BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP & PTNT TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP ĐOÀN VĂN THIỆN THỰC TRẠNG VÀ KIẾN NGHỊ HỒN THIỆN CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ NÔNG DÂN TRONG SẢN XUẤT, TIÊU THỤ HỒ TIÊU TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN XUÂN LỘC, TỈNH ĐỒNG NAI LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Đồng Nai, 2012 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP & PTNT TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP ĐOÀN VĂN THIỆN THỰC TRẠNG VÀ KIẾN NGHỊ HỒN THIỆN CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ NƠNG DÂN TRONG SẢN XUẤT, TIÊU THỤ HỒ TIÊU TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN XUÂN LỘC, TỈNH ĐỒNG NAI CHUYÊN NGÀNH: KINH TẾ NÔNG NGHIỆP MÃ SỐ: 60.31.10 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS CHU TIẾN QUANG Đồng Nai, 2012 I LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan, cơng trình nghiên cứu riêng tơi Các số liệu, kết nêu luận văn trung thực chưa công bố cơng trình nghiên cứu khác Đồng Nai, ngày 28 tháng 11 năm 2012 HỌC VIÊN Đoàn Văn Thiện II LỜI CẢM ƠN Trên sở kết học tập, nghiên cứu sở lý luận thực tiễn, với chuyên ngành Kinh tế nông nghiệp Trường Đại học Lâm nghiệp, Tơi chọn hồn thành Luận văn Thạc sỹ với đề tài: “Thực trạng kiến nghị hồn thiện sách hỗ trợ nơng dân sản xuất, tiêu thụ Hồ tiêu địa bàn huyện Xuân Lộc, tỉnh Đồng Nai” Để hoàn thành Luận văn xin trân trọng gửi lời cảm ơn sâu sắc tới giáo viên hướng dẫn Tiến sĩ Chu Tiến Quang - Giám đốc Trung tâm Tư vấn Đào tạo - Viện nghiên cứu Quản lý Kinh tế TW; Các thầy giáo, cô giáo Trường Đại học Lâm nghiệp; Lãnh đạo Ủy ban nhân dân huyện Xuân Lộc; Lãnh đạo cán Phịng Nơng nghiệp Phát triển nông thôn huyện Xuân Lộc 130 hộ nơng dân nhiệt tình chia cung cấp thơng tin tình hình sản xuất, tiêu thụ tiêu, giúp đỡ tơi q trình nghiên cứu hồn thành luận văn Tôi cam đoan Luận văn xây dựng sở nội dung, số liệu thu thập quy định, nghiên cứu độc lập không chép Trong q trình nghiên cứu hồn thành luận văn, thân nỗ lực cố gắng, song khơng tránh khỏi thiếu sót, mong tiếp tục nhận quan tâm tham gia đóng góp ý kiến Xin trân trọng cảm ơn! Đồng Nai, ngày 28 tháng 11 năm 2012 HỌC VIÊN Đoàn Văn Thiện III MỤC LỤC Trang PHẦN MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài .1 Mục tiêu nghiên cứu 2.1 Mục tiêu tổng quát 2.2 Mục tiêu cụ thể 3 Đối tượng phạm vi nghiên cứu 3.1 Đối tượng nghiên cứu .3 3.2 Phạm vi nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu 4.1 Phương pháp chọn địa điểm đối tượng nghiên cứu 4.2 Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp .4 4.3 Phương pháp thu thập số liệu sơ cấp 4.4 Phương pháp chuyên gia 4.5 Phương pháp phân tích, xử lý số liệu đánh giá sách hỗ trợ .5 4.6 Chỉ tiêu sử dụng nghiên cứu đề tài Nội dung luận văn Kết cấu luận văn CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ SẢN XUẤT, TIÊU THỤ NÔNG SẢN .8 1.1 Tổng quan vấn đề nghiên cứu 1.2 Cơ sở lý luận sách hỗ trợ sản xuất nông nghiệp 12 1.2.1 Khái niệm sách, sách hỗ trợ sản xuất, tiêu thụ nông sản 12 1.2.1.1 Khái niệm sách 12 1.2.1.2 Khái niệm Chính sách hỗ trợ sản xuất, tiêu thụ nông sản 15 1.2.2 Sự cần thiết yêu cầu sách hỗ trợ sản xuất nông nghiệp 16 1.2.2.1 Sự cần thiết sách hỗ trợ sản xuất, tiêu thụ nông sản .16 1.2.2.2 Yêu cầu sách hỗ trợ sản xuất, tiêu thụ 17 1.2.3 Các loại hình sách hỗ trợ sản xuất, tiêu thụ nông sản 17 1.2.3.1 Theo phương thức tác động sách .17 IV 1.2.3.2 Theo phân khúc trình sản xuất nơng nghiệp có loại hình sách hỗ trợ sau 18 1.2.4 Vai trị sách hỗ trợ sản xuất, tiêu thụ nông sản 19 1.2.4.1 Là công cụ để Nhà nước tác động vào đối tượng hoạt động sản xuất, tiêu thụ nông sản 20 1.2.4.2 Là công cụ để Nhà nước thúc đẩy đối tượng sản xuất, tiêu thụ nông sản tham gia thực quy hoạch phát triển nông nghiệp Nhà nước xác định 20 1.2.4.3 Là công cụ để thúc đẩy gắn kết hộ nông dân, doanh nghiệp, tổ chức kinh tế hợp tác để sản xuất, tiêu thụ nông sản .21 1.2.5 Sự cần thiết Chính sách hỗ trợ sản xuất, tiêu thụ nông sản điều kiện Việt Nam trở thành thành viên củaWTO 22 1.2.6 Kinh nghiệm hỗ trợ sản xuất, tiêu thụ nông sản số nước 27 1.2.6.1 Chính sách hỗ trợ sản xuất, tiêu thụ lúa gạo Thái Lan 27 1.2.6.2 Kinh nghiệm Trung Quốc .33 1.2.6.3 Kinh nghiệm Đài Loan 37 CHƯƠNG II: ĐẶC ĐIỂM HUYỆN XUÂN LỘC - TỈNH ĐỒNG NAI VÀ ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH SẢN XUẤT, TIÊU THỤ HỒ TIÊU TẠI HUYỆN XUÂN LỘC, TỈNH ĐỒNG NAI 40 2.1 Vị trí địa lý điều kiện tự nhiên huyện Xuân Lộc, tỉnh Đồng Nai 40 2.1.1 Vị trí địa lý 40 2.1.2 Điều kiện tự nhiên: 41 2.1.2.1 Khí hậu 41 2.1.2.2 Đất đai 41 2.1.2.3 Nguồn nước 41 2.1.2.4 Hệ thống Giao thông 42 2.1.2.5 Điện 42 2.2 Tình hình kinh tế - xã hội huyện Xuân Lộc… ………………… 43 2.3 Tình hình nơng nghiệp sản xuất, tiêu thụ Hồ tiêu địa bàn 43 2.3.1 Tình hình sản xuất nơng nghiệp địa bàn huyện .43 2.3.2 Đặc điểm, tình hình sản xuất, tiêu thụ Hồ tiêu địa bàn 45 2.3.2.1 Đặc điểm sản xuất Hồ tiêu 45 2.3.2.2 Tình hình sản xuất tiêu 46 V 2.3.2.3 Tình hình tiêu thụ Hồ tiêu 47 CHƯƠNG III: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 48 3.1 Thực trạng sản xuất, tiêu thụ hồ tiêu sách hỗ trợ sản xuất, tiêu thụ hồ tiêu địa bàn huyện Xuân Lộc, tỉnh Đồng Nai qua kết điều tra luận văn .48 3.1.1 Thực trạng sản xuất hồ tiêu hộ điều tra 48 3.1.1.1 Về quy mô đất sản xuất Hồ tiêu 48 3.1.1.2 Nhu cầu vốn đầu tư xây dựng vườn Hồ tiêu 49 3.1.1.3 Chi phí đầu vào để tạo 01 Hồ tiêu .52 3.1.1.4 Kết sản xuất 01 tiêu bình qn chung tồn huyện năm 2011 55 3.1.2 Thực trạng sản xuất hồ tiêu hộ trước nhận hỗ trợ Nhà nước 58 3.1.2.1 Chi phí sản xuất trước hỗ trợ 58 3.1.2.2 Năng suất hồ tiêu trước nhận hỗ trợ nhà nước 59 3.1.2.3 Thu nhập nhóm hộ điều tra trước hưởng sách hỗ trợ 60 3.2 Thực trạng sản xuất hộ điều tra sau hưởng lợi sách hỗ trợ theo Quyết định 2419/QĐ-UBND ngày 26/9/2011 UBND tỉnh Đồng Nai 62 3.2.1 Trường hợp hỗ trợ để trồng 66 3.2.2 Trường hợp hộ hỗ trợ để thâm canh vườn Hồ tiêu 75 3.3 Hiệu sách hỗ trợ trồng với hiệu sách hỗ trợ thâm canh nhóm hộ điều tra .84 3.3.1 Trường hợp hỗ trợ trồng so với trước hỗ trợ 84 3.3.2 Trường hợp hỗ trợ thâm canh vườn tiêu so với trước hỗ trợ 88 3.3.3 Trường hợp sau hỗ trợ trồng thâm canh vườn tiêu nhóm hộ 92 3.3.4 Kêt tổng hợp ý kiến nông dân sách hỗ trợ sản xuất tiêu thụ Hồ tiêu địa bàn huyện Xuân Lộc 94 3.3.4.1 Về sách hỗ trợ vốn đầu tư xây dựng vườn Hồ Tiêu 94 3.3.4.2 Về sách hỗ trợ đầu vào sản xuất Hồ Tiêu 95 3.3.4.3 Ý kiến sách hỗ trợ sản xuất Hồ Tiêu 95 3.3.4.4 Chính sách tín dụng 96 VI 3.3.4.5 Chính sách khuyến nơng .97 3.4 Thực trạng tiêu thụ sách hỗ trợ tiêu thụ Hồ tiêu 98 3.4.1 Thực trạng tiêu thụ Hồ tiêu nông dân .98 3.4.2 Thực trạng sách hỗ trợ tiêu thụ Hồ tiêu .103 3.4.2.1 Chính sách tiêu thụ thơng qua hợp đồng .103 3.4.2.2 Chính sách khuyến khích hợp tác tiêu thụ Hồ tiêu 104 3.4.2.3 Ý kiến nơng dân sách hỗ trợ tiêu thụ Hồ tiêu .105 3.5 Giải pháp hồn thiện sách hỗ trợ nông dân sản xuất, tiêu thụ hồ tiêu 106 3.5.1 Quan điểm đề tài hỗ trợ cho nông dân sản xuất Hồ tiêu 106 3.5.2 Đề xuất số giải pháp hồn thiện sách hỗ trợ nông dân sản xuất, tiêu thụ tiêu địa bàn huyện Xuân Lộc, tỉnh Đồng Nai 107 3.5.2.1 Đối với UBND tỉnh Đồng Nai 107 3.5.2.2 Tăng cường lãnh đạo Huyện ủy, UBND huyện Xuân Lộc triển khai sách hỗ trợ nông dân sản xuất, tiêu thụ Hồ Tiêu 110 3.5.2.3 Giải pháp nhóm hộ nghiên cứu 113 KẾT LUẬN .115 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 117 PHỤ LỤC 119 VII DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT AFTA Khu vực thương mại tự ASEAN AMS Tổng mức hỗ trợ gộp AoA Hiệp định nông nghiệp BVTV Bảo vệ thực vật BQ Bình quân GAP Quy trình sản xuất nơng nghiệp GDP Tổng Sản phẩm Quốc nội GLOBALGAP Tiêu chuẩn Quốc tế Quy trình sản xuất nơng nghiệp GTSX Gía trị sản xuất IPM Quản lí dịch hại tổng hợp KH&CN Khoa học công nghệ KTKT Kinh tế kỹ thuật KTXH Kinh tế xã hội MUTRAP Dự án Hỗ trợ Thương mại Đa biên SXNN Sản xuất nông nghiệp TBKT Tiến kĩ thuật VietGAP Tiêu chuẩn Việt Nam Quy trình sản xuất nơng nghiệp WTO Tổ chức Thương mại Thế giới VIII DANH MỤC BẢNG BIỂU Số hiệu bảng Tên bảng Trang 1.1 Quy định hỗ trợ nước nông nghiệp theo Hiệp định Nông nghiệp 24 2.1 44 3.1 Tăng trưởng chuyển dịch cấu GTSX ngành nông nghiệp giai đoạn 2001-2010, huyện Xn Lộc Quy mơ diện tích sản xuất nhóm hộ 3.2 Chi phí bình qn xây dựng trụ tiêu/ha 50 3.3 Nhu cầu vốn đầu tư xây dựng vườn Hồ tiêu 50 3.4 Phân loại mức độ nhu cầu vốn nhóm hộ 51 3.5 Định mức KTKT cho Tiêu năm 2012 phịng Nơng nghiệp PTNT Xuân Lộc (theo giá tháng 5/2012) Chi phí Nhân cơng lao động bình qn 01 ha/năm 52 Năng suất, Giá trị kinh tế 01 Hồ tiêu năm 20092011 Thu nhập bình quân chung 01 ha/vụ tồn huyện 55 Chi phí sản xuất bình qn chung nhóm hộ trước nhận hỗ trợ nhà nước Năng suất bình qn chung nhóm hộ trước nhận hỗ trợ nhà nước (năm 2009) Thu nhập bình qn chung nhóm hộ trước có sách hỗ trợ Số hộ hưởng hộ khơng hưởng sách hỗ trợ Định mức KTKT cho Tiêu trồng 58 Chi phí nhân cơng lao động bình qn ha/năm hộ hỗ trợ trồng (giá thực tế tháng 5/2012) 68 3.6 3.7 3.8 3.9 3.10 3.11 3.12 3.13 3.14 48 53 57 60 61 64 66 ... hoàn thiện sách hỗ trợ nơng dân sản xuất, tiêu thụ Hồ tiêu địa bàn huyện; - Kiến nghị nội dung hồn thiện sách hỗ trợ nơng dân sản xuất ,tiêu thụ Hồ tiêu địa bàn huyện Xuân Lộc, tỉnh Đồng Nai Đối... xuất, tiêu thụ hồ tiêu ii Nội dung thực trạng triển khai sách hỗ trợ nơng dân sản xuất, tiêu thụ hồ tiêu địa bàn huyện Xuân Lộc, tỉnh Đồng Nai iii Kiến nghị hồn thiện sách hỗ trợ nơng dân sản xuất,. .. sở lý luận, thực tiễn sách hỗ trợ nông dân sản xuất, tiêu thụ Hồ Tiêu; - Đánh giá thực trạng triển khai sách hỗ trợ nông dân sản xuất, tiêu thụ Hồ tiêu địa bàn huyện Xuân Lộc, tỉnh Đồng Nai giai