Quá trình phát triển kinh tế - xã hội của Malaysia trong giai đoạn thực hiện kế hoạch triển vọng lần thứ nhất (1970- 1990)
Vào cuối thập kỷ 60, trong bối cảnh Chiến tranh lạnh, thế giới chứng kiến sự cân bằng chiến lược giữa hai cường quốc Xô - Mỹ Do cuộc chạy đua vũ trang trở nên tốn kém, các quốc gia lớn đã chuyển sang chính sách hoà hoãn, tập trung vào hợp tác và giải trừ quân bị, đồng thời thúc đẩy phát triển kinh tế.
Cuộc khủng hoảng dầu mỏ 1972-1973 đã tác động mạnh mẽ đến các nền kinh tế toàn cầu, đặc biệt là các nước phương Tây, dẫn đến nhiều khủng hoảng kinh tế, tài chính và tiền tệ cùng những biến động chính trị Khủng hoảng này đã đặt ra những thách thức cấp bách cho nhân loại, bao gồm sự bùng nổ dân số và nguy cơ cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên, các bệnh dịch thế kỷ và ô nhiễm môi trường, cũng như yêu cầu đổi mới để thích ứng với sự phát triển nhanh chóng của cách mạng khoa học và công nghệ Hơn nữa, sự hội nhập vào nền kinh tế, chính trị và văn hóa toàn cầu ngày càng trở nên quan trọng trong bối cảnh quốc tế hóa và toàn cầu hóa diễn ra mạnh mẽ.
Trước tình hình khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng nhất kể từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai, các quốc gia tư bản đã tìm kiếm những phương thức thích nghi mới Họ tiến hành cải cách cơ cấu kinh tế, áp dụng thành tựu khoa học kỹ thuật vào sản xuất và kinh doanh trên quy mô toàn hệ thống Đồng thời, các nước tư bản cũng điều chỉnh chính trị và xã hội để đối phó với những biến động lớn của thế giới và đáp ứng yêu cầu của quần chúng Chính sách nâng cao phúc lợi xã hội, mở rộng dân chủ và trợ cấp thất nghiệp trở thành ưu tiên hàng đầu Nhờ những nỗ lực này, các quốc gia tư bản đã từng bước vượt qua khủng hoảng và tiếp tục phát triển.
Cuộc đua tranh kinh tế hiện nay đang diễn ra mạnh mẽ, với xu thế toàn cầu hóa làm tăng tính phụ thuộc lẫn nhau giữa các quốc gia Tại khu vực Đông Nam Á, nhiều nước đã chuyển từ chiến lược công nghiệp hóa thay thế nhập khẩu sang công nghiệp hóa hướng về xuất khẩu, như Singapore và Philippines, và đã đạt được những kết quả ban đầu tích cực Tình hình quốc tế này đã ảnh hưởng đáng kể đến quá trình phát triển kinh tế - xã hội của Malaysia.
Sau năm 1969, Malaysia đối mặt với tình trạng rối loạn chính trị và mâu thuẫn gia tăng giữa các cộng đồng dân cư như người Melayu, người Hoa và người Ấn Độ Nhu cầu cơ bản của đa số dân cư về công ăn việc làm và đời sống vật chất, tinh thần vẫn chưa được đảm bảo Khoảng cách về trình độ phát triển kinh tế - xã hội và thu nhập giữa các cộng đồng dân cư vẫn còn lớn, trong khi quan hệ đối ngoại chưa được cải thiện theo hướng tích cực.
Sau ngày 10/05/1969, Đảng liên minh do UMNO lãnh đạo vẫn giữ quyền lực nhưng không đạt được 2/3 số phiếu cần thiết để sửa đổi hiến pháp, nhằm củng cố đặc quyền của người Melayu Trước tình hình xung đột sắc tộc, liên minh cầm quyền nhận thức được tầm quan trọng của việc thực hiện các biện pháp để đảm bảo sự hòa thuận giữa các cộng đồng, nhằm ổn định tình hình chính trị - xã hội.
Chính quyền Malaysia đã thiết lập một hệ thống chung nhằm đoàn kết các dân tộc trong nước, được thể hiện qua Tuyên bố Rukunegara vào ngày 31/08/1970, nhân dịp Quốc khánh Tuyên bố này nhấn mạnh tầm quan trọng của sự tồn tại và phát triển của Malaysia như một quốc gia đa chủng tộc, yêu cầu mọi hoạt động chính trị, kinh tế - xã hội và giáo dục phải hướng tới mục tiêu đoàn kết dân tộc Nó cũng thừa nhận sự khác biệt về phát triển kinh tế giữa các cộng đồng là nguyên nhân của mâu thuẫn chủng tộc, khẳng định Hồi giáo là tôn giáo chính thức và yêu cầu lòng trung thành với lãnh đạo tối cao Tuyên bố đề ra các nguyên tắc như duy trì lối sống dân chủ, tôn trọng văn hóa đa dạng, xây dựng xã hội công bằng và hiện đại Để củng cố những nguyên tắc này, chính quyền đã bổ sung các điều khoản vào Hiến pháp, bảo vệ quyền lợi của người Melayu và quy định về tôn giáo, ngôn ngữ Mặc dù gặp phải sự phản đối từ các đảng đối lập, Quốc hội Malaysia vẫn thông qua các bổ sung này vào ngày 04/03/1971.
Việc thông qua Rukunegara và sửa đổi Hiến pháp đã tạo ra những tác động lớn đến tình hình chính trị Malaysia, đặc biệt là làm suy yếu liên minh cầm quyền do UMNO dẫn đầu Sự liên kết của một số đảng đối lập với liên minh cầm quyền mở ra cơ hội thành lập Mặt trận quốc gia vào ngày 01/06/1974, trở thành lực lượng chính trị chủ đạo tại Quốc hội và Hội đồng lập pháp các bang Dưới sự lãnh đạo của Mặt trận quốc gia, Malaysia bước vào giai đoạn phát triển mới với nhiều thách thức và cơ hội.
1.2.2 Quá trình phát triển kinh tế - xã hội
Chính phủ Malaysia đã đề ra chiến lược phát triển kinh tế - xã hội mang tên "Xây dựng lại xã hội Malaysia" nhằm giải quyết các mâu thuẫn trong lòng xã hội.
"Kế hoạch triển vọng lần thứ nhất" – OPP1 thực hiện trong 2 thập niên 1971- 1990 OPP1 đ-ợc thực hiện trong 4 kế hoạch phát triển từ kế hoạch 5 năm lần thứ 2 (1971-
Chương trình Chính sách Kinh tế Mới (NEP) được triển khai từ năm 1975 đến kế hoạch 5 năm lần thứ 5 (1986-1990) với mục tiêu chính là thúc đẩy sự thống nhất quốc gia thông qua việc xóa đói giảm nghèo và chuyển dịch cơ cấu xã hội NEP hướng đến việc cải thiện đời sống cho tất cả người dân Malaysia, không phân biệt sắc tộc, trong bối cảnh khoảng 86% người nghèo sống ở nông thôn, chủ yếu là người Melayu Năm 1970, tỷ lệ người Melayu sống dưới mức nghèo khổ chiếm 2/3, trong khi người Ấn Độ và người Hoa lần lượt chiếm 39% và 26% Mục tiêu của NEP là giảm tỷ lệ hộ nghèo đói ở bán đảo Malaysia từ 49,3% vào năm 1970 xuống còn 16,7% vào năm 1990, với tỷ lệ nghèo ở nông thôn giảm từ 58,7% xuống 23% và ở đô thị từ 21,3% xuống 9,1%.
Mục tiêu thứ hai của NEP là chuyển dịch cơ cấu xã hội để xóa bỏ sự phân biệt sắc tộc thông qua chức năng kinh tế Điều này dự kiến sẽ đạt được bằng cách thay đổi cơ cấu công ăn việc làm, tăng cường sở hữu vốn cổ phần trong khu vực công ty và xây dựng một cộng đồng thương mại và công nghiệp bản địa (BCIC).
Chính sách NEP của Malaysia tập trung vào việc chuyển dịch cơ cấu việc làm, đặc biệt trong ngành nông nghiệp Theo thống kê năm 1970, người Melayu chiếm 67,6% trong lĩnh vực nông nghiệp, trong khi người Hoa chiếm ưu thế trong ngành công nghiệp và dịch vụ với tỷ lệ lần lượt là 59,5% và 48,3% Để cải thiện tỷ lệ người Melayu trong ngành công nghiệp từ 38,8% năm 1970 lên 51,9% vào năm 1990, chính phủ Malaysia cũng đặt mục tiêu giảm tỷ lệ người Hoa từ 59,5% xuống 38,1% Mặc dù tăng cường tỷ lệ người Melayu, chính phủ cam kết không để bất kỳ nhóm tộc nào bị suy giảm việc làm, mà chỉ tạo sự cân bằng trong phát triển kinh tế, yêu cầu nhanh chóng phát triển việc làm trong hai lĩnh vực công nghiệp và dịch vụ.
Chương trình NEP nhằm mục tiêu tăng cường sở hữu của người bản địa trong các công ty, với kế hoạch giảm tỷ lệ cổ phần của người nước ngoài từ 63,3% xuống 30% và nâng tỷ lệ cổ phần của người Malaysia lên 70% vào năm 1990 Trong đó, người không phải Melayu sẽ chiếm 40%, còn lại 30% thuộc về các cá nhân và tập thể người Malaysia bản địa.
Chương trình NEP hướng đến việc xây dựng cộng đồng thương mại và công nghiệp bản địa (BCIC) để đảm bảo sự tham gia hiệu quả của người Malaysia bản địa vào nền kinh tế hiện đại Mục tiêu là trong vòng một thế hệ, người bản địa sẽ sở hữu và quản lý ít nhất 30% tổng hoạt động thương mại và công nghiệp của nền kinh tế.
Trong quá trình theo đuổi mục tiêu chuyển dịch cơ cấu, NEP và OPP1 nhấn mạnh tầm quan trọng của sự hoà nhập giữa các bang và vùng miền tại Malaysia Để đạt được mục tiêu này, chính phủ cần tập trung vào việc giảm thiểu sự mất cân đối giữa các vùng, đầu tư vào các bang kém phát triển và thực hiện phân phối tài nguyên một cách công bằng hơn.