Lưu hành virus cúm A/H5N6 tại các chợ lấy mẫu
Biểu đồ 4.8 Lưu hành virus cúm A/H5N6 tại các chợ lấy mẫu
Theo điều tra, các chợ như chợ thị trấn Tiên Lãng, chợ Lương Văn Can tại Hải Phòng, chợ Hội Hoan, Đồng Đăng tại Lạng Sơn và các chợ Rừng, Địa Chất tại Quảng Ninh có điều kiện thuận lợi cho việc phát hiện virus cúm A/H5N6.
- Đây là các chợ buôn bán gia cầm lớn, tập trung, hoạt động buôn bán gia cầm diễn ra vào tất cả các ngày trong tuần;
- Công tác vệ sinh khử trùng tiêu độc sau mỗi ngày chợ không được thường xuyên thường chỉ 1 tuần mới thực hiện 1 lần;
Chợ tập trung gia cầm là nơi buôn bán gia cầm từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm cả gia cầm trong và ngoài tỉnh, cũng như gia cầm nhập lậu và không rõ nguồn gốc Tại đây, gia cầm được tập hợp và có thể được chuyển tiếp đến các chợ và địa phương khác.
Công tác kiểm dịch và kiểm soát giết mổ hiện nay còn nhiều hạn chế, chủ yếu mang tính hình thức, dẫn đến nguy cơ cao về sự lây lan của dịch bệnh Điều này có thể tạo ra các ổ dịch tiềm tàng, ảnh hưởng đến gia cầm được buôn bán tại chợ và sức khỏe của người tiêu dùng.
Nghiên cứu cho thấy virus cúm A/H5N6 đã phổ biến tại nhiều địa phương, do đó, nếu không thực hiện các biện pháp phòng ngừa hiệu quả, nguy cơ dịch cúm gia cầm A/H5N6 bùng phát và lây lan cho đàn gia cầm ở những khu vực này sẽ rất cao.
Trong một nghiên cứu về virus cúm A/H5N6, tỷ lệ dương tính cao nhất được phát hiện ở mẫu bệnh phẩm của vịt với 8,09% (95%CI: 8,00-8,25), tiếp theo là mẫu bệnh phẩm môi trường với 5,39% (95%CI: 5,31-5,55), và thấp nhất là ở mẫu bệnh phẩm của gà với 1,96% (95%CI: 1,88-2,12) Do đó, trong các chương trình giám sát tiếp theo, cần ưu tiên lựa chọn vịt và mẫu môi trường để giám sát sự lưu hành của virus.
Theo kết quả chẩn đoán, chúng tôi nhận thấy rằng virus cúm A/H5N6 có tỷ lệ lưu hành khá cao (5,15%), trong khi các subtype khác của virus cúm cũng phổ biến, với virus cúm A đạt 34,89% và subtype H5 là 6,45% Do đó, cần thực hiện thêm các nghiên cứu để phát hiện các subtype H và N khác của virus cúm gia cầm tại các tỉnh này, nhằm có cái nhìn tổng thể về sự lưu hành của các chủng virus trong khu vực nghiên cứu.
PHẦN 5 KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ
Sau khi thực hiện xong đề tài này, chúng tôi rút ra một số kết luận sau:
Các tỉnh Hải Phòng, Lạng Sơn và Quảng Ninh có tổng đàn gia cầm lớn, nhưng chủ yếu vẫn áp dụng hình thức chăn nuôi nhỏ lẻ, mang tính chất nông hộ và chăn nuôi gia trại.
Mặc dù công tác tiêm phòng vaccine cúm gia cầm đã nhận được sự đầu tư và quan tâm từ chính quyền địa phương, nhưng tỷ lệ tiêm phòng hàng năm vẫn chưa đạt yêu cầu quy định.
Trong giai đoạn 2010 – 2016, ba tỉnh đã ghi nhận 70 ổ dịch cúm gia cầm H5N1 và H5N6 Tại Quảng Ninh, có 34 ổ dịch khiến 52.039 con gia cầm bị tiêu hủy; Hải Phòng ghi nhận 25 ổ dịch với 106.881 con gia cầm bị tiêu hủy; và Lạng Sơn có 11 ổ dịch với 7.428 con gia cầm phải tiêu hủy.
Tỷ lệ dương tính với virus cúm A 34,89% (95%CI: 32,21-37,63) Trong đó tại Quảng Ninh tỷ lệ dương tính là 50,23% (95%CI: 45,41-55,05), tại Lạng Sơn 31,67% (95%CI: 26,89-36,75) và tại Hải Phòng là 22,22% (95%CI: 18,39-26,44).
Tỷ lệ dương tính với virus cúm subtype H5 6,45% (95%CI: 6,43-6,51). Trong đó tại Hải Phòng là 8,10% (95%CI: 8,02-8,25), tại Lạng Sơn 6,39% (95%CI: 6,29-6,57) và Tại Quảng Ninh là 4,86% (95%CI: 4,78-5,01).
Tỷ lệ dương tính với virus cúm subtype N6 5,15% (95%CI: 5,12-5,20) Tỷ lệ này ở lần lượt ở các tỉnh như sau: Hải Phòng 7,87% (95%CI: 7,79-8,02), Lạng Sơn 4,44% (95%CI: 4,35-4,63) và Quảng Ninh 3,01% (95%CI: 2,93-3,16).
Lưu hành virus cúm A/H5N6 tập trung vào tháng 12,1,2 hàng năm Điều này cũng phù hợp với quy luật hàng năm của dịch cúm gia cầm ở nước ta.
Phát hiện 12/12 (100%) chợ có lưu hành virus cúm type A, tại 10/12
(83,33%) chợ giám sát có sự lưu hành virus cúm subtype H5 và subtype N6.
Cần chuyển đổi mô hình chăn nuôi gia cầm theo hướng hàng hóa tập trung, xây dựng các vùng chăn nuôi và trang trại an toàn sinh học Điều này không chỉ nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm gia cầm mà còn giúp ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh cúm gia cầm và giảm thiểu ô nhiễm môi trường.
Hàng năm, các địa phương cần rà soát và thống kê chính xác tổng đàn gia cầm, đồng thời xây dựng và triển khai kế hoạch tiêm phòng vaccine cúm cho gia cầm theo hai vụ xuân - hè và thu - đông Ngoài ra, cần thực hiện tiêm phòng bổ sung cho đàn gia cầm mới tái đàn để đảm bảo miễn dịch với mầm bệnh Việc lựa chọn vaccine cũng cần phù hợp với chủng virus lưu hành tại địa phương, theo khuyến cáo của Cục Thú y.
Chương trình giám sát virus cúm gia cầm type A/H5N6 sẽ tiếp tục được thực hiện tại các chợ ở Hải Phòng, Lạng Sơn và Quảng Ninh, cũng như các tỉnh biên giới với Trung Quốc Việc lấy mẫu sẽ được tăng cường với số lượng lớn và diễn ra liên tục trong năm Đồng thời, cần xây dựng các chợ buôn bán và lò giết mổ tập trung, dưới sự quản lý chặt chẽ của Cơ quan thú y, trang bị đầy đủ thiết bị kỹ thuật để nhanh chóng phát hiện và xử lý gia cầm có nguy cơ nhiễm cúm.
Kết quả xét nghiệm cho thấy tỷ lệ dương tính với virus cúm type A tại các tỉnh là rất cao, bên cạnh sự lưu hành của virus cúm A/H5N6, còn có nhiều subtype H và N chưa được xác định Do đó, cần tiến hành thêm các nghiên cứu về virus cúm gia cầm để xác định các subtype H và N khác tại Việt Nam, đặc biệt là tại các tỉnh đang được giám sát.
Bùi Quang Anh (2005) đã trình bày báo cáo về dịch cúm gia cầm tại Hội nghị kiểm soát dịch cúm gia cầm khu vực châu Á, được tổ chức bởi FAO và OIE từ ngày 23 đến 25 tháng 2 năm 2005 tại thành phố Hồ Chí Minh.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cùng Bộ Y tế đã ban hành Hướng dẫn phối hợp phòng, chống bệnh lây truyền từ động vật sang người qua Thông tư liên tịch 16/2013/TTLT-BYT-BNNPTNT tại Hà Nội.