph-ơng pháp dạy học nhvậy không đem lại kết chắn Ngoài lựa chọn ph-ơng pháp giáo viên ý đến đặc điểm cá nhân học sinh nh- ph-ơng pháp học tập em cách mức Và sử dụng ph-ơng tiện dạy học nhằm mục đích minh hoạ Có thể nói đại đa số giáo viên giới thiệu kiến thức dạng chuẩn bị sẵn Chính mà kết dạy học ch-a cao, ch-a đáp ứng đ-ợc nhu cầu xà hội Một lên lớp (bài giảng) hệ toàn vẹn đ-ợc tạo nên thành tố : mục đích , nội dung ph-ơng pháp Trong ph-ơng pháp chịu chi phối mục đích nội dung dạy học, ph-ơng pháp dạy học muốn có hiệu Nguyễn Cẩm Anh 43A Hóa 65 phải ý đến đối t-ợng dạy học để điều chỉnh Vấn đề đặt phải lựa chọn phối hợp ph-ơng pháp dạy học nh- nào? Việc phối hợp ph-ơng pháp phải phân tích nội dung giảng, xác định mục đích, ng-ời giáo viên phải xác định đ-ợc đâu ph-ơng pháp dạy học chủ đạo chủ đạo ph-ơng pháp dạy học khác hỗ trợ cho ph-ơng pháp chủ đạo Nếu không nhận thức đ-ợc điều hoạt động giáo viên rối loạn lên lớp Chính chọn đề ti Lựa chọn hệ thống ph-ơng pháp dạy học phù hợp với mục đích- nội dung đối t-ợng dạy học để nâng cao hiệu cc bi ging ho học II lịch sử vấn đề nghiên cứu Ph-ơng pháp dạy học yếu tố quan trọng trình dạy học Cùng mục đích nội dung nh-ng dạy nh- (ph-ơng pháp nào) để học sinh học tập có hiệu quả, có høng thó vµ tÝch cùc häc tËp Cã để lại dấu ấn sâu sắc khơi dậy tình cảm lành mạnh tâm hồn em hay không? Điều phần lớn phụ thuộc vào việc lựa chọn sử dụng ph-ơng pháp dạy học ng-ời thầy vào học cụ thể Do tầm quan trọng phát triển vấn đề lý luận thực tiễn s- phạm, ph-ơng pháp dạy học luôn trung tâm ý nhà giáo dục n-ớc Về mặt lý luận, đà có nhiều công trình nghiên cứu hệ thống ph-ơng pháp dạy học nói chung, ph-ơng pháp dạy học hóa học nói riêng, vai trò mục đích nội dung dạy học ph-ơng pháp dạy học Chẳng hạn nh- hệ thống ph-ơng pháp dạy học I.Ia.Lecne M.N.Skatkin đề xuất Hai ông đà cho để xác định đ-ợc hệ thống ph-ơng pháp hợp lý ổn định cần nghiên cứu ph-ong pháp mối quan hệ với mục đích nội dung day học, xem ph-ơng pháp nh- hệ tất yếu rút từ mục đích nội dung Tc gi Ivanôva sch Bi ging ho họcđ sâu vo nghiên cứu việc phân loại giảng hoá học , phân tích mối quan hệ qua lại mục Nguyễn Cẩm Anh 43A Hóa 65 đích, nội dung ph-ơng pháp dạy học giảng hoá học tr-ờng phổ thông Bên cạnh theo nh- nghiên cứu tác giả Nguyễn Ngọc Quang ph-ơng pháp dạy học theo kiểu nội dung dạy học Theo ông nội dung d¹y häc, ta cã kiĨu néi dung: NA: kiÕn thức lý thuyết NB: kĩ kĩ xảo NC: sáng tạo Do t-ơng ứng có nhóm ph-ơng pháp dạy học sau: Với kiểu NA- thông báo- tái Với kiểu NB- làm mẫu- bắt ch-ớc Với kiểu NC- nêu vấn đề- orixitic Về thực tiễn: có nhiều tác giả nghiên cứu áp dụng ph-ơng pháp dạy học cụ thể vào nội dung dạy học cụ thể để nâng cao trình dạy học Chẳng hạn nh- áp dụng dạy học nêu vấn đề vào nội dung dạy học tác giả: Nguyễn Ngọc Quang, Nguyễn C-ờng, Lê Văn Năm, Nguyễn Thị Bích Hiền Còn tác giả Nguyễn Ngọc Quang áp dụng ph-ơng pháp Grap dạy học Tuy nhiên việc sâu nghiên cứu yếu tố chi phối ph-ơng pháp dạy học, đề xuất ph-ơng pháp dạy học phù hợp với mục đích- nội dung đối t-ợng dạy học để nâng cao hiệu giảng hoá học ch-a có tác giả quan tâm đến III mục đích- nhiệm vụ- ph-ơng pháp nghiên cứu mục đích nghiên cứu: Trên sở nghiên cứu nội dung cấu trúc giảng hoá học, phân tích làm rõ yếu tố chi phối ph-ơng pháp dạy học giảng hoá học đà lựa chọn áp dụng ph-ơng pháp dạy học phù hợp với mục đích- nội dung, đối t-ợng cho hoá học để nâng cao chất l-ợng hoá học theo h-ớng tích cực hoá hoạt động nhận thức häc sinh nhiƯm vơ nghiªn cøu: Ngun CÈm Anh 43A Hóa 65 Trong phạm vi luận văn tốt nghiệp, nhằm giải vấn đề sau: - Tìm hiểu thực trạng dạy học hoá học tr-ờng phổ thông Thực trạng sử dụng ph-ơng pháp dạy học học hoá học - Nghiên cứu sở lý luận đề tài - Đề xuất nguyên tắc quy trình lựa chọn ph-ơng pháp dạy học phù hợp với mục đích- nội dung- đối t-ợng theo h-ớng hoạt động hoá nhận thức học sinh - Soạn số giáo án theo nguyên tắc quy trình - Rút kết luận tính hiệu đề tài ph-ơng pháp nghiên cứu: a/ Ph-ơng pháp nghiên cứu tổng hợp lý thuyết : - Nghiên cứu sở lý luận đề tài, hệ thống ph-ơng pháp học hoá học - Nghiên cứu giáo trình, sách giáo khoa hoá học, tài liệu tham khảo có liên quan b/ Ph-ơng pháp điều tra bản: Test, vấn, dự c/ Ph-ơng pháp thực nghiệm s- phạm để xác định hiệu đề tài d/ Ph-ơng pháp thống kê toán học: Xử lý kết thực nghiệm s- phạm IV Giả thuyết khoa học: Nếu việc nghiên cứu xây dựng đ-ợc nguyên tắc quy trình lựa chọn ph-ơng pháp dạy học phù hợp với mục đích- nội dung đối t-ợng dạy học nâng cao hiệu giảng hoá học V Cái đề tài: - Làm rõ mối quan hệ mục đích- nội dung- ph-ơng pháp nội dung dạy học cụ thể - Đ-a quy trình lựa chọn ph-ơng pháp dạy học phù hợp với mục đích, nội dung đối t-ợng dạy học Nguyễn CÈm Anh 43A Hãa 65 Phïng ThÞ Thu Hun ( 2004) Sử dụng dy học nêu vấn đề để nâng cao chât l-ơng giảng dạy ch-ơng hydrocacbon không no ( Hoá học 11) - Luận văn tốt nghiệp Đại học Vinh 2004 8.Mai Thị Thanh Huyền Xây dùng hƯ thèmg c©u hài v¯ b¯i tËp ph©n ho²- nêu vấn đề ch-ơng ôy- lưu huỳnh ( Ho học 10)- Luận văn tốt nghiệp Đại học Vinh 2002 9.Đinh Thị Lan Hương áp dụng dạy học nêu vấn đề để giảng dạy ch-ơng trình Halogen( lớp 10) Luận văn tốt nghiệp Đại học s- phạm Vinh 1995 10 Lª Nguyªn Long ( 1999) “ Thư v¯ tìm phương php dy học hiệu quNXBGD 11 Lê Văn Năm ( 2001) Sử dụng dy học nêu vấn đề oritic để nâng cao hiệu qu giảng dạy ch-ơng trình hoá đại c-ơng vô tr-ờng THPH Luận án tiến sĩ Đại học s- phạm Hà Nội 12 Lê Văn Năm ( 2000) Phương ph²p gi°ng d³y ho² häc c²c vÊn ®Ị thĨ chương trình ho học phổ thông - Đại học Vinh 13 Nguyễn Khắc Nghĩa (1997) ứng dụng toán học thống kê để xử lý số liệu thực nghiệm- Đại học Vinh 14 Lê Thị Tú Ngọc (2003) Nâng cao hiệu qu ging dy chương halogen bng hệ thống câu hỏi tập phân hoá- nêu vấn đề- Luận văn tốt nghiệp Đại học Vinh 15 Lê Đình Nguyên- Hong Tất Bửu H Đình Cẩn (1999) 450 b¯i tËp ho² häc 10 lun thi ®³i häc”- NXB Đà Nẵng 16 Nguyễn Ngọc Quang(1994) Lý luận dy học ho² häc”- tËp 1- NXB Hµ Néi 17 Ngun Ngäc Quang - Nguyễn C-ơng - Dương Xuân Trinh (1982) Lý luËn d³y häc ho² häc”tËp 1- NXB Hµ Néi 18 Nguyễn Xuân Trường(2005) Phương php ging dy ho học tr-ờng phổ thông- NXBGD 19 Thi Duy Tuyên(1999) Những vấn ®Ị c¬ b°n cða gi²o dơc häc hiƯn ®³i – NXBGD 20 Lê Trọng Tín Phương php dy học ho häc”- NXBGD 21 R.G Ivanova (1990) “B¯i gi°ng ho² häc nh¯ tr­êng” - NXBGD NguyÔn CÈm Anh 43A Hãa 65 22 LecneIA (1988) Dy học nêu vấn đề- NXBGD Tiết 43: Flo Giảng Mục đích Nội dung Häc sinh u Ph-¬n HS Tr Giíi thiƯu nội I Tính chất vật lý trạng thái tự dung nhiên - Thuyết trình thông Cho học si - Nhí tÝnh chÊt vËt - Flo lµ khÝ mµu lục nhạt độc báo sau cho lý Flo - Hỵp chÊt cđa flo cã men chÝnh khoáng chất CaF2(florit), AlF3 3NaI(Criôlit) Chuyển tíêp: Chúng ta đà xét xong tính chất vật lý trạng thái tự nhiên Flo Vậy Flo có ta xÐt sang II: tÝnh chÊt hãa häc - Ph¸t triĨn t- duy: II Tính chất hóa học: Ph-ơng pháp thuyết Thuyết tr Ph-ơng pháp suy - Flo có tính ôxi hóa mạnh nhất: trình diễn giải thọai -1 diễn từ cÊu h×nh F2+2e -> 2F GV: flo cã electron-> t/c hóa Tác dụng với kim loại Giáo viên h-ớng dÉn líp ngoµi t häc häc sinh viÕt PT P- có khả n 2Fe+3F2 -> 2FeF3 Kỹ cân hay nhận e t cân PTPph-ơng trình phàn F2+Cu -> CuF2 cấu hì Flo tác dụng với tất kim ứng khí h loại GV: F2 cịng gièng nh- h·y suy r T¸c dơng víi phi kim Flo t¸c - Ph¸t triĨn t- duy: CL2, Br2, I2 cho t¸c oxi hãa dơng hầu hết với phi kim so sánh tính chất hãa GV: viÕt P dơng víi H2 t¹o h/c F2+H2 -> 2HF (hidroflorua) học nguyên bằng? HX Vậy em hÃy viết Xảy bóng tối nhiệt độ tố phân nhóm ph-ơng trình phản ứng GV: Các e thấp, nổ lại điều kiệ F2+H2 phản ứng c với H2? GV: Nhphản øng Br2, I2 víi ®iỊu ®ã r»ng tÝnh chóng sÏ t theo d·y ® KiÕn thøc më réng GV: C ë d GV: Kim c-¬ng rÊt - CKim c-¬ng + 2F2-> CF4 kim c-ơ cứng nh-ng lại bị F2 tác dụng v ôxi hóa đến hợp chất thành hợp CF4-> tÝnh « xi hãa Ngun CÈm Anh 43A Hãa 65 mạnh F2 Em hÃy viết PTP- cân GV: Viết ph-ơng trình phản ứng gọi học sinh c©n b»ng PTP- oxi hãa +4 viÕt PTP3 Flo bèc ch¸y n-íc GV: Khi c 2F2+2H2O-> 4HF+O2 dơng víi H - ë nhiƯt ®é th-êng xÈy m·nh phóng O2 v liệt cân bằng? Chuyển tiếp: Với hợp chất Flo HF đ-ợc điều chế vµ cã tÝnh chÊt hãa häc nh- thÕ axit flohydric -HS cần phải hiểu III Hydro florua axit flohydric GV sử dụng ph-ơng GV: T-ơn đ-ợc cách điều chế Điều chế ph-ơng pháp sunfat pháp thuyết trình thông chế Hyđr Hyđro florua tính NaF+H2SO4đ-> NaHSO4+HF báo hÃy c chất đặc tr-ng - Hydro florua tan n-ớc tạo T-ơng tự nh- HCl, HF điều chế H axit HF thành axit đ-ợc điều chế - HF axit yếu nh-ng HF lại ph-ơng pháp sunfat có tính chất riêng cụ thể NaF+H2SO4đ-> SiO2+4HF-> SiF4+2H2O NaHSO4+HF -> HF ứng dụng để khắc chữ lên thủy tinh Có tác dụng nh- tập thực nghiệm: rèn kỹ thực hành Nguyễn Cẩm Anh 43A Hóa GV: mô tả thử thí nghiệm khắc chữ Tráng lớp parafin lên k lấy đinh nhọn viÕt lªn tÊm kÝnh mét nhá Ýt giät axit H2SO4 đậm đặc cho rÃnh chữ, sau rắc bột CaF2 Đặt quì xanh chặn ngang lên kính, l khác đậy lên Khi quì chuyển sang m nhúng vào n-ớc nóng, sau bóc lớ thấy nét chữ lên kính 65 GV giải thích thí GV: Nh- v nghiệm: có t-ợng mòn thủy xảy thành tác dụng v phần thủy tinh chứa thủy Si02 Các PTP- sau: phần t - CaF2+H2SO4®-> CaSO4+2HF - SiO2+4HF-> SiF4+ 2H2O Chun tiÕp: Víi tính chất lý hóa học nh- Flo cã øng dơng g× thùc tiƠn ? ta xÐt - Giáo dục t- t-ởng: IV ứng dụng Thuyết trình thông báo Gọi học s Flo hợp chất - Dung dịch NaF loÃng làm đọc c flo có nhiều ứng thuốc chống sâu khác tãm t dơng thùc tiƠn - §iỊu chÕ chÊt dẻo sợi tổng hợp Ví dụ: Teflor (-CF- CF2)n, CFC(CF2 Cl2, CF3Cl) Cñng cè Cñng cè ba møc độ: Học sinh trung bình, khá- giỏi - Đối với học sinh yếu: HÃy nhắc lại tính chất lý hãa häc cđa flo - §èi víi häc sinh trung bình: HÃy nêu tính chất hóa học để chứng minh flo chất ôxi hóa mạnh - Đối với học sinh giỏi: Tại nói flo chất ôxi hóa mạnh HÃy giải thích chøng minh Bµi tËp vỊ nhµ Bµi 1, 2, trang 86 - 87 SGK 10 NguyÔn CÈm Anh 43A Hãa 65 TiÕt 54: Axit H2S04 I Mơc ®Ých yêu cầu Kiến thức bản: - Nắm vững H2SO4 loÃng axit mạnh - H2SO4 đặc nóng chất oxi hóa mạnh, oxi hóa đ-ợc kim loại sau H dÃy hoạt động hóa học kim loại nhiều phi kim Kỹ kỹ xảo: - Quan sát giải thích t-ợng thí nghiệm - Biết cách pha loÃng, hòa tan, nhận biết H2S04 - Cân ph-ơng trình phản ứng - Giải tập điều chế H2SO4 Phát triển t- duy: - Biết phân tích, tổng hợp so s¸nh H2S04 víi c¸c chÊt axit kh¸c, so s¸nh axit H2S04 đặc loÃng - Từ đặc điểm cấu tạo suy tÝnh chÊt hãa häc – øng dông Giáo dục t- t-ởng: - Quy luật l-ợng đổi chất ®ỉi - H2S04 cã nhiỊu øng dơng cc sèng, sản xuất - ý thức bảo vệ môi tr-ờng, chống ô nhiễm môi tr-ờng giảm l-ợng m-a axit việc thu hồi khí thải nhà máy hóa chất II- Đồ dùng dạy học - Sách giáo viên, sách giáo khoa, sách tập hóa 10 tài liệu tham khảo có liên quan - Dụng cụ, hóa chất thí nghiệm - Bảng biểu III- Ph-ơng pháp giảng dạy - Nêu vấn đề đàm thoại ơrixtic kết hợp với thuyết trình sử dụng ph-ơng tiện trực quan ( thí nghiệm nêu vấn đề) IV Các b-ớc lên lớp ổn định lớp Nguyễn Cẩm Anh 43A Hóa 65 Hỏi cũ Câu hỏi 1: HÃy so sánh tính chất hóa học ôxit SO2 SO3? Câu hỏi 2: Viết ph-ơng trình phản øng biĨu diƠn d·y biÕn hãa sau: S -> SO2 -> SO3 -> H2SO4 H2S GV nhận xét câu trả lời học sinh cho điểm Chuyển tiếp: Chúng ta đà nắm đ-ợc tính chất chung axit đà tìm hiểu kỹ axit HCl Hôm nghiên cứu axit quan trọng axit H2SO4 Axit H2SO4 loÃng đặc có tính chất gì, có giống với axit HCl không? Tại lại có tính chất đó? Mời em xét sang tiết 54: Axit H2 SO4 NguyÔn CÈm Anh 43A Hãa 65 Tiết 54 Giảng Mục đích Nội dung HS u Giíi thiƯu néi dung d¹y häc míi - Cần nhớ tính chất vậ lý H2S04 Ph-ơng pháp HS trung bình HS giỏi I Tính chất vật lý Thuyết trình thông báo GV gọi em học Thuyết trình+ đàm - Chất lỏng không màu sánh nhsinh đứng dậy đọc tính thoại dầu thực vật không bay hơi, không chất vật lý sau cho GV: Vì H2S04 mïi d= 1,86g/ml,ts= 3370C mét em tãm t¾t lại đ-ợc dùng để làm khô - Tan vô hạn n-íc, táa nhiỊu - GV l-u ý c¸ch pha mét sè chÊt nhiƯt lo·ng axit GV: T¹i khkhi pha - Đ-ợc dùng để làm khô số loÃng H2S04 đ không - Kỹ pha chất đ-ợc rót H20 vào axit? loÃng axit H2S04 - Nguyên tắc pha loÃng: nhỏ từ từ đặc axit đặc vào n-ớc Chuyển tiÕp: Axit H2S04 lµ mét axit cã nhiỊu øng dơng thực tế rẻ tiền Vậy tính chÊt hãa häc cđa nã nh- thÕ nµo? chóng ta sÏ t×m hiĨu xem tÝnh chÊt hãa häc cđa nã có khác so với axit thông th-ờng? - Ôn tập tính chất II Tính chất hóa học Đàm thoại ôn tập chung axit, áp H2S04 axit mạnh GV nhắc lại tính chất Đàm thoại «n tËp GV: Axit H2S04 lµ mét dơng vµo axit + Làm quì tím hóa đỏ axit mạnh, viết Gọi học sinh đứng axit nh- nào? Lấy H2S04 + Phản ứng với Bazơ dậy nhắc lại tính chất ví dụ chứng minh PTP- axit - Kỹ cân H2S04+ 2Na0H -> Na2S04+ 2H20 H2S04 axit mạnh, áp dụng với phản ứng H2S04+ Cu(0H)2-> Cu S04+ 2H20 axit H2S04 NguyÔn CÈm Anh 43A Hãa 65 H2S04+ Mg0 -> Mg S04+ H20 +Ph¶n øng víi mi: §iỊu kiƯn cđa H2S04+ BaCl2-> BaS04 + 2HCl phản ứng trao đổi H2S04+CaC03-> CaS04 +H20+C02 + Phản ứng víi kim lo¹i tr-íc H2 Zn+ H2S04 l-> ZnS04+ H2 -Kết luận: Kim loại đứng tr-ớc Hyđro th-ờng đ-a số ôxi hóa thấp H2S04 đặc H2S04 đặc chất ôxi hóa Kỹ quan sát mạnh giải thích thí a tác dụng với kim loại nghiệm 2H2S04 ®n + Cu-> CuS04+ S02+ 2H20 Ngun CÈm Anh 43A Hóa GV đ-a PTPƯ, đề Gọi em học sinh nghị học sinh cân lấy ví dụ chứng minh Thuyết trình diễn giải Cho HS cân ph-ơng trình phản ứng Thuyết trình + chứng minh thí nghiệm Làm thí nghiệm Cu tác dụng với H2S04 đặc GV viết PTPƯ cho học nóng sinh cân GV: Ta thấy dung dịch sau phản ứng có màu xanh, cã khÝ mïi xèc bay VËy dung dÞch chất gì? khí mùi sốc? Viết ph-ơng trình phản ứng 65 GV: điều kiện để phản ứng muối axit xảy ra? Lấy ví dụ GV: với kim loại có nhiều hóa trị tác dụng với axit H2SO4 loÃng đ-a số ôxi hóa nh- nào? Sử dụng ph-ơng pháp dạy học nêu vấn đề: đàm thoại gợi mở +ph-ơng pháp thí nghiệm nghiên cứu GV: tiÕn hµnh thÝ nghiƯm -TN1: Cu+ H2S04 lo·ng -TN2: Cu+H2S04 đặc Sau thí nghiệm dùng cánh hoa hồng để miệng ống nghiệm 2Fe+6H2S04 đn -> Fe2(S04)3+3S02+6H20 H2S04đặc nguội thụ động với Fe, Al b Tác dụng với phi kim C+ H2SO4 -> CO2+ H2O+SO2 c.Víi hỵp chÊt hữu -Chiếm n-ớc nghiều hợp chất hữu C12H22011+ H2S04® -> 12C+11H20 Ngun CÈm Anh 43A Hãa GV: yêu cầu học sinh quan sát t-ợng viết PT phản ứng GV: Khi cho Fe tác GV: Tiến hành thí dụng với H2S04đn, tạo nghiệm muối sắt (III) vµ khÝ Cho mét mÈu Fe vµo èng nghiƯm đựng S02 Viết PTP- H2S04đ HÃy mô tả t-ợng giải GV: Viết PTP- cho thích thí nghiệm học sinh cân GV:Tại H2S04 lại PTPthụ động víi Fe vµ Al? GV: Cho mét mÈu Khi cho C tác dụng với than vào dung dịch H2S04đ tạo thành S02 H2S04 đn HÃy quan sát t-ợng? Viết C02 Viết PTPPTP-Ph-ơng pháp nêu vấn đề: 65 -GV: Nhấn mạnh liên hệ thực tế H2S04đ hấp thụ mạnh n-ớc nên th-ờng đ-ợc dùng để làm khô khí không t-ơng tác với Nó lấy n-ớc nhiều hợp chất hữu nh-: đ-ờng, xenlulôzơ biến chúng thành cacbon H2S04 làm bỏng da II.Củng cố khái quát hóa kiến thức thu đ-ợc - Tính chất ôxi hóa H2S04 đ-ợc thể tính chất toàn phân tử III.Kết luận: -Axit H2S04loÃng axit mạnh điển hình - Axit H2S04 đặc nóng chất ôxi hóa mạnh -Thuyết trình thông báo GV:Cho H2SO4 đặc nhỏ vào tờ giấy, sau 35 phút,hÃy quan sát t-ợng GV: HÃy giải thích sao? GV: Tính chất ôxi hóa H2S04 đ gây nên nguyên tố nào? GV: Từ tính chất hóa học H2S04 em có kết luận gì? Củng cố: - Đối với học sinh yếu: HÃy nhắc lại tính chất axit H 2S 04 đặc loÃng - Đối với học sinh trung bình:HÃy nêu tính chất hóa học để chøng minh axit H 2S 04 lµ mét chÊt oxi hóa mạnh - Đối với học sinh khá- giỏi:Tại nói axit H2S04 đặc chất oxi hóa mạnh? 5.Bài tập củng cố : -HÃy so sánh tính chất hãa häc cđa HCl vµ H 2S 04 - ViÕt ph-ơng trình phản ứng Fe, C, KMnO4 + FeSO4 tác dụng với H 2S 04 Bài tập vỊ nhµ Bµi 1, 2,5, 6, Trang 101, 102 s¸ch gi¸o khoa 10 Ngun CÈm Anh 43A Hãa 65 NguyÔn CÈm Anh 43A Hãa 65 TiÕt 55:Axit H2S04 I- Mục đích, yêu cầu Kiến thức - Nắm đ-ợc đặc điểm, tính chất ứng dụng muối sunfat Kỹ năng, kỹ xảo - Biết c¸ch nhËn biÕt gèc sunfat Ph¸t triĨn t- - Biết phân tích tổng hợp so sánh Gi¸o dơc t- t-ëng - C¸c mi H2S04 cã nhiỊu ứng dụng thực tiễn II- Đồ dùng dạy học Sách giáo khoa giáo án III Ph-ơng pháp giảng dạy Thuyết trình + đàm thoại gợi mở IV Các b-ớc lên lớp 1.ổn định lớp Kiểm tra cị Nªu tÝnh chÊt hãa häc cđa H2S04? LÊy vÝ dụ chứng minh Giáo viên gọi học sinh lên bảng trả lời sau nhận xét làm cho điểm Chuyển tiếp: tiết tr-ớc em đà đ-ợc tìm hiểu kỹ tính chất vật lý nh- tÝnh chÊt hãa häc cđa H2S04, thÕ cßn mi sao? Có đặc điểm thành phần, tính chất ứng dụng? Cách nhận biết nh- nào? Câu hỏi đ-ợc giải đáp xÐt sang tiÕt cđa bµi Axit sunfuric TiÕt 55: Axit H2S04 Giảng Nguyễn Cẩm Anh 43A Hãa 65 NguyÔn CÈm Anh 43A Hãa 65 LuËn văn tốt nghiệp Mục đích Chuyên ngành PPGD hoá học Nội dung HS yếu Thuyết trình thông báo: Vì axit H2S04 axit hai lần axit nên có khả tạo hai loại muối là: muối trung hòa muối axit Ph-ơng p HS trung Đàm thoại tái axit có nguyên tử H th muối, nhi nguyên tử H th loại muối V t¹o mÊy lo¹ I Giíi thiƯu cho HS II Mi cđa Axit néi dung míi Sunfuric -HS cÇn nhí cách phân a Phân loại loại muối tên gọi Axit H2S04 t¹o hai cđa chóng gèc axit - HS04: Hyđrôsunfua( muối axit) - S04: sunfat(muối trung hòa) Ví dơ: NaHS04 Na2S04 - Gi¸o dơc t- t-ëng: b øng dụng Thấy đ-ợc tầm quan Thuyết trình thông báo Cho HS đứng Có nhiều ứng trọng muối s¸ch gi¸o khoa dơng thùc tÕ sunfat cc sống Ví dụ: CuS04 đ-ợc em khác tóm t sản xuất dùng để mạ đồng kim loại Thuyết trình diễn giải H-ớng dẫn họ c Tính tan: Hầu hết dụng bảng tính tan trừ BaS04 kết từ cho biết tủa, CaS04 PbS04 muối s Ýt tan VËy ®Ĩ nhËn biÕt gèc Sunfat ng-êi ta sử dụng ph-ơng pháp hóa học gì? Ta sang IV: n Rèn luyện kỹ kỹ IV Nhận biết gốc Thuyết trình diễn giải: Đàm thoại: xảo: NhËn biÕt gèc sunfat Chóng ta sÏ dïng GV: H·y nêu sunfat Dùng dung dịch muối dung dịch muối Bari ph¸p nhËn biÕ Bari tan tan cho t¸c dơng víi chÊt bÊt kú? VÝ dơ: H2S04+ BaCl2-> axit hc mi tan GV: Từ bảng t BaS04+ 2HCl khác để nhận biết hÃy cho b Na2S04+ BaCl2-> Giáo viên viết ph-ơng ph-ơng pháp n BaS04+ 2NaCl trình phản ứng gọi gốc sunfat học sinh cân bằngphản ứng 4.Củng cố GV: hÃy nêu tính chất vật lý tính chÊt hãa häc cđa H2S04 GV: h·y nªu tÝnh tan muối sunfat ph-ơng pháp nhận biết gốc sunfat Bài tập củng cố Một hỗn hợp gồm Na2S04 K2S04 đ-ợc trộn theo tỷ lệ mol 1:2 Hòa tan hỗn hợp vào 102g n-ớc đ-ợc dung dịch A cho 1664g dung dịch BaCl2 10% vào Vinh 2006 Nguyễn Cẩm Anh-43A Hoá Luận văn tốt nghiệp Chuyên ngành PPGD hoá học dung dịch A, lọc bỏ kết tủa thêm H2S04 d- vào dung dịch n-ớc lọc thu đ-ợc 46,6g kết tủa.HÃy: a Viết PT phản ứng b Tính nồng độ % Na2S04 K2S04 dung dịch ban đầu HÃy phân biệt chất sau ph-ơng pháp hóa học CuS04, (NH4)2 S04, MgS04, BaS04, Al2 (S04)3 3.Từ muối ăn ,quặng pirit sắt ,không khí, n-ớc chất xúc tác thích hợp hÃy viết ph-ơng trình phản ứng điều chế: Fe2(S04)3, Na2S04, NaHS03, NaHS04 Bµi tËp vỊ nhµ:Bµi 3,4,7 trang 102 SGK 10 Vinh 2006 Ngun CÈm Anh-43A Ho¸ ... trình lựa chọn ph-ơng pháp dạy học phù hợp với mục đích- nội dung đối t-ợng dạy học nâng cao hiệu giảng hoá học V Cái đề tài: - Làm rõ mối quan hệ mục đích- nội dung- ph-ơng pháp nội dung dạy học. .. II: Quy trình lựa chọn ph-ơng pháp dạy học phù hợp với mục đích, nội dung đối t-ợng dạy học để nâng cao hiệu lên lớp 29 Các yếu tố chi phối ph-ơng pháp dạy học giảng hoá học 29 2.1.1 Mục đích d¹y... pháp Grap dạy học Tuy nhiên việc sâu nghiên cứu yếu tố chi phối ph-ơng pháp dạy học, đề xuất ph-ơng pháp dạy học phù hợp với mục đích- nội dung đối t-ợng dạy học để nâng cao hiệu giảng hoá học ch-a