Nội dung và phương pháp nghiên cứu
Địa điểm nghiên cứu
Nghiên cứu được thực hiện tại huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình, một huyện ven biển thuộc vùng đồng bằng Bắc Bộ, cách thành phố Ninh Bình 28 km về phía Đông Nam Điểm nghiên cứu tập trung tại hai xã: Thượng Kiệm và Yên Lộc.
Thời gian nghiên cứu
Đề tài được tiến hành nghiên cứu trên phạm vi huyện Kim Sơn, tỉnh NinhBình giai đoạn 2011 - 2015.
Đối tượng nghiên cứu
Công tác dồn điền đổi thửa trong xây dựng nông thôn mới tại huyện KimSơn, tỉnh Ninh Bình.
Nội dung nghiên cứu
3.4.1 Đánh giá điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình
- Điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên: Vị trí địa lý, khí hậu, thời tiết, đất đai, địa hình, thủy văn,…
- Điều kiện kinh tế - xã hội: Dân số và lao động, cơ cấu kinh tế, cơ cấu ngành, trình độ dân trí, kết cấu hạ tầng,…
3.4.2 Biến động sử dụng đất nông nghiệp huyện Kim Sơn giai đoạn thực hiện xây dựng nông thôn mới (2011 - 2015)
3.4.3 Đánh giá thực trạng công tác dồn điền đổi thửa phục vụ xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Kim Sơn
- Các văn bản pháp lý về dồn điền đổi thửa.
- Quy trình thực hiện dồn điền đổi thửa.
- Kết quả thực hiện dồn điền đổi thửa ở huyện Kim Sơn.
3.4.4 Đánh giá hiệu quả công tác dồn điền đổi thửa trong xây dựng nông thôn mới
* Tác động của dồn điền đổi thửa đến xây dựng nông thôn mới.
Đánh giá hiệu quả công tác dồn điền đổi thửa (DĐĐT) trong xây dựng nông thôn mới cho thấy sự tác động tích cực đến quy hoạch và thực hiện quy hoạch Công tác DĐĐT không chỉ cải thiện việc sử dụng đất mà còn nâng cao hiệu quả sản xuất nông nghiệp, tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển hạ tầng và dịch vụ nông thôn Qua đó, DĐĐT góp phần quan trọng trong việc nâng cao đời sống người dân và thúc đẩy sự phát triển bền vững của khu vực nông thôn.
- Hiệu quả của công tác DĐĐT đến hệ thống giao thông, thủy lợi
- Ảnh hưởng của DĐĐT đến thu nhập của nông hộ.
- Hiệu quả của công tác DĐĐT đến tình hình lao động và việc làm.
- Hiệu quả của công tác DĐĐT đến hình thức tổ chức sản xuất.
- Hiệu quả của công tác DĐĐT đến môi trường nông thôn.
3.4.5 Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp sau dồn điền đổi thửa trên địa bàn huyện Kim Sơn
- Một số tồn tại trong công tác dồn điền đổi thửa.
- Giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp sau dồn điền đổi thửa.
3.5.1 Phương pháp điều tra khảo sát thu thập số liệu thứ cấp Điều tra, thu thập thông tin số liệu về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội; hiện trạng sử dụng đất qua các năm; bản đồ hiện trạng sử dụng đất; các văn bản chính sách đất đai, các chính sách về khuyến khích đầu tư sản xuất, các chính sách về dồn điền đổi thửa và các thông tin, số liệu khác có liên quan.
Nghiên cứu ý kiến của người dân về dồn điền đổi thửa được thực hiện tại hai xã Thượng Kiệm và Yên Lộc, là những xã điểm của huyện trong chương trình xây dựng nông thôn mới.
Xã Thượng Kiệm, trung tâm huyện với dân trí cao, đã đạt chuẩn nông thôn mới và được chọn làm điểm nghiên cứu cho chương trình dồn điền đổi thửa Với giao thông thuận tiện, xã tạo điều kiện thuận lợi cho việc áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất.
Xã Yên Lộc, với trình độ dân trí trung bình và vị trí xa trung tâm huyện, đã được chọn làm điểm nghiên cứu trong chương trình dồn điền đổi thửa Đây là một trong bảy xã điểm thực hiện chính sách này và đã đạt tiêu chuẩn xã nông thôn mới.
3.5.3 Phương pháp phỏng vấn hộ nghiên cứu
Để thực hiện nghiên cứu về ý kiến của người dân đối với dồn điền đổi thửa, chúng tôi đã sử dụng phiếu điều tra với các câu hỏi và thông tin cần thiết Nghiên cứu được tiến hành tại 60 hộ nông dân, bao gồm 30 hộ tại xã Thượng Kiệm và 30 hộ tại xã Yên Lộc, tất cả đều được chọn ngẫu nhiên Kết quả thu thập sẽ giúp phân tích và xử lý thông tin về quan điểm của người dân trong khu vực nghiên cứu.
3.5.4 Phương pháp tính toán hiệu quả sử dụng đất
Hiệu quả kinh tế là một khái niệm quan trọng phản ánh chất lượng của các hoạt động kinh tế Mục tiêu chính của sản xuất và phát triển kinh tế, xã hội là đáp ứng nhu cầu vật chất và tinh thần ngày càng cao của toàn xã hội Khi nguồn lực sản xuất ngày càng khan hiếm, việc nâng cao hiệu quả trở thành yêu cầu khách quan đối với mọi nền sản xuất.
Để đánh giá hiệu quả kinh tế trên mỗi héc ta đất nông nghiệp, chúng tôi đã tiến hành phân tích tài chính trong sản xuất các cây trồng và vật nuôi chủ yếu tại huyện Kim Sơn, dựa trên các chỉ tiêu kinh tế quan trọng.
Giá trị sản xuất là tổng giá trị của các sản phẩm vật chất và dịch vụ được tạo ra trong một khoảng thời gian nhất định, thường là một năm Nó thể hiện năng suất đất đai thông qua giá trị thu được trên mỗi đơn vị diện tích.
Qi * Pi Trong đó: - Qi là sản lượng của sản phẩm thứ i được tạo ra
- Pi là giá của đơn vị sản phẩm thứ i
Chi phí trung gian là tổng hợp các khoản chi phí vật chất thường xuyên mà chủ thể phải chi trả để thuê hoặc mua các yếu tố đầu vào và dịch vụ phục vụ cho sản xuất, bao gồm chi phí giống, phân bón, thuốc trừ sâu và làm đất Chỉ tiêu này giúp phản ánh mức đầu tư chi phí trên mỗi đơn vị diện tích gieo trồng.
Chi phí trung gian = ∑ Cj, trong đó: Cj là khoản chi phí thứ j
Hiệu quả kinh tế trên một ngày công lao động quy đổi được xác định qua giá trị sản xuất và giá trị gia tăng trên mỗi lao động Điều này thực chất là để đánh giá kết quả đầu tư lao động cho từng loại đất và cây trồng, từ đó so sánh với chi phí cơ hội của từng người lao động.
Các chỉ tiêu phân tích được đánh giá theo hai cách: định lượng bằng tiền theo thời giá hiện hành và định tính dựa trên mức độ cao thấp Hiệu quả kinh tế sẽ tăng lên khi các chỉ tiêu đạt được ở mức càng cao.
Chỉ tiêu để đánh giá hiệu quả sản xuất về mặt xã hội:
- Mức độ chấp nhận của người dân thể hiện ở mức độ ý kiến của hộ.
- Nâng cao trình độ sản xuất của người dân
Để đánh giá hiệu quả sản xuất về môi trường, cần chú trọng đến khả năng duy trì và cải thiện độ phì nhiêu của đất, đồng thời hạn chế ô nhiễm từ việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật.
3.5.5 Phương pháp phân tích, so sánh, đánh giá
Dựa trên số liệu thu thập và điều tra, bài viết phân tích và so sánh các chỉ tiêu đánh giá tác động của dồn điền đổi thửa đến sản xuất nông nghiệp Qua đó, tính toán hiệu quả và ảnh hưởng của quá trình này đến nông nghiệp, từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác dồn điền đổi thửa.
Bộ chỉ tiêu đánh giá tác động dồn điền đổi thửa đến sản xuất nông nghiệp (trước và sau dồn điền đổi thửa):
- Tỷ lệ kênh mương được cứng hóa.
- Hiện trạng hệ thống giao thông nội đồng.
- Số lượng các cánh đồng mẫu lớn.
- Tỷ lệ diện tích tưới tiêu chủ động.
- Tỷ lệ cơ giới hóa trong các khâu sản xuất (làm đất và thu hoạch).
3.5.6 Phương pháp thống kê, xử lý số liệu
Các thông tin và số liệu thứ cấp được thu thập sẽ được kiểm tra về tính đầy đủ, chính xác, kịp thời và độ tin cậy Quá trình xử lý và tính toán sẽ được thực hiện thông qua các bảng thống kê và đồ thị, nhằm so sánh, đánh giá và rút ra những kết luận cần thiết.