TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ ĐĂNG KÝ ĐẤT ĐAI VÀ VĂN PHÒNG ĐĂNG KÝ ĐẤT ĐAI
2.1.1 Khái niệm về đất đai a Khái niệm
Đất đai, trong nghĩa rộng, là lớp vỏ trái đất bao gồm đồng ruộng, rừng cây, mặt nước và nhiều yếu tố tự nhiên khác Trong nghĩa hẹp, "đất đai" thể hiện khối lượng và tính chất tài sản mà con người có thể chiếm hữu, bao gồm cả quyền địa dịch và di sản Đất đai không chỉ là bề mặt trái đất mà còn là khái niệm pháp lý về bất động sản, bao gồm không gian trên và dưới mặt đất cùng các công trình xây dựng liên quan Là tài sản cố định, đất đai đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành bất động sản và là nguồn vốn khi tham gia thị trường Đất cũng là phần không thể thiếu trong môi trường sinh thái, ảnh hưởng đến nước, không khí và đa dạng sinh học Đối với con người, đất đai có chức năng "vật mang", là nơi tồn tại của mọi sinh vật và vật thể, đồng thời cung cấp nguồn sống và tài nguyên cho xã hội, khiến giá trị đất không ngừng tăng lên và trở thành nơi đầu tư tích trữ vốn.
Đất đai là tài nguyên quốc gia quý giá, đóng vai trò thiết yếu trong sản xuất và môi trường sống Nó không chỉ là nơi phân bố các khu dân cư mà còn là nền tảng cho sự phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, cũng như an ninh và quốc phòng.
2.1.2.1 Vai trò, ý nghĩa của đăng ký đất đai
Đăng ký đất đai đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ lợi ích của Nhà nước, cộng đồng và công dân Lợi ích này được thể hiện rõ ràng qua các lĩnh vực như quản lý tài nguyên, bảo vệ quyền sở hữu, và phát triển bền vững.
+ Phục vụ thu thuế sử dụng đất, thuế tài sản, thuế sản xuất nông nghiệp, thuế chuyển nhượng;
+ Giám sát giao dịch đất đai, hỗ trợ hoạt động của thị trường BĐS;
+ Phục vụ quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, giao đất, thu hồi đất.
Việc cung cấp tư liệu cho các chương trình cải cách đất đai không chỉ hỗ trợ quá trình này mà còn thể hiện sự cải cách pháp luật thông qua việc triển khai một hệ thống đăng ký đất đai hiệu quả.
+ Đảm bảo an ninh kinh tế, trật tự xã hội.
- Đăng ký quyền sử dụng đất cũng đem lại những lợi ích đối với công dân như sau:
+ Tăng cường sự an toàn về chủ quyền đối với BĐS;
+ Khuyến khích đầu tư cá nhân;
+ Mở rộng khả năng vay vốn xã hội.
Đăng ký đất đai mang lại lợi ích quan trọng cho người sử dụng đất và các bên liên quan, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của họ đối với diện tích đất cụ thể Dữ liệu đăng ký xác nhận chủ quyền của một cá nhân duy nhất, cho phép người đó quyết định về quyền sử dụng và lợi ích liên quan, đồng thời Nhà nước cam kết bảo vệ quyền lợi của họ trước sự xâm phạm từ các chủ thể khác Hơn nữa, việc đăng ký cũng đảm bảo sự bảo vệ cho những người liên quan đến thửa đất, bao gồm cả việc sử dụng lối đi và các tiện ích công cộng như điện, nước và cống rãnh, đồng thời hạn chế mục đích sử dụng đất và xây dựng công trình trên đó.
Thông tin đất đai đáng tin cậy và luôn được cập nhật là cơ sở quan trọng cho Nhà nước trong việc bảo vệ lãnh thổ và chủ quyền quốc gia, đồng thời thực thi nhiệm vụ quản lý xã hội và bảo vệ quyền sở hữu đất đai Hệ thống đăng ký đất đai không chỉ đảm bảo hoạt động của thị trường đất đai và bất động sản mà còn tăng ngân sách thông qua thuế, hỗ trợ quy hoạch đất đai cho phát triển kinh tế.
2.1.2.2 Nguyên tắc đăng ký đất đai
– Nguyên tắc đăng nhập hồ sơ:
Nguyên tắc đăng nhập hồ sơ đất đai quy định rằng mọi biến động về quyền sở hữu, đặc biệt trong trường hợp mua bán hoặc chuyển nhượng, sẽ không có hiệu lực pháp lý nếu chưa được ghi nhận trong sổ đăng ký đất đai.
Nguyên tắc đồng thuận yêu cầu người đăng ký phải đồng ý với việc nhập hoặc thay đổi thông tin trong hồ sơ đăng ký của mình.
Nguyên tắc công khai trong lĩnh vực đất đai yêu cầu hồ sơ đăng ký phải được công khai để mọi người có thể tra cứu và kiểm tra Điều này đảm bảo rằng các thông tin đăng ký là chính xác và được pháp luật bảo vệ về tính hợp pháp.
Mức độ công khai hồ sơ đăng ký đất đai thay đổi theo từng quốc gia; ví dụ, ở Hà Lan, Bỉ, Pháp và Scotland, bất kỳ ai cũng có thể tiếp cận thông tin này, trong khi ở Đức, chỉ những người có quyền lợi liên quan mới được phép Tại Anh, trước năm 1990, chỉ có chủ sở hữu và những người được ủy quyền mới có quyền truy cập thông tin đăng ký Tính chất "bí mật cá nhân" của hồ sơ đăng ký vẫn tồn tại ở nhiều nước, nhưng nhu cầu công khai thông tin này ngày càng tăng Việc công khai hóa hồ sơ đăng ký đất đai được nhận thức là có lợi cho cộng đồng, giúp đơn giản hóa giao dịch và tăng cường an toàn Do đó, nhiều quốc gia đã mở rộng tính công khai, điển hình là Luật Đăng ký đất đai 1988 tại Anh, có hiệu lực từ năm 1991, đã chấm dứt thời kỳ "bí mật cá nhân" đối với hồ sơ này.
– Nguyên tắc chuyên biệt hoá:
Nguyên tắc chuyên biệt hoá trong đăng ký đất đai yêu cầu xác định rõ ràng và đơn nghĩa chủ thể (người có quyền đăng ký) cùng với đối tượng (đất đai, bất động sản) Điều này đảm bảo tính ổn định về mặt pháp lý trong quá trình đăng ký.
Việc chuyên biệt hoá các đối tượng đăng ký đóng vai trò quan trọng trong việc xác định quyền sở hữu pháp lý đối với tài sản Để đạt được điều này, cần có định nghĩa rõ ràng và mô tả chính xác về đơn vị đăng ký, với thửa đất là đơn vị chính trong các hệ thống đăng ký đất đai hiện đại Quá trình xác định thửa đất chuyên biệt thuộc về lĩnh vực đo đạc và bản đồ, trong khi việc xác định các chủ thể thường dựa vào thông tin nhân thân như họ tên, ngày sinh, mã số thẻ căn cước, và mã số đăng ký công dân Tuy nhiên, việc chuyên biệt hoá không phải lúc nào cũng được đảm bảo, đặc biệt là đối với các chủ thể tập thể như cộng đồng sở hữu hoặc sử dụng đất Một cộng đồng không thể được định nghĩa một cách đơn giản, dẫn đến vi phạm nguyên tắc chuyên biệt hoá, và cần có một định nghĩa rõ ràng để xác định chính xác các cá nhân thuộc về cộng đồng đó trong lĩnh vực đăng ký đất đai.
Tuân thủ các nguyên tắc này là yếu tố then chốt để hệ thống đăng ký đất đai hoạt động hiệu quả, giúp đơn giản hóa các giao dịch và giảm thiểu khiếu kiện liên quan đến quyền sở hữu đất đai.
2.1.2.3 Phân loại đăng ký đất đai a Đăng ký giao dịch Đăng ký giao dịch là đăng ký nội dung các giao dịch về đất đai và bất động sản được thể hiện trong các văn tự giao dịch Đăng ký giao dịch đăng ký bằng chứng về việc một vụ giao dịch đã được thực hiện nhưng không khẳng định chủ quyền đất đai – đối tượng của vụ giao dịch – có hoàn toàn hợp pháp hay không Có thể nói một cách khái quát rằng việc đăng ký giao dịch chính là đăng ký sự kiện pháp lý. b Đăng ký quyền Đăng ký quyền chỉ đăng ký những thông tin về chủ đất mới, các quyền của người đó đối với đất và các thông tin về thửa đất mà không đăng ký nội dung giao dịch Đăng ký những quyền và lợi ích của những người không phải chủ đất nhưng được thực hiện một số quyền và hưởng một số lợi ích đối với thửa đất cụ thể Xét về tính chất lô gic và tính hệ thống thì đây cũng là quyền dù được đăng ký và lập hồ sơ riêng nhưng vẫn được hiểu là một hợp phần của đăng ký chủ quyền Đăng ký văn tự giao dịch nâng cao với việc sử dụng hệ thống bản đồ thửa đất và việc thẩm định nội dung giao dịch một cách chặt chẽ, có hệ thống, được duy trì liên tục trong khoảng thời gian dài (hàng trăm năm) cũng có thể bảo đảm trên thực tế mức độ an toàn pháp lý đối với chủ quyền đất đai như nồ so đăng ký quyền.
2.1.3.Văn phòng đăng ký đất đai
Văn phòng đăng ký đất đai là cơ quan công thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường, được thành lập hoặc tổ chức lại bởi Ủy ban nhân dân cấp tỉnh Cơ quan này được hình thành từ việc hợp nhất các Chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai của Sở và Phòng Tài nguyên và Môi trường tại địa phương Văn phòng có tư cách pháp nhân, có trụ sở và con dấu riêng, đồng thời được phép mở tài khoản để thực hiện các hoạt động theo quy định của pháp luật.
2.1.3.2 Vị trí, vai trò của Văn phòng đất đai
HỆ THỐNG ĐĂNG KÝ ĐẤT ĐAI VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA VĂN PHÒNG ĐĂNG KÝ ĐẤT ĐAI Ở MỘT SỐ NƯỚC TRÊN THẾ GIỚI
2.2.1 Hệ thống đăng ký đất đai và bất động sản ở Pháp
Chế độ pháp lý về đăng ký bất động sản được hình thành sau Cách mạng tư sản Pháp và được quy định trong Bộ luật dân sự 1804 Bộ luật này nêu rõ nguyên tắc rằng việc chuyển giao quyền sở hữu không có hiệu lực đối với bên thứ ba nếu giao dịch chưa được công bố Điều này có nghĩa là giao dịch chỉ tạo ra quyền và nghĩa vụ giữa các bên tham gia cho đến khi được công bố.
Luật ngày 28/3/1895 là đạo luật đầu tiên quy định hệ thống đăng ký tất cả các quyền liên quan đến bất động sản (BĐS), bao gồm cả những quyền không thể thế chấp như quyền sử dụng BĐS liền kề và quyền sử dụng làm chỗ ở Đạo luật này cũng quy định về quyền thuê dài hạn và cơ chế công bố công khai tất cả các hợp đồng, giao dịch giữa các bên liên quan đến việc chuyển nhượng quyền sở hữu BĐS.
Pháp luật quy định rõ ràng về các phần có thể phân chia của nhà chung cư và bất động sản có nhiều chủ sở hữu, nhằm xác định chính xác các phần này Trong hợp đồng và giao dịch, cần ghi rõ số lô của tài sản, mô tả tình trạng phân chia của bất động sản chung đối với nhà chung cư hoặc kèm theo hồ sơ chia lô nếu là đất chia lô.
2.2.1.2 Các nguyên tắc đăng ký bất động sản
Hợp đồng và giao dịch bất động sản cần được lập bởi Công chứng viên, tuân thủ quy trình chuyển nhượng và cung cấp đầy đủ thông tin về chủ thể cũng như bất động sản Những nguyên tắc này là bắt buộc cho mọi hoạt động đăng ký và giao dịch bất động sản, nhằm đảm bảo tính xác thực và hợp pháp của hợp đồng, đồng thời công khai mọi thông tin liên quan đến đối tượng của hợp đồng và giao dịch.
Trong quá trình đăng ký bất động sản, có nhiều tác nhân quan trọng tham gia, bao gồm công chứng viên, văn phòng đăng ký đất đai và thế chấp, thẩm phán phụ trách địa bộ tại vùng, cùng với cơ quan địa chính.
Đăng ký bất động sản diễn ra qua sự phối hợp giữa Công chứng viên, Nhân viên đăng ký tại Văn phòng đăng ký và Cơ quan địa chính (Nguyễn Kim Sơn, 2000).
2.2.2 Hệ thống đăng ký đất đai ở Thụy Điển
2.2.2.1 Cơ sở pháp lý a Quyền sở hữu đất đai
Quyền sở hữu đất ở Thụy Điển được quy định tại Bộ Luật Đất đai từ năm
Năm 1970, tất cả đất đai tại Thụy Điển được phân chia thành các đơn vị bất động sản và được ghi nhận trong sổ đăng ký bất động sản Quyền sở hữu đất có thể thuộc về Nhà nước, chính quyền tự trị hoặc cá nhân, và áp dụng cho các đối tượng, thửa đất hoặc không gian ba chiều (3D) trên mặt đất, bao gồm cả trong nhà và trên không Quyền sử dụng đất là một phần quan trọng trong hệ thống này.
-Quyền cho thuê (có thể lên đến 50 năm)
-Thuê không gian của toà nhà
Quyền địa dịch và quyền đi qua cho phép sử dụng lô đất khác nhằm kết nối và dẫn đến lô đất có quyền sở hữu, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp cận và sử dụng tài sản.
Quyền thế chấp và quyền sử dụng lô đất có thể bị thu hồi nếu chủ sở hữu không đủ khả năng thanh toán Thửa đất, đối tượng của những quyền hạn này, có thể thay đổi trong quá trình hình thành địa chính theo quy định của pháp luật, như việc chia nhỏ hoặc biến đổi Các quyền đối với bất động sản có thể được chuyển nhượng, cho tặng, thừa kế, hoặc thông qua các thỏa thuận khác như địa dịch và thế chấp Đồng thời, quyền sử dụng đất cũng có thể bị thu hồi vì mục đích công.
Trong trường hợp chuyển nhượng đất, cần có hợp đồng thành văn bản rõ ràng giữa các bên, ghi rõ đối tượng chuyển nhượng và giá trị giao dịch Hợp đồng phải có 2 người làm chứng xác nhận chữ ký của bên bán để đảm bảo tính hợp pháp Những hứa hẹn mua bán hiện nay cũng có giá trị pháp lý, và hợp đồng mua bán cần được cơ quan đăng ký đất đai phê duyệt trong vòng 3 tháng Sau khi hoàn tất, giấy chứng nhận sẽ được cấp như bằng chứng cho việc lô đất đã được đăng ký.
Hệ thống thế chấp tài sản, bao gồm việc đăng ký thế chấp, cho phép người nắm giữ có quyền bán hoặc tịch thu tài sản để thanh toán nợ Đặc biệt, đất đai là một loại tài sản thế chấp đáng tin cậy nhờ vào giá trị ổn định và không thay đổi của nó Qua hệ thống này, giá trị tài sản có thể được chuyển từ “vốn chết” sang vốn sinh lợi, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế Tại Thụy Điển, khoảng 80% tổng tín dụng được đảm bảo bằng thế chấp, cho thấy vai trò quan trọng của hệ thống này trong việc bảo đảm đầu tư Trong khi đó, thị trường thế chấp ở Đông Âu vẫn chưa phát triển mạnh mẽ như ở Tây-Bắc Âu.
2.2.2.2 Hệ thống đăng ký đất đai
Hệ thống đăng ký đất đai là một hệ thống bằng khoán, xác thực quyền sở hữu hợp pháp của lô đất Quá trình này đảm bảo tính hợp pháp của giấy phép sử dụng đất và bảo vệ quyền lợi của chủ sở hữu khỏi các xâm phạm theo quy định của pháp luật Việc chuyển nhượng có thể được các bên liên quan tự giải quyết mà không cần sự can thiệp của pháp lý, giúp hệ thống hoạt động hiệu quả và tiết kiệm chi phí Tại Thụy Điển, công chứng viên không tham gia vào các vụ chuyển nhượng và đăng ký đất Hệ thống này được tài trợ từ phí đăng ký và sự đóng góp của doanh nghiệp sử dụng thông tin đất đai để phát triển thương mại.
Hệ thống ngân hàng hiện đại đang tích cực hợp tác trong việc đăng ký thế chấp qua nền tảng vi tính hóa, với các văn bản được lưu trữ dưới dạng dữ liệu điện tử thay vì giấy tờ Việc thu thập thông tin về người vay, tình hình kinh tế và thu nhập là rất quan trọng trước khi ngân hàng đưa ra quyết định cho vay, minh chứng cho sự phát triển của chính phủ điện tử Ngân hàng thế chấp đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp tài chính trên toàn cầu, trong khi thị trường tài chính thường xuyên biến động và phức tạp Sự liên kết chặt chẽ giữa hệ thống thế chấp và thị trường tài chính là yếu tố then chốt cho sự ổn định và phát triển của nền kinh tế.
2.2.3 Hệ thống đăng ký đất đai ở Australia:
2.2.3.1 Nguồn gốc và sự ra đời của hệ thống Torren (Australia)
Hệ thống Torrens, được áp dụng tại Nam Úc từ năm 1858, chịu ảnh hưởng từ hệ thống đăng ký quyền của Anh và hệ thống đăng ký tàu biển của Đức Điểm nổi bật của hệ thống này là việc quy định bắt buộc đăng ký quyền sở hữu đất đai, điều này đã đóng vai trò quan trọng trong việc cải cách quản lý tài sản.
Hệ thống Torrens triển khai thành công ngay từ đầu.
Theo Luật Bất động sản Nam Úc 1858 (South Australia Real Property Act
Từ ngày 01 tháng 7 năm 1858, tất cả các khu đất công (đất Crown) được giao có thời hạn đều phải được đăng ký theo hệ thống Torrens Vào thời điểm đó, đất công ở Nam Úc vẫn chiếm tỷ lệ lớn và việc khai khẩn lập đồn điền đang phát triển mạnh mẽ, dẫn đến số lượng đăng ký vào hệ thống Torrens tăng cao Do phần lớn đất mới được giao, việc xác định nguồn gốc pháp lý trở nên dễ dàng hơn.
2.3.2.2 Đặc điểm hệ thống Torren
- Bằng khoán được đảm bảo bởi Nhà nước.
- Hệ thống đăng ký đơn giản, an toàn và tiện lợi.
VĂN PHÒNG ĐĂNG KÝ ĐẤT ĐAI Ở VIỆT NAM
2.3.1.Cơ sở pháp lý về tổ chức và hoạt động của Văn phòng đăng ký đất đai
Theo quy định của Bộ luật, người không phải là chủ sở hữu có quyền sử dụng đất và các tài sản phải đăng ký quyền sở hữu Quyền sở hữu bất động sản, bao gồm đất đai, phải được đăng ký theo quy định pháp luật về đăng ký bất động sản Đối với tài sản mua bán cần đăng ký quyền sở hữu, quyền sở hữu sẽ chuyển cho bên mua ngay khi hoàn tất thủ tục đăng ký.
2.3.1.2 Luật Đất đai a Luật Đất đai (2003) quy định: Đăng ký đất đai, lập và quản lý hồ sơ địa chính, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là hoạt động quản lý của Nhà nước về đất đai Việc đăng ký QSDD được thực hiện tại VPĐK đất đai Cơ quan quản lý đất đai ở địa phương có VPĐK đất đai là cơ quan dịch vụ công thực hiện quản lý,chỉnh lý thống nhất hồ sơ địa chính, phục vụ người sử dụng đất thực hiện các quyền và nghĩa vụ (Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam, 2003).
Văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn thi hành Luât Đất đai 2003
Nghị định số 181/2004/NĐ-CP quy định việc thành lập Văn phòng Đăng ký đất đai thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường tại các tỉnh, thành phố, đồng thời xác nhận hiệu lực của các hợp đồng liên quan đến quyền sử dụng đất từ thời điểm đăng ký Nghị định số 88/2009/NĐ-CP hướng dẫn người sử dụng đất nộp hồ sơ và nhận Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại Văn phòng Đăng ký đất đai Nghị định số 83/2010/NĐ-CP quy định chức năng của Văn phòng Đăng ký đất đai trong việc đăng ký và cung cấp thông tin giao dịch bảo đảm liên quan đến quyền sử dụng đất Thông tư liên tịch số 38/2004/TTLT/BTNMT-BNV hướng dẫn tổ chức và chức năng của Văn phòng Đăng ký đất đai, cho phép Phòng Tài nguyên và Môi trường thực hiện nhiệm vụ đăng ký tại các huyện chưa đủ điều kiện thành lập Văn phòng Thông tư số 30/2005/TTLT-BTC-BTNMT tiếp tục quy định các vấn đề liên quan đến quản lý đất đai.
Bộ TN&MT đã hướng dẫn việc luân chuyển hồ sơ và trách nhiệm của các cơ quan liên quan trong việc thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất đai, nhằm cải cách thủ tục hành chính cho người sử dụng đất Thông tư liên tịch số 05/2005/TTLT-BTP-BTNMT quy định về đăng ký thế chấp và bảo lãnh bằng quyền sử dụng đất, nêu rõ thẩm quyền và quy trình thực hiện Thông tư số 03/2006/TTLT-BTP-BTNMT sửa đổi một số quy định của Thông tư 05/2005 Thông tư số 17/2009/TT-BTNMT quy định về việc xác nhận thay đổi trong Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và cập nhật hồ sơ địa chính Thông tư liên tịch số 05/2010/TTLT/BTNMT-BNV-BTC quy định về chức năng và nhiệm vụ của VPĐK đất đai, yêu cầu UBND các tỉnh chỉ đạo việc thành lập và bố trí ngân sách cho VPĐK Luật Đất đai (2013) cũng đưa ra các quy định liên quan đến quản lý và sử dụng đất.
Văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn thi hành Luât Đất đai 2013
Văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến Luật Đất đai 2013 bao gồm Nghị định số 43/2014/NĐ-CP, có hiệu lực từ ngày 15/5/2014, quy định chi tiết một số điều của luật này Bên cạnh đó, các Thông tư số 23/2014/TT-BTNMT, 24/2014/TT-BTNMT và 25/2014/TT-BTNMT, đều ban hành ngày 19/5/2014 bởi Bộ Tài nguyên và Môi trường, quy định về Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, hồ sơ địa chính và bản đồ địa chính, đã thay thế cho Nghị định số 181/2004/NĐ-CP.
Nghị định số 44/2014/NĐ-CP, có hiệu lực từ ngày 15/5/2014, quy định về giá đất, thay thế cho Nghị định số 188/2004/NĐ-CP và Nghị định số 123/2007/NĐ-CP Đồng thời, Nghị định số 45/2014/NĐ-CP cũng ngày 15/5/2014, quy định về thu tiền sử dụng đất, đi kèm với Thông tư số 76/2014/TT-BTC.
Nghị định số 46/2014/NĐ-CP và Nghị định số 47/2014/NĐ-CP, ban hành ngày 15/5/2014, quy định về thu tiền thuê đất và bồi thường khi nhà nước thu hồi đất, thay thế các nghị định trước đó Đăng ký đất đai là bắt buộc cho người sử dụng đất và người được giao đất, bao gồm đăng ký quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất, thực hiện tại tổ chức đăng ký đất đai Việc đăng ký có thể thực hiện bằng hình thức giấy hoặc điện tử, và có giá trị pháp lý như nhau, có hiệu lực từ thời điểm đăng ký vào Sổ địa chính.
2.3.2 Chức năng, nhiệm vụ, vai trò của văn phòng đăng ký đất đai
2.3.2.1.Chức năng văn phòng đăng ký đất đai
Hỗ trợ các cấp quản lý trực tiếp thực hiện thủ tục hành chính cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo thẩm quyền cho người sử dụng đất tại địa phương.
Đăng ký sử dụng đất và thực hiện chỉnh lý biến động về sử dụng đất là quy trình quan trọng theo quy định của pháp luật, nhằm đảm bảo quyền lợi hợp pháp của người sử dụng đất Việc này giúp cập nhật thông tin chính xác về quyền sử dụng đất và bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan.
-Lập và quản lý toàn bộ HSĐC gốc đối với tất cả các thửa đất thuộc phạm vi địa giới hành chính;
- Chỉnh lý HSĐC gốc khi có biến động về sử dụng đất theo thông báo của cơ quan tài nguyên và môi trường;
Chi nhánh Văn phòng Đăng ký Đất đai (VPĐKĐĐ) có ba chức năng chính: quản lý hồ sơ địa chính (HSĐC) gốc, chỉnh lý và thống nhất hồ sơ địa chính, cũng như phục vụ người sử dụng đất trong việc thực hiện các quyền và nghĩa vụ liên quan (Liên bộ BTNMT-BNV-BTC, 2015).
2.3.2.2 Vai trò của văn phòng đăng ký đất đai
Chi nhánh VPĐKĐĐ đóng vai trò quan trọng trong cơ cấu tổ chức của cơ quan quản lý đất đai địa phương, là tổ chức dịch vụ công hàng đầu trong lĩnh vực đất đai Sự hiện diện của chi nhánh này đảm bảo hiệu quả trong việc quản lý và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, góp phần nâng cao tính minh bạch và hiệu quả trong công tác quản lý đất đai.
Chi nhánh VPĐKĐĐ đã tách bạch rõ ràng giữa hoạt động quản lý nhà nước và hoạt động của đơn vị sự nghiệp, với cơ quan chuyên môn trực thuộc thực hiện các nhiệm vụ cụ thể Khác với quy định trước đây, UBND cấp có thẩm quyền chỉ thực hiện quyền đại diện chủ sở hữu đất đai thông qua việc ký các quyết định liên quan đến giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất, chuyển mục đích sử dụng đất và công nhận quyền sử dụng đất Việc đăng ký quyền sử dụng đất và cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hiện nay được giao cho cơ quan chuyên môn thực hiện trực tiếp.
Chi nhánh Văn phòng Đăng ký Đất đai (VPĐKĐĐ) các cấp đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng, chỉnh lý và quản lý cơ sở dữ liệu địa chính, hỗ trợ công tác quản lý nhà nước về đất đai Đây là tổ chức duy nhất thực hiện các thủ tục liên quan đến Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ), đảm bảo tính pháp lý cho các giao dịch quyền sử dụng đất và tạo sự an tâm cho người sử dụng đất trong đầu tư Ngoài ra, chỉ có chi nhánh VPĐKĐĐ mới có quyền chỉnh lý, cập nhật và lưu trữ hồ sơ địa chính gốc, cũng như cung cấp thông tin cần thiết cho các chủ thể có nhu cầu sử dụng đất.
Hoạt động của chi nhánh VPĐKĐĐ đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu vướng mắc và ách tắc trong đăng ký quyền sử dụng đất và bất động sản Điều này đáp ứng nhu cầu về đất đai cho đầu tư phát triển kinh tế trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, đặc biệt sau khi Việt Nam gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới.
Trong những năm gần đây, chi nhánh VPĐKĐĐ đã đóng góp tích cực vào việc quản lý và điều chỉnh biến động đất đai, đáp ứng yêu cầu chuyển đổi cơ cấu kinh tế của từng địa phương Đặc biệt, chi nhánh đã nâng cao tỷ lệ cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDD) cho các đối tượng sử dụng đất, nhanh chóng hơn so với thời kỳ trước khi có Luật Đất đai 2003, từ đó tạo ra môi trường đầu tư thuận lợi và thu hút vốn đầu tư trong và ngoài nước vào Việt Nam.
TÌNH HÌNH HOẠT ĐỘNG CỦA VĂN PHÒNG ĐĂNG KÝ ĐẤT ĐAI TỈNH NINH BÌNH 19 1 Về mô hình tổ chức
2.4.1 Về mô hình tổ chức
Do đặc thù của khu vực đô thị, quyền sử dụng đất gắn liền với quyền sở hữu nhà, nên việc đăng ký quyền sử dụng đất không thể tách rời khỏi quyền sở hữu nhà.
VPĐKĐĐ Ninh Bình hoạt động như một đơn vị sự nghiệp có thu, bao gồm các phòng chuyên môn và 8 chi nhánh: Chi nhánh VPĐKĐĐ tại thành phố Ninh Bình, thành phố Tam Điệp, huyện Yên Khánh, huyện Yên Mô, huyện Nho Quan, huyện Gia Viễn, huyện Kim Sơn, và huyện Hoa Lư.
Chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai Ninh Bình có Giám đốc và không quá
Việc bổ nhiệm và miễn nhiệm Giám đốc cùng Phó Giám đốc Chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai được thực hiện theo phân cấp quản lý cán bộ của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, đồng thời phải tuân thủ các tiêu chuẩn chức danh theo quy định của pháp luật.
Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường quy định nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức cho Chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai cấp tỉnh dựa trên đề nghị của Giám đốc Văn phòng.
Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố có trách nhiệm quy định nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức của Chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai cấp thành phố, dựa trên đề xuất từ Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường cùng với Trưởng phòng Nội vụ.
Biên chế của Văn phòng sử dụng đất được quyết định bởi Ủy ban nhân dân cấp tỉnh và thuộc biên chế sự nghiệp Quản lý và sử dụng biên chế của Chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai phải tuân thủ Nghị định số 112/2004/NĐ-CP ngày 08 tháng 4 năm 2004, quy định về cơ chế quản lý biên chế đối với đơn vị sự nghiệp Nhà nước Đồng thời, Nghị định số 43/2006/NĐ-CP ngày 25 tháng 4 năm 2006 cũng quy định quyền tự chủ và trách nhiệm của các đơn vị sự nghiệp công lập liên quan đến tổ chức bộ máy, biên chế và tài chính, cùng với các văn bản hướng dẫn đi kèm.
2.4.2 Về chức năng nhiệm vụ
Theo Thông tư liên tịch số 15/2015/TTLT-BTNMT-BNV-BTC ngày 04 tháng 4 năm 2015 của Bộ Tài nguyên và Môi trường, điều 1 quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức biên chế và cơ chế tài chính của Văn phòng Đăng ký đất đai.
+ VPDĐQSDĐ Ninh Bình do UBND tỉnh Quyết định thành lập theo đề nghị của Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường và Giám đốc Sở Nội vụ.
VPDĐQSDĐ Ninh Bình là đơn vị sự nghiệp công lập tại tỉnh Ninh Bình, có nhiệm vụ thực hiện đăng ký cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ), quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất Đơn vị cũng chịu trách nhiệm chỉnh lý biến động về sử dụng đất, nhà ở và tài sản khác, cũng như xây dựng và quản lý hồ sơ địa chính theo quy định của pháp luật.
Theo thông tư 15/2015/TTLT-BTNMT-BNV-BTC ngày 04/04/2015 của Bộ Tài nguyên và Môi trường, điều 2 quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức biên chế và cơ chế tài chính của Văn phòng Đăng ký đất đai.
Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường đã quy định rõ ràng về nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Văn phòng Đăng ký đất đai Ninh Bình dựa trên đề nghị từ Giám đốc Văn phòng.
VPĐK đất đai Ninh Bình có thẩm quyền thực hiện các thủ tục liên quan đến tổ chức, cơ sở tôn giáo và người Việt Nam định cư ở nước ngoài.
VPĐK đất đai Ninh Bình sở hữu con dấu riêng và được phép mở tài khoản theo quy định pháp luật, theo Quyết định số 11/2015/QĐ-UBND ngày 15/5/2015 của Ủy ban nhân dân tỉnh Ninh Bình.
2.4.3 Về cơ chế tài chính
VPĐK đất đai Ninh Bình áp dụng cơ chế tài chính theo Nghị định số 43/2006/NĐ-CP, ngày 24/4/2006, của Chính phủ Nghị định này quy định quyền tự chủ và tự chịu trách nhiệm trong việc thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế và tài chính cho các đơn vị sự nghiệp công lập Ngoài ra, các văn bản hướng dẫn cũng quy định nguồn kinh phí của VPĐK đất đai Ninh Bình được cấp từ ngân sách nhà nước.
Theo Quyết định 934-QĐ-UBND của Ủy ban nhân dân tỉnh Ninh Bình ngày 13 tháng 7 năm 2016, việc chuyển nguyên trạng kế hoạch, kinh phí nhà nước cấp cùng các nguồn tài sản khác, bao gồm tài sản, trang thiết bị, hồ sơ, tài liệu và thông tin dữ liệu liên quan là cần thiết để đảm bảo quản lý và sử dụng hiệu quả các nguồn lực.
- Đăng ký quyền sử dụng đất và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác trên đất:
Trong những năm qua, công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho tổ chức và cá nhân trên toàn tỉnh đã đạt được kết quả tích cực.
NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
ĐỊA ĐIỂM NGHIÊN CỨU
Tam Điệp là thành phố miền núi thuộc tỉnh Ninh Bình, nằm ở phía Tây Nam và trên trục Quốc lộ 1A, đóng vai trò là cửa ngõ miền Bắc Việt Nam Thành phố có diện tích 110,9 km² và dân số khoảng 185.021 người.
Thành phố Tam Điệp, cách Hà Nội 105 km về phía Nam và chỉ 15 km từ thành phố Ninh Bình, có vị trí chiến lược gần các trung tâm kinh tế như Bỉm Sơn, Thanh Hóa Với 12 km đường Quốc lộ 1A, 8 km đường Quốc lộ 12B đi Nho Quan và 11 km đường sắt Bắc - Nam, thành phố này thuận lợi cho việc tiếp nhận thông tin kinh tế và chuyển giao công nghệ Điều này đã tạo điều kiện cho Tam Điệp phát triển toàn diện về kinh tế - xã hội.
ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
- Hoạt động của Chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai thành phố Tam Điệp, Ninh Bình: Về cơ cấu tổ chức, nhân sự, thực hiện nhiệm vụ.
- Người sử dụng đất thực hiện TTHC tại Chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai thành phố Tam Điệp, Ninh Bình.
THỜI GIAN NGHIÊN CỨU
- Phạm vi thời gian thực hiện nghiên cứu: từ tháng 6/2017 đến tháng 06/2018
NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
3.4.1 Điều kiện tự nhiên kinh tế - xã hội của thành phố Tam Điệp, Ninh Bình 3.4.2 Tình hình quản lý đất đai và sử dụng đất thành phố Tam Điệp, Ninh Bình
3.4.3 Thực trạng hoạt động của Chi nhánh VPĐKĐĐ thành phố Tam Điệp, Ninh Bình
3.4.4 Đánh giá hoạt động của Chi nhánh VPĐKĐĐ thành phố Tam Điệp, Ninh Bình
- Đánh giá của người dân về hoạt động của VPĐK đất đai thành phố Tam Điệp, Ninh Bình.
- Đánh giá chung về hoạt động của VPĐK đất đai thành phố Tam Điệp, Ninh Bình.
3.4.5 Đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của Chi nhánh
VPĐKĐĐ thành phố Tam Điệp, Ninh Bình
3.4.5.1 Định hướng hoạt động của Chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai thành phố Tam Điệp, Ninh Bình
3.4.5.2 Đề xuất giải pháp tăng cường hoạt động của Chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai thành phố Tam Điệp, Ninh Bình
1) Giải pháp chính sách pháp luật;
2) Giải pháp về tổ chức bộ máy và cơ chế hoạt động;
3) Giải pháp về tổ chức thực hiện;
4) Giải pháp về kỹ thuật;
5) Giải pháp cải cách thủ tục hành chính.
3.5.1 Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp
Trong giai đoạn 2014-2017, việc thu thập các báo cáo tài liệu và số liệu liên quan đến điều kiện tự nhiên và kinh tế xã hội của thành phố Tam Điệp, Ninh Bình đã được thực hiện tại các đơn vị Những thông tin này đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá sự phát triển và tiềm năng của thành phố.
- Thu thập các văn bản pháp luật, bài báo, tạp chí, công trình nghiên cứu về đăng ký đất đai, hệ thống đăng ký đất đai trên mạng internet.
Trong giai đoạn 2014 - 2017, việc thu thập tài liệu về hiện trạng sử dụng đất và tình hình quản lý sử dụng đất của thành phố Tam Điệp, Ninh Bình được thực hiện tại phòng Tài nguyên và Môi trường, chi nhánh Văn phòng Đăng ký Đất đai.
Trong giai đoạn 2014 - 2017, Chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai tại thành phố Tam Điệp, Ninh Bình đã thu thập các văn bản pháp luật liên quan đến hoạt động của mình Việc này nhằm đảm bảo tuân thủ quy định pháp lý và nâng cao hiệu quả trong công tác quản lý đất đai.
3.5.2 Phương pháp chọn hộ điều tra
Các hộ nghiên cứu được chọn đáp ứng được các yêu cầu nghiên cứu của đề tài gồm:
- Chọn các hộ gia đình phân bố đều trong khu vực các xã, phường đã được chọn của thành phố Tam Điệp.
- Những hộ gia đình, cá nhân đã làm thủ tục hành chính về đất đai tại Chi nhánh VPĐKĐĐ thành phố Tam Điệp.
3.5.3 Phương pháp điều tra thu thập số liệu sơ cấp
Để thu thập dữ liệu sơ cấp, chúng tôi đã tiến hành khảo sát thông qua bảng hỏi đối với hai nhóm đối tượng chính: người dân đến giao dịch tại chi nhánh Văn phòng Đăng ký Đất đai thành phố Tam Điệp và cán bộ làm việc tại chi nhánh này.
Đã thực hiện khảo sát với tổng cộng 104 phiếu, trong đó có 90 phiếu từ người dân đến giao dịch tại chi nhánh VPĐKĐĐ thành phố Tam Điệp, nhằm đánh giá mức độ công khai thủ tục hành chính, các loại thủ tục được thực hiện và nhận xét về điều kiện cơ sở vật chất Đồng thời, 14 phiếu được thu thập từ cán bộ của chi nhánh để xem xét điều kiện cơ sở vật chất có đáp ứng yêu cầu công việc hay không, cũng như đánh giá số lượng cán bộ và nhu cầu bồi dưỡng nâng cao trình độ.
Tổng hợp và phân tích dữ liệu điều tra bằng phần mềm Excel giúp xác định những điểm chung và khái quát, từ đó đưa ra đánh giá, nhận xét và định hướng giải quyết cho vấn đề nghiên cứu.
Các tiêu chí đánh giá hoạt động của chi nhánh VPĐKĐĐ gồm:
- Mức độ công khai thủ tục hành chính bao gồm các tiêu chí: Công khai, không công khai.
- Thời gian giải quyết thủ tục hành chính bao gồm các tiêu chí: Đúng hẹn, không đúng hẹn.
Thái độ phục vụ và mức độ hướng dẫn của cán bộ bao gồm các tiêu chí như sự tận tình, chu đáo và việc được hướng dẫn đầy đủ Ngược lại, nếu cán bộ không tận tình và chu đáo, người dân sẽ chỉ nhận được sự hướng dẫn nhưng không đầy đủ.
- Các khoản lệ phí phải đóng bao gồm các tiêu chí: Lệ phí cấp, lệ phí trước bạ, khác.
3.5.5 Phương pháp tổng hợp, phân tích và so sánh
Trong quá trình thực hiện luận văn, việc so sánh số liệu các năm là rất quan trọng để đánh giá hiệu quả các lĩnh vực đăng ký đất đai Từ những phân tích này, chúng tôi đưa ra nhận xét và đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của chi nhánh Văn phòng Đăng ký Đất đai Tam Điệp.
Thông tin thu thập từ phỏng vấn được xử lý chủ yếu theo hướng định tính, trong khi thông tin từ điều tra xã hội học được phân tích theo hướng định lượng thông qua thống kê mô tả bằng phần mềm Excel Kết quả thu được sẽ được hệ thống hóa thành thông tin tổng thể, giúp xác định những nét đặc trưng và tính chất cơ bản của đối tượng nghiên cứu.
Sau khi thu thập thông tin và tư liệu cần thiết cho đề tài, cần thống kê và phân loại tài liệu theo từng phần để xử lý dữ liệu, phục vụ cho việc xây dựng báo cáo.
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
ĐẶC ĐIỂM ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ XÃ HỘI CỦA THÀNH PHỐ TAM ĐIỆP, NINH BÌNH 27 1 Điều kiện tự nhiên
Tam Điệp là thành phố miền núi nằm ở tọa độ 20° Bắc và 106° Đông, thuộc tỉnh Ninh Bình, Việt Nam Thành phố này có diện tích 110,9 km² và dân số khoảng 55.021 người, bao gồm 5 phường: Bắc Sơn, Nam Sơn, Trung Sơn, Tây Sơn, Tân Bình và 4 xã: Quang Sơn, Yên Bình, Yên Sơn, Đông Sơn Tam Điệp cũng đóng vai trò là cửa ngõ quan trọng của miền Bắc Việt Nam trên trục đường Quốc lộ 1A.
Phía Bắc giáp huyện Nho Quan, huyện Hoa Lư.
Phía Đông và Đông Nam giáp huyện Yên Mô.
Phía Tây giáp tỉnh Thanh Hoá.
Hình 4.1 Sơ đồ hành chính thành phố Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình
Nguồn: Tamdiep.ninhbinh.gov.vn
Thành phố Tam Điệp, cách Hà Nội 105 km về phía Nam và 15 km từ Ninh Bình, nằm gần các trung tâm kinh tế quan trọng như Ninh Bình và Bỉm Sơn Với 12 km đường Quốc lộ 1A, 8 km đường Quốc lộ 12B và 11 km đường sắt Bắc – Nam, thành phố này có lợi thế giao thông thuận lợi, giúp tiếp nhận thông tin thị trường và chuyển giao công nghệ nhanh chóng, từ đó cải thiện môi trường đầu tư và phát triển kinh tế - xã hội toàn diện.
Tam Điệp là Thành Phố có địa hình bán sơn địa, dải đất có chiều hướng mặt bằng nghiêng dốc từ Tây Nam xuống Đông Bắc.
Phía Tây tỉnh Thanh Hoá có dãy núi đá vôi cao khoảng 270m so với mực nước biển, bắt đầu từ xã Quang Sơn, đi qua phường Nam Sơn và hướng Đông Nam xuống xã Đông Sơn Tiếp theo là dãy đồi từ xã Yên Sơn qua phường Bắc Sơn và xã Yên Bình, đến phường Trung Sơn với độ nghiêng dốc.
Khu vực có độ cao trung bình từ 400 đến 450 mét, với các đỉnh đồi thấp hơn 150m, chủ yếu là những đồi thấp lượn sóng, chiếm phần lớn diện tích đất tự nhiên của Thành Phố Đất đá vùng Tam Điệp bao gồm các trầm tích thuộc hệ Triat, hệ Nêozan và hệ đệ tứ, trong đó thành phần chủ yếu là đá vôi, kèm theo sét kết, bột kết và cát kết.
Cường độ chịu lực R ≥ 2kg/cm 2 ; nước ngầm xuất hiện từ độ sâu 1 đến 1,9m.
4.1.1.3 Khí hậu, thủy văn a Khí hậu
Thành phố Tam Điệp có khí hậu nhiệt đới gió mùa với bốn mùa rõ rệt trong năm Mùa hè tại đây nóng ẩm và có lượng mưa lớn, trong khi mùa đông lại khá lạnh Nằm ở vùng vĩ độ thấp, nhiệt độ trung bình hàng năm dao động từ 23,5°C đến 24°C.
Mùa đông: Nhiệt độ trung bình < 17 0 C, không khí lạnh tràn về với cường độ mạnh và liên tiếp nhiệt độ có thể hạ thấp xuống < 10 0 C.
Mùa hè: Nhiệt trung bình từ 27 0 C – 29 0 C, khi thời tiết khô nóng, nhiệt độ trên cao trong ngày có thể lên tới 35 0 C – 39 0 C.
Chế độ mưa ở Thành Phố Tam Điệp có tổng lượng mưa trung bình hàng năm từ 1700 đến 1800mm, có năm có thể lên tới 1900mm Ngay cả trong mùa đông, nhờ ảnh hưởng của khối không khí nhiệt đới biển, khu vực này vẫn nhận được lượng mưa đáng kể dưới dạng mưa nhỏ, mưa phùn và mưa rào nhẹ Thành phố cũng thường xuyên trải qua các hiện tượng thời tiết đặc biệt như sương mù và gió Lào, với hướng gió thay đổi theo mùa, chủ yếu là từ Đông và Đông Nam vào mùa đông.
Thành phố Tam Điệp nổi bật với hai hệ thống suối chính là suối Tam Điệp và suối Đền Rồng, cùng với hồ Yên Thắng rộng khoảng 50 ha và có dung tích 3.400.000 m³, độ sâu trung bình 2,13 m Nằm trong thung lũng giữa các dãy núi từ Tây Bắc đến Đông Nam, Tam Điệp đã phải đối mặt với tình trạng lũ quét trong nhiều năm qua (Phòng Tài nguyên và Môi trường thành phố Tam Điệp, 2017).
4.1.1.4 Các nguồn tài nguyên khác a Tài nguyên đất
Vào năm 2000, tỉnh Ninh Bình đã thực hiện điều tra nông hóa thổ nhưỡng và xây dựng bản đồ đất với tỷ lệ 1:50000, dựa trên hệ thống phân loại của FAO-UNESCO.
Theo kết quả điều tra nông hóa thổ nhưỡng và bản đồ đất tỉnh Ninh Bình năm 1998 của Hội khoa học đất Việt Nam, đất đai Thành phố Tam Điệp được hình thành từ đá mẹ, bao gồm các nhóm đất chính.
Nhóm đất xám kết von lẫn nông chiếm 61.88% diện tích điều tra của Thành Phố Tam Điệp, thường xuất hiện ở những khu vực đồi núi thấp với độ dốc cấp IV Loại đất này rất phù hợp cho việc trồng dứa và cây ăn quả, được phân bố tại 7/9 đơn vị hành chính trong thành phố.
Đất Glây trung tính ít chua úng nước, thường được tìm thấy ở những vùng địa hình bằng phẳng với độ cao trên 15 m, là loại đất lý tưởng cho việc trồng lúa nước Loại đất này chiếm 15.77% diện tích điều tra và chủ yếu phân bố tại xã Yên Sơn.
Đất phù xa Glây ít chua, chiếm 22.35% diện tích điều tra, thường nằm xen kẽ giữa núi đá vôi và đồng bằng trước núi, cũng như vùng tiếp giáp với đồng bằng Loại đất này chủ yếu phân bố ở hai xã Yên Bình và Đông Sơn, nơi cây trồng chủ yếu là lúa nước (theo Phòng Tài nguyên và Môi trường thành phố Tam Điệp).
Nguồn nước mặt tại Thành Phố Tam Điệp rất hạn chế do địa hình đồi núi Lượng nước mặt chủ yếu tập trung ở một số hồ lớn như hồ Yên Thắng, hồ Than, hồ Lì, cùng với một số hồ nhỏ phân bố rải rác trong khu vực.
Nguồn nước ngầm tại Thành Phố Tam Điệp rất phong phú, thường được khai thác ở độ sâu từ 20m đến 60m Đây là nguồn nước chính, được xử lý để cung cấp cho nhu cầu sinh hoạt hàng ngày của người dân địa phương.
4.1.2 Điều kiện kinh tế - xã hội
4.1.2.1 Tăng trưởng kinh tế và tốc độ phát triển kinh tế
Trong những năm gần đây, kinh tế thành phố Tam Điệp đã có sự phát triển mạnh mẽ, góp phần nâng cao đời sống người dân Từ năm 2016 đến 2017, cơ cấu kinh tế tiếp tục phát triển đúng hướng với mức tăng trưởng cao, đạt GDP 7,85% vào năm 2017.
Ngành nông nghiệp cơ cấu kinh tế năm 2017 là 26,93%.
Ngành công nghiệp, xây dựng: cơ cấu kinh tế năm 2017 là 41,32%
Ngành dịch vụ thương mại: cơ cấu kinh tế năm 2017 là 31,87%
Hình 4.2 Cơ cấu kinh tế thành phố Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình năm 2017 b Tốc độ phát triển kinh tế
Ngành nông nghiệp năm năm 2017 là 32,37%
Ngành công nghiệp, xây dựng: năm 2017 là 50,42%
Ngành dịch vụ, thương mại: năm 2017 là 107,63%.
Thu nhập bình quân trên đầu người đến năm 2017 đạt 8,5 triệu đồng.
4.1.2.2 Thực trạng phát triển các ngành kinh tế a Ngành nông nghiệp
Ngành nông nghiệp cũng là ngành sản xuất chính của thành phố nhưng giá trị sản xuất lại không được cao, năm 2017 đạt 211.087 triệu đồng.
THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG CỦA CHI NHÁNH VĂN PHÒNG ĐĂNG KÝ ĐẤT ĐAI THÀNH PHỐ TAM ĐIỆP, NINH BÌNH 45 1 Tổ chức bộ máy và cơ chế của Chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai thành phố Tam Điệp, Ninh Bình 45 2 Cơ sở vật chất của chi nhánh VPĐKĐĐthành phố Tam Điệp
KÝ ĐẤT ĐAI THÀNH PHỐ TAM ĐIỆP, NINH BÌNH
4.3.1 Tổ chức bộ máy và cơ chế của Chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai thành phố Tam Điệp, Ninh Bình.
Văn phòng đăng ký đất đai chi nhánh thành phố Tam Điệp được thành lập theo Quyết định số 934/QĐ-UBND ngày 13/7/2016 của UBND tỉnh Ninh Bình, nhằm phục vụ nhu cầu quản lý và cấp quyền sử dụng đất tại địa phương.
Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai thành phố Tam Điệp, Ninh Bình hoạt động theo chế độ thủ trưởng với tổng số 14 cán bộ nhân viên Trong đó, có 7 biên chế bao gồm 1 Giám đốc, 2 Phó Giám đốc và 4 viên chức, cùng với 7 cán bộ hợp đồng, trong đó có 3 hợp đồng dài hạn và 4 hợp đồng ngắn hạn.
Bảng 4.2 Cơ cấu nhân lực chi nhánh VPĐKĐĐ thành phố
Nguồn: Chi nhánh VPĐKĐĐ thành phố Tam Điệp (2018)
Đội ngũ cán bộ, viên chức và lao động hợp đồng tại VPĐK có chuyên môn nghiệp vụ phù hợp, nhưng với khối lượng công việc ngày càng tăng do nhu cầu sử dụng đất của người dân, việc bổ sung thêm cán bộ là cần thiết Điều này nhằm tránh tình trạng tồn đọng hồ sơ và chậm trễ trong giải quyết hồ sơ, từ đó ảnh hưởng đến tiến độ và hiệu quả hoạt động của chi nhánh VPĐKĐĐ thành phố Tam Điệp.
4.3.1.2 Cơ chế hoạt động của chi nhánh VPĐKĐĐ thành phố Tam Điệp
- Trách nhiệm của chi nhánh VPĐKĐĐ - Cán bộ thụ lý hồ sơ của chi nhánh
VPĐKĐĐ (thụ lý hồ sơ và giải quyết công việc không quá 20 ngày kể từ ngày tiếp nhận hồ sơ đầy đủ)
Theo quy định, Giám đốc chi nhánh VPĐKĐĐ tiếp nhận hồ sơ kê khai đăng ký đất đai và kiểm tra tính đầy đủ của tài liệu Nếu hồ sơ đầy đủ, sẽ lập Biên bản giao nhận với công dân; nếu không, yêu cầu bổ sung và chỉnh sửa theo quy định Đối với hồ sơ đủ điều kiện cấp GCN, cán bộ áp dụng nghĩa vụ tài chính, lập bản thảo GCN và trình lãnh đạo phê duyệt Nếu không đủ điều kiện, cán bộ phải báo cáo lãnh đạo và thông báo bằng văn bản cho công dân bổ sung hồ sơ.
Trách nhiệm của phòng TN&MT - cán bộ thẩm định hồ sơ (15 ngày làm việc)
Kiểm tra tính đầy đủ và tính pháp lý của hồ sơ đăng ký cấp Giấy Chứng Nhận (GCN) của công dân; xem xét bản thảo GCN; đánh giá quy hoạch và xác minh việc thực hiện nghĩa vụ tài chính cho các trường hợp đủ điều kiện cấp GCN.
Nếu cán bộ thẩm định của phòng TN&MT đủ điều kiện xác nhận bản thảo Giấy Chứng Nhận (GCN), họ sẽ lập Tờ trình gửi Lãnh đạo phòng TN&MT để xem xét và phê duyệt Sau đó, sẽ dự thảo quyết định cấp GCN.
Nếu không đủ điều kiện, cán bộ thẩm định tại phòng TN&MT sẽ gửi thông báo bằng văn bản tới chi nhánh VPĐKĐĐ để yêu cầu bổ sung hồ sơ hoặc trả lại hồ sơ cho công dân.
Lãnh đạo phòng Tài nguyên và Môi trường cần xem xét và phê duyệt bản thảo Giấy chứng nhận (GCN), đồng thời phê duyệt tờ trình Sau đó, trình Lãnh đạo Ủy ban Nhân dân huyện để phê duyệt quyết định và ký GCN.
- Trả hồ sơ (sau 3 ngày nhận hóa đơn hoàn thành nghĩa vụ tàichính)
Sau khi Lãnh đạo UBND huyện phê duyệt và ký Giấy chứng nhận (GCN), cán bộ thẩm định tại phòng Tài nguyên và Môi trường sẽ ghi vào sổ cấp GCN và chuyển toàn bộ hồ sơ kèm theo GCN cho cán bộ thụ lý tại chi nhánh Văn phòng Đăng ký Đất đai, đồng thời thực hiện việc giao nhận GCN cho công dân.
Chi nhánh VPĐKĐĐ có trách nhiệm thông báo bằng văn bản hoặc trực tiếp cho công dân về việc hoàn thành nghĩa vụ tài chính trước khi nhận Giấy Chứng Nhận (GCN) Đồng thời, cơ quan này cũng chuyển Quyết định cấp GCN đến UBND cấp xã để cập nhật và theo dõi Hồ sơ sẽ được nhận từ công dân kèm theo biên bản giao nhận, và tại phòng Tài nguyên và Môi trường sẽ lưu trữ hồ sơ kê khai xin cấp GCN cùng biên bản giao nhận.
4.3.2 Cơ sở vật chất của chi nhánh VPĐKĐĐthành phố Tam Điệp
Chi nhánh VPĐKĐĐ thành phố Tam Điệp, Ninh Bình được trang bị hệ thống máy chủ và máy trạm mạnh về đồ họa, phục vụ cho việc chỉnh lý dữ liệu không gian và dữ liệu thuộc tính của cơ sở dữ liệu đất đai Văn phòng hiện có 10 máy tính (bao gồm máy tính để bàn và laptop), 1 modem, 1 máy photo, 1 máy đọc mã vạch GCN, cùng các thiết bị lưu trữ, máy scan và máy in Hiện tại, văn phòng sử dụng các phần mềm chuyên ngành do Sở TN&MT đầu tư và một phần được văn phòng tự đầu tư.
Chi nhánh VPĐKĐĐ thành phố Tam Điệp có 04 phòng làm việc rộng rãi với tổng diện tích 100 m2, được trang bị 07 điều hòa, tạo ra môi trường làm việc thoải mái và thuận lợi để nâng cao hiệu quả công việc.
Bảng 4.3.Hiện trạng trang thiết bị của Chi nhánh VPĐKĐĐ thành phố Tam Điệp năm 2017
6 Máy đọc mã vách GCN
Nguồn: Chi nhánh VPĐKĐĐ thành phố Tam Điệp (2018)
Chi nhánh VPĐKĐĐ thành phố đã được trang bị cơ sở vật chất tương đối đầy đủ và thiết bị làm việc đáp ứng nhu cầu công việc hiện tại Tuy nhiên, với khối lượng công việc ngày càng gia tăng, cần thiết phải thay mới các thiết bị chuyên dụng để đảm bảo chất lượng công việc.
4.3.3 Kết quả hoạt động của Chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai
4.3.3.1 Công tác đăng ký quyền sử dụng đất, cấp giấy chứng nhận
Công tác cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) tại thành phố Tam Điệp luôn được UBND các xã, phường và Phòng Tài nguyên Môi trường chú trọng chỉ đạo Sự phối hợp chặt chẽ giữa các ban ngành, đoàn thể và bộ phận chuyên môn đã giúp triển khai hiệu quả công tác này Đặc biệt, việc tuyên truyền các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về quản lý đất đai đã được thực hiện rộng rãi, góp phần nâng cao nhận thức của người dân Kết quả là, trong giai đoạn 2014, chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai thành phố Tam Điệp đã đạt được nhiều thành tựu trong việc cấp GCNQSDĐ.
2017 được thể hiện cụ thể tại bảng 4.4:
Bảng 4.4 Kết quả cấp GCNQSDĐ của chi nhánh VPĐKĐĐ thành phố Tam Điệp giai đoạn 2014-2017
Nguồn: Chi nhánh VPĐKĐĐ thành phố Tam Điệp (2018)
Thành phố Tam Điệp đang phát triển mạnh mẽ, dẫn đến nhu cầu sử dụng đất tăng cao Chính quyền địa phương đã phối hợp với UBND các xã, phường để thực hiện công tác dồn điền đổi thửa, đo đạc bản đồ và lập hồ sơ địa chính cho đất nông nghiệp Kết quả là trong những năm gần đây, tỷ lệ đăng ký và cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại chi nhánh VPĐKĐĐ đạt cao, chủ yếu là cấp GCN lần đầu và cấp đổi trực tiếp Để hoàn thành công tác cấp Giấy chứng nhận, hàng năm UBND thành phố giao chỉ tiêu cho các xã, phường để đôn đốc thực hiện.
4.3.3.2 Công tác chỉnh lý biến động về sử dụng đất theo quy định của pháp luật khi thực hiện các quyền của người sử dụng đất
ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG CỦA CHI NHÁNH VĂN PHÒNG ĐĂNG KÝ ĐẤT ĐAI THÀNH PHỐ TAM ĐIỆP, NINH BÌNH 54 1 So sánh hoạt động của chi nhánh VPĐKĐĐ thành phố Tam Điệp, Ninh Bình giữa mô hình một cấp với mô hình hai cấp 54 2 Đánh giá của người dân về hoạt động chi nhánh VPĐKĐĐ thành phố
4.4.1 So sánh hoạt động của chi nhánh VPĐKĐĐ thành phố Tam Điệp, Ninh Bình giữa mô hình một cấp với mô hình hai cấp
4.4.1.1 So sánh hiệu quả về mặt thời gian
Văn phòng đăng ký đất đai theo mô hình 1 cấp đã cải thiện đáng kể thời gian xử lý hồ sơ so với mô hình 2 cấp, với lượng hồ sơ trễ hẹn giảm rõ rệt Cụ thể, thời gian cấp Giấy chứng nhận lần đầu đã giảm từ không quá 50 ngày xuống còn 15 ngày làm việc Đối với các trường hợp liên quan đến giao đất, cho thuê đất, hay cấp đổi Giấy chứng nhận, thời gian xử lý cũng được rút ngắn từ 30 ngày xuống còn 10 ngày, và từ 20 ngày xuống còn 7 ngày cho các trường hợp cấp đổi khác.
4.4.1.2 So sánh hiệu quả về mặt quản lý hồ sơ
Việc quản lý hồ sơ tại Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất theo mô hình
Mô hình mới đã khắc phục nhiều nhược điểm của hệ thống cũ, với hồ sơ được lưu trữ an toàn và dễ dàng cập nhật, tìm kiếm dưới hai dạng: số và giấy.
4.4.1.3 So sánh về thủ tục hành chính
Hiện nay, công dân có thể tìm hiểu thủ tục và quy trình giải quyết công việc qua nhiều hình thức khác nhau Thông tin càng dễ tiếp cận, đầy đủ và dễ hiểu sẽ giúp công dân chuẩn bị hồ sơ một cách chính xác và tiết kiệm thời gian.
Theo khảo sát, các thủ tục hành chính về đất đai đều được niêm yết tại cơ quan, giúp công dân dễ dàng tìm hiểu thông tin Mọi người có thể nhận được tư vấn ngay tại Phòng 1 cửa của UBND khi thực hiện các thủ tục.
4.4.1.4 So sánh hiệu quả về ứng dụng công nghệ thông tin
Phần mềm ViLIS 2.0 Enterprise đã được triển khai tại Văn phòng đăng ký một cấp và Chi nhánh, giúp viết giấy chứng nhận và thực hiện đăng ký biến động đất đai Việc đồng bộ hóa dữ liệu ViLIS của các Chi nhánh tạo ra cơ sở dữ liệu tập trung cho toàn thành phố, mang lại ưu điểm vượt trội cho Văn phòng đăng ký đất đai một cấp so với mô hình hai cấp trước đây Trước khi áp dụng mô hình một cấp, việc cập nhật dữ liệu và in giấy chứng nhận đều thực hiện thủ công trên phần mềm Word.
Việc ứng dụng phần mềm "một cửa điện tử" không chỉ giúp quy trình quản lý trở nên chặt chẽ hơn mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc luân chuyển và trao đổi hồ sơ.
4.4.2 Đánh giá của người dân về hoạt động chi nhánh VPĐKĐĐ thành phố
4.4.2.1 Mức độ công khai thủ tục hành chính
Cải cách thủ tục hành chính, đặc biệt trong lĩnh vực đất đai, cần tuân thủ nguyên tắc công khai để nâng cao chất lượng và hiệu quả giao dịch Việc minh bạch trong quy trình xử lý hồ sơ không chỉ tạo niềm tin cho người dân mà còn góp phần cải thiện mối quan hệ giữa công dân và cơ quan nhà nước.
VPĐK hoạt động theo quy trình rõ ràng, với việc niêm yết công khai các văn bản pháp quy và tài liệu tại phòng tiếp nhận hồ sơ để người sử dụng đất nắm rõ thông tin cần thiết như loại giấy tờ, lịch tiếp nhận hồ sơ và trình tự thủ tục đăng ký Tại chi nhánh VPĐK của thành phố, còn có bản hướng dẫn lập hồ sơ, thời hạn nhận kết quả và thông tin về các khoản phí, lệ phí cần nộp.
Mức độ công khai thủ tục hành chính tại chi nhánh VPĐK thành phố Tam Điệp được thể hiện ở bảng 4.8:
Bảng 4.8 Mức độ công khai thủ tục hành chính tại chi nhánh VPĐKĐĐ thành phố Tam Điệp
Theo khảo sát từ Chi nhánh VPĐKĐĐ thành phố Tam Điệp (2018), 87,7% người sử dụng đất cho rằng các thủ tục hành chính về đất đai được công khai minh bạch và dễ hiểu, giúp họ thực hiện giao dịch thuận lợi Tuy nhiên, 12,3% ý kiến cho rằng thông tin không được công khai đầy đủ, chủ yếu do thiếu tiếp xúc với môi trường công sở và khó khăn trong việc tiếp cận các văn bản hướng dẫn Bên cạnh đó, một số cán bộ chuyên môn chưa thực sự nhiệt tình trong việc hỗ trợ người dân, dẫn đến tình trạng hồ sơ bị trả về nhiều lần, gây ra sự không hài lòng trong cộng đồng.
Mô hình chi nhánh VPĐKĐĐ thành phố đang tập trung vào việc đơn giản hóa, công khai và minh bạch hóa thủ tục hành chính, nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội và thúc đẩy tiến độ cải cách thủ tục hành chính của thành phố.
Bảng 4.9 Đánh giá về việc niêm yết công khai tại chi nhánh VPĐKĐĐ thành phố Tam Điệp
1 Lịch tiếp nhận hồ sơ
2 Loại hồ sơ thuộc thẩm quyền tiếp nhận
3 Trình tự thủ tục đăng ký
4 Bản hướng dẫn lập hồ sơ
5 Thời hạn nhận kết quả
6 Các khoản phí, lệ phí phải nộp
7 Danh mục thông tin đất đai cung cấp
Tại chi nhánh VPĐKĐĐ thành phố Tam Điệp, các tài liệu được niêm yết công khai bao gồm lịch tiếp nhận hồ sơ, trình tự và thủ tục đăng ký, bản hướng dẫn lập hồ sơ, thời hạn nhận kết quả, cùng các khoản phí và lệ phí cần nộp Tuy nhiên, một số loại hồ sơ thuộc thẩm quyền tiếp nhận và danh mục thông tin đất đai lại không được niêm yết công khai, chủ yếu do người giao dịch ít tiếp xúc với môi trường công sở, dẫn đến khó khăn trong việc nắm bắt và hiểu các văn bản hướng dẫn.
4.4.2.2.Thái độ phục vụ và mức độ hướng dẫn của cán bộ Chi nhánh VPĐKĐĐ thành phố Tam Điệp
Theo cơ chế "một cửa", thái độ và năng lực của cán bộ là yếu tố then chốt trong công tác đăng ký quyền sử dụng đất Văn phòng một cửa đóng vai trò quan trọng trong việc hướng dẫn người dân thực hiện các thủ tục hành chính Cán bộ tiếp nhận hồ sơ cần có năng lực tổng hợp, hiểu rõ các chính sách pháp luật và phải nhạy bén, có trách nhiệm cao trong công việc Thái độ và mức độ hướng dẫn của cán bộ là điều mà người dân rất quan tâm.
Bảng 4.10 Đánh giá về thái độ và mức độ hướng dẫn của chi nhánh VPĐKĐĐ thành phố Tam Điệp
STT Thái độ và mức độ tiếp nhận hồ sơ
1 Tận tình chu đáo, hướng dẫn đầy đủ
2 Không tận tình chu đáo, được hướng dẫn nhưng không đầy đủ
Tại Chi nhánh VPĐKĐĐ thành phố Tam Điệp, tỷ lệ cán bộ, viên chức đạt trình độ đại học rất cao, trong đó có 02 cán bộ có trình độ thạc sỹ Nhờ vào trình độ chuyên môn vững vàng, cán bộ quản lý và chuyên môn không chỉ hiểu biết sâu về pháp luật mà còn nâng cao kỹ năng nghiệp vụ Điều này giúp họ hướng dẫn và giải thích các yêu cầu liên quan cho người dân một cách thuyết phục, từ đó nâng cao sự hài lòng của người dân khi đến giao dịch.
Kết quả điều tra cho thấy có 93,3% ý kiến cho rằng, thái độ của cán bộ
VPĐK luôn nhiệt tình và hướng dẫn người dân đầy đủ trong các giao dịch, giúp quá trình thực hiện trở nên dễ dàng Tuy nhiên, vẫn còn 6,7% trường hợp không đạt yêu cầu, khi nhân viên không tận tình và không cung cấp hướng dẫn đầy đủ, chủ yếu do thiếu hiểu biết về pháp luật Điều này dẫn đến sự không hài lòng của người dân, đặc biệt khi cơ quan nhà nước yêu cầu bổ sung hồ sơ nhiều lần và không trả kết quả đúng hẹn.
Để mô hình chi nhánh VPĐKĐĐ hoạt động hiệu quả, cần giải quyết vấn đề thẩm quyền và trách nhiệm đã được phân cấp Đồng thời, cán bộ và công chức nhà nước cần có trình độ chuyên môn và nghiệp vụ cao để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ một cách chuyên nghiệp và cải cách.
4.4.2.3 Thời gian giải quyết thủ tục hành chính
ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ HOẠT ĐỘNG CỦA CHI NHÁNH VPĐKĐĐ THÀNH PHỐ TAM ĐIỆP NINH BÌNH 63 1 Những mặt đạt được
Cải cách thủ tục hành chính trong quản lý đất đai đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về lĩnh vực này Việc thực hiện cải cách không chỉ giúp đơn giản hóa quy trình mà còn nâng cao tính minh bạch và giảm thiểu thủ tục hành chính rườm rà.
Người sử dụng đất đã từng giao dịch tại chi nhánh VPĐKĐĐ đều có đánh giá tích cực về mô hình "Một cửa" Họ nhận thấy rõ ràng những lợi ích và sự thuận tiện mà mô hình này mang lại, góp phần cải thiện quy trình thủ tục hành chính.
Năng lực công tác và tính chuyên nghiệp của đội ngũ cán bộ ngày càng được cải thiện, đặc biệt trong việc sử dụng các phần mềm chuyên môn và nắm bắt, vận dụng các quy định pháp luật cũng như quy trình, quy phạm chuyên ngành.
4.5.2 Những mặt còn tồn tại
4.5.2.1 Chính sách pháp luật đất đai
Hiện nay, lĩnh vực đất đai đang đối mặt với sự phức tạp do có quá nhiều văn bản pháp luật và sự thay đổi liên tục của chúng Quá trình triển khai từ cơ quan chuyên môn cấp thành phố đến các xã, phường và người dân thường mất nhiều thời gian, khiến người dân khó nắm bắt và chuẩn bị đầy đủ hồ sơ cần thiết cho các thủ tục hành chính Hệ quả là họ thường phải đi lại nhiều lần, và khi hoàn tất, nhiều văn bản áp dụng đã trở nên không còn phù hợp.
Cải cách hành chính ảnh hưởng trực tiếp đến người sử dụng đất, tạo điều kiện cho người dân nhận được hướng dẫn chi tiết về thủ tục thông qua cơ chế một cửa Tuy nhiên, do đặc thù của thành phố với địa bàn rộng và nhiều đơn vị hành chính cấp xã, trình độ hiểu biết về pháp luật đất đai của người dân không đồng đều, dẫn đến một số người gây phiền hà và thiếu hợp tác với cán bộ chuyên môn trong việc hoàn thiện hồ sơ cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
4.5.2.2 Chức năng, nhiệm vụ, nguồn nhân lực
Theo quy định pháp luật, sau khi thành lập Văn phòng Đăng ký đất đai (VPĐK), các thủ tục tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả về đăng ký quyền sử dụng đất được thực hiện theo cơ chế “Một cửa” theo Quyết định 181/2003/QĐ-TTg Điều này dẫn đến việc tổ chức đăng ký quyền sử dụng đất tại địa phương phải thực hiện nhiều công việc, gây ra tình trạng quá tải so với số lượng biên chế hiện có.
VPĐK hoạt động phức tạp do tổ chức hai cấp và sáu mảng chức năng, trong khi nhân sự thiếu kỹ năng cần thiết và nhiều quy trình không tuân thủ quy định Những tồn tại từ quá khứ vẫn còn lớn và khó giải quyết trong thời gian ngắn Hơn nữa, VPĐK gặp khó khăn trong việc chủ động xử lý công việc theo mô hình một cửa do phụ thuộc vào một số hoạt động của các đơn vị khác.
Hệ thống dữ liệu đất đai hiện nay còn thiếu sót về độ chính xác và chuẩn hóa, trong khi trình độ tin học của cán bộ chuyên môn không đồng đều và khả năng phát triển phần mềm còn yếu Mặc dù công nghệ số được đề cập nhiều, nhưng chưa được áp dụng hiệu quả trong quản lý nhà nước Thiếu chuyên môn hóa và thông tin, cùng với việc theo dõi và cập nhật thông tin biến động đất đai không thường xuyên, dẫn đến nhiều hạn chế trong việc cung cấp thông tin.
Đội ngũ cán bộ chuyên môn từ cấp xã đến cấp thành phố còn mỏng, trong khi khối lượng công việc phải thực hiện rất lớn Tỷ lệ lao động hợp đồng dài hạn cao dẫn đến sự thiếu ổn định trong công việc Việc nhiều nhưng người không đủ và trình độ chuyên môn hạn chế đã gây ra tình trạng tồn đọng hồ sơ, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến độ và hiệu quả hoạt động của Văn phòng Đăng ký.
4.5.2.3 Tổ chức, cơ chế hoạt động
Đội ngũ cán bộ chuyên môn từ cấp huyện đến cấp xã còn mỏng, phải thực hiện khối lượng công việc lớn cùng lúc, dẫn đến khó khăn trong việc thực hiện nhiệm vụ Cán bộ của VPĐKĐĐ thiếu kinh nghiệm và chưa được tập huấn chuyên môn đầy đủ, gây ra nhiều trở ngại trong giai đoạn đầu Tỷ lệ lao động hợp đồng thời hạn một năm hoặc theo thời vụ cao, làm giảm tính ổn định trong công việc Trình độ cán bộ chuyên môn yếu và sự thiếu tin tưởng từ cấp trên khiến hồ sơ phải kiểm tra lại từ đầu, dẫn đến tình trạng tồn đọng hồ sơ và trì trệ trong tiến độ giải quyết.
Người sử dụng đất là đối tượng chịu ảnh hưởng trực tiếp từ cải cách hành chính, nhờ vào mô hình này, họ được hướng dẫn và giải thích tận tình Tuy nhiên, do trình độ hiểu biết về pháp luật đất đai không đồng đều, một số chủ sử dụng đất chưa tích cực hợp tác với cán bộ chuyên môn trong việc hoàn thiện hồ sơ cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Công tác phổ biến và giáo dục pháp luật đất đai, đặc biệt là các quy định về tổ chức đăng ký quyền sử dụng đất tại địa phương, chưa được quan tâm đúng mức Nhận thức của các bên liên quan trong quan hệ pháp luật đất đai còn hạn chế, dẫn đến tình trạng người dân phải bổ sung thông tin nhiều lần khi thực hiện thủ tục hành chính tại Văn phòng Đăng ký đất đai, kéo dài thời gian giải quyết thủ tục theo quy định pháp luật.
4.5.3 Đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của Chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai thành phố Tam Điệp, Ninh Bình
4.5.3.1 Giải quyết về chính sách pháp luật
Tăng cường tuyên truyền và phổ biến các văn bản pháp luật liên quan đến người sử dụng đất là cần thiết để nâng cao nhận thức về quyền và nghĩa vụ trong việc đăng ký quyền sử dụng đất Đồng thời, cần đẩy mạnh thông tin về hoạt động của mô hình chi nhánh VPĐKĐĐ, phù hợp với chủ trương cải cách hành chính trong quản lý đất đai của Đảng và nhà nước Để nâng cao hiểu biết về chính sách pháp luật đất đai, việc bồi dưỡng và đào tạo lại kiến thức pháp luật cho cán bộ, công chức và lao động tại chi nhánh VPĐKĐĐ cũng rất quan trọng.
Cần tăng cường công tác thanh tra và kiểm tra hoạt động của chi nhánh VPĐKĐĐ để phát hiện những vấn đề tồn tại và phát sinh, từ đó đưa ra hướng giải quyết cụ thể kịp thời.
Cần thống nhất nhận thức và quyết tâm hành động triệt để để phân biệt rõ ràng giữa hoạt động hành chính công và dịch vụ công, nhằm tạo sự thông thoáng trong các hoạt động của chi nhánh Văn phòng Đăng ký Đất đai.
KẾT LUẬN
1 Thành phố Tam Điệp là thành phố có nhiều tiềm năng và lợi thế phát triển kinh tế - xã hội; có nhiều biến động trong sử dụng đất đai, là vùng cửa ngõ của Thủ đô Vì vậy, đòi hỏi Thành phố Tam Điệp phải có một cơ quan dịch vụ công về đất đai mạnh, hoạt động hiệu quả để hỗ trợ giải quyết các thủ tục hành chính liên quan đến quản lý, sử dụng đất đai, đáp ứng yêu cầu giao dịch quyền sử dụng đất, làm lành mạnh thị trường bất động sản và tạo dư luận tốt nhất về việc thực hiện chủ trương, chính sách pháp luật về đất đai trên phạm vi cả nước.
2 Việc sử dụng đất của Thành phố Tam Điệp đã và đang đi đúng hướng theo xu thế CNH - HĐH đất nước giảm dần diện tích đất nông nghiệp, tăng diện tích đất phi nông nghiệp phát triển công nghiệp và dịch vụ Công tác quản lý đất đai trên địa bàn thành phố những năm qua đã có nhiều cố gắng và đạt những kết quả đáng kể Bên cạnh đó, vẫn còn tồn tại những vi phạm, bất cập trong quá trình sử dụng đất và hoạt động của VPĐK Tiến hành đo đạc lập bản đồ địa chính chính quy cho 9 xã, phường; lập xong quy hoạch sử dụng đến năm 2020, kế hoạch sử dụng đất năm 2015; hoàn thành kiểm kê đất đai năm 2014, xây dựng bản đồ hiện trạng cho toàn thành phố và các xã, phường thực hiện giao ruộng ổn định lâu dài cho hộ gia đình, cá nhân và tiến hành dồn điền đổi thửa đạt 100% Bên cạnh đó, vẫn còn tồn tại những vi phạm, bất cập trong quá trình sử dụng đất và hoạt động của VPĐK.
3 Đến nay Chi nhánh VPĐKĐĐ thành phố Tam Điệp đã cho một kết quả đáng kể:
Giải quyết là 3506 hồ sơ đăng ký xin cấp GCN.
Trong tổng số 7.523 hồ sơ liên quan đến đăng ký biến động đất đai trên địa bàn thành phố, đã giải quyết được 6.296 hồ sơ, đạt tỷ lệ 83,6% trong công tác chỉnh lý biến động đất đai.
Biến động cấp đổi ghi nhận cao nhất với 2.547 hồ sơ, trong khi biến động thừa kế thấp nhất chỉ có 174 hồ sơ Theo đánh giá của người dân về hoạt động của chi nhánh VPĐKĐĐ, mức độ công khai thủ tục hành chính đạt 87,7%, thái độ và mức độ hướng dẫn đạt 93,3%, và thời hạn thực hiện các thủ tục được đánh giá ở mức 90,0%.
Đa số người dân ủng hộ mô hình hoạt động của chi nhánh Văn phòng Đăng ký Đất đai (VPĐKĐĐ), tuy nhiên vẫn còn 5,56% ý kiến cho rằng có chi phí khác ngoài quy định Điều này cho thấy chi nhánh VPĐKĐĐ thành phố Tam Điệp cần nỗ lực hơn nữa để khắc phục những tồn tại và yếu kém, nhằm đáp ứng tốt hơn nhu cầu của người dân.
4 Từ thực trạng hoạt động của chi nhánh VPĐKQSDĐ thành phố Tam Điệp đề tài đã đưa ra 3 nhóm giải pháp: Về chính sách pháp luật; đầu tư cơ sở vật chất kỹ thuật; cơ chế phối hợp.
KIẾN NGHỊ
Cần nhanh chóng hoàn thiện tổ chức bộ máy của chi nhánh VPĐKQSDĐ theo mô hình một cấp và ban hành Quy chế phối hợp làm việc, nhằm xác định rõ vai trò và trách nhiệm của từng cơ quan, đơn vị trong việc thực hiện nhiệm vụ Đồng thời, cần phân công và phân cấp chặt chẽ trong nội bộ hệ thống VPĐK và các đơn vị liên quan khác.
Chúng tôi thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn nhằm nâng cao trình độ chuyên môn cho cán bộ của chi nhánh VPĐKQSDĐ Đặc biệt, việc đào tạo cho cán bộ địa chính tại các xã, phường không chỉ giúp nâng cao kỹ năng nghiệp vụ mà còn trang bị kiến thức về công nghệ thông tin trong việc sử dụng hệ thống thông tin đất đai.
Để nâng cao hiệu quả quản lý, cần thực hiện kiểm tra và giám sát thường xuyên hoạt động của Văn phòng đăng ký, dựa trên chức năng nhiệm vụ được giao Việc này giúp phát hiện những hạn chế hiện có và từ đó đề xuất các cơ chế chính sách cũng như giải pháp kịp thời.
Để xây dựng cơ sở dữ liệu địa chính và hệ thống thông tin đất đai cho thành phố Tam Điệp, cần tăng cường cơ sở vật chất và trang thiết bị công nghệ như máy tính, máy in, hệ thống mạng và các phần mềm chuyên ngành.
