Nội dung và phương pháp nghiên cứu
Địa điểm nghiên cứu
Đề tài được tiến hành điều tra, khảo sát và thu thập số liệu tại quận Nam
Quận Nam Từ Liêm, nằm ở phía Tây trung tâm Hà Nội, được nâng cấp từ huyện Từ Liêm cũ Theo quy hoạch đến năm 2030 và tầm nhìn 2050, quận này sẽ trở thành một trong những đô thị lõi, đóng vai trò trung tâm hành chính, dịch vụ và thương mại của Thủ đô Hiện tại, đất nông nghiệp vẫn chiếm 30,37% tổng diện tích tự nhiên của quận, cho thấy sản xuất nông nghiệp vẫn giữ vai trò quan trọng trong cơ cấu kinh tế địa phương.
Thời gian nghiên cứu
- Phạm vi không gian: Toàn bộ phần không gian lãnh thổ trong ranh giới tự nhiên quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội
+ Thực hiện đề tài từ tháng 1 năm 2016 đến tháng 5 năm 2017
Đề tài nghiên cứu về biến động đất đai tại quận Nam Từ Liêm, Hà Nội trong giai đoạn 2013 - 2016 nhằm đưa ra các đề xuất về định hướng sử dụng đất nông nghiệp trong khu vực này.
Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu là quỹ đất nông nghiệp được quy định trong Luật Đất đai 2013, bao gồm:
- Đất sản xuất nông nghiệp:
+ Đất trồng cây hàng năm + Đất trồng cây lâu năm
- Đất nuôi trồng thuỷ sản
Nội dung nghiên cứu
3.4.1 Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội
3.4.2 Tình hình quản lý và hiện trạng sử dụng đất của Quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội
3.4.3 Đánh giá biến động sử dụng đất đai trên địa bàn Quận Nam Từ Liêm
3.4.4 Đề xuất định hướng sử dụng đất nông nghiệp hợp lý đến năm
2020 quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội
Phương pháp nghiên cứu
3.5.1 Phương pháp điều tra, thu thập số liệu thứ cấp Đây là phương pháp truyền thống nhưng hiện nay vẫn được coi là một trong những phương pháp không thể thiếu được khi nghiên cứu chi tiết một lãnh thổ nào đó Để nghiên cứu đề tài này cần phải tiến hành thu thập các tài liệu, số liệu có liên quan để phục vụ cho việc định hướng sử dụng đất quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội đến năm 2020 gồm có:
- Tài liệu về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội giai đoạn 2013 - 2016
- Số liệu thống kê, kiểm kê đất đai qua các năm từ 2013 đến 2016
- Bản đồ hiện trạng sử dụng đất năm 2016
Bên cạnh đó, cũng kế thừa các nghiên cứu trước đó liên quan đến vấn đề nghiên cứu và khu vực nghiên cứu
3.5.2 Phương pháp điều tra, thu thập số liệu sơ cấp
Sử dụng phiếu điều tra ngẫu nhiên trên 100 hộ gia đình sản xuất nông nghiệp để đánh giá hiệu quả sử dụng đất Các tiêu chí điều tra bao gồm thông tin chung về hộ, tình hình sử dụng đất (kiểu sử dụng, diện tích), chi phí đầu tư và thu nhập từ các loại hình sử dụng đất.
3.5.3 Phương pháp đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp
* Hệ thống chỉ tiêu đánh giá hiệu quả kinh tế
Tổng giá trị sản xuất (GO) là tổng thu nhập chung, phản ánh toàn bộ giá trị sản phẩm vật chất và dịch vụ được tạo ra trong một khoảng thời gian nhất định, thường là một năm hoặc một vụ mùa Đối với hệ thống cây trồng, tổng giá trị sản xuất biểu thị giá trị sản lượng trên mỗi đơn vị diện tích canh tác (ha).
Trong đó: GO: Giá trị sản xuất cây trồng loại i
Di: Diện tích cây trồng loại i Ni: Năng suất cây trồng loại i Gi: Đơn giá tương ứng
Chi phí trung gian (IE) là tổng hợp các khoản chi phí vật chất thường xuyên bằng tiền mà doanh nghiệp phải chi trả để mua hoặc thuê các yếu tố đầu vào cũng như chi phí dịch vụ trong quá trình sản xuất, nhằm tạo ra tổng sản phẩm.
Trong đó: Ci: Số lượng chi phí cuả loại đầu tư thứ i Gi: Đơn giá của loại đầu tư thứ i
Tổng chi phí vật chất là toàn bộ chi phí bằng tiền liên quan đến sản xuất sản phẩm, bao gồm cả khấu hao tài sản cố định Trong lĩnh vực trồng trọt, chi phí vật chất thường bao gồm chi phí trung gian, khấu hao tài sản cố định và các loại thuế.
Giá trị gia tăng (VA) là giá trị sản phẩm xã hội được tạo ra trong quá trình sản xuất, thể hiện hiệu quả của việc đầu tư vào các yếu tố chi phí.
Trong đó: GO: Tổng giá trị sản xuất
IE: Chi phí trung gian
* Hệ thống chỉ tiêu đánh giá hiệu quả xã hội
- Mức thu hút lao động, giải quyết việc làm cho nông dân của các kiểu sử dụng đất
- Mức độ chấp nhận của người dân: thể hiện ở mức độ đầu tư, ý định chuyển đổi cơ cấu cây trồng trong tương lai của nông hộ
- Khả năng tiêu thụ sản phẩm của các kiểu sử dụng đất ở hiện tại và tương lai
- Giá trị ngày công lao động của các kiểu sử dụng đất
Hệ thống chỉ tiêu đánh giá hiệu quả môi trường phân tích ảnh hưởng của các loại hình sử dụng đất đến môi trường, bao gồm đất và nước, thông qua việc sử dụng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật của người dân Bài viết cũng so sánh thực trạng này với hướng dẫn sử dụng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật được cung cấp bởi trung tâm Khuyến nông huyện.
3.5.4 Phương pháp thống kê, so sánh
Tổng hợp và sắp xếp số liệu điều tra qua các năm giúp thống kê và so sánh sự biến động, thay đổi về cơ cấu các loại đất.
- Phân tích biến động: xác định sự ảnh hưởng của một nhân tố đến dấu hiệu nào đó cần nghiên cứu
3.5.5 Phương pháp phân tích và tổng hợp
Tiếp cận vĩ mô từ trên xuống và tiếp cận vi mô từ dưới lên:
Dựa trên quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội của Thành phố Hà Nội cùng với quy hoạch phát triển các ngành ở Trung ương và vùng liên quan, việc sử dụng đất tại quận Nam Từ Liêm sẽ được điều chỉnh và phát triển phù hợp.
Dựa trên nhu cầu và kế hoạch sử dụng đất của các phường, cũng như quy hoạch phát triển của các ngành, cần tổng hợp và phân tích các vấn đề liên quan đến sử dụng đất tại quận.
3.5.6 Phương pháp dự báo, tính toán
Dựa trên tốc độ tăng trưởng GDP, tăng dân số, tình hình sử dụng đất và việc thực hiện các chỉ tiêu kinh tế xã hội, chúng ta có thể dự báo nhu cầu sử dụng đất và phát triển kinh tế xã hội, từ đó đề xuất cơ cấu sử dụng đất hợp lý và khoa học cho quận.
Ngoài ra, có thể áp dụng các phương pháp như cân đối lao động, dựa trên nhu cầu lao động cần thiết của các ngành trong quy hoạch, và hồi quy tuyến tính, dựa vào số liệu thống kê dân số lịch sử Tại khu vực nông thôn, sự gia tăng dân số và lao động đã làm giảm diện tích đất canh tác trung bình Bên cạnh đó, việc áp dụng các biện pháp canh tác tiên tiến đã dẫn đến tình trạng dư thừa lao động, khiến nhiều người chuyển đến thành phố tìm kiếm việc làm Do đó, cần sử dụng kết quả dự báo tổng dân số và dân số phi nông nghiệp, kết hợp với phân tích tình hình địa phương.
Sử dụng phần mềm Microstation để tạo bản đồ hiện trạng sử dụng đất và xây dựng bản đồ định hướng sử dụng đất cho quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội.