Nội dung và phương pháp nghiên cứu
Địa điểm nghiên cứu
Đề tài được tiến hành điều tra, khảo sát và thu thập số liệu tại quận Nam
Quận Nam Từ Liêm, nằm ở phía Tây trung tâm Hà Nội, được nâng cấp từ huyện Từ Liêm cũ và dự kiến sẽ trở thành một trong những đô thị lõi của Thủ đô theo quy hoạch đến 2030, tầm nhìn 2050 Với vai trò là trung tâm hành chính, dịch vụ và thương mại, quận Nam Từ Liêm hiện vẫn duy trì một diện tích đất nông nghiệp lớn, chiếm 30,37% tổng diện tích tự nhiên, cho thấy nông nghiệp vẫn là một phần quan trọng trong cơ cấu kinh tế của quận.
Thời gian nghiên cứu
- Phạm vi không gian: Toàn bộ phần không gian lãnh thổ trong ranh giới tự nhiên quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội
+ Thực hiện đề tài từ tháng 1 năm 2016 đến tháng 5 năm 2017
Nghiên cứu về biến động đất đai tại quận Nam Từ Liêm, Hà Nội trong giai đoạn 2013 - 2016 nhằm đưa ra các đề xuất về định hướng sử dụng đất nông nghiệp tại khu vực này.
Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu là quỹ đất nông nghiệp được quy định trong Luật Đất đai 2013, bao gồm:
- Đất sản xuất nông nghiệp:
+ Đất trồng cây hàng năm + Đất trồng cây lâu năm
- Đất nuôi trồng thuỷ sản
Nội dung nghiên cứu
3.4.1 Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội
3.4.2 Tình hình quản lý và hiện trạng sử dụng đất của Quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội
3.4.3 Đánh giá biến động sử dụng đất đai trên địa bàn Quận Nam Từ Liêm
3.4.4 Đề xuất định hướng sử dụng đất nông nghiệp hợp lý đến năm
2020 quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội
Phương pháp nghiên cứu
3.5.1 Phương pháp điều tra, thu thập số liệu thứ cấp Đây là phương pháp truyền thống nhưng hiện nay vẫn được coi là một trong những phương pháp không thể thiếu được khi nghiên cứu chi tiết một lãnh thổ nào đó Để nghiên cứu đề tài này cần phải tiến hành thu thập các tài liệu, số liệu có liên quan để phục vụ cho việc định hướng sử dụng đất quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội đến năm 2020 gồm có:
- Tài liệu về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội giai đoạn 2013 - 2016
- Số liệu thống kê, kiểm kê đất đai qua các năm từ 2013 đến 2016
- Bản đồ hiện trạng sử dụng đất năm 2016
Bên cạnh đó, cũng kế thừa các nghiên cứu trước đó liên quan đến vấn đề nghiên cứu và khu vực nghiên cứu
3.5.2 Phương pháp điều tra, thu thập số liệu sơ cấp
Sử dụng phiếu điều tra ngẫu nhiên từ 100 hộ gia đình trực tiếp sản xuất nông nghiệp để tính toán hiệu quả sử dụng đất Các tiêu chí điều tra bao gồm thông tin chung về hộ, tình hình sử dụng đất đai (kiểu sử dụng, diện tích), chi phí đầu tư và thu nhập từ các loại hình sử dụng đất.
3.5.3 Phương pháp đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp
* Hệ thống chỉ tiêu đánh giá hiệu quả kinh tế
Tổng giá trị sản xuất (GO) là tổng thu nhập chung, bao gồm toàn bộ giá trị của sản phẩm vật chất và dịch vụ được tạo ra trong một khoảng thời gian nhất định, thường là một năm hoặc một vụ Trong hệ thống cây trồng, tổng giá trị sản xuất thể hiện giá trị sản lượng trên mỗi đơn vị diện tích canh tác (ha).
Trong đó: GO: Giá trị sản xuất cây trồng loại i
Di: Diện tích cây trồng loại i Ni: Năng suất cây trồng loại i Gi: Đơn giá tương ứng
Chi phí trung gian (IE) bao gồm tất cả các khoản chi phí vật chất thường xuyên bằng tiền mà doanh nghiệp phải chi trả để mua và thuê các yếu tố đầu vào cũng như chi phí dịch vụ trong quá trình sản xuất nhằm tạo ra tổng sản phẩm.
Trong đó: Ci: Số lượng chi phí cuả loại đầu tư thứ i Gi: Đơn giá của loại đầu tư thứ i
Tổng chi phí vật chất là toàn bộ chi phí bằng tiền, bao gồm cả khấu hao tài sản cố định, tham gia vào quá trình sản xuất sản phẩm Trong lĩnh vực trồng trọt, chi phí vật chất thường được tính bằng tổng chi phí trung gian, chi phí khấu hao tài sản cố định và các loại thuế liên quan.
Giá trị gia tăng (VA) là giá trị sản phẩm xã hội được tạo ra trong quá trình sản xuất, thể hiện hiệu quả đầu tư vào các yếu tố chi phí.
Trong đó: GO: Tổng giá trị sản xuất
IE: Chi phí trung gian
* Hệ thống chỉ tiêu đánh giá hiệu quả xã hội
- Mức thu hút lao động, giải quyết việc làm cho nông dân của các kiểu sử dụng đất
- Mức độ chấp nhận của người dân: thể hiện ở mức độ đầu tư, ý định chuyển đổi cơ cấu cây trồng trong tương lai của nông hộ
- Khả năng tiêu thụ sản phẩm của các kiểu sử dụng đất ở hiện tại và tương lai
- Giá trị ngày công lao động của các kiểu sử dụng đất
Hệ thống chỉ tiêu đánh giá hiệu quả môi trường cần xem xét ảnh hưởng của các loại hình sử dụng đất đến môi trường, đất và nước Điều này được thực hiện thông qua việc phân tích tình hình sử dụng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật của người dân Đồng thời, cần so sánh với hướng dẫn sử dụng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật của trung tâm Khuyến nông huyện để đảm bảo tính hiệu quả và bền vững trong nông nghiệp.
3.5.4 Phương pháp thống kê, so sánh
Tổng hợp và sắp xếp số liệu theo thời gian từ các năm điều tra giúp tiến hành thống kê và so sánh, từ đó nhận diện sự biến động và thay đổi trong cơ cấu các loại đất.
- Phân tích biến động: xác định sự ảnh hưởng của một nhân tố đến dấu hiệu nào đó cần nghiên cứu
3.5.5 Phương pháp phân tích và tổng hợp
Tiếp cận vĩ mô từ trên xuống và tiếp cận vi mô từ dưới lên:
Dựa trên quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội của Thành phố Hà Nội và các quy hoạch phát triển ngành ở Trung ương, cũng như các vùng liên quan, việc sử dụng đất tại quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội sẽ được điều chỉnh phù hợp.
Dựa trên nhu cầu và kế hoạch sử dụng đất của các phường, cũng như quy hoạch phát triển của các ngành, chúng ta cần tổng hợp và phân tích các vấn đề liên quan đến việc sử dụng đất trong quận.
3.5.6 Phương pháp dự báo, tính toán
Dựa trên tốc độ tăng trưởng GDP, tăng dân số và thực trạng cơ cấu sử dụng đất, cũng như việc thực hiện các chỉ tiêu kinh tế xã hội, cần dự báo nhu cầu sử dụng đất và phát triển kinh tế xã hội để xây dựng cơ cấu sử dụng đất hợp lý và khoa học cho quận.
Áp dụng các phương pháp như cân đối lao động và hồi quy tuyến tính giúp xác định nhu cầu lao động cần thiết cho các ngành trong quy hoạch Tại khu vực nông thôn, sự gia tăng dân số và lao động đã dẫn đến giảm bình quân diện tích đất canh tác Việc áp dụng kỹ thuật canh tác tiên tiến tạo ra dư thừa lực lượng lao động, khiến nhiều người chuyển dịch ra thành phố tìm kiếm việc làm Do đó, việc sử dụng dự báo tổng số dân và dân số phi nông nghiệp, kết hợp với phân tích tình hình địa phương, là cần thiết để quản lý nguồn nhân lực hiệu quả.
Sử dụng phần mềm Microstation để tạo bản đồ hiện trạng sử dụng đất và xây dựng bản đồ định hướng sử dụng đất cho quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội.