Sáng kiến kinh nghiệm mầm non được hoàn thành với một số biện pháp như sau: Điều tra, khảo sát về mức độ nhận thức và sự hứng thú của trẻ trong lớp MG bé C2 đầu năm; Nâng cao trình độ chuyên môn; Xây dựng kế hoạch hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm; Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm;...
GIẢI QUYẾT VẤ ĐỀ
Cơ sở lý luận
“Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” là một phương pháp giáo dục tiến bộ, nhấn mạnh vai trò của trẻ em và giáo viên trong môi trường giáo dục mầm non Chương trình này dựa trên hứng thú, nhu cầu và khả năng của trẻ, nhằm tạo cơ hội cho trẻ phát triển toàn diện về trí tuệ, tâm hồn, thể chất và khả năng giao tiếp xã hội Ngoài việc chú trọng đến nội dung học, chương trình còn tập trung vào cách thức học, khuyến khích trẻ trải nghiệm học tập tích cực để phát triển đam mê và khả năng tự học Với quan điểm coi mỗi trẻ là một cá thể riêng biệt và có nhiều cách học khác nhau, giáo viên cần áp dụng phương pháp “Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” để hiểu và đánh giá đúng hứng thú và thế mạnh của từng trẻ.
Trong những năm gần đây, việc tổ chức hoạt động giáo dục mầm non theo quan điểm “lấy trẻ làm trung tâm” đã trở thành yêu cầu quan trọng Đặc biệt trong năm học 2017 - 2018, Sở và Phòng GD&ĐT đã hướng dẫn các trường mầm non tăng cường triển khai các hoạt động giáo dục phù hợp với điều kiện thực tế và khả năng của trẻ, nhằm đảm bảo chất lượng và hiệu quả theo Bộ tiêu chí đánh giá trẻ.
Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tập trung vào nhu cầu, hứng thú, khả năng và thế mạnh của từng trẻ, với niềm tin rằng mỗi trẻ đều có tiềm năng để thành công và phát triển Để đạt được điều này, cần tạo ra nhiều cơ hội học tập đa dạng, bao gồm cả hoạt động vui chơi, vì vui chơi không chỉ giúp trẻ khám phá và sáng tạo mà còn khuyến khích giả vờ, tưởng tượng và tương tác với bạn bè Phương pháp này phản ánh sự phát triển cá nhân của trẻ và xây dựng dựa trên những kiến thức và kỹ năng mà trẻ đã có.
Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là phương pháp hỗ trợ mọi trẻ em tham gia tích cực vào quá trình học tập Trẻ được khuyến khích đưa ra lựa chọn, giải quyết vấn đề và hợp tác làm việc cùng nhau Giáo viên cần nhận diện và đáp ứng những hứng thú, hiểu biết, ý kiến và kỹ năng của từng trẻ, từ đó mở rộng cơ hội học tập và tạo thời gian cho sự phát triển của mỗi em.
5 cho trẻ được học tập, cung cấp nhiều cơ hội khác nhau để trẻ khám phá trải nghiệm và diễn đạt những gì trẻ biết và hiểu.
Cơ sở thực tiễn
Trường mầm non nơi tôi công tác nằm ở vùng xa cuối huyện Gia Lâm, đã nhiều năm liền được công nhận là trường tiên tiến xuất sắc cấp huyện Trường có cơ sở tập trung với 10 nhóm lớp và đội ngũ 36 cán bộ giáo viên, nhân viên Đặc biệt, 100% giáo viên đạt chuẩn và 90% giáo viên có trình độ trên chuẩn.
Trong những năm gần đây, SGD&ĐT Hà Nội và UBND huyện Gia Lâm đã chú trọng đầu tư vào cơ sở hạ tầng khang trang với khuôn viên trường rộng rãi, thoáng mát Trường được trang bị đầy đủ các thiết bị dạy học hiện đại như máy chiếu, máy tính, ti vi và đầu đĩa, cùng với các khu vực như vườn cổ tích, khu vui chơi và khu giáo dục thể chất Ngoài ra, trường còn có phòng vi tính và phòng nghệ thuật riêng, tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động của trẻ Đặc biệt, ban giám hiệu nhà trường đã quan tâm mua sắm đồ dùng và đồ chơi dạy học đa dạng, phong phú.
Từ năm học 2017 - 2018, tôi được phân công phụ trách lớp mẫu giáo bé C2 với 2 giáo viên đạt trình độ trên chuẩn Lớp có 32 trẻ, bao gồm 17 trẻ nam và 15 trẻ nữ Nhiều trẻ trong lớp được bố mẹ nuông chiều từ nhỏ, dẫn đến tính ỷ lại, trong khi một số trẻ khác lại nhút nhát và thiếu tự tin trong việc tham gia các hoạt động của trường lớp.
Với đặc điểm tình hình như vậy khi thực hiện đề tài này tôi thấy có một số thuận lợi và khó khăn sau:
Ban giám hiệu trường luôn lập kế hoạch bồi dưỡng giáo viên và áp dụng các phương pháp tổ chức hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ hiệu quả Đồng thời, nhà trường đầu tư mạnh mẽ vào cơ sở vật chất, trang thiết bị và đồ dùng dạy học để nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ.
Giáo viên có trình độ chuyên môn vững vàng, nhiệt huyết và yêu nghề, luôn mến trẻ và tích cực tham gia các hoạt động giáo dục Họ cũng không ngừng sáng tạo trong mọi lĩnh vực, góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy.
Tại trường, 100% trẻ tham gia sinh hoạt bán trú được phân chia theo chỉ tiêu và đúng độ tuổi, giúp tổ chức các hoạt động hiệu quả Sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường và gia đình tạo điều kiện thuận lợi cho công tác xã hội hóa giáo dục Bên cạnh đó, sự quan tâm và động viên từ Ban giám hiệu cùng với sự hỗ trợ của bạn bè đồng nghiệp cũng góp phần quan trọng trong việc phát triển môi trường học tập tích cực.
6 kiện thuận lợi, hỗ trợ các tài liệu tham khảo và trao đổi kinh nghiệm về “ Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ mẫu giáo bé ( 3- 4 tuổi ) ”
Giáo viên mầm non với nhiều năm kinh nghiệm và lòng yêu thương trẻ, luôn tận tâm trong công việc Họ không ngừng phấn đấu và tìm kiếm kiến thức mới từ các tài liệu, tạp chí và thông tin trực tuyến liên quan đến chăm sóc và giáo dục trẻ, nhằm áp dụng hiệu quả vào việc giáo dục hàng ngày.
Tôi luôn tích cực tham gia các chuyên đề đổi mới phương pháp dạy học trong ngành mầm non Với tình yêu nghề và sự nhiệt huyết, tôi không ngừng sáng tạo và tìm kiếm những phương pháp giảng dạy mới nhất, hiệu quả nhất để áp dụng cho trẻ.
Mặc dù có nhiều thuận lợi, tôi vẫn gặp phải một số khó khăn trong quá trình thực hiện Trường tọa lạc tại một xã xa trung tâm, nơi điều kiện kinh tế của các gia đình còn hạn chế và trình độ dân trí thấp Hơn nữa, một số phụ huynh vẫn chưa nhận thức đầy đủ và quan tâm đến việc học của con em mình.
Trẻ em sống trong môi trường gia đình đầy yêu thương, nhưng khi đến trường, chúng thường gặp khó khăn trong việc thích nghi với nề nếp và thói quen mới Nhiều trẻ lần đầu đến lớp còn nhút nhát và chưa có nền tảng học tập ổn định, dẫn đến sự khác biệt trong khả năng hòa nhập Một số bé như Phương Mai, Thu An, và Ngân Phương gặp khó khăn do sức khỏe hoặc thể chất, trong khi những bé như Trí Đức, Đức Lộc, Trí Bảo, và Đăng Khôi lại quá hiếu động Thêm vào đó, tâm lý trẻ mẫu giáo bé chưa ổn định, đặc biệt trong giai đoạn "khủng hoảng tuổi lên ba," khiến việc thu hút sự chú ý của trẻ trở nên khó khăn.
Giáo viên cần nâng cao tính linh hoạt và sáng tạo trong việc áp dụng chương trình giáo dục Mầm non vào thực tiễn giảng dạy Việc sử dụng các phương pháp giảng dạy đa dạng và tạo cơ hội cho trẻ tham gia hoạt động, khám phá và trải nghiệm tích cực là rất quan trọng trong quá trình giáo dục.
Mặc dù nhiều phụ huynh thể hiện sự quan tâm đến con cái, nhưng vẫn còn không ít người chưa nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
Dựa trên những thuận lợi và khó khăn đã phân tích, tôi đã đề xuất một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ mẫu giáo bé (3-4 tuổi) trong năm học 2017-2018, nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục và phát triển toàn diện cho trẻ.
Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ mẫu giáo bé (3 - 4 tuổi )
3.1 Biện pháp 1: Điều tra, khảo sát về mức độ nhận thức và sự hứng thú của trẻ trong lớp MG bé C2 đầu năm
Vào đầu năm học, nhằm đổi mới phương pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, tôi đã tiến hành khảo sát mức độ hứng thú, kiến thức và kỹ năng của trẻ sau mỗi hoạt động và tiết học Kết quả cho thấy đa số trẻ không hứng thú tham gia vào các hoạt động, trong khi kiến thức và kỹ năng của các em còn hời hợt và không rõ ràng Dưới đây là bảng khảo sát trẻ đầu năm.
Nội dung Số trẻ đạt Tỷ lệ % Số trẻ chưa đạt
Khả năng hứng thú trong các hoạt động
Kiến thức, kỹ năng đạt được sau mỗi tiết học 10 31% 22 69%
Kết quả khảo sát cho thấy rằng sự hứng thú, kiến thức và kỹ năng của trẻ em sau các hoạt động và tiết học vẫn còn hạn chế và chưa đồng đều.
3.2 Biện pháp 2: Nâng cao trình độ chuyên môn a Tự học, tự bồi dưỡng nâng cao nhận thức và phương pháp “ giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”
Chất lượng chuyên môn của giáo viên đóng vai trò quyết định trong việc nâng cao chất lượng giáo dục, như được nhấn mạnh trong chỉ thị 40/CT/TW ngày 15/6/2004 của Ban bí thư TW Đảng Để thực hiện tốt nhiệm vụ, người thầy không chỉ cần giỏi về chuyên môn mà còn phải có nhân cách tốt, trở thành những “Kỹ sư tâm hồn” trong việc giáo dục và định hướng cho học sinh.
Việc nâng cao nhận thức và chuyên môn cho giáo viên là rất quan trọng, giúp họ trang bị kiến thức cần thiết để tự tin và chủ động tổ chức các hoạt động chăm sóc và giáo dục trẻ em.
Nhận thức rõ tầm quan trọng của việc tự học và tự bồi dưỡng, tôi luôn tham gia đầy đủ các buổi bồi dưỡng chuyên môn do Phòng GD&ĐT tổ chức cũng như các buổi sinh hoạt chuyên môn tại trường Tôi luôn chú ý lắng nghe và ghi chép để nâng cao kiến thức và kỹ năng của bản thân.
Để trao đổi hiệu quả với giáo viên và ban giám hiệu trường về những vấn đề chưa rõ ràng trong phương pháp giảng dạy cho trẻ, cần thực hiện 8 cách nghiêm túc và mạnh dạn Những cách này giúp bạn bày tỏ mối quan tâm của mình về đổi mới phương pháp giảng dạy, từ đó tạo ra môi trường học tập tích cực và hiệu quả hơn cho trẻ Hãy chuẩn bị kỹ lưỡng, lắng nghe và chia sẻ những ý kiến của bạn một cách rõ ràng để đạt được sự hiểu biết sâu sắc hơn.
Tự học và tự nghiên cứu tài liệu là yếu tố quan trọng trong việc nâng cao nghiệp vụ giáo viên Tôi đã tìm kiếm và đọc các tài liệu, sách vở liên quan đến đổi mới phương pháp giảng dạy, lấy trẻ làm trung tâm và kỹ năng nghiệp vụ Qua đó, tôi rút ra những vấn đề cần thiết cho giáo viên trong việc cải tiến phương pháp giảng dạy.
Trong những năm gần đây, tôi luôn chú trọng đến việc bồi dưỡng và tự bồi dưỡng, đặc biệt từ đầu năm học 2017 - 2018, toàn ngành giáo dục đã triển khai chương trình bồi dưỡng thường xuyên Tôi đã đăng ký tham gia khóa bồi dưỡng về "Phương pháp dạy học tích cực" nhằm nghiên cứu và tự học để bổ sung những kiến thức còn thiếu cho bản thân.
Dự giờ thao giảng đóng vai trò quan trọng trong việc bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên, giúp cả người dạy và người dự rút ra kinh nghiệm quý báu Qua việc đăng ký dạy thao giảng, tôi đã có cơ hội nhận được phản hồi từ đồng nghiệp và BGH, từ đó đánh giá các tiết dạy về mức độ đổi mới, sự chú trọng vào trẻ em, và hiệu quả thực tế Những thảo luận này đã giúp tôi tích lũy kinh nghiệm trong việc áp dụng phương pháp “giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” và tham gia tích cực vào các hoạt động chuyên môn của tổ nhóm.
Chất lượng dạy học và giáo dục tại trường học chủ yếu phụ thuộc vào trình độ và khả năng của đội ngũ giáo viên Vì vậy, việc tổ chức sinh hoạt chuyên môn cho giáo viên cần được chú trọng, thực hiện thường xuyên và có kế hoạch cụ thể để nâng cao hiệu quả giảng dạy.
Giáo viên đóng vai trò then chốt trong hệ thống giáo dục, là cầu nối thiết yếu giữa nhà trường, phụ huynh và xã hội Họ quyết định chất lượng các hoạt động giáo dục, góp phần quan trọng vào sự phát triển của học sinh.
Sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn là yếu tố quan trọng trong việc nâng cao chất lượng dạy và học tại trường mầm non Trong các buổi sinh hoạt này, việc bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên được thảo luận một cách nghiêm túc, với sự phân công rõ ràng cho từng cá nhân và xác định tiến độ thực hiện cụ thể Điều này đã giúp xây dựng kế hoạch phát triển hiệu quả cho đội ngũ giáo viên.
Trong các buổi sinh hoạt tổ và nhóm chuyên môn diễn ra thường xuyên, giáo viên thảo luận để đánh giá ưu điểm và nhược điểm trong tháng qua, từ đó rút kinh nghiệm và lập kế hoạch cho tháng tiếp theo Việc tổ chức tiết kiến tập cho giáo viên trong trường giúp họ nhận xét, học hỏi lẫn nhau và cải thiện kỹ năng giảng dạy Bảng phân công chuẩn bị hoạt động kiến tập được trình bày rõ ràng và cụ thể, đảm bảo mọi người đều nắm được nhiệm vụ của mình.
Ví dụ : Lịch phân công chuẩn bị hoạt động kiến tập
STT DỰ KIẾN NỘI DUNG
I Họp Đánh giá công tác tháng 2/2018
Triển khai công tác tháng 3/2018
III Đ/C: Nguyễn Thị Uyên Thể dục giờ học Đ/C: Nguyễn Thị Thu Thảo Nhận biết phân biệt
Trong quá trình sinh hoạt chuyên môn, giáo viên có cơ hội học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau và rút ra bài học quý giá trong giảng dạy và chăm sóc trẻ Tôi luôn tham gia đầy đủ các buổi sinh hoạt chuyên môn và kiến tập các chuyên đề do nhà trường tổ chức Đặc biệt, tôi đã mạnh dạn lồng ghép phương pháp "giáo dục lấy trẻ làm trung tâm" vào các hoạt động góc để chia sẻ với đồng nghiệp Buổi kiến tập này nhận được đánh giá cao từ các giáo viên trong trường Ngoài việc tích lũy kiến thức, tôi thường xuyên trao đổi với giáo viên cùng lớp và đồng nghiệp trong các buổi họp tổ chuyên môn để tìm ra phương pháp tốt nhất, góp phần vào việc giáo dục trẻ mầm non, đặc biệt là trẻ mẫu giáo bé.
Hình ảnh:Sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn Hình ảnh: Nghiên cứu tài liệu
Qua các buổi sinh hoạt tổ và nhóm chuyên môn, tôi đã tích lũy được nhiều kinh nghiệm quý báu từ đồng nghiệp, không chỉ về chuyên môn mà còn trong việc tổ chức các hoạt động và xử lý tình huống Những kiến thức này giúp tôi nâng cao hiệu quả trong việc thực hiện kế hoạch chăm sóc và giáo dục trẻ.
3.3.Biện pháp 3: Xây dựng kế hoạch hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
Kết quả sau khi thực hiện các biện pháp
Trong năm qua, việc đổi mới hình thức và phương pháp giáo dục mầm non đã mang lại những kết quả tích cực, giúp trẻ em tìm tòi và khám phá Sự đổi mới này không chỉ phát huy năng lực sẵn có của trẻ mà còn tạo điều kiện cho các em hoạt động thoải mái tại các góc chơi Điều này kích thích sự tò mò và ham hiểu biết của trẻ, đồng thời cho phép các em tương tác với những nguyên liệu sẵn có.
Sau một năm triển khai sáng kiến "Một số giải pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm", việc dạy và học đã đạt hiệu quả cao, với trẻ em tích cực tham gia, tự khám phá qua các giác quan Chương trình chú trọng giáo dục cá nhân và khuyến khích hoạt động nhóm, tăng cường giao tiếp giữa giáo viên và trẻ Giáo viên thể hiện sự linh hoạt và sáng tạo trong tổ chức các hoạt động học tập và chơi, tận dụng tối đa nguyên vật liệu địa phương để làm phong phú thêm trải nghiệm cho trẻ Kết quả kiểm tra chất lượng trẻ cuối năm theo 5 lĩnh vực phát triển cho thấy tỷ lệ đạt cao.
* Kết quả khảo sát sau khi áp dụng các biện pháp đạt được cụ thể như sau:
Nội dung Đầu năm Cuối năm
Tỷ lệ Trẻ chưa đạt
Tỷ lệ Trẻ chưa đạt
Khả năng hứng thú trong các hoạt động
Kiến thức, kỹ năng đạt được sau mỗi tiết học
Bảng khảo sát trẻ ( Đầu năm và cuối năm )
Kết quả cho thấy, sau khi áp dụng các biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ mẫu giáo bé (3-4 tuổi), khả năng hứng thú và kiến thức kỹ năng của trẻ đã tăng rõ rệt vào cuối năm học so với đầu năm.
- 94% trẻ hứng thú trong các hoạt động ( Tăng so với đầu năm là 50%.)
- 91% trẻ đạt kiến thức, kỹ năng sau mỗi tiết học ( Tăng so với đầu năm là 60% )
4.2 Đối với giáo viên Đối với giáo viên biết cách sắp xếp môi trường học tập phù hợp, chất lượng chuyên môn của bản thân và đồng nghiệp được nâng lên rõ rệt, bản thân nắm vững phương pháp dạy đổi mới lấy trẻ làm trung tâm, có hình thức các tiết dạy linh hoạt sáng tạo, có tác phong sư phạm tốt, biết lồng ghép đan xen giữa các bộ môn để giáo dục trẻ phù hợp Trong quá trình đổi mới phương pháp giáo dục thường xuyên lấy trẻ làm trung tâm, cô giáo là người gợi mở dẫn dắt trẻ.Quá
Giáo viên cần chú ý đến khả năng của từng trẻ để áp dụng biện pháp bồi dưỡng phù hợp Sự gần gũi, thân thiện và cởi mở của cô giáo giúp trẻ cảm thấy tự tin và thoải mái, từ đó nâng cao hiệu quả trong các hoạt động học tập.