Nội dung và phương pháp nghiên cứu
Địa điểm nghiên cứu
Dự án xây dựng Đường N5 được nghiên cứu tại các xã Nghi Đồng, Nghi Phương, Nghi Mỹ, Nghi Lâm, Nghi Kiều thuộc huyện Nghi Lộc, kết nối đến xã Hoa Sơn, huyện Đô Lương, tỉnh Nghệ An.
Thời gian nghiên cứu
- Thời gian thực hiện đề tài luận văn: Từ tháng 3/2017 đến tháng 10/2018;
Từ năm 2013 đến năm 2017, việc thu thập số liệu thứ cấp về điều kiện tự nhiên và kinh tế - xã hội, cũng như thực hiện công tác quản lý nhà nước về đất đai và công tác bồi thường hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất tại địa bàn nghiên cứu đã được tiến hành một cách hệ thống và có hiệu quả.
- Thu thập số liệu sơ cấp liên quan đến công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư tại dự án nghiên cứu: Từ năm 2016 đến năm 2017.
Đối tượng nghiên cứu
Chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư là cần thiết để ổn định đời sống và sản xuất cho người dân khi Nhà nước thu hồi đất phục vụ lợi ích quốc gia và phát triển kinh tế Đặc biệt, dự án Đường N5 sẽ tạo cơ hội chuyển đổi nghề nghiệp và việc làm cho cộng đồng địa phương.
- Hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất tại dự án nghiên cứu trên địa bàn 05 xã (Nghi Đồng, Nghi Phương, Nghi Mỹ, Nghi Lâm, Nghi Kiều);
Cán bộ và công chức tham gia vào công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư là những nhân tố quan trọng khi nhà nước thu hồi đất trong các dự án nghiên cứu Họ đảm nhiệm vai trò quyết định trong việc đảm bảo quyền lợi của người dân bị ảnh hưởng và thực hiện các quy trình liên quan một cách minh bạch và hiệu quả.
Nội dung nghiên cứu
3.4.1 Đặc điểm điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội của huyện Nghi Lộc
- Đặc điểm về điều kiện tự nhiên;
- Đặc điểm về kinh tế - xã hội;
- Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội huyện Nghi Lộc.
3.4.2 Tình hình quản lý, sử dụng đất đai và thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất
- Tình hình quản lý Nhà nước về đất đai;
- Hiện trạng sử dụng đất;
- Tình hình thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư trên địa bàn huyện Nghi Lộc.
3.4.3 Kết quả công tác bồi thương, hỗ trợ và tái định cư tại dự án nghiên cứu
- Khái quát chung về dự án nghiên cứu;
- Các văn bản pháp lý liên quan đến dự án nghiên cứu;
- Đánh giá việc thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện dự án.
3.4.4 Đánh giá chung về công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư của dự án
- Tồn tại và nguyên nhân.
3.4.5 Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn nghiên cứu
3.5.1 Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp
Dữ liệu về điều kiện tự nhiên và kinh tế - xã hội được thu thập từ Phòng Thống kê huyện, trong khi tình hình quản lý đất đai và hiện trạng sử dụng đất được tổng hợp từ báo cáo hàng năm của Phòng Tài nguyên và Môi trường, UBND huyện Nghi Lộc, cùng với UBND các xã, thị trấn.
Dữ liệu về bảng giá đất do UBND tỉnh ban hành, bao gồm giá quy định của Nhà nước và giá bồi thường, được thu thập từ Phòng Tài nguyên và Môi trường cùng với Phòng Tài chính - Kế hoạch huyện Nghi Lộc.
Dữ liệu về công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư ở Việt Nam và một số quốc gia khác được thu thập từ báo cáo của Bộ Tài nguyên và Môi trường, cùng với các tài liệu từ sách, báo, tạp chí và nghiên cứu đã được công bố bởi các cơ quan nghiên cứu và các nhà khoa học trong và ngoài nước.
3.5.2 Phương pháp thu thập số liệu sơ cấp Để thu thập các thông tin liên quan đến tình hình công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện dự án, tôi tiến hành điều tra phỏng vấn hai nhóm đối tượng gồm nhóm cán bộ và nhóm hộ dân.
- Nhóm cán bộ: Tổng số phiếu điều tra là 25 phiếu Trong đó:
+ Điều tra 12 cán bộ trực tiếp thực hiện công tác BT, HT, TĐC thuộc Văn phòng đăng ký đất đai và Ban quản lý dự án Tổng số 12 phiếu;
+ Điều tra 01 lãnh đạo xã và 01 cán bộ địa chính cấp xã nơi có đất bị thu hồi để thực hiện dự án (tại 5 xã) Tổng số 10 phiếu;
+ Điều tra 03 cán bộ Phòng Tài nguyên và Môi trường trực tiếp liên quan đến
BT, HT, TĐC của dự án) Tổng số 3 phiếu.
Nhóm hộ dân sẽ tiến hành lập phiếu điều tra và thực hiện phỏng vấn trực tiếp các tổ chức, hộ gia đình và cá nhân thuộc diện bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước tiến hành thu hồi đất.
Dự án nghiên cứu với số hộ bị thu hồi đất là 576 hộ Số lượng phiếu điều tra được tính theo công thức sau:
(Lê Bá Huy và cs., 2006) Trong đó: n - Số lượng phiếu điều tra; N - Tổng số các hộ bị ảnh hưởng; e - Sai số cho phép (10%) tức là độ chính xác 90%.
Theo quy định, sai số cho phép là 15%, nhưng tôi chọn mức 10% để đảm bảo độ tin cậy tối thiểu trong thời gian có hạn Nếu chọn sai số nhỏ hơn, số lượng phiếu cần thực hiện sẽ tăng lên Khi có điều kiện, tôi sẽ xem xét sử dụng sai số nhỏ hơn cho các nghiên cứu tiếp theo.
Thay N= 576 hộ vào công thức trên, ta có số lượng phiếu điều tra hộ dân là
Một cuộc điều tra ngẫu nhiên đã được thực hiện với 85 phiếu để thu thập ý kiến của người dân bị thu hồi đất tại dự án nghiên cứu Các tiêu chí điều tra bao gồm: đánh giá tính minh bạch của việc bồi thường và hỗ trợ từ Nhà nước; sự phù hợp của đơn giá bồi thường về đất và tài sản gắn liền với đất; tính hợp lý của các chính sách hỗ trợ; tiến độ thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư; giá đất tái định cư; những khó khăn mà người dân gặp phải sau khi Nhà nước thu hồi đất; cuộc sống của họ sau khi bị thu hồi; và thái độ của cán bộ thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư.
3.5.3 Phương pháp thống kê và xử lý số liệu
Sử dụng phần mềm Microsoft Office Excel 2010 để xử lý và tổng hợp số liệu thu thập được từ các mẫu điều tra về giá bồi thường, chính sách hỗ trợ và tái định cư cho các hộ gia đình bị thu hồi đất trong từng dự án nghiên cứu.
3.5.4 Phương pháp đánh giá Đánh giá các số liệu điều tra về các vấn đề bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi nhà nước thu hồi đất đối với hộ dân như đơn giá bồi thường có hợp lý không, cuộc sống sau khi thu hồi đất, những khó khăn gặp phải sau khi thu hồi đất.