Lí do ch ọn đề tài
Văn học thiếu nhi là một bộ phận không thể thiếu trong dòng chảy văn học
Văn học thiếu nhi Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong giáo dục và bồi dưỡng tâm hồn, nhân cách trẻ em ở mọi lứa tuổi Đến nay, lĩnh vực này đã đạt được nhiều thành tựu đáng ghi nhận với sự góp mặt của đội ngũ nhà văn đông đảo và đa dạng về độ tuổi, phong cách Những tác giả nổi bật như Tô Hoài, Phạm Hổ, Trần Hoài Dương, Trần Đăng Khoa, Nguyễn Nhật Ánh, Phan Hồn Nhiên, Hoàng Dạ Thi và Nguyễn Ngọc đã không ngừng tìm tòi, khám phá và đổi mới tư duy, mang đến những tác phẩm phong phú, góp phần định hình nhân cách cho thế hệ trẻ.
Nguyễn Ngọc Thuần và các nhà văn viết cho thiếu nhi không ngừng sáng tạo và khám phá những đề tài mới, nhằm đáp ứng nhu cầu thưởng thức của độc giả trẻ Họ thành công trong việc thể hiện suy nghĩ và cảm xúc hồn nhiên của trẻ thơ, đồng thời truyền tải những bài học giáo dục mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc.
Nguyễn Nhật Ánh là một trong những tác giả nổi bật nhất viết cho thiếu nhi, được xem như một hiện tượng văn học Ông là một cây bút tài năng với nỗ lực không ngừng trong việc đổi mới tư duy và nghệ thuật Mỗi tác phẩm của ông đều mang đến ấn tượng mới mẻ cho độc giả, với giọng văn hài hước nhẹ nhàng và khả năng phân tích tâm lý sâu sắc Sáng tác của ông không chỉ thu hút trẻ em mà còn chạm đến những ai từng là trẻ em Ông đã có nhiều đầu sách kỷ lục về lượng phát hành và nhận được nhiều giải thưởng trong nước cũng như quốc tế Nguyễn Nhật Ánh là một trong số ít tác giả được các em yêu quý và mong đợi, góp phần quan trọng vào sự đổi mới văn học thiếu nhi Việt Nam trong nhiều năm qua.
Sau năm 1975, các nhà văn Việt Nam đã khéo léo sử dụng hồi ức, đặc biệt là hồi ức về tuổi thơ, làm nguồn cảm hứng sáng tác, mang đến nhiều xúc cảm sâu sắc.
Tuổi thơ là giai đoạn quan trọng trong cuộc đời mỗi người, ảnh hưởng đến nhân cách và hình thành kỷ niệm Những ký ức ngây thơ và vụng dại càng xa càng trở lại trong hiện tại Văn chương không chỉ sử dụng hồi ức như một chất liệu mà còn là cách để chiêm nghiệm và nhận thức về quá khứ, thể hiện cái tôi sâu sắc Sáng tác của Nguyễn Nhật Ánh cũng phản ánh dòng chảy này, mang đến những trải nghiệm và cảm xúc từ tuổi thơ.
Trong tác phẩm của Nguyễn Nhật Ánh, hồi ức, đặc biệt là về tuổi thơ, đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối với quá khứ Việc tìm về những kỷ niệm xưa không chỉ mang lại sự vô tư mà còn giúp con người trở về với bản chất thơ dại của mình Hành trình này không chỉ là một mục tiêu mà còn là quá trình tự chiêm nghiệm, suy ngẫm về thời gian đã qua với cái nhìn sâu sắc hơn Chính điều này có thể là lý do khiến tác phẩm của ông luôn được yêu mến và ghi dấu trong lòng nhiều thế hệ độc giả.
Truyện của Nguyễn Nhật Ánh để lại ấn tượng sâu sắc với những trang văn hóm hỉnh và ý nghĩa nhân sinh phong phú Nhận thức rõ tầm ảnh hưởng của tác giả đối với văn học thiếu nhi, chúng tôi quyết định lựa chọn đề tài này để khám phá sâu hơn.
Hồ ước tươi trong sáng tác cho thiếu nhi của Nguyễn Nhật Ánh thể hiện giá trị nhân văn và thẩm mỹ sâu sắc, đồng thời giải thích sức sống mãnh liệt của tác phẩm trong lòng độc giả.
L ị ch s ử v ấn đề
Xuất hiện trên văn đàn hơn hai mươi năm, Nguyễn Nhật Ánh đã làm phong phú thêm văn học thiếu nhi Việt Nam Từ thập niên 90, ông trở thành một "hiện tượng tác giả", thu hút sự chú ý của giới nghiên cứu và phê bình Nhiều bài viết trên báo, tạp chí, và các luận văn đã phân tích và đánh giá tác phẩm của ông từ nhiều góc độ khác nhau.
Nghiên cứu của Lã Thị Bắc Lý về truyện viết cho thiếu nhi sau năm 1975 tập trung vào tác phẩm của Nguyễn Nhật Ánh, đặc biệt là bộ sách Kính vạn hoa Bộ truyện này được xem như một minh chứng rõ nét cho sự đổi mới trong thể loại truyện thiếu nhi tại Việt Nam sau thời kỳ này.
Năm 1975 đánh dấu sự chuyển mình trong đề tài, quan niệm về con người và nghệ thuật trong văn học Trong bài viết "Cảm nhận về văn học thiếu nhi Việt Nam đầu thế kỉ XXI", tác giả nhấn mạnh Nguyễn Nhật Ánh như một trong những "nhà văn giao thời của hai thế kỉ" và là "tác giả tiêu biểu nhất của văn học thiếu nhi Việt Nam những năm cuối thế kỉ XX".
Năm 2013, cuốn sách "Nguyễn Nhật Ánh – hoàng tử bé trong thế giới tuổi thơ" do Lê Minh Quốc biên soạn đã cung cấp cái nhìn đầy đủ về tiểu sử và hành trình văn chương của Nguyễn Nhật Ánh Tác giả thể hiện tình cảm nồng hậu dành cho nhà văn đồng hương xứ Quảng và nhận định rằng Nguyễn Nhật Ánh đang giữ một vị trí đặc biệt trong dòng văn học dành cho thiếu nhi và tuổi mới lớn.
Trong những năm gần đây, nhiều tiểu luận và luận văn của sinh viên đại học và cao học đã chọn tác phẩm của Nguyễn Nhật Ánh làm đề tài nghiên cứu.
Bộ truyện Kính vạn hoa (2005) của Nguyễn Nhật Ánh, được nghiên cứu bởi Phạm Thị Bền, là công trình đầu tiên chuyên sâu về văn xuôi của tác giả, đặc biệt là cách nhìn nhận thế giới trẻ thơ Tác giả sử dụng trẻ em làm hệ quy chiếu để thể hiện nhận thức về môi trường xung quanh, bao gồm tự nhiên, xã hội và nội tâm con người, thông qua góc nhìn của nhân vật trẻ em Luận văn còn phân tích nghệ thuật thể hiện thế giới trẻ thơ trong Kính vạn hoa, tập trung vào ngôn ngữ trẻ thơ, nghệ thuật khắc họa nhân vật và âm sắc trẻ thơ trong giọng điệu trần thuật.
Nhiều luận văn Thạc sĩ đã nghiên cứu về truyện của Nguyễn Nhật Ánh, như "Thế giới nghệ thuật truyện Nguyễn Nhật Ánh" (2009) của Vũ Thị Hương, "Yếu tố huyền thoại trong truyện Nguyễn Nhật Ánh" (2011) của Lê Thị Diệu Phương, và "Đặc điểm truyện Nguyễn Nhật Ánh" (2011) của Bùi Thị Thu Thủy Mặc dù các luận văn này có nhiều điểm tương đồng, nhưng chưa có công trình nào đề cập đến vấn đề mà chúng tôi đang khảo sát.
Mỗi tác phẩm của Nguyễn Nhật Ánh khi ra mắt đều thu hút sự chú ý qua các bài giới thiệu trên các phương tiện truyền thông Bài viết này sẽ nghiên cứu tổng quát về tác phẩm "Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ" và khám phá văn xuôi của Nguyễn Nhật Ánh.
Thị Thanh Xuân đã đăng bài viết trên báo Văn nghệ thành phố Hồ Chí Minh, số 237 vào ngày 26/12/1996, nhấn mạnh rằng giá trị độc đáo của truyện Nguyễn Nhật Ánh nằm ở thái độ nghiêm túc của nhà văn Tác giả cho rằng Nguyễn Nhật Ánh hiểu rõ luật chơi và tuân thủ các quy ước tự nhiên giữa những người trẻ tuổi, điều này tạo nên sự hấp dẫn và chân thực trong tác phẩm của ông.
“nói các ngôn ngữ họ nói, nghĩ những điều họ nghĩ và thấy những gì họ nhìn thấy” [24;21]
Vũ Ân Thy trong bài viết "Nguyễn Nhật Ánh – người bạn thân mến của độc giả trẻ" đăng trên báo Sài Gòn Giải Phóng năm 1997 đã ca ngợi những tác phẩm của nhà văn xứ Quảng, nhấn mạnh sự gần gũi và ảnh hưởng tích cực của ông đối với thế hệ độc giả trẻ.
Truyện của Nguyễn Nhật Ánh mang đến sức hấp dẫn mới lạ, thu hút trẻ em và thuyết phục người lớn có trách nhiệm với thế hệ trẻ Tác phẩm của ông gần gũi như truyện dân gian cổ tích, đồng thời thể hiện những ước mơ của tuổi thơ với nét hấp dẫn hiện đại.
Vân Thanh trong tác phẩm của Nguyễn Nhật Ánh được coi là một biểu tượng thân quen trong ký ức tuổi thơ, như đã được nêu trong bài viết trên Tạp chí Văn học số 6 năm 1998 Tác giả đã khéo léo thể hiện những giá trị văn hóa và cảm xúc sâu sắc, tạo nên sự kết nối mạnh mẽ với độc giả qua từng trang viết.
Nguyễn Nhật Ánh, với phong cách viết giản dị và trẻ trung, mang đến cho độc giả những bài học sâu sắc về lí tưởng sống, tình bạn, tình yêu nam nữ, tình thầy trò và tình yêu quê hương.
Trong số các tác phẩm nổi bật, có thể nhắc đến "Chú bé rắc rối" của Vân Thanh trên báo Thiếu niên tiền phong (1991), "Bong bóng lên trời" của Ngọc Cúc trên báo Người lao động (1991), và bộ sách "Kính vạn hoa" của Nguyễn Nhật Ánh, được tái bản bởi Lê Hữu Bắc Sơn trên tạp chí Giáo dục (2003) Ngoài ra, "Lá nằm trong lá" của Thụy Anh trên báo điện tử tuoitre.vn (2011) và "Nước mắt hồi sinh thế giới" của Lưu Khánh Thơ trên thanhnien.com (2013) cũng đáng chú ý Những bài viết này không chỉ khẳng định sức lôi cuốn của ngòi bút Nguyễn Nhật Ánh mà còn cung cấp cái nhìn tổng quan và cảm nhận sâu sắc về các tác phẩm của ông.
Truyện của Nguyễn Nhật Ánh không chỉ thu hút độc giả trong nước mà còn được dịch ra nhiều ngôn ngữ khác, tạo nên cầu nối giữa tác giả và văn học thiếu nhi quốc tế.