Cơ sở lý luận và thực tiễn về giải pháp thực hiện bán nhà ở thuộc sở hữu nhà nước
Cơ sở lý luận về giải pháp thực hiện bán nhà ở thuộc sở hữu nhà nước 4 1 Một số khái niệm
Tài sản Nhà nước bao gồm các tài sản hình thành từ ngân sách Nhà nước hoặc theo quy định của pháp luật, thuộc sở hữu và quản lý của Nhà nước Những tài sản này bao gồm trụ sở làm việc, quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất, máy móc, phương tiện vận tải, trang thiết bị làm việc, cũng như tài sản nhận được từ viện trợ, tài trợ và đóng góp của tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước, cùng các tài sản khác theo quy định của pháp luật (Quốc hội, 2013).
Việc chuyển đổi nhà thuộc sở hữu nhà nước thực chất là chuyển giao giá trị sở hữu từ nhà nước sang các cá nhân hoặc cơ quan được chuyển quyền Những đối tượng này sẽ có quyền sở hữu cơ bản và đồng thời phải chịu trách nhiệm pháp lý, tài chính với nhà nước Do đó, các quy định pháp luật liên quan đến quá trình chuyển đổi đóng vai trò quan trọng trong việc xác định quyền và nghĩa vụ của các bên liên quan.
(i) Tài sản Nhà nước khu vực hành chính sự nghiệp
Tài sản Nhà nước được giao cho các cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp, lực lượng vũ trang, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội và tổ chức xã hội - nghề nghiệp để quản lý và sử dụng.
- Nhà, công trình xây dựng khác gắn liền với đất đai;
- Các tài sản khác gắn liền với đất;
- Các phương tiện giao thông vận tải, trang thiết bị làm việc và các tài sản khác
Các tài sản nhà nước đều có thể chuyển nhượng quyền sử dụng, nhưng việc này phải tuân theo các quy định và phân cấp của Chính phủ về điều kiện và thẩm quyền quyết định.
(ii) Tài sản Nhà nước tại doanh nghiệp Nhà nước
Tài sản của doanh nghiệp Nhà nước bao gồm các loại tài sản hữu hình và vô hình được hình thành từ vốn Nhà nước đầu tư, như đất đai và công trình xây dựng Đặc biệt, quỹ nhà ở thuộc sở hữu Nhà nước chủ yếu là tài sản được phân phối từ các doanh nghiệp Nhà nước cho cán bộ và công nhân viên nhằm ổn định cuộc sống và tạo điều kiện yên tâm công tác.
2.1.1.2 Nhà ở thuộc sở hữu Nhà nước
Theo quy định hiện nay có bốn loại nhà ở thuộc sở hữu Nhà nước:
Nhà ở công vụ là loại hình nhà ở do Nhà nước đầu tư xây dựng hoặc mua bằng ngân sách nhà nước, thuộc sở hữu nhà nước theo quy định pháp luật Nhà ở này được giao cho cán bộ theo tiêu chuẩn sử dụng trong thời gian thực hiện nhiệm vụ công vụ Sau khi hết nhiệm kỳ công vụ, các cán bộ phải bàn giao lại nhà ở cho cơ quan quản lý nhà nước.
Nhà ở tái định cư là loại hình nhà ở được đầu tư bởi Nhà nước thông qua các nguồn vốn như ngân sách, công trái quốc gia, trái phiếu, và vốn vay ưu đãi Những căn nhà này được xây dựng trên đất đã được quy hoạch để phục vụ cho việc tái định cư, nhằm cho thuê, cho thuê mua hoặc bán cho những người được tái định cư Việc chuyển nhượng loại nhà này chỉ được thực hiện khi đáp ứng đủ các điều kiện theo quy định của Luật nhà ở.
Nhà ở xã hội là loại hình nhà ở được đầu tư bởi Nhà nước thông qua các nguồn vốn như ngân sách nhà nước, công trái quốc gia, trái phiếu, và vốn vay ưu đãi Những căn hộ này được xây dựng trên đất đã được xác định và phục vụ mục đích cho thuê hoặc cho thuê mua Để chuyển nhượng nhà ở xã hội, người sở hữu phải đảm bảo đã sử dụng ít nhất 5 năm kể từ khi thanh toán hết tiền mua, hoặc nếu chưa đủ thời gian nhưng đã thanh toán xong, có thể chuyển nhượng cho các đối tượng đủ điều kiện Đồng thời, người bán phải thực hiện nghĩa vụ tài chính với Nhà nước theo quy định hiện hành.
Nhà ở cũ là loại hình bất động sản được xây dựng bằng vốn ngân sách nhà nước hoặc có nguồn gốc từ ngân sách nhà nước, hiện đang cho hộ gia đình và cá nhân thuê theo quy định pháp luật Loại nhà này đang trong quá trình thực hiện bán theo Nghị định 99/2015/NĐ-CP Tại thành phố Hà Nội, quỹ nhà ở cũ vẫn còn rất nhiều, chủ yếu là các nhà ở cấp bốn riêng lẻ (Quốc Hội, 2014).
2.1.2 Đặc điểm, vai trò của bán nhà ở thuộc sở hữu nhà nước
2.1.2.1 Đặc điểm của bán nhà ở thuộc sở hữu nhà nước
Bán nhà thuộc sở hữu nhà nước là quá trình chuyển giao quyền quản lý từ nhà nước sang cá nhân Sau khi chuyển nhượng, cá nhân sẽ có toàn quyền sử dụng, sửa chữa, cải tạo và xây dựng lại nhà ở theo quy định của pháp luật hiện hành.
Bán nhà thuộc sở hữu nhà nước là quy trình hành chính phức tạp, bao gồm nhiều bước từ lập kế hoạch đến kiểm tra giám sát Trong quá trình thực hiện, cần thực hiện các bước nhỏ như tiếp nhận hồ sơ, ký hợp đồng thuê nhà, xác định giá bán, đo vẽ hồ sơ kỹ thuật, áp giá bán, ký hợp đồng mua bán, hoàn thành nghĩa vụ tài chính và cấp giấy chứng nhận Nếu một bước bị chậm trễ, sẽ dẫn đến sự chậm trễ cho tất cả các bước tiếp theo trong quy trình.
Công tác bán nhà ở thuộc sở hữu nhà nước cần sự phối hợp chặt chẽ giữa nhiều cơ quan như Sở Xây dựng, Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Tài chính, Sở Quy hoạch và Kiến trúc, Cục thuế thành phố Hà Nội, cùng với UBND cấp huyện và UBND cấp xã Mỗi cơ quan đảm nhiệm các chức năng và nhiệm vụ riêng, góp phần vào việc giải quyết từng lĩnh vực trong quy trình bán nhà Sự hợp tác hiệu quả giữa các đơn vị này là yếu tố quyết định giúp xử lý hồ sơ đúng thời gian quy định, đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả trong công tác bán nhà ở thuộc sở hữu nhà nước.
Bán nhà ở thuộc sở hữu nhà nước mang lại lợi ích cho cả nhà nước và người dân, đồng thời giúp giải quyết vấn đề quỹ nhà ở cũ đang tồn tại nhiều tại Hà Nội và cả nước Chính sách này không chỉ giảm bớt gánh nặng cho nhà nước trong công tác quản lý, mà còn phân phối nguồn lực tài chính hiệu quả để cải tạo, sửa chữa các quỹ nhà ở cũ đang xuống cấp hàng năm.
Chính sách bán nhà thuộc sở hữu nhà nước nhằm cải thiện đời sống cho cán bộ công nhân viên đã có nhiều đóng góp cho các cơ quan nhà nước, tạo cơ hội cho người dân sở hữu nhà đất với giá ưu đãi Điều này không chỉ giúp an sinh xã hội mà còn củng cố lòng tin của nhân dân đối với nhà nước.
2.1.3 Nội dung nghiên cứu giải pháp thực hiện bán nhà ở thuộc sở hữu nhà nước
2.1.3.1 Quỹ nhà ở thuộc sở hữu nhà nước trên địa bàn quận Long Biên a Quỹ nhà ở xã hội
Hiện tại, quận Long Biên có một khu nhà ở xã hội bao gồm ba tòa nhà, mỗi tòa cao sáu tầng, với tổng cộng 300 căn hộ Hiện đã có 276 hộ gia đình đủ điều kiện để vào ở.