Mục tiêu của đề tài là xác định các nhân tố ảnh hưởng đến KHCN gửi tiền tại BIDV Bảo Lộc; với đề tài này sẽ đóng góp thêm một số nhân tố được các khách hàng cá nhân gửi tiền xem xét trong việc lựa chọn gửi tiền ở BIDV Bảo Lộc; từ đó có các giải pháp thích hợp cho từng loại nhân tố để Ban lãnh đạo BIDV Bảo Lộc xây dựng các chiến lược huy động vốn phù hợp cho Chi nhánh.
GIỚI THIỆU NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
GIỚI THIỆU
Ngân hàng thương mại (NHTM) hiện nay chủ yếu hoạt động trong việc huy động vốn và cho vay, thể hiện qua mô hình “Đi vay để cho vay” Để có nguồn vốn cho vay và đầu tư, các NHTM cần huy động vốn từ khách hàng Trong bối cảnh hiện tại, huy động vốn từ tiền gửi của khách hàng cá nhân đóng góp một tỷ trọng lớn vào tổng nguồn vốn của mỗi ngân hàng tại Việt Nam.
Khi ngân hàng không huy động được vốn, rủi ro thanh khoản gia tăng, ảnh hưởng đến chỉ số an toàn vốn và khả năng cho vay, đầu tư Điều này tác động tiêu cực đến hoạt động kinh doanh của ngân hàng và hệ thống ngân hàng thương mại Do đó, các ngân hàng thương mại rất chú trọng đến huy động vốn Trong những năm qua, đã xảy ra cuộc chạy đua lãi suất giữa các ngân hàng tại Việt Nam nhằm thu hút vốn, dẫn đến sự biến động thất thường trên thị trường tài chính.
1.1.2 Lý do chọn đề tài
Huy động vốn là hoạt động kinh doanh chủ yếu của ngân hàng thương mại, trong đó nguồn vốn từ tiền gửi cá nhân chiếm tỷ trọng lớn và ảnh hưởng quyết định đến khả năng thanh toán, năng lực cạnh tranh và quy mô tín dụng của ngân hàng Do đó, công tác huy động vốn, đặc biệt là từ khách hàng cá nhân, ngày càng trở nên quan trọng, quyết định sự tồn tại và phát triển bền vững của mỗi ngân hàng.
Hiện nay, việc huy động vốn từ nguồn tiền gửi của ngân hàng đang đối mặt với nhiều khó khăn và áp lực cạnh tranh lớn từ các tổ chức khác trong nền kinh tế, bao gồm ngân hàng thương mại, tổ chức tín dụng, công ty bảo hiểm và bưu điện.
Bắt đầu từ ngày 01/01/2010, các chi nhánh ngân hàng nước ngoài được phép nhận tiền gửi bằng Đồng Việt Nam với mức tối đa gấp 10 lần vốn pháp định từ ngân hàng mẹ Từ ngày 01/01/2011, các ngân hàng nước ngoài được đối xử bình đẳng như ngân hàng nội địa Để tồn tại và cạnh tranh hiệu quả, các ngân hàng trong nước cần nỗ lực nâng cao nội lực và cải thiện hoạt động của mình.
Trong những năm qua, lãi suất luôn được xem là yếu tố quyết định trong việc thu hút tiền nhàn rỗi từ dân cư, dẫn đến việc các ngân hàng thương mại (NHTM) đẩy lãi suất huy động lên cao nhất vào nửa cuối năm 2011 và đầu năm 2012, mặc dù quy định của NHNN chỉ cho phép lãi suất tối đa là 14% Điều này đã gây ra sự rối loạn trên thị trường trong một thời gian dài Gần đây, hệ thống ngân hàng đã chứng kiến nhiều diễn biến mới, bao gồm việc sát nhập và hợp nhất ngân hàng cũng như gia tăng sai phạm, khiến người dân mất niềm tin vào hệ thống ngân hàng và dần chuyển sang các kênh đầu tư an toàn và hấp dẫn hơn.
Để thu hút tiền gửi và đảm bảo tính thanh khoản, các ngân hàng đã phát triển nhiều sản phẩm tiền gửi đa dạng với nhiều tiện ích, nhằm đáp ứng nhu cầu của khách hàng Đồng thời, họ cũng nâng cao chất lượng dịch vụ chăm sóc khách hàng và cải thiện giá trị thương hiệu để củng cố lòng tin và uy tín.
Để giữ chân khách hàng cũ và thu hút khách hàng mới, ngân hàng cần phục vụ khách hàng một cách tốt nhất Tuy nhiên, điều này có đảm bảo rằng khách hàng sẽ gửi tiền vào ngân hàng? Có nhiều nhân tố ảnh hưởng đến quyết định gửi tiền của khách hàng Ngân hàng cần xem xét điều kiện cụ thể của mình để xác định những nhân tố có tác động mạnh nhất đến hành vi gửi tiền Do đó, việc nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến sự lựa chọn ngân hàng của khách hàng cá nhân là rất cần thiết.
Ngân hàng thương mại Cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam – chi nhánh Bảo Lộc (BIDV Bảo Lộc) đang đối mặt với tình hình chung của ngành, buộc phải tăng cường huy động vốn, đặc biệt là từ nguồn tiền gửi của khách hàng cá nhân.
Tác giả đã chọn nghiên cứu đề tài "Các nhân tố ảnh hưởng đến quyết định gửi tiền của khách hàng cá nhân tại chi nhánh Ngân hàng thương mại Cổ phần Đầu tư và Phát triển Bảo Lộc" nhằm xác định những yếu tố chính tác động đến quyết định gửi tiền của khách hàng cá nhân Nghiên cứu này không chỉ đáp ứng nhu cầu cấp thiết hiện tại mà còn mang ý nghĩa lâu dài trong việc cải thiện dịch vụ ngân hàng.
MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI
Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định gửi tiền tại BIDV Bảo Lộc nhằm xác định những nhân tố quan trọng mà khách hàng cá nhân xem xét khi lựa chọn gửi tiền Qua đó, đề xuất các giải pháp phù hợp cho từng yếu tố, giúp Ban lãnh đạo BIDV Bảo Lộc xây dựng chiến lược huy động vốn hiệu quả cho chi nhánh.
Hệ thống hóa các yếu tố ảnh hưởng đến khách hàng cá nhân gửi tiền (KHCNGT) và lý luận liên quan của ngân hàng thương mại nhằm đánh giá thực trạng gửi tiết kiệm của KHCN tại BIDV Bảo Lộc.
- Tìm hiểu và đánh giá mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến quyết định gửi tiền của KHCN tại BIDV Bảo Lộc;
- Đề xuất giải pháp nhằm thu hút KHCNGT tại BIDV Bảo Lộc trong thời gian tới.
CÂU HỎI NGHIÊN CỨU
Các nhân tố nào ảnh hưởng đến quyết định gửi tiền vào BIDV Bảo Lộc?
Mức độ ảnh hưởng như thế nào?
Các biện pháp cần thiết để BIDV Bảo Lộc hướng đến thu hút KHCNGT nhiều hơn?
ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI NGHIÊN CỨU
Là các nhân tố ảnh hưởng đến quyết định gửi tiền của khách hàng cá nhân tại BIDV Bảo Lộc
1.4.2 Phạm vi nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu đối tượng khách hàng là người dân thành phố Bảo Lộc đã, đang và chưa sử dụng dịch vụ gửi tiền tiết kiệm BIDV Bảo Lộc
Dữ liệu về tình hình huy động vốn tại BIDV Bảo Lộc được lấy từ báo cáo tài chính hàng năm của ngân hàng trong giai đoạn từ năm 2012 đến năm 2015, cùng với các tài liệu liên quan khác.
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Phù hợp với mục tiêu nghiên cứu của đề tài, luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu chủ yếu sau:
- Nghiên cứu tài liệu thứ cấp
- Nghiên cứu định tính thông qua phỏng vấn và khảo sát qua bảng câu hỏi định tính
- Nghiên cứu định lượng thông qua việc lập bảng câu hỏi, chọn mẫu, thiết kế thang đo, phân tích nhân tố khám phá EFA, phân tích hồi quy, …
Sử dụng các công cụ phân tích phù hợp giúp loại bỏ các yếu tố không liên quan và hạn chế trong nghiên cứu Đồng thời, việc đánh giá độ tin cậy của thang đo thông qua các hệ số và mối liên hệ giữa các nhân tố là rất quan trọng.
+ Sử dụng phần mềm SPSS để phân tích dữ liệu thu thập được
+ Kiểm tra độ tin cậy của thang đo thông qua kiểm định của các công cụ thích hợp đối với từng biến quan sát trong từng yếu tố
+ Sử dụng thống kê mô tả để phân tích và nhận xét trực quan về các biến quan sát nhằm đánh giá mức độ của các biến quan sát
+ Phân tích hồi quy để xác định mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố tác động đến quyết định của KHCNGT vào BIDV Bảo Lộc.
NỘI DUNG NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI
Ngoài phần giới thiệu đề tài, luận văn tập trung vào các vấn đề chủ yếu sau:
Hệ thống hóa có chọn lọc những lý luận cơ bản về các nhân tố ảnh hưởng đến quyết định gửi tiền của KHCN tại ngân hàng thương mại;
Bài viết này phân tích và đánh giá thực trạng hoạt động huy động vốn tiền gửi khách hàng cá nhân tại BIDV Bảo Lộc, tập trung vào giai đoạn từ năm 2012 đến 2015 Nghiên cứu được thực hiện thông qua mô hình nghiên cứu định lượng, nhằm cung cấp cái nhìn sâu sắc về hiệu quả và các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động huy động vốn trong thời kỳ này.
Đề xuất giải pháp nhằm thu hút KHCNGT tại BIDV Bảo Lộc trong thời gian tới.
Ý NGHĨA CỦA ĐỀ TÀI
- Hệ thống hóa có chọn lọc các lý thuyết về các nhân tố ảnh hưởng đến huy động vốn tiền gửi KHCN của NHTM;
Khảo sát và phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến việc huy động vốn tiền gửi của khách hàng cá nhân tại BIDV Bảo Lộc trong giai đoạn từ năm 2012 đến nay Nghiên cứu này nhằm xác định các yếu tố quyết định đến sự lựa chọn gửi tiền của khách hàng, từ đó đưa ra các giải pháp cải thiện dịch vụ và thu hút thêm nguồn vốn.
Năm 2015 và các tài liệu liên quan cung cấp thông tin quan trọng giúp ngân hàng đánh giá các yếu tố tác động tích cực và tiêu cực đến việc huy động vốn tiền gửi từ khách hàng cá nhân, mà BIDV Bảo Lộc hiện đang thực hiện.
Nghiên cứu lý luận và thực tiễn giúp BIDV Bảo Lộc xác định khả năng thu hút khách hàng cá nhân (KHCN) vào ngân hàng Điều này cho phép BIDV Bảo Lộc đánh giá lại các sản phẩm và dịch vụ huy động vốn tiền gửi hiện có, từ đó xây dựng những giải pháp chiến lược nhằm cải tiến và đa dạng hóa sản phẩm, dịch vụ phù hợp với nhu cầu ngày càng phong phú của KHCN, đồng thời tối ưu hóa nguồn vốn nhàn rỗi trong nền kinh tế.
TỔNG QUAN VỀ CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU TRƯỚC ĐÂY CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI
Nhiều nghiên cứu đã được thực hiện để phân tích các yếu tố tác động đến quyết định gửi tiền của khách hàng cá nhân (KHCN) cả trong nước và quốc tế, tập trung vào nhiều khía cạnh khác nhau Dưới đây là một số nghiên cứu điển hình.
1.8.1 Các nghiên cứu của nước ngoài
- Tại Ethiopia, trong luận văn thạc sỹ “Bank selection decision: factors influencing the choice of banking services” được thực hiện bởi Goiteom W/mariam
Nghiên cứu năm 2011 từ khoa Tài chính Kế toán, Đại học Addis Ababa, chỉ ra rằng quyết định lựa chọn ngân hàng của khách hàng cá nhân phụ thuộc vào 8 yếu tố chính Đầu tiên là lợi ích tài chính, bao gồm lãi suất tiết kiệm cao và phí dịch vụ thấp Thứ hai là sự thuận tiện, với vị trí ngân hàng gần nơi ở và nơi làm việc cùng giờ hoạt động linh hoạt Thứ ba là hình ảnh ngân hàng, bao gồm không gian bên ngoài và sự chuyên nghiệp của nhân viên Yếu tố tiếp theo là chất lượng dịch vụ, với dịch vụ chăm sóc khách hàng tốt và nhanh chóng Công nghệ cũng đóng vai trò quan trọng, bao gồm hệ thống internet banking và dịch vụ ATM phát triển Danh tiếng ngân hàng, dựa trên thời gian thành lập và uy tín, cũng ảnh hưởng đến quyết định của khách hàng Cuối cùng, chương trình quảng cáo khuyến mãi và cảm giác an toàn cũng là những yếu tố cần xem xét, với mức độ quan trọng có thể thay đổi tùy theo giới tính và nghề nghiệp của khách hàng.
In Nigeria, Dr Omo Aregbeyen from the University of Ibadan conducted a study titled "The Determinants of Bank Selection Choices by Customers: Recent and Extensive Evidence from Nigeria," published in the International Journal of Business and Social Science in December 2011 The research highlights that the safety of funds and the availability of technology-based services are the primary reasons influencing customers' bank selection choices.
Trong nghiên cứu "Các yếu tố ảnh hưởng đến sự lựa chọn ngân hàng bán lẻ tại Ghana" do Dabone và các cộng sự thực hiện vào tháng 9 năm 2013, các nhà nghiên cứu từ khoa Kinh Tế, trường Đại Học Methodist và trường Đại học Nghiên cứu Chuyên nghiệp đã tiến hành khảo sát bằng cách gửi 300 bảng câu hỏi đến năm ngân hàng, bao gồm Ngân hàng Phát triển Nông Nghiệp (ADB) và Ngân hàng Thương mại Ghana (GCB).
Ngân hàng Societe Generale (SG-SSB), Ngân hàng Barclays và Ngân hàng nông thôn Kaaseman (KRB) đã chỉ ra rằng sự gần gũi và thuận tiện là yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến quyết định lựa chọn ngân hàng của khách hàng, với ưu tiên cho những ngân hàng gần nhà hoặc nơi làm việc Bên cạnh đó, an toàn tiền gửi cũng được xem là yếu tố then chốt, khách hàng có xu hướng gửi tiền tại những ngân hàng không xảy ra tình trạng chiếm đoạt vốn hay tấn công tiền gửi Đặc biệt, nghề nghiệp của khách hàng cũng có tác động đến quyết định này.
Nghiên cứu của Cleopas Chigamba và Olawale Fatoki (2011) tại Đại học Fort Hare, Nam Phi, đã xác định 40 biến quan sát ảnh hưởng đến sự lựa chọn ngân hàng thương mại của sinh viên đại học, được chia thành 6 nhóm nhân tố: dịch vụ, khoảng cách, sự hấp dẫn, giới thiệu, marketing và giá cả Các yếu tố quan trọng bao gồm: sự thuận tiện trong việc mở tài khoản, sự hiện diện của ATM 24/24, dịch vụ nhanh chóng và hiệu quả, vị trí chi nhánh thuận lợi, giờ mở cửa linh hoạt, nhân viên lịch sự, và bầu không khí dễ chịu Ngoài ra, danh tiếng ngân hàng, chuyên nghiệp của nhân viên, sự hấp dẫn của cơ sở vật chất, ảnh hưởng của cha mẹ và bạn bè, cũng như các chiến lược marketing và dịch vụ ngân hàng trực tuyến đều đóng vai trò quan trọng trong quyết định của sinh viên Các yếu tố khác như chi phí dịch vụ thấp, sự ổn định tài chính của ngân hàng, lãi suất tiết kiệm hấp dẫn và tư vấn tài chính tốt cũng được xem xét trong nghiên cứu này.
Trong nghiên cứu "Tiêu chí lựa chọn ngân hàng trong ngành ngân hàng bán lẻ Iran" của Apena Hedayatnia và Kamran Eshghi (2011) tại Đại học Tehban, 798 khách hàng đã được khảo sát, xác định 38 biến quan sát chia thành 11 nhân tố chính Những yếu tố này bao gồm bề ngoài ngân hàng (hình ảnh, nội thất, tiện nghi, bố trí chỗ ngồi), chất lượng dịch vụ (ATM thuận tiện, độ chính xác, tốc độ phục vụ, các dịch vụ ngân hàng hiện đại), quy trình ngân hàng dễ dàng (mở tài khoản, tham gia dịch vụ, hoạt động cộng đồng), giá và chi phí (lãi suất cao, phí thấp, giảm thời gian chờ), sự thuận tiện (vị trí, chi nhánh, giờ làm việc, bãi đỗ xe), danh tiếng và lời giới thiệu, các dịch vụ kèm theo (tư vấn tài chính, bảo hiểm), sự sáng tạo (sản phẩm và công nghệ mới), nhân viên (trang phục, ngoại hình, kiến thức, sự thân thiện) và sự tin tưởng vào lãnh đạo ngân hàng.
In Malaysia, Safiek Mokhlis and colleagues (2009) identified nine key factors influencing commercial bank selection among undergraduate students These factors include attractiveness, recommendations, service provision, ATM availability, perceived safety, promotions, proximity, bank location, and financial benefits.
Nghiên cứu của Md Nur-E-Alam Siddique tại Đại Học ASA Bangladesh, đăng trên Tạp chí Kinh doanh Châu Á, đã khảo sát 600 khách hàng ở Rajshahi để phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến việc lựa chọn ngân hàng Nghiên cứu chia thành hai nhóm: ngân hàng tư nhân và ngân hàng quốc doanh, dựa trên 30 yếu tố lựa chọn Kết quả cho thấy, khách hàng chọn ngân hàng thương mại tư nhân chủ yếu dựa vào hiệu quả dịch vụ khách hàng, tốc độ và chất lượng dịch vụ, hình ảnh ngân hàng, ngân hàng trực tuyến và quản lý tốt Ngược lại, yếu tố quyết định lựa chọn ngân hàng thương mại quốc doanh bao gồm tỷ lệ lãi suất, vị trí chi nhánh thuận tiện, đầu tư an toàn, đa dạng dịch vụ và chi phí dịch vụ trực tuyến thấp.
Năm 2008, Hafeez ur Rehman và Saima Ahmed đã thực hiện một nghiên cứu tại Pakistan, chỉ ra rằng các yếu tố như dịch vụ khách hàng tốt, sự thuận tiện, cơ sở ngân hàng trực tuyến và môi trường ngân hàng tổng thể có ảnh hưởng lớn đến sự lựa chọn ngân hàng của người tiêu dùng.
In New Zealand, Thwaites, Brooksbank, and Hanson (1997) identified that students prioritize several key factors when evaluating banks, including the bank's reputation, the speed and efficiency of service delivery, and the friendliness of staff.
1.8.2 Các nghiên cứu của Việt Nam
Nghiên cứu của thạc sỹ Nguyễn Quốc Nghị tại Đại học Cần Thơ, đăng trên diễn đàn tài chính tiền tệ số 18 (339) ngày 15/09/2011, đã chỉ ra ba nhân tố quan trọng ảnh hưởng đến quyết định chọn ngân hàng để gửi tiền tiết kiệm của khách hàng cá nhân tại khu vực Đồng Bằng Sông Cửu Long Cụ thể, sự tin cậy bao gồm lãi suất hợp lý, phí phát sinh, mức độ an toàn và danh tiếng của ngân hàng Thứ hai, phương tiện hữu hình như trang phục nhân viên và cơ sở vật chất cũng đóng vai trò quan trọng Cuối cùng, khả năng đáp ứng của ngân hàng, thể hiện qua việc thực hiện giao dịch nhanh chóng, là yếu tố không thể thiếu trong quyết định của khách hàng.
Nghiên cứu của Phạm Thị Tâm và Phạm Ngọc Thúy về “yếu tố ảnh hưởng đến xu hướng chọn lựa ngân hàng của khách hàng cá nhân” đã khảo sát 350 khách hàng tại Đà Lạt, cho thấy yếu tố quan trọng nhất trong quyết định chọn ngân hàng gửi tiền tiết kiệm là nhận diện thương hiệu Tiếp theo là vị trí thuận tiện, khả năng xử lý sự cố, ảnh hưởng từ người thân, vẻ bề ngoài của ngân hàng và thái độ đối với chiêu thị Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, các yếu tố ảnh hưởng đến lựa chọn ngân hàng có sự khác biệt giữa các quốc gia và thời điểm khác nhau do sự khác biệt về kinh tế, văn hóa, phong tục và thói quen của từng mẫu khảo sát.
Nghiên cứu của Trần Văn Lâu trong luận văn thạc sĩ năm 2014 tại Đại học Kinh tế TP HCM đã chỉ ra bảy nhân tố chính ảnh hưởng đến quyết định gửi tiền tiết kiệm của khách hàng tại ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Công thương chi nhánh Tân Bình Các nhân tố này bao gồm lãi suất, thái độ đối với chiêu thị, nhận biết thương hiệu, ảnh hưởng của người thân, hệ thống mạng lưới, chất lượng dịch vụ và đội ngũ nhân viên.
Nghiên cứu của Đỗ Ngọc Hiền về các nhân tố ảnh hưởng đến sự hài lòng của khách hàng đối với dịch vụ tiền gửi tiết kiệm tại ngân hàng thương mại cổ phần Đông Á đã xác định bảy yếu tố quan trọng Các yếu tố này bao gồm thương hiệu, lợi ích tài chính, sự an toàn, sự thuận tiện, sản phẩm dịch vụ, đội ngũ nhân viên và sự giới thiệu Những nhân tố này đóng vai trò quyết định trong việc nâng cao sự hài lòng của khách hàng về dịch vụ tiền gửi tiết kiệm.
BỐ CỤC CỦA ĐỀ TÀI
Nội dung luận văn bao gồm 5 chương
Chương 1: GIỚI THIỆU NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
Chương 2: TỔNG QUAN VỀ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUYẾT ĐỊNH GỬI TIỀN CỦA KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
Chương 3: MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU
Chương 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
Chương 5: GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ
TỔNG QUAN VỀ CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUYẾT ĐỊNH GỬI TIỀN CỦA KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
KHÁI QUÁT VỀ HOẠT ĐỘNG HUY ĐỘNG VỐN TIỀN GỬI CỦA KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
2.1.1 Khái quát về huy động vốn và nghiệp vụ huy động vốn tiền gửi đối với khách hàng cá nhân tại ngân hàng thương mại
Huy động vốn tiền gửi là yếu tố cốt lõi cho sự phát triển của ngân hàng, phân biệt ngân hàng với các loại hình doanh nghiệp khác Năng lực thu hút tiền gửi từ doanh nghiệp và cá nhân của đội ngũ nhân viên và quản lý ngân hàng là chỉ số quan trọng về sự tin tưởng của công chúng Tiền gửi không chỉ là nền tảng cho các khoản cho vay mà còn là nguồn gốc của lợi nhuận và sự phát triển bền vững.
Vốn huy động của ngân hàng thương mại (NHTM) bao gồm tiền gửi và phát hành giấy tờ có giá, được chia thành hai bộ phận chính Để thu hút vốn, các ngân hàng cung cấp nhiều loại tiền gửi khác nhau, mỗi loại có đặc điểm riêng nhằm đáp ứng nhu cầu tiết kiệm và thanh toán của khách hàng Vốn tiền gửi của NHTM bao gồm tiền gửi từ tổ chức kinh tế, tiền gửi của cá nhân và các nguồn tiền gửi khác.
Ngân hàng thương mại, 2008, Học viện Tài chính, nhà xuất bản Tài chính Hà Nội)
Huy động vốn tiền gửi (HĐVTG) là hoạt động thiết yếu của ngân hàng thương mại (NHTM), giúp tạo ra nguồn vốn thông qua việc nhận và quản lý tiền gửi của khách hàng với cam kết hoàn trả cả gốc và lãi Theo Luật các tổ chức tín dụng năm 2010, hoạt động ngân hàng bao gồm nhận tiền gửi, cấp tín dụng và cung ứng dịch vụ thanh toán Nhận tiền gửi được hiểu là việc tiếp nhận tiền từ tổ chức, cá nhân dưới nhiều hình thức như tiền gửi không kỳ hạn, tiền gửi có kỳ hạn, tiền gửi tiết kiệm, và phát hành chứng chỉ tiền gửi, với nguyên tắc hoàn trả đầy đủ theo thỏa thuận HĐVTG tại NHTM không chỉ giúp ngân hàng đáp ứng nhu cầu vốn mà còn đảm bảo quyền lợi cho người gửi tiền.
HĐVTG trong lĩnh vực KHCN là quá trình nhận tiền từ cá nhân thông qua các hình thức như tiền gửi không kỳ hạn, tiền gửi có kỳ hạn, tiền gửi tiết kiệm, phát hành chứng chỉ tiền gửi, kỳ phiếu và tín phiếu Tất cả các hình thức này đều tuân theo nguyên tắc hoàn trả đầy đủ cả gốc và lãi cho người gửi tiền theo thỏa thuận đã được thiết lập.
Trong hợp đồng vay tín dụng giữa ngân hàng thương mại (NHTM) và khách hàng cá nhân (KHCN), NHTM đóng vai trò là bên huy động vốn từ tiền gửi, trong khi KHCN là bên cung cấp vốn cho ngân hàng.
Hình thức huy động vốn trung và dài hạn (HĐVTG) của ngân hàng thương mại (NHTM) ngày càng phong phú, đáp ứng nhu cầu của các chủ thể trong nền kinh tế NHTM có thể thực hiện HĐVTG qua các hình thức như nhận tiền gửi không kỳ hạn, nhận tiền gửi có kỳ hạn và phát hành giấy tờ có giá Khi khách hàng yêu cầu rút tiền, ngân hàng sẽ hoàn trả gốc và lãi cho họ Khoản lãi này là chi phí mà ngân hàng phải chi trả khi huy động vốn từ khách hàng trong một khoảng thời gian nhất định.
HĐVTG là hoạt động hoàn trả, trong đó NHTM chỉ có quyền sử dụng vốn trong thời gian nhất định mà không có quyền sở hữu, do đó phải hoàn trả cho khách hàng khi đến hạn hoặc theo yêu cầu Nguồn vốn huy động chiếm tỷ trọng lớn trong tổng nguồn vốn, đóng vai trò quan trọng nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro cho NHTM Nếu không có chiến lược quản trị thanh khoản hiệu quả, NHTM có thể rơi vào tình trạng thừa hoặc thiếu hụt thanh khoản, đặc biệt khi khách hàng rút vốn hàng loạt, dẫn đến nguy cơ sụp đổ và phá sản hệ thống ngân hàng.
Hoạt động huy động vốn từ khách hàng cá nhân (HĐVTG) trong lĩnh vực khoa học và công nghệ (KHCN) chỉ khả thi khi ngân hàng xây dựng được lòng tin và sự tín nhiệm từ phía khách hàng Để đạt được điều này, ngân hàng cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về bảo mật thông tin khách hàng, đồng thời kiểm soát chặt chẽ quy trình huy động và sử dụng vốn nhằm đảm bảo an toàn cho tài sản của khách hàng.
2.1.1.3 Lý thuyết về hành vi của người tiêu dùng
Hành vi tiêu dùng, theo Philip Kotler, là những hành vi cụ thể của cá nhân trong quá trình quyết định mua sắm, sử dụng và vứt bỏ sản phẩm hoặc dịch vụ Điều này bao gồm cả suy nghĩ và cảm nhận của con người, cũng như các hành động mà họ thực hiện trong quá trình tiêu dùng.
Hành vi của khách hàng
Hành vi của người gửi tiền bao gồm lựa chọn ngân hàng, loại tiền gửi, kỳ hạn và hình thức gửi, được hình thành từ động cơ, nhận thức và thái độ của người gửi Những yếu tố ảnh hưởng đến hành vi này bao gồm các nhân tố khách quan như tuổi tác, nghề nghiệp, kinh nghiệm làm việc và thu nhập, cùng với những nhân tố chủ quan như tác động từ ngân hàng, xã hội và tình hình kinh tế.
Nghiên cứu của Schmukler S, Peria M.S.M, và LeVy E (2009) chỉ ra rằng người gửi tiền phản ứng với sự gia tăng rủi ro ngân hàng bằng cách yêu cầu lãi suất cao hơn hoặc rút tiền Rủi ro vĩ mô có thể tác động đến hành động của họ, đặc biệt khi điều kiện kinh tế xấu đi, đe dọa giá trị thị trường của tài sản như khoản tiền gửi Những yếu tố vĩ mô đã từng là yếu tố quan trọng trong hành vi của người gửi tiền trong các cuộc khủng hoảng trước đây, nhưng hiện nay đang bị ảnh hưởng bởi vai trò của ngân hàng.
Thuộc tính tâm lý của hành vi người gửi tiền vào ngân hàng
Khi lựa chọn ngân hàng, người gửi tiền thường dựa vào các yếu tố tâm lý bên ngoài như sự an toàn, uy tín của ngân hàng và số lượng chi nhánh để thuận tiện trong giao dịch Họ cũng tìm kiếm lợi nhuận thông qua lãi suất cao và các chương trình khuyến mãi Về mặt tâm lý bên trong, động cơ của người gửi tiền chủ yếu được phân loại thành ba nhóm: tìm kiếm giá trị thặng dư từ các khoản đầu tư, đảm bảo an toàn cho tiền thay vì giữ tại nhà, và sự tiện lợi trong việc sử dụng dịch vụ ngân hàng Những yếu tố này ảnh hưởng lớn đến quyết định lựa chọn ngân hàng, kỳ hạn gửi và loại tiền gửi Thái độ và đánh giá của người gửi về ngân hàng, bao gồm chất lượng dịch vụ, nhân viên và cơ sở vật chất, cũng đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định lựa chọn ngân hàng và sản phẩm dịch vụ.
Quyết định gửi tiền của khách hàng
Dịch vụ ngân hàng khác với các hàng hóa vật chất, không chỉ đơn thuần là giao dịch một lần mà là một quá trình tương tác trong mối quan hệ lâu dài Sự tương tác giữa người gửi tiền và ngân hàng có tác động lớn đến hành vi của cả hai bên.
Trước, trong và sau khi gửi tiền, thông tin được sử dụng để ra quyết định có bản chất khác nhau, điều này ảnh hưởng đến việc đánh giá kết quả của quyết định đó.
Nguồn thông tin nội bộ, thông tin từ trải nghiệm cá nhân và thông tin cá nhân qua truyền miệng hoặc tin đồn đang trở nên ngày càng quan trọng.
Giai đoạn sau khi quyết định gửi tiền của khách hàng được xem là giai đoạn quan trọng nhất trong toàn bộ quá trình
CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUYẾT ĐỊNH GỬI TIỀN CỦA KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến quyết định KHCNGT vào NHTM được chia thành hai nhóm chính: nhân tố chủ quan và nhân tố khách quan Nhóm nhân tố chủ quan liên quan đến tâm lý và hành vi của khách hàng, trong khi nhóm nhân tố khách quan bao gồm các yếu tố bên ngoài như môi trường kinh tế và chính sách ngân hàng.
2.2.1 Các nhân tố chủ quan
Bài viết tham khảo kinh nghiệm từ các nghiên cứu trước đây và thực tiễn tại Việt Nam liên quan đến các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của ngân hàng Luận văn tổng hợp các yếu tố này thành 5 nhóm chính tác động đến khả năng cạnh tranh của ngân hàng thương mại.
Sản phẩm huy động vốn tiền gửi
Lãi suất tiền gửi đóng vai trò quan trọng trong việc lựa chọn ngân hàng của khách hàng cá nhân (KHCN) Trong bối cảnh kinh tế khó khăn hiện nay, khi hầu hết các kênh đầu tư đều tiềm ẩn rủi ro, gửi tiền vào ngân hàng trở thành một lựa chọn an toàn và mang lại lợi nhuận cho KHCN Tuy nhiên, với số lượng ngân hàng quá nhiều và KHCN gửi tiền gần như bão hòa, lãi suất trở thành yếu tố hàng đầu thu hút KHCN gửi tiền vào ngân hàng.
Lãi suất HĐVTG đối với KHCN là chi phí mà các NHTM phải trả cho người gửi tiền khi sử dụng vốn trong một khoảng thời gian nhất định, đồng thời là yếu tố quyết định khả năng cạnh tranh của ngân hàng Mức lãi suất này cần được xây dựng sao cho tối thiểu hóa chi phí sử dụng vốn mà vẫn thu hút được khách hàng Lãi suất huy động cao giúp ngân hàng có nhiều nguồn vốn hơn, nhưng cũng gây áp lực gia tăng chi phí và giảm lợi nhuận Ngược lại, lãi suất thấp có thể làm giảm sự hấp dẫn đối với khách hàng, dẫn đến khó khăn trong việc thu hút đầu tư Trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt giữa các ngân hàng và tổ chức tiết kiệm, việc duy trì lãi suất cạnh tranh là điều thiết yếu để thu hút nguồn vốn tiền gửi từ khách hàng.
Sự đa dạng trong các sản phẩm huy động vốn giúp đáp ứng nhu cầu đầu tư của khách hàng, cho phép họ lựa chọn hình thức đầu tư phù hợp Các loại hình huy động vốn bao gồm huy động vốn trả lãi cuối kỳ, trả lãi định kỳ, trả lãi trước, rút vốn bất kỳ lúc nào, và huy động vốn tích lũy Nhờ vào sự phong phú này, ngân hàng có thể thu hút vốn tiền gửi từ khách hàng cá nhân một cách hiệu quả hơn.
Chất lượng và sự đa dạng của sản phẩm dịch vụ ngân hàng là yếu tố quan trọng trong việc thu hút khách hàng Hiệp hội ngân hàng Việt Nam đề xuất thiết lập mức lãi suất trần để khuyến khích người gửi tiền chọn ngân hàng có chất lượng tốt Dịch vụ chất lượng không chỉ giúp ngân hàng duy trì vị thế cạnh tranh mà còn tạo sự trung thành từ khách hàng Để đáp ứng nhu cầu của khách hàng, ngân hàng cần nghiên cứu và tìm hiểu kỹ lưỡng, từ đó gia tăng giá trị dịch vụ và thu hút khách hàng gần gũi hơn.
Dịch vụ ngân hàng hiện đại được phát triển dựa trên nền tảng công nghệ tin học, nhằm nâng cao chất lượng và đa dạng hóa sản phẩm Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ thông tin đã giúp ngân hàng cải thiện dịch vụ, cung cấp các kênh phân phối như homebanking, internet banking, ATM, phone banking và mobile banking Ngân hàng nào đáp ứng tốt nhu cầu của khách hàng cá nhân sẽ thu hút được nhiều khách hàng gửi tiền hơn.
Hệ thống mạng lưới và cơ sở vật chất
Hệ thống mạng lưới phục vụ của ngân hàng đóng vai trò quan trọng trong việc thu hút khách hàng, với vị trí và số lượng chi nhánh, phòng giao dịch được bố trí hợp lý Sự thuận tiện trong giao dịch không chỉ nâng cao trải nghiệm khách hàng mà còn góp phần xây dựng uy tín và sự tin cậy cho ngân hàng, khẳng định hình ảnh của một tổ chức quy mô và phát triển.
Một ngân hàng thương mại với trụ sở vững chắc, mạng lưới chi nhánh rộng rãi và trang thiết bị công nghệ hiện đại sẽ góp phần quan trọng vào việc xây dựng uy tín cho khách hàng khi giao dịch với ngân hàng.
Cơ sở vật chất hiện đại và công nghệ tiên tiến giúp cải thiện quy trình huy động vốn, rút ngắn thời gian giao dịch và nâng cao độ chính xác, từ đó tạo dựng lòng tin và sự an tâm cho khách hàng cá nhân Điều này cho phép ngân hàng thu hút nhiều vốn hơn, thu hút đông đảo khách hàng và gia tăng thu nhập cho ngân hàng.
Đội ngũ nhân sự đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển mối quan hệ giữa ngân hàng và khách hàng Họ là những người trực tiếp cung cấp sản phẩm và dịch vụ, quyết định sự thành công của ngân hàng Với đội ngũ được đào tạo chuyên nghiệp, thực hiện nghiệp vụ nhanh chóng và chính xác, khách hàng sẽ cảm thấy yên tâm khi nhận được sự tư vấn tận tình và chu đáo Sự hài lòng của khách hàng sẽ tạo niềm tin, giúp ngân hàng thu hút vốn hiệu quả hơn.
Thương hiệu ngân hàng đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng danh tiếng, đặc biệt trong thời kỳ khủng hoảng Khách hàng thường ưu tiên lựa chọn các ngân hàng có thương hiệu uy tín, nhất là những khách hàng lớn Giá trị nội tại của ngân hàng được thể hiện qua thương hiệu, và các ngân hàng nhà nước cùng ngân hàng lớn thường có lợi thế cạnh tranh hơn so với các ngân hàng thương mại nhỏ và ngân hàng nước ngoài nhờ vào danh tiếng và thương hiệu mà họ sở hữu.
Cạnh tranh giữa các ngân hàng không chỉ dựa vào lãi suất và chất lượng dịch vụ, mà thương hiệu và uy tín cũng đóng vai trò quan trọng Ngân hàng có uy tín và thương hiệu mạnh sẽ thu hút được nhiều khách hàng, từ đó việc huy động vốn trở nên dễ dàng hơn.
Uy tín của ngân hàng là yếu tố không ngừng phát triển, đòi hỏi sự nỗ lực liên tục để duy trì và nâng cao Một ngân hàng có uy tín tốt sẽ dễ dàng xây dựng mối quan hệ bền vững với khách hàng cá nhân và thu hút vốn từ họ Khi ngân hàng tạo dựng được thương hiệu mạnh và uy tín lâu dài, họ sẽ có lợi thế hơn trong việc huy động vốn.
Ngoài những yếu tố đã đề cập, thái độ phục vụ, kỹ năng giao tiếp và tác phong làm việc của cán bộ ngân hàng, cùng với thủ tục và mối quan hệ ngoại giao, đều ảnh hưởng lớn đến khả năng huy động vốn từ khách hàng cá nhân tại ngân hàng Hiệp hội ngân hàng nhấn mạnh cần có sự công bằng trong việc xử lý giữa ngân hàng lớn và nhỏ để tránh tình trạng dòng tiền gửi không cần thiết và tăng chi phí gửi tiền vào ngân hàng nhỏ Mặc dù Ngân hàng Nhà nước không công khai hệ số an toàn hay tính thanh khoản, người gửi vẫn cảm nhận rằng ngân hàng lớn thường an toàn hơn, do lo ngại về rủi ro mất tiền khi gửi vào ngân hàng yếu kém Hiện tại, bảo hiểm tiền gửi chỉ áp dụng tối đa 50 triệu đồng cho mỗi người gửi, vì vậy yếu tố an toàn và chương trình chiêu thị trở nên quan trọng trong việc thu hút khách hàng gửi tiền Nhiều khách hàng vẫn chưa nắm rõ thông tin về các dịch vụ ngân hàng, do đó, nếu chương trình chiêu thị giúp họ hiểu rõ tiện ích của dịch vụ, khả năng lựa chọn của khách hàng sẽ tăng lên.
2.2.2 Các nhân tố khách quan
SỰ CẦN THIẾT PHẢI NGHIÊN CỨU CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUYẾT ĐỊNH GỬI TIỀN CỦA KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
Trong bối cảnh quốc tế hoá hiện nay, các ngân hàng thương mại (NHTM) cần nâng cao năng lực cạnh tranh, trong đó năng lực tài chính đóng vai trò quan trọng Do đó, việc nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tạo vốn của NHTM trở thành nhiệm vụ cấp thiết.
Hoạt động huy động vốn tín dụng (HĐVTG) đối với khoa học và công nghệ (KHCN) là một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất của ngân hàng thương mại (NHTM) Qua việc huy động vốn, ngân hàng có thể cung cấp tín dụng và các dịch vụ ngân hàng khác cho khách hàng, từ đó thúc đẩy sự phát triển kinh tế.
Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng huy động vốn từ khách hàng cá nhân tại ngân hàng thương mại giúp ngân hàng đánh giá năng lực thu hút tiền gửi Điều này cho phép ngân hàng xem xét lại các sản phẩm và dịch vụ hiện có liên quan đến huy động vốn, từ đó đưa ra quyết định chiến lược nhằm cải tiến và đa dạng hóa các sản phẩm phù hợp với nhu cầu gửi tiền ngày càng phong phú của khách hàng cá nhân, đồng thời tối ưu hóa nguồn vốn nhàn rỗi trong nền kinh tế.
Chương 2 đã trình bày các khái niệm, đặc điểm và tầm quan trọng của hoạt động huy động vốn từ khách hàng cá nhân (HĐVTG) tại ngân hàng thương mại (NHTM) Bên cạnh đó, chương cũng nêu rõ các yếu tố chủ quan và khách quan ảnh hưởng đến khả năng HĐVTG đối với khách hàng cá nhân Việc nghiên cứu các nhân tố này là cần thiết để hiểu rõ hơn về hoạt động HĐVTG Ngoài ra, chương này cùng với chương 1 còn khảo sát các nghiên cứu trước đây, từ đó kế thừa kết quả và hoàn thiện nội dung nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động huy động tiền gửi của khách hàng cá nhân, đồng thời áp dụng các yếu tố tích cực đến HĐVTG tại BIDV Bảo Lộc.