Nội dung và phương pháp nghiên cứu
Địa điểm nghiên cứu
Đề tài được nghiên cứu trên địa bàn huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương.
Thời gian nghiên cứu
- Các số liệu điều tra sơ cấp trong năm 2017, các số liệu thứ cấp trong vòng 5 năm (từ 2011-2016)
- Các loại hình sử dụng đất và kiểu sử dụng đất sản xuất nông nghiệp trên địa bàn huyện Nam Sách
- Đánh giá điều kiện tự nhiên kinh tế - xã hội có liên quan đến sử dụng đất sản xuất nông nghiệp
- Hiện trạng sử dụng đất sản xuất nông nghiệp của huyện Nam Sách
- Đánh giá hiệu quả sử dụng đất sản xuất nông nghiệp
- Đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đất sản xuất nông nghiệp
3.5.1 Điều tra thu thập dữ iệu, s iệu
Điều tra thu thập số liệu thứ cấp là quá trình thu thập các tư liệu và số liệu đã có sẵn từ các cơ quan quản lý đất đai như phòng tài nguyên và môi trường, phòng nông nghiệp, và phòng thống kê Quá trình này bao gồm việc khai thác hệ thống số liệu thống kê kinh tế - xã hội cùng với các thông tin tài liệu cơ bản liên quan đến nội dung nghiên cứu.
Điều tra thu thập số liệu sơ cấp được thực hiện thông qua việc khảo sát nông hộ bằng bộ câu hỏi có sẵn nhằm đánh giá hiệu quả sản xuất theo các loại hình sử dụng đất Chúng tôi đã tiến hành điều tra 120 phiếu ở các xã trọng điểm, phân theo 3 tiểu vùng của huyện, với phiếu điều tra được chọn ngẫu nhiên từ các hộ gia đình.
Bài viết điều tra ba xã đại diện cho ba tiểu vùng địa hình khác nhau tại địa phương Xã Nam Chính, với địa hình cao, là nơi lý tưởng để phát triển cây màu Xã Nam Tân, có địa hình trung bình, thích hợp cho việc trồng lúa nước Cuối cùng, xã Minh Tân, với địa hình thấp, phù hợp cho hoạt động nuôi trồng thủy sản.
3.5.2 Phương pháp phân vùng nghiên cứu
Dựa vào điều kiện địa hình đất đai, tập quán canh tác phân chia thành 3 tiểu vùng:
Tiểu vùng 1 nằm ở phía Bắc của huyện, bao gồm các xã Cộng Hòa, Nam Chính, Nam Hưng, Hợp Tiến, An Lâm và An Bình Với địa hình cao và đất đai chủ yếu là đất cát pha cùng đất thịt pha cát, vùng này có hệ thống thủy lợi hạn chế, do đó rất phù hợp cho việc trồng các loại cây cạn hàng năm.
Tiểu vùng 2 nằm ở trung tâm huyện, bao gồm các xã Nam Trung, An Sơn, Quốc Tuấn, Hợp Tiến và Nam Tân, với địa hình trung bình Đất đai chủ yếu là đất thịt pha cát và đất thịt nhẹ, cùng với hệ thống thủy lợi tương đối tốt, tạo điều kiện thuận lợi cho việc trồng cây lúa.
Tiểu vùng 3 nằm ở phía đông Nam của huyện, bao gồm các xã Hiệp Cát, Thượng Đạt, Thái Tân, Hồng Phong, Minh Tân và Đồng Lạc Với địa hình thấp nhất trong huyện, vùng này thường xuyên bị ngập úng Đất đai chủ yếu là đất thịt và đất sét, đặc biệt là đất thịt nặng Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho việc trồng lúa và nuôi trồng thủy sản trong khu vực.
3.5.3 Phương pháp đánh giá hiệu quả sử dụng đất
Hiệu quả kinh tế của UT trên 1 ha đất nông nghiệp trong 1 năm được đánh giá qua 4 chỉ tiêu chính: Giá trị sản xuất (GTSX), chi phí trung gian (CPTG), thu nhập hỗn hợp (TNHH) và hiệu quả đồng vốn (HQĐV) Những chỉ tiêu này giúp xác định hiệu quả sử dụng đất một cách rõ ràng và chính xác.
+ GTSX được quy ra bằng tiền mặt, tính theo sản lượng thu được của LUT, so với giá sản phẩm tại thời điểm điều tra
Trong đó: GTSX: Giá trị sản xuất
SL: năng suất cây/ha
GB: Giá bán sản phẩm
CPTG bao gồm tổng chi phí cho vật chất đầu vào như phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, phí thủy lợi, và chi phí thuê lao động phục vụ cho hệ thống sản xuất.
+ Thu nhập hỗn hợp (TNHH): Giá trị sản xuất trừ đi chi phí trung gian (không kể chi phí công lao động gia đình)
Hiệu quả đồng vốn (HQĐV) được tính bằng tỷ lệ giữa tổng lợi nhuận (TNHH) và tổng chi phí đầu tư (CPTG) Để đánh giá hiệu quả kinh tế của các loại hình sử dụng đất, cần dựa vào thực trạng phát triển kinh tế - xã hội và kết quả điều tra trực tiếp từ nông hộ Qua việc tính toán hiệu quả kinh tế, các chỉ tiêu sẽ được phân tổ thống kê để tiến hành phân cấp đánh giá, như thể hiện trong bảng dưới đây.
Bảng 3.1 Phân cấp hiệu quả kinh tế của các kiểu sử dụng đất
Cấp đánh giá Thang điểm
Số điểm tối đa cho mỗi tiêu chí là 3 điểm, với LUT có tổng điểm tối đa là 9 điểm Nếu một UT đạt từ 6,75 đến 9 điểm, tức là trên 75% số điểm tối đa, thì hiệu quả kinh tế được đánh giá là cao.
Nếu số điểm của một UT đạt từ 4,5 - 6.75 điểm (50%-75% số điểm tối đa): Hiệu quả kinh tế trung bình
Nếu số điểm của một LUT nhỏ hơn 4,5 điểm (75% số điểm tối đa): Hiệu quả kinh tế cao
Nếu số điểm của một UT đạt từ 4,5 - 6,75 điểm (50%-75% số điểm tối đa): Hiệu quả kinh tế trung bình
Nếu số điểm của một LUT nhỏ hơn 4,5 điểm (75% số điểm tối đa): Hiệu quả kinh tế cao
Nếu số điểm của một UT đạt từ 4,5 - 6,75 điểm (50%-75% số điểm tối đa): Hiệu quả kinh tế trung bình
Nếu số điểm của một LUT nhỏ hơn 4,5 điểm (75% số điểm tối đa): Hiệu quả cao
Nếu số điểm của một UT đạt từ 13,5 - 20,25 điểm (50%-75% số điểm tối đa): Hiệu quả trung bình
Nếu số điểm của một LUT nhỏ hơn 13,5 điểm (