PHẦN MỞ ĐẦU
Lí do chọn đề tài
“Non sông Việt Nam sẽ trở nên tươi đẹp và dân tộc Việt Nam sẽ vươn tới đài vinh quang, một phần lớn nhờ vào công học tập của các em.” Đây là niềm tin và kỳ vọng của Bác Hồ gửi gắm cho thế hệ trẻ trong bức thư nhân ngày khai trường, thể hiện sự tin tưởng vào tương lai của đất nước qua sự nỗ lực của những người làm công tác giáo dục.
Để không phụ niềm tin tưởng của Người, tôi đã xác định rằng việc dạy học giống như trồng cây, cần chăm sóc và nuôi dưỡng để đạt được kết quả tốt Điều này đòi hỏi giáo viên, đặc biệt là giáo viên chủ nhiệm, phải nỗ lực hết mình với trách nhiệm và tình yêu nghề.
Một giáo viên chủ nhiệm tốt không chỉ dạy kiến thức mà còn cần thấu hiểu tâm tư, tình cảm và nguyện vọng của học sinh Họ đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giáo dục và rèn luyện kỹ năng sống cho các em ngay từ bậc Tiểu học.
Công tác chủ nhiệm lớp không hề đơn giản, gặp nhiều khó khăn, nhưng với lòng yêu nghề và tinh thần trách nhiệm, tôi đã duy trì sĩ số 100% và nâng cao chất lượng giáo dục hàng năm Những thành tích này không chỉ là kết quả cá nhân mà còn là động lực để tôi không ngừng học hỏi và hoàn thiện bản thân, trở thành một tấm gương sáng và người dẫn đường tận tâm cho học sinh Tôi mong muốn giúp các em phát triển toàn diện, chuẩn bị hành trang vững chắc cho tương lai Để nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm, tôi đã quyết định nghiên cứu đề tài “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm lớp 1A trường tiểu học Bế Văn Đàn.”
Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài
Tôi nghiên cứu đề tài này nhằm nâng cao chất lượng giáo dục và tích lũy kinh nghiệm cá nhân thông qua việc tìm hiểu vai trò và trách nhiệm của giáo viên chủ nhiệm Đề tài tập trung vào thực trạng công tác chủ nhiệm lớp tại trường tiểu học Bế Văn Đàn, đồng thời bồi dưỡng các kỹ năng sống cơ bản cho học sinh Bên cạnh đó, tôi cũng đưa ra một số giải pháp và biện pháp mới để cải thiện hiệu quả công tác chủ nhiệm lớp 1.
Để xây dựng mục tiêu, chương trình và kế hoạch năm học hiệu quả, cần nắm vững tình hình chung của lớp và tình hình cụ thể của từng học sinh Việc này giúp tổ chức giáo dục phù hợp với đặc điểm riêng của lớp.
Nghiên cứu dựa trên lý luận và thực tiễn một cách khoa học nhằm đề xuất các biện pháp hiệu quả để nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm ở bậc Tiểu học.
Trong bài viết này, chúng tôi trình bày một số giải pháp và biện pháp đã được thực nghiệm trên học sinh các lớp 1A trong năm học 2018 – 2019, 1B năm học 2019 – 2020, và 1A năm học 2020 – 2021 Những giải pháp này liên quan đến công tác giáo viên chủ nhiệm của khối lớp Một tại trường Tiểu học Bế Văn Đàn, xã EaTân, huyện Krông Năng, tỉnh Đăk Lăk.
4 Giới hạn phạm vi nghiên cứu Đề tài của tôi chỉ hướng vào những tồn tại và giải pháp, biện pháp giúp giáo viên chủ nhiệm nâng cao hiệu quả, hoàn thành tốt công tác chủ nhiệm lớp 1.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu tài liệu Điều tra thống kê.
PHẦN NỘI DUNG
Thực trạng
Trường Tiểu học Bế Văn Đàn, thành lập năm 2007, tọa lạc trên một quả đồi tại thôn Ea Chiêu, là trung tâm của ba thôn Ea Tưn, Thanh Cao và Ea Chiêu Với khuôn viên rộng rãi và thoáng mát, trường tạo điều kiện thuận lợi cho các em học sinh hiếu học, chăm ngoan và biết vâng lời thầy cô giáo.
Các cấp chính quyền địa phương quan tâm đến sự nghiệp giáo dục của xã nhà.
Cơ sở vật chất được trang bị đầy đủ, mỗi lớp học có một phòng riêng Đội ngũ giáo viên trẻ, năng động và tâm huyết với nghề Sự phát triển của công nghệ thông tin cùng với việc nhiều gia đình đã có internet giúp tăng cường sự liên lạc giữa gia đình, nhà trường và giáo viên chủ nhiệm.
Kinh tế của nhiều gia đình học sinh gặp khó khăn, khiến cha mẹ phải vất vả lo toan cho cuộc sống, dẫn đến việc chăm sóc con cái không được chú trọng Nhiều học sinh dân tộc vào lớp Một nhưng chưa qua mẫu giáo, trong khi giá cả thị trường giảm sâu và cây tiêu chết, khiến cha mẹ phải rời xa gia đình để kiếm sống Điều này khiến các em phải sống nhờ ông bà, thiếu thốn tình cảm và sự hỗ trợ từ cha mẹ Giáo viên chủ nhiệm cần gần gũi và yêu thương các em hơn để bù đắp tình cảm Học sinh còn gặp khó khăn trong việc di chuyển đến trường, với nhiều em phải đi trên đường đất lầy lội và bụi bặm Đời sống của giáo viên cũng đầy khó khăn, đặc biệt là những giáo viên trẻ mới lập gia đình, phải lo lắng cho con cái trong khi kinh tế còn hạn chế, điều này ảnh hưởng đến chất lượng giảng dạy.
Lớp Một là giai đoạn đầu của Tiểu học, nơi trẻ em còn bỡ ngỡ với việc chuyển từ hoạt động chơi sang học tập, thường cảm thấy sợ hãi khi lần đầu đến trường Các em chưa phát triển đầy đủ về tư duy tình cảm và nhận thức, với nền tảng khác nhau do xuất thân từ nhiều gia đình khác nhau Môi trường học đường nghiêm túc với quy định chặt chẽ khiến các em cảm thấy không thoải mái như ở mẫu giáo Tư duy của trẻ ở giai đoạn này rất cảm tính và dễ tổn thương, ham hiểu biết nhưng chưa phân biệt được đúng – sai, dễ hình thành thói quen không tốt Trình độ nhận biết mặt chữ cũng không đồng đều và một số phụ huynh chưa quan tâm đến việc học của con Sự hòa đồng giữa các em còn hạn chế, khiến nhiều giáo viên ngần ngại nhận lớp Một do áp lực và trách nhiệm nặng nề của nghề, bao gồm việc vừa dạy học vừa chăm sóc các em.
Năm học 2020 – 2021, tôi được giao nhiệm vụ làm giáo viên chủ nhiệm lớp 1A với 18 học sinh, trong đó có 8 em là học sinh dân tộc, chiếm hơn 40% Lớp có hai học sinh nam cá tính thường xuyên gây mất trật tự và học yếu, đặc biệt em Chung có hoàn cảnh khó khăn, là học sinh lưu ban, sống với bà nội do bố mẹ đi làm xa Nhiều em khác cũng gặp khó khăn trong việc học tập do thiếu góc học tập và sự quan tâm từ gia đình, dẫn đến việc quên sách vở và đồ dùng học tập Một số em chưa tích cực trong việc học và tham gia các hoạt động lớp Với vai trò giáo viên chủ nhiệm, tôi đối mặt với thách thức tạo ra môi trường học tập nghiêm túc nhưng thân thiện, giúp học sinh hòa đồng, yêu thích đến trường và phấn đấu học tập Để đạt được điều này, tôi đã đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục và phát triển tập thể lớp thành một tập thể xuất sắc.
Nội dung và hình thức của giải pháp, biện pháp để giải quyết vấn đề và nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm lớp
3.1 Mục tiêu của giải pháp, biện pháp
Giáo viên chủ nhiệm cần nắm rõ đặc điểm tình hình lớp học để xây dựng kế hoạch và chỉ tiêu phấn đấu phù hợp Việc khắc phục những điểm yếu sẽ giúp hình thành nề nếp tốt, thực hiện nghiêm túc nội quy trường và lớp học, từ đó nâng cao chất lượng học tập.
Với tầm nhìn và sứ mệnh của người làm công tác chủ nhiệm, tôi luôn trăn trở về việc tạo ra một môi trường học tập tốt nhất cho học sinh Điều quan trọng là giúp trẻ cảm nhận được sự quan tâm từ thầy cô và gia đình, đồng thời phát triển những kỹ năng cần thiết cho các lớp học tiếp theo và cho tương lai của các em.
Sau nhiều năm làm Giáo viên chủ nhiệm, tôi không ngừng nâng cao kiến thức và phẩm chất của bản thân, vừa là người thầy, vừa là người mẹ, người hướng dẫn và động viên học sinh Tôi luôn nỗ lực giúp các em tiến bộ và cải thiện chất lượng giáo dục trong lớp học Để đạt được điều này, tôi đã nghiên cứu và áp dụng nhiều giải pháp hiệu quả.
3.2 Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp
*Giải pháp 1: Thu thập và xử lí thông tin:
Để hoàn thành tốt nhiệm vụ giáo viên chủ nhiệm và đề ra các biện pháp giáo dục hiệu quả, việc hiểu rõ thông tin về từng học sinh là rất quan trọng Ngay từ đầu năm học 2020-2021, tôi đã tiến hành tìm hiểu về xuất thân và hoàn cảnh gia đình của học sinh trong lớp để nắm bắt tình hình sống của các em Do đó, tôi đã lập bảng thông tin học sinh để hỗ trợ công tác này.
BẢNG THÔNG TIN HỌC SINH
1.Họ tên học sinh : 2.Năm sinh: 3.Giới tính: 4.Dân tộc: 5.Nơi sinh
7.Khuyết tật 8.Họ và tên cha
Số điện thoại 9.Nghề nghiệp
Số điện thoại của em là Em hiện đang làm nghề và là con thứ trong gia đình Em sống chung với và hoàn cảnh gia đình em thuộc loại (khá giả, khó khăn, cận nghèo, hộ nghèo, ) Năng khiếu và sở thích của em là Em có một góc học tập ở nhà và những điều em yêu thích bao gồm Tuy nhiên, em cũng có những điều lo sợ như Gia đình em cư trú tại
Nhờ vào việc tìm hiểu thông tin cơ bản về từng học sinh, tôi có thể nắm rõ gia cảnh, chỗ ở, đời sống kinh tế, nền tảng giáo dục gia đình, trình độ văn hóa và nghề nghiệp của cha mẹ, cũng như mức độ quan tâm của họ đối với việc học của con Bên cạnh đó, tôi cũng hiểu rõ các đặc điểm sức khỏe thể chất và tinh thần, năng khiếu, và tính cách của các em, từ đó xây dựng kế hoạch giảng dạy và bồi dưỡng phù hợp.
Dựa trên thông tin thu thập được, tôi đã xác định các thuận lợi và thách thức trong công tác chủ nhiệm Tôi tiến hành đánh giá và phân loại học sinh, từ đó xây dựng chương trình rèn luyện và học tập riêng cho từng nhóm để phát huy điểm mạnh và khắc phục thiếu sót Mục tiêu là tạo sự phát triển đồng đều trong lớp, giúp học sinh không cảm thấy thua kém bạn bè Kế hoạch chủ nhiệm sẽ được lập dựa trên nhiệm vụ năm học của ngành và trường, đồng thời tham gia đầy đủ các hoạt động của Trường, Đội và Sao.
Nhằm mang đến sự phát triển toàn diện cho học sinh về trí tuệ, thể chất, nhân cách và tình cảm, việc tìm hiểu thông tin cá nhân đã hỗ trợ tôi rất nhiều trong công tác giảng dạy Điều này đặc biệt quan trọng trong việc bồi dưỡng những em có năng khiếu đặc biệt, giúp các em phát huy khả năng của bản thân, đồng thời tôi cũng chú trọng hơn đến những học sinh có hoàn cảnh khó khăn, sức khỏe yếu hoặc gặp nhiều khiếm khuyết.
Tôi đã kiện toàn ban cán sự lớp gồm lớp trưởng, lớp phó học tập, lớp phó văn thể mỹ và các tổ trưởng, đồng thời sắp xếp chỗ ngồi hợp lý cho học sinh Cụ thể, tôi xen kẽ học sinh nam và nữ, cũng như đảm bảo sự cân bằng giữa các học sinh có học lực tốt và trung bình Những học sinh thấp bé được ngồi ở bàn đầu, trong khi học sinh cao hơn ngồi phía sau, ưu tiên cho những em có bệnh về mắt hoặc tai được ngồi ở các dãy bàn trên để thuận tiện cho việc học Tôi sẽ thay đổi chỗ ngồi định kỳ hàng tháng nhằm đảm bảo sự công bằng trong điều kiện học tập, giúp mọi học sinh cảm thấy được quan tâm và bình đẳng Ngoài ra, tôi sẽ theo dõi và điều chỉnh chỗ ngồi ngay khi phát hiện bất kỳ sự không hợp lý nào.
Việc bầu chọn và xây dựng đội ngũ cán sự lớp là nhiệm vụ quan trọng khi tiếp nhận lớp, đặc biệt là với học sinh lớp Một còn nhỏ và nhút nhát Trong các lớp trên, ban cán sự có thể được bầu chọn bởi học sinh hoặc do giáo viên lựa chọn dựa trên nguyện vọng của các em Tuy nhiên, giáo viên chủ nhiệm cần quan sát và lựa chọn những học sinh có khả năng để khuyến khích tham gia Đồng thời, tôi cũng tạo cơ hội cho những em tự tin, mạnh dạn và có năng lực tự ứng cử nếu các em cảm thấy đủ khả năng đảm nhận vai trò này Đội ngũ cán sự có thể thay đổi theo kỳ để tất cả học sinh đều có cơ hội thể hiện bản thân.
Tôi đã khuyến khích học sinh tự nêu ra các quy định cần thiết khi đến lớp, từ đó xây dựng nội quy lớp học như đi học đúng giờ, đoàn kết, lễ phép, không vứt rác bừa bãi, hăng hái phát biểu, không ăn quà vặt, không nói chuyện riêng và bảo vệ tài sản chung Vì học sinh lớp Một chưa thể ghi chép lại nội quy, tôi đã cố gắng truyền đạt một cách đơn giản, dễ hiểu để các em có thể nhớ Thêm vào đó, tôi đã in nội quy ra giấy và phát cho từng em mang về nhà, nhằm giúp gia đình phối hợp nhắc nhở các em thực hiện nghiêm túc các quy định này.
Cách làm này đã mang lại kết quả tích cực, với nề nếp trường lớp và phong trào thi đua của lớp Sao nhi đồng được cải thiện rõ rệt Tuy nhiên, để đạt hiệu quả cao hơn, tôi đã quyết định đưa ra thêm những giải pháp mới nhằm nâng cao ý thức tự quản của lớp.
*Giải pháp 2: Xây dựng, thực hiện kế hoạch chủ nhiệm lớp. a Xây dựng kế hoạch chủ nhiệm lớp
Sau khi hoàn thiện tổ chức lớp, tôi bắt đầu xây dựng kế hoạch chủ nhiệm lớp dựa trên các tiêu chí từ nhiệm vụ năm học của ngành, trường, liên đội và các bộ phận liên quan Kế hoạch lớp sẽ bao gồm các nội dung cụ thể nhằm đảm bảo thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ đề ra.
- Duy trì sĩ số HS :
- Danh hiệu thi đua của lớp:
- Đánh giá học sinh về kiến thức:
- Đánh giá học sinh về năng lực :
- Đánh giá học sinh về phẩm chất :
- Tỉ lệ học sinh đạt vở sạch, chữ đẹp:
- Học sinh đạt danh hiệu khen thưởng:
- Công tác lao động, từ thiện:
Dựa trên các nội dung đã đề cập, tôi đã xây dựng kế hoạch cho lớp học theo tuần, tháng, kỳ và năm Trong quá trình thực hiện, cô và trò sẽ cùng nhau nhắc nhở, động viên và góp ý để rút kinh nghiệm, nhằm đảm bảo kế hoạch chủ nhiệm lớp được thực hiện hiệu quả.
Người giáo viên chủ nhiệm cần là tấm gương sáng về đạo đức, tác phong và sự học hỏi để nâng cao nghiệp vụ, đồng thời tuân thủ quy định của nhà nước Để tập thể lớp phát triển, mỗi buổi học và bài giảng cần sự nỗ lực từ cả giáo viên và học sinh Giáo viên phải yêu nghề, yêu trẻ, coi học sinh như con, và thể hiện sự tận tâm, bao dung, nhân ái Điều này thể hiện qua việc tự học, tự tu dưỡng phẩm chất đạo đức và trau dồi tính tự giác, từ đó truyền cảm hứng học hỏi và những phẩm chất cao quý cho học sinh.