Phần mở đầu
Tính cấp thiết của đề tài
Quản lý ngân sách nhà nước là yếu tố quyết định trong cải cách tài chính công, góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế xã hội Huyện, với vai trò là một trong ba cấp hành chính địa phương, thực hiện nhiều nhiệm vụ chi thiết thực cho đời sống nhân dân Do đó, việc quản lý ngân sách nhà nước, đặc biệt tại cấp huyện, là cần thiết và khách quan trong quá trình phát triển đất nước.
Để đánh giá tính hợp lý và hiệu quả của các khoản chi ngân sách của một đơn vị, cần phải xem xét công tác quản lý ngân sách của họ Việc phân tích tình hình chi ngân sách sẽ giúp nhận diện hiệu quả sử dụng ngân sách, cũng như những thuận lợi và khó khăn trong quản lý Từ đó, có thể đề xuất các giải pháp tích cực để khắc phục hạn chế, phát hiện và ngăn chặn kịp thời sai sót trong công tác chi ngân sách, nhằm nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách và thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội.
Trong những năm gần đây, chính sách tài chính và hệ thống kế toán của Việt Nam đã được cải cách để phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế Ngân sách Nhà nước huyện Tiền Hải đã có những thay đổi đáng kể, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh chính trị, trật tự xã hội, xây dựng công trình phúc lợi, và nâng cao đời sống của người dân trong tỉnh.
Việc tăng cường chi ngân sách nhà nước cấp huyện là yếu tố quan trọng giúp quản lý tài chính nhà nước hiệu quả Phân tích chi ngân sách cấp huyện không chỉ hỗ trợ chính quyền hoàn thành nhiệm vụ chính trị theo Nghị quyết Hội đồng nhân dân mà còn duy trì trật tự an ninh, nâng cao đời sống nhân dân và thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội Chi ngân sách cấp huyện góp phần vào chi ngân sách quốc gia, trở thành công cụ tài chính hiệu quả, hỗ trợ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước Điều này cũng thực hiện tốt Luật ngân sách nhà nước và các chủ trương, đường lối quản lý kinh tế của Đảng và Nhà nước.
Nhằm nâng cao quản lý ngân sách huyện trong bối cảnh hiện tại, tôi đã quyết định chọn đề tài “Phân tích chi ngân sách nhà nước cấp huyện tại huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình” cho luận văn của mình.
Mục tiêu nghiên cứu
Bài viết phân tích thực trạng chi ngân sách nhà nước cấp huyện tại huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình, nhằm đánh giá hiệu quả sử dụng ngân sách và phát hiện những vấn đề còn tồn tại Từ đó, bài viết đề xuất các giải pháp cải thiện quản lý và sử dụng ngân sách nhà nước cấp huyện tại Tiền Hải, với mục tiêu nâng cao hiệu quả chi tiêu công và thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.
- Hệ thống hoá một số vấn đề lý luận cơ bản về ngân sách cấp huyện, chi ngân sách cấp huyện
Phân tích chi ngân sách nhà nước tại huyện Tiền Hải trong thời gian qua giúp đánh giá những thành tựu đạt được cũng như những bất cập và hạn chế còn tồn tại Việc xem xét các khoản chi tiêu không chỉ phản ánh hiệu quả quản lý tài chính mà còn chỉ ra những lĩnh vực cần cải thiện để nâng cao chất lượng dịch vụ công.
- Đề xuất các giải pháp chủ yếu góp phần tăng cường công tác chi ngân sách nhà nước huyện trong thời gian tới.
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Luận văn này nghiên cứu về công tác chi ngân sách nhà nước cấp huyện tại huyện Tiền Hải, theo phân cấp ngân sách quy định trong Luật Ngân sách nhà nước Nội dung chính của nghiên cứu tập trung vào phân tích chi thường xuyên và chi đầu tư xây dựng cơ bản, nhằm đánh giá hiệu quả sử dụng ngân sách trong phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
1.3.2 Phạm vi nghiên cứu a Về không gian: Huyện Tiền Hải tỉnh Thái Bình b Về thời gian: Tập trung vào giai đoạn từ năm 2014-2017 tại huyện Tiền Hải c Phạm vi nội dung: Phân tích nội dung chi thường xuyên chi xây dựng cơ bản, chi thường xuyên huyện Tiền Hải.
Đặc điểm địa bàn và phương pháp nghiên cứu
Đặc điểm địa bàn nghiên cứu
3.1.1 Điều kiện tự nhiên của huyện Tiền Hải
Tiền Hải là huyện ven biển, cách thị xã Thái Bình 21 km, thủ đô Hà Nội 130 km và Thành phố Hải Phòng 70 km Huyện có hệ thống giao thông đường bộ và đường thủy thuận lợi, tạo điều kiện cho giao lưu hội nhập, trao đổi hàng hóa và thông tin khoa học kỹ thuật Điều này giúp Tiền Hải tiếp thu các thành tựu khoa học công nghệ tiên tiến và thu hút vốn đầu tư từ các tổ chức, cá nhân trong và ngoài huyện, góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội.
Huyện có vị trí địa lý thuận lợi, được thiên nhiên ban tặng nhiều tài nguyên phong phú cả trên mặt đất và dưới lòng đất, cùng với nguồn tài nguyên biển dồi dào Điều này tạo ra tiềm năng lớn cho sự phát triển kinh tế đa dạng, bao gồm nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp, công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp.
Huyện có địa hình chủ yếu bằng phẳng, đặc trưng của vùng đồng bằng châu thổ Tuy nhiên, với đặc điểm bãi bồi ven biển và hệ thống sông lạch phong phú, địa hình huyện hình thành dạng lòng chảo, bao gồm hai vùng rõ rệt: vùng đất trũng ở phía nội đồng và vùng đất cao ven biển.
Vùng trũng chủ yếu nằm ở các xã Tây Phong, Tây Tiến và Đông Lâm, với độ cao trung bình từ 0,5 - 0,6m so với mực nước biển Trong mùa mưa, khu vực này thường xuyên bị ngập úng và ảnh hưởng bởi tình trạng nhiễm mặn.
Tiền Hải có khí hậu nhiệt đới gió mùa, nhưng nhờ vị trí giáp biển, huyện này có đặc điểm khí hậu duyên hải Điều này dẫn đến mùa đông thường ấm hơn và mùa hè mát hơn so với các khu vực sâu trong nội địa.
+ Nhiệt độ trung bình trong năm từ 23 -24 o C nhiệt độ cao nhất lên tới
Nhiệt độ cao nhất ghi nhận là 39°C và thấp nhất là 4,1°C, với chênh lệch nhiệt độ giữa ngày nóng và ngày lạnh khoảng 15-20°C, trong khi chênh lệch giữa ngày và đêm là 8-10°C Tổng số giờ nắng trung bình hàng năm đạt 1323 giờ Nhiệt độ trung bình tháng cao nhất là 28,8°C vào tháng 6 và tháng 7, trong khi nhiệt độ trung bình tháng thấp nhất là 16,4°C vào tháng 1.
Lượng mưa trung bình hàng năm dao động từ 1.500-2.000 mm, chủ yếu tập trung vào mùa hè từ tháng 4 đến tháng 10, chiếm tới 80% tổng lượng mưa cả năm Mùa khô kéo dài từ tháng 11 đến tháng 3, chỉ mang lại khoảng 20% lượng mưa hàng năm, trong đó tháng 12 và tháng 1 thường có lượng mưa thấp hơn lượng bốc hơi, còn tháng 2 và 3 là thời kỳ có mưa phùn ẩm ướt.
+ Độ ẩm không khí giao động từ 80-90%
Gió thịnh hành tại khu vực là gió Đông Nam, mang theo không khí nóng ẩm với tốc độ trung bình từ 2-5m/giây Trong mùa hè, gió bão thường xuất hiện kèm theo mưa lớn, gây ra thiệt hại nghiêm trọng, với thời gian từ tháng 5 đến tháng 10, có thể kéo dài đến tháng 11 và tháng 12 Trung bình mỗi năm có từ 2 đến 3 cơn bão đổ bộ vào huyện, có năm lên tới 6 cơn bão, ảnh hưởng lớn đến đời sống người dân Vào mùa đông, gió Đông Bắc mang theo không khí lạnh, tạo điều kiện thuận lợi cho việc trồng các cây ôn đới trong sản xuất nông nghiệp.
Khí hậu Tiền Hải rất thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp, nhưng cũng có sự phân hoá theo mùa với các hiện tượng thời tiết như bão, giông, vòi rồng và gió mùa đông bắc khô hanh Do đó, cần áp dụng các biện pháp phòng chống bão, lụt và hạn hán để bảo vệ mùa màng.
Tài nguyên đất ở Tiền Hải chủ yếu được hình thành từ phù sa sông và biển, với đặc điểm bồi tụ theo các luồng lạch hình sin song song với đê biển Huyện Tiền Hải có bốn nhóm đất chính: đất cát (c), đất phù sa (p), đất phèn mặn (SM), và đất mặn (đất phù sa nhiễm mặn).
- Tài nguyên nước: Nước phục vụ cho sản xuất và sinh hoạt của nhân dân trong huyện được lấy từ hai nguồn:
Nguồn nước mặn tại Tiền Hải chủ yếu được cung cấp bởi hệ thống sông Hồng, bao gồm sông Trà Lý, sông Lân, sông Long Hầu và sông Hồng Hàng năm, tổng lượng dòng chảy lên đến hàng trăm tỷ m³ nước, kết hợp với hệ thống kênh mương và hàng ngàn mét vuông đất ao, hồ, đầm, tạo ra nguồn nước mặt phong phú Điều này đáp ứng đủ nhu cầu nước sinh hoạt và sản xuất cho người dân địa phương.
Nguồn nước ngầm tại Tiền Hải rất phong phú với trữ lượng lớn và mực nước ngầm nông Tuy nhiên, việc khai thác hiện tại còn hạn chế, chủ yếu phục vụ nhu cầu nước sạch cho nông thôn Trong tương lai, sẽ có kế hoạch khai thác nước ngầm nhiều hơn để phục vụ người dân Đặc biệt, Tiền Hải đang tiến hành khai thác mỏ nước khoáng chất lượng cao, hứa hẹn sẽ phục vụ thị trường trong và ngoài nước với tiềm năng phát triển mạnh mẽ.
Bờ biển Tiền Hải dài khoảng 23km và có hàng trục nghìn km² lãnh hải, mang lại tiềm năng hải sản phong phú Theo Viện Nghiên cứu hải sản I, khu vực biển Tiền Hải có ít nhất 46 loài cá có giá trị kinh tế, 10 loài tôm và 5 loài mực, với trữ lượng ước tính lên đến hàng trăm nghìn tấn.
Bãi biển ven cửa sông lớn với vùng nước lợ phong phú là nơi sinh sống của nhiều loài hải sản có giá trị kinh tế như tôm, cua, ngao và vạng Diện tích bãi triều ven biển rộng lớn tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của các loài hải sản này.
4000 ha đang được quan tâm phát triển
Tài nguyên thuỷ sản đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế xã hội của huyện, do đó, việc đầu tư và khai thác hợp lý nguồn tài nguyên này là cần thiết để đảm bảo hiệu quả và bền vững.
Phương pháp nghiên cứu
3.2.1 Cách tiếp cận Để nghiên cứu thực trạng phân tích chi ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Tiền Hải, tác giả đề tài chọn phương pháp thu thập dữ liệu sơ cấp và dữ liệu thứ cấp thông qua công tác khảo sát 83 cán bộ công chức trên địa bàn huyện Tiền Hải tỉnh Thái Bình trong đó có 25 cán bộ tài chính huyện, 37 cán bộ xã, 11 cán bộ thuế và 10 cán bộ kho bạc nhà nước huyện Tiền Hải tỉnh Thái Bình Đồng thời, dữ liệu còn có được thông qua các báo cáo thường niên, thường kỳ của UBND huyện Tiền Hải từ năm 2014 đến năm 2017 Từ các số liệu có được đó để thấy được thực trạng Chi ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện, tìm ra những ưu điểm phát huy, nhược điểm cần khắc phục và đề xuất một số kiến nghị về cho việc chi ngân sách nhà nước góp phần nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách nhà nước cấp huyện trong thời gian tới
Mô hình nghiên cứu thực hiện đề tài được theo ba bước như sau:
Bước đầu tiên trong quá trình phân tích chi ngân sách nhà nước cấp huyện là xác định yêu cầu của đề tài, sau đó tìm kiếm và dựa vào khung lý thuyết về chi ngân sách để nhận diện các nội dung thiết yếu và các yếu tố liên quan đến công tác này.
Bước 2: Nghiên cứu thực trạng phân tích chi ngân sách nhà nước tại huyện Tiền Hải thông qua các số liệu, báo cáo và thống kê Kết quả thu được sẽ phản ánh các khía cạnh về chi ngân sách tại huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình Sau khi phân tích dữ liệu, kết hợp với khung lý thuyết, đề tài sẽ chỉ ra ưu nhược điểm và nguyên nhân dẫn đến những tồn tại trong việc chi ngân sách.
Bước 3: Dựa trên việc phân tích những tồn tại, ưu điểm và nhược điểm trong hiệu quả phân tích chi ngân sách nhà nước tại huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình, nghiên cứu này đưa ra kết quả và kiến nghị nhằm cải thiện công tác quản lý ngân sách nhà nước tại đơn vị trong thời gian tới.
3.2.2 Phương pháp thu thập dữ liệu
Bắt nguồn từ khung lý thuyết về phân tích chi ngân sách nhà nước cấp huyện, tôi tiến hành thu thập dữ liệu cần thiết để phân tích chi ngân sách nhà nước tại huyện Tiền Hải Dữ liệu sẽ được chia thành hai loại: dữ liệu sơ cấp và dữ liệu thứ cấp Quá trình thu thập mỗi loại dữ liệu này sẽ được thực hiện theo các phương pháp cụ thể.
3.2.2.1 Thu thập dữ liệu sơ cấp
Luận văn sử dụng nguồn dữ liệu sơ cấp thu thập được từ công tác khảo sát
Trong nghiên cứu định tính về công tác phân tích chi ngân sách, 83 cán bộ công chức của huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình đã được khảo sát Thông tin chi tiết về mẫu điều tra được trình bày trong phụ lục 1.
3.2.2.2 Thu thập dữ liệu thứ cấp
Luận văn này sử dụng dữ liệu thứ cấp từ các báo cáo của UBND huyện Tiền Hải để phân tích và so sánh công tác phân tích chi ngân sách nhà nước của huyện Tiền Hải với các huyện lân cận Mục tiêu là làm rõ tình hình chi ngân sách của huyện Tiền Hải trong bối cảnh so sánh với các địa phương khác.
3.2.3 Phương pháp phân tích dữ liệu
Sau khi thu thập dữ liệu về phân tích chi ngân sách nhà nước huyện Tiền Hải, tôi tiến hành phân tích để hiểu rõ hơn về công tác này Qua phân tích, đề tài chỉ ra những ưu điểm, nhược điểm và nguyên nhân của chúng Dựa trên kết quả, đề tài đưa ra kiến nghị cho việc chi ngân sách huyện trong thời gian tới, nhằm giúp huyện đạt được mục tiêu nhanh chóng hơn Phương pháp phân tích dữ liệu bao gồm thống kê tổng hợp và phân tích so sánh, với sự hỗ trợ của phần mềm Excel.
3.2.3.1 Phương pháp phân tích thống kê tổng hợp
Dựa trên số liệu từ phòng Hành chính nhân sự và các phòng ban khác, bài viết sẽ trình bày dữ liệu dưới dạng sơ đồ về cơ cấu tổ chức của huyện và cơ cấu phòng Hành chính nhân sự, cùng với bảng biểu thống kê nguồn lực và sự phát triển kinh tế xã hội của huyện Thông tin thu thập từ bảng hỏi sẽ được chọn lọc và sắp xếp theo thứ tự nhất định, giúp dễ dàng nhận diện các thông tin quan trọng và được đánh giá cao nhất.
3.2.3.2 Phương pháp phân tích so sánh
Dữ liệu thu thập được sẽ được trình bày dưới dạng bảng biểu, từ đó tiến hành tính toán cụ thể để phân tích sự tăng, giảm của các chỉ tiêu qua các thời kỳ, bao gồm việc quản lý ngân sách, tỷ lệ thu và chi ngân sách Kết quả sẽ được phân tích và so sánh theo từng năm, nhằm cung cấp cái nhìn tổng quan và chi tiết, dễ hiểu về tình hình tài chính.
Bài viết không chỉ so sánh các số liệu mà còn phân tích chi tiết về việc chi ngân sách nhà nước tại huyện Tiền Hải, đồng thời đối chiếu với khung lý thuyết chung về chi ngân sách cấp huyện.
Bài viết sẽ phân tích và so sánh kế hoạch ngân sách nhà nước với thực tế tại huyện Tiền Hải, nhằm làm rõ những ưu điểm và nhược điểm trong công tác chi tiêu ngân sách Từ đó, chúng tôi sẽ đưa ra những kiến nghị khả thi và hiệu quả cho huyện.