MỞ ðẦU
TÍNH CẤP THIẾT CỦA ðỀ TÀI
Quy hoạch là quá trình chuyển đổi ý tưởng thành hành động nhằm đạt được các mục tiêu nhất định Nó được hiểu là phương pháp tổ chức không gian cho các hoạt động kinh tế - xã hội, bao gồm tổ chức không gian lãnh thổ, hệ thống kết cấu hạ tầng, phân bố dân cư ở đô thị và nông thôn, bố trí các khu công nghiệp và các công trình chủ yếu, phân bổ sử dụng đất, phát triển hệ thống đô thị và các ngành nghề trong một lãnh thổ nhất định trong một khoảng thời gian xác định.
Trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở nước ta, công tác quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất đóng vai trò quan trọng trong quản lý và sử dụng tài nguyên đất, mặc dù vẫn còn nhiều vấn đề cần được giải quyết Trên một địa bàn, lãnh thổ theo đơn vị hành chính thường có nhiều loại quy hoạch, và hầu hết các quy hoạch này đều liên quan đến việc quản lý và sử dụng đất một cách hiệu quả.
Việc lập quy hoạch cho các ngành khác nhau có nội dung đa dạng do chức năng và nhiệm vụ phát triển riêng biệt Mỗi ngành đều cần khai thác và sử dụng tài nguyên một cách bền vững, đồng thời chú trọng đến bảo vệ môi trường sinh thái và các điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội để đạt được mục tiêu phát triển đã đề ra Tuy nhiên, quy hoạch hiện tại thường chưa tính toán đầy đủ các tác động tiêu cực từ việc sử dụng tài nguyên, ảnh hưởng đến chức năng quản lý và khai thác của các ngành khác nhau.
Quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng là hai loại quy hoạch quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội của các vùng và địa phương Cần nghiên cứu mối quan hệ giữa chúng để đảm bảo sự thống nhất về không gian và thời gian, nhằm hỗ trợ lẫn nhau trong việc thực hiện chức năng của mỗi loại quy hoạch Việc hiểu rõ nội dung và bản chất của mối quan hệ này có ý nghĩa quan trọng trong việc bảo đảm sự đồng bộ và hiệu quả trong quy hoạch, góp phần vào sự phát triển bền vững của khu vực.
Giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng thường không được lập đồng bộ về thời gian và không gian, dẫn đến nhiều nội dung trùng lặp, mâu thuẫn và chồng chéo Điều này gây khó khăn cho công tác lập, thực hiện và kiểm tra quy hoạch Để phát huy các yếu tố tích cực trong mối quan hệ giữa hai loại quy hoạch, cần khắc phục mâu thuẫn và tạo sự đồng bộ, nâng cao hiệu quả công tác quy hoạch trong phát triển kinh tế - xã hội Việc nghiên cứu rõ nội dung và bản chất mối quan hệ giữa hai loại quy hoạch là cần thiết, làm cơ sở cho việc phối hợp giữa các cơ quan Nhà nước trong quản lý quy hoạch nói chung và quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng nói riêng.
Hải Phòng, thành phố trực thuộc Trung ương, đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội của khu vực và cả nước Gần đây, công tác quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng tại Hải Phòng đã đạt nhiều kết quả tích cực, góp phần vào sự phát triển của thành phố Tuy nhiên, vẫn tồn tại một số bất cập, mâu thuẫn và chồng chéo giữa các quy hoạch, điều này hạn chế vai trò của từng loại quy hoạch trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội của Hải Phòng.
Xuất phát từ tình hình hiện tại, việc nghiên cứu mối quan hệ giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng trên địa bàn thành phố Hải Phòng là rất cần thiết và mang lại ý nghĩa thực tiễn.
MỤC ðÍCH – YÊU CẦU NGHIÊN CỨU ðỀ TÀI
1.2.1 Mục ủớch nghiờn cứu của ủề tài
Mối quan hệ giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng là rất quan trọng, thể hiện sự tác động qua lại giữa hai loại quy hoạch này Tuy nhiên, hiện nay vẫn tồn tại nhiều bất cập, chồng chéo và không hợp lý giữa hai quy hoạch, gây khó khăn trong việc thực hiện và quản lý Việc làm rõ những điểm này sẽ giúp cải thiện hiệu quả của quy hoạch và phát triển bền vững.
Cần xác định rõ những nội dung phù hợp và không phù hợp giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng trong quá trình lập, thẩm định, phê duyệt và thực hiện quy hoạch Dựa trên cơ sở đó, cần đề xuất sửa đổi, bổ sung các quy định cần thiết và điều chỉnh một số nội dung của quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng nhằm đảm bảo mối quan hệ hữu cơ giữa hai loại quy hoạch này.
1.2.2 Yờu cầu nghiờn cứu ủề tài
Quá trình thực hiện nghiên cứu đề tài cần đảm bảo tính khách quan, trung thực, đầy đủ và khoa học Kết quả nghiên cứu, các kết luận và nhận xét đưa ra phải chính xác, phù hợp với thực tiễn và có đủ căn cứ khoa học.
Việc sử dụng thông tin và tài liệu trong nghiên cứu cần đảm bảo có nguồn gốc rõ ràng và hợp lệ Nghiên cứu phải dựa trên cơ sở lý luận chung về quy hoạch, cùng với các điều kiện khách quan từ thực tiễn, nhằm giải quyết các vấn đề và yêu cầu mà thực tiễn đặt ra.
Nghiên cứu mối quan hệ giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng trên địa bàn thành phố Hải Phòng cần đạt được các mục tiêu đề ra Việc phối hợp hiệu quả giữa hai loại quy hoạch này sẽ đảm bảo sự phát triển bền vững và tối ưu hóa nguồn lực đất đai.
NGHIÊN CỨU TỔNG QUAN
TỔNG QUAN VỀ CÔNG TÁC QUY HOẠCH VÀ MỐI QUAN HỆ GIỮA QUY HOẠCH SỬ DỤNG ðẤT VÀ QUY HOẠCH XÂY DỰNG CỦA MỘT SỐ NƯỚC TRÊN THẾ GIỚI
Trên toàn cầu, quy hoạch đóng vai trò quan trọng trong quản lý hành chính và quản lý đất đai, trở thành công cụ thiết yếu cho sự phát triển Tùy thuộc vào chế độ chính trị, kinh tế và xã hội, cũng như các điều kiện cụ thể của từng quốc gia, quy hoạch có nhiều hình thức và mức độ khác nhau Mỗi loại quy hoạch đều có mục tiêu riêng, nhưng tất cả đều hướng tới phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ môi trường theo hướng phát triển bền vững Đặc biệt, trong quy hoạch phát triển theo lãnh thổ, nhiều quốc gia không phân biệt rõ ràng giữa các loại quy hoạch, dẫn đến việc quy hoạch thường mang tính bao quát, đáp ứng nhu cầu phát triển đa dạng.
Giải quyết mối quan hệ giữa các loại quy hoạch là một vấn đề phức tạp, đòi hỏi Chính phủ mỗi nước phải có chính sách phù hợp dựa trên nghiên cứu và thảo luận khoa học Việc giải quyết tốt các mối quan hệ này sẽ đảm bảo tính khả thi và hiệu quả của các quy hoạch Hầu hết các nước trên thế giới đều coi trọng quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng đô thị, nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển chung và khai thác hiệu quả tài nguyên đất đai Các quy hoạch này còn hướng tới phát triển các không gian chức năng đô thị, nâng cao điều kiện sống của con người.
2.1.1 Quy hoạch ở Cộng hoà Liên bang ðức
Quy hoạch không gian ở Đức là quy hoạch tổng thể nhằm phát triển các vùng và ngành trên toàn lãnh thổ Trong đó, quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng là hai bộ phận quan trọng Một trong những chức năng chính của quy hoạch không gian là điều phối các hình thức quy hoạch khác nhau, giúp giải quyết những mâu thuẫn phát sinh từ tranh chấp sử dụng đất đai Quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng được thực hiện bởi chính quyền địa phương ở mức độ chi tiết tương ứng với cấp quận.
Mối quan hệ giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng ở Đức được thể hiện qua quy hoạch không gian tổng thể, với mỗi loại quy hoạch có mục tiêu riêng như tối ưu hóa cơ sở hạ tầng, quy mô đô thị, và sử dụng đất nông nghiệp Tuy nhiên, tất cả đều hướng đến mục tiêu chung là đảm bảo an ninh lương thực, bảo vệ môi trường, và phát triển bền vững Các mục tiêu riêng của quy hoạch không phải lúc nào cũng thống nhất, thậm chí có thể mâu thuẫn nhau, đòi hỏi người làm quy hoạch phải hiểu rõ mối quan hệ giữa các mục tiêu này và tìm giải pháp để giảm thiểu xung đột.
Quy hoạch tổng thể phát triển lãnh thổ ở Cộng hòa Liên bang Đức bao gồm quy hoạch lãnh thổ và quy hoạch vùng, nhằm sắp xếp không gian, cấu trúc định cư và các biện pháp hạ tầng không gian lớn Quy hoạch này xác định các khu vực dự phòng và những vùng ưu tiên Để thực hiện các nội dung quy hoạch lãnh thổ, cần có các hoạt động quy hoạch và chương trình phát triển lãnh thổ Nhiệm vụ chính của quy hoạch lãnh thổ là xây dựng các chương trình và kế hoạch phát triển lãnh thổ.
Xây dựng bản phác thảo về trật tự không gian lãnh thổ bao gồm việc xác định ranh giới giữa các vùng đô thị, vùng nông thôn và vùng tụt hậu Đồng thời, cần phân tích và đánh giá các điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội và văn hóa của từng khu vực.
Xây dựng bản đồ địa chính lớn thể hiện tất cả hiện trạng, kế hoạch và biện pháp cần thiết cho quy hoạch lãnh thổ, bao gồm các yếu tố ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếp đến mặt bằng sử dụng đất Tư liệu địa chính là nguồn thông tin quý giá cho các báo cáo, chương trình và kế hoạch Dữ liệu được thu thập trong máy vi tính và liên kết với hệ thống thông tin địa lý (GIS).
- Chương trình phát triển lãnh thổ là quan trọng nhất, do Chính phủ trung ương xây dựng;
- Kế hoạch phát triển lãnh thổ là bước cuối cùng của công việc quy hoạch lãnh thổ
Tại Cộng hòa Liên bang Đức, mỗi bang chịu trách nhiệm về quy hoạch lãnh thổ, với việc xây dựng chương trình phát triển lãnh thổ không mang tính cưỡng bức Chương trình này thường được tích hợp vào "kế hoạch phát triển lãnh thổ" với các số liệu chính xác, chi tiết và rõ ràng.
Quy hoạch vùng ở Đức nhằm thực hiện và sắp xếp sự phát triển tích cực của các khu vực lớn, thường là một phần của bang bao gồm nhiều huyện Mục tiêu của quy hoạch vùng là phát triển kinh tế và xã hội đồng thời bảo tồn môi trường Sự kết hợp này dựa trên lợi ích kinh tế và sinh thái, khiến quy hoạch vùng trở thành công cụ quan trọng cho quy hoạch tổng thể Hoạt động chủ yếu trong quy hoạch vùng là thiết lập kế hoạch không gian, thường được gọi là “kế hoạch trật tự không gian của vùng”, bao gồm các nội dung hoạt động hướng đến 4 lĩnh vực chính.
Quy hoạch vùng cần chú trọng đến các vấn đề quan trọng như mục tiêu sắp xếp không gian, cấu trúc không gian khu vực dân cư và nông thôn, cũng như các địa phương trung tâm và hệ thống trục dân cư Bên cạnh đó, việc dự tính dân số cho vùng và định hướng giá trị về trang thiết bị hạ tầng cũng đóng vai trò quan trọng trong quy hoạch.
- Lưu ý ủến quy hoạch vựng của vựng lõn cận vỡ cần phải cú những vị trớ sử dụng không gian liên khu vực tại vùng giáp ranh
- Xem xột cỏc ủề nghị của từng vựng, ủiều này tỏc ủộng ủến ủịnh hướng cho quy hoạch thôn xã
- Cuối cựng quy hoạch vựng cần ghi nhận cỏc ủề nghị vượt qua phạm vi vùng về quy hoạch chuyên ngành
Quy hoạch thủ đô Berlin là một trong những thành công nổi bật trong công tác quy hoạch tại Đức, với mục tiêu xây dựng và cải tạo trung tâm thành phố thành một không gian rộng lớn cả trên mặt đất và dưới lòng đất Dự án không chỉ yêu cầu xây dựng đồng thời ở nhiều khu vực khác nhau mà còn cần cải tạo các hệ thống hạ tầng như cống rãnh, điện, nước, điện thoại, và các phương tiện giao thông công cộng như tàu điện ngầm, xe lửa, và ô tô Thành công của quy hoạch này đã tạo nên bộ mặt mới cho Berlin, biến thành phố thành một thủ đô hiện đại, xứng đáng với vị thế của Đức tại châu Âu và trên toàn cầu.
Quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng ở Cộng hòa Liên bang Đức không phải là các quy hoạch riêng lẻ mà là một phần của hệ thống quy hoạch lãnh thổ và quy hoạch vùng Mối quan hệ giữa hai loại quy hoạch này thể hiện sự thống nhất về không gian và thời gian, phù hợp và hỗ trợ lẫn nhau về nội dung Những mâu thuẫn và xung đột giữa hai loại quy hoạch được điều chỉnh và hạn chế nhằm đạt được mục tiêu chung là phát triển toàn diện kinh tế, xã hội và bảo vệ môi trường.
2.1.2 Một số ủặc ủiểm Quy hoạch vựng ở Mỹ
Việc quản lý hành chớnh và quản lý ủất ủai ở Mỹ ủược thực hiện theo mụ hỡnh ủịa lý – hành chớnh:
- Cỏc bang: 50 bang và một số lónh thổ ủặc biệt;
- Các quận (County): có khoảng 3.500 quận;
- Cỏc thành phố, thị trấn, hoặc cỏc ủơn vị ủụ thị nhỏ hơn [15]
Mỹ có nền kinh tế pha trộn giữa các doanh nghiệp lớn hoạt động quốc gia và doanh nghiệp nhỏ địa phương Các công ty và tập đoàn lớn yêu cầu tổ chức tập trung để quản lý và phối hợp hiệu quả trên toàn quốc Đồng thời, Mỹ cũng duy trì mức độ phi tập trung cao, cho phép mỗi địa phương tự quyết định trong nhiều lĩnh vực chính trị, kinh tế và xã hội Quy hoạch phát triển chủ yếu bị ảnh hưởng bởi ranh giới địa phương, từ đó tác động đến việc sử dụng đất và quy hoạch sử dụng đất.
Quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng ở Mỹ là phần quan trọng của quy hoạch vùng, hiện nay có hai xu hướng chính Xu hướng đầu tiên tập trung vào hiệu quả kinh tế thuần túy, thường sử dụng các mô hình toán học và kinh tế phức tạp để phân tích hoạt động kinh tế vùng và đưa ra các hướng đầu tư hiệu quả Xu hướng thứ hai chú trọng đến phát triển kinh tế - xã hội, nhấn mạnh công bằng xã hội hơn là hiệu quả kinh tế, đồng thời quan tâm đến yếu tố môi trường và phát triển bền vững, do đó thường được áp dụng thực tế hơn.
Quy hoạch vùng ở Mỹ bao gồm quy hoạch nhiều bang, quy hoạch cấp bang và quy hoạch cho một số quận trong bang Quy hoạch vùng nhiều bang tập trung vào phát triển kinh tế - xã hội quy mô lớn, trong khi quy hoạch vùng bang và cho một vài quận chủ yếu là phối hợp phát triển giữa đô thị trung tâm và các vùng nông thôn lân cận.
TỔNG QUAN VỀ CÔNG TÁC QUY HOẠCH SỬ DỤNG ðẤT VÀ
Trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội ở Việt Nam, quy hoạch đô thị và nông thôn đóng vai trò quan trọng trong việc cụ thể hóa đường lối, chính sách và chiến lược phát triển của Đảng và Nhà nước Điều này đặc biệt quan trọng trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Hiện nay, quy hoạch ở Việt Nam được chia thành hai loại chính: quy hoạch lãnh thổ và quy hoạch chuyên ngành Quy hoạch lãnh thổ bao gồm các kế hoạch tổng thể cho toàn quốc, như quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, quy hoạch sử dụng đất, và quy hoạch xây dựng, nhằm đảm bảo sự phát triển đồng bộ theo vùng kinh tế và đơn vị hành chính Ngược lại, quy hoạch chuyên ngành tập trung vào phát triển các ngành cụ thể như nông nghiệp, thủy lợi, điện, và năng lượng, thực hiện trên toàn quốc hoặc trong khu vực nhất định, với nguyên tắc phải phù hợp và dựa trên quy hoạch lãnh thổ.
Trong những năm gần đây, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách và quy định pháp luật nhằm cải thiện công tác quy hoạch, nâng cao chất lượng và hiệu quả của các loại quy hoạch Tuy nhiên, thực tiễn công tác quy hoạch vẫn gặp nhiều vấn đề cần nghiên cứu và giải quyết Một trong những vấn đề quan trọng là xác định mối quan hệ giữa các loại quy hoạch theo quy luật và những yêu cầu khách quan của thực tiễn, đặc biệt là mối quan hệ giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng, điều này cần được nghiên cứu và giải quyết sớm.
2.2.1 Tỡnh hỡnh cụng tỏc quy hoạch sử dụng ủất, quy hoạch xõy dựng và mối quan hệ giữa hai loại quy hoạch ở nước ta qua các thời kỳ
2.2.1.1 Th ờ i k ỳ tr ướ c n ă m 1975 a Giai ủoạn từ 1930 ủến trước năm 1960
Quy hoạch sử dụng đất hiện nay chủ yếu được thực hiện rời rạc tại một số đô thị và khu vực khai thác tài nguyên khoáng sản, cùng với các vùng trồng cây công nghiệp như cao su và cà phê, theo phương pháp và nội dung do người Pháp áp dụng.
Trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, quy hoạch sử dụng đất của Nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa chưa có điều kiện hình thành và phát triển Quy hoạch xây dựng ở nước ta bắt đầu hình thành từ khi Nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa ra đời, với ngành Quy hoạch đô thị - Nông thôn chính thức được thành lập hơn 50 năm Tuy nhiên, quy hoạch xây dựng trong giai đoạn này còn hạn chế và thực sự vẫn đang trong giai đoạn học hỏi, chưa có hệ thống rõ ràng và chưa định hình được hướng phát triển cụ thể.
Trong giai đoạn này, quy hoạch sử dụng đất ở Việt Nam gần như chưa được triển khai, trong khi quy hoạch xây dựng mới chỉ bắt đầu hình thành Do đó, mối quan hệ giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng vẫn chưa được thiết lập Giai đoạn từ năm 1960 đến năm 1975 đánh dấu sự khởi đầu của những thay đổi quan trọng trong lĩnh vực quy hoạch.
Công tác phân vùng quy hoạch nông nghiệp và lâm nghiệp đã được đặt ra từ những năm 1960 Các bộ ngành và địa phương đã thực hiện nhiều điều chỉnh về sử dụng đất cho các mục đích như giao thông, thủy lợi, xây dựng kho tàng, trại chăn nuôi, bến bãi và nhà xưởng Tuy nhiên, việc bố trí và sắp xếp lại sử dụng đất mới chỉ được đề cập như một phần nội dung lồng ghép trong các phương án phân vùng nông nghiệp và lâm nghiệp.
Mặc dù chưa có điều kiện để tiến hành theo một nội dung, phương pháp, trình tự thống nhất trong một cấp vị lãnh thổ cụ thể, nhưng các phương án phát triển sản xuất nông lâm nghiệp và quy hoạch sử dụng đất đã tạo ra cơ sở khoa học cho việc tính toán các phương án sản xuất hiệu quả Với sự hỗ trợ của các chuyên gia từ các nước XHCN như Liên Xô, Hungary, Triều Tiên, Cộng hòa Dân chủ Đức, Ba Lan, và Trung Quốc, một số đồ án quy hoạch cho các địa phương như thị xã Hồng Gai, Hải Phòng, Hà Nội, Bắc Giang, và Vinh đã được lập Tuy nhiên, các quy hoạch này chưa thể trở thành hiện thực do hoàn cảnh chiến tranh và đất nước chưa thống nhất, trong khi tiềm lực đất nước vẫn phải dành cho cuộc chống Mỹ Dù vậy, kết quả quy hoạch xây dựng đã góp phần quan trọng cho công cuộc xây dựng ở miền Bắc cũng như trên toàn quốc sau khi đất nước thống nhất.
Mối quan hệ giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng hiện chưa rõ rệt, thiếu sự tương tác chặt chẽ Quy hoạch sử dụng đất chủ yếu tập trung vào phát triển sản xuất nông nghiệp, trong khi quy hoạch xây dựng lại chú trọng vào phát triển các đô thị Điều này dẫn đến việc hai loại quy hoạch chưa phát huy hết hiệu quả trong việc hỗ trợ lẫn nhau.
2.2.1.2 Th ờ i k ỳ t ừ n ă m 1975 ủế n tr ướ c khi cú Lu ậ t ðấ t ủ ai 1993
* ðối với quy hoạch sử dụng ủất:
Từ năm 1975 đến 1981, Việt Nam đã tiến hành nhiều nhiệm vụ điều tra cơ bản trên toàn quốc Đến cuối năm 1978, lần đầu tiên, các phương án phân vùng nông nghiệp, lâm nghiệp và công nghiệp chế biến nông lâm sản đã được xây dựng cho cả nước, 7 vùng kinh tế và 44 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, trình Chính phủ xem xét phê duyệt Các tài liệu này đều đề cập đến quy hoạch sử dụng đất đai, coi đây là căn cứ khoa học quan trọng để luận chứng các phương án phát triển ngành.
Chỉ thị số 100/TW ngày 13 tháng 01 năm 1981 đã nhấn mạnh việc cải tiến công tác khoán và mở rộng khoán sản phẩm trong hợp tác xã nông nghiệp Trong giai đoạn này, cụm từ “Quy hoạch Hợp tác xã” được sử dụng, tập trung vào quy hoạch ruộng đất, với nội dung chủ yếu là bố trí sử dụng đất đai một cách hợp lý.
Trong giai đoạn 1981 - 1986, Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ V (1982) đã quyết định thúc đẩy công tác điều tra cơ bản, dự báo và lập Tổng sơ đồ phát triển, phân bố lực lượng sản xuất Chính phủ ban hành Nghị quyết số 50 về quy hoạch tổng thể kinh tế - xã hội cho 500 đơn vị hành chính cấp huyện, được coi như 500 "phó bài" Mặc dù quy hoạch sử dụng đất đai đã có bước phát triển, nhưng vẫn chưa trở thành một quy hoạch riêng biệt, dẫn đến nhiều hạn chế Giai đoạn này đánh dấu bước ngoặt trong việc sắp xếp lại đất đai trong quy hoạch tổng thể kinh tế - xã hội, với nội dung chủ yếu tập trung vào quy hoạch vùng chuyên môn hóa và các vùng sản xuất trọng điểm của lĩnh vực nông nghiệp, công nghiệp, xây dựng, giao thông, thủy lợi, cơ sở hạ tầng và đô thị.
Khi Luật ủất ủai năm 1987 ra ủời (cú hiệu lực thi hành từ thỏng 01 năm
1988), ủỏnh dấu một bước mới về quy hoạch sử dụng ủất ủai Luật ðất ủai
Năm 1988, quy định về quy hoạch sử dụng đất đã được ban hành, mang tính pháp lý và đóng vai trò quan trọng trong công tác quản lý nhà nước về đất đai.
Trong giai đoạn từ 1988 đến 1990, Tổng cục Quản lý Ruộng đất đã chỉ đạo một số địa phương lập quy hoạch sử dụng đất cấp huyện và cấp xã theo quy định của Luật đất đai 1988 Mặc dù số lượng quy hoạch trên toàn quốc chưa nhiều, nhưng qua các cuộc trao đổi, hội thảo, Tổng cục và các địa phương đã rút ra những vấn đề cơ bản về nội dung và phương pháp quy hoạch sử dụng đất Điều này đã giúp quy hoạch không chỉ đáp ứng nhu cầu sử dụng đất mà còn trở thành công cụ quan trọng cho công tác quản lý nhà nước về đất đai tại các địa phương.
Tổng cục Quản lý Ruộng đất đã ban hành Thông tư số 106/TT-QHKH ngày 15 tháng 4 năm 1991, hướng dẫn quy hoạch phân bổ đất đai chủ yếu cho cấp xã Nội dung chính của văn bản tập trung vào việc cải thiện quản lý và sử dụng đất đai hiệu quả, nhằm đảm bảo phát triển bền vững và công bằng trong phân phối tài nguyên đất.
- Xỏc ủịnh ranh giới về quản lý, sử dụng ủất;
- ðiều chỉnh một số trường hợp về quản lý và sử dụng ủất;
- Phõn ủịnh và xỏc ủịnh ranh giới những khu vực ủặc biệt;
LUẬN CHỨNG VỀ MỐI QUAN HỆ GIỮA QUY HOẠCH SỬ DỤNG ðẤT VÀ QUY HOẠCH XÂY DỰNG
2.3.1 Tính tất yếu khách quan của mối quan hệ giữa quy hoạch sử dụng ủất và quy hoạch xõy dựng
Các loại quy hoạch và các cấp quy hoạch có mối quan hệ mật thiết, hỗ trợ lẫn nhau và tạo nền tảng cho sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, từng vùng và địa phương Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội là quy hoạch có tính định hướng chung, là cơ sở để lập và thực hiện các loại quy hoạch khác Quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng cần phải căn cứ vào quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội, đồng thời phải phù hợp và hỗ trợ cho quy hoạch này.
Mối quan hệ hữu cơ giữa các loại quy hoạch xuất phát từ yêu cầu khách quan của quá trình phát triển, với mục tiêu chung là phát triển kinh tế - xã hội Quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng đều căn cứ vào quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội, nhằm đạt được mục tiêu phát triển chung, tập trung vào việc sử dụng đất hiệu quả Sự hình thành mối quan hệ giữa hai loại quy hoạch này là nhu cầu tất yếu trong quá trình phát triển Việc giải quyết mối quan hệ này là yêu cầu khách quan để đảm bảo sự thống nhất, đồng bộ trong quy hoạch, tạo cơ sở cho việc phối hợp giữa các cơ quan nhà nước, từ đó nâng cao hiệu quả công tác quy hoạch.
2.3.2 Nội dung chủ yếu của mối quan hệ giữa quy hoạch sử dụng ủất và quy hoạch xây dựng
Bản chất của mối quan hệ này biểu hiện ở sự phù hợp hay chưa phù hợp giữa hai loại quy hoạch về các mặt:
Thời gian và không gian trong lập quy hoạch được thể hiện qua thời điểm bắt đầu lập quy hoạch, thời hạn quy hoạch (kỳ quy hoạch) và phạm vi lãnh thổ áp dụng cho quy hoạch sử dụng đất cũng như quy hoạch xây dựng.
Nội dung quy hoạch thể hiện mục tiêu rõ ràng, dự báo các chỉ tiêu và phương án sử dụng đất, cùng với việc tổ chức không gian lãnh thổ trong một phạm vi xác định Đây là yếu tố chủ yếu, mang tính bản chất trong mối quan hệ giữa hai loại quy hoạch.
Quá trình tổ chức thực hiện hai loại quy hoạch cần đảm bảo sự thích ứng và phù hợp giữa quy trình, nội dung và cách thức giám sát, kiểm tra việc thực hiện quy hoạch Điều này cũng bao gồm việc phân công và phối hợp hiệu quả giữa các cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong việc lập, tổ chức thực hiện và quản lý quy hoạch.
2.3.3 Vấn ủề về chất lượng của quy hoạch sử dụng ủất, quy hoạch xõy dựng và mối quan hệ giữa hai loại quy hoạch
Chất lượng quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng phụ thuộc vào việc giải quyết mối quan hệ giữa hai loại quy hoạch này Khi hai quy hoạch này được thống nhất và hỗ trợ lẫn nhau, tính khả thi và hiệu quả của chúng sẽ được nâng cao Điều này đồng nghĩa với việc nội dung của cả hai quy hoạch phải phù hợp với điều kiện cụ thể của địa bàn và đáp ứng các mục tiêu phát triển Khi mối quan hệ giữa hai loại quy hoạch được giải quyết tốt, sự đồng bộ và thống nhất sẽ được đảm bảo, từ đó nâng cao chất lượng quy hoạch tổng thể.
Chất lượng quy hoạch là một yếu tố cơ bản ảnh hưởng đến việc giải quyết mối quan hệ giữa hai loại quy hoạch Tuy nhiên, việc giải quyết tốt mối quan hệ này không phải là yếu tố duy nhất quyết định chất lượng của từng loại quy hoạch, mà là một trong những nhân tố quan trọng có tính quyết định.
Giữa chất lượng quy hoạch và mối quan hệ giữa hai loại quy hoạch luôn tồn tại một mối quan hệ biện chứng, trong đó chất lượng quy hoạch là tiền đề và kết quả của nhau Để giải quyết hiệu quả mối quan hệ giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng, cần phải đổi mới và nâng cao chất lượng công tác quy hoạch, đồng thời bảo đảm một số yêu cầu nhất định.
Quy hoạch cần đảm bảo phù hợp với thể chế và các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, đồng thời cụ thể hóa chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của cả nước và địa phương.
- Bổ sung, hoàn thiện nội dung và phương pháp quy hoạch nhằm nâng cao chất lượng cả quy hoạch sử dụng ủất và quy hoạch xõy dựng
Đẩy mạnh công tác quy hoạch là cần thiết, nhằm khẩn trương hoàn thành các quy hoạch từ Trung ương đến địa phương Cần có sự kết hợp chặt chẽ giữa quy hoạch tổng thể và quy hoạch chi tiết, cũng như giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng, đảm bảo sự phát triển tương ứng và hài hòa.
Tiếp tục hoàn thiện hệ thống văn bản pháp quy liên quan đến lập, thẩm định, phê duyệt, tổ chức thực hiện và quản lý quy hoạch Cần phân định rõ chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan quy hoạch và đảm bảo sự phối hợp chặt chẽ, đồng bộ trong quá trình tổ chức thực hiện.