1. Trang chủ
  2. » Giáo Dục - Đào Tạo

Các nhân tố quản trị ảnh hưởng đến kết quả nghiên cứu khoa học của giảng viên tại đại học quốc gia hà nội

258 9 0

Đang tải... (xem toàn văn)

Tài liệu hạn chế xem trước, để xem đầy đủ mời bạn chọn Tải xuống

THÔNG TIN TÀI LIỆU

Thông tin cơ bản

Tiêu đề Các Nhân Tố Quản Trị Ảnh Hưởng Đến Kết Quả Nghiên Cứu Khoa Học Của Giảng Viên Tại Đại Học Quốc Gia Hà Nội
Tác giả Trương Thị Huệ
Người hướng dẫn PGS.TS. Nguyễn Anh Tuấn, TS. Vũ Văn Hưởng, PGS.TS. Nguyễn Trúc Lê
Trường học Đại học Quốc gia Hà Nội
Chuyên ngành Quản trị Kinh doanh
Thể loại luận án tiến sĩ
Năm xuất bản 2021
Thành phố Hà Nội
Định dạng
Số trang 258
Dung lượng 3,38 MB

Cấu trúc

  • CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VỀ CÁC NHÂN TỐ QUẢN TRỊ ẢNH HƯỞNG ĐẾN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA GIẢNG VIÊN ĐẠI HỌC (19)
    • 1.1. Tổng quan nghiên cứu về các nhân tố quản trị ảnh hưởng đến kết quả nghiên cứu khoa học của giảng viên đại học (19)
      • 1.1.1. Các nhân tố quản trị ảnh hưởng đến kết quả nghiên cứu khoa học của giảng viên đại học (19)
      • 1.1.2. Các phương pháp nghiên cứu về những nhân tố ảnh hưởng đến kết quả nghiên cứu khoa học của giảng viên đại học (37)
    • 1.2. Tổng quan các nghiên cứu về kết quả nghiên cứu khoa học của giảng viên đại học (48)
    • 1.3. Khoảng trống nghiên cứu và các vấn đề luận án kế thừa, hoàn thiện, bổ (54)
  • CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÁC NHÂN TỐ QUẢN TRỊ ẢNH HƯỞNG ĐẾN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA GIẢNG VIÊN ĐẠI HỌC (58)
    • 2.1. Các khái niệm (58)
      • 2.1.1. Quản trị tổ chức và các chức năng của quản trị tổ chức (58)
      • 2.1.2. Nghiên cứu khoa học và kết quả nghiên cứu khoa học (61)
    • 2.2. Các lý thuyết liên quan tới sự ảnh hưởng của các nhân tố quản trị đối với kết quả nghiên cứu khoa học của giảng viên đại học (64)
      • 2.2.1. Tổng quan các lý thuyết nền tảng trong nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng đến kết quả nghiên cứu khoa học của giảng viên đại học (64)
      • 2.2.2. Thuyết kỳ vọng (66)
      • 2.2.3. Thuyết X, thuyết Y và thuyết Z (68)
    • 2.3. Mô hình nghiên cứu đề xuất (73)
  • CHƯƠNG 3: THIẾT KẾ VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU (78)
    • 3.1. Thiết kế nghiên cứu (78)
    • 3.2. Mô hình và giả thuyết nghiên cứu (81)
      • 3.2.1. Phỏng vấn chuyên gia đối với mô hình nghiên cứu đề xuất (81)
      • 3.2.2. Mô hình nghiên cứu chính thức (83)
      • 3.2.3. Giả thuyết nghiên cứu (86)
    • 3.3. Thiết kế và đánh giá sơ bộ thang đo (93)
      • 3.3.1. Thiết kế và mã hóa thang đo (93)
      • 3.3.2. Đánh giá sơ bộ thang đo (95)
    • 3.4. Phương pháp thu thập thông tin (99)
      • 3.4.1. Phương pháp nghiên cứu tại bàn (desk review) (99)
      • 3.4.2. Phương pháp phỏng vấn chuyên gia (99)
      • 3.4.3. Phương pháp điều tra khảo sát (99)
    • 3.5. Phương pháp phân tích thông tin (102)
      • 3.5.1. Thống kê mô tả (102)
      • 3.5.2. Kiểm định độ tin cậy, giá trị thang đo và sự phù hợp của mô hình (102)
      • 3.5.3. Kiểm định mô hình lý thuyết và giả thuyết nghiên cứu (105)
  • CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CÁC NHÂN TỐ QUẢN TRỊ ẢNH HƯỞNG ĐẾN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA GIẢNG VIÊN TẠI ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI (107)
    • 4.1. Tổng quan về Đại học Quốc gia Hà Nội (107)
      • 4.1.1. Lịch sử, sứ mệnh và tầm nhìn (107)
      • 4.1.2. Các lĩnh vực đào tạo và nghiên cứu (108)
    • 4.2. Thực trạng các nhân tố quản trị ảnh hưởng đến kết quả nghiên cứu khoa học của giảng viên tại Đại học Quốc gia Hà Nội (109)
      • 4.2.1. Mục tiêu nghiên cứu khoa học (110)
      • 4.2.2. Sự lãnh đạo và sự phân quyền (115)
      • 4.2.3. Hỗ trợ nghiên cứu khoa học (118)
      • 4.2.4. Chế độ chính sách đối với giảng viên (126)
      • 4.2.5. Nguồn lực cho nghiên cứu khoa học (134)
    • 4.3. Thực trạng kết quả nghiên cứu khoa học của giảng viên tại Đại học Quốc (139)
      • 4.3.1. Bài báo khoa học (139)
      • 4.3.2. Sách và các công trình, dự án tiêu biểu (142)
      • 4.3.3. Phát minh, sáng chế, giải pháp hữu ích, tư vấn chính sách và chuyển giao công nghệ (143)
      • 4.3.4. Các giải thưởng khoa học và công nghệ (144)
    • 4.4. Đánh giá các nhân tố quản trị ảnh hưởng đến kết quả nghiên cứu khoa học của giảng viên tại Đại học Quốc gia Hà Nội (146)
      • 4.4.1. Phân tích thống kê mô tả (146)
      • 4.4.2. Kết quả kiểm định độ tin cậy của thang đo (149)
      • 4.4.3. Kết quả phân tích nhân tố khám phá (152)
      • 4.4.4. Kết quả phân tích nhân tố khẳng định (155)
      • 4.4.5. Kết quả kiểm định sự khác biệt của các nhóm bằng phân tích tương quan, T (159)
      • 4.4.6. Kết quả phân tích tương quan (164)
      • 4.4.7. Kết quả phân tích hồi quy bội (165)
      • 4.4.8. Tổng hợp kết quả kiểm định giả thuyết nghiên cứu và phỏng vấn sâu sau nghiên cứu định lượng (167)
    • 4.5. Bình luận kết quả nghiên cứu định tính và định lƣợng, ƣu điểm, hạn chế của các nhân tố quản trị ảnh hưởng đến kết quả nghiên cứu khoa học của giảng viên tại Đại học Quốc gia Hà Nội (0)
  • CHƯƠNG 5: ĐỊNH HƯỚNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP, KHUYẾN NGHỊ NHẰM GÓP PHẦN NÂNG CAO KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA GIẢNG VIÊN TẠI ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI (180)
    • 5.1. Kết quả và những đóng góp của luận án (180)
      • 5.1.1. Kết quả và những đóng góp về mặt lý luận (180)
      • 5.1.2. Kết quả và những đóng góp về mặt thực tiễn (182)
    • 5.2. Định hướng phát triển khoa học và công nghệ của ĐHQGHN (183)
    • 5.3. Một số giải pháp nhằm nâng cao kết quả nghiên cứu khoa học của giảng viên tại Đại học Quốc gia Hà Nội (185)
      • 5.3.1. Tăng cường các nguồn lực và điều chỉnh cơ chế quản lý nguồn lực cho hoạt động nghiên cứu khoa học (185)
      • 5.3.2. Cải thiện chế độ chính sách đối với giảng viên (190)
      • 5.3.3. Hoạch định và tổ chức thực hiện hiệu quả các mục tiêu nghiên cứu khoa học, tăng cường hỗ trợ hoạt động nghiên cứu khoa học (194)
      • 5.3.4. Nâng cao hiệu quả lãnh đạo ở các cấp (199)
      • 5.3.5. Các giải pháp khác (0)
    • 5.4. Khuyến nghị đối với Nhà nước để tăng cường kết quả nghiên cứu khoa học tại Đại học Quốc gia Hà Nội (0)
  • KẾT LUẬN (0)
    • 1. Hạn chế của nghiên cứu (0)
    • 2. Các hướng nghiên cứu tiếp theo (0)

Nội dung

TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VỀ CÁC NHÂN TỐ QUẢN TRỊ ẢNH HƯỞNG ĐẾN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA GIẢNG VIÊN ĐẠI HỌC

Tổng quan nghiên cứu về các nhân tố quản trị ảnh hưởng đến kết quả nghiên cứu khoa học của giảng viên đại học

1.1.1 Các nhân tố quản trị ảnh hưởng đến kết quả nghiên cứu khoa học của giảng viên đại học Ở trong nước hiện nay, dường như số lượng công trình nghiên cứu về nhân tố quản trị ảnh hưởng đến kết quả NCKH của giảng viên còn rất hạn chế Huỳnh Thanh Nhã (2016) đã khảo sát 125 giảng viên tại ba trường cao đẳng ở Cần Thơ về những nhân tố ảnh hưởng đến khả năng tham gia NCKH của giảng viên Kết quả mô hình hồi quy cho thấy các nhân tố ảnh hưởng gồm: Môi trường làm việc (ảnh hưởng đáng kể nhất), nhận thức, năng lực cá nhân, động cơ thực hiện, tuổi và lĩnh vực chuyên môn của giảng viên Tuy nhiên “khả năng tham gia NCKH” ở đây được xem xét với ý nghĩa là thái độ, động lực sẵn sàng thực hiện NCKH của giảng viên (yếu tố đầu vào) chứ không phải kết quả NCKH (yếu tố đầu ra)

Trên thế giới, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra các nhân tố ảnh hưởng đến kết quả nghiên cứu khoa học (NCKH) của giảng viên, được phân chia thành hai nhóm chính: nhân tố thể chế và nhân tố cá nhân Nhân tố thể chế bao gồm các yếu tố rộng lớn liên quan đến cơ sở và chính sách của tổ chức, trong khi nhân tố cá nhân tập trung vào đặc điểm và năng lực của từng giảng viên.

Các quan tổ chức công được định nghĩa là những cơ cấu và chức năng chính thức nhằm điều chỉnh các lĩnh vực hoạt động cho toàn bộ dân cư Khi nghiên cứu các nhân tố thể chế, các nhà nghiên cứu không chỉ xem xét khái niệm và chức năng quản trị mà còn mọi vấn đề liên quan đến tổ chức Mô hình của Bland và cộng sự chỉ ra rằng nhóm nhân tố thể chế bao gồm nhiều nội dung như nguồn lực nghiên cứu, khen thưởng, thời gian làm việc, mục tiêu, và các nhóm đa dạng về quy mô và chuyên môn Ngoài ra, còn có các chính sách chú trọng nghiên cứu, tuyển dụng giảng viên, và tạo môi trường làm việc tích cực Nhân tố lãnh đạo và cá nhân được tách riêng khỏi nhóm thể chế.

Tài liệu cho thấy sự thiếu hụt các nghiên cứu tập trung vào các nhân tố quản trị ảnh hưởng đến kết quả nghiên cứu khoa học (NCKH) của giảng viên Tuy nhiên, trong số các nhân tố thể chế, một số yếu tố quản trị như mục tiêu NCKH của tổ chức, sự phân quyền, lãnh đạo, hỗ trợ NCKH, chế độ chính sách đối với giảng viên, và nguồn lực cho NCKH đã được đề cập và sử dụng làm thang đo trong nhiều nghiên cứu định lượng.

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng chiến lược và mục tiêu phát triển nghiên cứu khoa học (NCKH) của trường đại học có ảnh hưởng đáng kể đến kết quả NCKH của giảng viên và nhà trường Tafreshi và cộng sự (2013) đã thu thập dữ liệu từ 261 giảng viên tại Iran, sử dụng các phương pháp như phỏng vấn Delphi, phân tích EFA, CFA và mô hình SEM, cho thấy rằng mục tiêu giáo dục, bao gồm cả mục tiêu NCKH, ảnh hưởng đến kết quả nghiên cứu của giảng viên Tương tự, các nghiên cứu của Jahan và cộng sự (2018), Whelan và Markless (2012), Hedjazi và Behravan (2011), Bland và cộng sự (2005) cũng khẳng định rằng nếu trường đại học có định hướng phát triển theo mô hình đại học nghiên cứu, hệ thống hỗ trợ cho NCKH sẽ được cải thiện, từ đó tác động tích cực đến kết quả nghiên cứu.

Các trường đại học nghiên cứu có cam kết mạnh mẽ với hoạt động nghiên cứu khoa học, thể hiện qua sự xuất sắc, tầm ảnh hưởng và khối lượng kết quả nghiên cứu đáng kể Văn hóa khoa học thấm nhuần trong mọi hoạt động của họ, từ giảng dạy và nghiên cứu đến việc kết nối với doanh nghiệp, chính phủ và cộng đồng xã hội.

Nghiên cứu cho thấy để đạt thành tích NCKH tốt, các mục tiêu NCKH của trường đại học cần rõ ràng, khả thi và được chia sẻ rộng rãi Aref và cộng sự (2017) đã khảo sát 84 nhà khoa học Hoa Kỳ, sử dụng phương pháp định tính và định lượng, xác định ba nhóm nhân tố ảnh hưởng đến NCKH: nhân tố bên trong tổ chức, bên ngoài tổ chức và bên ngoài liên quan đến cá nhân giảng viên Kết quả nghiên cứu cho thấy việc thiết lập kế hoạch chiến lược rõ ràng nhằm thúc đẩy năng lực nghiên cứu có tác động tích cực đến kết quả NCKH, mặc dù không phải là yếu tố mạnh nhất Các phát hiện này cũng được xác nhận bởi Kiat và Claire (2017), Hedjazi và Behravan (2011), cũng như Bland và cộng sự (2005).

Hwang (2016) đã tiến hành khảo sát 120 nhà khoa học tại Hàn Quốc, áp dụng phương pháp phân tích EFA và hồi quy, và xác định 06 nhóm nhân tố chính bao gồm: nguồn lực, sự lãnh đạo, chia sẻ tri thức, tính tự chủ, sự hợp tác, sự sáng tạo, và tương tác học thuật Kết quả cho thấy rằng yếu tố lãnh đạo, đặc biệt là mục tiêu và kế hoạch nghiên cứu khoa học, có ảnh hưởng tích cực lớn nhất đến kết quả nghiên cứu khoa học của giảng viên và nhà trường Các nhà lãnh đạo chú trọng vào việc thiết lập mục tiêu và kế hoạch sẽ định hướng tốt hơn cho nỗ lực của các thành viên, từ đó nâng cao hiệu quả nghiên cứu khoa học của khoa và nhà trường.

Kiat và Claire (2017) đã thực hiện một nghiên cứu với hơn 600 người từ 50 khoa tại 5 trường đại học ở Anh, áp dụng phân tích hồi quy và ANOVA để khám phá các điều kiện cần thiết cho sự xuất sắc trong giáo dục đại học Nghiên cứu tập trung vào hành vi của các nhà quản lý tại những khoa có thành tích học thuật cao, từ đó xác định tám nhóm nhân tố quan trọng, bao gồm quản trị sự thay đổi, giảng dạy và nghiên cứu, truyền thông, chiến lược, lãnh đạo, văn hóa khoa, và hệ thống hỗ trợ.

Quản trị đại học và kết quả nghiên cứu, giảng dạy có mối liên hệ chặt chẽ Các khoa có thành tích cao thường có sự định hướng rõ ràng và thiết lập mục tiêu chung, với các thành viên cùng chia sẻ kỳ vọng về những gì cần đạt được Điều này có thể đạt được thông qua các sáng kiến chiến lược hoặc quản lý và truyền thông hiệu quả Khi mục tiêu được chia sẻ giữa các nhóm và thành viên, ý thức cố gắng và đạt được mục tiêu chung được nâng cao, dẫn đến sự năng động và xuất sắc của tổ chức.

Các phát hiện tương tự cũng đã được tìm thấy bởi Sheridan và cộng sự

Theo nghiên cứu của Jung (2012), Bland và cộng sự (2005), việc xây dựng chiến lược và mục tiêu nghiên cứu khoa học (NCKH) tại trường và khoa cần được thực hiện theo cách đa chiều, bao gồm cả phương pháp từ trên xuống và từ dưới lên, cũng như sự phối hợp giữa các đơn vị và nhóm Điều này sẽ giúp nâng cao tính khả thi và hiệu quả thực hiện các mục tiêu NCKH Hơn nữa, mục tiêu NCKH cần phải hài hòa với sự quan tâm và mong muốn của các giảng viên.

Jung (2012) đã tiến hành nghiên cứu với 811 phiếu khảo sát từ một dự án lớn tại Hồng Kông, sử dụng phân tích hồi quy OLS để xác định các yếu tố cá nhân và thể chế ảnh hưởng đến kết quả nghiên cứu khoa học (NCKH) của giảng viên Nghiên cứu chỉ ra rằng quản trị theo kết quả, với các hệ thống lương thưởng, thăng tiến, hợp đồng và hỗ trợ tài chính dựa trên các chỉ số mục tiêu rõ ràng, là yếu tố quan trọng quyết định năng suất NCKH của giảng viên trong các lĩnh vực khoa học.

Khi thiết lập mục tiêu nghiên cứu khoa học (NCKH) cho tổ chức, cần lưu ý đến sự quan tâm của các giảng viên đối với NCKH Việc này không chỉ giúp tăng cường động lực nghiên cứu mà còn đảm bảo rằng các mục tiêu phù hợp với nhu cầu và sở thích của đội ngũ giảng viên.

Bland và cộng sự (2005) đã tiến hành nghiên cứu với 465 giảng viên tại Hoa Kỳ, sử dụng các phương pháp thống kê như T-Test, hồi quy bội và hồi quy logistic để đánh giá ảnh hưởng của 08 đặc điểm cá nhân, 15 đặc điểm thể chế và 04 đặc điểm lãnh đạo đến kết quả nghiên cứu khoa học (NCKH) Kết quả cho thấy rằng trong số các đặc điểm thể chế, việc thiết lập mục tiêu chung rõ ràng trong NCKH là yếu tố có ảnh hưởng mạnh mẽ nhất đến kết quả nghiên cứu của giảng viên, và những mục tiêu này không chỉ cần rõ ràng mà còn phải được hiện hữu.

Lãnh đạo trong tổ chức cần duy trì sự hiển thị và chia sẻ các mục tiêu để điều phối nhiệm vụ của các thành viên Câu hỏi khảo sát đối với giảng viên không chỉ nhằm đánh giá nhận thức về tầm nhìn của tổ chức trong tương lai mà còn xem xét mối liên hệ giữa mục tiêu cá nhân và mục tiêu NCKH Yếu tố chú trọng nghiên cứu, tức là ưu tiên mục tiêu NCKH ngang bằng hoặc cao hơn các mục tiêu khác, là nhân tố quan trọng ảnh hưởng đến thành tích NCKH của giảng viên.

Tiếp cận theo hướng xem xét các rào cản đối với thành tích NCKH, Okendo

Tổng quan các nghiên cứu về kết quả nghiên cứu khoa học của giảng viên đại học

Trên thế giới, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa kết quả nghiên cứu khoa học (NCKH) của giảng viên với số lượng, chất lượng và tầm ảnh hưởng của các công trình Theo Yamamoto và Ishikawa (2017), số lượng công trình và số lượng trích dẫn được coi là những chỉ số quan trọng để đo lường hiệu quả công bố khoa học và tác động của chúng, và sự kết hợp của hai chỉ số này phản ánh kết quả NCKH của nhà khoa học.

Nhiều tác giả nhấn mạnh rằng kết quả nghiên cứu khoa học được đo lường qua tổng số sản phẩm khoa học được công bố trong và ngoài nước (Wills và cộng sự, 2013) Các chỉ số đánh giá kết quả NCKH của giảng viên đại học bao gồm: số lượng công trình NCKH trong nước, công trình được đăng ở kỷ yếu hội nghị hoặc tạp chí quốc tế (Costa và cộng sự, 2012; Chang và Chiu, 2008); giải thưởng nghiên cứu từ các xếp hạng như SJTU và THE (Chang và Chiu, 2008); số lượng sách xuất bản trong nước và quốc tế (Peccati và Sironi, 2007; Costa và cộng sự, 2012; Chang và Chiu, 2008); và các ấn phẩm có ảnh hưởng tới chính phủ và xã hội (Peccati và Sironi, 2007).

Kết quả nghiên cứu khoa học (NCKH) của giảng viên được đo bằng các cơ hội phát triển và khẳng định chuyên môn, bao gồm báo cáo tại hội nghị, hội thảo khoa học, và số lượng đề xuất tài trợ hoặc khoản trợ cấp nghiên cứu nhận được (Kaya và Weber, 2003) Theo Wong và Tierney (2001), kết quả nghiên cứu cũng thường được đánh giá qua xuất bản phẩm và bài thuyết trình tại hội thảo Hedjazi và Behravan (2011) nhấn mạnh rằng kết quả nghiên cứu liên quan đến ý tưởng sáng tạo được công bố trong các tạp chí, tờ báo, hoặc đăng ký sáng chế Ngoài ra, Altbach (2015) và Porter cùng Umbach cũng chỉ ra rằng số tiền tài trợ nghiên cứu là một yếu tố quan trọng để đo lường kết quả NCKH.

2001), kết quả hướng dẫn học viên/nghiên cứu (Altbach, 2015), thành viên của viện

38 hàn lâm khoa học quốc gia (White và cộng sự, 2012), số tiền được phân bổ cho nghiên cứu (Iqbal và Mahmood, 2011)

Theo các nghiên cứu, ấn phẩm khoa học được coi là tiêu chí quan trọng để đánh giá năng lực nghiên cứu của các nhà nghiên cứu toàn cầu Các chỉ số phổ biến bao gồm tổng số báo cáo hội thảo, bài báo trên tạp chí khoa học, sách và chương sách (Nafukho và cộng sự, 2019; Altbach, 2015) Mặc dù có sự khác biệt giữa các lĩnh vực nghiên cứu, nhưng các bài báo đăng trên các tạp chí uy tín trong cơ sở dữ liệu của Thomson Reuters như SCI, SSCI, AHCI thường được đánh giá cao hơn cả.

Nghiên cứu của Costa và cộng sự (2012) nhấn mạnh rằng kết quả NCKH của giảng viên cần được thể hiện qua các công trình nghiên cứu quốc tế, với tiêu chí chất lượng công bố được xếp hạng từ báo cáo tại hội thảo quốc tế đến các bài viết trên tạp chí khoa học quốc tế uy tín và thuộc CSDL ISI/Scopus Bên cạnh đó, giảng viên cũng cần phải là chủ biên hoặc đồng chủ biên một số lượng sách nhất định được xuất bản trong nước hoặc quốc tế.

Chất lượng bài báo khoa học được công bố trên các tạp chí quốc tế là tiêu chí quan trọng để đánh giá khả năng nghiên cứu của các nhà khoa học tại các nước phương Tây Theo Nguyễn Hữu Đức (2008), năng lực và chất lượng hoạt động khoa học của nhà khoa học thường được xác định dựa vào số lượng bài báo đã xuất bản, chỉ số ảnh hưởng của tạp chí nơi bài báo được đăng, và số lần các bài báo đó được trích dẫn.

Chỉ số trích dẫn H-index là công cụ quan trọng để đo lường kết quả nghiên cứu của giảng viên, được phát triển bởi nhà vật lý Jorge Hirsch vào năm 2005 Chỉ số này giúp đánh giá thành tựu khoa học và so sánh hiệu quả nghiên cứu của các nhà khoa học trong cùng lĩnh vực Theo Hirsch, một nhà khoa học sẽ có chỉ số H nếu trong số N công trình của họ, có H công trình được trích dẫn ít nhất H lần.

Chỉ số H là một chỉ số quan trọng trong khoa học, phản ánh cả số lượng và chất lượng công trình nghiên cứu Cụ thể, chỉ số này cho biết có H công trình (H < N) với số lần trích dẫn từ H trở lên, cho thấy sự ảnh hưởng của các bài báo được công bố trong cộng đồng khoa học.

H-index là chỉ số đáng tin cậy được công nhận toàn cầu để đánh giá năng lực nghiên cứu của giảng viên, theo Nafukho và cộng sự (2019), Abramo và D'Angelo (2014), Huang (2012) Các tạp chí khoa học danh tiếng như Nature, Science, Cell, PNAS và các cơ quan quản lý khoa học ở châu Âu, châu Mỹ, châu Úc đều sử dụng chỉ số H để làm cơ sở cho việc đề bạt, cấp tài trợ và đánh giá thành công của nhà khoa học Viện thông tin khoa học (ISI Thomson) cũng áp dụng chỉ số H trong báo cáo của họ, và các bảng xếp hạng uy tín như THE, SJTU sử dụng chỉ số này khi xếp hạng đại học thế giới Theo THE (2014), các trích dẫn cho thấy đóng góp của một công trình vào tổng thể kiến thức nhân loại, trong khi Thompson Reuters cho rằng số trích dẫn của các ấn phẩm khoa học có thể dự đoán ai sẽ giành giải Nobel trong một số lĩnh vực nhất định.

Yamamoto và Ishikawa (2017), cùng với Furubayahsi (2014) và nhiều nhà nghiên cứu khác, đã chỉ ra rằng chỉ số trích dẫn chủ yếu dựa vào các bài báo, báo cáo hội thảo và sách đã được công bố, trong khi nhiều lĩnh vực có ít ấn phẩm nhưng vẫn đóng góp đáng kể cho xã hội Việc không phải tất cả các ấn phẩm đều được lập chỉ mục trong cơ sở dữ liệu nghiên cứu làm cho việc đánh giá giá trị thực của một ấn phẩm trở nên khó khăn Điều này dẫn đến sự không công bằng trong việc so sánh hiệu quả nghiên cứu khoa học (NCKH) giữa các nhà khoa học và tổ chức, do sự khác biệt giữa các ngành và số năm xuất bản Theo Nguyen (2015), phương pháp dựa trên số lượng ấn phẩm của các nhà khoa học trong một khoảng thời gian nhất định được ưa chuộng hơn so với chỉ số ảnh hưởng để đánh giá kết quả nghiên cứu tại hầu hết các trường đại học trên toàn thế giới.

Nhiều tác giả đã áp dụng cách tiếp cận toàn diện, xem xét cả số lượng, chất lượng, mức độ ảnh hưởng và các hoạt động nghiên cứu Aydin (2017) đã thực hiện một tổng hợp về vấn đề này.

Để đo lường kết quả nghiên cứu khoa học (NCKH), có thể sử dụng các chỉ số như: số bài báo được công bố trên các tạp chí khoa học, chỉ số ảnh hưởng của tạp chí, số lượng sách và sách biên tập xuất bản, số chương sách trong các sách chuyên khảo, số trích dẫn, đăng ký sáng chế, nhận tài trợ nghiên cứu, tham gia các dự án nghiên cứu, số giải thưởng đạt được, số báo cáo hội thảo khoa học, số lần được mời trình bày tại hội thảo, số luận án/luận văn được hướng dẫn, tham gia ban biên tập tạp chí khoa học, có vị trí trong hiệp hội chuyên môn, và phát triển quan hệ chuyên môn với đồng nghiệp quốc tế.

Việc lựa chọn phương pháp đo lường phù hợp phụ thuộc vào mục tiêu của từng cá nhân hoặc tổ chức Chẳng hạn, Hội đồng Nghiên cứu Australia (ARC) sử dụng chỉ số trích dẫn cho các ngành khoa học tự nhiên, đồng thời xem xét các ấn phẩm nghiên cứu trong lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn (Hội đồng Nghiên cứu Úc, 2014) Bazeley (2010) nhấn mạnh rằng kết quả nghiên cứu khoa học thường được đề cập trong bối cảnh cụ thể như giáo dục, cơ hội và tài nguyên, nhằm tạo ra nhiều kết quả khác nhau như sản phẩm, tác động và uy tín.

Năm 2014, các tác giả nhấn mạnh rằng khi đánh giá kết quả nghiên cứu khoa học, họ thường áp dụng các công cụ và chỉ số khác nhau, tùy thuộc vào mục đích nghiên cứu cụ thể của mình.

Khi nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả NCKH của giảng viên, nhiều nhà nghiên cứu tập trung vào sản phẩm và công trình hơn là chỉ số ảnh hưởng Hoffmann và cộng sự (2017) đã xác định các biến phụ thuộc như báo cáo hội thảo, bài báo có phản biện, bài báo không phản biện, chương sách/sách xuất bản và sách biên tập Bland và cộng sự (2005) đã đề xuất một mô hình thúc đẩy NCKH hiệu quả với các chỉ số như bài báo, sách, sáng chế, tài trợ, giải thưởng, uy tín, thành tựu nghệ thuật, và sự hài lòng của giảng viên Ramli và Jusoh (2015) cũng đã phân tích tác động của các yếu tố theo thuyết kỳ vọng và đưa ra các chỉ số đo lường như bài báo khoa học, chương sách, sách, báo cáo hội thảo, sáng chế, bản quyền, và sản phẩm được thương mại hóa.

Khoảng trống nghiên cứu và các vấn đề luận án kế thừa, hoàn thiện, bổ

Nhiều nghiên cứu trên thế giới đã chỉ ra các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả nghiên cứu khoa học (NCKH) của giảng viên, cùng với các tiêu chí đo lường và đánh giá kết quả NCKH Dựa trên tổng quan tài liệu, một số vấn đề đã được thống nhất và sẽ được luận án kế thừa Tuy nhiên, vẫn còn những vấn đề chưa đầy đủ và toàn diện, sẽ được hoàn thiện trong luận án Bên cạnh đó, một số phương pháp tiếp cận mới cũng sẽ được bổ sung, nhằm hình thành tổng thể các vấn đề cần giải quyết trong nghiên cứu này.

Tài liệu nghiên cứu cho thấy rằng kết quả nghiên cứu khoa học (NCKH) của giảng viên bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, bao gồm chính sách phân bổ khối lượng công việc, hệ thống khen thưởng, thu nhập, phong cách lãnh đạo, sự dân chủ trong quản trị, chiến lược và tầm nhìn của tổ chức, cùng với các nguồn lực và hỗ trợ nghiên cứu Mặc dù chưa có nhiều nghiên cứu chuyên sâu về các yếu tố quản trị tác động đến kết quả NCKH, nhiều yếu tố đã được xác định trong các tài liệu liên quan và là biến độc lập trong các mô hình nghiên cứu định lượng Các yếu tố này có thể được nhóm thành các nhóm chính như mục tiêu NCKH của tổ chức, lãnh đạo, hỗ trợ nghiên cứu, chế độ chính sách cho giảng viên, và nguồn lực cho NCKH, sẽ được sử dụng làm thang đo trong mô hình nghiên cứu của luận án.

Luận án sẽ dựa trên lý thuyết nền tảng, tham khảo và kế thừa các nghiên cứu trước đây, sử dụng ba trường phái quản trị: thuyết X, thuyết Y và thuyết Z, cùng với thuyết kỳ vọng để phát triển nội dung nghiên cứu.

Luận án sẽ áp dụng các phương pháp nghiên cứu như kiểm định độ tin cậy của thang đo, phân tích nhân tố khám phá và khẳng định, phân tích tương quan, hồi quy bội, cùng với phân tích phương sai ANOVA hoặc T Test Những vấn đề còn thiếu sót và chưa toàn diện sẽ được hoàn thiện để nâng cao chất lượng nghiên cứu.

Cho đến nay, "sự phân quyền" chưa được sử dụng như một thang đo trong mô hình nghiên cứu định lượng, nhưng do có nhiều nội dung liên quan trong các nghiên cứu định tính, tác giả sẽ phát triển thang đo này trong luận án Việc phát triển thang đo là cần thiết để phù hợp với bối cảnh và yêu cầu thúc đẩy tự chủ đại học cũng như tự do học thuật tại Việt Nam, đặc biệt là tại ĐHQGHN Tác giả sẽ phỏng vấn các chuyên gia để xin ý kiến trước khi đưa thang đo vào mô hình nghiên cứu chính thức.

Luận án này sẽ đóng góp mới cho nền tảng lý thuyết bằng cách lần đầu tiên áp dụng thang đo "sự phân quyền" vào mô hình nghiên cứu định lượng, nhằm kiểm định mối quan hệ giữa yếu tố này và kết quả nghiên cứu khoa học của giảng viên đại học Bên cạnh đó, những vấn đề mới và phương pháp tiếp cận mới cũng sẽ được bổ sung.

Tài liệu tổng quan chỉ ra rằng nhiều yếu tố quản trị đã được tích hợp vào các mô hình nghiên cứu về ảnh hưởng của các yếu tố thể chế đến kết quả nghiên cứu khoa học (NCKH) của giảng viên Các yếu tố này bao gồm mục tiêu NCKH, sự lãnh đạo, hỗ trợ NCKH, chế độ chính sách dành cho giảng viên, và nguồn lực cho NCKH.

Trên thế giới hiện nay, vẫn còn thiếu những nghiên cứu chuyên sâu về các nhân tố quản trị ảnh hưởng đến kết quả nghiên cứu khoa học (NCKH) Hầu hết các nghiên cứu, cả quốc tế lẫn trong nước, chủ yếu tập trung vào việc phân loại các yếu tố thể chế và cá nhân Do đó, luận án này sẽ mang đến một cách tiếp cận mới, có thể coi là nghiên cứu đầu tiên về vấn đề này.

Nghiên cứu này tập trung vào các yếu tố quản trị ảnh hưởng đến kết quả nghiên cứu khoa học (NCKH) của giảng viên đại học, kết hợp giữa các phương pháp định lượng hiện đại và phương pháp định tính để đánh giá hiệu quả.

Tài liệu cho thấy tại Việt Nam còn thiếu các nghiên cứu về các yếu tố quản trị ảnh hưởng đến kết quả nghiên cứu khoa học (NCKH) của giảng viên đại học Số lượng công trình nghiên cứu về các yếu tố thể chế tác động đến kết quả NCKH của giảng viên cũng rất hạn chế Nghiên cứu của Huỳnh Thanh Nhã (2016) có quy mô mẫu nhỏ và chỉ tập trung vào giảng viên các trường cao đẳng ở Cần Thơ Một số nghiên cứu khác đề cập đến năng lực NCKH và khả năng tham gia NCKH của giảng viên, nhưng luận án này chọn tiếp cận theo kết quả NCKH của giảng viên thay vì năng lực của họ.

Tổng quan tài liệu chỉ ra rằng cần thiết phải tiến hành các nghiên cứu chuyên sâu về các yếu tố quản trị ảnh hưởng đến kết quả nghiên cứu khoa học (NCKH) của giảng viên Nghiên cứu này nên dựa trên cách tiếp cận quản trị tổ chức và các chức năng của nó, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam và tại ĐHQGHN.

Chương 1 đã phân tích tổng quan những nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng đến kết quả NCKH của giảng viên đại học ở trong nước và trên thế giới Về nội dung các nhân tố quản trị, luận án đã chỉ ra được có 6 nhân tố phổ biến hoặc có liên quan trong tổng quan tài liệu gồm: Mục tiêu NCKH của tổ chức, sự phân quyền, sự lãnh đạo, hỗ trợ NCKH, chế độ chính sách đối với giảng viên, nguồn lực cho NCKH Về tổng quan phương pháp nghiên cứu, luận án đã chỉ ra được các phương pháp chủ yếu được áp dụng trong các công trình trước đây, trong đó hồi quy đa biến là một trong những mô hình phổ biến nhất Ngoài ra, Chương 1 đã phân tích tổng quan tài liệu nghiên cứu về kết quả NCKH của giảng viên theo các cách tiếp cận về số lượng, chất lượng và chỉ số ảnh hưởng, hoặc tiếp cận hỗn hợp, trong đó tiếp cận theo số lượng và chất lượng là cách phổ biến nhất trong các nghiên cứu về các nhân tố tác động đến kết quả NCKH của giảng viên Từ đó, Chương 1 đã xác định được khoảng trống nghiên cứu và các vấn đề luận án sẽ kế thừa, hoàn thiện, bổ

Nghiên cứu này kế thừa 5 nhân tố quản trị điển hình để xây dựng thang đo cho mô hình nghiên cứu, bao gồm mục tiêu NCKH của tổ chức, lãnh đạo, hỗ trợ NCKH, chế độ chính sách đối với giảng viên và nguồn lực cho NCKH Đồng thời, nghiên cứu phát triển nhân tố "sự phân quyền" thành thang đo mới trong mô hình nghiên cứu định lượng Đặc biệt, chỉ tập trung vào các nhân tố quản trị mà không xem xét các yếu tố thể chế hay cá nhân như trong các nghiên cứu trước đây, nhằm làm rõ ảnh hưởng của chúng đến kết quả NCKH của giảng viên.

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÁC NHÂN TỐ QUẢN TRỊ ẢNH HƯỞNG ĐẾN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA GIẢNG VIÊN ĐẠI HỌC

THIẾT KẾ VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CÁC NHÂN TỐ QUẢN TRỊ ẢNH HƯỞNG ĐẾN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA GIẢNG VIÊN TẠI ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

ĐỊNH HƯỚNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP, KHUYẾN NGHỊ NHẰM GÓP PHẦN NÂNG CAO KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA GIẢNG VIÊN TẠI ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

Ngày đăng: 24/07/2021, 10:20

TÀI LIỆU CÙNG NGƯỜI DÙNG

TÀI LIỆU LIÊN QUAN

w